________________
...ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
[૯ કે જે વસ્તુ પહેલાં અમૂક પર્યાય રૂપે અવ્યક્ત હતી, તે અત્યારે અમૂક પર્યાય રૂપે વ્યક્ત થઈ. સંસ્કૃત ભાષામાં જન્મ શબ્દનો આ ત્રણથી અતિરિક્ત કેઈ એ ચેાથો પર્યાય શબ્દ નથી, કે જે એનાથી વિપરીત સંકેતને કરતો હોય.
એજ રીતે “મરણ” માટે સંસ્કૃતમાં કોઈ શબ્દ હોય, તે તે “નાશ” છે. “ન અને એ ધાતુથી નાશ શબ્દ બને છે. એનો અર્થ-અવ્યક્ત યા અદશ્ય થઈ જવું” –એ થાય છે. એટલા માટે નાશ શબ્દનો પ્રયોગ ત્રણે અવસ્થાઓમાં થઈ શકે છે. કોઈ વ્યક્તિ મરણ પામી હોય, કેઈ વિદેશ ચાલી ગઈ હોય અથવા થોડી ક્ષણ માટે આગળપાછળ છુપાઈ ગઈ હોય, એ ત્રણે માટે નાશ શબ્દનો પ્રયોગ થઈ શકે છે. જન્મ અને મૃત્યુના શબ્દાર્થથી પણ એ સિદ્ધ થાય છે કે–જન્મ યા મરણ જીવનની આદિ અથવા અન્ત નથી, કિન્તુ અનાદિ અને અનન્ત જીવનની અમૂક અવસ્થાએ છે. જન્મ દ્વારા એ અવસ્થાઓ વ્યક્ત થાય છે અને મરણ દ્વારાએ અવ્યક્ત થાય છે. આ રીતે સંસ્કૃત ભાષાનો શબ્દકેષ પણ આત્માના અમરત્વની સાક્ષી પૂરે છે. સંસ્કૃત ભાષા એ દેવભાષા પણ કહેવાય છે. કારણ કે–એ એક પૂર્ણ ભાષા છે. એને કઈ પણ શબ્દ યદછાપ્રયુક્ત કે અનાવશ્યક નથી. એનો પ્રત્યેક શબ્દ ગબ્બીરમાં ગભીર દાર્શનિક યા વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધાન્તોને હૃદયપટ પર અંક્તિ કરી દે છે. જે સિદ્ધાન્તોની સત્યતા સમ્બન્ધમાં જીવનભર અધ્યયન કરવાથી પણ નિર્ણય થઈ શકતો નથી, અધ્યાત્મશાસ્ત્ર અને વિજ્ઞાનના તે સિદ્ધાન્તને સંસ્કૃત ભાષા થડા જ કાવીમાં પ્રત્યાયિત કરી આપે છે. એનું જ એ કારણ છે કે-દર્શન, વિજ્ઞાન યા જગતની અન્ય કોઈ
