Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
१३४
जीवाभिगमसूत्रे षड्दिग्भ्यः आगतानां पुद्गलानां भवति, सूक्ष्मपृथिवीकायिकप्रकरणे किं स्पृष्टानि आहारन्ति अस्पृष्टानि आहरन्ति ? इत्यादिकं कथितं तत्सर्व यावत्पदलब्धमिहापि वक्तव्यमेव, तथाहिस्पृष्टानि आहरन्ति नो अस्पृष्टानि आहरन्तीत्यादिकम् केवलमेतदेव वैलक्षण्यम् यत् तत्र व्याधाताभावे सति षदिग्भ्य आगतानाम् पुद्गलानामाहारो भवति, व्याघाते सति त्रिदिशि चतुर्दिशि पञ्चदिशि आहरन्तीत्यादिकं, तत्र लोकचरमान्तेऽपि सूक्ष्मपृथिवीकायिकानामुत्पादसंभवात् , अत्र तु तथा न वक्तव्यमिति ॥
(१९) एकोनविंशतितममुपपातद्वारम्-‘उववाओ तिरिक्खजोणियमणुस्सदेवेहितो' उपपातो बादरपृथिवीकायिकानां तिर्यग्योनिकमनुष्यदेवेभ्यो भवति, 'देवेहितो जाव सोहम्मेइनका आहार नियम से छह दिशाओं से आगत पुद्गल द्रव्यों का होता है । क्योंकि बादर पृथिवीकायिकों का उपपात लोक के मध्य में होता है । अतः यहाँ व्याधात का सद्भाव नहीं हो सकता है । सूक्ष्मपृथिवीकायिकजीवों के प्रकरण में "वे स्पृष्ट पुद्गल द्रव्यों का आहार करते हैं ? या अस्पृष्ट पुद्गल द्रव्यों का आहार करते हैं ? इत्यादि सब कथन जैसा कहा गया है- वैसा ही वह सब यहाँ पर भी कर लेना चाहिये यही बात यहाँ यावत्यद से प्रकट की गई है तथा च-ये स्पृष्ट पुद्गल द्रव्यों का ही आहार करते हैं----अस्पृष्टों का नहीं सूक्ष्मपृथिवीकायिकजीवों का उत्पाद लोक के चरमान्त में भी संभवित होता है इसलिए वे व्याघात के अभाव में छह दिशाओं से भी आगत पुद्गलद्रव्यों का आहार करते हैं, तथा व्याधात के सद्भाव में कदाचित् तीन दिशाओं से कदाचित् चार दिशाओं से कदाचित् पांच दिशाओं से आहार करते हैं पर यहां पर यह बात नहीं है।
___ उन्नीसवां उपपात द्वार-तिर्यग्योनि से मरे हुए जीव, मनुष्य योनि से मरे हुए जीव एवं देवयोनि से च्यवे हुए जीव बाद पृथिवीकायिक रूप से उत्पन्न हो सकते हैंछद्दिसिं" मेमनी भाडा नियमथी छ हिशामाथी आवेता पु४० द्रव्यानो डाय छे. કેમકે –બાદર પૃથ્વીકાયિકોને ઉપપાત-ઉત્પત્તી લેકની મધ્યમાં હોય છે. તેથી અહિયાં વ્યાઘાતનો સંભવ હોઈ શકતું નથી. સૂફમપૃથ્વીકાયિક જીના પ્રકરણમાં તેઓ પૃષ્ટ પુદલ દ્રવ્યોને આહાર કરે છે. ઇત્યાદિ સઘળું કથન ત્યાં જેવી રીતે કહેવામાં આવેલ છે. એજ પ્રમાણે તે સઘળું કથન અહિયાં પણ કહી લેવું જાઈએ. એજ વાત અહિયાં યાવત્પદ થી પ્રગટ કરવામાં આવી છે, જેમકે-તેઓ પૃષ્ટ પુકલ દ્રવ્યને આહાર કરે છે. અસ્પૃ
ને નહીં સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક જીવોને ઉત્પાત-ઉત્પત્તિ લેકના ચરમાન્તમાં પણ સંભવિત હોય છે. તેથી તેઓ વ્યાઘાતના અભાવમાં છ દિશાઓમાંથી આવેલા પુલ દ્રવ્યને પણ આહાર કરે છે. તથા વ્યાઘાત હોય ત્યારે કોઈ વાર ત્રણ દિશાઓમાંથી કોઈ વાર ચાર દિશાઓમાંથી કોઈ વાર પાંચ દિશાઓમાંથી આહાર કરે છે. પરંતુ અહિયાં આ વાત નથી. . ઓગણીસમું ઉપપાત- ઉત્પત્તિ દ્વાર-તિર્યકેિમાંથી મરેલા , મનુષ્યનિમાંથી મરેલાં છે, અને દેવયોનિમાંથી યુવેલા બાદર પૃથ્વી કાયિક પણથી ઉત્પન્ન
જીવાભિગમસૂત્ર
