Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० २ ....... स्त्रीणां प्रथममल्पबहुत्वनिरूपणम् ४५७ अबाधाः, 'अवाहूणिया कम्महिई कम्मणिसेओ' अबाधोना-अबाधा काल परिहीना कर्म स्थितिः कर्मनिषेकः । अयं भावः-इह स्थितिर्द्विविधा कर्मरूपतावस्थानलक्षणा अनुभवयोग्या च, तत्रोस्कृष्टा स्थितिः पञ्चदशसागरोपमकोटीकोटिप्रमितेतीयं कर्मरूपतयाऽवस्थानलक्षणाऽत्र ज्ञातव्या, अनुभवयोग्या तु कर्मस्थितिः पुनरबाधाहीना भवति, सा तु येषां कर्मणां यावत्यः सागरोपमकोटीकोट यस्तेषां तावन्ति वर्षशतानि अवाधेति नियमात् स्त्रीवेदस्याधिकृतस्योत्कृष्टा स्थितिः पञ्चदशसागरोपमकोटीकोट यस्ततः पञ्चदशवर्षशतानि अबाधातया ऊना कर्म स्थितिर्भवति अतएव कथितं मूले-'अबाहूणिया कम्मट्टिई कम्मनिसेओ' इति एतदुक्तं भवति, स्त्रीवेदकर्मउत्कृष्टस्थितिकं बद्धं सत् स्वरूपेण पञ्चदश वर्षशतानि यावज्जीवस्य स्वविपाकोदयं नासादयति अतः पन्द्रह सागरोपम कोटी कोटी में से इस अबाधा काल को कम करदेने पर कर्म स्थिति का प्रमाण आ जाता है। तात्पर्य इस कथन का ऐसा है कि स्थिति दो प्रकार की होती है एक तो कर्मरूपतावस्थानरूप और दूसरी अनुभव योग्य स्त्रीवेद कर्म की जो प्रन्द्रह सागरोपम कोटी कोटी प्रमाण उत्कृष्ट स्थिति कही गई है वह कर्मरूपतावस्थान रूप स्थिति है. तथा इसमें जो अबाधाकाल को घटाकर स्थिति का प्रमाण रहता है वह अनुभव योग्य स्थिति है जिन कर्मों की जितने कोटि कोटि सागरोपम की स्थिति होती है उसमें उतने २ ही सौ वर्ष की अबाधा पड़ती हैं यहां अधिकृतस्त्रीवेद की उत्कृष्टस्थिति पन्द्रह सागरोपम कोटिकोटि की कही गई है अत: यहां पर प्रन्द्रह सौ वर्ष की अबाधा पडेगी, इस अबाधाकाल से हीन कर्म स्थिति होती है इतने अबाधा काल के बाद ही स्त्रीवेद कर्म अपना उदय वाला होगा इसके पहिले नहीं, इसीलिये मूलमें सूत्रकार ने ऐसा कहा है कि 'अबाहूणिया कम्मट्टिई कम्मणिसेओ' इससे उत्कृष्ट स्थिति वाला स्त्रीवेद कर्म बन्ध को प्राप्त हुआ स्वरूप से पन्द्रह सौ वर्ष तक स्वविपाकोदय को प्राप्त પડે છે. તેથી પંદર સાગરોપમ કે ડાકેડી માંથી આ અબાધાકાળને કમ કરવાથી કર્મ રિથતિનું પ્રમાણ આવી જાય છે. આ કથનનું તાત્પર્ય એવું છે કે– સ્થિતિ બે પ્રકારની હોય છે, એક કમરૂપતા અવસ્થાન રૂપ અને બીજી અનુભવયેગ્ય. સ્ત્રીવેદ કર્મની જે પંદર સાગરોપમ કોટા કેટિ પ્રમાણ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહેવામાં આવી છે, તે કર્મરૂપતાવસ્થાન રૂ૫ સ્થિતિ છે. તથા તેમાં જે અબાધા કાળને ઘટાડીને સ્થિતિનું પ્રમાણ રહે છે, તે અનુભવ યોગ્ય સ્થિતિ છે. જે કર્મોની જેટલા કોટિ કોટિ સાગરોપમની સ્થિતિ હોય છે, તેમાં એટલા એટલાજ સો સો વર્ષોની અબાધા પડે છે. અહિયાં અધિકૃત સ્ત્રી વેદની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પંદર સાગર પમ કોટી કોટીની કહેલ છે. તેથી અહિયાં પંદરસો વર્ષની અબાધા પડશે. આ અબાધા કાળથી હીન કર્મસ્થિતિ હોય છે. આટલા અબાધાકાળ પછી જ સ્ત્રીવેદ કર્મ પિતાના वयवाणी थशे. तेनाथी पहेसा नही. तेथी। भूभा सूत्र से घुछ है-"अबाहणियाकम्महिई कम्मणिसेओ" तनाथी उत्कृष्ट स्थिति वा स्त्रीव भगधने प्राशन
જીવાભિગમસૂત્ર
