Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० २ .
पुरुषाणामन्तरकालनिरूपणम् ४९५ यावत्सहस्रारः , यावत्पदेन- दशविधभवनवासिदेवपुरुषानन्तरमष्ट विधवानव्यन्तरपञ्चविध ज्योतिषिक-वैमानिककल्पोपपन्न सौधर्म-१ शान-२ सनत्कुमार-३ माहेन्द्र-४ ब्रह्मलोक-५ लान्तक-६ महाशुक्रदेवपुरुषाणां-७ ग्रहणं भवतीति भवनवासिदेवपुरुषादारभ्य सहस्रारदेवपुरुषपर्यन्तानामन्तरं सामान्यदेवपुरुषाणामिव ज्ञातव्यम् ।।
तदेवाह-'जहन्नेणं अंतो मुहत्त' जघन्येनान्तमुहूर्तमन्तरम् 'उक्कोसेणं वणस्सइकालो, उत्कर्षेण वनस्पति कालपर्यन्त मन्तरं भवति, 'आणयदेवपुरिसाणं भंते' आनतदेव पुरुषाणां भदन्त ! 'केवइयं कालं अंतरं होइ' कियन्तं कालमन्तरं भवतीति प्रश्नः, भगवानाह-गोयमा' इत्यादि 'गोयमा' हे गौतम ! जहन्नेणं वासपुहत्तं' भवनवासी देव पुरुषों के बाद आठ प्रकार के वानव्यन्तर पांच प्रकार के ज्योतिषी वैमानिककल्पोपपन्न जो सौधर्म १ ईशान २, सनत्कुमार ३, माहेन्द्र ४, ब्रह्मलोक ५, लान्तक ६, महाशुक्र ७, देवपुरुषों से लेकर सहस्रार आठवें देवलोक तक के देवपुरुषों का अन्तर सामान्य देवपुरुषों के समान जान लेना चाहिये यही बात सूत्रकार प्रकट करते हैं- "जहन्नेणं अतो मुहत्तं" यहां जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का अन्तर पड़ता है और “उक्कोसेणं वणस्सइकालो" उत्कृष्ट से अन्तर वनस्पति काल प्रमाण-अनन्त काल का पड़ता है । इस प्रकार असुरकुमार से लेकर सहस्रार कल्प तक के देवपुरुषों का अन्तर कह कर अब नववें आनतादि देवपुरुषों का अन्तर कहते हैं--'आणय देवपुरिसाणं भंते" इत्यादि ।
“आणय देवपुरिसाणं भंते ! केवइयं कालं अंतरं होइ" हे भदन्त ! आनत देव पुरुषों का आनत देवपुरुषत्व से छूट जाने पर पुनः उसकी प्राप्ति करने में कितने काल का अन्तर होता है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं--"गोयमा' हे गौतम ! यहां अन्तर સુધીના દેવપુરુષોનું ગ્રહણ અહિંયા યાવત્પદથી થયેલ છે યાવત્પદથી દશ પ્રકારના ભવનવાસિ દેવપુરૂષ પછી આઠ પ્રકારના વાનવ્યન્તર પાંચ પ્રકારના જ્યોતિષ્ક વૈમાનિક-કલ્પ પપન્નક કે જે સૌધર્મ ૧, ઈશાન ૨, સનસ્કુમાર ૩, મહેન્દ્ર ૪, બ્રહ્મલેક ૫, લાન્તક ૬, મહાશુક્ર ૭, આટલા દેવ પુરુષો ગ્રહણ કરાયા છે. અર્થાત ભવનપતિ દેવ પુરુષોથી લઈને સહસ્ત્રાર આઠમા દેવલેક સુધીના દેવ પુરૂષનું અંતર સામાન્ય દેવ પુરુષની જેમ સમજી લેવું એજ વાત સૂત્રકાર પ્રકટ अरे छ--"जहन्नेणं अंतोमहत्तं" भाडियां वन्यथी ये मतभुत संत२५ छ, "उक्कोसेणं वणस्सइकालो" कृष्टथी वनस्पतिste प्रमाण मेट - मानतानु मात२ ५ छे.
આ પ્રમાણે અસુરકુમારથી લઈને સહસ્ત્રાર ક૯૫ સુધીના દેવપુરૂષોનું અંતર કહીને हुवे नवभा मानता द्वेषभुषानुमत२ सूत्रा२ मताव छे. "आणय देवपुरिसाणं भंते" इत्याहि. ___आणदेयपुरिसाण भंते ! केवइयं कालं अंतरं होइ" भगवन् मानत व पुरुषोनु આનત દેવપુરૂષપણથી છૂટયા પછી ફરીથી તેની પ્રાપ્તિ કરવામાં કેટલા કાળનું અંતર હોય छ ? प्रश्न उत्तरमा प्रभु गौतम स्वाभान हे छ - "गोयमा !” गीतम!
જીવાભિગમસૂત્ર
