________________
..ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
[ ૪૩ દુઃખી થાય છે. એ સઘળાં દુઃખમાંથી છોડાવનાર વિષયવિરક્તિ છે! વિષયવિરક્તિ રૂપી જડીબુટ્ટીને નિરંતર પ્રયોગ કરનાર આત્મા, જગતનાં સર્વ પ્રકારનાં દુઃખોથી અલિપ્ત રહે છે. દુનિયાનાં સઘળાં પરિવર્તને તેનું પરિવર્તન કરવા માટે નિષ્ફળ નિવડે છે. નાસ્તિતા તેનાથી દૂર ભાગે છે. કહેરી તેને સ્પર્શ કરી શકતી નથી. લેભ તેનામાં સ્થાન પામી શકતો નથી. માયા કે દંભ તેનાથી હજારે કેશ દૂર રહે છે. અહંકાર કે ક્રોધ તેને સ્પશી શક્તા નથી. હિંસા, અસત્ય, ચેરી, અબ્રહ્મ કે અભક્ષ્ય–ભક્ષણાદિ ઘેર પાપ વિષયોથી વિરક્તિ ધરાવનાર આત્મામાંથી ધીમે ધીમે નાબૂદ થતાં જાય છે. વિષયવિરક્ત આત્મા થડા જ કાળમાં સર્વ પાપથી રહિત બને છે. નિષ્પાપ બનેલ તે નવું પાપ ઉપાર્જન કરતો નથી અને વિશુદ્ધ અધ્યવસાયો વડે જૂનાં પાપને પણ ક્ષય કરે છે. એ રીતે સર્વ પાપનો ક્ષય કરીને તે આત્માનું સ્વભાવસિદ્ધ સ્વાતંત્ર્ય હસ્તગત કરે છે અને અનન્ત કાળ સુધીના અનન્ત આનન્દને ભોક્તા બને છે. લેકહેરી:
નાસ્તિતા જેમ વિષયલંપટતામાંથી જન્મે છે, તેમ લેકહેરી પણ તેમાંથી જ જન્મ લે છે. વિષયોથી વિરક્ત આત્માને કહેરી ત્યજવી જેટલી સુલભ છે, તેટલી જ વિષયલંપટ આત્માને તે ત્યજવી દુષ્કર છે. જેમ પ્રત્યેક પ્રાણી સ્વભાવથી જ વિષયલંપટ છે, તેમ સ્વભાવથી જ લેહેરીને અનુસરનાર છે. આહાર, ભય, મૈથુન, પરિગ્રહાદિ સંજ્ઞાઓ જેમ જીવને અનાદિકાળની છે, તેમ સંજ્ઞા-અજ્ઞાન લેકને અનુસરવાની વૃત્તિ પણ તેટલી જ જૂની છે. લેક એ અજ્ઞાન
