Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १ स्थावरभावत्रसभावस्य भवस्थितिकालमानम् ३५३ ज्जइ भागो) इति च्छायास्पष्टैव । योऽयं वनस्पतिकायस्य कायस्थितिकालः कथितः स सांव्यवहारिकजीवानधिकृत्य ज्ञातव्यः, असांव्यवहारिकजीवानां तु काय स्थितिरनादिरेव ज्ञातव्या तथाचोक्तम् - 'अस्थि अणंता जीवा जेहिं न पत्तो तसाइ परिणामो ।
ते वि अणताणता निगोयवास अणुवसंति' ॥ सन्त्यनन्ता जीवा यैर्न प्राप्तस्त्रसादि परिणामः ।
तेप्यनन्तानन्ता निगोदवासमनुवसन्ति || इतिच्छाया सा पि तेषां सांव्यवहारिकराशिजीवानामनादिः कायस्थितिः केषाञ्चिदनादिरनन्ता ये जीवाः कदाचिदपि असांव्यवहारिकजीवराशौ न निपतिष्यन्ति । केषांचिदिय कायस्थितिः अनादिः सान्ता, ये जीवाः असाव्यवहारिकजीवराशे रुवृत्त्य सांव्यवहारिकजीवराशौ समागमिष्यन्तीति ॥ कायिकों का कायस्थिति काल कहा है वह सांव्यवहारिक जीवों को लेकर कहा गया है। ऐसा जानना चाहिये क्योंकि असांव्यवहारिक जीवों की तो कायस्थिति अनादिरूप ही होती है तथाचोक्तम् - "अस्थि अणंता जीवा" इत्यादि । ऐसे भी अनन्तानन्तजीव अभीतक है कि जिन्होंने त्रसादि पर्याय को प्राप्त नहीं किया है अर्थात् नित्यनिगोद से जो अभी तक व्यवहारराशि में नहीं आये हैं, ऐसे जीव ही यहां असांव्यवहारिक पदसे प्रकट किये गये हैं। इनकी अनादिरूप कायस्थिति हैं । पर यह अनादिरूप कायस्थिति कितनेक जीवों की ऐसी होती है कि जिनकी अनादि अनन्तरूप होती है और कितनेकजीवों की ऐसी होती हैं कि जिनकी यह अनादि सान्तरूप होती है अनादि अनन्तरूप स्थिति जिनकी होती है ऐसे वे जीव तो कभी भी उस असांव्यवहारिक जीवराशि से निकलकर व्यावहारिक जीवराशि में नहीं आयेंगे । तथा जिनकी अनादि सान्तरूप स्थिति होती है वे नित्य निगोद से असांव्यवहारिक जीवराशि से निकलकर नियम से व्यावहारिक जीव राशि में आयेंगे । याणं भंते !" त्या मान। अथ पडा प्रभाव छ. या वनस्पति यिवान। જે કાયસ્થિતિને કાળ કહ્યો છે, તે સાંવ્યવહારિક જીવોને લઈને કહેલ છે. તેમ સમજવું.
भ-मसांव्यवहा२ि४ वानी आयस्थिति तो अनाहि३५०४ डाय छ, तथाचोक्तम्"अस्थि अणता जीवा" छत्यादि सवा ५ मन तानत व सत्यार सुधी छे, रेयाये ત્રસાદિ પર્યાય પ્રાપ્ત કરેલ નથી. અર્થાત નિત્ય નિગોદથી જેઓ અત્યાર સુધી વ્યવહાર રશિમાં આવ્યા નથી, એવા જીવોજ “અસંવ્યાવહારિક પદથી પ્રગટ કર્યા છે. તેઓની કાયસ્થિતિ અનાદિરૂપ છે. પરંતુ આ અનાદિરૂપ કાયસ્થિતિ કેટલાક જીવની એવી હોય છે, કે જેની અનાદિ અનંતરૂપ હોય છે. અને કેટલાક છે એવા હોય છે, જેની આ કાયસ્થિતિ અનાદિ સાંતરૂપ હોય છે. જેની સ્થિતિ અનાદિ અનંતરૂપ હોય છે. એવા તે જીવે કઈ પણ અસાંવ્યાવહારિક જીવરાશિમાંથી નીકળીને વ્યાવહારિક જીવરાશિમાં આવશે નહીં તથા જેની સ્થિતિ અનાદિ સાંતરૂપ હોય છે, તેઓ નિત્ય નિગદથી અસાંવ્યાવહારિક જીવરાશિમાંથી નીકળીને નિયમથી વ્યવહારિક જીવરાશિમાં આવશે.
જીવાભિગમસૂત્ર
