Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१८८
जीवाभिगमसूत्रे ज्ज वासाउयवज्जेसु । दुगइया दुआगइया । परित्ता असंखेज्जा सेत्तं बेंदिया' ॥सू० १८॥
छाया-अथ के ते उदारा नसाः प्राणाः ? उदारा स्त्रसाः प्राणाश्चतुर्विधाः प्रज्ञप्तास्तद्यथा-द्वीन्द्रिया स्त्रीन्द्रियाश्चतुरिन्द्रियाः पञ्चेन्द्रियाः। अथ के ते द्वीन्द्रियाः, द्वीन्द्रिया अनेकविधाःप्रज्ञप्ताः पुलाककृमिका यावत् समुद्रलिक्षाः। ये चान्ये तथाप्रकाराः। ते समासतो द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति शरीराणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम! त्रीणि शरीराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा-औदारिकं तैजसं कार्मणम् । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कियन्महती शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? गौतम ! जघन्येनांगुलासंख्येयभागम् उत्कर्षेण द्वादशयोजनानि । सेवार्तसंहननानि, हुण्डसंस्थितानि, चत्वारः कषायाः, चतस्रः संज्ञाः । तिम्रो लेश्याः। द्वे इन्द्रिये । त्रयः समुद्घाताः, वेदनाकषायमारणान्तिकाः। नो संज्ञिनः, असंज्ञिनः,नपुंसकवेदकाः। पञ्चपर्याप्तयः पञ्चापर्याप्तयः । सम्यग्दृष्टयोऽपि मिथ्यादृष्टयोऽपि नो सम्यगमिथ्यादृष्टयः । नो अवधिदर्शनिनः नो चक्षुर्दर्शनिनः अचक्षुर्दशनिनो नो केवलदर्शनिनः । ते खलु भदन्त ! जीवाः कि ज्ञानिोऽज्ञानिनः, गौतम ! ज्ञानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि । ये ज्ञानिनस्ते नियमात् द्विज्ञानिनः तद्यथा-आभिनिबोधिकज्ञानिनः श्रुतज्ञानिनश्च । ये अज्ञानिनस्ते नियमात् द्वयज्ञानिनः, मत्यज्ञानिनः, श्रुताशानिनश्च । नो मनोयोगिनः वचोयोगिनः काययोगिनः । साकारोपयुक्ता अपि अनाकारोपयुक्ता अपि । आहारो नियमात् षदिशि । उपपातस्तिर्यग् मनुष्येषु नैरयिकदेवासंख्यातवर्षायुष्कवर्जेषु। स्थिति धन्येनान्तर्मुहूर्त्तम् उत्कर्षेण द्वादशसंवत्सरान् । समवहता अपि म्रियन्ते असमवहता अपि प्रियन्ते । क्व गच्छन्ति नैरयिकदेवासंख्यातवर्षायुष्कवर्जेषु गच्छन्ति। द्विगतिकाः द्वयागतिकाः, परीता असंख्याताः ते पते द्वीन्द्रियाः ॥सू० १८॥
टीका-‘से किं तं ओराला तसा पाणा' अथ के ते औदारिकास्त्र साः प्राणा-जीवाः, तत्रोदाराः उदारा एवौदारिकाः त्रप्साः प्राणाः, एतादृशनामकर्मोदयात् ते कियन्तः किं लक्षणं वायुकायिकों का निरूपण करके अब औदारिक त्रस प्राणियों का निरूपण किया जाता है इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है— “से किं तं ओराला तसा पाणा-इत्यादि ॥सू०१९॥
टीकार्थः—'से किं तं ओराला तसा पाणा" हे भदन्त ! जो औदारिकशरीर नामकर्म के उदयवाले औदारिक त्रस जीव हैं वे कितने हैं और इनका क्या लक्षण
વાયુકાયિકેનું નિરૂપણ કરીને હવે ઔદારિક ત્રસ પ્રાણિયાનું નિરૂપણ કરવામાં આવે छ. मा स भा गौतमस्वामी प्रभुने मे छे छे -"से किं तं ओराला तसा पाणा" ઈત્યાદિ હે ભગવન જે ઔદ્યારિક શરીર, નામ કમના ઉદયવાળા એક ત્રસ જીવે છે. તે કેટલા પ્રકારના છે ? અને તેને શું લક્ષણ છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમ
જીવાભિગમસૂત્રા
