Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १ पृथिवीकायिकानामवगाहनादिद्वारनि० १३३
कथमत्र तेजोलेश्या भवतीति चेत् इत्थम्-व्यन्तरादय ईशानपर्यन्तदेवा भवनविमानादौ अतिमूर्छया स्वकीयरत्नकुण्डलादौ अपि समुत्पद्यन्ते ते च देवास्तेजोलेश्यावन्तो भवन्ति यादृश. लेश्यायां जीवो म्रियते तादृशलेश्यावत्यग्रेऽपि उत्पद्यते 'जल्लेस्से मरइ तल्लेस्से उववज्जइ' इति वचनात् , रत्नकुण्डलादयश्च पृथिवीरूपाः, ततः कियत्कालपर्यन्तम् अपर्याप्तावस्थायां तेजोलेश्यावन्तोऽपि अवाप्यन्ते इति बादरपृथिवीकायिकानां चतस्रो लेश्या भवन्तीति कथितमिति ।।
'अवसेसं जहा सुहमपुढवीकाइयाणं' अवशेष लेश्यातिरिक्ताष्टमेन्द्रियद्वारादारभ्य सप्तदशोपयोगद्वारपर्यन्तं द्वारजातं यथासूक्ष्मपृथिवीकायिकानां कथितं तथैव सर्वमत्रापि ज्ञातव्यम् ।
(१८) अष्टादशमाहारद्वारमाह-'आहारो जाव नियमा छदिसिं' आहारो यावत् नियमात् षडूदिशि बादरपृथिवीकायिकानां लोकमध्ये एवोपपातसंभवेन आहारो नियमतः कापोतलेश्या और तेजोलेश्या-होती हैं । यहां तेजोलेश्या कैसे होती है ? ऐसी आशंका नहीं करनी चाहिये क्योंकि व्यन्तरादिक देव तथा ईशान देवलोक तक के देव भवन विमान आदि में अतिमूर्छा के वश से ज्यवकर अपने ही रत्नकुण्डल आदिकों में भी उत्पन्न हो जाते हैंजैसी लेश्या में जीव मरता है वैसी लेश्या वाले में वह आगे भी उत्पन्न होता है-"जल्लेस्से मरइ तल्लेस्से उववज्जई" ऐसा सिद्धान्त का कथन है । रत्नकुण्डल आदि पृथिवीरूप है । इससे कुछकाल तक तेजोलेश्या वाले भी अपर्याप्तावस्था में पाये जाते हैं । इस प्रकार बादरपृथिवीकायिकों के चार लेश्याएँ होती हैं ऐसा कहा गया है।
__ "अवसेसं जहा सुहुमपुढवीकाइयाणं' इस लेश्याकथन से अतिरिक्त और सबइन्द्रिय समुद्धात से लेकर उपयोग पर्यन्त सत्रह द्वारों का कथन सूक्ष्मपृथिवीकायिकों के जैसा है वैसा जानना चाहिए । अठारहवां आहार द्वार है-जैसे-"आहारो जाव नियमा छरिसिं" કૃણું, વેશ્યા ૧, નીલ વેશ્યા ૨, કાપિત લેશ્યા ૩, અને તે વેશ્યા ૪. આ ચાર વેશ્યાઓ હોય છે. તે અહિયા તે લેશ્યા કેવી રીતે થાય છે ? આ રીતની શંકા કરવી નહીં. કેમકે વ્યન્તર વિગેરે દેવે તથા ઈશાનદેવ લેક સુધીના દેવ, ભવન, વિમાન વિગેરેમાં અતિમૂછાં વશાત યવીને પોતાનાજ રત્નકુંડલ વિગેરેમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. જેવી લેણ્યામાં
भरे छ, सवी वेश्या वाणाम तत्पन्न थाय छे. "जल्लेस्से मरइ तल्लेस्से उववज्जइ' આ પ્રમાણે સિદ્ધાંતકારનું કથન છે. રત્નકુંડલ વિગેરે પૃથ્વીરૂપ છે. તેથી કંઈક કાલસુધી અપર્યાપ્તાવસ્થામાં તેલશ્યાવાળા પણ હોય છે. આ રીતે બાદર પૃથ્વીકાયિકાને ચારલેશ્યાઓ હોય છે, તેમ કહેવામાં આવ્યું છે.
"अवसेसं जहा सुहमपुढवीकाइयाण" 20 वेश्या समधी ४थन सिपायनुमान ઈન્દ્રિય સમુદ્રઘાતથી લઈને ઉપયોગના કથન સુધીના સત્તર ૧૭ દ્વારોનું કથન સૂક્ષ્મપૃથ્વી यिनी म छ तभ सभामदार माहारा छे. २-"आहारो जाव नियमा
જીવાભિગમસૂત્ર
