Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति०१ वनस्पतिकायिकानां शरीरादिद्वारनिरूपणम् १५३ काइया य । प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाश्च साधारणशरीरबादरवनस्पतिकायिकाश्च उभयत्रापि च-शब्दौ स्वगतानेक भेदबोधको. तत्र प्रत्येकशरीरास्ते येषां शरीरं विभिन्नम् , साधारणशरीराश्च ते येषामनेकेषामेकमेव शरीरं व्यवस्थितं भवेदिति । 'से किं तं पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया' अथ के ते प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिका इति प्रश्नः, उत्तरयन्ति 'पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया दुवालसविहा पन्नत्ता' प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः द्वादशविधाः-द्वादशप्रकाराः प्रज्ञप्ताः-कथिता इति, द्वादशभेदानेव दर्शयति-'तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा
रुक्खा गुच्छा गुम्मा, लता य बल्ली य पव्वगा चेव ।
तणवलयह रियोसहि-जलरुहकुहणा य बोद्धव्वा ॥१॥ छाया-वृक्षा गुच्छा गुल्मानि लताश्च वल्लीच पर्वकाश्चैव ।
तृणवलयहरितौषधिजलरुहकुहणाश्च बोद्धव्याः ॥२॥ तत्र वृक्षा अन्तःसारवन्तः आम्रादयः, गुच्छा:-वृंताकी प्रभृतयः गुल्मानि-नवमालिका प्रभृतीनि, लता:-चम्पकलतादयः, येषां स्कन्धप्रदेशे विवक्षितोशाखाव्यतिरेकेणान्यत् शाखान्तरं वनस्पतिकायिक और साधारण शरीर बादर वनस्पतिकायिक । यहां सूत्र में जो दो चकारों का प्रयोग किया गया है वह स्वगत अनेक भेदो को प्रकट करने के लिये किया गया है। जिनके शरीर भिन्न २ होते हैं वे प्रत्येक शरीरी हैं। और जिनका एक ही शरीर होता है-अर्थात् अनेक जीवों का जो एक शरीर होता है ऐसे वे जीव साधारण शरीरी हैं। इनमें हे भदन्त ! प्रत्येक शरीर बादर वनस्पतिकायिक जीव कितने प्रकार के हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-"पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया दुवालसविहा पन्नत्ता" है गौतम ! प्रत्येक शरीर बादर वनस्पतिकायिक बारह प्रकार के कहे गये हैं तं जहा" जैसे
'रुक्खा गुच्छा, गुम्मा, लया य, इत्यादि । भीतर में जिनके सार होता है ऐसे सरीरबायरवणस्सइकाइया य': प्रत्येशरी२ मा६२ वनस्पतिथि: सने साथीરણું શરીર બાદર વનસ્પતિકાયિક અહિંયાં સૂત્રમાં જે બે ચકારોને પ્રવેગ કર્યો છે, તે તેઓના અનેક પ્રકારના ભેદે બતાવવા કરેલ છે. તેમ સમજવું. જેઓના ભિન્ન ભિન્ન શરીર હોય છે, તેઓ પ્રત્યેક શરીરી કહેવાય છે અને જેઓનું શરીર એકજ હોય છે – અર્થાત્ અનેક જાનું જે એકજ શરીર હોય છે એવા તે છે સાધારણ શરીરી કહેવાય છે. ગૌતમ સ્વામી પૂછે છે કે હે ભગવદ્ આમાં પ્રત્યેક શરીરી બાદર વનસ્પતિકાયિક છે
या प्रारना पडसा छ ? या प्रश्न उत्तरमा प्रभु हे छ -'पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया दुवालसविहा पन्नत्ता" गौतम ! प्रत्ये शरी२ मा६२ वनस्पतिथि: १२ मा२ प्रारना ॥ छ. "तं जहा” a प्रमाण सभावा-"रुक्खा, गुच्छा, गुम्मा. लया य," इत्यादि.
જેની અંદર સાર રહેલ હોય એવા આંબા વિગેરેને “વૃક્ષશબ્દથી ગ્રહણ કરેલ છે.
२०
જીવાભિગમસૂત્ર
