Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२९४
जीवाभिगमसूत्रे ते इमे पूर्वोक्ताः सभेदा श्चतुष्पदाः समासतः-संक्षेपेण द्विविधाः-द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः- कथिता इति । समासतो द्वैविध्यं दर्शयति-तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा 'पज्जत्ता य अपज्जत्ता य' पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्चेति ॥
सम्प्रति-गभव्युत्क्रान्तिकस्थलचरचतुष्पदजीवानां शरीरादिद्वारजातं दर्शयन्नाह-'चत्तारि सरीरा' इत्यादि, 'चत्तारि सरीरा' गर्भव्युत्क्रान्तिकस्थलचरजीवानां चत्वारि औदारिकवैक्रियतैजसकार्मणाख्यानि शरीराणि भवन्तीति शरीरद्वारम् ।
अवगाहनाद्वारे – 'ओगाहणा जहन्नेणं अगुलस्स असंखेज्जइ भागं' गर्भव्युत्क्रान्तिकस्थलचरचतुष्पदजीवानां शरीरावगाहना जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागम् 'उक्कोसेणं छ गाउयाई'
प्रकार के दूसरे भी स्थलचर चतुष्पद जीव हैं वे भी इन्हों में जानलेना चाहिये "ते समासओ दुविहा पन्नत्ता” वे स्थलचर चतुष्पद जीव संक्षेप से दो प्रकार के प्रतिपादित हुए हैं "तं जहा"-जैसे - "पज्जत्ता य अपज्जत्ता य" पर्याप्त और अपर्याप्त पर्याप्तिनामकर्म के उदयवाले जीव पर्याप्त और अपर्याप्ति नाम कर्म के उदय वाले जीव अपर्याप्त कहेगये हैं।
अब सूत्रकार गर्भव्युत्क्रान्तिक स्थलचर चतुष्पद जीवों के शरीरादि द्वारका निरूपण करते हैं इसमें गौतम ने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि हे भगवन् ! इन गर्भव्युत्क्रान्तिक स्थलचर चतुष्पदजीवों को कितने शरीर होते हैं ! उत्तर में प्रभु कहते हैं-'चत्तारि सरीरा' इत्यादि । औदारिक-वैक्रियतैजस-और कार्मण के भेदसे चार प्रकार के शरीर इनको कहे गए हैं। यह शरीरद्वार हैं।
'ओगाहणा जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' शरीरावगाहना इनकी जघन्य
બીજા પણ સ્થલચર ચતુષ્પદ જી હોય, તેઓ પણ આના જેવા જ સમજી લેવા જોઈએ "ते समासओ दुविहा पण्णत्ता" त स्थसय२ यतु०५६ ७ सपथी में प्रारना डेस। छ, "तं जहा" ते ये रे। माप्रमाणे समा. "पज्जत्ता य अपज्जत्ता य" ५र्यात अने. અપર્યાપ્ત પર્યાપ્તિ નામકર્મના ઉદયવાળા પર્યાપ્ત કહેવાય છે, અને અપર્યાપ્તિ નામકર્મ ના ઉદય વાળા જીવો અપર્યાપ્ત કહેવાય છે.
હવે સૂત્રકાર ગર્ભવ્યુત્કાન્તિક સ્થલચર ચતુષ્પદ જેના શરીર વિગેરે દ્વારેનું નિરૂપણ કરે છે. તેમાં ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછયું છે કે હે ભગવન ! આ ગર્ભવ્યુત્કાતિક સ્થલચર ચતુષ્પદ છોને કેટલા શરીરે હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુગૌતમ સ્વામીને કહે છે
-'चत्तारि सरीरा' या मोहारि४ वैयि तेस ने भए ना थी तभाने यार પ્રકારના શરીર કહેલા છે. આ રીતે આ શરીરદ્વારનું કથન સમાપ્ત થયું છે.
भवनाद्वा२-'ओगाहणा जहण्णेण अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' माना शरीरनी અવગાહના જઘન્ય થી એક આંગળના અસંખ્યાત ભાગ પ્રમાણની હોય છે. તથા
જીવાભિગમસૂત્ર
