Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जीवाभिगमसूत्रे यिकानां स्थितेः । “उववाओ तिरिक्खजोणियमणुस्सदेवेहितो' उपपातः तिर्यग्योनिक मनुष्यदेवेभ्यः, त्रिगतिभ्य एतस्यागमनं भवतीति । ठिई जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं सतवाससहस्साई' स्थितिर्जघन्येनान्तर्मुहूर्त्तमुत्कर्षेण सप्तवर्षसहस्राणि । 'सेसं तं चेव जहा बायरपुढवीकाइया' शेषम् -संस्थानलेश्याऽऽहारोपपातस्थितिव्यतिरिक्तं तदेव-यथा बादरपृथिवीकायिकानां तथैव सर्वं ज्ञातव्यम् कियत्पर्यन्तम् , तत्राह-जाव दुगइया तिआगइया परित्ता असंखेज्जा पन्नता' यावद् द्विगतिका स्त्र्यागतिकाः परीता असंख्येयाः प्रज्ञप्ताः, बादराप्काइनका आहार नियम से छ दिशाओं से आगत पुद्गलद्रव्यों का होता है । क्योंकि इनका सद्भाव लोक के मध्यमें ही कहा गया है । उववाओ तिरिक्खजोणियमणुस्सदेवेहितों" इनका उत्पाद तिर्यग्गतिमनुष्यगति एवं देवगति इन तीन गतियों से होता है । अर्थात् इस तीन गतियों के जीव बादर अप्कायिक रूप से उत्पन्न होते हैं । "ठिई जहन्नेणं अंतो मुहुतं उक्कोसेणं सत्तवाससहस्साई" इनकी जधन्यस्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की होती है और उत्कृष्टस्थिति सात हजार वर्ष की होती है । इससे अतिरिक्त और सब कथन बादर पृथिवीकायिकों के ही जैसा है । यही बात..."सेसं तं चेव जहा वायरपुढवीकाइया” इस सूत्र द्वारा प्रकट की गई है । इस प्रकार बादर पृथिवीकायिकजीवों के कथन से इन बादर अप्कायिकजीवों के कथन में संस्थान लेश्या आहार उपपात और स्थिति को लेकर अन्तर है। बाकी के कथन में अन्तर नहीं हैं । ओर सब कथन बादर पृथिवीकायिकों के जैसा ही है । कहां तक सो कहते हैं "जाव दुगइया ति आगइया परित्ता असंखेज्जा पन्नत्ता" यावत् ये बादर अप्कायिक जीव द्विगतिक और त्र्यागतिक होते हैं । ये प्रत्येक शरीरी असंख्यात हैं । बादर अप्कायिक તેમને આહાર નિયમથી છ દિશાઓમાંથી આવેલા પુઝલ દ્રવ્યોનો હોય છે. કેમકે –તેમને समाव-विद्यमान पा सोनी मध्यम उस छ “उववाओ तिरिक्खजोणियमणुस्स देवेहितो" तेभने। उत्पाह (७.५त्ती,) तीर्थ याति, मनुष्याति भने विगति मात्र गति
માંથી થાય છે. અર્થાત્ આ ત્રણગતિ વાળા જીવો બાદર અપૂકાયિક પણાથી ઉત્પન્ન थाय छे. 'ठिई जहन्नेणं अंतोमुहुतं उक्कोसेणं सत्तवाससहस्साई' तेयानी धन्य સ્થિતિ એક અંતમુહૂર્તની હોય છે. અને ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ સાતહજાર વર્ષની હોય છે, આ કથન સિવાયનું બાકીનું બીજું સઘળું કથન બાદર પૃથ્વીકાવાકોના કથન પ્રમાણે જ છે. એ જ વાત "सेसं तं चेव जहा बायरपुढवीकाइया' मा मुत्रा द्वारा प्रगट ४२ छ. । शते બાદર પૃથ્વીકાયિક જીવના કથનથી આ બાદર અપ્રકાયિક જીવોના કથનમાં સંસ્થાન, વેશ્યા, આહાર, ઉપપાત અને સ્થિતિના સંબંધમાં ફેરફાર છે, બાકીના દ્વારોના કથનમાં કંઈ જ ફેરફાર નથી. એટલે કે બાકીનું સઘળું કથન બાદર પૃથ્વીકાયિકોના કથન પ્રમાણે જ છે. કયા સુધિનું કથન બાદર પૃથ્વીકાયિકની બરાબર છે ? એ બાબતમાં સૂત્રકાર કહે છે કે–
જીવાભિગમસૂત્ર
