Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
जीवाभिगमसूत्रे
सम्प्रति - प्रतिपत्तिमुपसंहरन्नाह - ' से तं' इत्यादि, से तं तिविहा संसारसमावन्नगा - जीवा पन्नत्ता' ते एते त्रिविधा स्त्रिप्रकारकाः संसारसमापन्नकाः जीवाः प्रज्ञप्ताः कथिता इति । सम्प्रति—अधिकृतप्रतिपत्त्यर्थाधिकार संग्रहगाथामाह-'तिविहेसु' इत्यादि, 'तिविहेसु' त्रिविधेषु वक्तव्येषु स्त्रीपुरुषनपुंसकवेदेषु 'होइ' भवति 'भेयो' भेदनामाकः प्रथमोऽधिकारो भवतीति । 'ठिईय' स्थितिश्च तदनन्तरं द्वितीयोऽधिकारः स्थिते: । तदनन्तरम् ' संचिट्टणा' सातत्येनावस्थानम्, तदनन्तरम् ‘अंतरं' अन्तरं विरहकालकथनम्, तदनन्तरम् 'अप्पबहुँ' अल्पबहुत्वम्, तदनन्तरम् - 'बेयाण य' वेदानाञ्च 'बंधठिई' बन्धस्थितिः । तदनन्तरम् ' वेओ तहा किं पगारो उ' वेदस्तथा किं प्रकारस्तु । वेदः किं प्रकारको भवतीति कथनमिति ॥ ' से त्तं ' ते एते 'तिविहा' त्रिविधा स्त्रिप्रकारकाः 'संसारसमावन्नगा' संसारसमापन्नकाः संसारे वर्तमाना इत्यर्थः 'जीवा' जीवाः - प्राणाः 'पन्नत्ता' प्रज्ञप्ताः कथिता इति ||२४||
६४०
इति श्री - विश्वविख्यात जगद्वल्लभ - प्रसिद्धवाचक - पञ्चदशभाषाकलित ललितकलापालापकप्रविशुद्धगद्यपद्यानैकग्रन्थनिर्मापक - वादिमानमर्दक शाहुच्छत्रपति कोल्लापुरराजप्रदत्त जैनशास्त्राचार्य - जैनधर्म दिवाकर पूज्य श्री घासीलाल - व्रति विरचितजीवाभिगमसूत्रस्य प्रमेयद्योतिकाख्यायां व्याख्यायां त्रिविधानाम
द्वितीया प्रतिपत्तिः समाप्ता ॥२॥
इसका अर्थ इस प्रकार से है— इस वेदत्रैविध्य निरूपक प्रतिपत्ति में स्त्री, पुरुष और नपुंसक ऐसे तीन वेद कहे गये हैं. इन तीन वेदों में भेद नामका प्रथम अधिकार हैं. अर्थात् इन तीनों वेदो के तीन भेद कहे गये हैं. बाद में इनकी वेदों की स्थिति के सम्बन्ध में द्वितीय अधिकार है. इसके बाद संचिणा - इन वेदों की कार्यस्थिति का काल कहा गया है फिर अन्तर - विरह काल इनका कहा गया है, फिर इनके सम्बन्ध में अल्प बहुत्व कहा गया है । इन वेदों की बन्धस्थिति कितनी क्या है यह समझाया गया है । तथा इनका प्रकार कैसा होता है यह भी प्रकट किया गया है. इस प्रकार से संसार का समापन्न संसार में वर्तमान तीन प्रकार के जीवों के सम्बन्ध में यह द्वितीय प्रतिपत्ति कही गई है | || सूत्र ||२४|| जैनशास्त्राचार्य 'जैनधर्मदिवाकर पूज्य श्री धासीलालजी महाराजविरचित 'जीवाभिगम' सूत्र की प्रद्योतिका व्याख्या में त्रिविधानामक दूसरी प्रतिपत्ति समाप्त ॥२॥ આ ત્રણ વેદોમાં ત્રણ ત્રણ ભેદો કહ્યા છે. તે પછી આ વેદોની સ્થિતિના સંબધમાં બીજે અધિકાર કહ્યો છે. તે પછી સાંચિદ્મણા-આ વેદોની કાયસ્થિતિ ના કાળ કહ્યો છે. તે પછી અંતર-વિરહકાળ કહ્યો છે. તે પછી તેના સ ખ ધમાં અલ્પ બહુપણાનું કથન કરવામાં આવ્યુ છે.
આ વેદોની અન્ય સ્થિતિ કેટલી અને કઈ કઈ છે ? તે સમજાવવામાં આવ્યું છે. તથા તેના પ્રકાર કેવા હ્રાય છે ? એ પણ પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. આ રીતે સ`સાર સમાપન્ન–સ’સારમાં રહેલા ત્રણ પ્રકારના જીવાના સંબંધમાં આ બીજી પ્રતિપત્તિ કહેવામાં આવેલ છે. સૂ૦૨૪૫
જૈન શાસ્રાચાય જૈનધમ દિવાકર પૂજ્ય શ્રી ઘાસીલાલજી મહારાજ વિરચિત જીવાભિગમ' સૂત્રની પ્રમેયદ્યોતિકા નામની વ્યાખ્યામાં ત્રિવિધા નામની બીજીપ્રતિપત્તિ સમાપ્ત રા
જીવાભિગમસૂત્ર
