Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जीवाभिगमसूत्रे दृष्टित्वस्य प्रतिषेधः। सास्वादनसम्यक्त्ववतां सूक्ष्मपृथिवीकायिकेषूत्पादाभावात् । एते हि अतिसंक्लिष्टपरिणामवन्तो भवन्ति सास्वादनसम्यक्त्वपरिणामस्तु किञ्चित् शुभो भवतीति सूक्ष्मकायिकमध्ये सास्वादनसम्यक्त्ववतामुत्पादो न भवति । किमधिकेन । तेषां निरन्तरसंक्लिष्टपरिणामसद्भावात् सम्यगमिथ्यादृष्टित्वपरिणामोऽपि नोत्पद्यते नापि सम्यग्मिथ्यादृष्टि सन् सूक्ष्मकायिकमध्ये समुत्पद्यते मिश्रदृष्ट्यवस्थायां जीवस्य कालासंभवात् , उक्तञ्च- 'न सम्ममिच्छो कुणइ कालं' इति, न सम्यमिथ्यादृष्टिः सन् जीवः कालं करोति, इत्यत आह-'नो सम्म मिच्छादिहि' नो सम्यमिथ्यादृष्टयो-मिश्रदृष्टयोऽपि एते न भवन्ति, इति दृष्टिद्वारम् ॥
(१४) अथ चतुर्दशं दर्शनद्वारमाह-'ते णं भंते' इत्यादि, 'ते णं भंते ? जीवा किं चक्खुदसणी-अचखुदसणी-ओहिंदसणी केवलदंसणी' ते सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः
तात्पर्य यह है-सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीवों को सास्वादनसम्यक्त्व की असंभावना होने से इनके सम्यक्त्व का निषेध किया गया है, क्योंकि सास्वादन सम्यक्त्ववाले जीवों को यहां उत्पत्ति ही नहीं होती है। ये सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव अति संक्लिष्ट परिणाम वाले होते हैं और सास्वादन सम्यक्त्व परिणाम कुछ शुभ होता है इसलिये सूक्ष्मपृथिवीकायिकजीवों में सास्वादन सम्यक्त्व वालों की उत्पत्ति नहीं होती है। अधिक क्या कहा जाय-इनके निरन्तर संक्लिष्ट परिणामों का सद्भाव होने से सम्यमिथ्यादृष्टिपनेका अर्थात् मिश्रदृष्टि पनेका परिणाम भी उत्पन्न नहीं होता है और न इन में पूर्वभव में सम्यङ् मिथ्यादृष्टि होता हुआ वहां से कालकर के उत्पन्न होता है। क्योंकि मिश्रदृष्टि अवस्था में जीवकाल ही नहीं करता है जैसे-कहा है-"नो सम्ममिच्छो कुणइ कालं" इसलिये सूत्रकारने कहा है कि 'न सम्मामिच्छदिही' सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव सम्यमिथ्यादृष्टि भी नहीं होते हैं।
___ दृष्टिद्वार समाप्त (१३) આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક જીવને સાસ્વાદન સમ્યકત્વની અસંભાવના હોવાને લીધે તેમનામાં સમ્યકૃત્વ સંભવી શકતું નથી. તેનું કારણ એ છે કે સાસ્વાદન સમ્યકત્વવાળા જીની સૂક્ષ્મપૃવીકાયિકોમાં ઉત્પત્તિ જ થતી નથી, સૂક્ષ્મપૃવીકાયિક છો. અતિ સંકિલષ્ટ પરિણામવાળા હોય છે, અને સાસ્વાદન સમ્યફન્દુ પરિણામ શુભ હોય છે, તેથી સાસ્વાદન સમ્યકૃત્ત્વવાળા જીવની ઉત્પત્તિ સૂમપૃવીકાયિકામાં થતી નથી, આ બાબતમાં અધિક શું કહું ! તેમનામાં નિરન્તર સંકિલષ્ટ પરિણામોને સદુભાવ રહેતે હેવાથી, સમ્યગ મિથ્યાદષ્ટિ-મિશ્રદષ્ટિવ. પરિણામ પણ ઉત્પન્ન થતું નથી, અને પૂર્વભવમાં સમ્યગુ મિથ્યાદૃષ્ટિ સંપન્ન હોય એ જીવ પણ ત્યાં ઉત્પન્ન થતું નથી, કારણ કે મિશ્રદષ્ટિ अवस्थामा ४ पामते। नथी. उखु ५४ छ है - ‘नो सम्ममिच्छो कुणइ कालं" तथा ४ सूत्रधारे ४थु छ , “नो सम्मामिच्छादिट्ठी" सूक्ष्म थिवीयि ७१ सम्य' મિથ્યાદષ્ટિ પણ હેતે નથી, દૃષ્ટિદ્વાર સમાસ ૧૩
જીવાભિગમસૂત્ર
