________________
...શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન શાથી?
[ ૧૬૧ પ્રશ્ન માત્ર નામ અને સ્થાપનાના રહે છે અને એ નામ અને સ્થાપનાની આરાધના કરીને પણ અનન્તા આત્માઓએ પેાતાનું કલ્યાણ સાધ્યું છે, એમ આગમ (આસવચન) સાક્ષી પૂરે છે.
તે પણ્ નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવમાં જે ફક રહેલા છે, તેને પણ શ્રી જિનશાસને સ્પષ્ટ કરી આપ્યા જ છે. પરમેાપકારી ભગવાન શ્રી જિનભદ્ર ગણિ ક્ષમાશ્રમણુ, શ્રી વિશેષાવશ્યક મહાભાષ્યમાં તથા તેના ઉપર વિશાળ અને અતિ સ્ફુટ્ વૃત્તિને રચનારા મોઁધારી આચાર્યભગવાન શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી મહારાજ એની વૃત્તિમાં ક્રમાવે છે કે
tr
નામ, સ્થાપના અને દ્રવ્યમાં અભિધાન, દ્રવ્યત્વ અને તદર્થશૂન્યત્વ, એ ત્રણે ખાખતા સમાન હાવા છતાં, નીચેના ભિન્નભિન્ન વિષચેાથી એ ત્રણેના તફાવત પણ સ્પષ્ટ છે:નામની વિશેષતા : સ્થાપના અને દ્રવ્યથી નામનું કાર્ય થતું નહિ હેાવાથી, તે બેથી તેના ભેદ સ્પષ્ટ જ છે. સ્થાપનાની વિશેષતા : આકાર, અભિપ્રાય, બુદ્ધિ, ક્રિયા અને ફૂલ, એ પાંચ વસ્તુ જે રીતે સ્થાપનામાં જોવામાં આવે છે, તે રીતે નામ અને દ્રવ્યમાં નથી.
દ્રવ્યનીવિશેષતા : દ્રવ્ય (પાતે ભાવરૂપ બનીને) જે રીતે ભાવનું કારણ મને છે, તે રીતે નામ-સ્થાપનામાં અસંભવ છે. ભાવની વિશેષતા : ૧–નામાદિ ત્રણથી ભિન્ન અભિધેયત્વ, ર–કાર્યત્વ અને કે--તદર્થયુક્તત્વ, એ ભાવનું લક્ષણ છે. ’
આથી એ સ્પષ્ટ થશે કે–નામાદિ ચાર એ એક જ વસ્તુના ધર્માં હાવા છતાં, એ ચારે પૃથક્ પૃથક્ સ્વતંત્ર ધમે છે. તેમાંથી કાઈ એકના પણ બીજામાં સમાવેશ થઈ શકે તેમ
૧૧
