Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
____ जीवाभिगमसूत्र तत्राह-'जाव' इत्यादि, जाव चउगइया चउआगइया' यावच्चतुर्गतिकाश्चतुरागतिका इति गत्यागतिद्वारपर्यन्तमिह ज्ञातव्यमिति । 'चउगइया चउआगइया' चतुर्गतिकाः स्थलचरजीवा स्तथा चतुरागतिकाश्चेति नारकतिर्यङ्मनुष्यदेवेषु गमनात् चतुर्गतिकाः, तथा नारकतिर्यङ्मनुष्यदेवेभ्य उद्धृत्यात्रागमनात् चतुरागतिका भवन्तीति । 'परित्ता असंखेज्जा पन्नता' प्रत्येकशरीरिणोऽसंख्याताः प्रज्ञप्ताः-कथिता इति । चतुष्पदप्रकरणमुपसंहरन्नाह-'से तं' इत्यादि, 'से तं चउप्पया' ते एते चतुष्पदा भेदप्रभेदाभ्यां निरूपिता इति ।
स्थलचराणां प्रथमभेदं चतुष्पदं निरूप्य द्वितीयभेदं परिसर्प निरूपयितुं प्रश्नयन् आह'से कि तं' इत्यादि, ‘से कि तं परिसप्पा' अथ के ते परिसर्पाः ! इति प्रश्नः, उत्तरयति-परि
कियत्पर्यन्त जलचर प्रकरण यहाँ लेनाचाहिए, वही बात कहते हैं 'जाव' इत्यादि । 'जाव चउगइया चउआगइया' यहां तक गत्यागतिद्वारपर्यन्त जलचर प्रकरण समझना चाहिए । 'चउगइया चउआगइया' ये स्थलचर जीव, नारक तिर्यङ् मनुष्य देव इन चारो लोकमें गमन करने के कारण चतुर्गतिक कहलाते हैं। तथा-नारक तिर्यङ् मनुष्य देव इन चारों लोक से निकल कर यहां आते हैं इसलिए चतुरागतिक कहलाते हैं।
'परित्ता असंखेज्जा पत्रता' ये स्थलचर प्रत्येक शरीरी जीव, असंख्यात कहेगये हैं। चतुष्पद प्रकरण का उपसंहार करते हुए सूत्रकार कहते हैं 'से तं चउप्पया' ये चतुष्पद जीव, भेद प्रभेदों से निरूपित किए ।
अब सूत्रकार स्थलचरों के प्रथस भेद रूप चतुष्पद का निरूपण करके द्वितीय भेद जो परिसर्प है इसका निरूपण करते हैं-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है “से किं तं परिसप्पा" हे भदन्त ! परिसॉ का लक्षण क्या है और कितने इनके भेद हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-"परिसप्पा
એ જલચર પ્રકરણ કયાં સુધીનું અહિં ગ્રહણ કરવું જોઈએ ? એ પ્રશ્ન ના ઉત્તરમાં सूत्रा२ 'जाव' त्यादि सूत्रनु ४थन ४२ छे. ते मा प्रभारी छ. 'जाव चउगइया चउआ
શા આ સ્થલચરજ નારક, તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવ આ ચારગતિમાં જવા વાળા હોવાથી ચતુર્ગતિક કહેવાય છે. તથા નારક તિર્યંચ મનુષ્ય અને દેવ આ ચાર ગતિ થી नीजीन महीयां मावा पाणी पाथी 'यतुति' उपाय छे. 'परित्ता असंखेज्जा पण्णના આ સ્થલચર જીવો પ્રત્યેક શરીરી અસંખ્યાત કહ્યા છે. હવે ચતુષ્પદ પ્રકરણ ને ઉપसहा२ ४२di सूत्रा२ ४ छ ?--से तं चउप्पया' मा शत लेह प्रमेयी यतु०५४ वार्नु નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે.
હવે સૂત્રકાર સ્થલચરના પહેલા ભેદ રૂપ ચતુષ્પદ જીવોનું નિરૂપણ કરીને તેને બીજો ભેદ જે પરિસર્ષ છે. તેનું નિરૂપણ કરે છે. તેમાં ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે છે 3-"से किं तं परिसप्पा" भगवन् परिसोना शु सक्षण! छे ? ॥ प्रश्न उत्तरमा
જીવાભિગમસૂત્ર