Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१४४
जीवाभिगमसूत्रे रिव उपजायते 'सुद्धोदए' शुद्धोदकं मेधविनिर्मुक्तं नद्यादि गतं वा । एतच्च रसस्पर्शादि भेदादनेकप्रकारकं भवति, तदेव अनेकभेदत्वं दर्शयति-'सीओदए' शीतोदकं यथा हिमालयादिपर्वतगतम् । 'खट्टोदए' खट्टोदकम् स्वभावत एव ईषदम्लोदकं यथा धात्रीफलादिगत जलम् 'खारोदए' क्षारोदकम् ईपल्लवणपरिणामं यथा क्वचित् कूपादौ 'अंविलोदए' अम्लोदकम् । स्वभावत एव अतीवाम्लपरिणामम्-यथा जम्बीरादि जलम् । 'लवणोदए' लवणोदकं यथा लवणसमुद्रे ।. 'वरुणोदए' वरुणोदकम्-वारुणोदधि जलम् 'खीरोदए' क्षीरोदकं यथा क्षीरसमुद्रे 'खोओदए' क्षोदोदकमिक्षुरससमुद्रे । 'रसोदए' रसोदकं पुष्करवरसमुद्रादिषु, ये चान्ये तथाप्रकाराः रसस्पर्शादिभेदात् घृतोदकादयो बादराप्कायिका स्ते सर्वेऽपि बादराप्कायिकतया ज्ञातव्याः ते च संक्षेपतो द्विप्रकारकाः पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च भवन्तीति ज्ञातव्यम् । 'तं चैव सत्वं' तदेव सर्वम् । बादराप्कायिकजीवानां खलु भदन्त ! कति शरीराणीत्यादि अथवा तालाब आदि में रहा हुआ जो जल है वह शुद्धोदक है, यह रस और स्पर्श आदि के भेद से अनेक प्रकार का होता है, जैसे-शीतोदक-हिमालय आदि पर्वत का जल, खट्टोदक-खट्टाजल-स्वभावतः कुछ-कुछ अम्लरस वाला जल जैसे आँवले आदि का रस रूप जल, खारोदक-खारापानी खारे कुआ आदि का जल, अम्लोदक स्वभावतः अतीव अम्लपरिणामवाला जल जैसे-जम्बीर आदिका रस रूप जल, लवणोदक-लवण समुद्र के जैसा खाराजल, वरुणोदक वारुणसमुद्रकाजल, क्षीरोदक-क्षीर समुद्र का जल, क्षोदोदक इक्षुरससमुद्र का जल, रसोदक-पुष्करवर समुद्र आदि का जल ये सब जल तथा इसी प्रकार के जो और भी रसस्पर्श आदि के भेद से घृतोदक आदि जल है वे सब बादर अप्कायिक हैं। ये बादर अप्कायिक भी संक्षेप से पर्याप्तक और अपर्याप्तक के भेद से दो प्रकार के कहे गये हैं। 'तं चेव सवं' इनका सब कथन बादरपृथिवीकायिक के जैसा ही जानना चाहिये-अर्थात् 'बादर अकायिक जीवों के कितने शरीर होते हैं' इत्यादि शरीर છે, તેને હરતનું કહે છે. મેઘમાંથી પડેલ વર્ષાદ અથવા તલાવ નદી વિગેરેમાં રહેલા પાણીને શુધ્ધદકા કહે છે. આ પાણી રસ અને સ્પર્શના ભેદથી અનેક પ્રકારનું હોય છે, જેમકે – શીતેદક-હિમાલય વિગેરે પર્વતમાંથી નીકળતું પાણી, ઠંડુ પાણી, ખટ્ટોદક-ખાટું પાણી સ્વભાવથી જ કંઈક કંઈક ખટાશ રસ મિશ્રિત પાણી, જેમકે આંમળા વિગેરેના રસરૂપ પાણી ખારોદકખારું પાણી, ખારા કુવા વિગેરેનું પાણી, અલૈદક–સ્વભાવથી અત્યંત અશ્લ-ખટાશ વાળું पाणी. भ3-मी२.सीयू विगेरेना २४३५ पाणी ॥६-सपासमुद्रनामा पाणी, વરૂણદક વારૂણ સમુદ્રનું પાણી, ખીરોદક - ક્ષીરસમુદ્રના જેવું પાણી, ક્ષેદોદક-ઈશ્ક (શેલડી) રસના જેવું મીઠું પાણી, રસદક-પુષ્કર સમુદ્ર વિગેરેનું પાણી, આ બધા પ્રકારનું પાણી તથા આવા પ્રકારનું બીજું જે વૃદક વિગેરે પ્રકારનું પાણી છે. તે બધુ બાદર અપ્રકાયિક કહેવાય છે. આ બાદર અપૂકાયિક પણ સંક્ષેપથી પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તકના ભેદથી બે પ્રકારનું કહેલ छ. "तं चेव सव्वं" मा समधी सधथन माह२ Y2वीयिटन समयमा २ थन પહેલાં કર્યું છે, એ જ પ્રમાણે સમજવું. અર્થાત “બાદર અપૂકાયિક જીને કેટલા શરીર
જીવાભિગમસૂત્ર
