Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जीवाभिगमसूत्रे द्वाराणि ज्ञातव्यानीति । अत्र लेश्याद्वारे साधारणशरीरबादरवनस्पतिकायिकानां लेश्यास्तिन एव भवन्ति, प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकानां पर्याप्तावस्थायां तु लेश्यास्तिस्र एव भवन्ति किन्तु अपर्याप्तावस्थायां देवागमनसंभवाच्चतस्रो लेश्या अपि भवन्तीति विवेकः । बादरपृथिवीकायिकापेक्षया यद्वैलक्षण्यं तत्स्वयमेव दर्शयति-'णवरं' इत्यादि, ‘णवरं' नवरं केवलम् , अवगाहनासंस्थानस्थितिषु विशेष:-वैलक्षण्यं वर्तते तदेव दर्शयति-सरीरोगाहणा जहन्नेण अंगुलस्स असंखेज्जइभागं उक्कोसेणं साइरेगजोयणसहस्सं, बादरवनस्पतिकायिकानां शरीरावगाहना जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागम् । उत्कर्षेण सातिरेकयोजनसहस्रम् । तच्च सातिरेकयोजनसहस्रमवगाहनामानं प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकापेक्षया ज्ञातव्यम् , तच्च-एकस्य जोवस्य बाह्यद्वोपेषु वल्ल्यादीनां, समुद्रगोतीर्थेषु पद्मनालादोनां भवति । जघन्योत्कर्षाभ्यामगुलासंख्येयभागप्रमाणा सातिरेक योजनसहस्रप्रमाणा च शरीरावगाहना प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकानामेव भवति एषां साधारणशरीरवनस्पतिकायिकानां तु शरीरावगाहना जघन्यत उत्क
साधारण शरीर बादखनस्पतिकायिकों को तीन ही लेश्याएँ होती हैं प्रत्येक शरीर वनस्पति को पर्याप्तावस्था में तो तीन ही लेश्याएँ होती हैं किन्तु उनके अपर्याप्तावस्था में देवों के आगमन की संभावना से चार लेश्याएँ होती हैं यह तात्पर्य है । “णवरं' परन्तु 'सरीरोगाहणाजहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं उक्कोसेणं साइरेगजोयणसहस्स" बादरपृथिवीकायिकजीवों की अपेक्षा इनके कथन में यह विशेषता है कि बादरवनस्पतिकायिकों की शरीरावगाहना जघन्य से अङ्गुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण होती है और उत्कृष्ट से कुछ अधिक एक हजार योजन की होती है। यह उत्कृष्ट शरीरावगाहना प्रत्येक शरीर बादरवनस्पति कायिक की अपेक्षा से जानना चाहिये यह जो एक जीव की-कही है सो वह बाह्य द्वीपों के जो बल्ली आदि हैं उनकी अपेक्षा कही गई है तथा समुद्र गोतीर्थों में जो पद्मनालादिक हैं उनकी
ત્રણજ લેશ્યાઓ હોય છે. પ્રત્યેક શરીર વનસ્પતિકાયિકોને અપર્યાપ્તાવસ્થામાં દેવોના આગ. મનની સંભાવનાથી ચાર લેશ્યાઓ હોય છે, __णवरं' मा४२ पृथ्वी यिना ४२di मा मा६२ वनस्पतियाना थनमा विशेष पाछत सतावतi सूत्र२ ४ छ । सरीरोगाहणा जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं उक्कोसेणं साइरेगजोयणसहस्सं २ पृथ्वीपि वाना ४थन २di मा मार पन. સ્પતિકાયિક જીવના કથનમાં એ વિશેષતા છે કે-બાદરવનસ્પતિકાયિકોના શરીરની અવગાહના જઘન્યથી આંગળના અસંખ્યાતમાં ભાગપ્રમાણુની હોય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી કંઈક વધારે એક હજાર એજન હોય છે.-આ ઉત્કૃષ્ટ શરીરની અવગાહના પ્રત્યેક શરીર બાદર વનસ્પતિકાયિકોની અપેક્ષાએ સમજવી, જે આ અવગાહના એક જીવની કહી છે, તે બાહ્યદ્વીપની જે વલ્લી-વેલ વિગેરે છે, તેની અપેક્ષાથી કહી છે, તથા સમુદ્ર ગોતીર્થોમાં જે પદ્મનાલ વિગેરે છે, તેની અપેક્ષાઓથી કહી
જીવાભિગમસૂત્રા
