Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति०२ स्त्रीणां स्त्रोत्वेनावस्थानकालनिरूपणम् ४१७ उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि पूर्वकोटिपृथक्त्वाभ्यधिकानि क्षेत्रापेक्षयाऽवस्थानं भवति मनुष्यस्त्रीणामिति । एतावत्परिमाणं कथं भवेदिति भावना तु जघन्योत्कृष्टतामाश्रित्य सामान्यतिर्यक् स्त्रिया इव कर्तव्येति । 'धम्मचरणं पडुच्च जहन्नेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं देखणा पुव्वकोडी' धर्मचरणं-चरणधर्म प्रतीत्य-आश्रित्य जघन्येनैकं समयमवस्थानम् , उत्कर्षेण देशोना पूर्वकोटिः॥ 'एवं कम्मभूमियावि एवम्-अनेनैव प्रकारेण कर्मभूमिका अपि कर्मभूमिकमनुष्यस्त्रियोऽपि ज्ञातव्याः, तथाहि-कर्मभूमिकमनुष्यस्त्रियः क्षेत्रं प्रतीत्य सामान्यतः कर्मक्षेत्रमधिकृत्य जधन्यतोऽन्तमुहर्त तदनन्तरं स्त्रीभावपरित्यागसंभवात् । उत्कर्षत स्त्रीणि पल्योपमानि पूर्वकोटिपृथक्त्वाभ्यधिकानि तत्र सप्तभवा महाविदेहेषु, अष्टमो भवो भरतैरवतेषु. एकान्तसुषमादौ त्रिपल्योपमप्रमाण इति । धर्मचरणं प्रतीत्य-चारित्रसेवनमाश्रित्य जधन्येनैकं समय, सर्वविरतिपरिणामस्य तदावरणकर्मक्षयो क्षेत्र की अपेक्षा जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से पूर्वकोटि पृथक्त्व अधिक तीन पल्योपम का है यह कैसे सो इसकी भावना सामान्य तिर्यक् स्त्री में जिस प्रकार से बताया है उसी प्रकार से यहां भी समझ लेना चाहिये, तथा-'धम्मचरणं पडुच्च जहन्नेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं देसूणा पुव्वकोडी' धर्मचरण की अपेक्षा-चारित्र धर्म की अपेक्षा जधन्यसे एक समय और उत्कृष्ट से कुछ कम एक पूर्वकोटी 'एवं कम्मभूमिया वि" इसी प्रकार कर्मभूमिक मनुष्य स्त्री के विषय में भी जान लेना चाहिये । जैसे-क्षेत्र की अपेक्षा लेकर सामान्य से जघन्य तो एक अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से पूर्वकोटी पृथक्व अधिक तीन पल्यापम का है इन में सात भव महाविदेहो में होते हैं और आठवों भव भरत या ऐवत क्षेत्र में एकान्त सुषमादिकाल में तीन पल्योपमका होता है ऐसा जानना चाहिये । इस प्रकार से पूर्वकोटि पृथक्त्व अधिक तीन पल्य उत्कृष्ट से कहे गये हैं। અને ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વકેટિપૃથકત્વ અધિક ત્રણ પ૫મકાળ છે. આ કેવી રીતે? તેના સમવધાન માટે કહે છે કે– મનુષ્ય સ્ત્રીની ભાવના સામાન્ય તિર્યસ્ત્રીમાં જે રીતે બતાવી છે. એ જ પ્રમાણે महियां ५५ सभास. तथा "धम्मचरणं पडुच्च जहण्णेणं एक्कं समय उक्कोसेणं देसूणा पुवकोडी" घायरानी मपेक्षाथी-मेटले यास्त्रि धमनी अपेक्षाथी धन्यथा मे समय भने अष्टथी ४ माछा से पूर्व र छे. “एवं कम्मभूमिया वि' मे પ્રમાણે કર્મભૂમિક મનુષ્ય સ્ત્રીના સંબંધમાં પણ સમજી લેવું. જેમકે-ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ સામાન્યપણાથી જ ઘન્યથી તે એક અંતમુહૂર્તને છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વ કોટિપૃથકત્વ અષિક ત્રણ પાપમાને છે. તેમાં સાતભવ મહાવિદેહમાં હોય છે. અને આઠમભવ ભરત અથવા ઐરવત ક્ષેત્રમાં એકાંત સુષમાદિકાલમાં ત્રણ પત્યે પમ હોય છે. તેમ સમજવું. આ રીતે પૂર્વ કેટિ પૃથકૃત્વ અધિક ત્રણ પાપમ ઉત્કૃષ્ટથી કહેલ છે.
જીવાભિગમસૂત્ર
