Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 241

MARAAAAAA
२२८
जीवाभिगमसूत्रे न्द्रियतिर्यग्योनिकाः द्विविधाः-द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः कथिता इति, द्वैविध्यमेव दर्शयति-तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'संमुच्छिमपचिंदियतिरिक्खजोणिया य' संमूछिमपञ्चेन्द्रियतिर्यगूयोनिकाश्च 'गब्भवक्कंतियपंचिंदियतिरिक्खजोणिया य' गर्भव्युत्क्रान्तिक पञ्चेन्द्रियतियग्योनिकाश्च, तत्र संमूर्छनं संमूर्छ:-मातापितृसंयोगमन्तरेणैव यः प्राणिनामुत्पादस्तेन समुत्पन्ना इति संमूच्छिमाः, संमूच्छिमाश्च ते पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाश्चेति संच्छिमपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः तथा मातापितृसंयोगादुत्पत्तिर्येषां ते गर्भव्युत्क्रान्तिकाः, गर्भव्युत्क्रान्तिकाश्च ते पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका इति गर्भव्युत्कान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका इति । तत्र संमूच्छिमपञ्चेनारकों का वर्णन करके अब पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्चों के सम्बन्ध में कहते हैं---
"से किं तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" इत्यादि ।सू० २० टीकार्थ—से किं तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" हे भदन्त पञ्चेन्द्रियतिर्यश्चों का क्या लक्षण है और इनके कितने भेद हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - "पंचिंदियतिरिक्खजोणिया दुविहा पन्नत्ता' हे गौतम ! पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकजीव दो प्रकार के कहे गये हैं "तं जहा "जैसे “संमुच्छिम पंचिंदियतिरिक्खजोणिया य गब्भवतियपंचिदियतिरिक्खजोणिया य" संमूछिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक और गर्भव्युत्क्रान्तिक पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक माता पिता के संयोग के बिना ही जो प्राणियों का उत्पाद है वह संमूछिम है इस संमूर्छन से जो उत्पन्न होते हैं वे संमूछिम हैं । ऐसे संमूच्छिम जो पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक हैं वे संमूर्छिम पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक हैं तथा-माता पिता के संयोग से जिनकी उत्पत्तिहोती है वे गर्भव्युत्क्रान्तिक हैं गर्भव्युत्क्रान्तिक जो पञ्चेन्द्रितिर्यग्योनिक हैं वे गर्भव्युत्क्रा
નારકનું વર્ણન કરીને હવે સૂત્રકાર પંચેન્દ્રિય તિર્યચેના સંબંધમાં કથન કરે છે छ.-"से किं तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" त्याहि ।
साथ-"से कि तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" हे लगवन् पश्येन्द्रिय तिय यानु શું લક્ષણ છે. ? અને તેના કેટલા ભેદ છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે – 'पंचंदियतिरिक्खजोणिया दुविहा पण्णत्ता" हे गौतम ! ५'येन्द्रिय तिय यो मारना डा . छे "तं जहा" ते मे । ॥ प्रभा छ –'समुच्छिमपंचिंदियतिरिक्खजोणिया य, गम्भवक्कंतियपंचिंदियतिरिक्खजोणिया य" सभूरिभ ५.येन्द्रिय તિયય યોનિક અને ગર્ભવ્યુત્કાન્તિક પંચેન્દ્રિય તિર્યાનિક. માતા પિતાના સંયોગ વિનાજ જે પ્રાણિયોની ઉત્પત્તી થાય છે, તે સંમૂરિછમ કહેવાય છે. આ સંમૂર્છાિ મથી જે જીવ ઉત્પન થાય છે. તેઓ સંમૂરિ૭મ કહેવાય છે. એવા સંમૂર્છાિમ જે પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકે છે. તેઓ સંમૂરિછમપંચેન્દ્રિયતિયંગેનિક છે. તથા માતાપિતાના સંગથી જેમની ઉત્પત્તિ થાય છે, તેઓ ગર્ભવ્યુત્કાન્તિક કહેવાય છે જે ગર્ભ બુદ્ધાંતિક પંચેન્દ્રિય તિર્થય નિક જીવે છે, તેઓ ગર્ભવ્યુંક્રાંતિક પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જેનિક કહેવાય છે.
જીવાભિગમસૂત્ર