________________
--
૪૬ ]
નાસ્તિક-મતવાદનું નિરસન.. સ્વતંત્રપણે ચાલવાને આડમ્બર કરે, તે દુર્ભાગ્યે મળેલા અંધાપાની સાથે વગર કારણે હાથ, પગ આદિ બીજ અગોથી પણ રહિત બનવા રૂપ અપગપણને લાભ પ્રાપ્ત કરે. જન્માંધ હોવા છતાં પોતાની મરજી મુજબ ચાલવાની ઈચ્છા રાખનાર જેમ અનેક પ્રકારની નિરર્થક આપત્તિઓને ભેગા થાય છે, તેમ અલ્પજ્ઞ અને અશુદ્ધ આત્માઓ પણ પિતાની ઈચ્છા મુજબ જ વર્તવાને આગ્રહ સેવે, તે લાભ તે દૂર રહ્યો, કિન્તુ અનેક પ્રકારનાં નિરર્થક નુકશાનના ભંગ બની પોતાની જાતને મહાદુઃખના ભાગી બનાવનાર થાય છે. એટલા માટે પિતાની જ જાતના હિત ખાતર આંધળા માણસે ચાલવા માટે બીજા દેરવનારના કે લાકડી આદિના ટેકાને સ્વીકારવાની આવશ્યક્તા છે: તેમ અજ્ઞાન અને અશુદ્ધ આત્માએાએ પણ પોતાના જ હિતની ખાતર સંપૂર્ણ જ્ઞાની અને સંપૂર્ણ વિશુદ્ધ પરમાત્માનાં વચનનું અવલંબન લેવાની અનિવાર્ય આવશ્યક્તા છે. જે કેઈપિતાની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિઓમાં જ્ઞાનિઓનાં વચનનું અવલંબન લે છે, તે આત્મા સર્વથા. નિર્ભય બને છે. વિષયલંપટતા, નાસ્તિતા અને કહેરીને આધીન થઈ જે કઈ આત્માઓએ અનન્તજ્ઞાનિઓનાં વચનનું અવલંબન સ્વીકારવું છેડી દીધું છે, તે આત્માઓ પિતાની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિઓમાં ડગલે ને પગલે ખલના પામે છે અને તેમ ખલના પામતા પ્રતિક્ષણ અનુભવાય છે. તેવા આત્માઓ જે એક મિથ્યા ઘમંડને આધીન ન હોત, તે તેઓ પોતાની પામર દશાને તત્કાળ પીછાની શક્યા હોત : પરન્તુ મિથ્યા ઘમંડ તેટલો વિવેક કરવા દે, એ સંભવિત નથી.
