Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १ संमूछिमस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकनिरूपणम् २४७ तिर्यग्भ्य स्तदा असंख्येयवर्षायुष्कवर्जेभ्यः । यदि मनुष्येभ्य स्तदा अकर्मभूमिकान्तरद्वीपकाऽ. संख्येयवर्षायुष्कवर्जेभ्य आगतानां संमूछिमचतुष्पदानामुपपातो भवति, ॥
स्थितिद्वारे-जलचरापेक्षया वैलक्षण्यं स्वयमेव सूत्रकारेणैव प्रदर्शितम् , तथाहि-स्थितिआयुष्यकालः, संमूछिमचतुष्पदस्थलचराणां जधन्येनान्तर्मुहूर्तमात्रम् , उत्कर्षेण स्थितिश्चतुरशीति वर्षसहस्राणि ॥
समवहतद्वारे - एते मारणान्तिकसमुद्धातेन समवहता अपि म्रियन्ते असमवहता अपि नियन्ते । च्यवनद्वारे-इतः उद्धृत्य नैरयिकेषु तिर्यक्षु मनुष्येषु देवेष्वपि गच्छति । यदि नैरयिकेषु गच्छन्ति, तदा रत्नप्रभायामेव नान्यत्र द्वितीयादिपृथिवीषु अतएव जलचरप्रकरणे कथितम् - 'सेसेसु पडिसेहो' इति । तिर्थक्षु सर्वत्र संख्येयासंख्येयवर्षायुष्केष्वपि, चतुष्पदेषु पक्षिष्वपि असंख्यात वर्ष की आयुवाले तिर्यञ्चों में से नहीं होता हैं, बाकी के सब तिर्यञ्चों में से होता है यदि मनुष्यों में से होता है तो अकर्मभूमिक, अन्तरद्वीपक असंख्यातवर्षायुष्क मनुष्यों में से नहीं होता है । शेष मनुष्यों में से होता है-१९, स्थितिद्वार-में जलचर जीवों की अपेक्षा जो विलक्षणता है वह इस प्रकार है इनकी जघन्य स्थिति अन्तर्मुहर्त की होती है और उत्कृष्ट स्थिति चौरासी हजार वर्ष की होती है-२०, च्यवनद्वार में संमूछिम स्थलचरचतुष्पदपंचेन्द्रियतिर्यग्योनिक जीव मारणान्तिकसमुद्घात से समवहत होकर भी मरते हैं असमवहत होकर भी मरते हैं-२१, इनमें से उवृत्त हुए जीव नैरयिकों में तिर्यञ्चों में मनुष्यों में और देवों में जाते हैं । यदि नरक में जाते हैं तो रत्नप्रभा नाम के प्रथम नरक में ही जाते हैं । अन्य द्वितीयादि नरकों में नहीं जाते हैं । यदि ये तिर्यञ्चों में जाते हैं तो समस्त तिर्यञ्चों में संख्यात असंख्यात वर्ष आयुवालों में दोनों में भी जाते हैं। और चत
હોય છે. તો અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્ય વાળા તિર્યંચમાંથી હોતી નથી. બાકી ના સઘળા તિય"ચામાંથી થાય છે. જે તેઓની ઉત્પત્તિ મનુષ્યોમાંથી હોય છે, તે અકર્મભૂમિ, અંતરદ્વીપ જ અસંખ્યાત વર્ષાયુષ્ક મનુષ્યમાંથી હોતી નથી. ૧૯ સ્થિતિદ્વારમાંજલચર
ની અપેક્ષાએ જે વિલક્ષણપણું છે, તે આ પ્રમાણે છે –તેમની જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહૂર્તની હોય છે. અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ચેર્યાશી હજાર વર્ષની હોય છે. ૨૦. ચવ નદ્વારમાં–સંમૂર્ણિમ સ્થલચર ચતુષ્પદ પંચેન્દ્રિય તિર્યચનિકજીવ મારણાનિક સમુદઘાતથી સમવહત થઈને પણ મારે છે. અને અસમવહત-એટલે કે આઘાત પ્રાપ્ત કર્યા વિના ५० भरे छे. २१. भांथी वृत (नाणेसा) थयेा छ। नैयिमा, तिय यामा, મનુષ્યમાં અને દેવોમાં જાય છે. જે નરકમાં જાય તે રત્નપ્રભા નામના પહેલા નરકમાં જાય છે. તે સિવાયના બીજા, ત્રીજા, વિગેરે નરકમાં જતા નથી. જો તેઓ તિર્યંચામાં જાય છે, તે સઘળા તિયામાં એટલે કે સંખ્યાત કે અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળામાં
જીવાભિગમસૂત્ર
