________________
પર ]
નાસ્તિક-મતવાદનું નિરસન.. કે-આગમપ્રમાણને છોડી દેવાની. પ્રણેતાની અયથાર્થતાના દેશે યથાર્થ પ્રણેતાઓનાં વચનો પણ ત્યાગ કરી દેવામાં આવે, તો આ સંસારમાં પ્રાણિઓને કેવળ અજ્ઞાનના અંધારામાં જ આથડવાનું બાકી રહે છે. અંધારામાં આથડનારાઓ જેમ પિતાનાં અંગોપાંગોને સાજાં રાખી શકતા નથી, એટલું જ નહિ કિનતુ અનન્ત કાળ આથડવા છતાં ઈષ્ટ સ્થાનને પામી શકતા નથી, તેમ યથાર્થ વક્તાઓનાં વચનરૂપી કિરણેના પ્રકાશનું અવલંબન છેડી દેનારા આત્માઓ પણ, અજ્ઞાનઅધકારમાં આમથી તેમ ભટકી ભટકીને જીવનને પાયમાલ કરી નાંખે છે. એટલું જ નહિ પરંતુ અનન્તકાળ સુધી ભટકવા છતાં ઈષ્ટ સ્થાન મેળવી શકતા નથી. પરલોકના માર્ગમાં કે અતીન્દ્રિય પદાર્થોના વિષયમાં આગમપ્રમાણુ એ જ એક પરમ આધાર છે. ઇન્દ્રિયગ્રાહ્ય લૈકિક વિષયમાં પણ તે તે વિષયેના યથાર્થ જ્ઞાતા અને યથાર્થ વક્તાઓનાં વચને ઉપર જેટલો આધાર રાખવામાં આવે છે, તેટલે આધાર પ્રત્યક્ષ ઉપર રાખવામાં આવતો નથી. પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનથી સુખરૂપ લાગતું કુપશ્ય પણ યથાર્થ જ્ઞાતા અને વક્તા વૈદ્યના વચનથી દુઃખરૂપ માનીને તુરત છોડી દેવામાં આવે છે. પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનથી થાળી જેવડો લાગતો સૂર્ય, સમસ્ત પૃથ્વીમંડળ કરતાં પણ ઘણે ભેટે છે, એમ આજના વિજ્ઞાનવેત્તાઓના વચનથી માનવા માટે મોટા મોટા ભણેલાઓ પણ તૈયાર છે. ચક્ષુ વડે સૂર્યનું પરિભ્રમણ નિરન્તર પ્રત્યક્ષ અનુભવવા છતાં પણ, પૃથ્વી ફરે છે અને સૂર્ય છે તેની તે જગ્યાએ સ્થિર છે, એમ માનવામાં આજે તેવા પ્રકારનું અંગ્રેજી ભણેલાઓને શરમ જેવું જરા પણ લાગતું નથી. પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ કરતાં પણ અનુમાન
