________________
ત્રણ વિનાશક ચેપી બી
[ ૯૩.
એજ વાતને સમર્થ દર્શનકારા નીચેના શબ્દો દ્વારા સંસ્કૃત
ભાષામાં જણાવે છે કે
...
' नासतो विद्यते भावो नाभावो विद्यते सतः ।'
"
‘જે કદી હાતું નથી તે ઉત્પન્ન થતું નથી અને જે છે તેના કદી અભાવ થતા નથી.’
કાઈ પણ દ્રવ્યને વિનાશ થતા જ નથી. માત્ર તેનું રૂપ, આકાર, નામ કે સ્થાન બદલાય છે. દાખલા તરીકે મિણુમત્તી પૂરી સળગી જાય છે, ત્યારે શું થાય છે ? મિણબત્તી તરીકેના તેના આકાર માત્ર બદલાય છે, પરંતુ જે ઉપાદાનાથી મિણુખત્તી ખની હતી, તે બધાં મિણુખત્તો મળી જવા છતાં કાયમ રહે છે. મિણુખત્તી મળે છે ત્યારે તેના ઉપાદાનભૂત હાઈડ્રાજન અને કાર્બન નામનાં દ્રવ્ય મહાર નીકળીને અનુક્રમે વરાળ તથા કાર્મેન ડાચક્સાઇડના રૂપમાં બદલાઈ જાય છે. એજ રીતે સુથાર ખુરશી યા અન્ય બનાવે છે, ત્યારે તે કાઇ નવા પદાર્થ ઉત્પન્ન કરતા નથી, પરંતુ ખજાર યા જંગલમાંથી લાવેલ કાઇના ચેાગ્ય કટકા કરી, તેને વાંછિત આકારે ગાઠવે છે. આ રીતે હરેક ચીજમાં સ્થાન, આકાર ચા નામ વિગેરેનું પરિવર્તન થવા સિવાય નવું કાંઈ ઉત્પન્ન થતું નથી. કાઈ પણ પદાર્થની નવીન સૃષ્ટિ યા વિનાશ આ જગતમાં છે જ નિહ. આધુનિક પદાર્થવિજ્ઞાનના શેાધકાને પણ આ જ વાતના એક યા બીજા શબ્દોમાં સ્વીકાર કરવા પડયા છે. કાઈ અને-પદાર્થની અનશ્વરતા ’–કહે છે, કેાઈ એને પદાર્થનું અનુત્પાદ્યત્વ’– કહે છે, તેા કાઈ એને– શક્તિનું નિત્યત્વ ’-કહીને સ્વીકારે છે. આત્માના વિષયમાં પણ એજ રીત લાગુ પડે છે. કેાઈ પ્રશ્ન કરે કે−‘જન્મ લેવાના પૂર્વે હું તેા કે નહિ ? ’ અગર
