________________
ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
અહિંસા પણ શાથી ધર્મ છે?
આત્મા સ્વભાવથી ન તા કાઈને ખાધા કરનારા છે, ન કાઈથી ખાધા પામનારા છે. એટલા જ માટે અહિંસા-અખાધા એ ધર્મ છે અને હિંસા-ખાધા એ અધર્મ છે. સ્વ સ્વભાવથી પરિપૂર્ણ પૂર્ણાત્મા જ પૂણૅ અહિંસક અની શકે છે અને પેાતાના તરફથી સર્વને પૂર્ણ અભય આપી શકે છે. તે સિવાયના આત્માએ જેટલા અંશે પરને બાધા આપવાની પ્રવૃત્તિથી વિરામ પામે છે, તેટલા અંશે અહિંસક અને અભયદાતા મની શકે છે. જેટલા અંશમાં અહિંસક અને અભયદાતા અને છે, તેટલા અંશમાં એ ધર્મ છે અને શેષ અશમાં અધર્મ છે. પાપ અને ધર્મ :
[ ૧૨૩
એજ રીતે આત્મા અમર છે માટે જ મૃત્યુના ભય એ પાપ છે. આત્માને કોઈ દુ:ખ પહાંચાડી શકતું નથી. અથવા આત્માના ગુણાનું કાઈ અપહરણ કરી શકતું નથી. એજ કારણે દુ:ખીયા દીન બનવું અગર કાઈના તરફથી હાનિના ભય રાખવા એ પાપ છે. આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપ છે: સમસ્ત પદાર્થને અને પેાતાને પૂર્ણ રૂપથી અને સમ્યક્ પ્રકારે જાણવા સમર્થ છે : એટલા જ માટે અજ્ઞાન, ભ્રમ કે મિથ્યા પ્રતીતિ એ પાપ છે. આત્મા સર્વશક્તિમાન છે, એટલા જ માટે નિર્મળતા ધારણ કરવી એ પાપ છે. આત્મા મન-વચનકાયાથી રહિત છે, એટલા માટે મન-વચન-કાયા દ્વારા થતી ક્રિયાઓ પ્રત્યે માહ યા આસક્તિ ધરાવવી એ પાપ છે અને એના સ્વભાવથી થતી એ પ્રવૃત્તિઓ પ્રત્યે ઉદાસીન રહેવું, મધ્યસ્થતા કેળવવી એ ધર્મ છે.
