Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
५१४
जीवाभिगमसूत्रे गुणा अधिका भवन्ति । एकस्मिन् प्रतरे षटू पञ्चाशदधिकशतद्वया (२५६)ङ्गुलप्रमाणैकप्रादेशिकाश्रेणिमात्राणि खण्डानि यावन्ति भवन्ति तेषां यावान् द्वात्रिंशत्तमो भागो भवति तावत्प्रमाणत्वात्तेषामिति । इति केवलं देवपुरुषाणामल्पबहुत्वं समाप्तम् । साम्प्रतं प्रस्तुतप्रकरणमनुस्रियते, तत्र तिर्यग्योनिकपुरुषादिसर्वार्थसिद्धदेवपुरुषपर्यन्तानां सर्वषां संमिलितं पञ्चममल्पबहुत्वं सूत्रकार आह 'एएसि णं भंते' इत्यादि एएसि णं भंते' ! तिरिक्खजोणियपुरिसाणं' तिर्यगूयोनिकपुरुषाणाम् 'जलयराणं थलयराणं खहयराणं' जलचराणां स्थलचराणां खेचराणां पुरुषाणाम् 'मणुस्सपुरिसाणं' मनुष्यपुरुषाणाम् 'कम्मभूमिगाणं अकम्मभूमिगाणं अंतरदीवगाणं' कर्मभू
व्यन्तरदेवपुरुषों से ज्योतिष्क देवपुरुष संख्यातगुणे अधिक होते हैं, क्योंकि ये एक प्रतर में दोसौ छप्पन (२५६) अंगुल प्रमाण की एकप्रादेशिकी श्रेणिमात्र प्रमाण-के जितने खण्ड होते हैं, उनका जितने प्रमाण का बत्तीसवां भाग होता है उतने प्रमाणवाले होते हैं इसलिए ये व्यन्तरदेवपुरुषों की अपेक्षा ज्योतिष्क देवपुरुष संख्यातगुणे अधिक होते हैं। यह केवल देवपुरुषों का अल्पबहुत्व समाप्त हुआ।
अब प्रस्तुत चालू प्रकरण का समारंभ किया जाता है, वहां तिर्यग्योनिक पुरुषों से लेकर सर्वार्थसिद्ध देवपुरुष पर्यन्त सबों का संमिलित अल्पबहुत्व सूत्रकार कहते हैं"एएसि णं' इत्यादि ।
___ “एएसि णं भंते तिरिक्खजोणियपुरिसाण' हे भदन्त ! तिर्यग्योनिक पुरुष जो 'जलयराणं थलयराणं खहयराणं' जलचर स्थलचर और खेचर पुरुष, तथा 'मणुस्सपुरिसाणं' मनुष्य पुरुष जो 'कम्मभूमियाणं अकम्मभूमियाणं अंतरदीवगाणं' कर्मभूमिके अकर्मभूमिके और अन्तर ખંડ હોય છે. અને તેને બત્રીસમો ભાગ જેટલા પ્રમાણને હોય એટલા પ્રમાણુના આ વ્યતર દેવ પુરુષ હોય છે.
વ્યંતર દેવ પુરુષ કરતાં જ્યોતિષ્ક દેવ પુરુષે સંખ્યાત ગણા વધારે હોય છે. કેમકે તેઓ એક પ્રતરમાં ૨૫૬) બસો છપ્પન આગળ પ્રમાણવાળી એક પ્રાદેશિક શ્રેણીમાત્ર– પ્રમાણુના જેટલા ખંડે હોય છે. તેને બત્રીસ ભાગ જેટલા પ્રમાણન હોય, એટલા પ્રમાણ વાળા હોય છે. તેથી વ્યંતર દેવ પુરુષ કરતાં જ્યોતિષ્ક દેવપુરુષ સંખ્યાતગણી વધારે હોય છે. આ રીતે આ કેવળ. દેવપુરુષનું અ૫ બહુપણું સમાપ્ત થયું.
હવે ચાલુ પ્રકરણને આરંભ કરવામાં આવે છે–ત્યાં તિર્યંગ્યનિક પુરુષોથી લઈને સર્વાર્થસિદ્ધ દેવપુરુષ પર્યન્ત બધાનું એકી સાથે મળેલું અ૯૫ બહુપણું સૂત્રકાર કહે છે.-- "एएसि गं" त्यादि.
"एएसि णं भंते ! तिरिक्खजोणियपुरिसाणं' हे सावन तिय-यानि पुरुष ? "जलयराणं थलयराणं खहयराणं" य२ स्थलय२ अने मेयर पुरुष, तथा "मणुस्सपुरिसाणं" मनुष्य ५२५४२ "कम्मभूमियाणं अकम्मभूमियाणं अंतरदीवगाणं" भभूभिना -
જીવાભિગમસૂત્રા
