________________
૮૦ ].
નાસ્તિક-મતવાદનું નિરસનપ્રતિકાર આ રીતે જ્યારે અત્યંત દુષ્કર છે, ત્યારે તે રેગથી રીબાતા કલ્યાણાથી આત્માઓએ વધારે સાવધાન બનવું, જોઈએ. શરીરના રોગોથી બચવાની સાવધાની અનાદિસ સદ્ધ છે, જ્યારે આત્મિક રેને તેવા પ્રકારને ભય ઉત્પન્ન થે એ પણ અતિશય કષ્ટથી સાધ્ય છે. તે ગમે તેટલા કષ્ટથી સાધ્ય હેય, પરંતુ જો તેનાથી બેદરકાર રહેવામાં આવે તે નુકશાન પોતાને જ છે અને તે પણ અસાધારણ છે. આટલું સમજાય તો તે સમજનાર આત્મા સાવધ બન્યા સિવાય રહેતું નથી. જે કે–આટલું તેના વાસ્તવિક સ્વરૂપમાં સમજાઈ જવું એ સહેલું નથી. આત્મામાં કાંઈક પણ લઘુકર્મિતાના ગે પ્રગટતી યેગ્યતા પ્રગટયા વિના આ વસ્તુ હૈયે જચવી મુશ્કેલ છે છતાં સામાન્ય પ્રકારે તે એમજ કહી શકાય કે–ગ્ય પ્રયત્નને આ દુનિયામાં શું અસાધ્ય છે? તત્ત્વજ્ઞ મહાપુરૂષો આ જ કારણે ફરમાવે છે કે-જે આત્માઓને આત્માના રેગો તથાવિધ સ્વરૂપે સમજાય તે આત્માઓ પણ પરમ ભાગ્યશાળી છે. નાસ્તિતાની ભયંકરતા:
વિષયલંપટતા, એ નાસ્તિક્તાને ઉત્પન્ન કરનાર છે, એ વાત સાચી હોવા છતાં પણ, જે આત્મા સર્વથા વિષયલંપટતાને ત્યાગ ન કરી શકે, એ પણ પિતાના આત્મામાં નાસ્તિકતા પ્રવેશ ન કરી જાય એટલી હદ સુધીની વિષયલેપટતાને આધીન ન થાય, તે બસ છે. તેથી પણ તેને ઘણો બચાવ થઈ શકે છે. જેમ મિથ્યાત્વથી સહચરિત કાષાયિક પરિણતિ અનન્ત સંસારને અનુબન્ધ કરાવનારી થાય છે, તેમ નાસ્તિક્તા-સહચરિત વિષયલંપટતા આત્માને કારમી રીતિએ પાયમાલ કરનારી બને છે. એ રીતે નાસ્તિતા સહચરિત લક
