Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३२८
जीवाभिगमसूत्रे मनोयोगिनोऽपि भवन्ति तथा वचोयोगिनोऽपि भवन्ति काययोगिनोऽपि भवन्ति । केचन अयोगिनोऽपिं भवन्तीति ।
तत्र ये चायोगिनस्ते शैलेशीमवस्था प्रतिपन्ना ज्ञातव्या इति योगद्वारम् ॥
उपयोगद्वारे- 'दुविहो उवजोगे' द्विविधो उपयोगः मनुष्याणां गर्भजानां साकारोप योगोऽपि भवति अनाकारोपयोगोऽपि भवतीति, उपयोगद्वारम् ॥
आहारद्वारे--- 'आहारो छद्दिसिं' आहारः षदिशि, गर्भजमनुष्याणां लोकमध्ये एवावस्थानेन लोकनिष्कुटरूपाहारप्रतिबन्धकाभावात् नियमतः षड्भ्यो दिग्भ्य आगताहारपुद्गलानां ग्रहणं भवतीति भावः । उपपातद्वारे-'उववाओ नेरइएहिं अहे सत्तमवज्जेहि' उपपातो नैरयिकेन्योऽधःसप्तमवर्जेभ्यः, मनुष्याणामुपपातश्चतुर्गतिभ्य एव भवति । तत्र यदि कोई २ अयोगी भी होते हैं-अयोगी वे ही होते हैं जो शैलेशी अवस्था को प्राप्त करते हैं। उपयोगद्वारमें-"दुविहे उवजोगे” इन गर्भज मनुष्यो में साकार उपयोग भी होता है और अनाकार उपयोग भी होता है आहारद्वारमें इन गर्भज मनुष्यों का आहार छह दिशाओं में से आगत पुद्गलद्रव्यों का होता है क्योंकि ये गर्भज मनुष्य लोक के बीच में ही होते हैं इसलिये इन्हें आहार को प्राप्ति में किसी भी प्रकार का प्रतिबन्ध-अलोक का प्रतिबन्धनहीं होता है उसका अभाव रहता है। इसलिये नियमतः छहों दिशाओं से आगत आहार. पुद्गलों का इनके ग्रहण होता रहता है। उपपातद्वारमें "उबवाओ नेरइएहिं अहे सत्तमवज्जेहिं" इन गर्भज मनुष्यों के उत्पाद सातवी पृथिवीं के नैरयिकों को छोड़कर शेष छ नरकों के नारकियों में से होता है तात्पर्य कहने का यह है कि मनुष्यों का उत्पाद चतुर्गति के जीवों में से होता है जब यह नैरयिकों में से होता है तो सातवों नरक के नैरयिकों से
હોય છે. તથા કઈ કઈ અગી પણ હોય છે. અાગી તેઓ જ હોય છે કે જેઓ શીલેરી અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરે છે.
6५योगद्वारमा --"दुविहो उवजोगो' मा ८ मनुष्य। म. सा.२ ५। ५५ હોય છે, અને અનાકાર ઉપગ પણ હોય છે. આહારદ્વારમાં–આ ગર્ભજ મનુષ્ય નો આહાર છએ દિશાઓમાંથી આવેલા પુદ્ગલ દ્રવ્ય ને હોય છે. કેમકે આ ગર્ભજ મનુષ્ય લેક ની મધ્યમાં જ હોય છે. તેથી તેઓને આહાર પ્રાપ્ત કરવામાં કોઈ પણ પ્રકારનો પ્રતિબંધ-અટલે કે-અલેક સંબંધી પ્રતિબંધ-રૂકાવટ થતું નથી. તેને અભાવ રહે છે. તેથી નિયમતઃ છએ દિશાઓમાંથી આવેલા આહાર મુદ્દગલે તેઓને ગ્રહણ થતા રહે છે. ઉપપાतारमां-"उववाओ नेरइएहि अहे सत्तमवज्जेहिं" म मनुष्याना त्याह (उत्पत्ति) સાતમી પૃથ્વીના નૈરયિકાને છેડીને બાકીના છએ નરકના નારકિયે માંથી થાય છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-મનુષ્યને ઉત્પાદ-ઉત્પત્તિ ચારગતિવાળા જીવોમાંથી થાય છે. જ્યારે નરયિકોમાંથી ઉત્પાદ થાય છે, ત્યારે સાતમી નરકના નરયિકોને છોડીને બાકી ના છએ નર
જીવાભિગમસૂત્ર
