Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२९२
जीवाभिगमसूत्रे णं अंगुलासंखेज्जइ भाग उकोसेणं गाउयपुहत्त, ठिई जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं पुवकोडी सेससु ठाणेसु जहा उरपरिसप्प, णवरं दोच्चं पुढविं गच्छंति, सेतं भुयपरिसप्पा पन्नत्ता सेतं थलयरा' ॥ सू०२४॥
छाया-अथ के ते स्थलचराः ? स्थलचरा द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा चतुष्पदाश्च परिसाश्च । अथ के ते चतुष्पदाः, चतुष्यदाश्चतुर्विधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-एकखुराः स एव भेदो यावद् ये चान्ये तथाप्रकाराः ते समासतो द्विविधाः प्रज्ञप्ता स्तद्यथा-पर्याप्ताश्चापर्याप्तश्च । चत्वारि शरीराणि अवगाहना जघन्येनागुलस्यासंख्येय भागम् उत्कर्षेण षङ्गन्यूतानि, स्थितिः उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि, नवरमुदत्य नैरयिकेषु चतुर्थी पृथिवीं गच्छन्ति शेषं यथा जलचराणां यावच्चतुर्गतिका श्चतुरागतिकाः परीता असंख्येयाः प्रज्ञप्ताः, ते एते चतुष्पदाः । अथ के ते परिसः ? परिसा द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-उरःपरिसपश्चि भुजपरिसपश्चि । अथ के ते उरःपरिसः ? उरःपरिसास्तथैव, आसालिकवजों भेदो भणितव्यः । त्रीणि शरीराणि अवगाहना जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागम् उत्कर्षण योजनसहनम् । स्थिति धन्येनान्तर्मुहूर्त्तम् उत्कर्षेण पूर्वकोटिः, उदृत्य नैरयिकेषु यावत् पञ्चमी पृथिवी तावद् गच्छन्ति तिर्यगक्षु मनुष्येषु सर्वेषु देवेषु यावत्सहस्रारः, शेषं यथा जलचराणां यावच्चतुर्गतिका श्चतुरागतिकाः परीता असंख्येयाः प्रज्ञप्ताः, ते एते उरः परिसर्पाः । अथ के ते भुजपरिसः १ भेदस्तथैव चत्वारि शरीराणि, अवगाहना जघन्येनागुलस्यासंख्येयभागमुत्कर्षेण गव्यूतपृथकूत्वम् , स्थिति जघन्येनान्तर्मुहूर्त्तम् , उत्कर्षण पूर्वकोटिः, शेषेषु स्थानेषु यथोर परिसाः, नवरं द्वितीयां पृथिवीं गच्छन्ति , ते एते भुजपरिसर्पाः प्रज्ञप्ताः, ते एते स्थलचराः ॥ सू २४ ॥
टीका-'से कि तं थलयरा' अथ के ते स्थलचरा गर्भव्युत्क्रान्तिका इति प्रश्नः, उत्तरयति-'थलयरा दुविहा पन्नत्ता' गर्भव्युत्क्रान्तिकस्थलचरजीवाः द्विविधा द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः ।
सभेद गर्भज जलचर जीवों का निरूपण करके अब सूत्रकार गर्भज स्थलचर जीवों का निरूपण करते हैं-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पछा हैं
से किं तं थलयरा "इत्यादि । सूत्र" २४"
टीकार्थ- “से कि थलयरा" हे भदन्त ! गर्भजस्थलचरों का लक्षण क्या है और उनके भेद कितने हैं ? उत्तर में प्रभुकहते हैं-"थलयरा दुविहा पन्नत्ता" हे गौतम ! गर्भज
ભેદ સહિત ગર્ભજ જલચર જીવોનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર ગર્ભજ સ્થલચર જેનું નિરૂપણ કરે છે. તેમાં ગૌતમસ્વામી પ્રભુને પૂછે છે કે
“से किं तं थलयरा” त्याहि । -"से कि तं थलयरा' है सावन् ! 1 स्थाय२ वाना शुं क्षण छ ? अन तना टसा लेह सा छ १ मा प्रश्न उत्तरमा प्रभु ४ छ -"थलयरा
જીવાભિગમસૂત્રા
