________________
૪૮ ]
નાસ્તિક-મતવાદનું નિર્ણન...
છે, અમૂહને પણ તે મૂઢ બનાવે છે અને બુદ્ધિમાન પાસે પણ તે નિર્બુદ્ધિમાન જેવાં આચરણ કરાવે છે. જેએ એ લાલચને વશ પડે છે, તેઓના હાલ ભૂરા થાય છે. મધુબિન્દુની અતિશય તુચ્છ લાલસાએ, તે પુરૂષની પાસે ઉપકારનાં વચનાની પણ અવગણના કરાવી અને પરિણામે તે પુરૂષે પેાતાની જાતને સદાને માટે આપત્તિના ભાગ બનાવી દીધી. એજ રીતે વિષયલાં-પદ્મ આ દુનિયાના તુચ્છ વૈયિક સુખાના ક્ષણિક ઉપભાગાની ખાતર સારા સારા માણસાને પણ અનન્તજ્ઞાતિઓનાં વચના ઉપર પગ મૂકવાની વૃત્તિએ ઉત્પન્ન કરાવે છે : એટલું જ નહિ કિન્તુ નાસ્તિકતા આદિ વિવેકશૂન્ય વિચારેના શિકાર અનાવી દઈ પાયમાલ કરે છે.
લેખાંક ૭ મા :
જ્ઞાનનાં સાધન :
આત્મા પરલેાકાદિ અતીદ્રિય પદાર્થી મહિરિન્દ્રિયાને અગાચર હાવા છતાં, તે છે કે નહિ–તેને નય કેવળ અહિરિન્દ્રિય-પ્રત્યક્ષ દ્વારા કરવા તૈયાર થવું, એ બુદ્ધિની ન્યૂનતા સૂચવે છે. જે વસ્તુ જેના વિષયની બહાર છે, તે વસ્તુના નિર્ણય તેના દ્વારા કરવાના આગ્રહ સેવવા, એ મિથ્યા અભિનવેશ સિવાય બીજું કાંઈ જ નથી. આત્મા જો મિથ્યા અભિનિવેશને આધીન થયેલા ન હેાય, તેા આત્મા આદિખિિન્દ્રિયથી અગેાચર પદાર્થાને માહરિન્દ્રિય-ગેાચર કરવાના આગ્રહ દી જ સેવે નહિ. આથી કેાઈએ એમ માની લેવાનું નથી કે–
