________________
૪૦ ]
નાસ્તિક—મતવાદનું નિરસન...
કારણે જ્ઞાનિએ સૈાથી પ્રથમ પ્રાપ્તવ્ય સ્થાનના નિશ્ચય કરાવે છે. એ નિશ્ચય કરાવ્યા પછી ત્યાં પહોંચવા માટે વર્તમાન સ્થાન છેડવા લાયક છે તેવા મેધ કરાવે છે. એ આધ થયા પછી એ હેાડવા માટેના ઉપાય દર્શાવે છે. એ ઉપાયાના જેટલા પ્રમાણમાં અમલ થાય, તેટલા પ્રમાણમાં દુ:ખ છૂટતું જાય છે અને સુખ મળતું જાય છે. આ જાતિના ઉપાયા દોઁવનાર જે છે, તેને આપણે ચૈતન્યવાદ કહીએ છીએ : અને એ ચૈતન્યવાદ એ જ એક દુ:ખથી ત્રાસેલ અને સુખની અથી દુનિયાને માટે પરમ આધાર છે.
લેખાંક ૬ । :
સાચી શાંતિ :
પાંચ ઇંદ્રિયાના શબ્દાદિ પાંચ વિષયા છે. તેની અતિ આસક્તિ, એ વિષયલંપટતા છે. નાસ્તિકતા અને લેાકહેરી-એ ઉભયના જન્મ વિષયલંપટતામાંથી થાય છે. જ્યાં સુધી આત્મા કર્મનાં બંધનાથી બંધાયેલા છે, ત્યાં સુધી તેને પ્રત્યેક જન્મમાં જૂદા જૂદા દેહને ધારણ કર્યો સિવાય ચાલતું નથી. શરીરધારણની સાથે જ ચેાગ્યતા મુજબ ઇંદ્રિયાની પ્રાપ્તિ અવશ્ય થાય છે. છેવટ એક સ્પર્શનેન્દ્રિય તા પ્રત્યેક પ્રાણિને હાય જ છે. કેટલાકને બે, કેટલાકને ત્રણ, કેટલાકને ચાર અને કેટલાકને પાંચે પાંચ ઇન્દ્રિયાની પ્રાપ્તિ થાય છે. ઈન્દ્રિયાની પ્રાપ્તિ થવાથી, પ્રત્યેક ઇન્દ્રિયા પાતપાતાના વચ્ચેાને ગ્રહણ કરવામાં નિરન્તર તત્પર રહે છે. અનુકૂળ વિષયાના ગ્રહણુ
