Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sI.narena gA VARINING RIcupafc
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ BUIIII [dAnavIra jagaDuzA : lekhaka: guNavaMtarAya AcArya zrI jIvana-maNi savAcanamALA TrasTa haThIbhAInA derA sAme, dilhI daravAjA bahAra : amadAvAda
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva haka lekhakane adhIna ] AvRtti pahelI H 1959 pu na muM draNa: 1961 kiMmata 3 rUpiyA :lekhaka: guNavaMtarAya AcArya gulabahAra pahele mALe meTro sinemA pAchaLa, muMbaI-1 : prakAzaka : lAlAbhAI maNilAla zAha zrI jIvana-maNi sadvAcanamALA TrasTa haThIbhAInA derA me, amadAvAda - : mudraka: . surezacaMdra popaTalAla zAhaH DAyamaMDa bIlI prinTiMga presa salApasa kesa reDa: digaMbaranI vADImAM amadAvAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata zeTha jagaDUzAnuM Aje eka mAtra smAraka bhadrezvaranuM jinAlaya -e jemaNe pitAnA bIjA jIvanI jema jALavI rAkhyuM che.........te pU. ANaMdajI bApAne- [paM. zrI ANaMdajI devasI zAha] aneka vAte ane prema-prasaMgenA eka svalpa RNasvIkAra lekhe- -arpaNa -guNavaMtarAya AcArya ity
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarmudraNa prasaMge zrI. jIvana-maNi savAcanamALA pitAnAM pAMca varSa pUrAM karI, chaThThA varSamAM praveza karavAnI taiyArImAM che. pAMca varSamAM eNe ochAmAM ochA mUlya rUpabharyA, raMgabharyA, surabhibharyA nAnAM-moTAM puSponI phUlachAba dharI che. ene sArvatrika satkAra sAMpaDyo che, e AnaMdanI bInA che. ' mazahUra lekhaka zrI. guNavaMtarAya AcAryanuM "jagatazAha" rajU . karatAM amane kharekhara AnaMda thAya che, jenI A bIjI AvRtti che. meMghavArI bephAma vadhatI jAya che. moMghAbhAve paNa sArA kAgaLa maLavA durlabha che evA kaparA samayamAM paNa karela niradhAra mujaba A savAcanamALAnuM lavAjama enuM e rAkhyuM che: enA kAgaLo tathA geTaapa paNa e ja rAkhyuM che, ke vadhAryuM che, tenI grAhakone naidha levA vinaMtI che. AzA che ke dareka grAhaka bIjA grAhako vadhArI ApavAnI bhAvanA sAthe A sarvAcanamALAne satkAraze. "jagatazAha" amane ApavA badala sahRdayI zrI. AcAryabhAIne ane emAM preraka thanAra gUrjara graMtharatna kAryAlayanA mAlika ane amArA mitra zrI zaMbhubhAInA ame AbhArI chIe. A graMthanI chApakAmanI zuddhi vagere jALavavA badala paM. zrI. ratilAla dIpacaMda desAIne ame AbhAra mAnIe chIe. -vyavasthApaka
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama 75 108: 120 131 15 kathApraveza 1. kaMthakeTane saMdhapati 2. bhAIbadhe . 3. gaMgA-avataraNa 4. cAvaDe saMdhAra ... 5. jasadAnA cAMdalA 6. DAhyo dIkare dezAvara kheDe 7. rAjA, vAjAM ne.... 8. saMdhAne kedI ... 9, pireTana 10. bhAIbaMdhI . 11. aDadhe raste ... 12. tuphAna AyA ! ... 13. makarANane magaramaccha 14. pApa tAruM parakAza re! 15. pIthala sumare ... 16. mAMDavagaDhanI jAna 17. gadheDAne ziMgaDAM UgyAM! 18. akAla :19. paMdaranI pALa .. 182 199 215 228 240 250 1. 271 283
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amukha kAI rAjA nahi, kaI mahArAja nahi, keI amAtya nahi, koI senApati nahi, chatAM vikramanI teramI sadInA aMtaHkALamAM ne caudamI sadInA AraMbhamAM ItihAsamAM, lekakathAmAM, dharmakathAmAM, jagata zeTha jagaDuzAnuM nAma soLe kaLAe dIpe che. * lakathA te enI smRtine eka ajaba jevI aMjali Ape che. ene mATe Aja paNa bhAvike pUrNa zraddhAthI mAne che ke eNe paMdaranI pALa bAMdhI che. eTale ke vikramanI kaI sadInA paMdaramAM varasamAM dukALa paDe nahi. e sAhasika sedAgara hatA. eka be vAra emane akasmAtathI ghaNe lAbha thayo hato, ane e dhana-lAbhathI emaNe ghaNe dharma-lAbha karyo, ne emaNe sodAgaranI ramaNIya bhadrezvaranI nagarI bAMdhI hatI : ATalI ja vAtane ullekha maLe che. ATalI vAta jaina sAhityamAM che. brAhmaNa sAhityamAM, hiMgaLAja mAtAne emaNe bIjA koInA nahi, paNa pitAnAM svajananAM bali ApIne TekarI uparathI nIce utAryAM ne tyArathI aghora paMthIonA e kuladevI emanA prasanna svarUpe harSidAne nAme Aja sudhI birAje che, evI vAta che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAyAse mAre kacchamAM javAnuM thayuM. bhadrezvaramAM rahevAnuM thayuM. enuM ramaNIya jinAlaya ne enA khaMDiyeremAM bhamavAnuM thayuM. emAMthI A kathAne udbhava thaye che. jagaDuzA eka aitihAsika puruSa thaI gayA che ne traNatraNa varSane bhayaMkara akALa e sAhasika sodAgare AkhAye mulakane utarAvyA hatA, ane ethI karIne dAnezvarI' "jagatazeTha-jagatazAha"nuM biruda prApta karyuM hatuM. ATalI vAtanI te ItihAsanA sarva prathe acUka ane aphara sAkSI pUre che. emanI e mahA jIvanasiddhine Aje sAta varSa barAbara pUrAM thAya che, tyAre e puNyazlekI paramAthIne yatkiMcita ATalI smaraNAMjali ApavAmAM mane gaurava anubhave che. , - ghATakopara tA. 15-7-59 - guNavaMtarAya AcArya
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha [ jagatazeTha jagaDuzAha ]
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza A aitihAsika navalakathAnI parAkASTAne kALa che vikrama saMvata 1315nI AsapAsa athavA IsavIsana 125ne. keI bhayaMkara bhUkaMpamAM nAza pAmelI nagarIne bhaMgAra mera veravikhera paDyo hoya, ne emAM cArekera sarvanAzanAM ja eMdhANa UbhAM hiya, evA bhaMgAranI vacamAM, eka hIro - zAnadAra, pAsAdAra, UMcAmAM UMcA pANIne, gulAbI jhAMyavALo, koI kAbelamAM kAbela kArIgaranI zarANe caDIne ajavALAnA satva samo - prakAzane arka sama - prakAza hIra - paDyo hoya ema itihAsamAM e kALanAM mANasee sajelA ne kudarate sajelA bhaMgAranI vacamAM jagatazeTha jagaDUzAhanuM nAma camake che. A bhaMgAra kyAMthI AvyuM, A hIre kyAMthI AvyuM, e kharekhara eka rasika viSaya che. jagaDuzAha saMbaMdhI Aje upalabdha sAmagrImAM AdhArabhUta gaNAya evI hakIkate thoDIka che; AdhArabhUta na gaNAya evI hakIkata vizeSa che. lekakathAo aneka che, daMtakathAo aneka che, dharmakathAe aneka che, ne e sahune samuccaya eka evI bhulabhulAmaNI saraje che ke jemAM ekavAra peThA pachI bahAra nIkaLavAnuM muzkela banI jAya che. Ama chatAM AmAMthI ATale sAra avazya nIkaLe che : jagazAha nAmane eka mAnavI thaI gaye. e kaI rAjA nahote, rAjAne
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha maMtrI nahato, laDavaiyA nahote, kaI joddho na hato, kayAMyane sUbe nahote, hAkema nahato; e kAMI ja na hatuM, ane chatAM e e mAnavI hatI ke jeNe sAhityakAra, jaina AcAryo, brAhmaNa paMDita. ane janasamAja tamAmanI kalpanAne kabaje lIdhe hato. bhaLe abhaNa gaNAya evo grAmajana - pachI bhale e game te mata, paMtha ke saMpradAyane hAya - Aja nisIma zraddhAthI mAne che ke A sRSTi jyAM sudhI Takaze tyAM sudhI "paMdaranI pALa" kadIya tUTaze. nahi ! koI paNa sikAmAM paMdaramI sAlamAM kadIye dukALa paDaze ja nahi. kema ke jagatazeTha jagaDUzAe "paMdaranI pALa bAMdhI che. ananya zraddhAthI, Aja lagabhaga sAtaso varSa pachI paNa, leke mAne che ke megharAjA jevA vairavihArI ne svecchAcArI deve jagata zeTha jagaDUzAne evuM vacana ApyuM hatuM ke, bhayAnakamAM bhayAnaka, mANasabhUkhyA, kalidrAvatArasamA dukALadeve jagatazeTha jagaDUzAne e kola Apyo. che ke, "AjathI kaI divasa paMdaranI sAlamAM huM paDIza nahi.' lekenI kalpanAne, zraddhAne ane vizvAsane ATalo ghero kabaje Aja pahelAM, A eka sivAya bIjI koI itihAsaprasiddha vyaktie lIdhe nathI. dukALanI sAme, bhale eka ja varSanuM paNa ATaluM nibaMdha rakSaNa ApanAra mAnavI tarIke lekee, sAhityakAroe, AcAryoe, paMDitoe, kavioe, paurANike IzvaranA avatAra manAtA rAma. ane kRSNane paNa kapyA nathI. hajAro varSathI cAlatI AvatI A dezanI aitihAsika, sAmAjika, dhArmika paraMparAmAM lekenI jevI zraddhA A eka dariyAsAraMgane maLI che, evI bIjA koIne maLI nathI. A dariyAsAraMganI jIvanakathA mATenAM sAdhane, nakkara aitihA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza sika sAdhana nahivata che. aitihAsika jaDataranI vacamAM enI tasvIrane raMgaberaMgI raMgavAnA prayatna aneka kavio, paurANika ane kathAkAroe karyA che. A paNa eka evo ja prayAsa che. pahelAM ApaNe jagatazeTha jagaDUzAhanA jIvana-maraNane kALa akIe. jagatazeTha jagaDuzAhane tejasvI aMtabhAga saMvata 1286 thI 1318 sudhI. emanA puruSArthathI bharelA e aMta bhAganA jIvananA AraMbhakALe emanI vaya ApaNe cAlIsa varSanI AsapAsanI mUkIe. zA mATe cAlIsa ja mUkavAM ne be, pAMca ke daza varSa vadhAre nahi ke ochAM nahi, enuM kaI karatAM kaI aitihAsika kAraNa nathI. evA kAraNamAM mAtra eka kAThiyAvADanA gAdhavI baMdara kAMThe AvelA harasiddha mAtAnA maMdira sAthe saMkaLAyelI eka lekakathA ja che. e kathA jagaDuzAne vikrama saMvata 1300nI AsapAsanI sAlamAM eka patnInA pati tarIke ane sAta putro ane eka putrInA pitA tarIke varNave che. e lokakathA koI karatAM kaI aitihAsika satya kahe che ema nathI, paraMtu enI vayanA anumAna mATe A eka sivAya bIje kyAMyathI kaze ja ullekha upalabdha nathI. e kathA pracalita thaI che vikrama saMvata 150 nI AsapAsanA gALAmAM; eTale caritranAyakanA avasAna pachI Azare doDhaso varSe sAmAnya janasamAjane Avo khyAla hato, ema e sUcave che. have AvA meTA parivAranA pitA thavAne mATe e kALe enI vaya Azare pacAsa varSanI hoI zake; ochI na hoya enuM koI kAraNa nathI, paraMtu ene eTalo badho samaya dariyAI sapharamAM gayo hato ke aMdAje ATalAM varasa gaNavAM mane khoTAM nathI lAgyAM. e pramANe jagaDUzAhane janma vikrama saMvata 1240 thI 1250
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata zAha nI vacamAM mUkI zakIe. eka khAsa vAta dhyAnamAM rAkhavI ghaTe. bhadrezvaranA svamAnane - emanA pitAnA svamAnane - prazna Ubho nA thaye tyAM sudhI jagaDUzAha ItihAsanA AjanA upalabdha sAhityamAMthI phalita thAya evA koI paNa raMgamaMca upara AvyA na hatA. e prazna patI gayo eTale jagaDUzAha pAchI ItihAsanA raMgamaMca uparathI adazya thAya che. ane pAchA dekhAya che tyAre "durvidagdha dAvAnala" samA bhaMyakara dubhikSa-dukALanA vijetA tarIke saMvata 1315-16-17 mAM. jagaCzAhanA janma ane puruSArthanAM varasa daramyAna mAnavIoe gujarAtamAM bhayaMkara bhaMgAra bharI dIdho hato ! | vikrama saMvata 1234nI sAlamAM dilhInA sulatAna mejuddIna gherIe gujarAta upara caDAI karI. A caDAImAM mALavA gujarAtamAMthI chUTuM paDayuM. AbunA yuddhamAM turuSkAnI senAne parAjaya thayo. paNa mALavAmAM sulatAna ane paramAre vacce jaMga cAlu rahyo. vikrama saMvata 1245mAM nIcethI devagirinA rAjA bhillame guja rAta upara caDAI karI. tApI, narmadA, mahI, sAbaramatI, sarasvatI nadIo pAra karate, gujarAtamAM cArekora Aga ane lUMTa karato bhillama dakSiNamAMthI praveza karIne cheka uttara sarahade pahoM, ane tyAM ene parAjya thayo. vikrama saMvata 1248mAM pRthvIrAja cauhANane parAjya thayo. 1251mAM gulAma sulatAna kutubuddIne gujarAta upara AkramaNa karyuM. e vakhate te ene parAjaya thaye, paraMtu be varSa pachI e pAcho caDhI Avyo. AbunA yuddhamAM gujarAtane kAramo parAjaya thayo ne
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza kutubuddIna AvIne pATaNamAM vasavATa karavA lAge. haDAnA bhayaMkara prahAra nIce koI khaDaka bhaMgAte heAya ema, tujhenA hAthe siddharAja - kumArapALanuM gujarAta bhAMgatuM jatuM hatuM. mALavA gayuM. cheka dilhInA pAdara sudhI pahoMcatI gujarAtanI hada Abu sudhI saMkaDAI gaI. kutubudInanA A vijaya pachI gujarAtanA pAchA bIjA traNa TukaDA paDyA. saurASTra lagabhaga juduM ja paDI gayuM. taLa gujarAtamAM jayaMtasiMha solaMkI sarvezvara bane. eka bhagIratha prayAsa karIne kutubuddInane pATaNamAMthI kADho. gujarAtanI ghoDesavAra ja cheka dilhInA pAdara sudhI pahoMcI. AkAzamAM zikAravihAra nIkaLatA zakaro ghUmata hoya ane dharatI upara paMkhIo aMdara aMdaranA kalahamAMthI navarA ja na thatAM hoya ema, dilhImAMthI turukAne ghere paDachAyo AkhA bhArata upara patharAyo hato, chatAM bhAratanA nAnAmoTA rAjavIo pitApitAnA rAgadveSe bhUlavAne taiyAra na hatA; e badhA te ekabIjAnA mulakane nAza karIne bApadAdAnAM vera vasUla lIdhAne AtmasaMtoSa meLavatAM hatAM ! pATaNe kutabuddInane parAjaya karyo ne pATaNanI senA cheka dilhInA pAdaramAM pahoMcI; emAM mALavA uparathI dilhInA sulatAnane kAbU chUTI gayA. mALavAnA betraNa TukaDA thaI gayA hatA; ane ekabIjA upara sarasAI meLavavAne e TukaDAo aMdara aMdara saMgharSatA hatA. paraMtu gujarAta uparanuM purANuM vera vasUla karavAnI bAbatamAM badhA ekamata hatA. eTale kutubuddIna gulAmane pATaNamAMthI nasADyo ne gujarAtanI senA dilhInA pAdaramAM pahoMcI, eTale enI pITha pAchaLa mALavAnA subhaTa varmAe gujarAta upara caDAI karI ane lATa kabaje lIdhuM. ane lATane gujarAtanA tAbAne sAmaMtasiMha, e have mALavAne tAbAne sAmaMta banyo.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha lAgalAgacAra varSa sudhI mALavAnA subhaTa varmAnI phoja gujarAtamAM pharI vaLI. eNe khetI bALI, sIma bALI, gAme bALyAM. subhaTa varmAnuM A arasAmAM avasAna thayuM. enI pAchaLa arjuna varmA Avyo. eNe te paddhatisara gujarAtano nAza karavA mAMDyo. enI prazastiomAM ene gujarAtamAM dAvAnala jema pharI vaLelA vIra tarIke oLakhAvAyo che. sAta varSanA ekadhArA khUnakhAra ane vinAzaka saMgrAma pachI gujarAtanA nAmadhArI rAjA pAsethI soraThanA sarvezvaranuM biruda meLavanAra zrIdhara mahetAe arjuna varmAne seminAtha AgaLa parAjaya karyo. ane dakSiNanA devagirinA yAdavarAja bhillamanA putra siMhaNe vaLate ja varSe - saMvata 1273 mAM-gujarAta upara caDAI karI. lATamAM eNe mALavAnA khaMDiyA sAmaMtane mAryo, ne navo sAmaMta saMgrAmasiMha uphe zaMkha have devagirine khaMDiye bane. Ama cAlIsa varSamAM turuSkAnI traNa caDAIe gujarAta upara vIsa varSa sudhI cAlI. e pachI bIjA vIsa varSa mALavA ane devagirinAM AkramaNo AvyAM. emAM tukkoe be varSa sudhI ane mALavAe ATha varSa sudhI gujarAtamAM ghUmIne bhayAnaka saMhAra ne vinAza kare. AthamatI jyotine eka chelle jhabakAro have thoDA samaya mATe sArAye gujarAtane ajavALI rahyo. solaMkInA purohitanuM kuLa cheka dakSiNamAMthI emanI sAthe gujarAtamAM AvyuM hatuM. e kuLamAM A samayamAM rAjapurohita tarIke sema zarmA nAmanA nAgara brAhmaNa hatA-rAjA bhImadeva bIjAne e cheka mahArAja kumArapAlanA kALathI purohita. bhImadeva bIjAnA rAjakArabhAranAM cAlIsa varSa eNe joyAM hatAM. eNe gujarAta upara sAta vakhata paradezI senAone saMhAra veratI AvatI joI hatI. eNe dakhkhaNamAM kRSNa nadIthI uttaramAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza yamunA nadI sudhI jenuM teja chavAyuM hatuM e selaMkI rAjamugaTanA TukaDAo thatA joyA hatA. eNe sAmaMtane svataMtra thaI jatA joyA hatA. eka kALe dilhInA sulatAnanA takhta uparathI zAsana karatA gujarAtanA rAjA bhImadeva bIjAne rAjya ane rAjasattA vagaranA khAlI rAjamugaTane pakaDIne ahIMtahIM nAsabhAga karate, eka sAmaMtanA AzarAmAMthI bIjA sAmaMtanA AzarA mATe bhaTakato rAjabhikSuka banate paNa joyA hatA. e purohite have eka mArga lIdho eNe sadgata mahArAjA kumArapAlanA mAsiyAI bhAI lavaNaprasAda vAghelAne mahArAjA bhImadeva bIjAnI pAse mahAmaMDalezvara rANaka tarIke nimAvyo. purohite lavaNaprasAdane e pada saMbhALavAne ane e padanI javAbadArI adA karavAne samajAvyuM, eTaluM ja nahi, paraMtu A vRddha rAjapurohita pitAnI sAthe be paravADa vaNika badhuone paNa laI gaye. lavaNaprasAda vAghele e kALamAM gujarAtanA je bahu thoDA sAcA hitaciMtaka hatA emAMne eka hatA. bhImadeva bIjAe ene sarvezvara pada ApIne bIjA be sarvezvara - soraThanA zrIdhara mahetA ane gujarAtanA jayaMtasiMha - nI sAthe trIjA sarvezvara tarIke svIkAryo hato. A bApaDo rAjA beThA hatA te siddharAja ane kumArapALanA rAjasihAsana upara, paNa enA bhAgyamAM koIne kazuM ApavAnuM sarjAyuM na hatuM; koI kaMI paDAvI le te ene svIkAra karI levAnuM ja enuM sarajata hatuM. bhoLapaNa ane nAdAniyatathI bhArebhAra bharelA enA jIvanamAM enuM ekamAtra DahApaNanuM kAma sAme cAlIne koI paNa moTA padanA aniccha lavaNaprasAdane potAne mahAmaMDalezvara pade sthApavAnuM hatuM. ne emAM paNa rAjA karatAM rAjapurohitane hisso ghaNe meTo hato. lavaNuprasAda bahAdura hatA, gujarAtane hitaciMtaka hatuM. ane gujarAtanA gauravane jALavavA sivAya enAmAM bIjI kaI mahecchA na
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jagatazAha hatI. paraMtu potAnA kulAbhimAnanA nazAmAM cakacUra banelA bIjA abhimAnI sAmatA ne maDalezvarAnI vacamAM AvIne besI zakAya evI enI sthiti na hatI. vAta ema hatI ke kvaNuprasAda vAdhelAnI patnI madanarANI potAnA patine mUkIne, peAtAnA patinI hayAtimAM ja, potAnI meATI bahenanA patinuM--peAtAnA sagA banevI devarAja paTTikalanuM--ghara mAMDavAne cAlI gaI hatI ! e cAlI gaI te cAlI gaI, paNa sAthe lavaNuprasAda vAghelAthI thayelA peAtAnA putrane paNa letI gaI hatI ! A apamAna sAme lavaNuprasAda cUpa rahyo hatA. zA mATe cUpa rahyo hatA, enA dhaNA khulAsAe pAchaLathI pramadhakArIe ApyA che. game tema, paNa e cUpa besI rahyo hatA e hakIkata che. potAnI paraNetaranuM apaharaNa karI janAra potAnA sADhubhAI devarAja parTikalane eNe kAI paDakAra karyo na hatA ke enI sAme eNe khIjAM kAI pagalAM paNa bharyAM na hatAM. jenA dharasaMsAranA AvA itihAsa heAya e mANasa abhimAnI maDaLezvarA te sAmAnI vayamAM peAtAnuM thAna kema laI zake? te emanI pAse pAtAnuM dhAryuM kema karAvI zake? eTale ja gujarAta upara khaDakAtA jatA sarvanAzanI vacamAM, gujarAta upara satata cAlatI AvatI paradezI caDAI onI vacamAM, rAjA bhImadevane bAjue mUkIne jyAre sarvezvarA dhaNIraNI thaI te beThA hatA tyAre, sAlakInA kIrtivaMta rAjamugaTa dhULamAM rALAtA hatA tyAre, lavaNuprasAda vAdhelAnuM nAma cAMya dekhAtuM nathI. mALavAnA subhaTa varmA ane arjuna varmAnAM sainyA gujarAtanI tasutaru bhAmane nAza karatAM khe e vAra enA maMDaLanA sImADA pAsethI pasAra thayAM, devagirinuM sainya ekavAra enA pAdara AgaLathI pasAra thayuM ne guja
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza 11 rAtanI dakSiNa sarahadamAMthI pasIne cheka sIdhuM AkhA gujarAtane cIrIne uttara sarahada sudhI pahoMcyuM, tyAM sudhImAM-tyAre paNa--lavaNaprasAdanuM nAma dekhAtuM nathI. paNa Akhare A vIra puruSa pitAnI patnIe potAnA upara lAdelA apayazanA bhAra nIcethI bahAra nIkaLe che. sAMsArika ghaTamALe enI AsapAsa nAkhelI jALamAMthI A vIra nara-A narasiMha-mokaLo thAya che. jyAre ene putra vIradhavala umaralAyaka thatAM AkhI vAta samaje che ne potAnI patita mAtAne tyAga karIne pitAne apamAnita pitA pAse Ave che, tyAre viradhavalane pitA mahAmaMDalezvaranA Asane sthApe che. ane tyAM ja solaMkIone rAjapurohita sama zarmA vastupALa-tejapALanI bAMdhalabelaDIne laIne Ave che. pachI gujarAtane A sAce hitaciMtaka e rajapUtavIra gujarAtanA gauravane vadhAravAne mATe, gujarAtane paradezIothI mokaLuM karavAne mATe, gujarAtanI nAza pAmelI jAhojalAlI pharIne navesarathI sarjavAne mATe A traNeya puruSasiMhane chUTA mUke che. eka varadhavala, bIje vastupALa, trIje tejapAla. e traNee gujarAtane bhayamukta karyuM. emaNe gujarAtanI aMdara dhasI AvelAM paradezI sainyane nAza karyo. emaNe mALavA ane devagiri ane chelle dilhI sAthe juddho khelI sahunA upara AkarA parAjayo lAdyA. siddharAja ane kumArapALanA sAhitya, saMsAra, kalA, sthApatya ane zauryanA jamAnAne e tripuTIe pharIthI gujarAta upara utAryo. vikrama saMvata 1276mAM vastupALatejapALa vIradhavala vAghelAnA maMtrI thayA. saMvata 1277mAM vastupALa mahAmaMtrI thayA. saMvata 1295mAM viradhavala vAghelAne dehAMta thayo. saMvata 1296
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha mAM vastupALane dehAMta thaye. saMvata 1297mAM bhoLA bhImanuM, mahAna vijaya ane mahAna parAjayethI aMkita thayeluM, lAMbuM ane moTAbhAganuM nAmamAtranuM zAsana pUruM thayuM, ane ene dehAMta thayo. saMvata 1304mAM mahAmaMtrI tejapALanA zAsanano aMta Avyo. enuM avasAna thayuM. viradhavala vAghelA pachI vizaLadeva mahAmaMDalezvara tarIke AvyA. bhoLA bhImane putra tribhuvanapALa be varSa mATe nAmane siMhAsane virAjane saMvata 1300mAM avasAna pAme ne enI sAthe pATaNanI gAdI uparane selaMkI zAsanakALa pUro thayo. tribhuvanapALa pachI vizaLadeva vAghele pATaNanA siMhAsana upara birAjamAna thaye. A samayane kacchane itihAsa eka dastAvejI dAstAna tarIke sAsAva aMdhakAramAM che. jeTalI lekakathAo, daMtakathAo ADozapADozanAM rAjyanI sattAvAra tavArIkha sAthe sarakhAvI zakAya che, e pramANe kAMIka AvuM citra UThe che - purAtana kALamAM aphaghAnistAnanI pahADIomAM, ane kaIka kathAone AdhAre misaramAM, yAdavo rAjya karatA hatA. e yAdanA eka vaMzaja nAme narapate gijanInA sulatAna phirojazAhane mArIne gijanI lIdhuM ane jAmanuM biruda dhAraNa karyuM. tyAra pachI sadgata sulatAna phirajanA bhatrIjA sulatAnazAhe gijanI pAchuM lIdhuM ane
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ thApraveza 13 yAdavAnuM jAmakuLa nIce siMdhamAM UtarI gayuM, ane yAdavA kAI acAsa sthaLe rAjadhAnI sthApI rAjya karavA lAgyA. gijanImAMthI sindhamAM AvanAra puruSanuM nAma hatuM samA jAma. enA vaMzajo ane sAthI sindhamAM yAdavane badale samA rajapUta tarIke oLakhAyA. A samA jAmanI navamI-dazamI peDhIe lAkhiyAra bhaDa nAmanA jAma thayA. eNe nagara samai vasAvyuM. e AjanuM nagara DhahA. A lAkhiyAra bhaDane lAkhA jAma karIne eka putra hatA. kacchanA dariyAkAMThA upara vasatA cAvaDA rAjavInI kuMvarIne e paraNyA hatA; ane ene cAra putrA thayA hatA. emAMthI be meADa ane mUnaI peAtAne meAsALa cAvaDA rAjavI vIramadevane tyAM rahetA hatA. meADa ane munaI peAtAnA mAmAne karIne tyAM rAjya karavA lAgyA. A meADa ApaNane lagabhaga ApaNA kathAkALa samIpa mArIne cAvaDAne nAza ane munaInI chaThThI peDhI lAve che. chaThThI peDhIe meADa ane munaI kheya bhAI enA nirdeza gayA. eTale nagara samainA jAma jADAe meDa ane munaInA najIkamAM najIkanA pitarAI heAvAne dAve lAkhA ane lakhadhIra nAmanA potAnA joDakA putrAne A gAdI upara besAryA. jema samA jAma uparathI sindhavAsI yAdave| samA rajapUta kahevAyA, tema jADA jAmanA vaMzajo tarIke kacchamAM vasavATa karavA AvelA jADejA kahevAyA. A beya bhAI ene cAra cAra putrA thayA, ne emaNe ATha bhAge AkhuM kaccha vaheMcI lIdhu. kathAkALe A ATheATha vibhAgeAnuM kAma aMdara aMdara jhadhaDavAnuM, ekakhIjAnAM gAmeA saLagAvavAnuM ane ekakhIjAnAM gAmA upara leDhiyALa dAvA karavAnuM hatuM ! gujarAtanA sAla`kI rAjavIoe kathakATamAM eka killA bAMdhavA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jagatazAha sivAya kaccha upara jhAjhuM dhyAna ApyuM na hatuM. eka aa napANiyA mulaka, varasAda thAya nahIM ane retI paNa dhaNI : Ane lIdhe e eTaluM to kaMgALa hatuM ke jANe enI garIbIne dayApAtra gaNIne enA upara AkramaNa karavAne kAI phurasada ja meLavatuM na hatuM ! sulatAna me jIddIna, sulatAna gulAma kuttunnuddIna, sulatAna iltamaza, sulatAna nAsirUddIna, sulatAna alabanamAMthI kAI ne gujarAtanI vADI mUkIne kacchanuM verAna pasaMda na hatuM. mALavAnAM sainyA gujarAtamAM eka vakhata traNa varasa te khIjI vakhata be varasa sudhI satata ghUmyAM hatAM. emaNe paNa kacchane lUMTavA mATe ayeAgya gaNyuM hatuM ! devagirinA rAjA AkhuM gujarAta khUMdI gayA, tApaNu kacchane eNe gaNanAmAM ja lIdhuM na hatuM ! ApaNA kathAkALanA arasAmAM ja eka tarapha siMdhamAMthI ne khIjI tarapha mAravADamAMthI e kAmeA kacchamAM AvIH kAThI ane gAhila. ane dhaNuM karIne jeThavAe paNa A ja gALAmAM kacchamAM AvyA haze. A traNeya hijaratI krAmAmAMthI ekeyane kacchamAM vasavATa karavA jevuM lAgyuM nahatuM, eTale e kAme kAThiyAvADamAM UtarI gaI. eTale ApaNA caritranAyakanA jIvananI parameAsthya parAkASThAnA itihAsaprasiddha kALane najaramAM rAkhIne enA jIvanakALanA je aMdAja ApaNe svIkAryAM che e gALAmAM-- gujarAta upara sAta paradezI caDhAI A thaI hatI. emAMthI turuSkAnAM sainya gujarAtamAM be varSa sudhI rahyAM. mALavAnAM sainya pahelAM traNa varasa pAkAM ne chellAM be varasa pAkAM ne vacagALAnAM traNa varSa kAcAM-pAkAM ema satata ATha varSa rahyAM. devagirinAM sainya traNa vakhata AvyAM. emAM be vakhata lATa upara, ne eka vakhata aa dakSiNamAMthI pesIne sIdhA uttara sarahada sudhI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza 15 pahoMcelAM. gujarAtanI tasue tasu dharatIne dAvAnalathI khAka karuM tyAre ja mArA pUrvajonAM apamAnanuM vera vaLe !--evI pratijJA mALavAnA subhaTa varmAe karI hatI, ne pahelAM traNa varSanA gALAmAM ene pAra pADavAnI jahemata uThAvavAmAM eNe kazI kacAza paNa rAkhI nahAtI. A kAraNe gujarAtamAM je Arthika-sAmAjika bhaMgAra khaDakAya haze, enI to kevaLa kalpanA ja karavAnI rahI. kaccha vistAramAM patharAyelI A jAgIre aMdara aMdara jhaghaDatI hatI, ane lUMTaphATa karatI hatI. vikramanI paMdaramI sadInA madhya bhAgamAM ane ogaNIsamI sadInA . aMta bhAgamAM-ema be vinAzaka dharatIkaMpa A vistAramAM thayA hatA. ne emaNe kacchanI bhaugolika sikala pheravI nAMkhI hatI. e pahelAMnA kacchamAM bhImadeva solaMkIe kaMthakoTamAM eka kille bAM hatuM ema dekhAya che. kacchanA raNamAMthI tahAra jAtinA lUMTArAone gujarAta upara caDI AvatA rokavA mATe hoya ke lAkhiyAra viyaro-eTale ke AjanA bhujanA jAgIradAra lAkhA phulANI-nI somanAthanA rAjA graharipu sAthenI mitrIne kAraNe hoya, game tema paNa, rAjA bhImadeva pahelAe A pathakamAM eka killo bAMdhyuM hatuM, ne enuM nAma rAkhyuM hatuM kaMthakoTa. mahamada gijanIe somanAtha upara caDAI karI ke nahi e vAta hajI vivAdarUpa lekhAya che. ema mAnI laIe ke eNe e caDAI karI hatI, te lokakathAo rAjA bhImadevane A killAmAM AvI vasele gaNAve che. e sivAya A killAne bIjo kyAreya koI upayoga thaye hoya te te jANavAmAM nathI. AvI ja rIte bhImadeva bIjAe kacchanA akhAta upara bhAraNAne kille bAMdhyo hato, e eka lekha maLe che. A sthaLa kacchanA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jagatazAha akhAtanI saurASTranI bAjI tarapha hatuM ke kacchanI bAjI tarapha hatuM, e paNa hajI jANavAmAM nathI. kALAMtare vizaLadeva vAghelAe kathakeTane killA pharIne samarAvyA hateA. e vakhate AjanuM perabaMdara rAjya paNa nahatuM; AjanuM okhAmaMDaLa paNa nahotuM; AjanuM jAmanagara rAjya paNa na hatuM. paraMtu saurASTranA kAMThA upara gAdhavI baMdarathI mAMDIne dvArakAM ane pezitrA sudhInA pradezamAM sadhAra nAmanI ti vasatI hatI. sadhArA e sAhasika dariyAkheDuo hatA. te emanI e kheDa vepAra karatAM lUMTane mATe vadhAre pramANamAM thatI hatI. saMdhAra pachI kALA ane kAbA le tyAM vasatA hatA. te te paNa vyavasAyamAM saMdhAranA nAnA bhAI o ja hatA ! kacchamAM pATagaDha nAmanuM gAma hatuM te tyAM cAvaDAe rAjya karatA hatA, ema kahevAya che. A pATagaDha gAma tyAM AvyuM e te Aje jANI zakAtuM nathI, paraMtu cAvaDAe hamezAM jyAM hAya tyAM, paNa banatAM sudhI, dariyAkAMThe vasatA. Aje bhadrezvara pAse eka vizALa nagarInAM khakhaDayereA jamInamAM TAyAM haiAya ema lAge che. itihAsamAM bhadrAvatI nagarI pahelI ja vAra jagaDuzAhanA vakhatamAM dekhAya che, eTale kadAca A khaMDiyerA pATagaDhanAM hAya tA nA nahIM. athavA te| cAvaDAonA mukhya gaDhane pATagaDha kahetA heAya, ema paNa bane. e je hAya te; ApaNI pAse koI paNa jAtanA tarkane sthAna maLe evuM kazuM ja sAhitya nathI. kacchanA itihAsamAM paNa pATagaDhanuM mahattva ATaluM ja che ke ene kAraNe, ene nimitte, siMdhanA samA rajapUtA kacchamAM AvIne vasyA ane jADejA tarIke oLakhAyA. emanI ATha jAgIrA thaI. emAM lakhapata, lAkhiyAra viyare,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 kathApraveza kerA, rApara ane bADA eTalAM nAme maLe che. emAM khetInuM nAma nahivata hatuM, aMdaraaMdara jhaghaDavAnuM kAma vizeSa hatuM. A adhUruM hoya ema, kyAreka kyAreka siMdhanA samA paNa pitAnA A kuTuMbIonI jAgIro upara caDI AvatA. ekabIjAnAM DhAra vALavAM, nAnImoTI vAtomAM caDasAcaDasI karavI, ekabIjAne bheLavIne mAravA-AvAM kAmakAja tyAM ghaNuM sArA pramANamAM cAlatAM ! vikramanI caudamI sadInA aMta bhAgane-eTale ke ApaNA kathAkALa pachInA kALana-eka rasika aitihAsika ullekha maLe che? lAkhiyAra viyaronI jAgIra upara oDhA jAma nAmanI jAgIradAra Avyo, ne eNe potAnI hadamAMthI tamAma janene hadapAra karyA. A uparathI gusse thayelA jene e bADAnA jAgIradAra rAyadhaNajIne Azaro laIne lAkhiyAra viyaronI jAgIramAM lUMTaphATa karIne oDhA jAmane bhAre herAna karyo hate. AsapAsanA judA judA prasaMgene sAMkaLIne je kALane ApaNe ApaNuM kathAkALa tarIke AMkyo che, tenA pachI lagabhaga pacAsa varase A prasaMga banyo che. sAthe sAthe ApaNuM kathAne AraMbhakALa gaNI zakAya evA kALamAM kaMthakeTamAMthI jainene hadapAra karyAne paNa ulekha maLe che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 : jagatazAha eTale kathAkALanA gALAmAM kacchamAM, ne khAsa karIne dariyAkAMThA upara, jenI vastI haze ema mAnI zakAya che. joke kacchanA dariyAkAMThA upara bhadrezvara jeTaluM bIjuM kaI prAcIna jaina maMdira haiya te te dekhAtuM nathI. kaTAriyAmAM eka nAnuM jaina maMdira che kharuM, ane te prAcIna paNa che, paraMtu bhadrezvara jeTaluM prAcIna hoya ema mAnavAnuM kAraNa maLatuM nathI. kacchanA akhAtane itihAsa jeTale ApaNI kathA sAthe saMkaLAyela che te ATale ja che : vikramanI paMdaramI sadInI Akhara lagabhaga bhadrezvara pAsethI zarU thaIne saurASTranA sAmA bArADInA kAMThA sudhI pagarasto jato hato; Aje jyAM mabalakha pANI che, tyAM te kALe eTalAM paNa nahatAM. Aje kacchanA akhAta bhadrezvarathI lagabhaga pacIsa-trIsa mAIla nIcavAsamAM traNa phAMTA - khADI - zeraDAmAM phaMTAya che. e kALe lagabhaga bhadrezvara AgaLathI kacchanA akhAtane cheDe sAta zeraDAomAM rUMdhAte hate.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza 19 A sAta zeraDAonI vacce AchIpAtaLI khADIe rahetI hatI, emAM bharatI UtaratAM kadAca pANI rahetuM paNa nahi hAya. e AkhI vAta Aje kevaLa aMdAjavAnI ja rahI, kema ke vikramanI seALamI sadInA AraMbhamAM jyAre jAma rAvaLa te kALanA lAkhiyAra viyara, ane AjanA bhujamAMthI bhAgyA tyAre gheADA upara besIne A mArage nAThA hatA. eTale gheADA upara besIne nAsI zakAya evA mA tyAM hatA. kacchanA bhUstarazAstranA ahevAlamAM paNa jyAre tyAre kacchanA akhAtamAM jamIna dhasI paDavAnA, retInA Dhera racAvAnA ne pachI vIMkhAI javAnA ullekhA maLe che. je sthaLe bhadresaranuM jaina maMdira che, enI pAchaLa eka vizALa nagarI dharatIkaMpamAM sIdhI jamInamAM UtarI gaI hAya evAM edhANA maLe che. te TAyelAM khaDerAnI barAbara madhyamAM tIrasAMsaravA dariyA tarapha jatA haiAya evA jamInamAM cIre che. A cIrAnI AsapAsa Aja paNa rAta-madharAte jANe ghaNAM dhADAMe ekasAthe doDatAM hoya evA avAja saMbhaLAya che. AvA avAjane mATe kaMIka jamAnAnUnI daMtakathAo paNa cAle che. paraMtu dharatIkaMpanI nabaLI rekhA tyAMthI pusAra thatI hAya e saMbhava vadhAre che. kacchanA akhAta saMbadhe eka bIjI vAta paNa jovAnI cheH vikramanI padaramI sadInA madhyabhAgamAM bhujanA jADejA rAjanA eka putra dvArakA gayA; tyAMnA mULa vatanI kALAnI eka kanyA sAthe e paraNyA.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha ane e lagnanA paripAka rUpe vAdhera nAmanI kema pedA thaI. pitAnI AdivAsI kemanI kanyA sAthe paraNanAra rajapUta kumArane kALAoe okhA maMDaLane rAjA TharAvyuM. tyAra pahelAM ahIM koInuMye rAjya nahotuM; kevaLa saMghArane ja A pradeza hato. vikramanI paMdaramI sadInA AraMbhakALamAM, jyAre mahamada taghalakhe ghoghA upara caDAI karI tyAre, okhAmAM herela nAmanI eka jAtine paNa ullekha maLe che. A herela, kALA, kAbA tamAma sAmudAyika rIte dariyAsthAnamAM saMghAranA nAmathI oLakhAtA hatA. emane tyAM rAjya jevuM bahu ochuM hatuM. judA judA saMghAra-mugala kALamAM cAMcanA keLAo- jyAre dariyArI karatA tyAre dariyAramAtrane cAMca baMdara-cAMca beTane keLI mAnIne cAMciye kahevAmAM AvatuM. tyAra pahelAM dariyAcerone saMghAranA nAmathI ja oLakhavAmAM AvatA. e cAMciyAosaMdharo-nI eka jamAta hatI. emanI jamAta samastanA mukhI cAvaDA manAtA. paNa saMghAra koNane cAvaDA koNa enI tAravaNI Aje kADhavI sahelI nathI. keI pAMcaso-sAtaso varSa pahelAM saMghAranI sahiNI nAmanI yuvatI somanAthanA kanakasena cAvaDA sAthe paraNI hatI ane tyAre cAvaDAonI sattA okhA maMDaLa ane akhAtane sAme kAMThe kacchamAM paNa phelAI hatI. kALAMtare e sattA ghasAtI ghasAtI nAmazeSa banI gaI. somanAtha ne bArADImAM mAtra bahu nAnI ThakarAte rahI ne enuM paNa mukhya kAma saMgha jevuM ja hatuM ! varatu nadInA mukha upara AveluM gAdhavI baMdara e saMdharanuM baMdara hatuM. e baMdara game te saMghAra pitAnI zApita dariyAkheDa mATe vAparI zake. emAM zarata mAtra eka : baraDAnA DuMgaranI eka kAMdhI cheka gAMdhavInA baMdarakAMThA sudhI Ave che. ene upara ati prAcIna kALanI hiMgaLAja mAtA ne tyAra pachInI harasiddha mAtAnuM maMdira
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza che. e maMdiranI dhajA jyAM sudhI dariyA upara dekhAya tyAM sudhI kaI saMghAra aMdara aMdara ke bahAranA vahANane lUTe nahi ? e eka anAdi paraMparAnI AmanyA hatI, ne eTalI ja AmanyA hatI. saMghAre patharAyelA te hatA AkhAye gAdhavInA kAMThAthI te cheka pizitrA sudhI, paraMtu emanAM mukhya thANAM traNaH gAdhavI, dvArakA ane pizitrA. pizitrAmAM cAvaDAo sAthe herela ane kALAonuM jemanAmAM lehI bhaLyuM hatuM evA saMghAra vasatA hatA. ene mukhIne cAvaDA saMdhAra tarIke oLakhAvavAmAM Avato. eTale emanAmAM kyAreka kaIka kALe cAvaDAnI paraMparA haze kharI. kacchanA dariyAkAMThAnA dariyAsAraMga jaine upara A cAvaDe saMghAra jaLo jevo beThe hate. mAnavInA puruSArthamAM jyAre kaLA pese che, tyAre kudarata paNa enA uparathI pitAnI mAyAne prasAda jANe saMkelI le che. kacchamAM eka vicitra prakArano dukALa vikramanI teramI sadInA madhyabhAgamAM paDyo hato. ane Avo ja dukALa saurASTramAM vikramanI sattaramI sadImAM paDyo hato. Ane uMdariye dukALa kahe che. lAkhiyAra bhaDa ke lAkhiyAra dhurArAnA zAsanakALamAM kacchamAM A dukALa paDyo hato. kAI e evo bhayaMkara AsamAnI prakopa joye nahote ne keIne ene sAmano kema karavo e paNa samajAtuM na hatuM. AbhamAMthI UtaratAM tIDanAM ToLAMnI jema dharatInA peTALamAMthI uMdaranAM ToLeToLAM UbharAI nIkaLyAM hatAM. dariyAnAM mojAM jANe dharatI upara relAtAM hoya, ema e nIkaLatAM tyAre rastAmAM ekaeka bebe jejananA vistAramAM je kAMI maLe-jhADa, pAna, Dhora-DhAMkhara, jIvatAM mANase-ene e khAI jatAM hatAM, e gAme upara halle karatAM hatAM ! emanAthI bacavA mATe moTI moTI khAIe chedIne emAM Aga saLagAvavAmAM AvatI; paNa e paNa emanA humalAne vArI zakatI nahotI. emane hale thatA tyAre gAmaloka gharabAra ughADAM
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 jagatazAha mUkIne, pAchuM joyA vagara, nAsavA ja mAMDatuM. ne je kaI bhUlecUke pAchaLa rahI gayuM enAM te mAtra hADapiMjara ja bAkI rahetAM ! A bhayaMkara, prakopa nIce e pradezane keTaleya bhAga sadaMtara ujajaDa ane nirjana thaI gayeluM. uMdare te AvyA ne pAchA dharatInA peTALamAM adazya thaI gayo. paNa pachI varase lagI, gAunA gAu sudhI, mANasanI vasatI, nahi, khetI nahi, evuM badhuM verAna thaI gayuM. lAkhA dhurArAnA zAsanamAM emanA jaina dIvAna-kArabhArI hatA kalyANa zeTha. ne emane lAkhiyAra viyarAnA jaina vepArI meghajI sAthe rAgadveSa cAlyA karatA hatA. kakyAreka te kalyANajI ane meghajIno rAgadveSa e ja lAkhiyAra viyarAnuM rAjakAraNa banatuM. A uparathI ema lAge che ke jainomAM eka kema tarIkene saMpa te kALe che haze. kadAca ema banyuM hoya paramadevasUri nAmanA eka jaina sAdhu varSothI kacchamAM vihAra karatA hatA. ne emanA prayAse sthAnika vepArI vargamAMthI jaine thayA hoya. sAthe sAthe pATaNamAM mahArAja kumArapALa pachI ajayapALa solaMkInuM zAsana AvyuM hatuM. ajayapALa solaMkI viSe aitihAsika paraMparAmAM spaSTa be mata pravarte che. brAhmaNa paraMparA ene parama zivabhakta, mahAsamartha ane nyAyapriya rAjA tarIke varNave che; jyAre janA paraMparA ene janadharmanA mahASI ane julamI rAjA tarIke varNave che. brAhmaNa paraMparAmAM e avasAna pAme eTale ja ullekha che; jyAre jaina paraMparAmAM bIjaladeva nAmanA enA eka cokIdAre enuM khUna karyuM ne "narakamAM e kIDArUpe gayo' ema lakhyuM che. A uparathI ema spaSTa dekhAya che ke je sAMpradAyika TheSa AvatAM so varSamAM alAuddIna khilajInA caraNamAM samasta bhAratane bheTa dharI devAnuM hatuM e sAMpradAyika khaTarAga zarU thaI cUkyo hato.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathApraveza - 23 ane pATaNanA zAsanamAMthI dIrdhadaSTivALA zANa jaina maMtrIo adazya thayA hatA. eTale ajayapALanA samayamAM pATaNa ane gujarAtamAMthI jananA thoDAMghaNuM kuTuMbee hijarata karI hoya ane jema emAMnAM keTalAMka kuTuMbe seraThamAM ane keTalAMka mAravADamAM jaIne vasyAM tema keTalAMka kacchamAM paNa jaI vasyAM hoya. kacchamAM AvAM kuTuMbe A samaye gayAM che ke nahi ene kaI spaSTa ullekha te maLatuM nathI, paraMtu gayAM hoya te navAI nahi. e sivAya sadA ne sarvadA saMghazAsana upara maMDita A kAmamAM aMdara aMdara jhaghaDA ne taDA dekhAvAnuM bIjuM kAraNa maLavuM muzkela paNa lAge che. be pragaTa ane spaSTa judI paraMparA ane judI besaNuM hoya te A jhaghaDe-matabheda-kalaha vadhAre saMbhAvya bane eTaluM ja. bAkI, e vAta te kharI ke, kacchamAM te kALanA jaina samAjamAM be pakSa jevuM te hatuM ja.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathakATanA sadhapati 1. .... mahAra najara karo tA kAMya zAMti bhAsatI na hatI. rAja-rAja ekAda be gAmA lUMTAyAnI ke ekAda-be vahANA DubADyAnI vAta sAMbhaLavA maLatI hatI. dharatI upara jADejAo, emanA bhAyAtA, AdivAsI kALIo, sindhanA hijaratI kAThIo ne mAravADanA hijaratI gAhilA pote japIne khesatA na hatA, ane kAI ne japavA detA na hatA ! nAnI nAnI dhADA ne lUTA cAlatI na heAya tyAre jAgIrAnAM dhADAM ekabIjAnA mulaka dhamareALavAne dADatAM hoya. rAja savAre krAIkane tyAM bALaka janmavAnA samAcAra tA kayAreka ja Ave; paLa vagaDAmAM, sImamAM ke dariyAmAM kAIka ne koIkane mArI nAMkhyAnA samAcAra te acUka Ave ja Ave ! cheka lakhapatathI mAMDIne te rAhara sudhI gAmaDe gAmaDe, dhare dhare Aja paLojaNa maDAI rahetI. emAM kathakATa eka amUlakha visAmeA hatA. raNamAMthI tahArA+ lUTavA AvatA te dariyAmAMthI saMdhare lUMTavA AvatA. te ATha jAgIradArAmAMthI darekane bAkInA sAtaneA bhAre bhaya, emAM kathakeTanA kATa khArApATAmAM mIThI vIraDI jevA hatA. kathATanA killA mULa teA kANe badhAvyA haze, e jANavAmAM nathI. ghaNuMkharuM te karaNa sAlakInA rAjyamAM, gujarAtanA sAlakI zAsane, gujarAtanI sarahado upara laDAyaka jAtionA vasavATa karAvavAnI + eka ADADiyA jAti.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMthakoTane saMghapati 25 rAjanIti akhatyAra karI hatI. emAM kacchanA raNa ane emAMthI siMdhamAMthI gujarAta upara AvavAnA mArga upara jhAlA-makavANuM jAtine vasAvI hatI-sindhanA samA rajapUtonI sAme rakSaNa meLavavAne mATe. tyAre harapALa makavANAe A killo bAMdhyuM haze. kadAca karaNa selaMkInA pitA bhImadeve potAnI siMdha uparanI caDAI vakhate A bAM haiya, paNa e te je che te che ! kALAMtare kaccha gujarAtanA tAbAmAM nAmanuM rahyuM; ane gujarAtanA rAjAone paNa siMdhanI sAme UbhuM rAkhavA sivAya kacchane bIje keI upaga nahote. eTale kacchanI jAgIradArI svachaMdatA upara gujarAtane kaze kAbU na hata; tema tyAM gujarAtane kaI sUbe paNa na hato. jAgIradArI svachaMda ane saMghArone trAsa, kacchanA e saMkaTamAMthI ekeya saMkaTa gujarAtanA nAmadhArI sarvoparita TALyuM na hatuM. e A kile zAMtinA dhAma same hate. ne e killAnI aMdara AvelA eka suMdara makAnanI aMdara kaMthakoTane saMghapati sela rahetA hatA. saMghapatinI havelI traNa mALanI UMcI ane pAkA paththaranI banelI hatI. hIMcake sauthI upale mALe saMdhapati sela hIMcatA hatA. emane cahere bhAvuka mANasane hate. emanI AMkha zAMta sajananI hatI. emane pizAka sAdo hato. emanI vANImAM vinaya hate. upalA mALanI parasALa meTI hatI. ane kaI killAnI bAMdhaNIne ghaDIbhara vicAramAM pADI de evI dhIMgI enI dIvAla hatI. ne enA upara zaMkhajIrAnI ronaka caDAvI hatI. cUnAmAM zaMkhajIru bhArobhAra nAMkhe te narmadAnA pANIthI dhavAyelA Arasaneya ghaDIbhara zarama lAge evI camaka Ave. evI lIsI, suMvALI ne moTuM dekhAya evI kAca jevI bhIMta upara, bheMyataLiye gAdItakiye koI mANasa bese to enuM mAthuM pahoce eTalI UMcAIe, saLaMga raMgIna paTTo dorela ha. paTTAnI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 jagatazAha nIce thoDe thoDe aMtare jAtabhAtanAM citro ane tIrthaMkaranA jIvanaprasaMgo cItaryA hatAM. upara saLaMga lAkaDA upara mATIkAmanI raMgIna chata hatI; ane emAM thoDe thoDe aMtare kAcanAM jhummara mUkyAM hatAM. barobara vacamAM eka mahAmUluM jhummara hatuM. potAnI yuvAnImAM jyAre saMghapati sela pite vahANamAM besIne vijayadvIpamAM gayA hatA tyAre tyAMthI, mahAmUla ApIne, bhAre kALajIthI e lAvyA hatA. pANIne parapoTo hoya evo ene kAca hato. samudranuM menuM hoya ema emAMthI prakAzanI lahero UchaLatI lAgatI. dakhaNanA ahI helanA keI bhAre moTA banAjA vIravaNigA zeThane mATe e jhummara taiyAra thayeluM. kArIgara-ne teya nepAlanA kArIgare-jyAre ekase ne ATha vAra kAcanA rasamAM parapoTA pADyA hatA, tyAre A eka parapoTo barAbara Uyo hato. kArIgara te ema paNa kahetA hatA ke emAM maNigoDAnAM cokhkhA lIlamane-pAnane rasa nAMkhe che. e to je heya te, paNa jyAre sUrya prakAza A jhummarane sparza ne upara DhaLI rahe tyAre ene prakAzamAM e parasALa AkhIye jANe dariyAnI sapATI jevI banI jatI. dAdara upara lAkaDI Thaka Thaka thatI hoya evo avAja AvyuM. "are jagaDU! 'sela zeThe sAda dIdho. eraDAne parasALamAM paDatA bAraNAmAMthI soLa-sattara varSane eka juvAna aMdara Ave. jI!" jo te, koNa Ave che dAdara upara ? " jagaDU dAdara tarapha gaye. sela zeTha enA tarapha ekadhyAne joI rahyA.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathakoTanA saMghapati 27 dAdara upara UbhA rahIne jagaDUe kahyuM : ' bApujI ! e tA jayakAkA che. ' ATaluM kahIne jagaDU uparathI laTakatA deAraDAne pakaDIne dAdara uparathI UtaravA mATe enA pahelA pagathiyA upara paga laMbAvI rahyo. * ema ? . Ama AvA pA !' jagatUM ghaNI ja AnAkAnIthI pAcheA karyAM. * A paheraNa upara DAdha zeneA che ? ' seAla zeThe pUchyuM. " DAdha ?...' jagaDUe avAjamAM batAvI zakAya eTalI navAI batAvI, DAdha ? ' peAtAnA paheraNa upara najara karIne eNe umeryuM : 6 DAgha te kyAMya dekhAtA nathI, bApujI !' " AvyA. Ama cheTA zAne bhAge che? Ama pAse Ava !' jagaDU pratyakSa dekhAI Ave evI AnAkAnIthI vadhAre najIka sAla zeThe enuM paheraNa UMcuM karIne jarA UMce sAde kahyu : " are bhUta ! A pAchaLa DAdha che, e lehIneA che. ane A ujharaDA che e zarIra cheAlAyAnA che!' pachI emaNe avAjane vadhAre tIkhA karIne pUchyuM : ' pAchA gayA hatA ke rakhaDavA ? A vANiyAnA cheAkarAe UThIne zuM bhAIbadhA zAvyA che--rakhaDavA mATe ! eka bhaMgI, eka pIMjArA,...eka bhAmaTA !...are, A kathakeTanA saMdhapatinA che|karAne AkhA gAmamAM bhaMgiyA sivAya bIjo kAI bhAIbaMdha ja nA maLyA ! ' parasALa upara lAkaDI ThakarAvAnA avAja Avyo te zeThe jagaDUnA zarIra uparanA ujharaDA uparathI najara pheravIne dAdara sAme joyuM. Azare pacAsa-paMcAvana varSane eka vRddha ane damiyala dekhAtA, jarA ThIMgaNA, jarA pAtaLA, jarA cimaLAyelA evA mANasa, dAdara caDavAthI lAgela zramathI hAMphatA hAMphatA tyAM UbhA hatA.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha are jayabhAI! " sela zeThe jagaDUne thoDIvAra mATe vIsarI jaIne kahyuM, "tame pote kema AvyA ? tamane meM kahyuM te che ke tamane damane rega che, mATe tamAre upara na AvavuM. je kaMI hoya te mANasa joDe kahI mukAvavuM, ne khAsa kAma hoya te mane kahAvavuM; eTale huM jAte ja peDhIe AvI jaIza.' "lakhamIbAne hamaNAM maLyo nahote, ne tame rahyA upavAsI, eTale thayuM ke dama te dama, jItavA, Aja te zeThANIbAne maLato AvuM ne tapasInAM darzana paNa karatA AvuM.' "are bhAI, jarA khabara karI hatI te, A tapasI sAme cAlIne darzana ApavA Avata, ne zeThANIye darzana devA AvI jAta !" zuM, A amArA jagaDUzAha upara tame khIjatA hatA ?" jayabhAIe vAta vALI. e AvIne gAdI upara beThA. pitAnI sAme gAdInI nIce lAkaDI mUkI. mAthethI pAghaDI utArI. khesathI parasevo lUchaLyo. pachI emanI najara jagaDranA paheraNa upara paDIH "arere ! vaLI kyAM lehI kADhI AvyA, vasA ? vadhArAnuM hoya te Ama kapaDAne pivarAvavAne badale mane ja Apa ne ! vaLI gayA haze AthaDavA !" "e ja A tamArA vasA zAhanuM duHkha che ne!' sela zeThe jarA cIDa bharelA avAje kahyuM, "nathI peDhI upara dhyAna Apata, nathI gorajIne tyAM bhaNavA jato ke nathI paMDyA pAse zIkhavA besate. jarAka najara cUkI ke jANe bhAgye ja che !' kema vasA ! " jayabhAIe kahyuM, "ghara kAMI karaDavA dhAya che ? vANiyAnA dIkarAe rakhaDIne kedI sAra kADhyA te tame Ama rakhaDo cho?" bola ne, Ama mUga-mI kema Ubhe che ? sAva kharagadha jevo nahIM te !' sela zeThe roSapUrvaka kahyuM.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMthakeTano saMghapati 29 nA. nA, ema nahi. tame Ama ene sAva kAMkare kADhI nA nAkhe ! e kharaNa haze ne, teya enA mAthe senAnAM zIMgaDAM Ugaze, hai!' jayabhAIe vAtane haLavI karavA ramUja karI. "tamArA moDhAmAM sAkara jayabhAI !" sola zeThe kahyuM, "huM te A kapAtarathI thAkyo have chokaro jarA bahAra harephare ene te mane kyAM vAMdho che ? ameya nAnA hatA ne ameya bhAIbaMdha bhegA goTha karatA, ujANI karatA, badhuya karatA, paNa A chokarAe te bhAIbaMdha gotyA che kAMI!' jayabhAI jagaDU sAme joIne hatyAH "sola zeTha amArA saMghapati. jAgIradArane kAma hoya to bApaDo jIva emane rAjagaDha ne bolAve, paNa jAte sAmo Ave ! ne tame emane dilAta, vasA kuTuMbanA tame mobhI. ne tamArA bhAIbaMdha juo to eka parabhu paMDayAne mAMDI vALela cAkhaDo, bIje olyo kALI vaTa turaka thaye ene khImalI ne trIjo hA trIje...." jayabhAI khaDakhaDATa hayA-jANe emAsAnA bhegAvAmAM pUra gAjyuM: "trIje.... .... pANA sAranArA hariyA bhaMgIne dUdo !" bhAI ekadama gaMbhIra banyA: "are, amArA vasA kuTuMbanA mobhI, vasA zAha! tame olI jUnI kahetIye nathI sAMbhaLI?-- "sarakhesarakhAM gatIe zeNa sagAI ne mitta. AvA bhAIbadhAmAMthI pAMca mANasamAM ApaNI AbarU zuM? bhaMgI ne turaka ne bhAmaTA te kAMI ApaNA bhAIbaMdha hoya ?" kema, jIbha sivAI gaI che? bolate kema nathI ? tArI bAne te ja banAve che, ane mane te gage moDhuM batAvatAMya zaramAya che. have de javAba jayabhAI kAkAne !' "bApu ! jagaDUe kahyuM: "mane gAmanA bIjA chokarAo joDe phAvatuM nathI, ne AmanI sAthe phAve che. bhAIbaMdhImAM mAre kyAM
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jagatazAha dIkarA-dIkarI varAvavAM che? bhegA harIe chIe, pharIe chIe, ne be ghaDI AnaMda karIe chIe. ane ghera AvIne nahAI lauM chuM." are gAMDAbhAI! "jayabhAIe kahyuM, "bhAIbaMdhImAM dIkarAdIkarI varAvavA bhale na hoya, paNa ApaNe te nAtajAtamAM varavuM che ne ? jarA vicAra te kare mArA bhAI! vANiyAne dIkare, vahevAriyAne dIkaro soLa-sattara varasane thAya tyAM sudhI je bApane thaDo aradho paradho nA sAcave te nAtamAM ene kanyA keNa Ape ? tamArAM mA-bApa te tamane AvI vAta nA kahe." ne zuM kahe ? kahI kahIne te jIbhanA kyA vaLI gayA ke Ama najara karaH saMdhamAM bAra-bAra tera-tera varasanA chokarA kaMIka varI gayA ane tArA jevaDAne ghera te chekarAM ghUghare ramavA mAMDyAM; ne amArA paga ghasAIne gAMThaNe AvyA teya tArI vAtano pATale kaI mAMDatuM nathI. bApalA, tAre nAka ne haiya te kAMI nahi, paNa amArA nAka sAme te jarA jo ! paNa sAMbhaLe che ja keNa ! paNa have te hada AvI gaI che! Aja have mArI dhIraja khUTI che. have te ADe lAkaDe ADe vahera ! A maMgiyA hariyAne ne A turaka khImalInA bApa turakANa kALIne gAma bahAra ja kADhI mUkuM. pachI tuM jAje ramavA emanI sAthe ! " bApu, evuM nA karaze. paramadevasUri je sAMbhaLaze ke saMdhapatie potAnA khAnagI reSane kAraNe rAja pAse anyAya karAvyo che te....tamAruM A varSItapa adhUruM rAkhI mUkaze.' "A che roye mArA mAthAne pADyo che ne kaMI ! mALe kaI kAraDiyA rajapUtane ghera avataravAne badale mAre ghera janma lIdho che, te eya herAna thAya che ne mane herAna kare che ! 'sela zeThe kahyuM, "ThIka, have ja. ne A vAgyuM karyuM che enI davA laI leje, samaje ?" vAghanI beDamAMthI bakaruM chUTayuM hoya ema jagaDU tyAMthI nAThA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 kaMthakeTane saMghapati enA gayA pachI sola zeThe kahyuM : "kema bhAI khAsa kaMI kAme ke amasthA? zuM kAma takalIpha lIdhI ? " "nA, Ama te ema ke zeTha vaSI tapa kare che ne hamaNAMthI khemakuzaLa pUchaLyA nathI, te pUchate AvuM ne tapasInAM darzana paNa karato AvuM. ane vaLI thoDuMka kAma paNa che. ' bhale AvyA. kahe, evuM zuM kAma che?" A eka vAta to jANe che ke, zeTha, tame kahetA hatA ke gAmamAM koI garIbagarabA ne apahoMca mANasanuM kAma ApaNe karI chUTavuM; evuM kAma te ame peDhI upara karIe chIe, ne tamane pUchatA paNa nathI. paNa Aje pUchavA joga vAta banI che." zI ?" pAlaNapuranI pATha AvI che. lAkho nAme vaNajhAre e lAvyA che. keTanA daravAjA baMdha eTale bApaDo bahAra pAdaramAM ja paDyo rahyo." "ApaNuM gaDhanI bahAra ?" "nA, bhImakoTanI bahAra." gaDo ja ne ! gaDha bahAra te piTha laIne rAta rahevAtuM haze ? te samIsAMjamAM gAma bheLa thatAM zuM thAtuM hatuM ? nahi te AgalA gAmamAM rAta rahevAmAM zuM vAMdhe ho ?' AgalA gamamAM ene vAMdho hato ne enI ja vAta mAre tamane karavAnI che. khaMbhAtathI piTha bharIne vIgAma thaIne pATaDI uparathI ene javuM hatuM mALavAmAM. tyAM sAMtalapura AgaLa dedarajI jADejAnA mANasoe enI piTha lUMTavA mAgI, eTale e A tarapha bhAge, ane athaDAtA kuTAte sAta zeraDAne mArage thaIne seraThamAM UtaravAne Ama vaLyo." bApaDe jIva kAMI duHkhI thaye ne ! kyAM vISNAma ! kyAM
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jagata zAha pATaDI ! kyAM mAMDala ! kyAM......bhImakeTa !......aTANe te piTha laI javAne same che? ne emAMya bhAImAra kacchamAM 2 hajI ghaNuMmAra sArA, paNa bhAImAra bhUMDA ! huM, pachI ?" "pachI A pahelAMnI rAte pAMkhAgaDhamAM rahyo. tyAM gajanajI jADejAe ene gAmamAM rahevAnI nA pADI." kema? vaLI e jAgIdArane zuM thayuM ? " koNa jANe, lAkhA pAsethI kAMI na maLyuM, ema hoya ke pachI dhArI heya anAjanI paThe ne nIkaLyuM hoya paNa e kAraNa hoya !" "mINa? mINa vaLI poThamAM kyAMthI ?" enI pITha mINanI ja hatI !' mINanI ? e to bhAre apazukaniyALa kahevAya ! mINane te vApare maNi leka mALavAmAM. ahIM zuM kAma che mINanuM ?' eTale te A piThane e mALavAmAM laI jate hato-maNalekanA mukhI pAse." te te vadhe levAmAM gajanajIne vAMka kAMI na gaNAya. je jANe te saMgha paNa vadhe che, ne vANiyAne dIkaro te pachI vaNajhArA sAme jue paNa nahi.' jI, eTale gajanajIne khabara paDI ne lAkhAne pAMkhAgaDhamAMthI bahAra kADhyo. lAkhAne thayuM ke sAta zeraDAne mArge jaIne soraThamAM * e kALamAM mINano vepAra apazukaniyALa gaNAto. mALavA ane gujarAtanI sarahada upara mINA nAmanA loko rahetA hatA. e lokono mukhya dhaMdho mANasa ane Dhorane pakaDI ANIne vecavAne. e uparathI jIvatAM mANase jemAM DhoranI jema vecAya enuM nAma mInAbajAra paDayuM. soyathI mINa trophIne e leke mANase ane DherenA caherAmahorA badalAvavAmAM kuzaLa hatA. e uparathI mINaloko vApare e mINa kahevAyuM ne ene vepAra apazukaniyALa manAya.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMthakeTane saMghapati 33 UtarI jauM; seraThanA koLI, kALA ne kAbA vahANanA cAmaDAmAM mINa vApare che." e vaLI navuM !" "hA. ApaNuM tarapha cAmaDAmAM ApaNe mAchalInuM tela vAparIe. bArADImAM mINa ne tyAM zaMkhajIrA jevI cireDInI pILI mATI thAya che e vApare.' mALA kAbA amastA kahyA che ! apazukaniyALa te TheThanA apazukaniyALa ! enA dhaMdhA paNa mINA jevA ja ne !' purANamAM kahyuM che ke duryodhane pAMDavonI gAya vALavAne mATe paNa kAbe ja pasaMda karyo hato, ne e kAbAne mAchImAranI be chokarIo paraNAvI hatI. emAM ekane parivAra e okhAnA kAbA ne bIjAne parivAra e mINa dezanA mINA." tyAre te eka gIdhanI be pAMkha jevA e! huM, pachI ?' A I bhImakeTanI bahAra, gaDhanI bahAra paravADe paDyo rahyo. tyAM rAtre dhurArAnA mANaso phero karavAne nIkaLelA te lAkhAne mArI mArIne adhamUo karI nAMkhe ne enAM baLadiyA ne gadheDAM upADI gayA!" dhurArAnA mANasoe ? e vaLI A tarapha kyAMthI ?" "are zeTha, AkhA karachamAM jADejAnA mANase-taraka, keLA, sIdI-jyAM juo tyAM basa rAta ne divasa bhamyA kare che, ane kyAMka anAja joyuM, kApaDa joyuM te laIne basa hAlavA ja mAMDe che! kacchamAM kyAM konA mANasa phare che, ema pUchavA karatAM te ema ja pUche ne ke kyAM konA mANasa pharatA nathI ?" nA, ema nahi. paNa dhurArAnA mANaso ATale Aghe nIkaLI AvyA hoya te ApaNuM gAmeya saMbhALavA jevuM ! sAMbhaLyuM che ke ApaNA kaMthakoTanA jAgIradAra bApu rAyalajInuM mana kaIkane manamALe beThuM hatuM ne dhurArA ene dharAra upADI gayo, tyArathI beyane khaTakI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 jagatazAha che. pachI te lAga joIne ApaNAvALA rAyalajI bApue dhurArAnA kuMvarane mAryo hato. tyArathI. tyArathI.." sela zeThe umeryuM, "paNa, enuM ApaNe zuM ? sahunA ryA sahu bhegavaze. paNa ApaNe ApaNI vAta karo ne." hA zeTha, A lAkho ApaNI pAse Avyo che. bApaDAne eka hAtha bhAMge che, eka paga bhAMge che. mAMDa ghasaDAte ghasaDAte peDhIe Avyo che." zuM kAma ? ' e kahe che ke mAruM mINa tame rAkhe ne mane maLavAnI hUMDI lakhI Ape." mINanuM ApaNe zuM kAma che ? ne ApaNe ceDA kAbA ne mINA sAthe vepAra karIe chIe ? " "paNa ema ja mAnyuM hatuM; teya thayuM ke vAta tamAre kAne te nAkhuM. pachI tamane ema nA thAya ke jayabhAIe sAta peDhInI rasama teDI.' "rasama ?.......hA.........ApaNI rasama sAcI jayabhAI! paNa te te kaI mANasanA khapanI cIja mATenI ne ? ApaNe thoDo ja corIne mAla saMgharIe chIe? corIne na hoya to paNa cAra lokone corI karavAmAM madada kare ne bIjA koIneya kAMI kAma na Ave e mAla paNa corIne ja mAla kahevAya ne ? kaI sArA kAmamAM, kaI vepAranA kAmamAM, kaI zAha joga mANasane maNa zuM kAma Ave ? sArA mANasane mINa vagara na ja cAle evuM te nathI ne ? kaI sArA kAmamAM koI kyAMya mINa vApare kharuM ke ? " zeTha, huM paNa e ja kahete hate. meM ene kahyuM: "lAkhA ! kaI paNa vaNajhArAnI, koI paNa vANiyAnI, kaI paNa vahevAriyAnI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMthakeTane saMghapati 35 bajAramAM vecavAnI cIja bIje na khape e amArI peDhI laI ja le; amArI peDhInA pagathiye caDyo gharAka ke vachiyAta pAcho na jAya e amAre nIma. paNa bApalA, cIja te joIe ne kAMIka vepAra jogI ! vepAra jega bAbata hoya te ahIM ene gharAka na hoya te chevaTe paradezamAM hoya. paNa tuM Ama sAva mINAga mINa laIne hAlyo Ava ne pachI pAcho karagare e kAma kema Ave?"--zeTha, meM ene Avo sIdho javAba ApI dIdho." e karagarate ho ?' "garajavAna mANasa zuM nA kare ? e karagare, have AgaLa Daga nathI bharAtuM evAM bahAnAM kADhe, AMkhamAMthI be AMsuDAMya pADe.." te zuM e ema kahete hato ke mArAthI have AgaLa halAya evuM nathI ?' "hAsto. dhurAre ghA kare e ghA kAMI maLe hoya ? ne bApaDA -vaNajhArAnuM gaju paNa keTaluM ?" e rote hate ?' "hA. ruve to kharo ja ne. piThamAM bIje mAla haze e badhe lUMTAI gayo. piThanAM baLadiyA ne gadheDAMya lUMTAI gayAM. ane mane gharAka kaI na maLe !..pachI bApaDo mAthe hAtha mUkIne poke poke nA 2ve te bIjuM zuM kare ?" jyabhAI ! e mINa sATavI lyo !" sATavI lauM ? mINa? e mINane vepale kheDavA nIkaLyo hato te enI AvI avadazA thaI! have e apazukaniyALa mINa ApaNe zuM kAma gharamAM ghAlavuM che ? AvuM vahemanuM jokhama ApaNe zuM kAma vaheravuM joIe ?" jayabhAI! huM mINa nathI sATavA, lAkhAnAM AMsune sATavuM chuM ! bApaDe sAva khuvAra thaIne ApaNe AMgaNe Avyo. bApaDAnI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha eka vaNajhAra AkhI DUkI gaI. have pharI bIjI vaNajhAra te bApaDe bAMdhe tyAre kharo. e bApaDo ahIM hAtha-paga bhAMgIne beTho che, ane enAM bairAM-chokarAM mALavAmAM rAha jotAM haze. "je ApaNe A vakhate ene sahAya karIzuM te, jayabhAI A lAkho mALavAmAM jaIne zuM kaheze te jANe che ? e kaheze ke kacchamAM kaMI badhA ja lUMTArA nathI, badhA ja dhADapADu nathI, badhA. ja dayAhIna nathI : arihaMtanI dayAne jharo hajIya kacchamAM vahe. che; hajIya kacchamAM mANasa vase che." mATe lAkhAne enA mINanA paisA hisAbe thAya eTalA ApI de, vAlamA hajAmane bolAvIne enA hAthe page lepa karAvIne pATo baMdhAvo, ne ene eka sAruM gheTuM apAvo. eTale enA upara besIne e pitAne mAraga jAya." "jI. mane thAya che ke huM pUchavA na AvyA hatA te sAruM hatuM ! kuLanI rIta sAcavavAnuM kAma khAlI vahuvArune dIkarIonuM ja thoDuM che ? kuLanI rItane khAtara e bApaDIo keTakeTalAM aNagamatAM kAma kare che ne keTakeTaluM sahana karI lya che! te pachI kulanI rIta maradaya pahoMce te kharI ja ne?" "mane hatuM ja ke sade karavA jevo te nathI, paNa tame karavAnA kharAH huM tamane oLakhuM ne! eka eka AMsunuM TIpuM je eka eka drampa banI jAya to ApaNI peDhI drammathI cikAra bharAI gaI heta." "vA de e vAta have jayabhAI! thaI gaI e thaI gaI. tame kahetA hatA ne ke tame eka bIjuM kAma laIne AvyA che !' "hA zeTha ! mAMDragaDhanA paramAra devapAlanA vahevArika amarAzAne. gera mAre tyAM mahemAna thaIne AvyuM che. e ApaNuM jagaDU mATe amarAzA zeThanI putrInuM mAthuM laIne Avyo che." ApaNuM jagaDU mATe ?"
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 kaMthakeTane saMghapati "hA. e nIkaLyo te che zodhavAne kaI supAtra jaNane. e dhArA jaI Avyo, bhinnamAla jaI AvyA, moDAsA jaI Avya, pATaNa jaI Avyo, paNa kyAMya enuM mana mAnyuM nahi. ahIM tapAsa karavAne mAre ghera Avyo. ghara ApaNA lAyakanuM, kuLa paNa ApaNA lAyakanuM, eTale meM ene ApaNuM vasA zAhanI vAta karI." acAnaka sola zeThane kAMIka yAda AvyuM : "jagar3a to kyAMya ATalAmAM nathI ne ?" sela seThe mananI AzaMkA batAvI : "pahelAM jarA joI lauM ke e ATalAmAM nathI, pachI AgaLa vAta karIe." sala zeThe pitAne dhImo avAja ekadama maTe karyo ne hAka pADI: jagaDU ! jagaDU !" sala zeThanAM ochI uMmaranAM zeThANI bahAra AvyAM: "konuM, jagaDranuM kAma che ? e te bahAra gaye che."
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhA pAtAnA pitA sAla zeTha ane emanA munIma jayabhAI ne vAta karatAM mUkIne lAga maLatAM ja jagaDU tyAMthI nAThA. e e pagathiyAM sAmaTA dAdara UtaratAM e aMdaranA eraDAmAM UtaryAM. chelle pagathiye eNe kUdakA mAryAM, ne barAbara e vakhate bAraNAmAMthI pesatI enI mAtA lakSmI sAthe e sIdheA athaDAyA. ' mara mUA ! ' mAe kahyuM, 'jarAka AMkha teA ughADI rAkha, Ama vAMdarAnI jema ThekATheka kare che te! mAthuM bhAMgI nAkhyuM, jotA nathI ? ' : mA ! tane vAgyuM ? mane to ema ke eraDAmAM kAI nathI ! " 'tane te| ema paNa lAge te| navAI nahIM ke AkhA gharamAM tArA sivAya khIju kAI ja nathI !' nA...nA...nA...mA !...tane vAgyuM nathI ne ?...nA...nA huM jAuM chuM. ' pharI pAchA kUdakA mArIne doDIne jatA jagaDUne enI mAe hAtha jhAlIne rAko : te Ama kAM krUDI bharavA jatA hai| ema jAya che ? dharamAM te tAre jIva TakatA ja nathI ! kayAM javuM che. atyAre ? ' nA...bA.. mAre...kAme javuM che. jarUrI kAma che; hamaNAM pAche 6 6
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdha AvIza...he...A...hamaNAM ja." "Ubho rahe, Ubhe rahe! tAruM "hamaNAM' e jANe mane khabara ja na hoya ne! kAla kaheto hato ke hamaNAM AvIza; ane kahIne bhAI sAMjanA gayA te rAMdhyAM dhAna rAte TharI gayA pachI AvyA. zuM kAme kuMvara, bahAra javuM che tamAre ?' mA, khAsa kAma che. ' tArA bApanuM kAma che ? tArA bApu tane mokale che ?" jagaDUne thayuM, hA kahuM te tatkAla chUTake thAya; bApujInuM kAma hoya te mA reke nahi. paNa e jUThANuM bolavAne ene jIva nA cAlyoH "nA, bApujInuM kAma te nathI.' te kyAMthI hoya ?" mAe kacakacAvIne kAMDuM pakaDayuM, "kuMvara gharamAM paga dharIne rahe che bApa kAMIka kAma cIdhe ne ? tArA bApujIne kAma batAvavAne vakhata paNa kyAM tuM Ape che? bola, atyAre kyAM javuM che ?' kahyuM ne bA, ke kAma che. huM kAMI khoTuM kahuM tane ?' nA re, tuM kaI divasa khoTuM kahe kharo ? tuM te satavAdIne...." "hA..bela ne !' jagaDUe hasIne kUdako mAratAM kahyuM, "bela ne, kema cUpa rahI gaI ? kahevA jatI hatI ke tuM te satyavAdIne dIkare.. pachI khyAla Avyo ne ke huM kharekhara satavAdIne dIkarA ja chuM! mArA bApujI kadI jUThuM bolyA che kharA ? kevI baMdhAI gaI! kevI baMdhAI gaI bolatAM ! le have mane javA de!' te tuM Ama mane bolatAM bAMdhIza eTale huM tane bahAra bhaTakavA javA daIza, ema ? kyAM javuM che e kahe. " e kahyuM te pachI javAba daIza ?" kaMIka kahe te khabara paDe."
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 jagatazAha "ApaNe te sIdhA mANasa. ApaNane AvI goLa goLa vAta pasaMda nahi. je, ame cAra bhAIbaMdha maLavAnA chIe, atyAre ja ! "te amane khabara ja hatI ke kuMvara kyAM ADhavA jAya che ! kuMvaranAM lakhaNa na jANatI houM to ne !' mAe jagaDUnA hAthane vadhAre jorathI pakaDI rAkhe. "paNa jagaDU! tArI A bhAIbaMdhIthI tArA bApa keTalA nArAja che e tuM nathI jANata? ke pachI jANe che chatAM jANIjoIne tArA bApane herAna kare che ? "jANI joIne mArA bApane herAna kare kharo, mA? tuM A zuM bole che? paNa bApujI mArA upara kAraNa vagara ciDAya che." "kAraNa vagara ? soLa-sattara varasane dIkaro bhaNe nahi, gaNe nahi, peDhIe bese nahi, bhIkhamagA bhAmaTAnA chokarA, DheDhabhaMgInA chokarA ne kALItarakanA chekarA sAthe Akho divasa AthaDyA kare, e badhuM tArA bApune gamavuM joIe, ema ne?" " bA, koNa kahe che ke huM bhaNyo nathI, gaNya nathI ? kAM te pUcha gerajIne ne kAM te pUcha pAMDene, ne kAM te pUcha jayakAkAne. enAM saravaiyAMnA TAMTiyA nathI maLatA tyAre moDhethI kaDakaDATa saravALA karI devAne jayakAkAne je kAma nathI AvatuM tyAre te huM ja kAma AvuM chuM. pUcha emane, hAramajha, mAbara ne vijyanAM nANAM ne mApa kacchI nANuM ne mApamAM pheravavAM hoya tyAre kAkAneya sAta pAMca thAya che. tyAre A tAre jagaDU ja kAma Ave che, he !' "DAhyo mAro dIkaro ! vahevAriyAnA dIkarAne hisAba te AvaDe ja ne ! paNa tyAre tuM peDhIe kema besatA nathI? tuM peDhIe bese te tArA bApu keTalA rAjI thAya ! ene bAje keTale ocho thAya !" - "mA, e te keNa jANe, paNa mane te ema savAra-baporasAMja kAusaga karIne beThA rahevuM na game. lIdhA ne dIdhA, tanyA mAyA ne bharyA, ne evuM badhuMya karanArA te peDhImAM kayAM ochA che? .
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdha 41 e bAbatamAM te jayakAkA damiyala chatAM hajI bIjAne dama kADhe evA che! ne kAla savAre mArA be bhAIo rAja ne padama paNa taiyAra thaI jaze." to pachI amArA A meTA kuMvara zuM karaze ? peDhIe beThA vagara chUTako che tAre vaheluM ke moDo ?" mA! tane zuM kahuM ? kAusaga karIne mArAthI besAya nahi; mAre te hAlavuM-cAlavuM-pharavuM joIe. are, huM te zuM, mAruM Asane haratuMpharatuM joIe; te mane game." eTale vANiyAnA dIkarAe AkhA gAmamAMthI jaMgamAM naMga jevA bhAIbaMdha gotI kADhayA! e tArA bhAIbaMdha sAthe Ama vagaDAmAM bhamavAmAM tArA Asana haratAMpharatAM rahetAM haze, kema" bA, jyAre ne tyAre tuM mArA bhAIbadhAne pIcho kema pakaDe che? potapotAnA bApane mATe e bApaDA ceDA javAbadAra che? dUdAne janama hariyA DheDhane tyAM theye, emAM dUdAne zo vAMka? eTalAmuMDA cokhaMDane janama parabhu gorane tyAM theye ne parabhu gere enuM nAma bhAMgane leTa pIne anaMgataraMga kanakakizora pADayuM emAM eraMDAne zo vAMka? khImalIne janama vaTalela keLArakane ghera thaye emAM biyArA khImalIne zuM vAMka ?" "e ame kyAM kahIe chIe tane?" bIjuM zuM ?' ame te bhAI, tane hAtha joDIne kahIe chIe ke keI ne vAMka nahi, koIne gune nahi. paNa ame tArAM mAbApa thayAM emAM amAro vAMka te nahi ne ?" "mA!' te mArA kuMvara ! jarA tArA bApanI AbarU sAme juo,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 jagatazAha jarA emanI pratiSThA sAme juo, jarA emanA mAnamobhA sAme juo ! pAMcamAM puchAya evo tAre bApa. pAMcamAM mAga mukAve evuM tAruM kuLa. ne tuM UThIne e badhAyane avagaNIne AvA hAlImavAlI, sAthe bhAIbaMdhI kare ?' mA, tuM tyAM ja bhUle che. te mAne che ke e hAlImavAlI che, paNa ema nathI. eya emanA kAmakAjamAM mobhAvALA che ne emaneya emanA vaLanA pAMca mANasa pUche che, he ! khaMDAne bApa parabhu gora; sAMja paDe sittera bAyaDIo ne bhAyaDAo enI pAse. hAtha jovarAvavAthI mAMDIne vAratithi pUchavA jAya che. te ja padamane keTalI vAra mokalyo, e kahe ne ? dUdAno bApa hari bhale jAtane, DheDha rahyo, paNa patharAno jANakAra ne kaDiyA kAmane kArIgara bIje e zo jaDe ema nathI. A ApaNe havelI bAMdhavI hatI tyAre ene ghera dhakkA khAI khAIne jayakAkAnA joDA ghasAI gayA hatA, e bhUlI gaI? ne khImalI ? bhale ne e taraka rahyo ne keLI rahyo; paNa e kaMI bIjA taraka jevo che ? bIjA keLI jevo che? che keIenA je bharatane kArIgara ? peDhImAM mAlane bhAre bharAvo thAya ne saLI mUkavAnI jagA na hoya, ne emAM pAMcaso guNo bharavAnI hoya, tyAre jayakAkA pote ene teDavA jAya che, he !" mArA kuMvara ! enI amArI kyAM nA che? kAM te tuM amArI vAta samajato nathI ne kAM to tAre samajavI nathI. nAtajAtane mobho, dharamane mobho, rAjadarabArane mobho, evuM kaMIka te che ke nathI ? ke duniyA AkhI bheLaseLa thaI gaI ne rAjAbhoja ne gAMgo telI e be vacce "Take zera bhAjI, Take zera khAjAM ' jevuM che ? mulakamAM kaI saMghapati haya, keI DheDha hoya, kaI mAMDIvALela bhaMgerIne dIkare. hoya, keIka majUra-kArIgara hAya, ne sahu pitA potAnA kAmamAM baLiyA hoya, eTale basa "Take zera bhAjI, Take zera khAjAM ' nI jema sahu
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI dhA 43 sarakhA? e badhAM zuM rAjadarabAramAM, paMcamAM, mahAjanamAM, sauMdhamAM eka ja Asane besavAvALA che ? ' ' e tA . mA, meM ekavAra sUrijIneya pUchyuM hatuM. bhagavAne jo mANasAne ekasarakhAM karavA na dhAryA heta aa e kema dareka mANasane eka ja haiyAukalata Apata ? sArAmAM sAre vepArI hoya te vepAramAM pUrA, paNa kaDiyAkAmane tA ene kakkoya na AvaDe. jene majUrInA bharata AvaDe ene kAInA hAtha jotAM na AvaDe, ne sUraja, caMdara ne magala-zaninI vAte enAthI na ukelAya. bhagavAne mANasAne UMcanIMca rAkhavA dhAryA heta teA vagaDAnAM pazunI jema potAnAM kAmakAja ane vahevAra aMgenI badhI ja AvaDatA ApI haiAta; teA e vepAra paNa karata, dhara paNa bAMdhata, majUrInI bharata paNa karata, joza paNa jota te anAja paNa ugAData. te te khabara paData, kANa UMcA ne kANu nIceA. paNa A te vepArI haiAya e bhale pAMca vepArImAM puchAya, paNa kaDiyAnI nAtamAM ene pUche keANu ? te kaDiyAne brAhmaNanI nAtamAM kANu pUche? te brAhmaNane majUranI nAtamAM kANu pUche? sahu sahunI nAtamAM sahu meTA gaNAya, sArA gaNAya ne tA pachI meAbhAnI ne UMcanIcanI ne evI vAte * te pAte sUrijIne Ama pUchyuM hatuM ? ' hA.' 6 * tA zuM kahyu. emaNe ?' khIjAne bhAva na puchAya; katyAM rahI ? ' 6 emaNe kahyu ke beTA, hajI vadhAne mATA thA eTale A vAta tane jAte samajAze; cAlatA AvatA AvA savAlanA javAba teA, jAte ja jyAre je sUjhe te sAyA.' * haze. e vAta paDatI mUka. hamaNAM te eTaluM samaja ke tAre mATe amAre krAikanAM meNAMTALAM sAMbhaLavAM paDe che; nAtamAM tArI vAta thaI zakatI nathI amArAthI !'
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 jagatazAha "mA, mArI vAta karIne zuM kAma che? huM te huM ja rakhaDela ! tArI hAMza pUrI kare evA mArA bIjA be bhAI te che." are vAha! tane mUkIne je rAjanuM sagapaNa thAya che te mAre vAva-kUve ja pUra paDe, samaje ? " "jA, jA, mA ! evuM te zuM besatI hoIza? vAvakuvo pUranArI bIjI ghaNIya che. khabaradAra, je vAvakUvo pUravAnuM pharI kahyuM che te ! bAkI mane paraNAvIne zuM kAma koIkane bApaDIne bhava bALavAnI vAta kare che ?" "gAMDA! pitAne bhava bALavAne Avaze e tAro bhava sudhAraze! have ADI vAte khaLAM bharAya chekarA ! je tAre mane nAtamAM nIcuM jovarAvavuM nA hoya, vAva purAvo nA haiya, te...." "te zuM, mA ?" "te A DheDhabhaMgI ne kALInALInI bhAIbaMdhI mukI de !" mA !" "dIkarA mArA, ema karatAM tAruM mana kacavAya che, e zuM che nathI jANatI ? paNa huM, 'tArA bApa ne tuM--ApaNe badhAMya ApaNuM kulaparaMparA AgaLa lAcAra chIe, samaje ? soLa varasa te tane ucherIne meM moTo karyo. traNacAra varasathI A bhAIbaMdhI jAgI. e chokarA kharAba che ema huM nathI kahetI, paNa dhAra ke tAre tArA mAbApa ne tArA bhAIbaMdha vacce pasaMdagI karavAnI veLA Ave te ?" "evI veLA Ave to, sAMbhaLIne rAjI thA mA, huM mArA bhAIbaMdhone choDI daIza !' "DAhyo mAro dIkaro " hA. tAro dIkare pachI DAhyo ja thaze, evo DAhyo ke savArathI te sAMja sudhI dukAnane thaDe besaze ne khAIpIne bhADe thaze. pachI te
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhe ene UThavAnA TekA mATe lAkaDAnI ghaDI joIze, cAlavAnA TekA mATe lAkaDAnI lAThI joIze, ne ene bALavAne mATe lAkaDAnI bhArI joIze!" jagaDU !" thayuM mA ! tArI vAta tane maLI gaI. bApujIne joItuM hatuM e emane maLI gayuM. pachI jagaDU jagaDU zA mATe kare che? mA, have mane rAtadivasa jagar3a kahIne bolAvIza nahi, khAlI vasA kaheje. kema ke duniyAmAM bIjAthI juduM nAma dhAraNa karIne duniyAthI huM kAMIka judo mAnavI thaI zake ema tame rahevA dIdhuM nathI! have te mArA bApadAdAnI aTaka vasA. emAM Aja sudhImAM seMkaDo-hajAro vasAo thaI gayA haze, ane bhaviSyamAM seMkaDo-hajAre thaze. e seMkaDe mAnavajaMtuomAM mAre paNa eka pAmara jatu tarIke ja samAveza karajo! kahe mA, mArA bhAIbaMdhanI vidAya levAne huM jaI zakuM ke nahIM ? mArA bhAIbaMdha sAthenI bhAIbaMdhI pUrI karavA emane chellI vAra maLavAne jAuM ke na jAuM ?" "tane mAThuM lAgyuM, dIkarA ? " AmAM mAThuM lAgyAnI vAta nathI mA! havethI tamArI akakala pramANe mAre cAlavuM ema tame TharAvyuM che, eTale pUchuM chuM." te zuM mAbApanI akkala pramANe dIkarAoe cAlavuM nahi, ema tAruM kahevuM che?" mAbApanI akkala pramANe je dIkarAe cAlatA hatA te bApa karatAM dIkarA savAyA thAta ja nahi! ne AzIrvAda te badhAya eka ja Ape che ke tArA bApa karatAM savAre thaje !' mA A jAtanI dalIla mATe taiyAra nahatI ne AvA savAlajavAbo eNe vicArelAye nahi. pitAnI vAtathI dIkarAne bahu khoTuM lAgyuM che eTaluM ja enuM mAtRhRdaya samajI zakyuM. cheka Aje
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha vicitra vAtAe caDI gaye. hamaNa vAta paDatI mUke ! Ama te e haiyAne samaju che, mAbApane mATe ene lAgaNuM paNa che; te vaLI kAle vAta ThekANe AvI jaze. ane "divasa vItyA" ne tatvajJAnamAM UcharelI ne e jJAnamAM saMtuSTa evI mAtAe vAta mUkI dIdhI : " jA tAra javuM hoya te, paNa Avaje vahelo, hoM!' Aje potAnA bhAIbaMdhane maLavAmAM jagaDUne rojanA jevo AnaMda na hato. roja enI mA, enA bApa, enA vAtara jagaDUne eka ja vAta kahetAM ke vANiyA-vahevAriyAne dIkare UThIne kALInALA ne DheDhabhaMgInA chokarAnI bhAIbaMdhI kare che te bApanA mobhA upara pANI pheravyA jevuM gaNAya. ene e vAte keThe paNa paDI gaI hatI. ArasanA paththara uparathI pANu sarI jAya ema e enA manamAMthI sarI jatI. paNa Aja vAta kAMIka judI hatI. Aje damanA rogI evA jayabhAI be dAdarA caDIne enA bApane A vAta karavA AvyA hatA. jayabhAI te enA bApanA bhAre vizvAsu munIma. ene bApa je zeTha hate, te jayabhAI kAke zeThaneya zeTha hate. hajI enA bApane pUchayA vagara koIka kAma thAya, paNa jayabhAI ne pUchyA vagara te kAMI ja na thAya ! evA jayabhAIe Aja sudhI "vasA" zeThanA bhAIbaMdhamAM kyAreka meDhAmoDha be veNa achaDatAM kahevA sivAya jhAjho rasa lIdhe na hato. jayabhAI jagaDUne vasA zeTha kahIne bolAvatA. emanA kuTuMbanI avaTaMka vasA. eTale sAla zeTha e meTA zeTha ne ene mATe putra jaga, je A peDhIne bhAvI mAlika gaNAya, e vasA zeTha. bApa jevo bApa beTho che, pachI vasA zeThane zuM phikara hoya ? paNa enAmAM haiyAukelata sArI che, eTale jyAre enuM citta dhaMdhAmAM lAgaze tyAre enA bApathI savAya nahi thAya toya bApadAdAnuM nAma te rAkhaze ja. bAkI te bhAI, enI uMmara atyAre rakhaDavAnI che, te
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdha 47 bhalene thoDo vakhata rakhaDe. paNa jyAre navANunA dhakkA lAgaze tyAre khAvAnAM dhAna paNa nahi bhAve te rakhaDavAnuM to sUjhaze ja kyAMthI? -jagaDUnA rakhaDUpaNAnI vAta pote chAnAmAnA ke ajANatAM sAMbhaLI hAya ema jayakAkAe ghaNAyane Avo javAba Apela. kaMIka vAra jagaDunA bApane paNa emaNe A javAba Apela. AvA sahRdaya ane kizora mAnasanA pAkaTa kAkA paNa Aja kema pharI beThA ? ghaNIvAra jayabhAI kAkA kahetA ke vANiyAne dIkare eka ne eka be thAya e samaje te phAve; bAkI badhA phIphAM khAMDe. te eka vAta te A ke Aje jayabhAI kAkA ghare kema AvyA? ne peDhInA koI gupta kAme AvyA hoya te A vAta Aje Ama kema karI ? enI bA paNa Aja Ama gaMbhIra kema thaI gaI? cheka ApaghAtanI vAta karavA sudhI e kema gaI ? te zuM A bhAIbaMdhI mAne ApaghAta karAve evI che ? zA mATe ? pite zeThiyAne dIkaro che ne A bApaDA garIba che eTale ? eTalA mATe kAMI mA AvI vAta kare ? -jagaDranA manamAM AvI AvI gaDamathala cAlI rahI; ane eNe enA bhAIbaMdhane maLavAnA AnaMdane pheke karI dIdhA. ekAeka jagaDUne mAnA bola yAda AvyA. jANe AkhI vAtacIta atyAre ja thatI hoya evA bhaNakArA enA manamAM UThyA. huM have eka ne eka be jevI vAta ene samajAI gaI : vAta enI sagAInI thatI lAge che......te zuM pitAne ghera patnI Ave te A bhAIbaMdhe choDavAnA ? zuM e patnI A bhAIbaMdhanI garaja sAraze ? tyAM koIe vAMsA upara dhape mAryo. camakIne eNe UMcuM joyuMH ottArI ! A te pote vicAramAM ne vicAramAM raphAlezvara sudhI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 jagatazAha cAlyo Avyo hato ! bhAIbaMdhane maLavAnuM A sthAna hatuM. ne ene dhape mAranAra hatuM parabhu gorane cekhaDa. kaMthakoTa gAmamAM ekaMdara AvaData game eTalI hAya, paNa vidyA te ekaMdare kAMI khAsa gaNanApAtra nahotI. paNa je kAMI hatI temAM parabhu goranuM nAma paheluM nahi te pahelAnI AsapAsa te mukAtuM. hA, kyAreka bhAla ne naLakAMThAnA vistAramAMthI hemaprabhasUri AvatA, te kyAreka jene koI nakkI nivAsa nahote evA muni paramadeva paNa AvatA, ane tyAre kathakeTa vidyAnI prabhAthI jANe UgatA sUryanI senerI AbhAthI dIpatuM. paNa e paribhramaNazIla ane comAsAnI vAdaLInI jema ajANyA AvI caDatA munie sivAya kaMthakoTa gAmamAM jAgIradArathI mAMDIne te dUdAnA bApa hariyA DheDha sudhInA badhAya ekamate kabUla karatA ke parabhu gora e bhAre vidvAna brAhmaNa che. parabhu gerane mana je brAhmaNa cekhaDa na hoya e brAhmaNa ja nahi. parabhu gorane pAMca se DagalAM dUrathI paNa brAhmaNa tarIke oLakhI kaDhAya evAM brAhmaNanAM lakSaNa cAra : mAthe mUDosUrajanA tApamAM cazyaka evo; zira paNa coTalI; aMge ughADo ne upara janoI; goThaNa sudhI pahoMcatuM potiyuM ne nIce paga ughADA. Ama AbhathI te pAtALa sudhI brAhmaNa be vAta rAkhe nahi ne be vAta khAsa rAkheH na rAkhe mAthe kAMI zirachatra, ke na rAkhe pagamAM upAna, ke kAMTArakhAM, khAsa rAkhe mAthe zikhA ne aMge upavIta. Ama je cArakhaMDo hoya e ja brAhmaNa, bAkI badhA leTamAgI. eTale parabhu goranA dIkarAnuM nAma te hatuM samajI, paNa ene gharamAM sau lADamAM, abhimAnamAM, hulAmaNe khaMDAnA nAme bolAvatA ! tyArathI samajI nAma koIne yAda nA rahyuM, kema ke gharanuM hulAmaNuM nAma te bahAranuM bolAvaNuM thaI gayuM. brAhmaNatvanAM A cAra pragaTa lakSaNo sivAya khaMDAne pUrapAdhare eka leka paNa nahotA AvaData. ne e ghera jAya tyAre cokhaDAnI mA ene roja coTalIbaLa navarAvIne ja gharamAM paga mUkavA detI. eTale
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhe dUdA sAthenI enI dastIthI A brAhmaNI paNa ajANamAM te nahatI ja. paNa brAhmaNanA gharamAM cokhaMDe Ama te upayogI aMga jevo hate: enI mAne e jamaNe hAtha hato, ne enA bApanI dharma maryAdAnI sarANe caDanArI jIbha paNa sivAI jAya evo pagane sAje hato. e sImamAMthI joIe eTaluM baLataNa vINI lAvate. e gAmanuM chANa upADI lAvIne evAM chANAM thApI nAMkhate ke satavArI ke bhatavArI zuM thApaze? gharamAM gArageramaTI karavI hoya te masAlomAtra e bhego kare, khUMde, gUMde. e game eTale dUrathI pANI sArI Avate, rasoImAM paNa mAne madada karato. bIkabikALavuM heya ne daDe laIne nIkaLI paDavuM hoya te e enuM kAma. vaLI khAravA-keLInA bApanAM zrAddha ne choDIenAM lagana paNa e agaDabagaDuM karIne patAvI Avato. Ama e parabhu goranA gharamAM ghaNuM moTuM Arthika aMga banI gayo hate. uMmara te enI varasa soLa-sattaranI, paNa bhAre hADe ane bhAre majabUta. ekavAra bhIMta paDI ne mAthe mobha naLiyA sete nIce paDyo te cokhaMDAe eka hAthe TakAvI rAkhele. ekavAra darabArI sAMDhiye ziyALAmAM vakarIne gAmamAM AvyA. jyAM sAMDhiyA ne UMTanI vasatI jhAjhI hoya tyAM A eka kAyamanI bIkaH sAMDhiye mAtra ziyALAmAM vakare, ne sAMDhiye e te dhaNumAra janAvara kahevAya. gheDa, gAya, bheMsa, baLada e badhAM vizvAsu janAvara; game tevA vaTakamAM hoya teya dhaNIne na mAre, ne sAMDhiye te pahelA dhaNIne ja mAre ! vaLI sAMDhiyAnA moDhAnAM jaDabAM evAM ghaDAyAM che ke e bacakuM bhare te e jaDabAM pAchAM enI meLe na UghaDe, keIke lAkaDI bharAvIne ughADavAM joIe. eTale sAMDhiyAnI vasatI vadhAre hoya tyAM A sAMDhiye vakaravAnI moTI bIka. ne kaMthakeTamAM sAMDhiyA ghaNuM. darabArI pasAyatAmAtra kyAMya phare ke leTejheTe jAya te sAMDhiyA upara caDIne jAya. eTale jAgIradAra
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 jagatazAha ne enA bhUmiyAnuM sAMDhiyA-khAtuM joramAM. pachI, sImamAM jema ziyALa haDakAI thAya ne DhaMDhane mATe sAda paDe tema, sAMDhiye harAye thaIne je gAmamAM bhUkate thAya te khaMDAne mATe sAda paDe. pahelAM pahelAM to parabhu gora A mATe vAMdho letA, paNa ekavAra emanI pAchaLa ja jyAre sAMDhiye paDyo tyAre emane cokhaMDAnuM gAmaleka mATenuM mahatva samajAyuM. cokhaMDe eka hAthamAM DhAlanI jema bharAveluM khAsaDuM ne bIjA hAthamAM paraNe laIne nIkaLe; khAsaDuM sAMDhiyAnA moDhA sAme dhare ne sAMDhiyo meMdra laMbAve te phaDa karatA paNa jhIMke. Ama to sAMDhiyAne guru rabArI, paNa A kAmamAM rabArIne guru khaMDo. gAmaleka ene hoMsathI leTa paNa ApatuM ne kahetuMya kharuM ke mALe che ne kaMI malecha jevo! AvA bhAIbaMdhane dhakhe vAMsAmAM paDe eTale keI imalAne nAnA sarakhA dharatIkaMpane AMcake thAya. hAM vasA !' khaMDAe kahyuM: "kema moDe thaye Aje ?' "nIkaLAya tyAre ne!" jagaDUe kaMIka nirAzA sAthe kahyuM. "hA, che te evuM ja. A maneya mArI bA kahe ke baLataNa lAgavuM che ne DosAne kAMIka kasutara haze te nahAvuM che te pANI laI Ava. meM kahyuM? lAvIe chIe, ane ema kahIne sarakyo. bhalA tAre zuM kasutara hatuM" - "nA. amArA gharamAM kaI kaInA upara hAtha na upADe.' ne ApaNe te have rIDhA thaI gayA chIe! dasta, jIbha calAve enA karatAM hAtha calAve e sAruM. eka-be vAra jarA vasamuM lAge; paNa pachI te rIDhA thaI jaIe, ne ekavAra rIDhA thayA eTale pachI bAre paDa mekaLAM." amArA gharamAM jIbhane badale hAtha calAvatA hoya che te jANe
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdha samajyAH A be paNa khAI lIdhA e nga bhUsAI gayA. paNa A te badhA bhAI....bhAI..karIne pachI evI kAtara jevI jIbha calAve ke biyAre daracha kapaDAM zuM kAtaraze ! bhavabhavanA saMbaMdha jotajotAmAM kAtarI nAMkhe!" e te pachI emAMya rIDhA thaI jaIe. paNa le, A cunAraDA seto dUdo Avyo. dUdAe Aja hariyA DhaMDhane gApacI mArI lAge che. kAM dUdA, A zuM, cunAraDuM upADIne kema Avyo? kyAMya vaDhavA javuM che ke zuM ?' bApA kahe ke jA bhAI, bhUmiyAnA gharane lUNo lAgyo che te jarA ceneluM karI Ava. te huM te hA ke nA kahyA vagara hAthamAM lIdhuM cunAraDuM ne Avyo AMhIM" bhale Avyo. huM bhAI dUdA, paNa tane Aja vase kaMIka udAsa lAge che ke nahi ?" hA. ke'che tyAre ema lAge che kharuM. Aja e kAMIka udAsa che kharo. vase ema udAsa thAya evo to nathI. kAM to enA bApA ene peDhIe khoDavA mAMgatA haze ke kAM kaIka vIsanakhI lAvIne ene nAthavA mAgatA haze." hA, alyA, e vAta sAcI ! amAre ghera mALavAne eka gora Avyo che kharo. te kaIka zAhanI dIkarI mATe vara gotavA ja AvyuM che, ema mArI mA kahetI hatI. ne alyA, have mane yAda AvyuM......barAbara yAda AvyuM......" zuM? " pAchaLathI eka avAja Avyo. le, A to malecha paNa AvI pahoMcyo ne zuM!' malecha eTale khImalI. kaMthakeTane eka keLI turaka thayo hato ne e eka vaTalela bAI lAvyo hate. enuM asala nAma zuM hatuM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 jagatazAha enI te have kaIne khabara na hatI, paNa badhA ene tucchakoLI ja kahetA. e turakakaLIne chokaro khImalI. bhAIbadhe ene malecha kahIne bolAvatA. ne emAM ene kazuM ajugatuM ke apamAnajanaka lAgatuM ja nahi. A vasAne bApanI vakhAramAM jagA nathI ne kaIka navo mAla Ave che te DeAse gaye che tyAM bharata karavA, DosI gaI che pANI bharavA ne ApaNe baMdA bhAgyA Ama !' "alyA malecha ! ' cokhaMDAe hAtha upADIne kahyuM, "jarA che. rahIne vAta kara. jenA tenA vAMsAmAM dhabbA mAre che te tAre te hAtha che ke haveDA ? cheTA rahIne vAta kara mArA bApa! paNa e te jANe ThIka, huM A dUdAne kahetA hatA, ne have tane pUchuM chuM ke A vase Aja kaMIka udAsa jevo nathI lAgato ?" A I tuM kahe che eTale evo lAge che khare. paNa tuM zuM vAta karate hato kaIka garabApAnI ?' e ja te che A vasAnI udAsInuM kAraNa, samaje? e gora vasAne herAna karavAne AvyuM che.' "kahete he te upADIne mUkI AvIe raNamAM-bhale bApaDo. kharagadha jete ne jhAMjhavAnAM jaLa pIte !" mALe malecha kIdho eTale basa taratabuddhi tarakaDo ! paNa kAMIka vAta sAMbhaLa, enA upara kAMIka vicAra kara, ke A basa, pANe ja phekyo !" "ApaNuM te bhAI, evuM! ApaNane kAMI brAhmaNa-vANiyAnI jema pUchaDuM ja, paga je, mAthuM je, dhaDa je, muddo je, aratha je ne evI evI vAta na AvaDe. ApaNe te bhAI dhaDa daIne eka ghA ne be kaTakA karavAvALA ! "
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhe 53 are paNa mALA mUrakha ! e gera che keIka moTA zeThane ne moTo zeThiyo che vaLI koIka moTA rAjana ! gorane ema gAmanA kheDu, keLI ke khAravAnI jema nadhaNiyAta na samajate, he ! jarA vAta te sAMbhaLa !' paNa kaMIka bela te ne ! " "A IvaDo I gora, Aja savAranA pahoramAM huM pUjA karIne ULyo..' dUde ho-jorathI ha; cokhaMDA sAme cunAraDuM lAMbuM karIne hasate hasate bevaDa vaLIne bolyo : "pUjA karIne tuM UThayo ?" pUjA ?..pUjA ?.tuM tuM...pUjA...?" "sarakhI rIte vAta sAMbhaLavI che ke dhabbo khAvo che? A amAre ghera kyAMka gAma-paragAmathI gora Ave ne tyAre jakha mArIne mAre ja pUjAmAM besavuM paDe che! nAhI-dhoI pItAMbara paherIne kapALamAM tripuMDa tANIne beTho houM te ghaDIbhara mArI mAneya ema thAya ke jANe sAkSAta zaMkara bhagavAna beThA che ! ne kaIka kanyAne bApa heya ne sApane bhAra mAthethI utAravA Avyo hoya te vaLI mArA gaLAmAM e bhAre parovIye de ne kapALamAM cAMdale karI lya! paNa hajI sudhI kaI karatAM koI kanyAne gera-bApa AvyuM ja nathI ke A zaMkarajatinAM kAMI ThekANuM paDe!" "he alyA, ApaNAM mAbApane ApaNane paraNAvI devAnI ATalI talapApaDa kema thatI haze ? che eTalAMnuMya pUruM thAtuM nathI te vaLI eka vadhArAnuM mANasa zuM kAma lAvatA haze ? A vasA zeThane te jANe ThIka gAMThamAM garatha ghaNo eTale ene te jANe e badhuM pisAya." "huM e ja vAta karatA hatA, tyAM tuM vacamAM kUdI paDyo. IvaDo I gora mane pAse besADIne vasA zeThanI badhI vAta pUchate hato: gAmamAM enI chApa kevI ? bhaNatara kevuM ? dukAne bese che ke nahi ?
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 jagatazAhe gAmamAM ene mATe zuM kahevAya che? AkarA pANIdAra kharA ke nahi ? enA bApanI dukAna kevI ? ' * mALe! A te kAIka sakhA AvyA hAya ke cAvaDA sadhAra AvyA hai|ya te khAnanI bhALa kADhatA heAya evuM karyuM A gArabApAe tA ! te e paradezIne vaLI ATalI peTapIDa zuM kAma ? ' ' baMdAe teA vasA zeThanuM kharAkhara vATI nAMkhyuM, hA ! pahelAM ciceADAmAM dhAlyA, pachI khAMDaNiyAmAM nAkhyA, pachI kuMDImAM rAjyeA ! evuM vATI nAkhyuM, evuM vATI nAkhyuM ke caNAnI dALanAM bhajiyAmAM jema dALanA dANA na dekhAya ema ! mArA bApa te ghaNAya izArA karatA rahyA ne mArI bA paNa mane bahAra kheAlAvatI ja rahI, ane meM baMdAe tA ThaMDe kaleje, zivarAtanI bhAMga laDhe ema, vasAne barAbara laDhI nAMkhyA ! ' ' te tArA bhAIbaMdhanuM Ava u badhuM vATI nAMkhavAnuM krAI kAraNa ? " * e tuM bhagata eTale nA samaja, bhAmaNu thayeA hai| te samaja. " paNa tuM teA bhAmaNu mUe che! ne! samajAva teA kharA ke te bhAIbaMdhe UThIne bhAIbaMdhanuM daLI nAMkhyuM zuM kAma ?' * tuMya maleccha mUe che ne. jo, sAMbhaLa, A gArakhA zuM kAMI amasthA suMvALuM TAMTiyADa karavAne cheka mAM ugaDhathI kathakeTa AvyA che ? are, kAIkanuM nALiyera laIne nIkaLyA haze e tA. amAre tyAM alakamalakanA geAra Ave eTale ame te| pagamAMthI pArakhI jaI e ke geArabApAnAM padhAravAM kema thayAM che? ne e zuM kAMI amastA vasAnuM pUchatA hatA ? are gAMDA, vasAnA khApanI tA AkhA malakamAM AkharU. vaLI emanI peDhInIye bhAre nAmanA. zeTha aa pAMcamAM puchAya evA. vaLI kuLavALA, vaLA pAravADa, vaLI jaina; jeTalA sAdhusaMta
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdha 55 Ave enI sevAcAkarI kare ne e badhAM paramamAM jAya eTale zeThanAM guNagAna kare.' te kare ja ne. bIjA koInuM gajuM che vasAne bApa jeTaluM ghasAro sahana karavAnuM ? mAro bApa te kahetA hatA ke bIjAne ghera anAja nathI dekhAtuM eTalI te vasA sela zeThane ghera mahemAnanAM paganI dhULa bhegI thAya che ! e te je cekaDAM khame e goLa paNa khAya; ne je khAI-khavarAvI jANe enAM guNagAna paNa gavAya." maleche sUra pUrAvya. khAvAvALe te malaka Akho paDyo che; paNa khavarAvavAvALAnI ja bolabAlA che ne ! " dUdAe kahyuM: "paNa emAM tAre patharI kAM pheMkavo paDyo ? ke pachI bhAmaNunI AMkhamAM ja jhera ke keInuM sAruM khamAya ja nahi ! " eka bhagataDe bhaMgI ne bIje malecha. tamArAmAM akkala kedI Avaze ? samajyo nahi. A bIjA keI sola zeThanI zehamAM taNAIne nA bele. je huM nA besuM te gorabApA bIjA keIne pUche; ne pUche eTale vasAne khela khalAsa. vANiyAne chakare game evo sAre haiya, samaja hoya, akkalamaMda hoya, bahAdura hoya, paNa je bApanI dukAne bese nahIM te enI sagaDI UDI samajavI. A meM je ema nA karyuM hota to gorabApa vasAnA kapALamAM cAMdale ja karIne jAta ! AvuM kheraDuM ene bIje kyAM maLe ?' "te emAM tArA hAthamAM zuM AvyuM ?' gAMDA, ApaNI vAta judI ne zeThazAhukAranI vAta judI. ApaNe mATe ApaNAM mAbApa vahu lAve ne, to ene AvatAveMta gharakAmamAM evI jotarI de ke bAI bApaDI sAsu ADe varane bhALe ja nahi ne gharakAmamAM evI daTAI jAya ke varane jovAya pAme mAMDa mAMDa ! ne A vANiyA ne zeTha ne zAhukArane ghera gharakAma tene kare
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 jagatazAhe karatA haiAya eTale gharanAM mANasa tA badhAM pATalethI khATale ne khATalethI pATale karyA kare. paraNIne AvI hoya, juvAna heAya, vaLI navarAza paNa khUba hAya, eTale pachI e A vasAne mAre ke tAre bhAge AvavA ja na de, hA ! eka taraphathI vasAnA cAMdalA thAya te bIjI taraphathI ApaNI bhAIbaMdhI baMdha ! ApaNe kaMI theADA kAI khacaravAla AbarUdAra dharabAravALAnA bhAIbaMdha thavAne lAyaka chIe ?' katyAre kahyuM ? ' 'nA, nA, ema tA niha. evuM meM tamane jagaDUe pahelI ja vakhata jIbha ughADI. 6 tuM kahe ke nA kahe, gAma AkhuM kahe che ne! sahu sahunA dharamAM savAzera. tArAM mAbApa tane ema kahetAM ro; mArAM mAbApa mane ema kahe che ke tuM brAhmaNanA cheAkare UThIne Ama bhagata te maleccha te vANiyAnA cheAkarA sAthe krUre emAM ja Ave! bhUta jevA thayA che ! ' cAkhaDAe kahyuM. ' mALuM eya sAcuM, hA ! maneya mArA DAkarArAja kahe che ke ApaNe majUra mAsa, beThADu mAsa sAthe haLIe-bhaLIe tA kAla tAvaDI taDAkA karavA lAge ! Aja ApaNA jevAne eka daniyuMya bhAMgavAnA avasara che kharA ? ' have e teA badhAyanA mApa pAtapAtAnA vakhata bhUlI jaI ne karAne upadeza devA besI jAya che ke brAhmaNa-vANiyAnA ne malechanA cheAkarA bhegA rakhaDIza te| hADakAM harAmanAM thAro ! emane te beThAM beThAM mAgI-bhIkhI-dhUtIne khAvuM che ! ApaNane hADakAM harAmanAM karyA nA pAlave. ' dudAe kahyuM. te A bhagataDA vaLA gAmane upadeza devA nIkaLyA--mAgIbhIkhI-dhUtIne...ne amArA reATalA tArA bApa pUrato hoya te nA pUre. AMhIM kAnakhajUrAne eka paga bhAMgyA tAya zuM te nA bhAMgyA tAya zuM ? eka jajamAna eche...' cAkhaDA UkaLI UThaco.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIa'vA 57 kAMI kheAlyA huM ke mArA upara A tA mArA bApa mane hAthamAM 6 alyA bAmaNA ! huM pAte Ama tAtA tAva karatA AvyA ? cunAraDuM pakaDAvIne je kahe che e tane kahyuM.' * tA ThIka. bApAene tA evI Teva paDI ne mAvaruM teA nAtajAtamAMthI kanyAe lAvavA sivAya khIjI vAta ja kacAM jue che? ApaNe nathI kAInuM kAMI bagADatA. ApaNA dharanAM kAmakAja karIe chIe. pachI bhegA thaI te vArtA karIe, ramIe, khelakUda karIe emAM emanuM jAya zuM ? ' cAkhaDAe kahyuM. ' te haiM ceAkhaDA ! ' maleae kahyuM, ' A vasAnI vAta tuM lAvyA che te e vAta tArA zAstara jevI ke sAcI ?' * ApaNane kAI thADI vAta kare che ? paNa mane e mAMgaDhanA gAranA cALA sArA nA lAgyA. e bApaDA bhamyA che bahu. enA paga paNa kAMIka thAkavA che. te mane ema thayuM ke mALe katyAMka aDe hI dvArakAM' karI nAkhe te| nA nahIM ! > " " tA vasAnI jAnamAM javA thaze; emAM khATuM zuM che? 'le rAkha, rAkha, vasA zeThanI kANu pUchyAnuM hatuM ? ' . < paNa A vasa| te che ne? ' ... jAnamAM mArA ne tArA bhAva " are, eneya kANu pUchyAnuM hatuM ? ' tA ?....... * tA-mAM eka vAta : jo mArA dAva lAgyA tA tA jANe ThIka ke vasA bacyA; nahi teA ApaNI bhAIbaMdhInA khATalAnA cAra pAyAmAMthI eka tUTaco samajo ! ' * te ApaNe pratijJA laI e ke ApaNI bhAIba"dhImAM vAMdhA nahi Ave ema jo mAbApane sAsarAvALAM lakhI Ape te ja paraNavuM;
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 jagatazAha nahitara ne paraNavuM !' maleche sUcanA karI. "te tAre paraNavuM che ke nahi e tane pUchavA Avaze, kharuM ? are, e te gharamAM lAla gAbhAmAM vIMTIne eka DhImacuM mUkI deze ne kaheze ke A amArA khImaliyAnI vahu !' - "te evI vahu ApaNe na joIe." are bApa, kahI kahIne jIbhanA kucA vaLI gayA ke tAre vahu joIe che ke nahi e kaI tane pUchavAnuM ja nathI ne! meTI vAta te e che ke tArAM mAbApane vahu joIe che !' "A vase kema kaMI bolatuM nathI ? ene kAM to A bhAIbadho visarAvA mAMDyA ne vahu yAda AvavA mAMDI lAge che !' nA bhAI, nA, ema nathI. paNa mArAM mA ne..bApa..mArAM mA ne bApa......" "alyA, e zuM che ? " ekAeka dudAe AMgaLI cIMdhI, "A zuM dekhAya che ?" AbhamAM AMdhI caDI hatI, ne vegathI AgaLa dhasatI hatI. viTALiyo lAge che." cAkhaDAe kahyuM, "vaTALa nathI je. kaI divasa te Aja pUchavA beTho ? " "nA, A vaTALa jevuM nathI lAgatuM." dUdAe kahyuM, "evuM nathI. lAgatuM; A te kAMIka juduM ja lAge che.' dUdAnI vAta sAcI che." jagaDUe kahyuM, "A vaMToLa jevuM nathI lAgatuM. vaTALa heya te goLagoLa ghUmarI khAya, ne thAMbhalA jevo thaIne upara caDe. A goLa goLa ghUmarI nathI khAtuM; A te ema ne ema deDatuM Ave che--jANe gheDAM deDatAM hoya ema !' ghaDAM..............te gAma upara...." tyAM te pitAnA cAra paga pUrA pahoLA karIne peTa jamIna
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhe 59 sarasuM ghasAya ema lAMbI lAMbI phalAMge deDatI AvatI sAMDhaNI dekhAI -jANe pavanavegI na hoya evI ! cAre jaNa e sAMDhaNu sAme joI rahyA. "are, A to udhe netiyAra ! " sAMDhaNInuM AkhuM aMga dhULathI kharaDAI gayuM hatuM. ene moDhe phaNa UDatAM hatAM. bhAIbaMdho pAsethI sAMDhaNI pasAra thaI tyAre sAMDhaNasavAre bUma pADIH "bhAge !.... bhAge...chokarAo !.....gaDhamAM bhAgo !..cAvaDo saMdhAra kaMthakoTa bhAMgavA Ave che...bhAge !... bhAgo !...bhAgIne jhaTa potapotAnA gharabhegA thaI jAo ! A to jIvate kALa Ave che, kALa !'
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 . . gaMgA-avataraNa jayabhAI vANotara gayA eTale saMghapati sela zeThanAM gRhalakSmI aMdara AvyAM. nAma te emanuM hatuM rAjalakSmI, paNa badhAM emane lakSmI kahIne ja bolAvatAM, ne emane sola zeThanA vahevAranI lakSamI ja mAnatAM. zeThe potAnI bAjumAM khATa upara emane besavAnI jagA karI ApI. prauDha daMpatI prauDhatvanA zILA ojasabharyA dAMpatyanI dUpha anubhavatAM hIMcavA lAgyAM. "A jayabhAI kema AvyA hatA? kAMI khAsa kAme ?' "hA. paNa kAma te hatuM emane mArA karatAM tamAruM vadhAre." "evuM te zuM kAma hoya ? " ApaNA gAmamAM parabhu gerane ghera Aje eka mahemAna AvyA che. e mahemAna che amarAzAnA gera. amarAzA eTale mAMDuMgaDhanA paramArarAja devapAlanA vaDA vyAvahArika. amarAzAnA A gara pitAnA yajamAnanI kanyAne mATe keI supAtra ThekANuM zodhavA nIkaLyA che. zodhatAM zodhatAM ahIM kaMthakeTa AvyA che.' ApaNu jagaDUnI vAta che ?" "hA. parabhu gore AMgaLI cIMdhyAnuM punya karyuM che, samajI ?' "ApaNu gharanI vAta hoya tyAM parabhu gora te Teke Ape ja.' parabhu gore jayabhAIne vAta karI. pachI jayabhAI ne gera beya
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhe maLyA. vAta thaI. have jayabhAI amarAzAnA gerene laIne ahIM ApaNe tyAM Avaze.' e ghara kevuM gaNAya ?" are gAMDI, amarAzAnuM ghara kevuM gaNAya e pUche che ? AjakAla mALo Akhe saLage che. gaIkAlanA bahAdura rAjAnA be dIkarAo aMdara aMdara laDIne ekabIjAne khuvAra karI rahyA che. mAthe dilhImAM pleccha sulatAna beyanA khuvAra thavAnI vATa joIne beTho che eTaluMya e samajatA nathI." bhAIo bhAIo ekabIjAne khuvAra kare e kAMI navuM nathI. eTale Adhe mALavAnI vAta kyAM kare che? ahIM ja najara kare ne! ahIM paNa sagAbhAIone sagA bhAIonA dIkarAo paNa kyAM bAjhavAmAMthI UMcA Ave che ? paNa emAM amarAzAne TakA keTalA? ne je vANiyo rAjakhaTapaTamAM saMDovAya e Ubho rahe keTalA divasa ?" | 'pUrI vAta to sAMbhaLa : A mALavAvALA aMdara aMdara bAjhe che ne ekabIjAnAM gAmo saLagAve che, tyAre amarAzAe mAMDuMgaDhamAM leke mATe Azaro Ubho karyo che. mAMDugaDhanA eka paramAra bhAyAtane paDakhe e UbhA rahyA che. emaNe tyAM nava nidhi ThAlavI dIdhA che ane gaDha te koI kALakoThA je bAMdhI dIdho che ! ne emAM jene Azaro levo hoya ene e Azaro Ape che, jene tyAM vasavuM hoya ene vasAve che. are, bANa lAkha mALavAne dilhInA sulatAne lUTayo, devagirivALAe lUTayo ne have bAkI rahyuM che e bhAI bhAI aMdara aMdara jhaghaDIne hAthe karIne khuvAra kare che ! emAM mALavAmAM Aje eka amarAzA ja evA che, jenI sAme leke mITa mAMDe. e to thaMbha che thaMbha! vaDhavuM keInI sAthe nahi, dabAvuM koInAthI nahi, game tema karIne gaDhanI vasatI vadhAravI e ja enuM kAma ! vepArarojagarane
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha rakSaNa ApavA nAgA bAvAnI moTI senA rAkhI che.Aja mALavAnA rAjanA dhaNI te je thAya te--avantIvarmA thAya ke subhaTa varmA thAya, devagirivALA thAya ke pachI dilhIne sulatAna thAya--paNa mALavAnI vasatIne dhaNuM te che eka amarAzA ! e vasatInI otha che eka mAMDugaDha, ne ene Azaro che eka devarAja paramAra. vake nara vaMkA gaDhamAM sAvajhanI jema gaje che. ne hesiyata nathI keInI ke lAkhanI senA laIneya mAMDuMgaDhanI kAMkarI paNa kherave. malakamAM AjakAla rAjAo te ghaNuM che, dIvAneya ghaNA che, ne pheja paNa ghaNuM che, paNa sAco rAjA eka mAMDa gaDhane devarAja paramAra, sAco kArabhArI eka amarAzA, ne sAcI senA eka mAMDugaDhanI ! jeNe evA rAjAne TakAvI rAkhe, jeNe evI senAne TakAvI rAkhI ne evA gaDhane Ubho karyo e A amarAzA !" tyAre to ApaNI barAbaranuM kahevAya !' "hA. emAM nA kema kahevAya ? huM mAre moDhethI bhale nA beluM, paNa kaIka jANakAra hoya to ene ApaNAthI caDiyAta gaNe teya nA nahi. enI dharamanI AsthA paNa pUrI. zAsanane e mahAbhakta che. sUrivare, munirAja, yatio-sahunI e bhAvapUrvaka sevA kare che." "tame te ene bahu chApare caDAvo cho ! " huM chApare nathI caDAvata; e te enI potAnI meLe ja chApare caDIne beTho che. devagiri ne sulatAna ne paramAra rAjAonI senAonI dhULanI ArapAra paNa A mALo jene jue che, evo che e te!" e evo haze te ApaNuM ghara paNa kayAM maLe che !' gAMDI ! kaIka bIjAnAM vakhANa jevAM hoya evAM vAMcIe, emAM ApaNuM thoDuM moLuM thaI javAnuM hatuM ? " nA. paNa huM te mArA gharanI dhaNiyANI ne mulakamAM moTAmAM moTA zeThanI sAme paNa mAruM ghara jarAya meLuM nathI, ema mAnanArI ! huM pahelAM mAruM ghara saMbhALuM."
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA avataraNa "ApaNuM gharane koI moLuM kahe nahi, kahI zake paNa nahi.' te basa. chokarI kevI che ? ApaNuM ghara dIpAve evI che ?" e te haze ja ne ? emAM kAMIka paNa meLuM heta ke kacAza hita te te pADozamAM ja game tevAnI sAthe ene ThekANe pADI dIdhI heta ! A te sAco hIre haze eTale ja gera ene lAyaka jhaverIne zodhavAne AvA kaparA kALamAM ne musApharInAM AvAM vasamAM jokhama kheDIne AkhI gujarAtamAM badhe bhamI bhamIne kacchamAM AvyuM haze." "chokarInuM nAma nahi khabara hoya." "nAma jasodA." vAha! mAro jagaDU ne e jasodA-eka ja rAzi thaI. janamakuMDaLI joIne karo nakkI.." enA gorane te AvavA de. tela je, telanI dhAra je. ema kAMI mAre ne tAre ekalAMe DuM nakkI karavAnuM che? sAcuM nakkI karavAvALI te ArAsuramAM cAra hAthavALI beThI che.' paNa have tame cikAza na karatA, game tema karI nakkI ja karaje. jagaDUne have nAcyA vagara cAle ema nathI. have enA gaLAmAM hAMsaDI ne pagamAM sAMkaLa nAkhavI ja joIe. nahi te e sAva rakhaDU thaI jaze." "are, tuMya nakAmI upAdhi kare che. hajI chokaro che, juvAna lehI caTakA bhare che, te bhalene karI tye thoDI lAlA lAlI !" paNa tame enA bhAIbadhe joyA che? vANiyAnA dIkarAnA bhAIbaMdha keNa? te kahe, eka bhAmaTe, eka taraka-keLI-piMjAro ne eka DheDha ! mAMDugaDhavALA gora A jANe te kevuM kahevAya ?' gara bApaDo kAMI janamathI te Dese nahIM hoya ne? eya
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata zAha kayAreka te juvAna haze ne ?' "vAta karavAmAM te tamane mAre kyAM kahevuM paDe ema che ? vaLI jayabhAI paNa che. parabhu gerane Teke che. jagaDUnA bhAIbaMdhanI vAta gerane kAne na jAya evuM karavuM joIe. A I eka vAta sivAya te mATe cheka lAkha rUpiyAne che." "karazuM, badhuMya karazuM." "nA. paNa tame jeje. bAkI sAmevALA-meghajI zeThavALA-te. kahevAya ApaNuM sagAM ne ApaNA samadharamI, paNa e te evA che ke ApaNuM gaLuM hAthamAM Ave te paga na pakaDe! sAcuM pUche te mArA chekarAnI AvI bhAIbaMdhIne DeDhaphajeto keIe karyo hoya te emaNe ja karyo che ! emane kAne je A geranI vAta jAya ne te pANI nAkhyA vagara nA rahe. ' "have evI khoTI vimAsaNa zIdane kare che? vAta karavAvALA kAMI aMjaLa ne vidhAtAne gheDA TALI zake che? mANasa puruSArtha game eTale kare, paNa Akhare te dhAryuM dharaNIdharanuM ja thAya che ne ?" nasIbanI vAta te meTI ja che. paNa ApaNe mahenata te karavI joIe ne...o...... are..mA !" vAta karatAM karatAM zeThANInA kaMThamAMthI cIsa nIkaLI gaI. zeThANInA mAthA upara uparathI kAMIka jorathI pachaDAyuM. "zuM che ? zuM che?' karatA sela zeTha paNa potAnI beThaka uparathI UbhA thaI gayA. mAruM mAthuM phUTI gayuM !' lakSmIe mAthuM be hAthathI dAbatAM kahyuM, "mAthethI kAMIka paDyuM !' zuM ?'
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA avataraNa dipa joyuM te, barAbara khATanI vacce, chata upara TAMgelI hAMDI tUTIne zeThANane mAthe paDI hatI; ne paDIne zeThANanA hAthanI jhATaka khAIne, moTA avAja sAthe, zeThANanA paga AgaLa pharasabaMdhI upara athaDAI hatI ne acAnaka camakelAM zeThANInA paganI Thokara khAIne moTA tIkhA raNakAra sAthe jarA dUra UchaLI paDI hatI ne tyAMthI daDatI daDatI dAdara tarapha dhasI rahI hatI. e to ahihalanI hAMDI ! pANInA parapoTAmAM meghadhanuSanI jhAMyavALuM AkAza jakaDAyuM hoya evI ane kAgaLathIye pAtaLA bilorI kAcanI hAMDI ! jema jema divasa vadhato jAya tema tema enA raMganI jhAMya pharatI jAya-evI ke enI jhAMya uparathI keTalA pahora sUraja caDayo che e sApha kahI zakAya. A hAMDI to amUlakha hatI. sAta peDhInA kArIgare sAta peDhInI pitAnI kalAne eka ja TUMkamAM bharIne mayalApuranI nigaMThavADamAM ene sarajI hatI. eka khAsa vahANamAM zeThe ene kaMthakoTamAM AyAta karI hatI. zeThANIne e mayalApurI hAMDI khUba pyArI hatI-jANe sAta beTanI peTanI dIkarI hoya evI ! e hAMDIne daDatI daDatI cheka dAdara pAse pahoMcelI joIne zeThANI saphALA deDaDyAM. ema karatAM sADalAne cheDo pagamAM bharAye ne emanI jarA bharAvadAra kAyAe laMcI lIdhI. e pAchAM sAvadha thAya e pahelAM te e hAMDI dAdaranI kinArI sAthe vegathI athaDAIne-UchaLIne dAdaranA pagathiyAM upara pachaDAI, ane tyAMthI daDatI daDatI, eka eka pagathiye raNakAra karatI, Takkara letI cheka nIce pharasabaMdhI upara jaI paDI ! makAnanI bAMdhaNI jUnA jamAnAnI eTale bhaMyataLiyAne dAdara sAva sAme ne mayalApurI hAMDIe e dAdaranI paNa raNakAra karatI saphara AdarI ! pahele ne bIje pagathiye moTI Takkara * mayalApura: AjanuM madrAsa. vikramanI paMdaramI sadI sudhI dakSiNanA mULasaMdhanA nirgaThe-ne-nuM moTuM thANuM. tyAMnI kAcanI kArIgarI khUba vakhaNAtI hatI. ne IrAna, arabastAna vageremAM enI bhAre mAga rahetI. 5
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha AvI eTale malApurIe dAdaranAM pagathiyAM cheDIne sIdhI nIce pachADa khAdhI. zeThANInA kALajAmAM tIra vAge ema enI pachaDATane, raNakAra comera gAjI rahyo, ane pachI sarvatra zUnyakAra chAI rahyo. pitAnA prANathI adhika pyArI evI A malApurI hAMDInI A durdazA joIne zeThANI gamagIna banI gayAM ! arere, keTalAM jatanathI ene jALavI teya Aje enA hajAra kaTakA thaI gayA haze. zeThANI e kaTakA ekaThA karavA nIce UtaravA mAMDyAM. emAM ATalI badhI gamagInI zAne ? A te kAca kahevAya; jarAka Takkara lAge te phUTI javAne ene guNa. ApaNe evI bIjI hAMDI lAvIzuM. basa, thayuM?' paNa enA kaTakA te huM ja bhegA karIne kyAMka jALavIne nAMkhI AvIza. thayuM zuM ?-kAMI khabara na paDI. juo te kharA, enI sAMkaLa te hajI paNa ema na ema ja TIMgAya che!" zeTha navAI pAmIne upara joI rahyA : sAMkaLa jemanI tema ja laTakatI hatI. kinArI pharatI leDhAnI kaDI paNa emanI ema ja hatI. A te jANe hAMDImAM jIva Avyo haiya ane pitAnI meLe ja Aja varasene pitAne Azaro. melIne aMdarathI sarakI gaI heya...ke pachI keI akasmAte enI kinArane kaMdare ja bhAMgI gaya hoya nIcethI zeThANIe jorathI sAda dIdhe ne gheDI vAramAM te e jANe utAvaLAM-adhIrAM dAdaranAM pagathiyAM caDI AvatAM hoya ema dhabakArA saMbhaLAyA. dhaphadhapha karatAM e upara AvyAM. emane cahero ati prasanna hata; emanA hAthamAM e hAMDI hatI-sAvesAva sAjI! emaNe be hAthamAM pakaDelI hAMDIne AgaLa karatAM kahyuM: "are, jarA juo te kharA, mArI hAMDI AbAda bacI gaI, rajeraja bacI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA-avataraNa gaI! emAM eka tarADa paNa nathI paDI ne enI eka nAnI sarakhI karaca paNa nathI kharI ! kevI navAInI vAta ! " zeThe navAI pAmIne hAMDI hAthamAM laIne joyuM te ATalA sakhata pachaDATanuM nAnuM sarakhuMye nizAna hAMDI upara na hatuM ! kayAMyathI raja paNa kharI nahatI. kyAMya nAnI sarakhI tarADa te zuM, tarADane AbhAsa paNa dekhAtuM na hatuM. hAMDIne kare paNa aNIzuddha sAbUta hato ! zeTha hAMDI sAme joI rahyA-basa joI ja rahyA ! e upara jhUlatI sAMkaLa ne traNa pAtaLI sAMkaLe bAMdhelA lokhaMDanA gALA sAme joI rahyA. e pharIne hAMDIne kaMderA upara AMgaLI pheravI rahyA. hAMDImAM kyAMya adITha paNa mAranI asara nathI e jevAne emaNe hAMDIne eka Acho Takoro mAryo. javAbamAM emaNe cokhkho raNakAra sAMbhaLyo. pharIvAra emaNe leDhAnA gALA sAme joyuM, hAMDInA kaMdorA sAme joyuM, ane pachI dIrdha nizvAsa mUkIne eka paNa zabda bolyA vagara, hAMDI pAchI zeThANIne ApI. pite vicAramAM magna banIne cUpacApa khATa upara besI gayA--jANe pUtaLuM banI gayA hoya ! AzcaryathI zeThANI belyAM : "are, tamane ekAeka zuM thayuM ?" kAMI nahi." nA, kAMIke che. A te jANe mArI hAMDI na tUTI ene tamane aphasAsa thato hoya evuM dekhAya che ! thayuM zuM ekAeka tamane ? Ama mUMgA kema banI gayA ?" nA, kAMI nahi." na bele te mArA sama che tamane; na bole te tame mane maratI bhALe !" huM kahIza e tArAthI sahana thaze ?" paNa che zuM?"
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 jagatazAha AjathI ApaNI paDatI zarU thAya che ! have ApaNuM paDatA. divasa beThA lAge che !' A tame zuM kaho cho ?' "sAcuM kahuM chuM." zA uparathI ?" "A hAMDI uparathI." "hAMDI uparathI ? mane prANathIye yArI A hAMDI chUTI hatI te mane keTaluM duHkha thAta ! e na TI emAM tame nisAsA nAMkhavA beThA ne Ama paththaranA pUtaLA jevA thaI gayA ? mArI vahAlI cIja bacI gaI ene tamane harakha nathI ? ne UlaTAnA amaMgaLa vANI bhAkhavA beThA cho ?" . "sAce ja, mane emAM ApaNuM bahu amaMgaLa bhAse che.' "paNa zuM kAma ?" lakSmI ! je ane samaja. vidhAtA cetave che dareka mANasane. e kAIne ghera khepiyo ke kAsada ke kAgaLa nathI mokalatI. enI vANI agamanigamanI hoya che. enA saMketa samajavA jevA hoya che. je na samaje e Akhare herAna thAya che." AmAM huM to kAMI nA samajI." te je, lakSmI ! A hAMDI kAcanI. kAcane guNa zuM ? uparathI paDe eTale phUTI javuM. paNa A hAMDI na phUTI ! hAMDI kAcanI- bilorI kAcanI. e tArA mAthA upara aphaLAI, tArA paganI lAte caDI, ArasanI pharasabaMdhI sAthe ekavAra athaDAI, dAdaranAM pagathiyAMne Tape Tape athaDAI, bIjA dAdara uparathI cheka nIce pahoMcIne paththara
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA-avataraNa jaDyA bheMyataLiyA sAthe moTA avAja sAthe athaDAI. e raNakAra te te paNa sAMbhaLyo hate. eka zuM, eka hajAra hAMDIno kaccaraghANa vaLI jAya eTale mAra A eka hAMDI upara paDyo; teya e na phUTI. e zA mATe na phUTI e tuM jANe che ?" nA. huM te phakta eTaluM jANuM ke e nA phUTI.' enuM kAraNa e ke e hAMDI ApaNe tyAM hatI; bIjA keIne ghera heta te enA hajAra TukaDA thaI gayA hatA. paNa ApaNe tyAM hatI mATe ja e na kUTI--ApaNuM upara vidhAtAnI eTalI dayA samajavI che ke jene guNa veMta UMcethI paDe teya hajAra kaTakA thavAne che e hajAra veta UMcethI paDI teya ene eka paNa kaTake na thayo! e kaMI hAMDInI kArIgarI ke karAmata nathI; e te ApaNuM upara vidhAtAnI dayA che. enI dayAnI A Toca gaNAya. eTale atyAranI ghaDIthI ApaNuM paDatA divasa zarU thayA mAnaje !' "tame te jyArathI sUrijIne saMga keLavyo che, tyArathI AvAM AvAM gAMDAM kADhavAnuM mana karyA kare che. eka kAcanI hAMDI na phUTI e vAta upara AvaDI moTI kalpanAnI imArata ?" lakSamI! je kALa Ave che enI sAme AMkha baMdha karIne besavAthI zuM lAbha ? jarA upara je; tane upara gALAmAM, sAMkaLamAM kyAMya bhAMgatUTa lAge che? A tArI hAMDInI kAramAM kayAMya kaMdoro tUTa lAge che ? jarAka vicAra te kara : te pachI A hAMDI paDe ja kema karI ? ane chatAM e paDI; te mane ne tane vidhAtAne saMdeza ApavAne, ke sabUra, vANiyAnA dIkarA, have cetI jA ! have tAre kharAba kALa Ave che. khattA na khAvA hoya te samayane oLakhI leje!" zeThanA gaMbhIra banelA caherA ne ethIye gaMbhIra banelA avAja sAme zeThANuM cUpa rahyAM. hAMDI have emane akArI thaI paDI heya
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 jagatazAha ema emaNe ene jarA achaDatI aLagI karI. hAMDI emanA khoLAmAMthI khasI gaI, nIce paDI ne enA seMkaDe TukaDA cArekera verAI gayA zeThANI cakita AMkhe enI sAme joI rahyAM. zeThe jarA smita karyuM. are, nIce kezu che ?" zeThe sAda dIdhe. e AvI zeTha !' kahetI kAmavALI bAI zAmaLI upara AvI. "zAmabAI ! ' zeThe kahyuM, "tame jarA jhaDapathI jAo ne ApaNI dukAne jayabhAIne kahe ke zeTha hamaNAM ne hamaNuM khImalInA bApa turakapiMjArAne yAda kare che." ane pachI, jANe kazuM ja na banyuM hoya ema, zeThe hasIne kahyuM : "le, have A kaTakA vALI le. ne hAM, tuM pelA gora ApaNe tyAM Ave tyAre ene zuM kahevAnuM kahetI hatI ?" zeTha ne zeThANuM beya hAMDIne TukaDAo vALIne bhegA karavA lAgyAM. zeThANIe kaDave avAje kahyuM: "have huM kAMI kahevAnI nathI! mane te vAtanI zarUAtamAM ja apazukana thayAM lAge che ! have mane thAya che ke e vAta pATe ja nathI caDavAnI !' " "pATe caDAvavAnI mahenata karavI e ApaNuM kAma; chatAM, dhAra ke, e pATe na caDe te emAM huM ke tuM zuM karIzuM?' "A kALamukhI hAMDIne basa atyAre ja paDavAnuM sUjhayuM ! eNe ne tame te mArI badhI hoMza bhAMgI nAkhI !' hajI vasamA divasa AvyA nathI, tyAM ja tuM Ama hArI gaI ? are gAMDI ! vidhAtAnA lakhyA lekha paNa phare che-je dhaNIdhaNiyANI ekacitta heya te.' paraMtu zeThANInuM mana atyAre koI vAtamAM lAgatuM na hatuM.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA avataraNa 71 tame mArI hoMzamAtra badhI bhAMgI nAMkhI ! mane te hatuM ke mAMDugaDha jAna laIne jaIzuM. mAro kuMvara hAthIe caDIne paraNaze. baLavAna vevAIne AdarasatkAra pAmIzuM. mAMDugaDhamAM dIkarAnA laganane vahevAra karI, dAnapunya karIne AnaMda pAmazuM. paNa tame te mArI badhI hoMza bhAMgI nAkhI !" zeThANa aphasesa karatAM bolyAM. "lakhamI, gaMgA nadI kailAsa parvatanA zikhara upara hoya che tyAre enI kiMmata nathI aMkAtI; e te jyAre nIce Utare che, dhULamAM ragadoLAya che, enI nirmaLa kAyA melathI plAna thAya che, tyAre ja e patitapAvanI thAya che. ema sukhanA zikhare beThele mANasa kAMI ja karI zakato nathI. mANasanI maradAnagI ne puruSArtha ne mANasAInA raMga te gaMgAnI jema paDatA divasomAM ja khIle che." tame te eka kAcanI hAMDImAM jANe Akhe himAlaya bharyo ke AkhI gaMgAnAM nIra bharI dIdhAM! zuM tamAre svabhAva !" ThIka tyAre, javA de e vAta. paNa vANiyAne dIkare ja cetata nA rahe te zA kAmane ? tane te khabara che ne lakhamI, ke cetatA nara sadA sukhI !' bAkI vidhAtAe kaye samaye kone mATe zuM lakhyuM che e kaNa jANI zake? pATaNa jevA pATaNamAM paNa turaka pesIne varasa eka rAja karI gayA ! ne ekavArane turaka vijetA, sulatAnane parAjaya karanAra ane abhinava siddharAjanuM biruda dharAvanAra bhoLA bhImadeva jevA mahArathIne paNa Aje vanavagaDe rajhaLavuM paDe che ne ? jene ghera hajara sAmaMta nekarI karatA, ene Aja potAnA eka sAmaMtanI dayA upara jIvavAno vakhata Avyo ! samayanA vArApherA che e te ! e jIravI jAya e jaga jItI gaye. mATe kahuM chuM, tuM zAMta thA, svastha thA. bAkI eTaluM kharuM ke cetatA nara sadA sukhI." thoDI vAra thaI ne nIcethI khabara AvI ke zeThane bolAvyuM tarapiMjare nIce Avyo che. eTale zeTha nIce gayA.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 jagatazAha turakapijA-badhA ene turaka nAmathI ja bolAvatA ane piMjAro kahetA, paNa kharI rIte e jAtane keLA khAro hato. kyAreka e vaTalyo haze ke nahi vaTalyo hoya, paNa badhAe mAnI lIdhuM ke e vaTalIne turaka thaye che. ne e vAta sAme eNe kadI vAMdho paNa lIdho na hato. paNa khAravAne ene dhaMdhe TaLI gayo. khAro badhAya dhaMdhA karI zake. e turakapiMjArAne dhaMdho paNa karate, majUra rIne paNa karato, ne bharatane kArIgara te sAta janamane khAravo paNa na hoya evo e hate. theDI jagyAmAM vadhAremAM vadhAre mAlane samAveza kare che te khAravAnI AvaData; paNa A turakamAM te e AvaData kaLA tarIke dIpI UThI hatI. jAtane je turaka manAya e vaimanasyathI bharelA, zaMkAnA jherathI bharela vAtAvaraNamAM rahe. paNa majUrInI enI kaLAe A turaka mATe samabhAvanuM nahi te chevaTe sahiSNutAnuM vAtAvaraNa te saryuM ja hatuM. "are turaka, sela zeThe kahyuM: 'tAruM Aja khAsa kAma che." hAjara chuM zeTha sAheba !" Ama pAse Ava. tuM jAtane khAravo che ne tane khabara che ke vizvAse te vahANa cAle." hA, bApavizvAsa upara te A mulaka cAle che; vizvAsa na hoya te AjakAla AMgaNeya kANa UbhuM rAkhe?" have samaje. ApaNI vakhAramAM tuM ja kAma kare che ne hamaNAM ?" hA, zeTha. pelA vaNajhArAnuM mINa AvyuM che, te ene samAsa karuM chuM. tame saMghanA zeThe UThIne A mINa kyAM sATavyuM ?' tane enuM acaraja lAge che ne? paNa mINanuM kAma che bhAI ne e kAma tArA jeguM ja che. kAma khAsa vizvAsanuM che. Ama Ava, tane samajAvuM."
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDA saMdhAra gaDhanI deDhIne aDIne UbhA karelA eka nAnA paNa dhIMgA bAraNAmAMthI gaDhanI parasALamAM javAya. gaDhamAM gaDha jevA darabAragaDhanI e parasALa. emAM takiyAne aDhelIne, sAme talavAra rAkhIne, gAdI upara dekhatAM ja jorAvara ane krodhI lAge e eka mANasa beTho hate. enI bAjumAM eka UMca ne lAMbe bhAle paDyo hato. enI cAmaDI lAla hatI. enI AMkho lAla hatI. enA thobhiyAnA vALa lAla hatA. enA caherA uparanI karaDI rekhAo paNa agananA derA jevI lAla hatI. e hate rAte rAyelacheenA zarIranI cAmaDI ne enA mananA raMgane kAraNe loke ene rAte kahetA hatA. e hatuM kacchanA AThamA bhAgane dhaNuraNI, kaMthakoTane jAma rAyelache. enI pAse hAMphathI DhagalA jevA thaIne paDatA arajaNe TUTatA avAje kahyuM : "bAvA !.kaTaka Ave che !kaTaka..Ave che!" rAte rAyala jAma ha. enI naThora barachaTatAthI kSaNabhara te jaNe dIvAlo paNa stabdha banI gaI. AsapAsa beThelA kAmadAra, mahetA, munIma paNa palavAra kaMpI UThayA. havAmAM jANe kSaNabhara mUMgI bhayaMkaratA chAI rahI..
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 jagatazAha keNa, lAkhiyAra viyarAne lAkha jAma ave che kaTaka laIne ? sagAbhAI upara bhale Ave ! bhale Ave!..eka mA ne eka bApathI janmelA be sagA bhAI kema bheTe che, eya malaka bhale jeve ! ..ne emAMthI keNa dharatIe DhaLe che ne keNu ghoDe caDe che eya malaka bhale joI le ! hAlyo Ava..mArA bApa !.. hA Ava !...lAkhA dhurArA hAlyA Ava ! tuM dhurAro te huM rAte bemAMthI kone raMga rahe che, e malaka bhale joI le !... mArA bApa hA Ava !" bhAre hAMphathI arajaNane kaMi jANe rUMdhAto hoya ema e sAMDhaNIsavAra rabArIe mAthuM dhuNAvyuM. hAthanA cALAthI eNe izArata karI ke e kaTaka lAkhA dhurArAnuM nA hAya. lA ja haze. kacchamAM bIjA kenuM gajuM che ke rAtA rAyalanI sAme AMkha paNa UMcI kare ? Ama te lAkhoya A sAvajhanI DaNaka AgaLa be khAI jAya; paNa ene enA kuMvaranuM vera levuM che ne, eTale vaLI hiMmata karI haze." nA...bApunA." "have nA zuM ? tane rabArIne emAM zuM samaja paDe ? amArA upara kyAre kenuM kaTaka Ave e ame samajIe ke tuM ? te te bApa, tuM rabArI thaye eya jakha mAravA ne ame jAma thayA eya jakha mAravA ! kema bolyA nahi, kAmadAra ?' kAmadAra hIrA zeThe mAthuM dhuNAvyuM: "e te lAkhA jAmane ema che ke bAvAe enA kuMvarane dagAthI mAryo. enI khaTaka enA manamAM keIka duzmane bharAvI che. mane te lAge che ke A kalyANazeThavALAnuM ja kAma haya, bAvA ! ' jainenA be pakSa vacce TheSa saLagate hato. ene vAcA ApavAnI taka letAM hIrA zeThe kahyuM. lAkhiyAra viyaronA samayamAM jainonA be moTA pakSa hatAH eka
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDe saMghAra - 75 mULa kacchanA vAsI; ne bIjA pATaNa upara kutubuddIne vijaya karIne vAsa karyo tyAre tyAMthI nAsIne kacchamAM vasavATa karavA AvelA poravADe. pATaNathI Avela jaina saMgha jema vepAra-vaNajamAM kuzaLa hatA tema rAjakAraNanI kAbeliyatanI enI paraMparA paNa traNa varSa jeTalI jUnI hatI. mULa kacchI saMgha vepAra-vaNaja, vaNajhAra ne pArAvArImAM pAraMgata hatA. emane rAjakAja badhuM kevaLa khUnI bhabhakAnI paraMparA jevuM lAgatuM. "kAmadAra ! kuLadevI AzApurAne vacamAM rAkhIne kahuM chuM ke ene kuMvara bhUle paDyo che eya mane te khabara nahi. mane to ema ke keIka rajapUta bApaDo bhUlo paDyo che potAnA bhUmiyA sAthe. mane jyAre khabara paDI ke e te mArA bhAI lAkhAne kuvara che, eTale roTalA khAvA netaryo. ame eka ja bhANe khAdheluM, he ! e pAchA lAkhiyAra jato hato, tyAM taDake lAge ke koNa jANe zuM thayuM, paNa enuM peTa chUTI paDyuM ne e marI gayo ! have lAkho kahe che ke te. jhera daIne mArA kuMvarane mAryo ! AjakAla te bhAI, dharama karatAMya dhADa Ave che!" - hAsta bAvA ! ApaNe bhalA jhera ApIe zuM kAma ? e kAMI thaDe lAkhAne Tilata hatuM ? e marI jAya te lAkhA jAmanAM be gAma ApaNane thaDAM maLavAnAM hatAM ? ne ApaNe jhera ApIne mAryo hoya te bhalA, kharakhare paNa zuM kAma jaIe ?" hIrA zeThe kahyuM: "vaLI AMhI ApaNA rAjamAM zoka paNa zuM kAma pALIe ?" are bhAI, ghaNuMya lAkhAne kahevarAvyuM, paNa eNe te eka ja vAta lIdhI ke koI vAte lAkhiyAramAM pesavA ja nahi dauM. mArA dIkarAnuM nAma laIne AvyA che eTale Aja kanaDyA vagara pAcho javA dauM chuM, paNa tAre je khulAso hoya e mane kathakeTanA pAdaramAM karaje. tArA keTanA dhULanA TIMbA upara UbhA rahIne tArI vAta
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 jagatazAha sAMbhaLIza! rAyalajIe kahyuM, "joyuM ne, bhAInA dIkarAnI kANe gayA enuM phaLa ! huM te ghaNAya naheAte ja, paNa kAmadAra, tame ja mane parANe parANe mokalyo." javuM joIe, bAvA, javuM joIe. A te ApaNA peTamAM pApa nahotuM, paNa kaMIka pApa hoya ne teya javuM joIe. duniyAmAM lekavyavahAra paNa kaMI cIja che ne ! ane bAvA, ApaNe kharakhare gayA ane eNe sAmo viveka na jALave, emAM mulakamAM bhU DuM keNu lAgyuM-e ke ApaNe?" A e ja Avyo haze. keIka bAIe caDAvyuM haze eTale ghoDAM laIne hAlI nIkaLyo haze! A e ja hoya, bIjuM hoya keNu?" enuM mota ja ene ahIM teDI lAvyuM lAge che bAvA ! kaMthakeTanA pAdaramAM ene mArIne enuM mAthuM ja have te lAkhiyAranA gaDhanI rAMga upara laTakAvavuM joIe. tyAre-ene jIva avagate bhamate haze ne tyAre--ene khabara paDaze ke dhiMgANuM ne daMgA ne laDAImAM rAyala jamanA pagarakhAmAM pacAsa lAkhAnAya paNa nahi pese !' dhyAna rAkhaje kAmadAra, have ApaNe dayAne nAme, bhAIne nAme ke kuTuMbane nAme bhUla nathI karavI. " rAyala jAme mUche tAva detAM kahyuM, "have te ApaNe ApaNI nAmanA dezamAM DaMko vagADI devo che. kaMthakoTa te pAdhara thatuM thAze, paNa lAkhiyAra upara mIThuM na vAvuM te mAruM nAma rAyela jAma nahi!" "jI re, che! , jAma bAvA !" hIrA zeThe lalakAra Apyo: "A eka lAkhA dhurArAnI phAMsa vacamAMthI nIkaLe te pachI lakhapata ne sutharI ne sAMdhaNa te ATAlUNamAM che! pachI nagara samainA pIthala sUmarAnI AMkhamAM mIThuM ! ne bAvA, Ama te have gujarAta
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDo saMghAra 77 mAMya piluM ja che, he ! sAta sAta paradezI caDAIomAM e deza A ja lUMTAI-mUMDAI gayA che. ene rAjA bhImadeva Aje ceranA mAthAnI jema rajhaLate phare che, ane pATaNamAM keIka sAmaMta dhaNI thaI paDyo che. vaLI, seraThamAM kaI AbumAM koI ane dhoLakAmAM koI sattA pacAvIne besI gayA che. ane gujarAtamAM to atyAre deDakAnI pAMcazerI jevI sthiti pravarte che. paNa hajI tyAM koI vAli kArabhArI nathI AvyuM, tyAM karI nAkhavA jevuM che. A bAvA !" "karazuM, eya karazuM. samo Ave eTalI ja vAra che. rajapUtANIne peTa avatAra lIdhe che te kAMIka AvuM tevuM karyA vagara ceDA ja rahevAnA chIe ?" rabArI arajaNe pitAne zvAsa kabaje lIdho. eNe kahyuM : bAvA ! lAkho jAma nathI AvatuM !" "tane rabArIne zuM khabara paDe? te kaTakanA mavaDIne joyo che ?' "hA, bAvA!" "lIlA vAghA paheryA hoya, vararAjA jevo veza haiya, ne ghaDA upara kalagI hoya ne bhAlAmAM na hoya, evo che ne e? movaDI kone kahevAya e te tane khabara che ne ? "hA bAvA ! movaDIne meM paMDopiMDa je che. enA vAghA lIlA nathI, paNa kALA che. meM ene nejeya joyo che; e AzApurAne nathI; e te kALo che, kALe ! ne nejAne mAthe mANasanI kheparI che khoparI !" saMghAra A te !... tyAre te e neje saMghArane !..." hIra zeTha cIsa jevA avAje bolI UThyA, "nakkI tyAre te saMdhAra ja Avyo !" hA kAmadAra ! e te huM kayArane kahuM chuM. kaTaka laIne AvanAra lAkhe jAma nathI; e to cAvaDo saMdhAra che."
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 jagatazAha "cAvaDA saMdhAra ?' rAyala jAme kahyuM, 'tyAre kyArane moDhAmAMthI ema phATate kema nathI ? cAvaDe saMdhAra te vahANano rAjA, dariyAne rAjA. e vaLI ahIM raNamAM, raNanA rAjA sAme, kyAMthI caDI AvyA ? bhale Avyo, bApa, bhale Avyo ! ene ene kALa ahIM teDI lAvyo lAge che ! AMhIM kaMI vahANa hAMkavAnAM nathI, AMhIM te ghoDA hAMkavAnAM che, gheDAM ! ne ghaDAM hAMkavAne Ilama te jADejAe mAnA dUdhamAM ja pIdhe che. are, che keI hAjara ?" cAra bhUmiyA hAjara thayAH "khamA bAvAne !' "koThAne marapha vagaDAvo! DaMkA-nizAna vagaDAvo !' dhanAna..dhanAna..dhI jAMga...dha..gaDhanA koThA uparane barapha ane te tIMga nagAruM cAra dAMDiyAnA ghAvathI gAjI UThyAM ne AsapAsa saMdeza laI gayAM ke sImamAM mANasa hoya, Dhora hoya, gaDhanI bahAra je koI gaDhane mANasa hoya e sAbadA thaIne gaDhamAM AvI pahoMcajo ! duzmanane humale Ave che. pAMca DaMkA dhImA ne pAMca utAvaLA, ema DaMkA gAjI UThyA ne gaDhanI aMdaranI vasatImAMthI badhA marada, hAtha caDyAM hathiyAra-paDiyAra laIne nIkaLI AvyA. rAjanA bhUmiyAo paNa mAthe jAtabhAtanAM loDhAM lAdIne UbhA thaI gayA. gaDhanA be daravAjAmAMthI eka daravAjo baMdha thayo. bIje daravAje, je kaI bahAra hoya e AvI pahoMce enI rAha jote, cheka chellI ghaDIe baMdha thavAne hato. hAM, hamIra, pasAyatA, bhUmiyAmAtrane aDIkhama taiyAra rAkhajo! ane tame badhA sAbadA raheje, ane gheDAM saMbhALI leje! meke AvyuM gaDhanI bahAra nIkaLavAnuM che. huM sAthe hoIza. ne pazu, vIsala, tame amArI vAMse gaDha baMdha karIne koThA uparathI dhiMgANuM jotA rejo, ane vahAra paNa sAbadI rAkhajo! ne...ne......"
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDe saMghAra hathiyAronA khaDakhaDATa, vasatInI sajAvaTa ane gheDAnI hAvaLanA avAjonI vacamAM rAyela jAma ne hIre zeTha gaDhanA kAMThA upara caDyA. cArekora raNa ne jhADapAna vagaranI raNa jevI sapATa jamIna najara pahoMce tyAM sudhI laMbAtI hatI. emAM kyAMya ADaza nahatI, kyAMya chupAvAnI jagyA na hatI. raNanA comAsAnA vokaLAnA bhegAvA sivAya dharatImAM kyAMya nAnI sarakhI karacalI paNa paDI na hatI; ane otha levA kAme lAge evuM ekAda jhADa paNa na hatuM. gaDhanA koThA upara rAyala jAma caDyA. emaNe sAme eka najara karI, ne naryAnItaryA krodhanA javAlAmukhI samA e banI gayA. javAlAmukhI phATate heya evA avAje emaNe sAda dIdhoH "kyAM che olyo rabAra ! ene ahIM hAjara karo !" jAya rAyalanA krodhane kAraNa hatuM, spaSTa kAraNa hatuM H cAvaDA saMghAra, enA daLakaTaka sAthe, gaDha lagolaga AvI pahoMcyo hato ! sImanA mANase je koI bahAra rahI gayA hoya te have aMdara AvI zake ema nahatuM. pitAnA bhUmiyAone paDa maLe, pitAnA ghaDAone paDa maLe, pitAne dhiMgANa mATe paDa maLe evuM paNa have rahyuM na hatuM. kAThAnA uparathI cAvaDAnuM kaTaka cokhkhuM dekhAtuM hatuM. eka pracaMDa gajakAya kharagadha upara savAra thayela kALA vAghAne, kALA nejAne cAvaDA saMghAra pite paNa have te spaSTa dekhAtuM hatuM. cAvaDAe nIcethI rAyama jAmane je. eNe bUma pADI? rAyala jAma! mArI saMdhAra-sukhaDI lAva, nahitara Aja A gaDhane pADIne pAdhara karIza !" saMdhAra-sukhaDI eTale vasatImAtra hathiyAra-paDiyAra mUkIne ane bhUmiyAmAtra leDhAM cheDIne eka bAju rahene saMdhAre eka divasa sudhI niraMtarAya gAma lUTe. AvI saMghAra-sukhaDI saMdhAre cheka siMdhathI te
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha sopArAnA kAMThA sudhI ugharAvatA, emanAM vahANo pahoMce tyAM sudhI udharAvatA. paNa vahANa mUkIne raNamAM ghoDAM laIne saMdhAra-sukhaDI ugharAvavAnI vAta te sAvasAva navI hatI. be bhUmiyAe bAvaDe jhAlIne arajaNa rabArIne hAjara karyo. rAyela jAge arajaNane joIne cIsa jevA avAje trADa pADI : dagAkhera !" arajaNa rabArI te hebatAI ja gayo. pApiyA, dagAkhora !" rAyala jame khUba uzkerAIne kahyuM: cAvaDo ATale pAse AvI game tyAre tuM mane kahevA Ave che ? te enuM merApuM khAdhuM lAge che !' "bAvA. merApuM khAdhuM hoya te huM cetavavA ja zIda AvuM? ne huM kyAM rAjane cAkara paNa chuM ? huM kyAM tamArA covIsamAMthI ekeya gAmane pasAyate ke varataNiyo chuM ? A te meM cAvaDAne je ne tamane cetavavA Avyo eneya gune mAro !" bApaDA arajaNane kyAM khabara hatI ke kharAba samAcAra lAvanArA, athavA te game tevA samAcAra lAvyA pachI je emAMthI kharAbI UgI nIkaLe te evA vAvaDa lAvanArA, sadAkALa gunegAra ja manAtA AvyA che! dagAra ! tAre mane sUte veco have ne ? le, le jA !" ane jAma rAyele potAnA lAMbA bhAlAthI arajaNane koThAnI bhIMta sAthe jaDI dIdho ! arajaNanI kALI cIsa havAmAM verAI gaI. ne enA lehInA chAMTA rAyela jAma upara chaMTAyA. paraMtu rAyala jAmane game eTale kedha caDyo hoya teya arajaNane mArelo bhAle cAvaDA saMdhArane kazI ijA kare ema na hate. phATI nIkaLelA krodhane mAMDamAMDa kAbUmAM lAvIne rAyala jAme gaDhane
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDA soMghAra bacAva karavAnA upAyA vicAryA. gaDhanA eya darayAnna khadha thaI gayA. daravAjA uparanA kAThA upara sIsAnA Dhaga khaDakAyelA rahetA, cUlA bharelA rahetA. te saLagAvI enI mAthe sIsAnAM khaDiyAM garama thavA lAgyAM. tela kheALelI mazAlA bahAra rAkhavAmAM AvI. bhUmiyAnI karatI cAkI gaDhanI rAMga upara besI gaI. 81 daravAjA teDavAne cAvaDA saMghAranuM kaTaka gaDhanA daravAjA sAthe AkaLyuM. uparathI paDatA UkaLatA sIsAnA dhagadhagatA rasa, saLagatA kAkaDA vagerethI e pAchuM haThayuM. traNa traNa vAra emaNe bAraNAM tADavA mathAmaNu karI, ane traNe vAra ene pAchuM paDavuM paDayuM. sIDIo mUkIne rAMga upara caDavAnA ekasAmaTA cAra-pAMca ThekANethI prayAseA thayA, paNu vasatIe sIDIone ane sIDI uparanA mANasAne dhakelI nIce pADyA. cAvaDA saMdhAre rAMganI aMdara saLagatI mazAlA pheMkI ke jethI aMdara Aga lAgI jAya. e mazAlAne vasatIe jhujhAvI nAMkhI. te ema ne ema rAta paDI. gaDhanI rAMga upara ThekANe ThekANe meTAM tApaNuAM karIne bhUmiyAe rAMganI cokI karatA hatA. gaDha eTaleA UMcA hatA ne rAMga eTalI haiyArakhI hatI ke bacAva karanAra bhUmiyA sAvadha rahe te emane nIcethI AvatAM tIrathI kAMI ijA na thAya; khake teo dhAre tA uparathI tIra calAvIne nIce najIkamAM rahelAne ijA karI zake. cAvaDA rAte gaDhane gherIne paDyo; bhUmiyAe gaDhanI rAMganI jAgatI cAkI karatA rAta AkhI jAgatA rahyA. A badhuM kArabhAruM hIrA zeThanA hAthamAM hatuM. jAma rAyala beThA beThA the|bhiyA cAvatA hatA te jANe risAmaNe hAya ema kheDA hatAH gaDhamAM purAI rahevuM ne paththaranI rAMganI cAkI karavI e te rAMDIrAMDa paNa karI zake; emAM rajapUtanI zAbhA zI ? meAkaLuM medAna
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'jagatazAha hAya, beya bAjuthI jaNejaNa, gheDeDAM bhaTakAtAM hoya, talavAre taLiye pADatI haiya, pote kaTakanuM khaLuM karate, ne "je aMbe ! je aMbe ! nA lalakAra le kaTakanA mevaDI bhaNuM vadhate heya te e dhiMgANuM khelanArane khelavAmAM, sAMbhaLanArane sAMbhaLavAmAM te jenArane jevAmAM kaI rasa paNa paDe. laDAImAMye, dhiMgANAmAMye have raMDavANuM peThuM enA aphasosa mAMthI ja rAyala jAma UMcA AvatA na hatA. koIka kAMI pUche teya rAyala jAma kaDavA avAje kahetA keH "e badhuM tame hIrA zeThane pUche; e vAte e vANiye jANe! A te kAMI rajapUtanI laDAI che?" - vAre vAre gaDhanI bahArathI cAvaDAne kaTakamAMthI moTA avAjanA jANe gabArA UThIne gaDhamAM AvIne phATatA : e jama rAyala ! Ama bAIDInI jema hAthamAM cUDI paherIne zuM beTho che ? maradAnagInI vAte te bahu bahu karate hato ! marada che te paDamAM Ava; nahitara bayAM pahera, baleyAM !" be-traNa vAra te paththara sAthe baMdhAIne bayAMnI jeDa paNa gaDhamAM AvIne paDI. jAma rAyala beThA hatA. hIre zeTha Ubho hate. vasatImAMthI saMghapati sola zeTha paNa khabhe kAmaThI, bhAthAmAM tIra ne bheTamAM jamA dhAraNa karIne AvI pahoMcyA hatA. evAmAM bayAnI eka jaDa paththara sAthe baMdhAIne tyAM ja AvIne paDI.ne bahArathI "vAha marada ! vAha rAyela jAma! vAha rAyala jAma!' nA upAlaMbhathI khadabadatA avAjonA rIDiyArA saMbhaLAyA. dhathI bhAna bhUlelA jAme potAnA bhUmiyAone sAda daIne ekavAra gaDhamAMthI bahAra nIkaLavAnI koziza karI joI. paNa, enI AvI ja keI utAvaLI cAlane mATe cAvaDe taiyAra hoya ema,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDe saMghAra gaDhanAM bAraNuM UghaDyAM na UghaDyAM tyAM te cAvaDAnA saMdhAre gaDhamAM pisavA mAMDyA. mAMDamAMDa emane pAchA kADhayA, mAMDamAMDa gaDhanA daravAjA pAchA baMdha thayA ne dasabAra bhUmiyA bahAra rahI gayA, te kapAI gayA ! sela zeThe jAma rAyalane dhIrajanA lAbha varNavI batAvyA : ApaNe game tema toya samaya sara sAvadha thayA chIe. hajI e leke gaDhamAM pesI zakayA nathI, pasI zakaze nahi. ApaNe Ama ne Ama mahine kADhI nAMkhIzuM, paNa cAvaDAthI mahine nahi kaDhAya.' paraMtu rAyela jAmanA haiyA uparathI A vAte, jANe paththara uparathI pANInI jema, sarI jatI hatI. ene te koI paNa rIte, dhiMgANuM karavuM hatuM; cAvaDAne batAvI ja devuM hatuM ! ne bIjA kazA karatAM enI AvI AMdhaLI rajapUtavaTanuM gaDha upara moTuM jokhama hatuM. ne e jokhamanI sela saMdhapatine moTI phikara hatI; hIrA zeThaneya enI phikara hatI. evAmAM jagaDU doDato enA bApanI pAse Avyo, belyoH bApu! A dhiMgANuM je Ama cAlaze ne te jAma vahelA ke meDA paNu gaDhanAM bAraNAM ughaDAvIne pite raNuraMga mANavA nIkaLI paDaze ne vasatIne lUMTAvI deze ! emane joIe che kevaLa vazekAI. je cAvaDAne ja jIvate jhAlIne emane ApIe, te vazekAI vadhe ke nahIM, ke kaMthakeTanA nAme kALajhALa cAvaDAne jIvate jhA khare?' saMghapati sola hasyAH "bApa, tuM hajI bALaka che ne dhiMgANuM e te moTerAnAM kAma che." "nA. paNa cAvaDAne jIvate pakaDI lAvyA hoIe te ?' are gAMDA ! e hajAma hajI kyAM pedA thayo che, ke je siMhanA nakha utAravA jAya ?'
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha vadhu kaI belAcAlyA vagara jagaDU, tyAMthI khasI gayo. eNe enA bhAIbaMdhone ekaThA karyA ane potAnI vAta samajAvI. bhAIbaMdhane kAma te karavA jega lAgyuM ne karIe te raMga paNa rahI jAya, ema paNa badhAe kabUla karyuM. paNa emanI pAseya sola zeThanA savAlane javAba nahato ke evo hajAma kyAMthI kADha, ke je sAvajanA nakha utAravA jAya? tame jarA cAle te kharA! ApaNe A pathakanI sImamAM zuM amathA rakhaDyA chIe?" cAre bhAIbaMdho tyAMthI sarakI gayA. AvaDo meTa gaDha ! haMmezA sAMjaTANe gaDha bahArathI gedhana ghera Ave ne gorajamAMthI saMdhyAnI chAMTa dUra thAya tyAre gaDhanA daravAjA baMdha thAya. pachI kAI ekaladokala bahAra rahI gayuM hoya ene mATe gaDhanI eka bArI ughADI rahe. ne eya AratI TANe baMdha thaI jAya. pachI je bahAra hoya ene rAta bahAra rahevAnuM. A kAyadAnuM haMmezA kaDaka rIte pAlana thAya. ane jo evuM hoya tyAre te emAM mInamekha na thAya. paraMtu A rakhaDu bhAIbaMdhane rAta paDe te pahelAM AvavuM posAya nahi; ne AkhI rAta bahAra rahevuMya pisAya nahIM. emane eka veLA eka ghorakhodiyuM maLI gayuM hatuM. sapATa pradezanuM A zikArI chatAM bIkaNa janAvara e kacchanI dharatInI pedAza che. jarakhanA AgalA paMjA pAvaDA jevA hoya che ne enuM jaDabuM ghaNuM lAMbuM ne bhAre AkarI pakaDavALuM hoya che. nAnAM nAnAM kUtarAne e upADI jAya che, dATelAM muDadAMne e khodIne upADI jAya che, ane bheya khodIne e sasalAMneya pakaDI jAya che. A jarakhanI eka khAsiyata hoya che. enA AvavA-javAne mAraga jamIna nIce hoya che. paNa enAM beya meDhAM e dhULathI ane jhAMkharAMthI evI kudaratI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAvaDo saMghAra rIte DhAMkI de che ke enI keIneya gaMdha sarakhI nathI AvatI. jagatamAM A eka ja janAvara evuM che, je zikArI hovA chatAM Dhorane enI gaMdha sarakhI nathI AvatI. pharatA vIsa hAthamAM mANasa bebhAna thaI jAya eTalI durgadha enAmAMthI vahe che, chatAM zikArI kUtarA ene pIcho pakaDI zakatAM nathI. pitAnI gaMdha ane pitAne mArga deravAnI enAmAM evI te ajaba karAmata hoya che ke cAlAka ne cAra gaNuya evA rabArInAM cekiyAta kUtarAne paNa e pAchaLathI gaLAmAMthI pakaDe che tyAre ja kUtarAne enI hAjarIne bahu moDe moDe khyAla Ave che. enuM mULa nAma jarakha, paNa enuM laukika nAma gherakhodiyuM. enI pAchaLa paDele zikArI jamIna nIcenA javAnA enA mArganI mathALe ja Ubho hoya teya ene enA mArganI khabara nA paDe-bhUtapretanI kathAomAMthI ghaNuM meTA bhAganI kathAonuM utpAdaka A janAvara eTaluM cAlAka hoya che ! gherabediyAe pADele Avo eka chAne mArga A bhAIbadhAne jANavAmAM hatuM. ne mANasane ghorakhodiyAnI te bIka hotI ja nathI; balka mANasa jyAM ekavAra enA chUpA mArgamAM paga mUkIne cAlya hoya tyAM e pachI paga paNa mUkatuM nathI. bhAIbaMdhone A mArga emanI rakhaDavAnI mejane hate. ne masANa ne kabrastAnanI bAjunA A mArganA emanA upagamAM rAtamadharAte emane paDakAre evuM paNa keI na hatuM. eTale moDI rAte bhAIbadhe killAnI bahAra nIkaLI gayA. cAvaDA saMdhArane paDAva tIra, bhAlA ke gephaNAnA ghAthI dUra hato; paDAvane pharatAM tApaNuM baLatAM hatAM. ane tApaNane prakAza relAya enAthI dUra cAre bhAIbaMdho jamIna sarakhA sapATa sUtA rahyA.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha jagaDUe cArekera najara pheravI. aMdhArAmAM najara TevAtI gaI ne pachI eNe cAvaDA saMghArane nejavALe paDAva zodhI kADho. gheDIvAra e ema ne ema ja paDyA rahyA. saMdhAranA oraDAmAM khAvA-pIvAne vaibhava cAlatuM hatuM. netiyAnAM, kaMthakeTanA gaDhanI bahAra rahI gayelAM kaMIka gheTAM ne bakarAM Aje AkhAM ne AkhAM zekAtAM hatAM. vacamAM tApaNAM pharatA cAra-cAra pAMca-pAMca saMghArAnI jamAvaTa thaI hatI ne emanI vAtone zera ahIM sudhI saMbhaLAte hate. mULa paDAvathI Aghe Aghe eka tApaNAne prakAza bIjA tApaNAnA prakAzane cUme e rIte pharatAM tApaNue goThavyAM hatAM. A paDAva jANe ajavALAnA gaDhathI rakSAye hate. ne tyAM eka eka mANasa beThe beThe cokI karatA hatA. kyAMya sudhI cAre bhAIbaMdha paDyA rahyA. Akhare pahelAM kaMTALyA cAkhaDo. cokhaMDAe jagaDUne pUchyuM: "vasA ! ApaNe Ama kyAM sudhI paDyA rahevuM che ? mane te peTamAM duHkhavA AvyuM." jagaDUe moDhA upara AMgaLI mUkIne kahyuM: "cUpa!" paNa...Ama te UMdha AvI jAya...' jagaDUe dhImethI enA kAnamAM kahyuM: "A dUde UMghI gaye che; tane UMdha AvatI hoya te tuMya mAMDa UMdhavA ! emAM Ama akaLAya che zuM?" paNa mAruM kAma paDe te mane jagADaje, ho " "bhale." paNa tyAre ApaNe ahIM AvyA chIe jakha mAravA ?" "jakha nahi jarakha mAravA !' kyAM che e ?"
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDA saMdhAra - vAlajI ! have vAta na kara; sAva mUMgA mUMgA paDayo rahe. ' ' 6 bhale. ho dUdA tA AMkhA mIMcIne paDayo ja hatA. cAkhaDA paNa paDayo rahyo. khImalI paNa lAMbA paDayo hatA. jagaDU paNa aMdhArAmAM aMdhArAnA TukaDA jevA thaI te, jamIna sarasA paDaco paDavo cArekAra jotA hatA. enI chAtI thaDaka thaDaka thatI hatI. uzkerATathI enA hAtha-paga ka patA hatA. asUjha intejArIthI e eka paLa paNa sthira rahI zakatA na hatA. paraMtu peAtAnI e AkhIe intejArI upara savAra thaI ne e kaMthakoTanA killAnA bAMdhakAma vakhate nakAmA gaNIne pheMkAyelA eka paththaranI pATa jevA paDyo rahyo. samaya dhIme dhIme, ati dhIme javA mAMDyo. have bheAjana zarU thayuM. kathATanAM gheTAM-bakarAMnI bhAre tArIpha karatA karatA saMdhArA ekabIjAne DhAkArA-paDakAra karatA khAvA-khavarAvavA lAgyA. cAvaDA saMdhAra paNu peAtAnA tejAnI nIce mUMgA mUMgA bheAjana laI rahyo. dhIme dhIme, eka pachI eka nAnA--meATA dhaDA nIkaLavA mAMDavyA. cAvaDA ane sadhAra beyane kAMI maLyuM hoya teAya dArUmAM, ne gayuM hAya tAya dArUmAM! dariyA uparanAM emanAM bhISaNu parAkramA ne naThAra kAmA paNu dArUnA nazAmAM ja thatAM. ane emaNe vijayo meLavyA teya dArUnA nazAmAM te parAjayA meLavyA teya dArUmAM. emaNe rAja meLavyAM teya dArUmAM, te khAyAM te paNa dArUmAM ! dhIme dhIme dArUnI vaheMcaNI thavA lAgI. ane paDAvane bharI de evA cAvaDA sadhAranA avAja madharAte sAvaja garaje evA sabhaLAyA : - jo kAI dArUnA nazAmAM bebhAna thaze tA ene huM UbheA ne UbhA cIrI nAMkhIza ! huM hamaNAM badhe jovA nIkaLuM chuM. bhUlazeA mA, sAme duzmana kheDA che. te e paNa bhUlaze| mA ke tamArI vacamAM cAvaDA saMdhAra beThA che! '
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAhe cAvaDo saMdhAra UThayo. enI AgaLa enA nejAvALe hatuM, pAchaLa pite cAlatuM hatuM. e badhe pharI vaLe. kAIkane eNe be lAta mArI, keIkane thapATa mArI; ane eka-be ThekANe te eNe karI ne bhAlA sAthe aparAdhIone bhayamAM jaDI dIdhA! ema pharate pharate chevaTe e pAcho potAne sthAne AvIne beThe. vaLI eka pahora vItyo. mAjhama madharAta jAmI. tApaNuM dhIme dhIme pitAnuM lAla nUra gumAvavA lAgyAM. dhIme dhIme badhA zera zamyA. jagaDUe cokhaMDAne jarA DhaMDhoLe, enA kAnamAM kahyuM: "vAlajI, jagI paDa, paNa avAja na thAya, hai !' "he ." jagaDue enA moDhA upara hAtha dIdheH "cUpa, sAvadhAna!" "huM jANuM ja chuM." khImalIe kahyuM. "huye. dUdAe kahyuM. cAre jaNa sAvadha thayA. "have zuM?' cekhaDAe pUchayuM, "pAchA javuM che ne ?' hA, paNa jarA vAra che!" enA kAnamAM jagaDue kahyuM, "have huM kahuM tema karo ! AgaLa huM, bIje cAkhaDo, trIjo dUdha ne cothe khImalI : ema eka pachI eka vAMse ne vAMse ja, jamInasarasA ne sarasA ja, ApaNe AgaLa vadhavuM che. jeje, ke jamInathI AMgaLa jeTale paNa UMco na thAya, he !' dhIme dhIme dhIme, jANe aMdhArAmAM ja pAtaLe saLa paDato hoya ema, bhAIbaMdhonI A sAMkaLa peTa ghasatI, jANe magaramaccha sarakate hoya, DheDhagaroLI sarakatI hoya ema, AgaLa vadhI. tApaNu pAse cokiyAta saMdhAra jhokAM khAto hato. enI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDA sadhAra 89 pAse krAI saMgAtha hatA nahi, ne bhAMgatI madharAtamAM e ekalA hatA. ekAeka kAI rAThADI pujAe enuM gaLuM bhIMsIne pakaDayu"-- jANe khilADIe uMdara pakaDayo. bApaDA jarA sarakhAya avAja kADhI zako nahi ! bicArAnA prANu jatAM vAra na lAgI ! paDAvamAMthI kadAca kAI jue tA cAkiyAta beThelA lAge ema paDAva tarapha pITha rAkhIne dU| beThA. ane saMdhAranA zabdane dUra dhasaDIne enAM kapaDAM kADhIne cAkhaDAe jematema paherI lIdhAM. pachI jANe beThA beThA thAkayo hoya ema cAkhaDA UThayo. AMTA mAratA mAratA e khInna tApaNA pAse gayo. khInna tApaNA pAse anidrAmAM beThelA ceAkiyAta ene joI te UbhA thayA: kema ? cAkhaDAe nAka para AMgaLI mUkIne cUpa rahevA izArata karI ane gaDha tarapha AMgaLI cIMdhI. bIjo kahe : 'gaDha upara kaMI halacala dekhAI ? emAya tA hAla, nAyakane cetavIe. ' ceAkhaDAe hAthanI izArata karIne ene samajAvyuM ke pahelAM khAtarI karavI joI e. khAtarI karavAne ceAkhaDAnI sAthe e AgaLa vadhyA. paLavAramAM teA e bicArA pahelA sadhArane maLavA jamarAjAne tyAM pahoMcI gayA ! enI jagyAe khImalI gAThavAI gayA. nakhazikha saMdhAranA gaNaveza jevA vezamAM sajja thaI te cAkhaDA ne jagaDU cAvaDAnA paDAvanI aMdara AgaLa vadhyA. cAvaDA sadhAranA tejA AgaLa gheADAMonI hAranI hAra bAMdhI hatI. emaNe dhADAM cheADI nAMkhyAM te be-cAra gheADAMne pAchaLa DAma dIdhA. gheADAM bhaDakavyAM. bhAre AkaLI hAvaLa nAMkhIne eka gheADA Ubhe paTe bhAgyA ne pAchaLa khIjA gheADAM nAThAM !
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha pachI te vacamAM je Ave tene aDapheTe caDAvatAM gheDAM AMdhaLAMbhIMta banIne nAsavA mAMDyAM. AgaLa DAmanI vedanAthI pIDAyelA ghoDA ane pAchaLa enuM anukaraNa karanArAM ghaDAM ne te pachI jyAM tyAM bAMdhelAM bIja chUTAMchavAyAM ghoDAM emanuM joIne deraDAM teDI-choDIne deDavA lAgyAM. paLavAramAM A paDAva kolAhalathI UbharAI gayo : "ghoDAM nAThAM !...ghoDAM nAThAM ! pakaDe !.pakaDe !" ane jema zera vadhyo tema ghoDAM vadhAre bhaDakIne AMdhaLI deDadhAma karI rahyAM. kaMIka sainike aDapheTe AvyA, kaMIka aDapheTathI bacavA mATe deDadhAma karI rahyA. AkhA paDAvamAM avyavasthA ane deDadhAma macI gaI; cArekera AbhaUMce zerabakora UThayo. kaMIka ghoDAM te bhalepATa nAThAM, kaMIka mAMDamAMDa hAthamAM AvyAM. saMdhAre have pUrA jAgyA hatA ane aMdaroaMdara savAla karatA hatAH "Ama banyuM kema? A kAma kevuM? , lAga joIne kaI duzmana pesI gaye ? ke pachI gheDAM baMdhAyAM ja hatAM DhIlAM ? are bhAI vIsa gAune paMtha kheDIne AvyA chIe te thAka caDI gaye hoya...tapAsa karo ! duzmana hoya te pakaDa! je kaI vAghanI beDamAM hAtha nAMkhavA AvyuM hoya ene eka vAra batAvI de ke A keIrejIpeMjI rajapUtane nahi paNa kALajhALa saMdhArano DAyare che !... are bhAI gheDAM keTalAM pAchAM hAtha AvyAM ?-cAvaDo pahele savAla e pUchaze ene javAba zuM dezuM ?' "ane cAvaDe? e vakarelA sAvajanI DaNaka hajIye kAM na saMbhaLAya ? jarAka saMcara thAya te je sauthI pahela jAge ane sahuthI paheluM gAje, ene atyAre avAja sarakhe kAM na saMbhaLAya ? enA dIdAra kAM na dekhAya ?' Thera Thera prazna UThayo. koIke kahyuM: "bhAI, jarA joje ho. cAvaDAe ApaNane ane aMdaroca koI dumanAma banyuM kema
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaDo saMghAra chAMTA pANI sAme cetavyA hatA. ApaNe enI cetavaNI sAMbhaLI che ke nahi enI kasoTI karavAne cAvaDAe pote ja te A karyuM na hoya ? e te cAvaDA che. cAra AMkhe laIne phare che... jarAka aNusAra Ave ne phalAMga mArIne sAmo gAjanAro cAvaDe amaste cUpa na rahe, ho ! e hajI sudhI cUpa che emAM ja eNe kaMIkanA ghATa manamAM utArI nAkhyA haze, ho ! ene krodha te bhayaMkara che, paNa enI mazkarI te ethIya vadhAre bhayaMkara che!" cAvaDAnI A bAju koIthI ajANa na hatI, eTale badhA ja asvasthatA bhareluM mauna jALavI rahyA. paNa jema jema vakhata vItato gayo tema tema emane cAvaDAnuM sadaMtara mauna vadhAre ne vadhAre asvastha banAvavA mAMDayuM. Akhare be mANase mAMDamAMDa hAma bhIDIne cAvaDAnA nejA tarapha gayA. ne emaNe tyAM je joyuM ethI naryA acarajathI bhIne UbhA rahI gayA. naryA vismayathI emaNe hAkala mArI. e sAMbhaLIne saMdhAra vaDerAone Akho DAyaro tyAM doDatuM AvyuM. badhA ja AzcayathI stabdha thaIne UbhA. cAvaDAne ne tyAM ho, cAvaDAnAM hathiyAre tyAM hatAM, cAvaDAnI bichAta tyAM hatI, enI sadA mAnItI ne ghaDIbhara paNa enA aMgathI vegaLI nahi paDatI enI talavAra paNa tyAM hatI, paNuM- --paNa tyAM cAvaDo saMdhAra na hatuM
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 . .. * jasadAnA cAMdalA kaMthakeTanI aMdara savAra paDI ne gaDhanI aMdaranI vasatI helAre caDI-jANe dariyAmAM pUnamanI bharatI caDI. savAranA paheArathI ja rAyelajInA darabAragaDha AgaLa mANasa TeLe vaLavA lAgyuM hatuM. vAta AvI hatI, ne kAnekAna AkhAye gaDhamAM ghera ghera gavAI gaI hatIH sela saMdhapatine juvAna chokare jagaDU ne enA traNa bhAIbaMdho rAtamAM ne rAtamAM cAvaDA saMghArane jIvato pakaDI lAvyA hatA! saMghapati selanI havelInI bahAra paga paNa na mukAya eTalAM badhAM mANaso emane bAraNe bhegAM thayAM hatAM. ne badhAne eka ja vAtanI IntajArI hatI ke A vAta sAcI ke khoTI ? bhalA, cAvaDo saMdhAra--dariyAlAlanAM cerAsI baMdaramAM jenA nAmanI hAka vAge, jenuM nAma sAMbhaLatAM dariyAnAM vahANe, zakarAne paDachAyo paDatAM paMkhI bhAgavA mAMDe ema bhAgavA mAMDe, jenA nAma sAthe aneka naThAratAo ne bhISaNatAo joDAI hatI e cAvaDA saMdhAra-jIvate jhalAya kharo ? hajI te e kAle gaDhane gherIne Ubho hate. kALajhALa saMghAra jANe AbhamAMthI pragaTayo hoya ema dariyA uparathI raNamAM Avyo hato, sAthe kAramAM kaTaka lete AvyA hatA. eNe raNaraMgIlA rAyela jAmaneya gaDhamAM bhiDAvI dIdho hato ne kaMthakoTamAMthI cakaluM sarakhuMye bahAra pharakI na zake evuM karI dIdhuM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ jadAnA cAMdalA hatuM; emAMthI A juvAniyA gaDhamAMthI bahAra kevI rIte gayA, belAramAM beThelA sAvajhane jANe kAna pakaDIne lAvatA hoya ema enA kALajhALa kaTakanI vacamAMthI kaTakanA movaDane kAna pakaDIne kema karI lAvyA ? kema lAvI zakyA?.. bhalA, jhAjhI vAtanI te khabara nathI, bAkI eka vAta to sAcI: game te kAraNe che, paNa pAchalI rAte saMghArane daLamAM hAkoTApaDakArA bahu thatA hatA kharA; havAmAMthI caLAI caLAIne gaDhamAM meTa zerabakera Avato hate khare; ne gheDAnA DAbalA paNa saMbhaLAtA hatA kharA ! tyAre bhUmiyAoe rAMga mAthe caDI caDIne e joyuM paNa hatuM. kahe che ke hIro kAmadAra ne rAyala jAma paNa rAMga upara caDI caDIne jAte jotA hatA ke rakhe A dekhI(duzmana)nuM kaTaka pAchalI rAte gaDha upara te caDI nathI AvatuM ne ? paNa evuM te kAMI jANe na nIkaLyuM. je kAMI kelAhala hate e kaTakamAM ja hatA ne emanA eDAmAM ja zamI gayo hate. ne tyAre ghaNue dhAryuM ke jyAM cAvaDAnuM nAma paDyuM ne jyAM saMghAranuM kAma paDyuM tyAM dArU te vacamAM samajavo ja. cAvaDo juddha caDe ke khAlI gAmatare caDe te, hajIroTalA vagara nIkaLe, are, hathiyAra vagara paNa nIkaLe, paNa dArU vagara te ghara bahAra paga paNa na mUke ! cAvaDAnuM gayuM ja badhuM dArUmAM ! eTale kAMIka evuM ne evuM ja tephAna haze, ema kAmadAra ane rAyalajIe samajI lIdheluM. A eka gejhIro saMbhaLAyo hato. e ghaDI be ghaDI cAlyA ne pAche divALInI kaThInI jema samAI gayo. A sivAya bIjI koI vAta sAMbhaLI nathI, jANI nathI. hA, savArane hi phATatAM, ghAsamAM jema devatA prasare ema, aphavA prasarI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha gaI hatI ke cAvaDe saMghAra jIvate jhalAya che ne ene jIvate gaDhanI aMdara laI AvyA che! saMghapati selanA juvAna dIkarA jagaDUe pitAnA bhAIbaMdha sAthe A sAhasa karyuM che ! - AvI vAta kAnekAna sAMbhaLI che kharI; sAcITI te rAma jANe! barAbara rAzavA divasa caDhyo, ne sela zeThanI havelInAM bAraNuM UghaDyAM. aMdarathI eka vela nIkaLI. ne e ughADI velanI vacamAM eka mANasane bAMdhela hate. UMcuM kadAvara hADa, kALe veza, kALI dADhI ne kALA keza, AMkhe jue te lAlaghUma! A e ja cAvaDA saMghAra ! e ja cAvaDe saMdhAra !.... mAragamAM mANasanI bhIDa vaccethI galI paDI gaI ne enI vacamAMthI vela nIkaLI. cArekorathI mATe zora UThyo : "cAvaDe saMdhAra !..... cAvaDe saMdhAra !..cAvaDA saMdhAra!.. ene javAne mANase paDApaDI karavA lAgyAM. paNa velane pharatA bhUmiyAne bhAlAnI vADe lekene AgaLa vadhatA rokyA. velanI pAchala jagaDU ne cokhaMDe, do ne khamalI cAlatA hatA. leke emanI sAme AMgaLI cIMdhI cIMdhIne ekabIjAne batAvatA hatAH rAyala jAma ne enA jADejA joddhA gaDhamAM bharAI rahyA ne A cAra juvAnaDA, kALA nAgane madArI pakaDI lAve ema, Ane pakaDI lAvyA ! A basa, e ja cAra juvAniyA : eka vANiyAne, eka brAhmaNane, eka tarakapiMjArAne ne eka DhaMDhane dIkare ! kharA marda!" "A pelI ja TALI ne ?" "hA. mALA paNa nIkaLyA ne kaMI vaDanAM vAMdarAM heThAM pADe evA ! mALA cAreya rakhaDu! paNa emaNe rakhaDI jANyuM kharu!" darabAragaDhanI deDhI AgaLa beya bAju bhUmiyA ne pasAyatA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAdAnA cAMdalA hathiyArabaMdha UbhA hatA. enI sAme pAra kenAM ToLAM mulakamAM jenA nAmane kALa-ke vAgate hato evA vaMkA ne vakarelA dekhIne jevA UbhA hatA. vela AvI, UbhI rahI. bhUmiyAoe baMdha choDyA. ne velamAMthI cAvaDA saMdhAra nIce Utaryo. A, saMdhAra Avo !' jAma rAyala bhayaMkara kaTAkSathI boloH "tame jyAM AvavAnuM nAma laIne nIkaLyA hatA tyAM ja AvyA kharA-paNa jarA judI rIte !" pitAnI mUchanA vALane dAMtamAM cAvatAM cAvaDAe cAre tarapha najara pheravI. bhale dADha bhAMgI nAkhI hoya ne madArInA baMdhanamAM hoya, toya kALo nAga che bhayaMkara lAgatuM nathI : cAvaDAnA caherA upara evI bhayaMkaratA beThI hatI. dago ..." cAvaDe eTaluM ja bolyo. ane eTaluM bolIne cUpa rahyo. keNa, cAvaDe saMdhAra dagAnI phariyAda kare che ?' jAma rAyale kahyuM, "ane mAre ne tAre kAMI vera nahi ne mArA gaDha upara tuM caDI Avya-rAta mAthe laIne ADaphATa rastethI-e te jANe dago nahIM paNa rajapUtavaTa haze, kema ?" cAvaDe cUpa rahyo. jAma rAyala paNa cUpa rahyo. leke paNa cUpa rahyA. paLavAra jANe bhAre bejavALuM mauna tyAM AvIne beThuM. "are bAdalajI!" jAma rAyele sAda dIdho. bhUmiyAne mukhI ne kaMthakeTane keTavAla bAdala Abhe. A cAvaDA saMghArane gaDhanI rAMge Ubho rAkhe, ne jhAMpaDAne mokalIne saMdhAne kahevarAvo ke tamAre mukhI amArI kedamAM che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha ene jIvate je che te tame badhA gaDhathI eka jojana che. jaIne paDAva nAMkhe. bAkInI vAta ame cAvaDA sAthe samajI lezuM!" pachI cAvaDA saMdhAra sAme joIne rAyala jAme pUchayuM : "tAre. kAMI kahAvavuM hoya te tAreya saMdeze bhegAbhego kahI devarAvIe." cAvaDe hasyo: "mAro saMdeze? mAro saMdezo je kahAvI zakAya jADejA jAma tamArAthI, te kahevarAvaje ke cAvaDA saMghAranuM je thavAnuM hoya te thAya; enI kaI paravA nA karaze, paNa A gaDhanI eka kAMkarIye UbhI rahevA nA dezo !" jAma rAyalanA caherA upara bhayaMkara rekhAo UpasI AvI. emanI AMkhamAMthI pragaTata AganA zeLa jevo ugra Aveza jANe jenArane dajhADI rahyuM. ame te jADejA, samajo, saMdhAra ? kALA nAganI sAthe ramanArA ne kALA nAgane ramADanArA. tAre A saMdeza paNa ame akSareakSara kahAvIzuM ! kAmadAra, belA jhAMpaDAne !" bhUmi jhAMpaDAne belAvavAne gayo. bAdalajI! laI jAoA cAvaDAne. gaDha upara zULI ubhI kare. ne saMghAra kaTaka je gaDha tarapha eka pagaluM paNa AgaLa mAMDe ne te cAvaDAne zULIe caDAvI deje !' jI, bAvA !' ane ApaNA kaTakane taiyAra karIne gaDhanA daravAjA AgaLa ekaThuM kare. saMdezAne zo javAba Ave che e joIe. pachI saMdhAranuM pANuM mApI lezuM.' pANI ema na mapAya, rAyala jAma! tame te meDa munAInA vaMzaja. eTale maradanAM pANI kema mapAya enI tamane te khabara
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jadAnA cAMdalA 97 na hoya, paNa pANI mApavuM hoya te Apo mArA hAthamAM eka talavAra ane pachI ApaNe mApIe ke jenuM pANI jorAvara che ? ATalI tamArI vastI, ATalA tamArA bhUmiyA, ATalA tamArA pasAyatA, e badhuM chatAM je huM gaDha sasaro bahAra nIkaLI jAuM te tame hAryA, ne na nIkaLuM te huM hAryo!" saMdhAre jANe paDakAra pheMkyo. thoDIvAra te rAyala jAma vicAramAM paDyo; ene A paDakAra sAlI rahyo. paNa kAmadAra hIrA zeThe kAnamAM kahyuM : "bAvA ! nAga sANasAmAM pakaDAya che, pachI jheranAM pArakhAM karavAnuM kAMI kAraNa? kAMI kAraNa vagara, kAMI lAbha vagara, ApaNuM be-pAMca bhUmiyA marAvavA? e te Ameya mUo che ne Ameya maravAne che. ene have vadhAre nahAvAnuM ne nivavAnuM zuM che ?" rajapUtarAjane enA svabhAva mujaba vANiyAnI salAha pyArI nA lAgI. cAvaDo pakaDA pakaDAya teya ene mAthe eka kaheNa mUkI jato hato, enuM ene lAgI AvatuM hatuM ! kAmadAra jAma rAyalanI vimAsaNa samajI gayo. eNe umeryuM: bAvA ! saMdhAra ekale che ema Apa mAne che ? lakhapatavALA ne sAMdhaNavALAnI ene dUpha na hoya te dariyo mUkIne e ATale Aghe doDyo Ave khare ? sAta zeraDethI Avyo hoya toya rApara ne lAkhiyArane ene vasIla hoya. saMghAra dariye mUkIne raNamAM Avyo che ne vahANa mUkIne ghoDe caDyo che, e kAMI pitAne bharaze nahi." haTha pIsIne jAma rAyale mAthuM dhuNAvyuM. A vAta e pote paNa vimAsatA hatA. saMdhAra vahANA mukIne ghoDe caDIne raNamAM Avyo kayAMthI ? kAM te bArADImAMthI sAta zeraDAnA mArage AvyuM hoya, ne kAM te mahoI AgaLa UtarIne kaMThImAMthI Avyo hoya. beya ThekANe pitAnI sAthe duzmanAvaTa rAkhatA evA bhAIonI jAgIro hatI,
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 jagatazAha e jAgIre seMsara saMghAra paDyo te ene kyAMkathI kAMIka cetavaNI te maLe ne ! A te cheka pAdaramAM AvIne UbhuM rahyo tyAre...te bhAI, eka vAta kAmadAranI sAcI ke AjakAla sagA bhAIne paNa bharoso karAya evuM kyAM rahyuM che ?" cAvaDo tiraskArathI hasyo: "eka te bApaDA amArA bhANeja ne emAM vaLI vANiyAe kAna karaDyA. cAla bAdala, mane laI jA; tamArI taravAra te jovA na maLI, have zULI te joIe!" ane rAyela jAma tarapha pITha pheravIne lokonA ToLAnI sAme cAvaDo saMghAra cAlavA mAMDayo. catura kAmadAra samayane raMga pArakhI gayeH cAvaDe vAtane raMga pheravatA hatA, pitAnA baMdIvAsa upara maradAnagInA opa caDAvatA hatA kAmadAre tarata ja hAkala mArI: "are nAyaka ! A cAvaDAne ene kaTakamAMthI jIvate jhAlI lAvanAra chokarA jagaDUne ahIM bolAvo bAvA pAse ' ! kAramo ghA vAge heya ema cAvaDe thaMbhI gayo. lekee enI camaka joIcAvaDo vAta bhale ne bahAdurInI kare, paNa enA bharyA kaTakamAMthI ene jIvato pakaDI lAvanAro te ApaNe juvAna che ne ! talavAra tANe, mUchanA AMkaDA caDAvya ne maraDanAM veNa bhAMkhe kAMI thoDI maradAnagI Ave che ! bhAI, sAcI maradAnagI te AnuM nAma! bheNamAM hAtha nAkhIne kALA nAgane bahAra kheMcI kADhe, ema A juvAna jagaDu bharyA kaTakanA oDAmAMthI cAvaDAne jhAlI lAvyo ! eNe eka ja jhATake saMghAranA kaTakane heThe besArI dIdhuM ne gAmane nirbhaya karyuM. bAkI talavAranA tAlaTA levAmAM maradAnagI hota ne te te luhAra mAtara maradAnagInAM zIMgaDAM ugAData pitAne mAthe ! soLa varasanA pAtaLiyA chokarAne AvatA joIne lekamAtra
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ jazeAdAnA cAMdalA ** A enI sAme joI rahyA. enI pAchaLa enA traNa bhAIdhA hatA. kAM kALajhALa aMgArA jevA cAvaDe te kAM juvAnImAM paga mUkatA A cAra jaNA ! chekarAe te cheAkarAe, paNa bhAre karI emaNe ! hajI mUcha UgI nathI, chatAM bhalabhalA mUchALA ne dADhIvALAnAM pANI utArI dIdhAM emaNe ! jAma rAyalanI sAme jagaDU khe hAthe praNAma karIne UbhA rahyo. ' cheAkarA ! " jAma rAyale kahyuM : have tane ame chekare nahi kahIe; tuM te kharekharA marada che! marada ! tane teA maradane chAje evI bakSisa hoya. le A!' ane jAma rAyale potAnI mUThavALI taravAra jagaDUne jAte paherAvI. * kAmadAra ! maradane enI maradAI ne chAje evI paherAmaNI ame ApI che. enA traNeya sAgarItane hajAra hajAra kArI Apajo !' cAvaDe! kadamAM hoya te cAvaDA pote game eTalA phUfADA mAre tAya sadhAra kaTaka have DaMkha mArI zake evA sabhava kAIne dekhAyA nahi. lAkAe cAvaDAne joI lIdheA; ane ene jIvatA jhAlanArA jIvAne neya joI lIdhA. rAyala jAma ne kAmadAra masalata karavAne aMdara cAlyA gayA. gaDhanA daravAjA pAse have bhUmiyA jamA thavA mAMDayA hatA. te kAmadAre munImane traNe bhAIbadhAne ApavAnI bakSisanA havAlA ApyA hatA, eTale munIma e traNeneya laI gayA. te jagaDU peAtAnA bhAIbadhAnI rajA laI ne potAnI havelIe pAche gaye. Aje enA dharamAM enA mATe judI jAtanuM svAgata taiyAra hatuM. dIkarAe uThAvelA jokhamathI enI mAnI chAtI teA hajIye thaDaka thaDaka thatI hatI; ane potAnA putranA AvA sAhasathI sela zeThanI chAtI hajIye phulAtI hatI. saMdhanA cArapAMca zeThe paNa AvIne -beThA hatA ane peAtAnI nAtanA eka juvAne dhiMgANAne AkhA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jagatazAhe raMga palaTAvI nAkhyo enA upara pitAnI khuzI jAhera karatA hatA. jagaDUe cAvaDA saMghArane ekale hAthe jhAlya e vAtanI badhAne bhAre navAI hatI; ne AkhI vAta sAMbhaLyA pachIye emanuM acaraja zamatuM na hatuM. mALuM jarakha paNa gajabanuM nIkaLyuM, he ! A duniyAmAM koI cIja ke prANI nakAmAM nathI, ene A kevo saceTa purAvo !" jagA zeThe kahyuM. hA, bhAI! jarakhanI te sAme paNa nA jevAya, te pachI enI pAse te javAya ja zAnuM? jatAM ja bebhAna thaI javAya ! amAro pUne rabArI kahete hatuM ke jarakhanI pAse jatAM te je marachA Ave ne, emAM ne emAM te kaMIka mANasa marI jAya che! bhAI, AvuM jAnavara Aja bicArA cAvaDAne bhAre thaI paDyuM !' e te bhAI, AkhA kaTakanI vacamAM pesavAnI ne pasIne mAravAnI AvaData joIe, chAtI joIe ! ne sela zeThanA jaganI chAtI to bhAI, gajabanI nIkaLI!" tribhuvana Thakkare kahyuM. tribhuvana Thakakara pate chAtIvALA mANasa. e jyAre keInI hAmanAM vakhANa kare tyAre e vakhANa karavA joga ja hoya ! ne saMdhanA AgevAne, movaDIo pitAnA dIkarA jagaDUnAM kaI vAtamAM vakhANa kare e divasa ja sela zeThe kadI ko na hato. Aja e sAcesAca dhanyatA anubhavatA hatA. AgevAne vIkharAyA, kema ke paragAmanA-mAMDugaDhanA gerane laIne parabhu gora AvI pahoMcyA hatA. mAMDugaDhanA amarAzAnuM nAma badhAe sAMbhaLyuM hatuM. bhAI bhAInA jhaghaDAomAM, sAmaMta sAmaMta vaccenA jhaghaDAmAM, turuSka suratrANanI caDhAI enI vacamAM mALavAmAM potAnA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ jasadAnA cAMdalA 101 jAtabhAIone jALavI aDIkhama beThelA amarAzAnuM nAma te keNe nA sAMbhaLyuM hoya ? "dhara paDe, dharA paDo, paNa mAMDugaDha te meru hu!'- potAnA gAma mAMgaDhamAM pitAnA jAtabhAIone ane bIjI vasatIne jALavI beThelA amarAzAe mAMgaDhane AvI cAraNI AbarU apAvI hatI. ne evA amarAzAnI kanyAnuM nALiyera laIne gora pharatorakhaData kaMthakoTa mukAme AvI caDyo hate. ne e nALiyera upara te kaMthakeTamAMye kaMIka bApanI najara TharelI hatI. UDatAM UThatAM jagA zeTha trAMsI AMkhe amarAzAnA gora sAme, jotA jotA, jANe sela zeTha sAthe saMdhanA vahevAranI vAta karatA hoya ema, bevyA: "saMdhapati, tamAre jagaDu Ama te rakhaDuM, paNa Aja te eNe kATiyA varaNanIya AbarU lIdhI, he ! paNa have jarAka chokarAne kabajAmAM rAkhaje, ho! jarakhanI pAchaLa bhamavuM ne kaLI, DheDha ne bhAmaTAnA chokarA sAthe vanavagaDe rAtadivasa rajhaLavuM e kAMI ApaNuM kAma che ?" ane sola zeThane rAmarAma karIne, kIkIne karaDatA uMdara jevuM cUMcuM cuMcU jevuM hasIne, jagA zeThe vidAya levA mAMDI ne enI pAchaLa pAchaLa bIjAoe paNa pagarakhAMmAM paga nAkhavA mAMDyA. . e jarA UbhA raheje mahAjananA zeThiyA !' amarAzAnA gore sAda dIdho, "tame badhA ahIM che, enAthI rUDuM bIjuM zuM ?' badhA UbhA rahyA. gore kahyuM: "A amArA jajamAna amarAzA mAMgaDhana saMghapati ne mAMDugaDhanA rAjA devarAja paramAranA kArabhArI; e zeTha amarAzAnI dIkarI jazodAnuM nALiyera saMdhapati sela zeThanA dIkarA jagaDuzAnA hAthamAM ApyuM che. sahu have goLadhANA khAIne jaje !"
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jagatazAha ke "are, paNa gerabApA ! AMhIM te Dakhe che. UMTaDo kaI bAju bese e hajI kahevAya nahi. tamAre ATalI badhI adhIrAI zuM kAma joIe ? nALiyera ApavuM hoI to Apaje, paNa hamaNAM jarA thaMbhI. jAo te ? tela juo, telanI dhAra juo !' jagA zeThe kahyuM. emanA avAjamAM emanI abhilASA tUTatI hatI ene bhagArane nAda jANe raNakato hate. "zeTha, A te brAhmaNanAM veNa, goranAM veNa; e eka vAra nIkaLyAM e nIkaLyAM. paNa emAM eka bIjI vAta paNa che, jarA eya sAMbhaLatA jAo : amarAzA zeThanI dIkarInuM nALiyera svIkAravuM e kAMI sahelI vAta nathI. mATe jarA amarAzA zeThane saMdezo paNa sAMbhaLatA jAo!' amarAzA zeThane saMdeze ? amane ?' hA. jene huM A nALiyera ApuM ene mAre e saMdeze paNa ApavAne che, ne teya paMcana sAMbhaLatAM ApavAnuM che. huM uttaramAM mulatAnathI mAMDIne te dakhaNamAM madurA sudhI rakho. Ama tAmalUkathI te dvArakA ne emanAtha sudhI rakhaDyo, paNa kyAMya mane amarAzA zeThane saMdezo jhIlI zake ne A nALiyera laI zake e javAna najaramAM beTho nahi. thAkyo pAkyo eka-be divasane ArAma karavAne anAyAse huM ahIM rokAye. have ahIM A nALiyera ApIne jauM chuM, ne saMdezeya saMbhaLAvate jauM chuM.' pachI gore sela zeThane kahyuM : "zeTha, tamArA moTA dIkarA jagadUzAne belA ne !' mAe lADakeDathI zaNagArela jagaDU bahAra AvyuM. gore kahyuMH "Avo mahetA !' ane pachI gore enA kapALamAM cAMdale karyo, hAthamAM nALiyera ApyuM, senAnA ekAvana dramma ApyA,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ jasadAnA cAMdalA 103 ane gaMbhIra banIne kahyuM : kaMthakoTanA saMghapati piravADa zeTha solanA sauthI moTA putra visA jagaDUzAha! tamArA hAthamAM mAMDugaDhanA paramAra rAjA devarAjanA kAmadAra ane samasta mALavAnA jana saMgha ne vasatInA abhayadAtA amarAzA zeThanI moTI dIkarI jazedA eTale ke yazomatInuM nALiyera mUkuM chuM. e nALiyera lezo ? cAvaDA saMghArane tame nAvyo ne tamAruM e parAkrama sAMbhaLIne huM A nALiyera ApavAne AvyuM. paNa cAvaDA saMdhArane jIvate jhAlavA jevuM A nALiyera jhAlavuM saheluM nathI, he !" nALiyera te tame pote hAthamAM mUkyuM che; pachI kema pUcho che gera, ke leze ?" kema ke e nALiyeranI sAthosAtha amarAzAne saMdeza paNa ApavAnuM che. e saMdezo jenAthI na jhilAya e A nALiyera pAchuM ApI de! ne je e saMdezo jhIle e jaNa e saMdezAne amala karyA pachI mAMDugaDha jAna joDIne Ave ! are, mAMDugaDha jAna joDIne zuM kAma Ave ? evuM zuM kAma kare? hukama karazo te amarAzA zeTha pite sAme cAlIne potAnI dIkarI paraNAvavA Avaze.' evo te zo saMdeza che?' jagaDUe pUchayuM, "gorabApA ! ahIM mArA bApa beThA che, pAchaLa mArI mA UbhI che, A badhA saMghanA zeThiyA hAjara che. badhAyanA dekhatAM-sAMbhaLatAM kahuM chuM ke A nALiyerane mane moha nathI. tamArA manamAM hajI paNa kAMI khaTake hoya te hajI paNa e pAchuM laI le. paNa eka vAta kahI mUkuM chuM, saMdeze sAMbhaLyA pachI te nALiyera pAchuM nahIM ja ApuM !' zAbAza juvAna ! mAre paNa e ja jaNa zodhavo hata- mArA jajamAnanI lakSmI jevI dIkarI mATe ! jeNe pAMce Indri vatI tIrthakarane bhajyA haze ne pAMca AMgaLIothI sUrIzvaranI sevA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 jagatazAha karI haze e ja mArA jajamAnanI bhAgyavaMta sulakSaNa kanyAne varaze. have bApa, amarAzA zeThane sadeze sAMbhaLI le." jI!" amarAzA zeTha kahAve che ke AjakAla ane have pachInAM pacAsa-se varasane A juga mahAkaparo Ave che. rajapUtavaTa bhAMgI gaI che. sulatAna sulatAna, rAja rAjA, bhAI bhAI, sAmaMta sAmaMta aMdara-aMdara laDe che ne ekabIjAne luTe che. ane pADA pADA laDe ne bicArA jhADane kho nIkaLe ema AmAM saravALe te vasatIne ane enA vepAra-rojagArane ja ghANa nIkaLe che. ghANImAM tala pilAyA ema vasatI pilAya che ne cicoDAmAM zeraDI nicovAya ema e nivAvAnI che. mahA bUre kALa AvI rahyo che. siMhaNa jAdava, subhaTa varmA paramAra ne ajayapALa solaMkI jevA naThera-kaThera rAjavIone paNa deva kahAve evo mahA bUro kALa AvI rahyo che, samajo ke, AvI ja pahoMcyo che meM-amarAzAe mArI gajAsaMpata pramANe mArA jAtabhAIo ne vasatImAtra mATe mAMDuMgaDhane Azare Ubhe karyo che. Aja mALavo Akhe saLage che ne bhale hajI paNa vadhAre saLage, paNa mAMDugaDhamAM mANasanI mANasAIne ane nArInA zIlane, vasatInA dhaMdhArojagArane ne vepArInA vepArane abhaya che. meM eka sAdA ne sAmAnya rajapUtamAMthI sAco prajApratipAla saryo che. Aja mALavAne vAre, te kAla gujarAtano vAre. mATe mArI dIkarInuM nALiyera je hAthamAM jhAle e mArA mAMDuMgaDhanI jema gujarAtamAM paNa evo ja kaIka Azare Ubho kare, jene na te kaI sulatAna satAvI zake, na te kaI rAjA teDI zake ke na to koI lUTArunAM dhADAM lUMTI zake; ane jemAM besIne vasatI ene dhaMdho kare, mahAjana
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ jadAnA cAMdalA 105 ene vepAra kare, ne e AzarAne eka arahaMtanuM-zAsanadevanuM ne bIjuM mArA jamAInuM rAmarakhavALuM hoya. evo eka Azare Ubhe kare, pachI ja mAre jamAI jAna joDIne mAMDugaDha paraNavA Ave ne e jamAI hukama kare te huM dIkarIne bApa UThIne sAmethI jAna joDIne mArI dIkarI paraNAvavA AvuM !' paLavAra te sahu sAMbhaLI ja rahyA; keI kAMI belyuM ja nahi, bolI zakyuM ja nahi. gore pUchayuM : "kema vasA ! have kahe, tamArA hAthamAM meM atyAre mUkyuM che e nALiyera che ke musIbatane sarapAva ?" "gerabApA!' jagaDUe kahyuM: "tame te mArA bApane ThekANe kahevAo. tamane vadhu te zuM kahuM? paNa mAre mana A nALiyera ja che ne e AjathI tamArA jajamAnanI mArI pAse thApaNa che." "bhale juvAna, bhale! paNa vANiyAne dIkaro thaIne thApaNa oLavI jaIza mA he ! nahitara mArA jajamAnanI dIkarIne janamabhara kuMvArA rahevuM paDaze ne enuM pApa tAre mAthe paDaze!"
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 ... ... DAhyo dIkare dezAvara kheDe khATanI sAMkaLa upara be hAtha ane khATa upara eka paga TekavIne lakSmI UbhI rahI. enA caherA upara mUMjhAyele roSa, phaNa mAMDelA nAganI jema, beTho hato. eNe jarA UtAvaLe avAje kahyuM : "keI divasa tamArI sAme UMce sAde belI nathI, paNa Aja bolI javAya che mArAthI. AvI naThera mazkarI tame sahana kema karI ? e nALiyera geranA mAthAmAM ja pAchuM kema nA mAryuM ?' sela zeThe jarA rimata karIne kahyuM : "paNa tArA dIkarAe mArA sudhI vAta ja kyAM pahoMcavA dIdhI ? mane na te gere pUchavuM ke na tArA dIkarAe pUchayuM ke A vAta tamane game che ke nahi ? pachI mAre kahevAnuM ja kyAM rahyuM ?' paNa tame mUMgA kema rahyA ? tame gerane nA kema nA kahI ? tame ApaNuM jagaDUne vAryo kema nahi ? tame A navInavAInA gora ne enA navInavAInA nALiyera ne tamArA navInavAInA sapUta sAme vArApharatI jovAmAMthI UMce ja kyAM AvatA hatA ke jagA mahetA sAme tamArI najara paNa jAya ? e pAghaDI baLyo mUchamAM ke hasate hate ! saMdha jevA saMdhanA saMdhapatinuM AvuM apamAna thayuM enA upara e te jANe kAkhalI kUTatA hatA ! e te jANe ThIka ! e kyAM koInA sArAmAM koI divasa rAjI rahyo che ? paNa tame kema AvuM apamAna sahana karI gayA che te mane kaheze ne?"
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 DAhyo dIkare dezAvara kheDe. apamAna....kevuM ?...mAruM ?.." " huM bhUlI, lAkhAvAra bhUlI, tamAruM nahIM, ApaNuM. tamAruM hAya, mAruM haiya, ApaNuM hAya, game enuM hoya, paNa apamAna e apamAna ! e tamAre kema mUMge moDhe svIkAravuM paDyuM e ja mane kahe ne ! nakAmI ADI vAta zuM kAma karavI paDe che? - "huM ADI vAta nathI karate lakSmI ! huM e ja vAta pharI pharIne manamAM saMbhArI jouM chuM. gore zuM kahyuM ? jagaDUe zuM kahyuM ? ene vicAra karatAM, emAM mane sAce ja, apamAna jevuM kaMI nathI dekhAtuM." have e amarAzA mAMDagaDhane moTo zeThiyo hoya to enA gharane ! ne enI dIkarIne evo vara joItuM hoya te bhale e game tyAMthI gotI le. paNa....paNa.." paNa zuM..?" mane kAMI sUjhatuM nathIH zuM kahuM ne zuM nA kahuM ? paNa tame sAva cUpacApa beThA rahyA enAthI te mAruM mAthuM bhamI gayuM! kaIka kAraDiyA rajapUtane mekalAvAya evo saMdezo mArA dhaNIne-vANiyAnA dIkarAne-mokalyo? mArAthI te A gAmamAM have UMcuM mAthuM rAkhIne calAya evuM ja nA rahyuM !" eTaluM badhuM zA mATe? zA mATe na calAya ?' "zuM huM sAva lekhAmAMthI ja gaI ? gAmamAM vANiyAnA chokarAo che ne e paraNeya che. ne mAro chokaro nahIM paraNe ? kaMIka mAgAM nAkhanArA AvI gayA che. ApaNuM gharane uMbare, te AvA nALiyera vagara zuM ochuM rahI jatuM hatuM mAre ke tamAre ?' lakSmI ! kALa ja evo vicitra che, eTale pachI ApaNA chokarAne mATe vicitra nALiyera Ave emAM Ama akaLAya che zuM ?
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 jagatazAha amarAzA e kAI sAdhAraNa mANusa nathI. gora mahArAje kahI e vAta paNa sAcI che. mAMDuMgaDhane Aja eNe evuM ja batAvyuM che. dilhInA sulatAna ke dhArAnA paramAra phejanI phAja laI ne jAya ne tAya emanA kAI nAya gaja tyAM vAge ema nathI--evI otha UbhI karI che tyAM te eNe ! ' 6 te zuM mArA gharanI AbarU levA mATe ? * gAMDI ! enA gAre kahyuM e sAcuM che. amarAzA judI mATInA mAnavI che. te enA gharanI kanyA paNa evI judI mATInI ja haze. sAMbhaLyuM nahi, enA gAre kahyuM e, ke e AkhA mulaka rakhaDI rakhaDIne thAkyo, paNa amarAzAne paDakAra jhIle eve pANIvALA ene kacAMya nA dekhAyA. eNe teA UlaTI ApaNI AbarU vadhArI.' 'bhalene ApaNI AbarU nA vadhe. mAre tA mAre cheAkA bIjA cheAkarA paraNe ema ja paraNAvavA che--e lAkha vAte eka vAta! enI cheADIne janamakuvArI rAkhavI heAya teA rAkhe; ne kAIka khIjo maLe tA bhale ene paraNAvI de! huM teA hamaNAM ja gArane kahevarAvuM chuM ke gArabApA, jo nALiyera ApavuM hAya tA sIdhI rIte Ape; tA ame jAna joDIne vAMseAvAMsa AvIe chIe; nahi teA tamAruM nALiyera tame tamAre pAchuM laI jAe ! ' " joje, utAvaLI thaI te kAMka evuM kahevarAvI besatI nahiM, hA! e nALiyera nathI mane ApyuM ke nathI tane ApyuM. e te sIdhuM jagaDUnA hAthamAM ApyuM che. jagaDUne pUchI joyuM che ? ' , 'have emAM ene zu` pUchyuM che? vahu teA mAre joI ne lAvavI che ne ? ' lakSmI ! eka vAtanI tane yAda dauM: tuM pelI hAMDIvALI vAta vIsarI gaI tA nathI ne ? '
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109. DAhyo dIkare dezAvara kheDe vaLI pAchI e ja vAta saMbhArI ?" are gAMDI ! AjakAla vANiyAmAtrane ghera, vepArImAtrane ghera e vAta eka yA bIjA rUpe thayA ja kare che. tane lakSmI, ema nathI lAgatuM ke tArA moDhAnAM AjanAM veNu e tuM nathI bolatI, paNa pITha vALatI vidhAtA bele che?' vaLI pAchI e ja vAta? tame mane gAMDI gAMDI kahyA kare che, paNa A gharamAM kharekhara gAMDI vAta keNa kare che ?' keNa jANe kema, paNa mArA haiyAmAM bhaNakArA UThayA ja kare che ke e vAta gAMDI nathI, vidhAtAnA saMketanI che. tuM ja vicAra kara, je vidhAtAe pITha nA pheravatI hoya te tuM AvI vAta moDhAmAMthI uccAre paNa kharI ? amarAzA jevo amarAzA, mAMDugaDhanI vasatIne dhaNI-je gaDha AgaLa dillInA sulatAnanI pheja thaMbhI jAya che, dhArAnA paramAranI senA rokAI jAya che; je gaDha AgaLa cAra, lUTArA, bahAravaTiyA, Daphera, ADoDiyA paNa hAtha ghasatA rahI jAya che, evA vaMkA gaDhane vaMka amarAzA-A AkhAye dezanA vANiyAnA chokarAomAMthI potAnI dIkarIne mATe eka tArA chokarAne lAyaka mAne, ne enI gaNatarImAM bhUla hoya te pitAnI dIkarIne janamakuMvArI rAkhavAnuM jokhama kheDe; tArA dIkarA upara bharosAnI AvaDI moTI hUMDI lakhI nAMkhe." paNa te pachI paraNAvI de ne?" lakSmIe akaLAIne kahyuM. "kasoTI kathIranI nahi, patharAnI nahi, sonAnI thAya, hIrAnI thAya. emAM Ama akaLAvuM zuM ?" te bhale mAro chokaro kathIra rahyo, bhale patharo rahyo ! e te jyAre bApanI peDhIe besaze tyAre, sahune ghera ghIne ghaDe ghI thaI rahe che ema, mAreya sau sArAM vAnAM thaI raheze!'
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 jagatazAha gAMDI! tuM te ekalI tArI ja vAta kuTayA kare che ne mArI vAta te sAMbhaLatI ja nathI! paNa have e vAta ja cheDI de. tArA dIkarAe nALiyera lIdhuM tyAre e tane ke mane pUchavAye rokAyo nahoto. bAkI te chevaTe e paNa vANiyAnI dIkarI ja che ne! jarA dhIraja dhara. vidhAtAe dhAryuM haze e thaze, ne vakhata vakhatanuM kAma karaze. jarA tela je, telanI dhAra je. e te ema paNa kema na bane ke amarAzAnA mAthuM bhAMgI nAkhe evA saMdeza pachI jagaDUnuM mana ThekANe AvI jAya ane e kALI, piMjArAne DhaDhanI bhAIbaMdhI mUkI de ne dukAne citta coTADIne bese ? A eTaluM thAya ne toya ghaNuM che. bAkI eka vAta kahuM tane, amarAzA jevuM ThekANuM maLatuM hoya ne te varasa be varasa rAha jovAmAM kAMI vAMdhe ja nahi. ne varasa be varasamAM te amarAzA pote ja lagananI utAvaLa karavA mAMDaze. game tema tema ApaNe dIkarAnAM mAbApa ne e dIkarIne bApa; vahelImaDI paNa mane ke tane nahi caDhe eTalI kIDIo ene caDaze.' "A ema thAya che ...." tyAM mAtApitAnI vAtane aradhethI kApate hoya ema jagaDU aMdara Avyo. le, bA paNa ahIM ja che ne zuM ? bApujI !" "Ava. kema, kAMI kAma hatuM ?' "jI. huM tamArA AzIrvAda mAgavA Avyo chuM.' AzIrvAda? zA mATe ? " huM tamArI vidAya levA Avyo chuM. bApujI, bA, tame beya mane AziSa Apa !" vidAya ? AzIrvAda? kAMI gAMDo te nathI thayo !" jagaDUnI mAtA lakSmIe kahyuM: "AMhIM tane zI khoTa che? ahIM ja kAmamAM
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAhyo dIkaro dezAvara kheDe 111 mana parovIza teya ghera beThe gaMgA che.' nA bA, huM DAhyo chuM ne DAhyo dIkaro te dezAvara kheDe.' gAMDA ! amarAzA zeThanA saMdezAe tArI rajhaLavAnI Tevane ghaTADavAne badale UlaTI vadhArI mUkI ke zuM ? mane te ema ke kAnanA paDadA teDI nAkhe evI enI vAta sAMbhaLIne have tuM jevA tevA halakA varaNanI bhAIbaMdhI mUkI daIza ne peDhIe besI jaIza. vahelAmoDo tArA bApanA pagarakhAmAM paga mUkIza. tyAM A navuM tUta zuM lAvyo ?" bA ! Aja sudhI mArA manamAM jANe dhummasa chAyuM hatuM. bAcakA bharuM paNa bharAya nahi. jANe kAMIka dekhAya che ne nathI dekhAtuM, evuM mAruM mana saMtAkUkaDI ramatuM hatuM. mAro jIva peDhI upara besavAnI nA pADate hate. peDhInAM pagathiyAM AgaLa pahoMcuM ne jANe mArA haiyAmAMthI sAda jAgate: "jaIza mA ! tyAM jaIza mA! e tAruM kAma nathI. tyAM paga mUkIza nA ! paNa mAruM kAma zuM e mane sUjhatuM na hatuM. jANe kAMIka zodhyA karate haiuM ne mane maLatuM nA hoya ema huM atyAra sudhI havAtiyAM mAratA hatA. paNa Aja mAruM kAma mane sUjhI gayuM che." na je hAya mATe sUjhavAvALe te! huM tane kaI vAte AMkha AgaLathI aLago karavAnI nathI, samajyo ?' bA, mAruM kAma mane sUjhI gayuM che; have mane rekIne tuM zuM karIza? nakAmI rajhaLapATamAM ja mArI jiMdagI jaze ne kyAreka A cAvaDA saMdhAranA jevA keIka mAmalAmAM mAruM kamota thaze. emAM mAre, tAro, bApujIne ke kuLane ze zukkaravAra vaLaze ? mA ! mArI juvAnIne Aja paDakAra thayo che. zuM tuM ema mAge che ke mArI UgatI juvAnIne saMkelIne mArA bApa karatAye Dose thaIne huM dukAne besI jauM ?'
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 jagatazAha amarAzAnA garanI vAtathI tAruM mAthuM bhamI gayuM lAge che !' "emanI vAta khoTI paNa che ? e te vANiyAnA dIkarAne bhagavAne jevo ghaDavA dhAryo e ene paDakAra maLyo che. e paDakAra amarAzAne che. amarAzAne e paDakAra te kharI rIte mArI juvAnIne che. mA, AkhA deza upara jeratabalI, baLAtkAra, Aga, khUna ane lUMTanuM sAmrAjya chAyuM che. sulatAne, sUbAo, phojadAre, rAjAo, jAgIradAre, garAsadAro mulaka AkhAmAM lUMTa karavA jAya, paNa mAre ghera te bhIkha mAgavA ja Ave, evuM mAre karavuM che. lUMTAya te mulakamAM kaI bAdazAhathI paNa nahi, mAMdhAtAethI paNa nahi, ane bhIkha te rAjA-mahArAjAne paNa Ape, sulatAnane paNa Ape, enuM nAma sAco saMdhapati, enuM nAma sAco vANiye ane enuM nAma ja sAce zeTha ! bA, mane javA de. mArI juvAnI sAda kare che. tyAM tuM mane rokI rAkhIza ? e paDakAra jhIlatAM kadAca huM marI jauM te e mata paNa UjaLuM haze; ne e paDakAra jhIlIne huM jIvate rahuM te mA, A mulaka Akhe pitAne bhUlI jaze teya mane nahi bhUle. kALa keInI adaba nathI rAkhato, paNa mArI adaba jarUra rAkhaze." dIkarA !." bA ! A paDakAra..A paDakAra eka juvAnane maLe ane te paNa enI mA ane enA bApanI hAjarImAM maLe, saMghanI vacamAM maLe...pachI...kAM te huM cAvaDA saMghArathIye vadhAre adhama keTIe jAuM ne kAM ne huM amarAzA karatAye UMcI keTIe jaI pahoMcuM-bA, A be sivAya have trIjo mArga mAre mATe ughADo nathI. AziSa de bA, mane javA de !' sala zeThe dhIragaMbhIra svare pitAnAM patnI lakSmIne kahyuM : "lamI ! AziSa Ape tamArA putrane ! have mArAM ne tamArAM hajAra
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAhyo dIkare dezAvara kheDe 113 valakhAM ne valepAta chatAM paNa e gharamAM raheze nahi. bhale DAhyo dikaro dezAvara kheDe ! jAo beTA, arihaMta bhagavAna tArI rakSA karo ! zAsanadeve tAruM kalyANa karo ! lakSamI, ene AzIrvAda Apo ! vidAya Apa!" mAtApitA pAsethI vidAya laIne jagaDU havelInI bahAra nIkaLe. tyAMthI e parabhu gerane tyAM gayo. gArane tyAMthI khabara maLyA ke cokhaMDo gharamAM baLataNa nathI te lAkaDAM vINavAne vagaDAmAM gayo che. cokhaMDAne gharethI jagar3a kALI turaka piMjArAne tyAM gaye. piMjAro tyAM na hato. piMjArAnI patnI khImalIne dhamakAvatI hatI : "rAyA ! tAro bApa majUrI karI karIne tUTI jAya ne tAre dhiMgANe javuM che ?" khImalI hasate hatoH "mA, jarA mArI paNa vAta te sAMbhaLe ! are, e sAMbhaLIne te tuM bhavAI bhUlI jA bhavAI! zuM majA AvI ! zuM majA AvI ! mAruM te hasavuM ja mAya nahi. ne meTethI hasuM to vaLI kaIka AvI caDe. nejA pAse cAvaDe sUtA hatA. enAM nasakorAM evAM belatAM hatAM ke jANe rAte kUtarAM sAmasAmAM ghUrakatAM hAya ! eka to kaThaNa jamIna, temAM vaLI raNanI khArI dharatI ne ame page ughADA eTale amAro te jarA sarakhAya avAja na thAya.' mALA cera jevA che, cera jevA !' mAe TahUke karyo. thoDIvAra jANe e dhamakAvavuM ja bhUlI gaI "bAkI ame avAja karyo hota ne teye e cAvaDo sAMbhaLavAne na hatA. eka te enAM nasakorAne avAja jANe bilADAM bAjhatAM hoya e; ne bIjuM thAkyo pAko khUba pIne paDelo. meM te haLave page enA mAthA AgaLa jaIne enuM nAka ja dabAvyuM. nAka dabAyuM eTale enuM moTuM UghaDI gayuM ne moTuM UghaDayuM ke tarata vasAe
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 jagatazAha moDhAmAM DU sI dIdho! pachI vase enI chAtI upara caDI beThe ne meM enA vALa pakaDIne mAthuM nIce bhemAM cArapAMca vAra jhIMkayuM. bicArAthI moDhethI belAya nahi; chAtI upara vase caDI beThela; huM vALa pakaDIne mAthuM dabAvIne beThelo; bApaDAnuM moDhuM joyuM hoya ne...hAya ne !...mA, saMbhAruM chuM ne mane hajIya hasavuM Ave che !' "te reyA, beThe beThe hasyA kara ! ne tyAM tAre bApa bApaDo majUrI karyA kare ! paNa tane AmAM jaza zuM maLyuM ?' - "are bA, A hajAra kerI !....." "ha.jA.2. kerI ! tane ?....olyAne kUtaru DhasaDe ema DhasaDI lAvyo emAM ?..ne ahIM tAre bApa DhasaraDA karI karIne savArathI sAMja sudhI kUce maLe che ne hADakAM gALe che tyAre mAMDa eka kerI bhALe che!" tyAre ema che mA ! bola, kAma sAruM ke nahIM ?' mAM mAthuM khaMjavALavA mAMDIH "mera royA, AmAM avaLuM paDe te ghANImAM nAMkhIne tela kADhe ne tArA bApane te avaLuM paDe te bahu bahu te pAyalI ochI maLe ke mAra paDe te vaLI hajAmane ekAda pATo baMdhAvavo paDe; bIjI te kaI upAdhi nahIM ne !' "are, paNa amArI vAta pUrI sAMbhaLI te kharI. pachI te ame cAvaDAne bAM -deraDuMya enuM ne kAyAye enI! pachI ame cAre jaNuM ene jamIna sarasa DhasaraDIne upADI lAvyA! Ama te saMdhAra badhA gheDAnI paLojaNamAM paDyA hatA, ne dehAdeDa karatA hatA. paNa vakhata che ne keIka joI jAya eTale cAra cheDe cAra deraDAM bAMdhIne vacamAM ene DhasaDatA AvyA. bApaDo belavAnuM mana kare te mAra DUce ! Ama bicAre adhamUo thaI gayo ne ene marachI AvI gaI!' ' "te Ave ja ne ! tame te mALA kasAI jevA che !'
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAhyo dIkaro dezAvara kheDe paNa bA, A hajAra kArI...' hA, e che.' tyAM jagaDU AvI pahoMce. are vasA ! dasta, atyAre kyAMthI ?' "Avo, vasA zeTha, A !' "hA. bA, paNa mAre jarA khImalInuM kAma che." "A Ave." kahIne khImalI UThayo. ghara bahAra gayA pachI jagaDUe kahyuM: "dasta, tArI rajA levA Avyo chuM.' kema ?" "huM have jAuM chuM." "kayAM ?' "khabara nathI; akkala derI jaze tyAM jaIza.' te ApaNe kyAre ADhavuM che ?" ApaNe ?" hAsto. huMya bhego-tuM rajhaLavA jA te rajhaLavAmAM, kamAvA jA te kamAvAmAM-jyAM jAya tyAM." tArI bA......" vasA, hajAra karI ApI che gharamAM. mArI bAne svabhAva evo che ke pahelAM gALe deze ane thAkaze eTale pachI rajA deze." cAla, dUdAnI rajA laI AvIe." dUdAne tyAM pahoMcyA te, hariye rAjamAM gaye hatuM-kAmadAranI DelImAM kAMIka kAma hatuM--ane dUdo taiyAra ja hato. mArI nAtane tamane vAMdho nA hoya te mane..."
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 116 jagatazAha "gAMDA, ahIM gAmamAM tArI nAtane vAMdho nA AvyA te para gAmamAM te AvatuM haze ?' tyAM mAthe lAkaDAMnI bhArI upADIne Avate cokhaMDo maLe. vAta sAMbhaLIne ceDAe bhArI jamIna upara pheMkI dIdhI ne joI kADhavA mAMDI. alyA bhAmaNa! bApaDI janoIe zuM bagADavuM che tAruM ?" nA, bagADyuM te kaI nathI. paNa dariye javuM hoya ne te joI kADhI nAMkhIe ne pAchA AvIne pachI devadIvo karI brAhmaNane jamADIne pAchI paherI laIe; joI abhaDAya nahi e mATenI A rIta karI mUkI che.' roja mArA bhege phare che, emAM tArI janoI nathI abhaDAtI ?" dUdAe pUchyuM. have e abhaDAvuM-babhaDAvuM te jANe samajyA ! te mArA bApane kahuM chuM ke mAre nathI jeza jevA ne nathI gorapadAM karavAM. ApaNe te sipAI-brAhmaNa chIe. paNa A te AgaLathI karI mUkyuM che ne ! lyo tyAre cAle !' "Ubhe rahe. ema cAlavA kyAM mAMDavuM che? tuM A bhArI mUkI Ava ane tArA bApanI rajA laI Ava!" emAM rajA zuM levI che ? e te ApameLe jANaze ApaNe jANuM eTale !' nA, ema nahi. ApaNe keIe rajA lIdhA vagara nathI javuM." jagaDue kahyuMH "yAda rAkho, ApaNe jaIe chIe kamAvA; rajhaLapATa karavA nathI jatA ne keIema kahe ema nathI karavuM." tuM te bhAI bhAre vediye ! paNa ThIka, rajA laI AvuM!. hamaNAsA nA nahi pADe--hajAra kerInI garamI che ne !'
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAhyo dIkare dezAvara kheDe 117 have pachI bhegA kyAM thaIzuM ?' traNe jaNa jagaDU sAme joI rahyAH he vasA ! kayAM maLazuM ? ane kyAre jazuM ? " bacAvaDA saMvAravALA mAraganI keIne hajI gaMdha nathI. eTale Aja rAte-madharAte e mArage ja nIkaLI javuM." - "kyAM jazuM ?--e jANIne mAre kaMI kAma nathI. ApaNane uttara, dakhaNa, pUrava, pacchama badhuMya sarakhuM che. A te jarA jANavA khAtara pUchuM chuM.' ene paNa meM vicAra karI rAkhyo che. vAta ema che ke mArA bApanuM vahANa laIne huM jauM emAM mArI vazekAI zI ? cAvaDA saMghAra AvaDuM kaTaka laIne TheTha gAdhavIthI ke pazitrAthI ahIM sudhI kAMI pagaraste na Avyo hoya. ne kadAca pagaraste sAta zairaDAnA mAragathI Avyo hoya to paNa lUMTano mAla vahI javAnI gaNatarIe eNe kyAMka vahANa te maMgAvyAM haze ja--kAM vAgare ke kAM nakaTImAM enAM vahANa lAMgarelAM haze. vaLI atyAre e sAvaceta paNa nahi heya. mATe A saMghAranuM ne rAyalajInuM patI jAya e pahelAM ja ghA mAravo joIe, samajyA ?" Aja rAte jarakhavALe nAke !' barAbara ! Aja rAte jarakhavALe nAke !'
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, .... . rAjA, vAjAne.... kALajhALa cAvaDA saMghAra jIvate jhalAya ne have pite ene gaDhanI rAMga upara zULInI nIce Ubhe rAkhIne AkhAye saMghAra kaTakane DArI rahyA che, e vAta upara jAma rAyalajInA AnaMdane pAra na hate. - saMghAra kaTakamAM vimAsaNa bhAre hatI. cAvaDA aMdhAre je saMdeza kahAvyo hato e kAniyA jhAMpaDAe barAbara kahyo hato, paNa saMdhAra kaTakanI vimAsaNa enI e rahI. gaDhamAMthI cakaluMya bahAra na pharakI zake evo pAka pahero goThavavAmAM AvyA hatA. chatAM cAvaDA saMghArane kaNa AvIne kyAre jIvato ne jIvate jhAlI gayuM ? huramanA sodAgaro, sindhane turakANo, bharUcanA solaMkI, khaMbhAtanA sIdI sudhdhAM jenA nAmathI trAsa pAme e cAvaDe saMghAra enA kaTakanI vacamAMthI jIvate jhalAya kema ? e vAtanuM badhAne bhAre acaraja hatuM; ane UMDe UMDe bhAre bhe paNa hato. saMghAra kaTakanI vimAsaNa vasamI hatI. ane emanAmAM je pAchalI buddhinA hatA e kahetA thayA keH "ApaNe to dariyo jANIe; dariyo mUkIne dharatI upara lUMTa karavAnuM kAma ApaNuM nahIM. ame te pahelethI kahetA hatA, paNa amAruM sAMbhaLe koNa?' gaDha bhAMgavo e Ameya ramata vAta nahotI; emAM vaLI cAvaDo + hurama-haramajha, horamUja.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA, vAjA ne... deranAra na hoya tyAre te e vAta jIva sATenI ja hatI ! cAvaDo jAya ne gaDha na bhAMge te ?...pAchaLa bhAgatAM bhAM bhAre paDe che ? eka vAta hatIH rApara ne lAkhiyAvALAe kaoNla Apyo hato ke tame kaMthakoTane lUTa ke pADIne pAdhara kare emAM amAre vacce na AvavuM ! vAta sArI lAge tyAre vacana te ghaNuM Ape, paNa vAta vaNase tyAre vacanane kaI vaLagI rahe kharA? vAta vaNasI eTale dhAre ke e garAsiyA rAyela jAmane sAruM lagADavA nIkaLe te ? jAgIradArano bharose che ? enA bolane itabAra keTalo ? nirAMte lUMTa karavA AvanArAne, cAvaDA saMdhArane sAmAvALA gUpacUpa seravI gayAne ghA bhAre vasamo paDyo hato. pitAnA kheDUne have vagara vidane saMtApI zakIzuM ne kheDune saMtApa jeIne nirAMte kasUbA letAM letAM moja karIzuM, evI gaNatarIe kaI bhUmi jAya ne mAthAmAM lAkaDIne ghA paDatAM jema tammara khAI jAya ne tammara karatAMye ajAyabI ne acarajathI vadhAre pIDa pAme, ema saMghAra kaTaka pIDAtuM hatuM. ene khabara ja nahatI paDatI ke, cAvaDAne upADyo kevI rIte ? ne jema cAvaDAne upADyo ema bIjAneya nahi upADe ene bharose che ? eTale saMghAre na te rAyela jAmane saMdezo jIravI zakayA ke na te cAvaDA saMghArane saMdeza jIravI zakyA. pUrA traNa divasa Ama vimAsaNamAM gayA. Akhare rAyala jAme dhIraja khoI-saMdhAre paDAva upADe enI. potAnI dhamakIne e DhaMDhero pITI zakato hato, paNa ene amala karI zakatA na hatA. kema ke saMdhArone gaDha upara AvatA rokavAnuM ekamAtra hathiyAra cAvaDA saMghAra hato. agara e pitAnI dhamakIne amalamAM mUkavAne zekha pUro kare to ? saMghAro kaMthakeTa upara humale kare te ? saMghArane pitAne ja humale jANe bhAre bhIMsa karanAro thaI paDe. paNa bIje ne vadhAre moTo bhaya to bIjo hato ne ene tarapha kAmadAra hIrA zeThe AMgaLI cIMdhI tyArathI e harapaLa vadhato jato hato. te e ke
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 jagatazAha rAparanA hamIracha ke sAMtalapuranA dedAra" ke lAkhiyAnA lAkhA dhurArA ke bADAnA gajanajI-A cAranI covIsInI vacamAM potAnI covIsI AvelI ! ane e cAre enA pitarAI bhAIo, ane cAreyanI dAnata khorA ToparA jevI-lAga maLe eTalI ja vAra ! eTale, na kare nArAyaNane cAvaDA saMghArane zULIe caDAvI dIdhA pachI saMghAra kaMthakoTa upara AMdhaLo humale kare ne enI bhIMsane lAbha laIne A cAramAMthI kaIka eka, be, traNa ke cAre cAra je mUkI paDe che ? te kaMthakoTanI kAMkarIye na bace. ne eka majabUta ne jIvatA gaDha sivAya e jamAnAmAM covIsInI Avaka khavAya paNa nahi ke bhAIonI vacamAM rahevAya paNa nahi. eTale hIrA zeTha kAmadAre rasto kADhoH saMghAre pitAnAM gheDAM mUkIne jAya--eTale daMDa saMghArane. pachI cAvaDo saMdhAra paNa badIvAsamAMthI chUTe ane enuM kaTaka paNa bIjA hathiyAra-paDiyAra bhale laI jAya-pAchA pharatAM rastAmAM keIka tamane satAve te tamAre tamAre bacAva karavA e joIe ne! "ne saMghAro dariye caDe ne kacchanI bhUmi choDI jAya tyAM sudhI saMghArane kapAladhvaja kaMthakoTanA killAnI rAMga upara pharakato rahe. basa ATaluM ja; kAmadArane AthI kAMI vadhAre joItuM na hatuM; ne jAma rAyalane vadhAre meLavavAnI AzA paNa na hatI. hA, eka zarata kharI ? kaMthakoTa grevIsImAMthI pasAra thatAM kAMI vAphera karavAne nahi. kaMthakoTa grevIsI mUkyA pachI rApara vIsImAM saMdhArane je karavuM hoya te kare; pachI TheTha nakaTI sudhI saMdhArane karavuM heya e kare. enuM jokhama paNa ene ne enuM hAMsala paNa ene ! saMdhAra na te jAma rAyalane saMdeza kabUlI zakatA hatA ke na te cAvaDA saMdhArane saMdeza jhIlI zakatA hatA. ne pitAnI lIdhI vAta pAra pADavA mATe khAnAkharAba thaI javAne rajapUtI Teka te saMdharAne
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 rAjA, vAjAM ne... koI divasa varyo ja na hato. eTale emaNe hIrA zeThane madhyama mArga svIkArI lIdhe. eka divase gaDhanI rAMga upara jAma rAyelajI ane emane keTavAlA bAdalajI UbhA hatA ne emaNe saMdhAra kaTakane dUra dUra kSitijamAM samAtuM joyuM. emanAM pAMca ghaDAM ghoDAramAM baMdhAyAM hatAM. emane ne buraja upara pharato hato. saMghAra AvyA hatA ghoDe paNa pAchA jatA hatA ughADI daDe ! rAyalajInA aDhIse ghoDesavAre emanI pAchaLa pAchaLa emane kaMthakeTa covIsI bahAra mUkI AvavA jatA hatA. rAyalajIe nirAMtane zvAsa lIdheH "hAza ! eka balA gaI!'' hA bAvA!" bAdale javAba Apyo, "eka te gaI paNa bIjI hajI bAkI rahI gaI !" kaI nathI rahI bAdalajI, have kaI nathI rahI ! meM gAdhavInA saMghArane parAjaya karyo. enAM pAMcase ghoDAM chInavI lIdhAM. mArI phejamAM have pAMcaso asavAra navA AvatAM e bamaNI thaze. saMghArone ne jhUMTavI lIdhe, mArA gaDhanI rAMga upara TAMgyo ne cAvaDA saMghAra enuM bhaMDuM meM laIne bhAge ! A khabara sAMtalapura, rApara ne lAkhiyAra pahoMce tyAre emanA chakkA chUTI na jAya te mane kaheje ! have bhale lAkhiyArathI lAkhe enA dIkarAnuM vera levA hAlyo Ave !" bAvA ! e te ApanI mata ema kahetI haze, paNa mArI mata bIju kahe che.' "zuM kahe che ? "A te gharamAM jo peThI che!' gho ?" "hA bAvA !" "gharamAM ?"
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 jagatazAha "hA, bAvA !' eTale ke kaMthakoTamAM ?" hA bAvA, hA !' are kaI saMdhAra rahI gayuM hoya te pakaDIne pUrI de heDamAM." A jo te saMdhAranI nahIM, bIjI che." vaLI bIjI kaI ghe?" gaDhamAM ja che bAvA !' gaDhamAM jo hoya te be hAthamAM be jaDabAM pakaDIne cIrI nAkhuM ! huM jAma rAyala kaI raMjIpeMjI sAdhu-phakIra nathI. paNa che kyAM che e te batAvo ! " "bAvA, A vANiyA !' vANiyA ? kaMthakeTanA jaina vANiyA ? bAdalajI, tame hIrA kAmadAra ne sela saMghapatinI vAta karo cho ?' hA bAvA ! "cetatA nara sadA sukhI' ema zAstaramAM kahyuM che, e sAva sAcuM che.' paNa emanAthI cetavA jevuM zuM che? A saMdha hathiyArapaDiyAra laIne gaDhane the devA nIkaLyo hato, e tame na joyuM?" "hA bAvA, e ja upAdhinI vAta che ne!' are, tame te kAMI gAMDA thayA che bAdalajI! UlaTAnA ena. ja eka jaNa cAvaDA saMghArane jIvate jhAlI lAvyuM hatuM enA kaTakanI vacamAMthI ! ne tyAre te A zaLInuM vighana kAMTe gayuM. are, ApaNane te kAMToya nathI vAge; UlaTAnI sULIye vAgI saMdhArane ne kAMTA vAgyA saMdhArane." hA, e ja bAvA, e ja !' paNa emAM te rAjI thavA jevuM ke cetavA jevuM ? ".
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA, vAjAM ne 123 bAvA ! huM kaI kathakeTane jAma nathI; huM te khAlI gaDhane keTavAla chuM. mane cetavA jega lAge te kahevAne mAre dharama. pachI bAvA jANe ne emanI vAta jANe." "paNa kAMIka samajAvo te khabara paDe !' A to eka nahi, AkhI jADejA jamAta ne rajapUta jamAta vAta kare che bAvA ! laDavuM, vaDhavuM, dhiMgANAM karavAM, mAravuM, maravuM, gaDha jALavavA, e kAma rajapUtanAM; emAM brAhmaNa-vANiyAne zuM khabara paDe ? ne dhaMdho kare, vepAra karavo, e kAma vANiyAnAM; emAM rajapUtane zuM khabara paDe ? paNa bAvA, vANiyA hathiyAra laIne nIkaLe-bhale ne gaDhane sAcavavA bahAra paDe-e vAta cetavA jevI te kharI ja. kAla UThIne e emanI vepAranI rItarasama dhiMgANAmAM lAve te ? ApelA bela pALavA, lIdhelA dAma pAchA ApavA, AvakanA gajA pramANe ja kharaca karavuM-AvI AvI vANiyAzAhI teriga je rAjarImAM AvavA mAMDe te pachI "dalAlane ne rAjane divALuM nahi" e kahetI ja beTI Thare. ne rAjane pAghaDI pheravavAne vakhata Ave. rAja pAsethI A leke nAdArIne DhaDhare mAge !' "hAmALuM..e...vicAravA jevuM te kharuM.' bAdalajIe jhera vAvavA mATe lAyaka jamIne joI lIdhA pachI mokaLAzathI pitAnuM kAma cAluM rAkhyuM. rajapUta beThA rahyA ne vANiyA medAna mArI gayA e vAta karNopakarNa bIjA jADejAomAM pahoMce, e vicArathI bAdalajInA zarAtana ne dhIMgANAne rajapUtI ijAre viSAda pAmyuM hatuM. bAdalajIne mana vANiyAoe rajapUtanAM moDhAM kALAM karyA hatAM. ene lAga maLyo. kAcA kAnanA, taratabuddhi ne phaTAkiyA jevA mijAjanA rAyela jAmane kAnamAM bAdalajIe kAlakUTa sIMcavA mAMDyuM :
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 jagatazAha 'bAvA ! Apa ja juo, gaDhanA daravAjA badhAya baMdha hatA, teya saMdhAra kaTakanI vacamAMthI enA jaNa cAvaDAne upADI lAvyA !" hA...A..mALuM !" eTale ke gaDhamAMthI bahAra AvavA-javAnA chAnA mAraga emaNe karI rAkhyA che, ema te kharuM ja ne?" ema tema temALuM.." bAvA, evA chAnA mAraga hoya ne enI ene khabara hoya te rAjane jANa karavI joIe ne ? gaDhane paLavAramAM kANo kare evI vAta emanAthI khAnagI rakhAya kema ? paNa bAvA, mAruM te anumAna che ke je duzmanane pakaDIne gaDhamAM lAvavAne khAnagI mAraga hoya to e ja mArage bahAranA duzmanane e gaDhamAM dAkhala paNa karI zake ne ? lAkhiyAranA lAkhA dhurArA....rAparanA basa, have huM tArI vAta samajI gayeH duzmana jeDe bhaLI jAya te bhAre paDI jAya A vANiyA, e tArI vAta kharI !" eTale ja te bAvA, kahuM chuM ne, vakhata Avye kaIka ne kaIka duzmana joDe bhaLI javAne mele vicAra manamAM nA hoya te AvA mAraganI vAta e chAnI kema rAkhe ? vAta ApaNAthI chAnI rAkhI eTaluMya pApa te kharuM ne ?" hA...pApa te kharuM, sAta vAra kharuM !' ne bAvA. bharakaTakamAMthI cAvaDAne jIvate pakaDI lAvI zake e vaLI gaDhamAMthI Apane pakaDIne lAkhAne ke dedArane ke gajanajIne na sepe enI zI khAtarI ? A te pharaja lekhe mArI vAta Apane karI, pachI te bAvA, jevI ApanI matya ! keTavALa tarIke mAre Apane cetavavA joIe ke AvI vasatI mAthAbhAre te kharI !" tArI vAta sAva sAcI. ne mane eka vAta sUjhe che."
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA, vAjA ne... ' jI, bAvA ! ' jakhamAravA ? nA, sadhAra AMhIM zuM kAma AvyA hatA, lUMTavA. vANiyA pAse dAma dhaNA che e lUMTavA. eTale ke AMhIM vANiyA hAya, vANiyAnA dAma hoya tyAM sudhI, bhAyAtAnA vera uparAMta, ADeADiyA ne lUMTArA ne sadhArAne paNa bheA teA kharA ne? ' 8 hAstA bAvA ! AkaDe madha haiAya te badhAya vAdharI levA doDe ! ' 125 " huM khe| huM tyAM sudhI khIjA vAdharIne the|DA paheAMcavA daIza? teA jA bAlajI, vANiyAmAtrane pakaDI pakaDIne enAM dharabAramAM je kAMI hAya e khAlasA kare ne pachI e tamAmane ApaNI ceAvIsImAMthI hAMkI kADhe ! ApaNe mAthAbhAre vasatI muddala nA joI e ! A hukamaneA tarata amala karA ! ' " rajapUtAne potAnI vIratA batAvavAne avasara nA maLe te maLelA vijayamAMya emane rasa na rahe; ne parAkrama batAvavAne avasara maLe te parAjayamAMye emane nahAnama na lAge ! tyAre rajapUtIne AvA yuga hatA ne bAdalajI e yuganA mAnavI hatA. bAdalajI ane enA pasAyatA, varataniyA ne bhUmiyA tamAmane paNa Aja sudhI parahadanI vasatInI lUMTa karavAnI vIratA tAvavAnA avasara maLyo hato. eTale gAmanI ja vasatInA eka bhAgane, khuda jAmanA ja hukama nIce, lUMTavAnA Ave! amUlakha avasara e javA de ema nA hatuM. vANiyAe emanAM nAka kApyAM hatAM. te enA badalAmAM emanAM gaLAM kApavAnA hukama emane nA maLyA, ene emane aksAsa rahI gayA ! badalAyelI rUkhanI khabara paNa ghera ghera bhUmiyA UbhA rahyA enA uparathI ja paDI. seAla zeThanI havelI ane peDhI upara bAdalajI te enA varaniyA AvyA. emaNe rAjate hukama saMbhaLAvyA ne peDhInA mahusene paherele lUgaDe bahAra kaDhavA. pachI peDhImAM, peDhInI vakhAramAM je
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 jagatazAha mAla have e cUMthavA mAMDyo, phekavA mAMDayo. kyAMka daTAyelA dAma hoya to e zodhavAnI mathAmaNa thaI rahI. medhe mAla rAjabhaMDAre mokalavAmAM Avyo; se mAla varataniyA upADavA mAMDayA. "A zuM che ?" e te mINa che. ' Ta re tamane ! vANiyA thaIne mINane vepAra kare che ? emAM ja tamArAM pApa tamane khAI gayAM! jAo, tamAruM mINa tame laI jAo. AMhIMthI apazukana kADho ! bAkI vakhAra AkhIne kaDI mAre!" turata piMjAre vakhAramAM hato. bAdalajIe ene kahyuM: "alyA piMjArA ! ahIMne tuM bharatiye che ne jANItuM che. je kAmanI eka paNa cIja gaI che ne te tArI khAla utArI nAMkhIza. cAla, A mINa bahAra kADhI nAMkha ! ne je, AmAM tArA lAbhanIya vAta che ne tArA matanIya vAta che ! kAMI kAmanuM hoya ne kyAMka bhaMDAryuM hoya, chupAvyuM hoya, bharata karyuM hoya te batAvI deje !" sela zeTha ne lakSmI zeThANIne paNa rAjane cahere-mahAre napAvaTa thavAnI khabara emanA gharane varataniyAoe ghero nAMkhyo tyAre ja paDI. emaNe zeTha ane zeThANIne paherela lUgaDe bahAra kADhyAM, nokara-cAkarane bahAra kADhaDhyAM, ane pachI kahyuM : "zeTha ! A tamArAM zeThANIne kahI dyo, dAgInA paheryA che e badhA utArI Ape !" mArA paherelA dAgInA 2..." zeTha, jhAjhI TakaTakamAM mAla nathI ! amAre parANe utarAvavA paDe..ne pachI tame kahezo ke rAjanA mANasoe amArAM bairAM upara hAtha nAMkhe. mATe chAnAmAnA utArI de !" zeThANIe dayAmaNI najare ne AjIjIbharyA avAje kahyuM : bhAI ! A eka mArI saubhAgyanI cUDI..."
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA, vAjA ne... 127 "te cUDI bhale paherI rAkho, paNa mAthethI cIpa utArI de !" kaLakaLATa karatAM puruSa, strIo, bALake eka ThekANe bhegAM thayAM. emanuM sarvasva harI levAyuM hatuM. emanAM ghare khAlasA thayAM hatAM. emanI peDhIo upara kaDI lAgI gaI hatI. emanAM mAlamilakata, sarasaraMjAma tamAma aMdara hatAM. vasatI te joI ja rahI. parabhu gerane mijAja UkaLI UThayoH "are, A anyAya ne kaI kAMI bole nahi ! brAhmaNa, luhAra, nava nAra, badhA joI ja rahe!" gAma vaccovacca dhUrjaTinA avatArazo e nIkaLe. "are mahArAja ! jarA meM saMbhALIne belo, jAma bAvA sAMbhaLaze te tamAruM AvI banaze !' bAdalajIe kahyuM. "to bhale jAma bAvAye sAMbhaLe ne bhale tamArI rajapUtANIo paNa sAMbhaLe. A tamArAM parAkrame sAMbhaLavA ne saMbhaLAvavAneya keIka te joIze ne ! sAMbhaLe rajapUtANIo !...vIrAMganAo ! jenA nAmanA patharAye pUjAya che evI satIe, tameya sAMbhaLo : vANiyAoe saMdhAne thakavyA. ne have tamArA kaMtha saMghArane thakavanAra vANiyAne thakave che.....raMga dejo he rajapUtANIo !tamArA siMha jevA bALakanA bApAone !' are parabhu gora ! jarAka jIbha saMbhALIne te belo ' are bApa rAyala jAma ! tuM te meDa ne munaIne vArasadAra. bApa, jIbha chUTI jAya, vANu chUTI jAya evAM tArAM kAma joIne pachI jIbha kema saMbhALaya? raMga che bApa, rAyala jAma, raMga che tune !" parabhu gorane marAya nahi; nahi te brahmahatyAnuM pAtaka lAge. te te gaDhamAM ne DelIe DelIe rajapUtANImAtra saLavaLe. ne parabhu gorane baLajabarIthI cUpa paNa na karAya.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 jagatazAha gara, paNa joI e zuM tamAre ?' A anyAya mArAthI nahi sahevAya rAyala jAma! meM vANiyAnuM lUNa khAdhuM che. enAM gorapadAM karyA che ne rAjA anyAya kare te enI sAme mAthuM upADavAnuM kAma mAruM che. huM A gaDha upara mAruM lehI chAMTIza. paNa mArA jIvatAM mArA rAjAne hAthe mArA jajamAnane anyAya nahi thavA dauM. samajyA, rAyala jAma?" e mAthAbhAre thayA che. vaLI tamAre ne emane zuM ? tame brAhmaNa, e jaina. enA devane tame gALa do ne tamArA devane e gALa de, Avo tamAre vahevAra. chAnAmAnA ghera jaIne beso gora ! tame tamAruM kAma kare, ane rAjane rAjanuM kAma karavA de. have rAjamAM mAthAbhAre vasatInuM pisANa thAya ema nathI !' "rAyela bApu, mAruM kAma have ghera nahi paNa ahIM che. vasatI tamAre rAkhavI na rAkhavI e tamArI mata, paNa ene lUMTIne pachI hAMkI kADhavI e kyAMne nyAya ? paherele lUgaDe mANasa jAya kyAM?' bAdalajI! A parabhu gora ADo phATayo che. ne AMhIM gaDha mAthe lehI chAMTe ne enI pAchaLa AkhI brAhmaNanI nAta dhAraNuM kare te ApaNe te ThIka, paNa gaDhamAM bAIonAM mana kevAya evuM che. eTale vANiyAne emanI gharavakharI sAthe jAvA de. bhale parabhu gara rAjI thatuM ne vANiyAne bhale huM nahi te mAro bhAI AvIne mAragamAM khaMkherI jete ! bele gora, have te rAjI ne ?' hA, bAvA, rAmarAma !" rAmarAma.......kema ?" "basa bAvA, huMya emanA bhego cAlI nIkaLIza! AvA anyAyane sajamAM rahIne mAre zuM karavuM?" te jAo, karo tamAruM kALuM ! bAdalajI, vANiyAmAttara Aja rAta paDatAM sudhImAM gaDhamAM na hovo joIe."
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALamaracAM ne uDIne puruSavargathI zAna rAjA, vAjAM ne... 129 kakaLATa karatAM bALabaccAM ne phaphaDATa anubhavatI strIothI ane gharavakharI ke mAlamilakatathI bharelAM ane puruSavargathI vIMTaLAyelAM gADAM kathakeTamAMthI cAlI nIkaLyAM. hijarAyelAM mAnavIonI vaNajhAra upara rAyala jAma ne enA bhUmiyA naTheratAthI joI rahyA ! najara pahoMcI tyAM sudhI gADAMnI heDa cAlI jatI emaNe joI. pachI rAyala jAme kahyuM : "hAza, eka pApa gayuM A ! bAdalajI, tame mAruM dhyAna doryuM ne, tyAra pachI e vANiyA ahIM heta tyAM sudhI nirAMte UMgha na Avata. lAkhiyAramAM vANiyA, ahIM paNa vANiyA, vaLI aMdara aMdara sagA; ne emanAM sagapaNa paNa ApaNuM jevAM pocAM nahi-e to gaMdara jevAM cIkaNAM. sAMbhaLyuM che ke e leke te potAnAM sagAM pAchaLa khuvAra paNa thaI jAya.' "hA bAvA ! dhAro ke lAkho kathakeTa upara caDI Ave- ne vahela moDe e AvavAno ja, ene kuMvara marI gaye, paNa e ene bhUta thaIne vaLage che-te vANiyAnuM bhaluM pUchavuM. sagAM sagAMmAM tANa thAya ne cAvaDAne jema kaTaka vacamAMthI jIvate upADI AvyA tema mALA kyAMka mane sUte upADIne gaDhanI bahAra laI jAya te? have UMdha nirAMte Avaze." gADAM cAlyAM ja gayAM. AgaLa sola zeThane joIne rAparanA jAme kahyuM : "sela zeTha, tamane otha ApuM, tamAruM gAma vasAvavAnI bhoMya tame kheLI kADhe.' zeSa samudAyane rAparamAM mUkIne cAra-pAMca zeTha sola zeThanI AgevAnI nIce jagyAnI zodhamAM cAlI nIkaLyA. ApaNe ApaNuM gAma vasAvavuM hoya te ApaNe kheDa te karI na zakIe, vepAra ja karIe, eTale dariyAkAMThe kyAMka samathaLa gatIe, jyAM pIvAnuM pANI heya. are hari bhagata, tame ahIM kyAMthI ?"
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 jagatazAha "huM te bApa, tamArI bhego ja chuM; kaMthakoTathI Aghe Aghe hAlya AvuM .' te hAle, kyAMka kAMThe pANI hoya evI jagA zedhIe. kheDane kAMI meha nathI, ApaNuM kAma dariyAkAMThe. paNa pIvAnuM pANI joIe. ne AMhIM rApara covIsImAM to pANInI pUrI tANa che." teo AgaLa AgaLa cAlyA. eka divasa, be divasacAra divasa... eTalAmAM emaNe dariye je, "hAM, have, ahIMthI pANInI zadha karIe. koIka pANakaLa sAthe hota.' huM chuM ne bApajI, hAle !' hari bhagate tuLasInI DALakhI lIdhI ane pIpaLAnI DALakhI sAthe ADI TekavI. ane pachI ene jamaNe hAthe AgaLa dharIne hari bhagata cAlyA. kyAreka dharatI jotA jAya, kyAreka dharatI upara kAna mAMDatA jAya, kyAreka raNanI kALI mATI hAthamAM letA jAya, kyAreka rastAmAM verAyelA patharA jetA jAya, kyAreka UbhA rahIne AsapAsa jue. Ama emaNe vAMkAcUkA mArage AgaLa vadhavA mAMDyuM. dariye have mAMDa ardho kesa paNa dUra rahyo na hato. ne ekAeka hari bhagatanA hAthamAMthI tulasInI DALakhI UMcI nIcI thavA lAgI. "AMhIM pANI che ! ' hari bhagate kahyuM. pANIvALI jagyAnuM eMdhANa karIne zeTha lekee najara karI. AsapAsanI jamIna jANe phATelI paDI hatI. emAM cIrA paDyA hatA. eka moTe cIro te cheka dariyAmAM jato hato. AkhI jamIna UMcInIcI ne TIMbA jevI hatI. A bhUmi dharatIkaMpanI che. juo, ahIM dharatIkaMpanI phATa che. AMhIM kaIka nagarI jIvatI daTAI hoya ema lAge che.' sela zeThe kahyuM.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA, vAjA ne.... 6 131 pATagaDha haze. eka kALe e mATuM zahera ATalAmAM hatuM, paNa Aja teA enAM eMdhANa paNa nathI rahyAM kacAMya. " " haze, paNa eka vAta che bhAI ! ' kahyuM : ATalA najIkamAM kAMya kAI gAma nathI. cIrA jIvatA lAge che. eTale avAranavAra dharatI kharuM. te AMhIM vasavATa karavA ThIka gaNAya ? ' sAla zeThe mahAjanane dharatIka panA A dhaNuNe evuM te * e vicAravA jevuM teA kharuM. paNa eka vAta che : A hira bhagate cIMdhI e jagAmAM jhADInuM gheru jhuMDa che. ATalAmAM pAse ke dUra nathI kAMya jhADapAna ke jhAMkharuM, chatAM ATalAmAM dhruvI gherI ghaTA jAmI che ! ema karazuM ? enA chAMyAmAM jarAka visAmA laI joI e. " 6 jhADImAM be-traNa jaNA peThA. * alyA, sAcavIne jajo ! ' mahAjanamAMthI ekaee khUma pADI. : ekAeka jhADInI aMdarathI sAla zeThe sAda dIdhA e Ama Ave, Ama Ave, Ama Ave!! jarA jue teA kharA!' badhA utAvaLA utAvaLA tyAM gayA : hIreA kAmadAra, jago mahetA, karasana dezI, badhA gayA. 6 jhADInAM UMcAM UMcAM jhADAnI vacamAM jALAM ne jhAMkharAMnA gherA goLa TApa hatA. ne enI AgaLa seAla vasA UbhA hatA. jue, jIe. 'sAla vasAnA avAjamAM naryAM vismayane raNakAra hatA. , eTaluM kahI badhAne peAtAnI pAchaLa AvavAnA izArA karIne lAkaDIthI naLAnI DALane bAju karI jhAMkharAM eka bAju dabAvyAM. tyAM chIMDI jevuM thayuM. emAM badhA eka pachI eka gayA. gayA ne vismayamAM UbhA rahyA. emanI vAcA ja jANe harAI gaI ! vacamAM nAnA paththara jaDayo coka hatA, lAkaDAnuM maMdira hatuM, te madiranI aMdara pArzvanAthanI kAyukta zyAmasuMdara mUrti hatI.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 jagatazAha purAtanI maMdira !....keIe kadI jenA viSe jANyuM nahotuM, sAMbhaLyuM nahotuM, evuM lAkaDAnuM nAnakaDuM maMdira !.... thoDIvAre badhAe dIrdha zvAsa lIdho. pachI sela zeThe kahyuM: "kaMthakoTamAMthI hijarAyelA ApaNe arihaMtane A kela mAthe caDAvIe. ApaNe navo vasavATa ahIM ja karIe. he arihaMta! tArA caraNamAM amAruM kalyANa he! amArI dunyavI vipado ame bhUlI jaIe. tArI chAyAmAM ame jIvIe.. ahIM rahIne he devAdhideva! ame jagatamAtranuM bhadra kalpIe, amAruM bhadra cintavIe. he arihaMta ! tArI sannidhimAM ame sadA kALa. amArI AMkhothI bhadra jAIe, amArA manathI bhadra ciMtavIe, amArI vAcothI sadA bhadra ja bolIe. he arihaMta ! tArI bhadra chAyamAM vasIne ame tana, mana ne dhanathI dIna nA rahIe." sola zeThe pAghaDI utArIne e purAtana dhAmamAM beThelI, yugothI visarAyelI lAgatI ne Aja jANe daivI camatkAra hoya ema emane pratyakSa thayelI, ane bhadranA pratIka satI pArzvanAthanI zyAmasuMdara pratimAne bhAvapUrvaka praNipAta karyAH "he bhadrezvara ! he bhadradeva ! amAruM bhadra che ! jagatanuM bhadra ho ! zAsananuM bhadra ho ! saMsAranuM bhadra ho ! amArI saMtatinuM bhadra hai !' pachI sela zeThe potAnA sAthIo sAme joIne kahyuM: "he. mahAjane ! A ApaNuM bhadrezvara deva. ne emanI bhadrakara chAyAmAM ApaNe no vAsa! e paNa ApaNuM ane sahunuM bhadra karanAra bhadrAvatI he !"
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. . ..... ... .... saMdhArane kadI nAkhudA saMbhALa ! nAkhudA saMbhALa !' kUvAthaMbha uparanA piMjariyAe sAda dIdho. kacchanA akhAtanI bharatIthIye vadhAre gaharI nirAzAmAM DUbelA cAvaDA saMghAranA kAna A sAdathI camakathA. zikArI kUtarAne jema sasalAnI gaMdha, vAghane jema bakarInI gaMdha, cittAne jema nIlagAyanI gaMdha, tema saMghArane A sAda manamAM bharelI vikarALa bhUkhane jagADanAro. kaMthakoTanA bUrA parAjaya ne ethIye vadhAre bUrI evI pIchehaThanI haiyA dahatI nirAzAne eka bAjue haThAvI daIne cAvaDo saMghAra chalAMga mArIne beThe the. "piMjariyA samAla !' eNe vaLate sAda dIdhA kUvAthaMbhane eka bagalamAM dabAvIne ane eka paga kUvAthaMbhanA mera upara TekavIne piMjari laMbAIne UMce UMce jato hato. ene eka hAtha pazcima dizAmAM lAMbo thayo hato. e tarapha cAvaDA saMghAre lAMbI lAMbI najara karI. piMjariyAne je uparathI dekhAtuM hatuM e cAvaDA saMghArane nIcethI kaLAtuM na hatuM. eTale eNe sAda dIdho : "piMjariyA, samAla ! piMjariyA, samAla !" "samAla belI' piMjariyAe kUvAthaMbha upara bAMdhelA piMjaramAMthI sAda dIdheH "samAla belI ! pacchamalAla! vahANa vahANa! '
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 jagatazAha "vahANa ! vahANa! ' cAvaDA aMdhAre sAda dIdhe. eNe AsapAsa najara karI. vIsa vahANe enI pAchaLa cAlyAM AvatAM hatAM, ne emAM enuM saMdhAra kaTaka hatuM. hathiyAra-paDiyAra kaMthakoTanA jAmanA pagamAM mUkIne je kaTaka raNa ane mATInI vIsa gAunI pagaDa karIne khArIthI potAnAM vahANamAM caDyuM hatuM e kaTaka A vahANamAM hatuM. kaMthakeTa ene AkaDe madha jevuM lAgyuM hatuM. Ama juo te kyAM dariye, kyAM dariyAkAMThe ne kyAM raNane mahore-kaMthakoTa, paNa lAkhiyAra viyarAnA jAma lAkhA dhurArAnA kAmadAra motI zeTha ne kalyANa zeTha beya enI pAse AvyA hatA. ne emaNe AvI vAta karI hatI ? lAkho dhurAre lAkhiyAra viyarane. ne lAkhiyAra viyaro eTale karachanI ThakarAtamAM moTuM mAthuM. kaMthakeTanA jAma rAyela ne lAkhiyAra viyarAnA lAkhA jAma Ama te be sagA bhAIo thAya. paNa garAsa, cAsa ne kuTuMba-kajiyAmAM bhAI ne kasAI vacce jhAjhe phera nathI paDato ! evA A be bhAI! emAM lAkhA jAmane kuMvara rAyela jAmane hAthe marAya. marAya e vAta sAcI, paNa lAkhA jAma kahe ke rAvale mArA kuMvarane jANIbUjhIne mAryo ne rAyala jAma kahe ke e ajANatAM mUo. e te je hoya te, paNa eka vAta sAcI ke tyArathI lAkho jAma rAyala jAma sAme kALajhALa vera bharIne beThe hato. e rAyela jAmanAM gAme bALA, vasatIne raMjADate, ekaladokalane pIMkhI nAMkhato. Ama te rAyela jAme paNa kAMI cUDIo paherI nahatI, ne e paNa lAkhiyArane jaMpavA dete nahote. paNa lAkho jAma kaI vAte samaja ja nathI; ene rAyela jAma uparane reSa have te bhAre dveSanuM rUpa dharI beTha; ane vakhata Ave te enuM kATaluM kADhI nAkhavAnA paNa vicAro ene AvI jatA. paNa A mATe je jAma lAkha pite jAya te nAhakane bIjA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadhAranA kedI 135 cha bhAI e vacamAM kUdI paDe te pachI kANu kAnI tarapha rahe enuM zuM kahevAya ? vakhata che ne e chae bhegA thaI ne mane te rAyala jAmane beyane pUrA karI nAkhe ! ane vakhate siMha ane suvaranI laDAImAM tarasa phAvI jAya, evA ghATa paNa maLe. eTale lAkhA jAmane thatuM ke kAIka trIjo AvI caDe teA TADhe pANIe khasa jAya ! evAmAM cAvaDA sadhAranI najara kathakeATa upara paDavAnA samAcAra maLyA, ane sAcesAya eNe dirayA mUkIne dharatI upara paga mAMDavyo. lAkhA jAmane te| mana gamatuM maLI gayuM. eka divasa kalyANu zeTha madha jharatI vANIthI cAvaDAne samajAvatA hatA : ' amAre kacchamAM eka vAtanI bhAre nirAMta jo kAI paradezI AThamAMthI kAI eka jAma upara bahArathI caDI Ave te bAkInA sAta jAmamAMthI eka paNa jAma enI sAme eka AMgaLI paNa UMcI nA kare; ane vagara dakhale ene mAraga jAvA de. eTale jo tamAre kathakATane bhAMgavAnA vicAra hAya tA atyAre khare mekre che. atyAre kAI kathakATane lUTavA ke bhAMgavA jAya teA kAI AMgaLI sarakhI UMcI nA kare. vaLI kaDATamAM tA sArA sArA vepArIo che, jaina vepArIe che, ne e bhAre mAladAra paNa che. emanI hUMDIe uttaramAM TheTha kAzI sudhI, dakSiNamAM The rAmezvara sudhI, pacchamamAM Tai misara sudhI te pUrvamAM cheka khattA sudhI cAle che. e vepArIe badhA sAta peDhInA vepArIo che. emanA bhaMDAra seAnA, rUpA, hIrA, mANeka ne meAtIthI bharelA che. kathakeATanA jenA AgaLa lAkhiyAranA jatA teA kaMgALa lAge ! kathakeTamAM tA, kahe che ke, vANiyAnI chekarI sAta sAta ratItA hIrAnA pAMcikAthI rame che, ane gharanI dIvAla AkhI presarathI ja dheALe che ! mAneA ke jAvA, misara, khattA ne kheAnA AkhuM kathakeATamAM ja ThalavAyuM che ! ' " cAvaDA saMdhAra te sAMbhaLI ja rahyau; ene AkaDe madha dekhAyuM. kalyANu zeThe bAkInI vAta pUrI karatAM kahyu-: 'hA, eka vAta
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 jagatazAha che: nakaTInI khADIthI kaMthakeTa vIsa kesa thAya ne e che pagaraste. paNa raste ughADo ne etha vagarane che. gheDAM je deDe te ekAda be paheramAM kaMthakoTa pahoMcI jAya. nakaTIthI te kaMthakoTanI hada sudhI vacamAM hada lAkhiyAranI. ne lAkhiyArane lAkhe nAme saMdhArene ghoDAM Ape, saMghAranI sarabharA kare, vahANanAM dANApANI Ape. kaMthakeTanA rAyala jAmane phADe bhAre che. paNa e dAkhaDe karI karIne kaTaka jamAve teya pUrAM pAMcase ghoDAM bhegAM na thAya. ene DaMkha kAMI gaNavA joga nathI. e pate lebhiye ne enA kArabhArI jena; ne tyAM saMdhamAMya be taDAM che, eTale kAma pAra pADavAmAM vAMdho nahIM Ave !" cAvaDAe vAta mAthe lIdhI; lagabhaga aDadhI te pAra paNa UtarI gaI gaDhamAM dama nahete ne jAmamAMye dama nahoteH A hamaNAM kAma patyuM samajajo! paNa tyAM te nasIbane khela pharI beTho ane eka UgatA juvAna chokarAne hAthe ene bUrI pheja thayo ! cAvaDA pite pakaDAyo. tyAM enuM bhUMDuM apamAna thayuM. hathiyArapaDiyAra mUkIne enuM kaTaka pAchuM pharyuM ! saMdhAra eTale dariyAne jIva. e dharatI upara Ave te jANe magara jamIna para Avyo evuM lAge. vahANane khevaiyAne gheDAnI phAvaka nahi. vaLI lAkhA jAma saMdhAra kaTakane--hArIne pAchA pharelA saMdhAra kaTakane-salAmata pAchuM pharavA deze ene bharoseya nahi. mAchaluM jamIna upara Ave ne taraphaDe ema saMdhAra pIchehaThamAM taraphaDatA hatA. manamAM haraNaphaDake evo ke emanA zvAsa adhdhara ne adhara ja rahetA hatA. lAkhA jAmanI vAta vahevAranI hatI. paraMtu lAkho jAma sAthesAtha rAjarItaneya khevaiyo hato. vaLI lAkhA jAmanA eka pUrvaje-pAMca peDhInA pUrvaje-eka bIjA cAvaDA sAthe je vahevAra karyo hato enI yAda emane meDe meDe paNa satAvatI hatI, ciMtA upajAvatI hatI.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAranA keMdrI 137 eTale bahu ja ugra nirAzA ane abUjha bhItithI bhareluM saMdhAra kaTaka jyAre vahANa upara caDayu. tyAre ja enA jIva heThA beThA. ane enA meAvaDIee te| tyAM ne tyAM ja dariyApIrane nAme pANI mUkyuM ke, have cAvaDA saMdhAra kahe ke ene bApa AvIne kahe, kALa-bhairavanA adhAranAtha AvIne kahe ke AzApurAnA mahaMta AvIne kahe, tAya dhA kheDavAne kAI divasa dharatI para paga na mUkavA ! piMjariyAnI pahelI bUmathI kaTaka sAvadha thayuM hatuM. cAvaDA saMdhAre emanI sAvadhAnI joI; emanI AMkhAnI cATa joI. keTalAka peAtAnA hAthAne gALa gALa vIMjhIne jANe chUTA karatA heAya, e paNa eNe joyuM. enA mADhA upara vikarALa smita chAyuM. siMha gayA hatA zikAra karavAne, paNa khAlI hAthe pAcheA karatA hatA ! ene hAthI tA bhale nA maLyA, paNa ekAda sasaluM te maLatuM hatuM ne! khIjuM kAMI nahi tA zikAranI AvaDataneA riyAja teA thatA hatA ne! ustAdane vINA na maLe te chevaTe ekatArA laI taiya e riyAja kare ! kathakoTa ke enA jaina vepArIo nahi teA nahi, rAyala jAmane bhaMDAra nahi tA nahi, chevaTe A ekaluMaTUluM vahANa teA maLatuM hatuM ne ! mAlama hai|ziyAra ! mAlama hoziyAra ! mAlama hoziyAra ! cAvaDA saMdhAre sAda dIdhA. e sAda badhAe upADI lIdheA. zikAra upara tarApa mAravAne taiyAra rahevAnI e hAkala hatI. 6 saDhanI kinAranI AlAda upara cAvaDA saMdhAra jarA UMce cakyo--dUra dekhAtA vahANane mApavA, pArakhavA, nANuvA, jANavA. * pi'jariyA, samAla ! vahANa pArakha !...pArakha !...' AMkha upara hAthanuM tejavuM karIne cAvaDA dUra sImamAM nAnA TapakA jevA dekhAtA vahANane thADIvAra tAkI rahyo, ne dhIme dhIme enA caherA upara ajAyabI patharAvA mAMDI.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 jagatazAha e vahANa te saMdhAranuM lAgatuM hatuM ! e hajI ghaNuM dUra hatuM, ane TapakAthI vadhAre kaLAtuM na hatuM, paNa ene Akheya DeLa, enI bAMdhaNane maroDa, enA saDhane kApa, ene jhoka, e tamAma eka ja vAta kahetAM hatAM. e vahANa saMdhAranuM hatuM ! saMdhAranuM vahANa? AMhIM ?...ne ATalA pathakamAM saMghAranuM kaI vahANa haiya, phero karavA nIkaLyuM hoya, te potAnI jANa vagara ?.. pate saMdhArone nAyaka, kALA, kAbA ne cAvaDA traNeyane mevaDI, dariyAsAraMga sAmurAya; ane pitAne khabara nahi? saMdhAra vimAsI rahyo. tyAM te uparathI piMjariyAe enI vAtane Teke A H saMdhAra ! saMdhAra ! saMdhAra !' uparathI sAda Avyo. ane AkhAye kaTakamAM ajAyabI choI rahI. mAlama! ahIM Ava !" cAvaDA saMdhAro avAja gA. saDhanA phaDaphaDATa, AlAdanA caDagaDATa, dariyAne gAja, tamAma uparavaTa thaIne avAja ekeeka vahANamAM pharI vaLyoH "mAlama, ahIM Ava !' mAlama AvyuM. nAkhudAnuM kAma dariyAvATa AMkavAnuM ne deravAnuM. mAlamanuM kAma kaTakane saMbhALavAnuM. "mAlama ! saMdhAranuM vahANa AMhIM ekaladokala kyAMthI ? tane kAMI khabara che ?" saMdhArarAja! A te ApaNuM ja vahANa lAge che !' ApaNuM?" "hA bApajI, nakaTImAM ApaNe AvyA tyAre ApaNuM eka vahANa ochuM thayuM hatuM. paNa caDavAnI ne haMkAravAnI sAtasamAM keIne sarata nA rahI. vahANane sAda paDyo tyAre ja mane osANa AvyuM ke, "A ApaNuM ja vahANa heya te nA nahi." ema? te tuM pahelAM kema na be ?'
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghArane kedI 139 - "mane ema ke ApaNuM vahANuM haze te kyAMya AvuM javAnuM nathI. ne kadAca kaIka ApaNuM eka vahANa laIne hAlyo gayo hoya te, bhale ne e moTo camarabaMdha hoya teya, dariyA upara ApaNane zuM karI zakavAne che? A kaMI jAmazAhI dagAra dharatI thoDI che ? A te dariye che; ne dariye te pedA thayo tyArathI saMdhAra che ! " - "A e sAcuM. A te mane thayuM ke koIka zikAra hAtha Avyo ! kadApi e zikAra hoya te enI nA nahIM, he ! cAvaDA !" mAlame kahyuM: "ApaNuM eka vahANa laIne bhAge e kAMI ApaNe vAlesarI te nA ja hAya !" A eya sAcuM.' eTalAmAM e ekalavAyuM vahANa vadhAre najIka dekhAyuM. tyAMthI nAsavAnI mathAmaNa karatuM hoya ema e vAre vAre saDha pheravyA karatuM hatuM. ne kyAreka saDhamAMthI pavana UDI jate te enI thapATa TheTha cAvaDAnA kAnamAM saMbhaLAtI hatI. kyAreka vaLI sukAna avaLa savaLa thatuM te vahANa AkhuMye meTI hIMca laI letuM. "A vahANa te saMdhAranuM kharuM, paNa enA khAravA saMdhAra nahi!" cAvaDAe hasIne kahyuM, "saMdhAra khAravo te khattA ne khenAne hAtha daI Ave teya ene peTanuM pANI na hale. ne A khAravo te karachanoya patha pUrI kare ema nathI lAgatuM !" cAvaDAne avAja pharI gaye. enA avAjamAM jANe zakarAnI sisoTIne mUMgo bhaNakAra UThyoH "paMkhAI jAo ! AMtarI !' vIsa vahANe paMkhAnI jema paheLAM thaI gayAM. tirakasa cAlatAM mokharAnAM vahANe AgaLa nIkaLI gayAM. dhIme dhIme paMkha sAMkaDo ne vadhAre sAMkaDe bane. have vahANa ne vahANa uparanA cAra khAravA dekhAyA, vadhAre cekhA dekhAyA, kaLAyA ane parakhAyA paNa kharA !
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 jagatazAha ne karavata upara kAnasa ghasAya evA tIkhA, tINA avAje cAvaDAe kahyuM: "vAha dariyAlAla, vAha! vAha re mA AzApurA, tArI kRpA ! te Akhare saMghAranI lAja rAkhI kharI ! A te kathakeTanA vANiyAne chokaro!zuM nAma enuM? jagaDU..hA, jagaDU !." vIsa vahANathI AMtarAyelA vahANane haMkArI zake e koI kasabI e ekalavAyA vahANamAM nA hato. emAM kaI kAbela dariyAsAraMga paNa na hato. vIsa vIsa pacIsapacIsa vahANanA nAkhudAone hAthatAlI ApIne nAsI chUTe evo koI catura sukAnI paNa e vahANa upara nA hatA. eTale sAMkaDA ne sAMkaDA thatA jatA vahANenA gherAmAMthI chUTavAnuM e vahANanuM gajuM na hatuM. dhIme dhIme baMgaDI AkaramAM goThavAIne ghere dabAte gaye. have te cakravUhanI vacamAM AvI gayelA vahANane saDhane pavana paNa aMtarAvA lAge. dhIme dhIme cakraTyUha racatAM vahANane pitAneya ekabIjAnA saDha ekabIjAnA pavanane AvaravA lAgyA. eTale aMtarAyelA pavanane kAraNe vahANaneya ghasaDAya ema ghasaDAvA lAgyA. ne jotajotAmAM te vIsevIsa vahANoe vacalA vahANane jakaDI lIdhuM. enAM kaDAM jakaDAyAM, bhiDAyAM. ne thoDI vAramAM, AMkhanA palakArAmAM ja, e vahANa upara, jANe cArekorathI mAM ThalavAtAM hoya ema, saMdhAro ThalavAyA. ane emaNe jagaDU ne enA traNa sAthIone jakaDI lIdhA! lAvo, ene mArI pAse lAvo !' cAvaDAe pakaDAyelA vahANanA merAnA sathA upara UbhA rahIne bUma pADI. ne jagaDu, cAkhaDI, khImalI ne do, e cAre jaNane pakaDIne cAvaDA saMghAranI sAme UbhA karavAmAM AvyA. "kema re javAna !' cAvaDAe kahyuM: "ApaNe pharIne pAchA maLyA kharA ! ane e paNa bahu TUMkA samayamAM ja !'
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 saMghArane kedI jagar3a kAMI bole nahi; atyAre belavA jevuM paNa na hatuM "te mane kaMthakoTanA koTanI rAMge Ubho karyo hato, kharuM ne? javAna! tyAre mane cAvaDA saMdhArane e mota vasamuM lAgatuM hatuM. paraMtu cAvaDA saMdhAranA dilamAM dayA che. eNe tane ApeluM mota paNa tane pyAruM lAge evuM haze, he ! jarAya gabharAIza mA ! jarAya gabharAIza mA ! tuM tAre jamarAjAne ghera cho ema ja mAnI leje, ho !" becAra jaNAne roSa kAbUmAM nA rahyo. saMdhArenI nema AkhI UMdhI vaLI gaI hoya, saMghAra jevA saMdhArAne-jiMdagImAM jeo musApharI karavAne nAme pAMca pagalAM paNa cAlyA na hatA emane--paMdara gAune raNane paMtha karAvanAra A juvAna !....dariyAlAle vera levAne mATe ja ene ahIM mokalI Apyo ne zuM ? madhadariye pakaDAtA zikArane mana bhaNAvavAnA saMdhAro pAse bhayaMkara kImiyAo hatA ? AMgaLInA TeravAthI saLagate aMgAra pakaDAva; AMkhanI TheTha pAse dhagadhagatA saLiyA laI javA; nAka pAse dhagadhagatAM loDhAM dharIne enA zvAsa levarAvavA; be hAtha ne be paga dUra dUra bAMdhIne saMsthA upara suvArIne peTa upara khArA pANInA ghaDA ThAlavavA; paNa A te badhA sAdA kImiyA kahevAya. AnAthIye bhayaMkara ilama hatA emanI pAse-vahANamAM keIe paThANamAM, ravisaramAM ke kUvAthaMbhamAM kAMI kImatI mattA dATI hoya to ene ekarAra karAvavAnA. becAra saMdhAroe AvA Ilama taiyAra karavA mAMDyA. nA re nA !' cAvaDA aMdhAre kahyuM. ene bharele paDachaMda deha Akhe jANe nakAra bhaNI rahyo : "nA re nA ! e Ilama to bhavAnI mAtAnA dIdhelA; mA AzApuranA e Ilama to ApaNI adhUrI AzA pUravA mATenA gaNAya. AnI pAse kyAM kAMI mattA che ? AvA upara te e Ilama ajamAvavAnA hoya ? A te ApaNuM khAja che. mUkI de e badhuM !"
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha cAvaDAe jagaDu sAme joyuM. enA mAthAnA vALa pakaDIne ene UbhA karyAM : ' sAMbhaLa eya javAna, tArI murAda jAgI hatI te cAvaDA saMdhAra sAthe akkala laDAvavAnI? teA have laDAvI leje ! jarAya bAkI rAkha te! tane tArA bApanA segana che! tuM jamarAjAne ghera AvyA che ! te jamarAjAne ghera teA nara hoya che. amArA zAstaramAM sAta narake che. tArAM zAstaramAM keTalAM che? paNa jeTalAM hAya enA tane ahIM hamaNAM ja anubhava thaze, ho ! tuM sAme cAlIne je divasa kahIza ke AnA karatAM kaMthakoTanA gaDhanI rAMga upara mane phrAMsI ke zULI Ape, te divase tane kathakrATanA gaDhanI rAMga upara jAma rAyalajI ane tArA bApanA dekhatAM jo huM tane zULIe nA caDAvuM te mAruM nAma cAvaDA saMdhAra nahi ! tuM sAme cAlIne AvI mAgaNI kare evI karAmata karavI, e rIte tArI satAmaNI karavI, e kAma amAruM !' ane kAI nakAmI cIja pheMkI detA hoya ema cAvaDA saMdhAre mAlama tarapha jagaDUnA dhA karyAM. gANamAMthI patharo pheMkAyA hoya ema mAthAnA vALathI phUMkAyelA jagaDU mAlamanA paga AgaLa paDayo. * mAlama ! A javAnane te enA sAthIdArene heriyAMmAM AMdhI de ! ' 142 pavana same nA hAya, sarakhA nA hAya, paDI gayA haiAya, tyAre sAmAnya rIte vahANa dariyAmAM TharI jAya, paDayu rahe ane gheADuM theADu dhasaDAtuM jAya. paNa sAta sAgaranA nAmIcA cAra-lUMTArA saMdhArane kAMI ema cAle ? hajI cAMca baMdaranA ughADa thayA nA hatA; hajI cAMcanA kALI khAravAonA dariyAnI pITha upara janama thayA na hatA; hajI dariyAnA lUTArAne-cArAne cAMciyA tarIke eLakhAvavAnuM banyuM nA hatuM, tyAre sAta sAgaramAM jeTalI janatA dariyA kheDatI hatI e tamAmamAM dariyAnA lUMTArAe saMdhAra tarIke oLakhAtA hatA. bArADInA kALA, okhAnA kALA, nAgheranA cAvaDA ne seApArAnA meTA badhA ja saMdhAra kahevAya. ne e saMdhAra jamAtamAM paNa cAvaDAnI \
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghArane kedI 143 jamAta to eTalI AgaLa paDatI ke saMghAra nAyaka-pachI e kALo . heya, kAbe haya, moTo hAtha, khAravo hoya teya saMghAra nAyaka-cAvaDA saMghAranA nAmathI ja oLakhAya. AvA saMghArane kAMI dariyA ne pavananI dayA upara nabhavuM nA pAlave; emane to ghA karavA mATe ne ghA karyA pachI khasavA mATe pitAnA kabajAmAM hoya ema vahANane vega joIe. eTale jagatabharanA vahANavaTAmAM heriyAM cAlu thayAM. koIka dezamAM te bhAre bhayaMkara kedIone sajA karavA mATe paNa ene upayoga thatuM. sarakArI AramArAmAM paNa ene upayoga thato. paraMtu heriyAMnI rIta cAlu karI saMghAree. heriyAM eTale dareka vahANanI beya bAjue merAnA sacchiAthI mAMDIne vaMDhAranA sasthA sudhI vahANanI bAjune aDIne, paNa AMtarIthI hAtha nIcAM lAMbAM pATiyAM jaDavAmAM Ave. vahANanA ravisaranA cheDA vahANanI AMtarI upara bahAra kADhavAmAM Ave. dareka cheDA upara sIMdarInA moTA goLa dhaDapha karIne emAMthI eka lAMbuM halesuM bahAra dariyAmAM nAMkhavAmAM Ave. A pATiyAM upara, vahANanA ravisaramAM jaDane leDhAnI dhIMgI sAMkaLe bAMdhavAmAM Ave. ne A sAMkaLe eka eka gola bAMdhavAmAM Ave. baMdhAye e baMdhAye; pachI mare tyAre ja ene dariyAmAM pheMkI de ne tyAre ja ene chUTake ! enuM khAvAnuM, pIvAnuM, suvAnuM tamAma A besaNuM upara ja. saMdhAronAM vahANe upara AvA golAo rahetA. enI dekhabhALa karavAne khAsa sAraMga rahetA. mIThAnuM eka pIpa bharyuM hoya emAM sATakA bALa jAya ne golAone sATakA mArato jAya. sATakAnA mArathI ne mArA upara AvatI khArI bhinAzathI aMgamAM jhanajhanATI Ave eTale enAM ALasa, thAka, tamAma UDI jAya. jagane ane enA sAthIone bIjA golAo sAthe te nahi-A sapharamAM golAo hatA nahi-paNa heriyA sAthe bAMdhI dIdhA. ne emanuM kAma vahANa pavanamAM saDhathI cAle ke nA cAle, paNa halesAM mAryA ja
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 jagatazAha karavAnuM--aTakyA vagara, rokAyA vagara. ne emanI sAthe sAraMgane mUkIne cAvaDe saMdhAra jANe potAnuM jhanUna paNa vIsarI gayo hoya ema pitAnI chatrImAM cAlyo gayo. mAthe dhoma dhakhato hoya, dariyAnA pANI cIkaNa tela jevAM thayAM hoya, saDha phUMphADA mArato hoya teya hariyAM te cAlu ja rAkhavAnAM. mAthe sAraMgane cAmaDAnI vAdharIne keraDo taiyAra hoya jarAka aTake ke paDyo ja che ! keraDAnI Aga jevI vedanAmAM mIThAnA pANIne vIMchI jevo DaMkha bhaLe. dariyAmAM lAkaDuM ApameLe tare kharuM, paNa mANasa jyAre cAhI-calAvIne tarAvavA bese tyAre emAM keTalI ApadA paDe che, ene anubhava kAMI jevo tevo nathI. vakarele dariyo jema vahANa sAthe rame, bilADI jema uMdara sAthe rame ke Udho pavana jema saDha sAthe rame ema sAraMga jagaDU ne enA sAthIo sAthe kara ramata karatA hatA. kyAreka e jarAya thAka khAvA na de, kayAreka vaLI thoDAka thAka khAvA de, kyAreka e parasevo lUchavA de te kyAreka e na lUchavA de! hAthamAM halesAMnA lAkaDAnA hAthAne calAvatA calAvatA pharaphalA paDyA, vAMsAmAM sATakAnA soLa UThayA, mAthe namere sUraja tapI UThayo-thAka, trAsa ane bhUkhathI jagaDune ekavAra te mUcha AvI gaI! sAraMge tapeluM bharIne dariyAnuM pANI enA upara reDayuM, ane pachI naThoratAthI hasatAM hasatAM kahyuM H "kAMI vAMdho nahi, kAMI vAMdho nahi, kaMthakoTanA juvAna, kAMI vAMdho nahi ! tane je merachA Ave te vALavAne AvaDe Akhe dariyo paDyo che !" mIThAnuM pANI aMga upara sukAyuM ne mAthe sUrajane tApa paDyoH rome rome jANe vIMchI DaMkha devA lAgyA ! sAraMgane cAvaDAnI AjJA hoya ke pachI pitAnI haiyAukalata hoya, paNa sAraMganuM dhyAna jagaDUnA traNa sAthIo tarapha ochuM rahetuM; jagaDU upara ja paLepaLa maMDAyeluM rahetuM. Akhare rAta paDI; ne moDe moDe paNa sAraMganeya rAta paDI ! bAMdhelI sAMkaLa upara jagaDU Dhagalo thaIne paDyo rahyo. enI AMkha mIMcAI. ne tyAM te pAchI bhayaMkara jIvaleNa savAra paDI.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghArane kedI 145 cAvaDe saMghAra savAramAM chatrImAMthI bahAra AvyA, jagaDUnI sAme Ubho rahyo. jagaDunA aMgeaMgamAM, enA zarIranI tasu tasu jagA upara, sATakAne lAla-lIlA soLa UThayA hatA. enA aMga upara dariyAnuM sukAyeluM pANI tIkhA dhoLA raMgathI camakatuM hatuM. ene mAthAnA vALamAM, enI AMkhanI bhasmaramAM mIThAnI chArI camakatI hatI. enI AMkho lAla hIMgaLA jevI thaI hatI. ene zvAsa dhamaNanI jema cAlI rahyo hato. enA hAtha saMcAnI jema jANe ApameLe AgaLapAchaLa thatA hatA ! cAvaDAe sAraMgane bolAvyo : "kema re! AnA hAthe tane kAMI lAMca ApI che ? enA zarIra upara te soLa che, paNa hAthe upara kema nathI ? memAnanI memAnagati kare che ke hajAmata kare che ?" ane cAvaDAe sATake kheMcI lIdhe ne pitAnA pUrA jorathI jagaDranA hAtha upara, kAMDA upara, bAvaDA upara, cAra-pAMca sATakA kheMcI kADhaDhyA. pachI sATakA sAraMganA hAthamAM ApatAM cAvaDAe kahyuM : "amane te kaI aMga vahAluM nathI, koI aMga davaluM nathI; amAre mana te badhAMya aMga sarakhAM che. zuM samajyo ?" hoTha pIsIne jagaDU e vedanA pI gaye. kema re javAna !" cAvaDAe kahyuM. jagaDU belyo nahIM. "huM belAvuM tyAre tAre bolavuM, zuM samaje?" cAvaDAe jagaDUnA paDakhAmAM lAta mAratAM kahyuM : "kaI belAve tyAre javAba na ApIe e bhAre aviveka gaNAya che. ne tAre e aviveka havethI nA karo, samajyo ?" teya jagaDU cUpa rahyo, eTale cAvaDAe sATake kheMcyuM, ane jhanUnathI jagaDU upara vIMjhavA mAMDyoH "bola, kahuM chuM bola !" jagaDU nIce DhaLI paDyo chatAM nA be. e jidI che, te enI jidda cheDAvatA cAvaDAne AvaDe che! laTuM lAva!'
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 ' jagatazAha "e bele ema nathI lAgatuM H morachAmAM lAkhe che. suMvALuM hADa che. aMta lezo te rAma ramI jaze" sAraMge kahyuM. "te pIDA maTI! e juvAnane jouM chuM ne mane ApaNe khAlI gayela-gaTa phero yAda Ave che. sAraMga, jeje, e maravAne ALase jIvatA rahe ! ene mAre che, paNa Ama nahi. enuM mata te mAtAjInA bhAgamAM agharanAthane hAthe thaze ne ene prasAda huM ArogIza; tyAre ja A apazukaniyALanAM apazukana pAchAM vaLaze !' "A bIje." * "enI mane tamA nathI. jIvatAM rahevuM hoya te bhale rahe; mare te lAzane upADIne dariyAmAM pheMkI deje !' ane ekAeka cAvaDAne jANe kAMIka sUjhayuM ne e khaDakhaDATa hasyo, jorathI hasya. ' "alyA sAraMga, ema kara. thavA de eka moH A traNa jaNa bhale enI sAme bAMdhyA rahyA. ene kAma karavuM hoya to kare, nA karavuM hoya te na kare. havethI emane rItasara khavarAvaje. ane enuM joIne A jagaDUne vadhAre dAjhavA deje ! samajyo ?" ne Ama ne Ama bIjo divasa AthamI gayo. jagaDUnuM aMga jANe have cAmaDImaDhayuM na rahyuM; lehI ne mAMsane lAla-lIle-vAdaLI piMDa banI gayuM. ne bIjI savAra UgI. rAtanA aMdhArAM UcakAyAM. dhIme dhIme ajavALuM, jANe aMdhAruM cIrIne, bahAra nIkaLavA mAMDayuM, sIma sudhI pahoMcyuM. - ne pijariyAnI tIkhI cIsa havAmAM gAjI UThI : "nAkhudA, samAla ! nAkhudA, samAla ! vahANa.eka...be...traNa..pAMcasAta ...bAra..paMdaravIsa...pacIsa...vahANa...vahANa.zaMkhanI AramAra ...nAkhudA samAla!....nAkhudA..samAla !..AramAra..AramAra!.." * AramAra zabda ApaNA vahANavaTAne che. Ara eTale dariya; ne dariyA upara duzmanane mArI zake e AramAra.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. pira pireTana bhAradariye bharosamamAM tIra samA pavanamAM raMge caDelI hAthaNanI jema vahANa sarakatuM jatuM hoya ne ekAeka pavana paDI jAya, vahANa hADohADamAMthI tharatharIne UbhuM rahI jAya ne merovaMDhAra kaMpI UThe ema piMjariyAnI e bUma sAMbhaLIne cAvaDA saMghAra hADehADamAMthI paLavAra te kaMpI UThayo.. sAdhAraNa rIte te vahANavaTAne niyama evo ke piMjari pitAne sAda dhIme dhIme caDAvate jAya. enI pahelI bUma khAlI samAlanI hoya, eTale ke ene kAMIka kahevuM che enI khAlI jAherAta heya. ene bIje sAda dizAne heya, kaI dizAmAMthI enI mAhitI Ave che enI khabara ApavAnI hoya. tyAra pachInI enI trIjI bUma ene ApavAnI mAhitInA AraMbhanI hAyaH ema e eka pachI eka sAda caDhAvate jAya, ne nIce UbhelAone dhIme dhIme pagale pagale taiyAra karatA jAya. paraMtu jyAre ene pahele ja sAda phATI jAya, pahelA ja sAdamAM enI AkhIye gAthA samAI jatI hoya, tyAre AvanAra jokhama kAMI nAnuM sUnuM nathI ema samajavuM. ne saMghArane te dariyAmAMthI bIjuM AvavAnuM hoya paNa zuM ? kAM zikAra Ave ne kAM jokhama Ave !
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 jagatazAhe AramAreAnA bheTA saMdhArA mATe kAMI navA naheAtA. ajama, araba, khara ane jAvAI AramArAnA emaNe aneka mukAbalA karyAM hatA, ne mAthAbhAre mukAbalA karyA hatA. paraMtu A atyAranA bheTA teA sAva navInavAInA hatA, aNudhArelA hatA; svapnAmAMye kadI vicArelA nahIM evA hatA. A kacchanA akhAta. A sAme dekhAya te enuM dariyAlAlanuM khAruM. jarAka AgaLa jAya eTale saMdhArAnuM peAtAnuM mathaka Ave. AMhI AramAra AnI ? Aja sudhImAM AMhI kAI karatAM kAI AramAra AvI naheAtI. ajama ane araba AramAre| te| . ATale sudhI Ave ja nahi, AvI zake nahi. saDhanI eTalI emanI kAragata na hatI; hajI te| emanI AramArA gAlAothI ne halesAMthI ja cAlatI hatI. saDha pharakAvI jANe ne saDhathI dariyAvATa kheDI jANe eka cAvaDA ne khInna cAvaDA pAsethI zIkhelA saMdhArA. ne sAmA pavanamAM saDha pharakAvatA saMdhArA sAme e AramAre hisAba ze ? are, Aja sudhI khuda enA gharanA pANImAMye emane hisAba saMdhArAne mana phUTI kADIneAye nA hAya! teA...tA... ' piMjariyAe krIte bUma pADI : ' AramAra...khAra khagalA... tesariyA saDha...AramAra...nAkhudA, salAma !...nAkhudA, samAla !... samAla !...samAla !...' pacchamanI sImamAM eka pachI eka saDha dhIme dhIme UMce ne vadhAre UMce thatA dekhAyA. A AramAra kAnI ene vicAra pachI karazuM. e sIdhesIdhI Ave che, dariyAlAlanuM khAruM AMtarIne Ave che .te enA irAdA melA che e vAtamAM tA jarAya zakA nathI. ne cAvaDA saMdhAranA hukama chUTayo - bhIDA nathI karavA ! bhIDA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 piroTana nathI karavo ! atyAre te bArADInA kAMThAnI otha laIne bhAgavuM che." A hukama ApatAM cAvaDA saMdhAranA manamAM bhAre cIDa caDI, bhAre roSa caDyo, bhAre nAlezI lAgI. Aja pahelAM saMghAre koI karatAM kaI vahANa sAme pAroThanA ziroTA kheMcyA na hatA. pachI bhale e khAravAnuM vahANa hoya, vepArInA bagalA hoya ke sarakArIrajavADI AramAra hoya. are, IrAna, ajama, araba ne jAvAnI AramAra sAmeya kaDAM bhIDyAM hatAM ne e AramAraneya lUMTI hatI, DubAvI hatI. Aja sudhI te dariyAlAlanI tavArIkha eka ja: saMghAranuM vahANa jue ne bAjane chApa joIne jema paMkhI nAse ema sAmuM vahANa nAse-pachI bhale ne e ajamanA zAhanuM hoya, araba sodAgaranuM hoya ke mAbArane sAmurAyanuM hoya ! ane Aja saMvAranAM vahANe pAchAM haThatAM hatAM ! ne teya kenI sAme ? ke ajANI AramAro sAme. ahIM A AramAro AvI kayAMthI ? are, konI che e te kaI kaho. saMghArone nAyaka kahevAya cAvaDo saMghAra. sadIo pahelAM somanAthane cAvaDA rAjavI eka saMghAra kanyA sAthe paraNIne ene potAnI mahArANI tarIke sthApavA jeTale udAra thayuM hatuM. tyArathI saMghArone nAyaka cAvaDA saMdhAra kahevAya. Aje te bArADI ne nAgheranA kAMThA upara cAvaDAonI ThakarAto hatI. vaNathalImAM cUDAsamAnuM rAjya hatuM. haLavadamAM jhAlA hatA. pAMcAlamAM paramAra hatA. emAM cAvaDAo sivAya bIjAone te dariye hatuM nahi, ne jemane hate emane enI kiMmata na hatI. cAvaDAo ne saMdhAro vacce eka jamAnAmAM hatI evI bhAIbaMdhI Aje hatI nahi; Aje te emanI vacce bApe mAryA vera hatAM. paNa cAvaDAe
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 jagatazAha saMdhAra sAthe sIdho mukAbale nahotA karatA. e AramAra rAkhatA na hatA; paNa vahANanI bAMdhaNI, vahANane vega ne vahANavaTamAM saMdhAre sAthe e bhIDo karatA. tyAre A AramAra hatI konI ? kacchanA akhAtamAM e AvI kyAMthI ? ne AvI te AvI, paNa saMghAra sAthe mukAbalo karavAnI trevaDa kyAMthI lAvI ? hajAro varSathI vAghanI sAme haraNa mukAbale karatAM. ja nathI; e bicArAM te vAghane joIne bhAge ja che. haraNAMne mATe bhAgavuM sahaja che, vAghane mATe pAchaLa paDavuM sahaja che. paNa kyAreka kaI haraNuM bhAgavAne badale sIdhuM vAghanI sAme dhase te ? te bIjuM kAMI nahi te haraNanI e hesiyatamAtrathI ja vAgha dabAI jAya ne bhAgavA mAMDe ! cAvaDA saMghArane thayuMH are, bIjuM te ThIka, paNa sAta sAgaramAM A hesiyata kenI ? keNa pAkyo A dariyA upara evo virale, je saMdhArenAM vahANonI sAme mukAbale karavA mATe pitAnAM vahANa sIdhA upara ja haMkAre che ? - cAvaDe saMdhAra mukAbale karavAne atyAre taiyAra na hatuM, mukAbale karavAnI enI sthiti na hatI. potAnI nabaLI sthitine ' vicAra enA glAni ne aphasosanA bhAratI dabAI gayelA manane moTo udvega hate. e te gAdhavIthI nIkaLyo hate saMdhAra pathakanA dariyAnI sAme pAra lUMTa karavA. e nIkaLe tyAre koI AramAranA mukAbalAnI ene kalpanA sarakhIye nA hatI. dariyAmAM juddha mATenI jaMtarIo enI pAse na hatI, jabUtara nahetA, aganabANa paNa na hatAM. ne... ...cAvaDA saMghAranA moDhAmAMthI eka bhayaMkara gALa nIkaLI gaI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ piroTana 151 sAme AvatI AramAranA mokharAnA vahANa uparathI bhamarA guMjatA hoya ene TaMkAre saMbhaLAve. ne enI pAchaLa ja eka aganabANa AbhamAM tirakasa caDyuM. e ardhacaMdrAkAra upara caDyuM, ardhacaMdrAkAre nIce UtaryuM...ne saMdhAranA kAphalAthI mAMDa daza vAma paNa dUra nahi ema dariyAmAM paDayuM ! "samAla ! mAlama ! saMbhALa ! cokI ! cakI ! mAlama, saMbhALa !' cAvaDA aMdhAre mUMgarAmAM sAda dIdho. ne enAM vahANoe ekasAmaTAM sukAne maraDyAM. ekasAmaTA vIsa saDhamAMthI pavana kheMcAI gayA ne enI eka sAmaTI thapATone avAja, AbhamAM hAthiye gAje ema, gAjI rahyo. khAravAoe saDho pharakAvyA, satANa karyA ne cAvaDAnAM saMghAra vahANa tirakasa javAne badale sIdhAM ja dakSiNa dizAmAM eTale ke bArADInA kAMThA tarapha maraDAyAM. ekAeka eka kaDAkA saMbhaLAya; thoDI cIsa saMbhaLAI ekAeka sukAna maraDAtAM eka vahANanA saDhamAMthI pavana sAva khAlI thaye. ne pavana khAlI thatAveMta ja kUvAthaMbhanA be kaTakA thayA. saDha ne AlAda ne bhAMgelA kUvAthaMbhane uparane kaTake, tamAma dariyAmAM paDyAM. bhAMgela kUvAthaMbha vahANanI eka AkhI bAju upADate gaye. vahANa namI paDyuM, ne dariyAe kUvAthaMbhanA TukaDAne pAchI Thela mArI. vahANanI bAjumAM barAbara sApaNa upara kUvAthaMbhanA TukaDAne cheDo khUcI gayo, pAcho nIkaLe; ne eNe pADelA gAbaDA vATe vahANamAM pANI bharAvA lAgyuM. kANA thayelA e vahANane ane e vahANanI aMdaranA pitAnA saMghAra sAthIone ema ne ema mUkIne cAvaDe potAnAM bAkInAM vahANa sAthe bhAge; ene atyAre bhAgavA sivAya bIjo Arena hate.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 jagatazAha zeSa saMghAra daLa e DUbatA vahANa ane emAMthI dariyAmAM kUdI paDelA pitAnA sAthIo tarapha tAkI rahyuM. have pAchaLa paDelI AramAranA morAnA sasthAo upara tIraMdAjo AvyA, ane emaNe dariyAmAM kUdI paDIne jIva bacAvavA taraphaDatA saMghAra khAravAne ekaeka nizAna laIne tIrathI vIMdhI nAkhavA mAMDyA. vedanAthI bharelI tINI cIsathI badhAnA kAna bharAI gayA. pAchaLa paDele duzmana je kaI hoya te, paNa e saMghAranA lehIne te tarasya lAge che : lehInI tarasamAM te e saMdhArene paNa pAchA pADe evo lAge che ! nahi te kaI DUbatA duzmana upara ATalA ThaMDA kalejAthI tIranAM AvAM nizAna le khare ? alabatta, saMdhAro pote ema karatA, umaMgathI karatA; ema karatAM karatAM ekabIjAthI sAme heDa paNa bakatA. saMdhArA mATe te ema karavuM, e laDAIne kAnUna hatA, paNa saMdhAranA duzmanothI ema laDAya kharuM ? dhIme dhIme dariye lAla raMgAvA lAgyuM. duzmana AramAre sadaMtara ThaMDA lehInI hatI, ane dariyAmAM taraphaDatA saMdhAromAMthI ekane paNa jIvato mUkavA mAgatI ja nA hatI ! haTha pIsIne cAvaDe pitAnAM vahANonA saDha sAme joI rahyo. atyAre enI tamAma gaNatarIo pavananI dayA-mAyA upara ja nirbhara hatI. sIdhI doDa, sAme Are pahoMcavuMsaMdhArane thayuM ke jANe pote jAte ja dariyAmAM kUdI paDe ne vahANane vega vadhAravAne mATe pote dhakkA devA mAMDe ! pAchaLa Agane lisoTo thaye, Agane bhaDake tha....aganabANe have ceTa pakaDI hatI. eka vahANane saDha ne bIjA vahANanuM khokhuM saLagatAM hatAM. Aga bujhAvavA mATe AvaDo moTo dariye pAse hoya, chatAM
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ pirATana 153 khAravAmAtrane vahANamAM jo vaNajogA avAjathIye kAI vadhAre meTI khIka hAya tA te AganI. e be saLagatAM vahANAne emanAM bhAgya upara mUkIne cAvaDA AgaLa ne AgaLa bhAgyA. paraMtu AgaLa paNu jokhama mAthuM upADatuM hatuM. teriyA saDha upara tAkanI karAmata have kAma karatI hatI. sAmAvALAnAM vahANA upara tAka caDI gaI. vahANanA meArA upara keAI garuDanI pAMkhA phuDakruDatI hAya evA saDha caDavA. te emAMthI be vahANA--dhIMgA peTALanA, taratA gaDha jevA be bagalA-- --khekhe kalamI ne eka kUvAthabhanA ema traNa traNa saDha ne traNa traNa tAkanA kheAja AsAnAthI upADatAM e dhIMgA vahANA--tirakasa phaeNTAyAM. have cAvaDA sadharanA peTamAM sAce tela reDAyuM. e bagalAnI nema udhADI hatI--cAvaDAnAM vahANAne AMtaravAnI, bhAgatA saMdhArAnI sAthe sAme cAlIne kaDAbhIDa karIne cAvaDA sAthe juddha vaheAravAnI ! cAvaDA saMdhAra have jIva upara AvyeA. udhADI deADa thAya ta cAvaDAnAM khecAra vahANa kadAca AgaLa nIkaLI jAya, paNa bAkInAM DUkI jAya emAM zaka nahi. cAvaDAe pAchaLa najara karI. eNe hAkala dIdhI : ' piTana ! piTana ! ' kacchanA akhAtamAM atyAre jyAM kheDa ane sikkAnAM baMdarA che, tyAM Aje lagaMbhaga nAmazeSa banelA-kathAkALe kAI pracaMDa ajagara ADA paDayo hoya eve--piroTana che. pirATana eTale kAMThA lagAlagathI zarU thaI te dariyAmAM lakhAtA retInA Dhera. emAM vasatI nA hAya, jhADapAna nA haiya; mAtra dariyAnI retI khaDakAI hAya. pireTananI pAchaLa cAvaDA saMdhAra ne enAM zeSa rahelAM vahANA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 jagatazAha pesI gayAM. vIsamAMthI daza vahANe te gArada thayAM ke pakaDAI gayAM ke saLagI gayAM ke nAza pAmyAM--emanuM te je thayuM hoya e kharuM ! DaMkha kapAyela vIMchI dUdhavAte heya ne dADha bhAMge nAga phADA mArate hoya evo cAvaDA piroTananI pAchaLa bharAI gaye. piraTananA lAbha cAvaDAne tatkAla dekhAyA. piroTana eTale retALa Dhera. vaLI enA kaMThAranuM ThekANuM nahi. kayAreka e nIcenA taLanA khaDaka upara baMdhAyo hoya. kyAreka piroTananI nIce lAMbuM lAMbu UMcuMnIcuM paththaranuM taLa hoya. emAM te eka eka vahANa dAkhala thaI zake. emAM saMghAre vahANamAMthI sIdhA retamAM kUdI paDe ne retamAMthI vahANa upara caDI Ave. eTale duzmananA vahANane piroTanamAM jokhama moTuM. emAM ene na pavana yArI Ape, emAM na vahANavaTa kArI kare ane emAM na saDha paNa madada kare, kema ke piroTana baMdhAye hoya ja pavananI kera upara. jamIna uparathI dariyA upara pavana Ave, tyAre enI sAthe sAthe e kAMThAnI reta lete Averetane dharma te pavanamAM UDavAne. tyAre dariyAmAM jyAre bAre mAsa masamI pavana vahete hoya tyAM piroTana racAya kevI rIte ? jamInamAM kyAMka kyAMka bhaugolika racanA evI hoya ke jaMgalamAMthI DuMgaranI ADamAMthI UMcI kAMdhI uparathI dariyAmAM pavana Ave tyAre kyAMka e aMtarAI jAya. eTale vahetA pavana ane sthira havAnI sImA kyAMka kyAMka baMdhAI jAya. vahetA pavanathI UDelI retI A sImA upara paDe te UDe nahi, e tyAM ja paDI rahe ne kALAMtare ene pireTana racAya. eTale jyAM piroTana jAme tyAM pavana nA heya. ane pavana nA hoya eTale tyAM aganabANa cAle nahi. kema ke aganabANanI agana te vahetA pavanathI phUMkAtI rahe te ja jIvatI rahe, nahitara e bujhAI jAya. Ama duzmana sAthe AkharI mukAbalo karI le hoya te
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'piroTana 155 duzmanane lagabhaga pitAnA jeTalo ja lAcAra hAlatamAM mUkavAmAM piroTana nabaLA pakSane sabaLa pakSa sAthe sarakhesarakho mukAbalo karAvI ApeH evo dariyAlAlane A devI sahAro che. paNa e sahAro zaratI cheH zarata e ke mukAbalo karavAmAM enI otha lenAre maravAne taiyAra rahevuM ja joIe. piroTana ene maratAM na roke-na rokI zake. kema ke e paNa pavana vagara, vahANavaTa vagara lAcAra ja banI jAya che. mAtra maratAM maratAM duzmanane sAthe laI javAya--eTale ene sahAro. cAvaDA saMghAra jevA saMghArane piraTanamAM dhakelI denAra AramAra pitAne barAbara madada maLatI rahe ane pireTinamAMthI kaI vahANa bahAra saMcarI nA zake ema piroTanathI dUra laMgara nAkhIne paDI. cAvaDAne ema ke pite ekabe divasa paDyo raheze te AramAra pitAnI meLe thAkIne cAlatI thaze. paNa ene kyAM khabara hatI ke e AramAra te saMdhArAnI hajAra varSanI dariyAI lUMTaphATanuM jIvatuM jAgatuM vera thaIne AvI hatI ? ene kyAM khabara hatI ke e AramAra te Aja mahinAothI enA sagaDa dabAvIne AvatI hatI ? ne ene e paNa kyAM khabara hatI ke cAvaDAnAM vahANone akhAtanA moDhAmAM pesatAM eNe joyAM hatAM, ne tyArathI e akhAtanuM moDhuM dabAvIne paDI hatI ? ene kyAM khabara hatI ke e AramAra evA mANasanI hatI, jeNe saMghAronuM nikaMdana kADhavAnI bhISmapratijJA lIdhI hatI ? ene kyAM khabara hatI ke zrIkRSNa bhagavAnanI yAdavAsthalInA kALathI mAMDIne te Aja sudhInI saMdhAronI paraMparAnA sarvanAzI aMtane AraMbha e AramAra hatI ? e AramAra hatI lATanA zaMkhanI ane khaMbhAtanA sIdI sAdIkanI. vAta evI hatI ke cAvaDA saMghArane te khyAla paNa na hatuM ke dariyAlAlanI tavArIkhe eka jambare palaTA lIdhe che. e bApaDAne hajIye dariye ekaladokala vahANanI lUMTa mATe baDI bAmaNInA khetara
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 jAtazAha jevo ja dekhAto hato saMdhAronAM mAthAM bhAMge evA sAhasika vepArIo dezaparadeza sAthe vepAra-rojagAra karavA mATe dariyAne mAraga ughADo karavA ane hamezane mATe ughADI rAkhavA mAge che, e vAta enA jANavAmAM ja AvI na hatI. ene e vAtanI khabara nahotI ke lATadezamAMthI gujarAtanAM khuzkI lazkarI thANu uThADI mUkIne have tyAM dakhaNamAMthI bIjI ja jAtanA solaMkIe AvyA che. ne e solaMkIomAM paNa zaMkha eTale ke saMgrAmasiMha solaMkI te kaI judI mATIne mAnavI hatA. zaMkha dariyAne barAbara jANatA hata-dariye jANe enA kAnamAM vAta kahI jato. e dariye kheDato. e kAbela vahANavaTI hate. ane khattA ne khAna sAthe dariyAI juddho ne juddhonI karAmata e te ene mATe rojiMdA vyavasAya jevAM hatAM. e zrIvijayanA pATadhAma siMhadvAramAM te zaMkhane janma ja thayo hato. bApaDA cAvaDAne khyAla na hato ke jeNe dariye A gaLathUthImAM pIdhelo che, e dariyAvIra, saMghAre pitAnA mAnI lIdhelA dariyAlAlane bAraNe AvIne beThe hate. cAvaDA saMghArane mATe bhAgyane A kAramo ghA jANe adhUro hoya ema, khaMbhAtamAM eka sIdI AvIne vepAra karavAne vasyo hato. e sIdIne pUrvaja te gujarAta upara jyAre solaMkIone madhyAhna tapati hatuM tyAre khaMbhAtamAM AvyuM hatuM, ane vahANanA bAMdhakAma mATe mulkamazahUra bananArI chIpA nArI lAchIne jamaNo hAtha banyA hatA. + khattA eTale cInadeza. enA eTale brahmadeza. * vijaya eTale Aje jene siyAmane malAyA tarIke oLakhIe chIe e deza. tyAM dakSiNanA pAMDyoe cheka cothI sadIthI rAjya sthApyuM hatuM. pAchaLathI kalyANanA selaMkIo paNa pAMDyonI sevAmAM tyAM gayelA.siyAmano Ajane rAjavaMza e kalyANInA solaMkIo uparathI UtarI AvyuM che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ piroTana 157 khaMbhAtamAM e ane enA anuje vahANe bAMdhatA hatA tyAre solaMkIone sUryane grahaNa upara grahaNa naDavA lAgyAM. paraMtu grahaNa badhAne kharAba asara kare, tyAre koIkane enI asara sArIye thAya. jyotiSa zAstra kahe che ke dasa paMdara hajAra janmakuMDaLIomAM eka kuMDaLI evI hoya che ke jene grahaNa rAga samuM phaLa Ape che. kumArapALa solaMkInA avasAna pachI zarU thayelI A grahaNaparaMparA A sIdIne rAjayoga samI phaladAyI nIvaDI. ne kathAkALe khaMbhAtanA nAmadhArI solaMkI rAjavInI sAme e sAce hakIkatapradhAna rAjA gaNAyo. lATane zaMkhane dariyAkAMThe ghera karela hatuM. emAM ene sIdI sAro madadagAra thaye. beya jAnejigara bhAIbaMdha banI gayA. ne gujarAtanA itihAsanI rUkha palaTanAra A dariyAkAMThAne pitAne karIne gujarAtanA itihAsanI rUkha pharI ekavAra palaTAvavAnI A beya jaNAe hAma bhIDI. paraMtu dariyAlAlanI dolata pitAnI thAya, dariyAlAlane vepArarojagAra lATa ne khaMbhAtamAM Utare e ADe eka naDatara hatuM- saMdhAnuM. saMdhAne jyAM sudhI saMhAra na thAya, tyAM sudhI lATanAM -bharUca ne khaMbhAtanAM-vahANe eka tarapha svAti, bIjI tarapha haramuja, trIjI tarapha bAlI ne cothI tarapha khattA sudhI nirbhaya rIte pharatAM thaI zake nahi. bahu ja sAdI zodha hatI zaMkhanI. paraMtu e zodha karatAM dariyAkheDune eka nahi, be nahi, paNa be hajAra varasa lAgyAM hatAM. e zodha eTale dariyAmAM lUMTa calAvavAthI jeTalI lakSmI maLe che, enAM karatAM anekagaNuM vadhAre lakSmI dariyA mArakta vyApAra karavAthI maLe che e; mANasane mArI ene lUMTI levAthI jeTaluM lAbha thAya che, enA karatAM anekagaNe lAbha ene jIvaMta rAkhIne enI sAthe vepAra karavAthI thAya che e.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 jagatazAha eTale zaMkha ane sAdike maLIne dariyAlAlanI pITha uparathI saMghAranuM bIjamAtra sApha karI nAkhavAnI pratijJA lIdhI hatI. sArAye gujarAtamAM, sArAye dakSiNApathamAM ane sArAye zrIvijayarAjyamAM zaMkhanA nAmathI oLakhAtA saMgrAma solaMkI enA kALamAM bhAre kAbela vahANavaTI hato. yavanAcArya nAmanA eka samartha khagoLazAstrInuM yavanajAtaka ene kaMThastha hatuM. vahANanI bAMdhaNI ane eka eka bAMdhaNInI eka eka khAsiyata e jANakAra hatA. gujarAtamAM solaMkIone sUraja mahArAjA kumArapALanA avasAna pachI astAcala tarapha namato thayA hatAM. mahArAjA ajayapALanuM zAsana lAMbuM cAlyuM heta te kadAca enI astAcala taraphanI gati thaMbhI gaI heta; paraMtu gujarAtanA dudeva vazAta ajayapALanuM akALa kota thayuM. emanAM rAjarANIe-gomAMtakanA paramardI rAjAnI rAjakanyA mahArANI nAyakAdevIe-itihAsanI eka paLa mATe Abhane thobha dIdho kharo, paNa pachI te selaMkIne sUraja bhAre vegathI asta pAme. rahI mAtra saMdhyAkALanI AbhA, pachI te e AbhAye vIkharAI gaI ne rAtrI AvI pahoMcI ! . e kALe bharUcamAM-lATamAM solaMkIone durgapALa hate zaMkha eTale ke saMgrAma solaMkI.ne samaya sAdhIne zaMkhe gujarAtanuM Adhipatya dUra karyuM hatuM, mALavAnuM svIkAryuM hatuM. ene prANathI pyAra mitra hata khaMbhAtano sIdI sAdIka. e banee maLIne dariyAne vepAra khIlavavA tajavIje karI. ne e tajavIjamAM pahelI tajavIja hatI saMghArane nAmazeSa karavAnI. jyAM sudhI okhAmaMDaLa ne nAgheranA kAMThA upara saMdhArAne mera hoya tyAM sudhI heramuja, araba ne ajama sAthe bharUcane vepAra jAmI zake nahIM, cAlI zake nahi. bApaDo cAvaDe saMdhAra! kALanI badalAyelI karavaTanI ene
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ piroTana 159 kazI gatAgama na hatI. ene bhAna na hatuM ke itihAsamAM bhAre yugapalaTA AvI rahyo che. sa'dhArAnA yuga Athame che, ThakkarAnA Uge che. piATanamAM jaI beThelA cAvaDA saMdhAra dhUMdhavAI rahyo hatA. potAnA daramAM kAI mahAbhArIMga pachaDATA mAratA hoya, phUMphADA mAratA hAya, ema e pireTana pAchaLanI nALamAM phUMphADA mAratA hatA. ene nAsavuM ja hAya tA tA e peAtAnA jIva bacAvIne kAMThe UtarI jAya. paNa pachI eNe potAnAM vahAAne mAMDI vALavAM paDe, peAtAnA sAthIone mAMDI vALavA paDe, eTaluM ja nahi, A tA DAsI mare ene bhA naheAtA, jama ghara bhALI jAya enI pIDA hatI ! duzmanA kANu hatA enA aMdAja have AvI gayA hatA. e lAkA kAMThA upara vAMsAvAMsa Utare te? tA kadAca pAte gAdhavI baMdara pAchA paheAMce paNa nahi, ane kAMThe sAva UdhADA thaI jAya. have e jamInamAge nAsI zake nahi. te dariyAnA mAraga te nAsavA mATe udhADA rahyo ja naheAtA. pireTananuM nAkuM rAkIne ja duzmana enI rAha jotA hatA. sAdIae za`khane pireTananI pAchaLa jaI ne sadhAranA nAza karavAnI salAha ApI. paNa vahANavaTanA jANakAra zakha krAInI avaLI salAha mAne ema nA hatA. zA mATe ApaNAM vahANAne jokhamamAM mUkavAM? zA mATe ApaNA mANasAne kapAvavA ? ene khIjo rasto ja kyAM che? nAga daramAM che te daranuM meDhuM ApaNe badha karyuM che, eTale vahelAM ke meDA bhUkhe du:khe, pANInI tANe paNa cAvaDAne mATe rastA be ja : kAM tA e kAMThe Utare, ne kAMThe Utare te ene eka paNa mANasa bace nahIM ke enuM eka vahANu paNa jIvatuM jAya nahi; ane kAM te e piATananI bahAra nIkaLe. ema thAya teAya ene eka paNa mANusa
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 jagatazAha jIvate nA jAya ne eke vahANa salAmata nA jAya. pachI ApaNe utAvaLa zAnI ? paDa ApaNuM che, te nAhakanA jhanUne caDelAnI sAme zA mATe javuM ? eTale zaMkha solaMkI pitAnA vahANa ke mANasanuM nakAmuM jokhama vaharavAne badale pireTananuM bAruM dabAvIne besI gayA. Aja nahi te kAla, kAla nahi te parama, ne parama nahi te pachIne dahADe paNa cAvaDAne bahAra nIkaLavuM paDavAnuM ja che. jyAre pireTananI pAchaLa bharAyelA cAvaDAne zaMkhanA A niradhAranI jhAMkhI thaI tyAre enA prakopathI jANe AkAzane dharatI beya lAla lAla raMgAI gayAM. ene UMDe UMDe AzA hatI ke saMdhAronI thayelI khuvArIthI saMtoSa pAmIne, kaMTALIne, chevaTe zaMkha solaMkI pAcho jaze-eneya. bIjAM kAmakAja haze ja ne! paNa pireTananI retI upara mAthe tapatA sUraja ne nIce baLatI retImAM beThelA saMdhAne ne cAvaDAne pitAneya have samajAyuM ke zaMkhane bIjuM kAMI kAmakAja che ja nahi! tyAre cAvaDAe zaMkhane ne zaMkhanI sAta peDhIne gALo dIdhI, kudaratane gALo dIdhI, AzApurAnI anekAneka bAdhAo lIdhI; ekavAra AmAMthI mAraga nIkaLI jAya AzApurAnI dayAthI-te pachI zaMkhane batAvI devAnI paNa eNe pratijJA lIdhI; te pachI zaMkhane ne sIdIne jIvatA bALavAnI, bharUca ne khaMbhAtane lUMTavAnI pratijJAo paNa karI. ghaNuM ghaNuM e be, ghaNuM ghaNuM khI, ghaNuM ghaNuM eNe jANItAM ne nahi jANItAM deva-devIone ane dariyAlAlane vinavaNI karI, paraMtu emAM kazuM na vaLyuM. e ciMtA ane krodhamAM garakAva hato tyAM enA kAne eka avAja athaDAyoH "huM mAraga cIMdhuM, paNa mArI zarata AkarI che!"
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ piroTana 161 pUMchaDI dabAtAM jema nAga phaMphADA mAre ema cAvaDo saMghAra ekadama pAchA pharyo; enI jherIlI AMkhe jagaDU upara TharI rahI. 'tuM ja !...A badhAM kALAM karamane karanAre tuM ja che ! A badhA mATe tuM ja javAbadAra che ...tane...tane....tane.. hamaNuM te huM sAva bhUlI gayo hate...paNa te ThIka yAda ApyuM. mAlama!...are mAlama ! mAlama kyAM mUo ?" cAvaDe AvezamAM gAjI UThayo. mAlama deDate AvyuM. saMvAre gussAmAM AjJA karIH "Ane... Ane-ApaNI tamAma AphatanA A mULane-jIvate ne jIvate. dATI da-atyAre ne A ghaDIe !' "haste." jagaDUe ThaMDe kaleje kahyuM: "haste. paNa tamane koIne te dATanAra paNa nahi maLe. pachI te gIdhaDAne bhAre ujANI thaze!" tuM...tuM.tuM tuM..." "rasto batAvI zakuM ema chuM-tamAre AbarUthI jIvavuM hoya te. pachI joI lejo ke AkhA mulakamAM zeSa solaMkInI kevI mazkarI thAya che! enI kevI beIjajatI thAya che !' tuM...tu...AmAMthI rasto batAvI zake ema che ? te bolI nAMkha! jhaTa bolI nAkha!" jagaDUe mAthuM dhuNAvyuM: 'mArI zarata pahelAM pALavAnI." "zarata ? mArI sAthe zarata karanAre tuM koNa? cAla belI nAkha jhaTa. bole che ke nahi ? mAlama, sATake lAva!" "are cAvaDA ! hajIya na samajyA ? tArA sAhasane mane bhaya lAgaze, ema tuM mAne che? chatAM hajIye hoMza rahI jatI hoya te huM A Ubho ! ajamAvI le!" cAvaDe hoTha pIsIne joI rahe-AkhA dariyAlAlamAM jenA 11
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jagatazAha nAmanI hAka vAge e pita, ane sAme Ubho hato sattara varasane pAtaLiye chokare ! kyAM sudhI e jagaDU sAme tAkI ja rahyo. pachI eNe sATake nIce nAkhyo ane kahyuM : "zuM che tArI zarata ?" mArI zarata nathI, zarata che !' belI nAMkha, je hoya te !' mane tamAre eka vahANa devuM, kherAka-pANI devAM, vahANa jegA khAravA devA, ane eka hajAra senaiyA rokaDA devA.' hA......A...A...A.....hA.A.......!' cAvaDAe kahyuM : "somaiyA...tane devA ? alyA, saMghAra te senaiyA le ke de?.." te pachI jevI tamArI marajI.' mAlama !" cAvaDAe kahyuM : "Ane ane enA sAthIone retImAM dATI de! pachI cAle, badhA kesariyAM kare, ane duzmana upara tUTI paDo !" ane eka ghaDImAM ja badhAMya vahANane badhAya khAravA dariyAne taLiye jaIne bese!' jagaDUe umeryuM. "tuM tuM..cUpa rahe !..tuM ja apazukaniyALa che ! tuM hAtha AvyuM tyAre ja meM tane pUra kema na karyo, ene mane aphasosa thAya che! paNa kyAreka mArA manamAM dayA AvI jAya che ne evI dayA DAkaNane khAya che! " cAvaDo heTha pIsIne pitAnA gheliyAmAM hAtha pasavArato rahyo. eNe kAMThA sAme joyuM. kAMThe dUra dUra nALethI bhaMgAyelo ne chUTAchavAyA mAchImArothI vaselo hato. moTo ajagara mAraga rokIne paDyo hoya ema piroTananA bArA AgaLa zaMkhanI AramAra jAgatI paDI hatI.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ piroTana 163 nA. AmAMthI kyAMka kahetAM kyAMya javAne kaI karatAM koI mAraga na hatuM. paNa tyAre A vANiyAne chokare te kahe che ke huM tamane mAraga batAvuM !....ane cAvaDo ekadama pAcho pharyo ane bolyaH tArI zarate kabUla ! mAraga batAva. ' mArI zarate tamane barAbara yAda te che ne ? eka vahANa, vahANamAM khorAka-pANI, vahANa joga khAravA, eka hajAra sonaiyA..." jagaDUe sApha sApha vAta karI. "hA..hA..kabUla. paNa have jhaTa mAraga batAva!" jagaDUe kahyuM: "ema nahi mArA bhAI! tame ghaNuM jhanUnI mANasa che, ane bahu TUMkI yAdagIrIvALA che. tamArA sAthIonI sAme tame A zarate pALavAnA AzApurAnA segana le, pachI tamane mAraga batAvuM. are cAvaDA ! tamane kyAM khakhara nathI?--vANiyA vagara te rAjA rAvaNanuM rAja gayuM rAja !"
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10, .... .... .... bhAIbadhA cAlo mArI sAthe." AzApurAnA AkarA segana lIdhA pachI cAvaDe jagaDU sAme joI rahyo. mazkarI, upAlaMbha, reSa tamAma enAM zamI gayAM hatAM. e narI IntajArInI mUrata banI gayo hato. pahelAM mArI sAMkaLo choDa, pachI mane nahAI dhoIne sApha thavA de. pachI mane tamArAmAMthI keIkanAM paheravAnAM kapaDAM Ape.' eka ghaDI pachI jagaDU ne enA traNe bhAIbadhe nahAI dhoI sApha thaIne, sUjhatAM kapaDAM paherIne kAMIka mANasanA sUramAM AvyA. thoDIvAra sudhI teo ekabIjAne sahAro ApIne Ama tema cAlIne pitAnA paga mokaLA karI rahyA. A badhe vakhata narI AturatAthI pIDAI rahelA cAvaDAe te kevaLa nAcavAnuM ja bAkI rAkhyuM. eka hoDImAM be saMdhAro halesAM mAratA beThA. cAvaDAe sukAna lIdhuM. merA upara jagaDU beThe. piroTananI kAMdhI upara haMkAre !" jagahUe kahyuM. retInA DheranI dhAre dhAre heDI cAlI rahI. jagaDUnI AMkhe, kyAranI eka ja jagyA upara coTI hatI. heDI e jagyAe AvIne UbhI rahI, eTale jagaDae kahyuM: "A che tamAre mAraga ! " kaMThAramAMthI AvatI nALa tyAM pUrI thatI hatI. enI mUcha upara
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhI 165 ceriyAM UgyAM hatAM. tyAMthI piroTanane tirakasa baMdha zarU thatA hatA. cAvaDAnA reSane have mAjhA na rahI. AMhIM kyAMya raste naheta; AMhIM te phakta jamIna ne retI ne ceriyAnuM jaMgala ja hatuM! mazkarI ? mArI mazkarI ? mArAM vahANone te pAMkhe che ke ahIMthI cAle ? " cAvaDe UkaLI UThyo. krodha ane nirAzAthI tapelA tAMbA jevA banelA enA mAM sAme svasthatAthI joIne jagaDUe kahyuM: "bApa! saMghAra kIdho eTale thaI rahyuM ! hajAra varasathI dariye kheDe che, chatAM akkala te ochI ja rahI ! AMhIM ATalA mAchImAra che, ATalA tamArA mANaso che, pachI tamArAM vahANe mATe mAraga kApatAM vAra keTalI lAgaze ?" - "mAraga kApatAM ?...kApatAM!..kApatAM !' jANe keIe gAla upara tamAco mAryo hoya ema vAtane marma samajAtAM cAvaDAnA aMgeaMgamAM jhaNajhaNATI AvI gaI. e A UgatA javAna sAme joI rahyo....basa joI ja rahyA. "eka vAta kahuM cAvaDA !" jagaDUe kahyuM, "jarA saMbhALIsamajIne kAma karajo' eTale ? mAraga khadavo te khodI nAMkhavo ! AmAM vaLI saMbhALavAnuM zuM ne samajavAnuM zuM?" "jo bahAranAne aMdeze Avaze te tamAruM kAma bagaDI jaze ne mAruM kAma bagaDI jaze. mATe tame bahAra nIkaLavAnI taiyArI karatA he e dekhAva enI sAme karajo !" cAvaDe sAMbhaLI rahyo, thoDIvAra jagaDU sAme joI rahyo : "tuM saMghAra heta te Aja mAruM Asana tane khAlI karI deta !' heDImAM sahu pAchA AvyA.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 jagatazAha cAvaDAe mAlamane bolAvIne sUcanA ApI. be saMghAra vahANa merA pheravIne piraTananA nAkA tarapha nIkaLyAM, harIpharI rahyAM, pAchAM AvyAM, AgaLa gayAM. zaMkha mUchamAM marakI rahyAH "saMghAra saLavaLatA lAge che kharA ! bApaDA paDyAya keTalA divasa rahe ? vahelA ke meDA paNa bahAra nIkaLe ja chUTake ! A be vahANo dekhAyAM, pAchAM gayAM; ApaNe sAva najIka ! have ema karoH ene jarAka paTa Apa, eka vAra bahAra nIkaLavA de; pavana ApaNe che, ene nathI." eTale zaMkhanAM vahANe piroTananI pAchalI ethamAM evI rIte jarA vadhAre dabAyAM, ke aMdarathI AvatAM vahANe tarata najaramAM Ave ne najaramAM Ave tyAre pAchA pharavAnuM ke DuM thAya. zaMkha rAha joto rahyoeka divasa be divasa-traNa divasa paNa pharIne saMdhAranAM vahANa nAke dekhAyAM ja nahi. eTale sIdIe zaMkA batAvIH "mALuM, saMdhAra saLavaLatA te nathI! kayAMka." "have kyAMka zuM ne khyAMka zuM ?" zaMkhe kahyuM, "piraTanamAMthI kadI koI cakaluMya bahAra pharakI zakyuM che kharuM ? heDI sarakhIye bahAra jaI zake kharI ? saMdhAra aMdara paDyA paDyA have ekabIjA sAthe jhaghaDatA haze.' kyAMka hAthatAlI te nahi Ape ne ?" "rAma rAma karo zeTha, rAma rAma kare ! chatamAM sahu bhAga mAgavA Ave; hAramAM kaI bhAga na mAge. eTale have e badhA mahAmahe ekabIjAne vAMka kADhavAmAM paDyA haze! bAkI ene bahAra nIkaLyA vagara te chUTake ja nathI-Aje nahi te kAle !' paNa saMdhAro te kAleya bahAra na AvyA, ne parama divase bahAra nA AvyA !
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhI, 167 have te zaMkhaneya manamAM vimAsaNa thavA mAMDI. Akhare thAkIne eNe eka vahANa aMdara mekalavAne mATe zaNagAryuM hathiyAra paDiyAra vagerethI sajaja, khAravAothI lalaca. aMdara jaIne joyuM te piroTana sAva khAlI hato ! aMdara eka paNa saMdhAra na hatA, eka paNa vahANa na hatuM; are, e sthAne koI saMghAra kadI AvI gayuM hoya evuM koI eMdhANa paNa nahotuM ! saMdhAre jANe aMtarikSamAM alopa thaI gayA hatA ! jANe vahANa sAthe sIdhesIdhA AbhamAM UDI gayA ! zaMkha ane sIdInA caherA, kApe te lehI nA nIkaLe evA banI gayA. beya acaMbAmAM ekabIjAnI sAme joI rahyA. khArakhAravA sAmasAme joI rahyA. ghaDIbhara te jANe sahunI vAcA ja harAI gaI! AnI pAchaLa vahANe jatAM emaNe jAte jayAM hatAM. AmAMthI vahANane bahAra nIkaLavAne bIjo mArga na hato; mAtra eka ja mArga hata; ene te e AMtarIne UbhA hatA. tyAre saMdhAre gayA kyAM? saMdhAro pihitrAnA beTanA aMdaranA bhAge thaIne dvArakAne vaLIne gAdhavI baMdara tarapha jaI rahyA hatA. ne e vahANe upara cAra bhAIbadho kyAreka sukAna saMbhALatA te kayAreka saDha tANatA te kyAreka AlAda kheMcatA Amatema haratApharatA hatA. have koI saMghAra emanI sAme AMkha UMcI karI zake ema na hatuM. have emane mA AzApurAnAM rAmarakhavALAM hatAM. saMdhAre dariye te khUba kheDyo hato, paNa eNe raNa joyuM na hatuM, ne jagaDU raNane jANakAra hato. "ka keyaDe keDIne e rIte jagaDUne A vAtane ukela sUjhaLyo hato. retI ne jamIna jyAM maLe tyAM retI jeTalI upara Thare che eTalI nIce nathI jAmatI. ne emAMya jamIna uparanA ceriyAMoe piroTana
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 jagatazAhe mAMthI bahAra nIkaLavAne mAraga kevaLa DhAMkI ja rAkhyo hatA. nALanI mUcha jevI kheAdAI ke tarata AkhI nALa emane mATe udhADI thaI gaI. te nALamAtranA eka kAyadA H dariyAnA eka akra AcAra : nALamAM bharatI caDhe eka meADhAmAMthI te bharatI Utare khInna meADhAmAMthI. pireTananI retInA Dhera have sadhArAne AzIrvAda samA thaI paDyo. zaMkhanI AramAra joI zake te pahelAM te sadhArA TheTha pireTananI sIma sudhI paheAMcI gayA. have emane pavana vahelA maLe, bharatI vahelI maLe. ane samA pavana hAya ne samI bharatI hAya te jANe tIra chUTayu* hAya ema vahANu cAle. zakha ane sIdIne jyAre sadhAreAne nAsavAnA rastA yAda AvyA tyAre te sadhArA peAhitrAnA beTaDAonI vacamAM AvI gayA hatA. te peAhitrAnA nAnAmeATA sekaDA beTa-beTaDA vaccethI mAraga pArakhavA mATe te kAIka sadhAra nArIne peTa avatAra levA joI e ! ene TALIne AgaLa vadhavAne mATe zarUkhanAM vahANeAne kacchanA kAMThA tarapha vadhAre jhoka rAkhavI paDe, eTale sadhArene pIche pakaDavAneya jANe saMdhArAthI sAva sAmI dizAmAM ja javuM paDe ! have zaMkhanI vahANavaTI tarIkenI seATI zarU thatI hatI. have zakhane bharUca ne khaMbhAta sudhI pahoMcavAmAM vacamAM udhADA dariyAmAM sadhArA AvatA hatA. ekalAM nAsI chUTelAM saMdhAra vahANA ja nahi, sadhArAnuM mathaka--jagatamAtranuM, sAta sAgaranI saMdhAravaTanuM mahAdhAma --gAdhavI vacamAM AvatuM hatuM. gAdhavI ane cAvaDA sadhAra e be jo judAM paDe teA te eyaneA nAza thaI zake. paNa gAdhavI upara maMDANu mAMDIne beThelA cAvaDA sadhArane mukAbalA karavA e te zaMkha te sIdInI tamAma tAkAta ane akkalanA tAga mAgI le evuM kAma hatuM. daramiyAna ekhAmaDhIne bagalamAM laI ne, dariyAmAMthI dvArakAdhIzanAM darzana karIne, sadhAre| sapATAbaMdha gAdhavI tarapha AgaLa vadhI rahyA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhI 169 hatA. have cAvaDo jANatA hatA ke bharUca ne khaMbhAta nIcevAsa che, ane zaMkha uparavAsa che. vacamAM gAdhavI che te pote che. ne enA ghavAyelA abhimAnanA dIpaka upara verane kALe dhUma ghUmarAvA lAge che. "hAje haMkAra! hAje haMkAra !.... ene eka ja sAda gAjate rahetA, "saDha caDhAvo, taka caDhAvo, kalamI caDhAvo, nabaLAM vahANene AgaLa karo, jhaTa gAdhavI bhegA thAo !' saMghArone paNa jANe lehInI gaMdha AvI hatI. na e gaMdhamAM emane jagaDUnI gaMdha mIThI lAgatI hatI. kaMthakeTa emanI yAdagIrImAM atyAre kyAMya pAtALamAM caMpAI gayuM hatuM. piroTana kamaLanI jema emanA khadabadatA mananI upara taratuM hatuM. jagaDU have zANe vANiyAne dIkaro banyuM hatuM-jenA vagara rAjA rAvaNanAM rAjya gayAM hatAM ne cAvaDAnAM javA beThAM hatAM, javAne taiyAra thaI cUkyAM hatAM. piroTananI nALamAMthI saMdhAra vahANe bahAra nIkaLatAM tyAre emane saDha kAmanA na hatA. ekeeka vahANane halesAM mArI mArIne haMkAravAnuM hatuM, ne ekeeka saMdhAra halesAM mAravAmAM lAgI gayo hate. khuda cAvaDe pote paNa hAtha pheravavAne keIkanI jagAe besI jate ! vahANanA saththA upara besIne jagaDUne e paNa jovAnuM maLyuM. ane Akhare gAdhavI baMdara AvyuM. jyAM ekavAra bhagavAna vAlmikIe tapa mAMDyuM kahevAya che e varatu nadIne kAMThe gAdhavI baMdara AvyuM che. e gAdhavI anAdikALathI asure ne saMdhArene vAsa manAyuM che. e gAdhavImAM rahIne purANoe nAmacIna banAvele mura asura gopIonAM haraNa karIne emane asura dezamAM caDAvatA hatA. e gAdhavI anAdi kALathI aneka tAMtrika vAta sAthe saMkaLAyeluM
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 jagatazAha hatuM. tyAM besIne kAlamukha AcArya aranAthe bhayaMkara tapa karyuM hatuM, kALabhairavanI sAdhanA karI hatI, ne tripurasuMdarInI sthApanA karI hatI. e tripurasuMdarI kALAMtare AzApurA thayAM, kALAntare harSadamAtA thayAM. aMdhArenAM e kuLadevI, ItihAsanA AdikALamAM, varatu nadIne kAMThe, baraDAnI cheka dariyAne maLI jatI DuMgaradhArane mAthe bhapakAthI birAjyAM hatAM. saMdhAna vijayakALa emane duzmanI naramAMsanA bali caDatA. parAjayane TANe emane pazuonA bhAga caDatA. saMdhAronI koI paNa nAnImoTI vAta bhega ane bali vagara adhUrI ja gaNAtI. e gAdhavI baMdaramAM hajAra varSamAM ekavAra ziSTa saMskRtie. jarA DokiyuM karyuM hatuM. vikrama saMvatanA AraMbhanAM varasamAM semanAthamAM kanakasena cAvaDo nAme rAjA thayo. ne tyAre gAdhavInA saMdhArasaMdhaziromaNi kALA nAgane eka putrI hatI sohiNI nAme. kanakasena ne rohiNInAM lagna thayAM hatAM. thoDA samayane mATe gAdhavImAM cAvaDAnuM zAsana AvI gayuM. paraMtu cAvaDA ane saMdhArane saMdha lAMbe nA cAle. ne jeTaluM cAle emAMya cAvaDAoe vadhAre khoyuM. ene kAraNe cAvaDAo dariyAmAM lUMTa karatA zIkhyA, dArU pItA zIkhyA; ne Akhare saMdhArAmAM daTAI gayA. ane zeSa smRti ATalI ja rahIH saMdhArene saMdhanAyaka e cAvaDe saMdhAra kahevAya eTaluM ja. gAdhavI baMdaranI nALamAM ne varatu nadInA mukhamAM vahANe jevAM nAga tevo ja cAvaDe saMghAra jagaDUne pitAne tyAM laI gaye. ane tyAM cAvaDI rANIne enI mahemAnagati karavAnuM saMpIne cAvaDe saMghAra cAlI nIkaLe. nIkaLatAM pahelAM eNe jagaDUne vAyado Ape : "mArI zarata huM barAbara pALIza. hamaNAM paMdara divasa tuM mAro mahemAna banIne rahe. paMdara divasa pachI tane vahANa maLaze, vahANamAM
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhI 171 kherAka pANInuM bharata maLaze, pAMca kAbela khAravA maLaze, hajAra senaiyA rokaDA maLaze. A huM tane mA AzApurA, je mArI ne tArI vAta sAMbhaLe che ke je tamAma vAte jANe che, enI sAkhe kahuM chuM. paMdara divasa sudhI tuM mAro mahemAna. havethI tuM mAro bhAIbaMdha. mArI rANI tArI mahemAnadArI karaze, saMdhArasaMdha Akhe tArI mahemAnadArI karaze. tane je ApavAnuM che e paMdara divasa pachI tane maLI jazeH huM ApIza, nahi te mArI rANI Apaze." bhAIbaMdhoe paMdara divasa haravApharavAmAM, khAvApIvAmAM gALyA, heDIo laIne ghUmavAmAM kADhayA. kyAMya ke emane mAraga rokatuM nahIM. cAvaDA saMdhArana cADiye badhe pharI gayo hoya ema e mAnavaMta mahemAna tarIke mana phAve tyAM pharatA. emaNe baraDe joye, varatunAM vaheNa TheTha valmIkapura sudhI jeyAM, va9mIkapurathI kuMdanapurane meTe jAtrAmAraga paNa joya. A kaMthakeTanI vAtamAM, pitAnAM mAbApa zuM karatAM haze enI kalpanAmAM, cAvaDA saMghAra kyAM gaye haze ene tarkamAM emaNe pitAnA divaso gALyA. eka divasa baMdara kAMThe jabaro kalAhala saMbhaLAyo. UMcA UMcA nAda jANe AbhanA ghumaTamAMthI ghUmarAIne pAchA vaLatA hatA. teo baMdarakAMThe deDI gayA. baMdarakAMThe emaNe saMdharanuM gADuM baneluM ToLuM joyuM. ToLAmAMthI mArga karIne e AgaLa gayA. emaNe joyuM ke AgaLa nALamAM saMdhAranAM vahANo nAMgaratAM hatAM. ne cAvaDA saMghAra pote eka UMcA, hADetA, abanUsanA lAkaDAmAMthI kerI kADhayo hoya evA, kALI cAmaDI ne jADA heThavALA kedIne sAMkaLe bAMdhIne Ubhe hate !
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 jagatazAha jagaDU! vANiyA ! e vANiyA ! AMhIM Ava dosta, ahIM Ava !" cAvaDAe sAda dIdhe. jagaDU najIka gaye eTale badhA sAMbhaLe ema cAvaDAe kahyuM: are zAha ! Ane oLakhe che ? nathI oLakhate ? e che khaMbhAtane sIdI sAdIka oLakhe ene ? piroTanavALe! bharUcanA zaMkha solaMkIne bhAIbaMdha ! saMdhArene ucheda karavAnI pratijJAvALe !.e ja khaMbhAtane zAha sodAgara sIdI sAdIka..." traNa peDhIthI khaMbhAtamAM vepAra karatA A yavanadhanI sodAgaranA nAmathI te dUra dUranA vepArIo ne vepArIonA kuTuMbIjane paNa mAhera hatA. sIdI jagatazeTha na hatuM, kema ke jagatazeTha hevAne eNe kadI dAvo karyo na hato. paraMtu uttara ane dakhkhaNamAM AjakAla je vicitra rItethI bharelI ane aneka aMdhAdhUMdhIothI bharelI vyavasthA cAlatI hatI, temAM eka A sAdIka ja evo mAnavI hatI, jene vepArI bela turakANa hindI ane rajapUta hinda ubhayamAM pramANabhUta gaNAta hatA. e dhame musalamAna hatA, paNa ene tyAM jaina vasationAM, hindu dharmasthAnakena, nAsabhAga karatA rajapUta rAjadarabArIonAM nANuM jame paDyAM rahetAM. lekavAyakA te evI paNa hatI ke joIe tyAre kALI rAte paNa e nANAM pAchAM maLatAM. A sadIne mATe eka bIjI paNa lekavAyakA hatI ane e cArekora jANItI hatI : sikaMdara-sAnI alAuddInanA sALA sUbA alakhAne sIdIne pitAnI pAse pakaDAvI maMgAvIne enI pAsethI hinduonI thApaNa mAgI hatI. sIdIe javAba Apyo hato ke : sarakAra, mAruM ImAna e mArI pAMca namAja ne khudAnI baMdagImAM che. mAro majahaba eka ja che. mane yakIna che ke agara je lekee mArA upara vizvAsa rAkhe che emanA vizvAsane huM dagalabAja banuM te huM zayatAna gaNAuM. evA kAmamAM mAre khudA khuza nA rahe. e
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhI 173 kAma mArI pAse karAvavAmAM Apane khudA paNa rAjI nahi rahe !" dhAkadhamakIo tamAma sIdI mAthe ajamAvavAmAM AvI hatI ne e badhI nAkAmiyAba nIvaDI hatI. eNe sApha sApha kahyuM hatuM ke "sulatAna mAruM ImAna nahi laI zake, joIe te mAruM mAthuM ApI dauM !' Avo hate A sIdI vepArI. ne AvI hatI enI nAmanA. e pUre pAMca hAtha UMce hate. enI kAyA kALA raMganA sIsamanA lAkaDAmAMthI kArI kADhI hoya evI hatI. ene eka dAMta jarA bahAra nIkaLatuM hatuM. enA kAna pAchaLathI sAva bevaDAI gayA hatA. bhalabhalI phattehamArI ke dhIMgArIMgA bagalAnA pharakatA saDha ekale hAthe e pheravI zakata; eTalI enI tAkAta gaNAtI. evo hato sIdI sAdIka, khaMbhAtane musalamAna sIdI vepArI ne koTavAlamAMthI rAjA banelA bharUcanA zaMkha selaMkIne bhAIbaMdha. enI sAme jagaDU te sAva bALaka lAge--kaI tIMga lIMbaDAnA jhADane jANe gaLe vaLagI hoya evo ! jagaDUnI AMkhe enI AMkhe upara TharI. e AMkhe moTI lIMbunI phADa jevI-dariyo kheDanAra khAravAnI hoya che evI vAdaLI chAMTavALI ane sadaMtara nirbhaya ! ene sAMkaLe bAMdhyo hato. paraMtu enI AMkhe joyA pachI e sAMkaLa ene kalaMka jevI nahIM paNa khumArInI zobhA jevI zebhatI hatI. cAvaDe bhayaMkara ane karkaza hAsya karI bolyAH "emAM jue che zuM ? e ja pote sIdI ! bApaDAnI ghaNA vakhatathI hAMza hatI gAdhavinA kAMThA upara UbhavAnI ! Aja enI e heza pUrI thaI!' pachI cAvaDA sIdI tarapha joIne beH "joI le sIdI, joI le. tane ekane ja vahANavaTuM AvaDe che ne bIjAne nathI AvaDatuM e
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 jagatazAha gumAnamAM have nA rahetA! Aje AMhIM tuM jema UbhA che ema tAre mane UbhA rAkhavA hatA, ane huM atyAre jema UbhA chuM tema tAre UbhuM rahevuM hatuM...te dAva tA dhaNA khelyA, peMtarAye bahu ajamAvyA, te mane sUtA pakaDyoya kharA. paNa sIdI, joI le A chokarAne ! Aja tuM AMhIM kedI tarIke UbhA che te huM tane keda karanAra tarIke UbhA chuM, e badhA paratApa A chekarAnA ! joI le, ene dharAI dharAI ne joI le ! ' jagaDUe AvIne pUchyuM : ' tame ja sIdI ? khaMbhAtanA vepArI sIdI tame pAte ja ?' 6 cAvaDAnuM naThera hAsya jANe tamAcA jevuM lAgyuM : hA, e peAte ja ! vepAra, dalAlI, vImA, kAla, bharata te evAM evAM peAtAnAM kAma paDatAM mUkIne A turaka mane-cAvaDA saMdhArane-pakaDavA, ane mAre nAza karavA nIkaLyA hatA ! paNa e bApaDA vepAra karI jANe, laDI zuM jANe ? bhAI saMdhAreAnA dariyAmAM evI rIte cAlyA jatA hatA jANe bApanA bagIcAmAM pharavA nIkaLyA hAya ! bharatI caDatI pUrI thAya te veLa UtaravI zarU thAya tyAre bhalabhalAM vahANunA kakhIlA paNa jarAka teA veravikhera thAya ja; e dariyAnI karAmata che, mANasanI nahi. sIdI te zaMkha bhale vahANA lAkha lAve ne vahANA zaNagAravA pAchaLa aDhaLaka dhana vApare, teAya dariyA te| anAdikALathI saMdharAne ja rahyo che. dariyAnA AcAra jeTalA ame jANIe eTalA khIjAM kANu jANe ? ame meAkeA lIdheA. sIdInA pAMca-sAta khAravA marAyA, daza-bAra nisAra marAyA, cArapAMca gAradI marAyA. ne chevaTe sIdI bApaDA AMhIM UbhA rahyo ! have ene sajA zI karavI ? sajA karavI teA evI karavI ke enI sAta peDhI saMbhAre ! khAla jagaDU, tArI karAmataneA kedI A sAme UbhA che sIdI. vacane baMdhAyelA tArA dAsta huM cAvaDA paNu sAme UbhA chuM. AkhuM sadhArajUtha AMhIM UbhuM ene sajA devA A che. khAla, ene evI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIbaMdhI 175 te zI sajA karuM ke sAMbhaLanAra sIdIne phaTa kahe ane mane bahAdura kahe ? bela, ene zI sajA karuM ?" sadaMtara bhAvanAhIna dekhAte sIdIne cahere jANe habasIniyAnA pahADa jevo bhUkharo ne sthagita thaye. enuM mana hajIya majabUta hatuM ke ujajaDa thaI gayuM hatuM e te kaI kahI zake ema na hatuM, paraMtu jagaDUe eka vAta pArakhIH ene mAthAnA vALathI mAMDIne te enA pagane nakha sudhI kyAMya bhayanI chAMTa sarakhI dekhAtI na hatI. "saMghAra !' sIdIe kahyuM: "tane eka vAta kahuM? have tAre ne tArA saMghArono samaya Athame che. kadAca tuM mane mArI nAkhe teya ethI mArA jamAnAne tuM mArI zakavAne nathI. ane kadAca tuM mane jivADe te enAthI tArA junA jamAnAne jivADI zakavAne nathI. saMghAra, tAre nAza, tArI jamAtane nAza, dariyAnI chAtI uparathI saMdhAramAtrane nAza e kAMI meM nathI pharamAvya, ke nathI zaMkha solaMkIe pharamAvyo; e te khuda khudAtAlAe ja pharamAvyo che!' cAvaDAnI AMkhamAM jANe lAla aMgArA chAyA. sIdIe batAvelA AthamatA jamAnAne Athamate sUraja jANe Akho ne Akho ja AvIne enI AMkhamAM beThA ! bheTamAMthI eNe kaTAra kADhI. dhImA paraMtu bhayaMkara ane bhAre pagale e sadI tarapha AgaLa vadhyo. eTalAmAM jagaDUe kahyuM : "cAvaDA saMdhAra, mane eka vAta sUjhe che." bola, je kahevuM hoya te tarata ja kahI de !' tamAre mane pAMca khAravA ApavAnA che. e mATe mane tamArA cAra gelA Ape, ne pAMcame A sIdI Ape!" "tane sIdI soMpuM ?...te huM jAnanA jokhame ene pakaDavA gayuM hatuM te tAre mATe ? A jUnA-navA jamAnAnA pAkhaMDIne huM batAvI daIza ke jamAne jUne jAme ke navo Ave, paNa enA te badhAya jamAnA pUrA thaI gayA che!"
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 jagatazAha ema ja thaze ! tamArI e kAmanA pUrI thaze, paNa jarAka judI rIte! golA tarIke e jIvI jIvIne keTaluMka jIvaze ? tamArA golA keTaluMka jIve che?" jagaDUe kahyuM. varasavALa...paNa..." basa. te A sIdI varasavALa jIve te bhale jIve. jIvatA haze te e joze ke jamAne jUne Ave ke navo Ave, dariyAlAlanI vacamAM te cAvaDA saMdhAra abhaMga ane aDaga che himAlayanA jevo.' "belIo !" cAvaDA aMdhAre hukama karyo, "mA AzApurAnI sAkhe lIdhelA seganathI baMdhAyela che, tamane AjJA karuM chuM ke A vANiyAnA chekarAne laI jAo, enA sAthIone laI jAo, ApaNuM vahANomAMthI ene je joIe te eka vahANa kADhI Apo. ApaNuM galAomAMthI ene je joIe te cAra golA kADhI Ape. ane pAMcamA golA tarIke A sIdIne paNa ene vahANa upara caDAvI de !" pachI cAvaDAe kaTAra nIce nAkhI daIne kahyuM: "jagaDU! saMghAra duzmanAvaTa bhUlatA nathI, dastI bhUlatA nathI, ahesAna bhUlatA nathI, pitAnA zapatha bhUlatA nathI. duzmanAvaTathI zarU thayelI ApaNuM dastI ahesAna upara savAra thaIne zapatha sudhI pahoMcI che. e ja rAhe e pAchI vaLIne pAchI duzmanAvaTe nA pahoMce e jovAnuM kAma have tAruM che. A sIdInI sAme mArA haiyAmAM kevo Ataza dhUMdhavAya che ane tene khyAla nathI. chokarA ! magaramacchanA meDhAmAMthI tuM Aje mAchaluM choDAvI jAya che! paNa e hisAba adhUro nA rahe eTaluM jeje "
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. . . . ... aDadhe raste ko jaLaparI jANe sAgara upara khelavAne AvI hoya ema vahANa cAlyuM jatuM hatuM. dariyAlAle jANe zAMti ane salAmatInI dhajA pharakAvI hoya ema ene sapheda saDha pavanamAM pharapharate hate. sAme akhUTa ane anaMta sAgara laherAto hato. UgatA sUryanAM sonerI kiraNoe, jANe dariyAmAM vepArojagAranI AbAdInI sIDI hAya e, pAtaLe lAMbe cheka sIma sudhI laMbAte keDo AkAryo hate. vaMDhAranA sasthA nIce dhavara pAse cUle hato. ne cUlAnI AsapAsa sarasa majAnI chatarI hatI. tyAM Asana jamAvIne pAMca-sAta khAravAo roTalA TIpavAmAM, TIpatAM TIpatAM gAvAmAM parovAyA hatA. emanA mukhI jevo eka khAvo Dholaka laIne tAla Apato hate. samA pavanathI bharAyelA saDhanA tANathI vahANa jarA peTALa paDayuM hatuM. enI eka atrI dariyAnI sapATIthI UMcI hatI ne tyAM bharatIsApaNane kaMdare dekhAto hato. sAmI atrI peTALa paDelI jarA nIcI hatI. ne bharatIsApaNane kadara dariyAmAM dabAye hate. vaMDhAranA sasthA upara jagaDU ne enA sAthIo-khImalI pIMjAra, cokhaMDo mahArAja ane dUdha bhagata-vahANane UkaLata ziroTe jotA beThA hatA. AgaLa udaya pAmatA takadIranI rAha jevo sonerI jaLakeDo, pAchaLa rUperI ziroTa, jarA khAMguM thaIne peTALa paDeluM vahANa, 12
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 jagatazAha savAranI jhAkaLamAM devAIne vaizAkhI vAdaLa jevo svaccha sapheda banela saDha, saDhamAM pavana bharAvAthI AbhamAM jANe vIsa hAtha UMco lAgatA zveta minAre ane sUrajanAM sonerI kiraNomAM nahAtI AlAda-mosamamAM savAranA pahoramAM sapharI jahAja jevuM ramaNIya, kamanIya dazya A jagatamAM bIjuM koI nathI. A zAMti ane A savalata ane A ramaNIyatAthI alipta heya ema merAnA saDha upara sIdI ekale beTho hate. enuM mukha sUryanI sanmukha na hatuM. enI pITha sUrajanAM kiraNone avarodhatI hatI. jANe eka kALe AkAra keI devamaMdiranA bhitticitra jevo beTho haiya, e e dUrathI lAgatuM hatuM. enA manamAM zuM haze e kaI jANatuM na hatuM. enA caherAnI rekhAo kaLAtI na hatI. sasthA upara jANe kaI mAnavI nahi paNa merAnI pUtaLI beThI hatI. e sIdI-khaMbhAtane e sIdI sAdIka, habasIniyAthI mAMDIne te hindaziyA sudhIne e zAha sodAgara-sArAye habasIniyA ne misara, bakha ne be khArA sudhI enI vaNajhAro phare; enAM so so sapharI vahANa dariyAlAlanI pITha upara phare. enI AMkha UMcI thAyane khaMbhAtane hAkema pharI jAya. ene eka bela nIkaLe ne khaMbhAtamAM rAjapalaTa thAya. khaMbhAtanI enI havelInA oTalA upara devagiri ane mALavA, gujarAta ane lATanA hAkeme enI salAmanI rAha jotA UbhA rahe. dariyAlAlane e rAjA. enI zakti ane saMpatti pAse dharatInAM mALavA ne gujarAta, devagiri ne lATanAM rAjya-sAmrAjya koI hisAbamAM ja na hatAM ! eka paNa divasa evo nahote Ugate ke ene kaI ne kaI pAso savaLe nA paDyo hoya; paNa evAneya eka divasa e Uge ke ene pAso avaLe paDyo ! ne eka ja avaLA pAsAe jANe enI
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 179 tamAma kamAI upara pANI pheravyuM ! sAmrAjya, rAjyone daMDanAyakane zataraMjanAM pyAdAMnI jema ramADanAre A sodAgara kaI rAjAne nahi, kaI mahArAjAne nahi, kaI sAmurAyane nahi, koI dariyAsAraMgane nahi, paNa eka cAMciyAne kedI banyA lATane zaMkha bharUcanA bArAmAM besIne devagiri, badAmI, gujarAta ne mALavAne ramADate hate. ne sIdI sAdIka zaMkhane ramADate hato. sAdhana-sAmagrImAM zaMkhane sAta sAgaranA khevaiyAnuM pIThabaLa hatuM. bharUcane vikasAvavuM hoya te pahelAM vacamAM paDelA saMghArane nAza karavo joIe. eka vAta sAcI : A jagatamAM kaI karatAM kaI baMdara enI eka vAranI nAza pAmelI jAhojalAlIne pAchI lAvI zakatuM nathI. eTale bharUca te pharIne vikase ke nAye vikase, paNa khaMbhAta vikaseluM baMdara hatuM eTale e to ekadama phUle-phAle. sIdInA keI pAsA avaLA paDyA na hatA. enA nAkhudAe, mAlamo, sAraMga ne khAravAo kyAreya pAchA paDyA na hatA. eTale zaMkhanI sakhAte sAdIka paNa meLe kaLAe zaNagArelA moranI mAphaka nIkaLyo hato. paNa enI kaLA tamAma harAI gaI! enAM pIMchAM badhAM khaMkherAI gayAM ! enI sodAgarI vahANavaTa, juga jugathI laDAInI tAlIma pAmelI saMghAranI vahANavaTa sAme Takkara nA jhIlI zakI. ne e kedI bane! enAM vahANenuM zuM thayuM e te e jANute nahota, paNa kAMI paNa sAruM te nA ja thayuM hoya emAM ene zaMkA na hatI. enA nAkhudAo ane khAravAonuM zuM thayuM eya e jANatuM na hatuM. laMDanamAMthI mULamAM bacyA ja gheDA haze; ne je banyA haze temanA viSe kalpanA karavAnuM sahaja na hatuM. te paNa, sIdIne insApha karavAne eTaluM te kabUlavuM joIe ke enA sedAgarI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 jamatazAha sAmrAjyamAM e devaLa zAhasAdAgara ja na hatA; tyAM te e mAta ane tAta paNa lekhAtA. seMkaDA vidhavAo, sagIrA, vRddho enA nAmanI rAja rAja duvA pukAratAM. are, khuda khalIphAnA darabAramAM paNa sIdInI kherAta mAga mukAvatI hatI. kAI karatAM kAI taiya sIdInI A nAmanAnI zeha pahoMce ema hatI. paNa kamanasIba enuM e hatuM ke je mAnavIne e nAmanA jarA paNa sparze ke saMAcAve nahi, evA nahera ane kaThora mananA mAnavInA hAthamAM e paDyo hatA, sAme cAlIne phasAyA hatA ! kyAMya sudhI e stabdha ane jaDa kheThA rahyo--jANe vahANunA mArAnA eka bhAga heAya ema ! Akhare e Ukyo. enI uMmara ane enA dehane jotAM mAthu jhukAvavAnuM mana thAya evI capaLatAthI e mArAnA saththA uparathI pATiyAM upara Utaryo. anekAneka halesAM mAranArA gAlAethI e pATiyAM ghasAI ghasAI ne jANe arIsA jevAM banyAM hatAM. e jyAM UtaryA e vahANanI jamaNI bAju hatI. A atrI upara ja saDhanuM paramANu jhUlatuM hAya. e tarapha vahANane, saDhanA, AlAdanA jhAka hAya. kyAre AlAdanA ekAda hIMcakeA, saDhanA ekAda phaDaphaDATa AvI paDe, kyAre vahANa tyAM ADI mAre e te koI kahI zake nahi. ema chatAM jANe nakkara dharatI upara cAlatA haiAya ema sIdI tyAMthI cAlyA. ene pagane pUjo ane pAnI kheya pAchI pakaDa letAM hatAM. enI kreDa vahANunI hIMca sAthe svAbhAvika hIMca letI hatI. dariyAnA paga te vahANunI cAla e tA kaI kaI samadara kheDyA hoya ene ja maLe. e cAla ane e pakaDa kAI anukaraNathI AvaDe ja nahi. te A sIdIe te sAta samaMdara kheDyA hatA. saDhanI pATalI vaTAvIne e vaDhAra AgaLa AvyA; bhaMDArane e
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 181 kudAvI gaye. dhavaranI carabI upara e eka phalAMge caDyo. ne tyAMthI -vaMDhAranA sathAnI rAMga pakaDIne sAhajika rIte potAnA hAthanA TekAthI upara kUdI AvyA. AvIne e jagaDU sAme Ubho. jagaDU ne cokhaDA zetaraMja mAMDIne beThA hatA. DIvAra e e joI rahyo. pachI khokharA jevA anelA avAje eNe pUchayuM : "are e jagaDU! mAruM te zuM karavA dhAryuM che ?' tamAruM ? huM kAMI samaje nahi." "hA, mAruM. tane khabara te che ke huM khaMbhAtano sodAgara sIdI sAdIka. pachI Ama ajANyuM kema thAya che?' e khabara te mane che ja. tyAre te tame ahIM che; eTale badhe te huM ajANyo nathI, paNa tamAro savAla huM samaje nahIM." sAva bALaka che, kema ?' tamArI pAse te bALaka ja ne !' "tAre bALakapaNAne daMbha kare che ke mArI sAthe ramata karavI hoya te tuM jANe, paNa e ramatamAM tene kazI majAha raheze nahi, eTaluM tuM samajI rAkhaje chokarA !" "huM kaI ramata ramata houM evo mane te khyAla paNa nathI. tamane heya te mane samajAvo !" zikhAu cAMciya lAge che!" hA, tuM." huM cAMciyo ? " "nA re. tuM te moTo sodAgara bhAI! paNa hajI saMghAranA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 jagatazAha goLAnuM pANI pUruM pIdhuM nathI lAgatuM ! saMghAranI bhAIbaMdhI te karI, enI pAsethI vahANa laIne nIkaLe paNa kharo, paNa tArA guru hajI kAce che chokarA ! tuM hajI nA sama -cAvADA saMghAre mane tane kema saMpe che te !' "e huM samaju chuM; kadAca e vAtanI tamane khabara nahi hoya. huM e vAta jANuM chuM ne mArA A bhAIbaMdhAya e jANe che. kema mahArAja, kema bhagata, kema khImalI ! tamane barAbara khabara che ne ke cAvaDA saMghAre ApaNane sIdI sAdIka sodAgarane kema soMpyo che te ?" traNe bhAIbadhAe jorathI hakAramAM mAthAM dhuNAvyAM. paNa sIdIe jANe nakAramAM mAthuM halAvyuM. ardha tiraskAra ne ardha nirAzAthI. hasatAM hasatAM eNe kahyuM : nathI khabara, nathI khabara, tamane koIneya khabara nathI! zetAna gurunA bevakUpha celAo, tamane kazI ja khabara nathI ! tamane ema lAge che ke tamArA hAthamAM sonAne cara AvI gayo che. paNa cAvaDA aMdhAre tamane e vAta kahI nathI lAgatI, je vAta araba, ajama, malabArI saMdhAro tamAma pAke pAkI jANe che. mArI peDhI tamAmane mAro hukama che, mArI orata ne mArA beTAbeTI, mArA munIma, gumAstA, munzI, mahetA ke nAkhudA tamAmane mAro hukama che ke cAhe AsmAna phATI jAya, salatanata palaTI jAya, samaMdara mAjhA mUke, cAhe so he jAya, paNa mAruM eka kAcI keDI jeTaluMya bAna keIe pagAra karavuM ja nahi!" "e te ApanA jevA sAgaragharA sodAgarane chAje eve hukama che. paNa mAre pitAne e vAta samajavI joIe ema tame zA mATe kaho cho ?' "tane eTalA mATe kahuM chuM ke mAruM koI bAna tane cUkavaze nahi. mAruM bAna phUTI badAma jeTaluMye tane sAMpaDavAnuM nathI. kaMgAlamAM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 183 kaMgAla sAgarakheDUne paNa je saMghAra pakaDe te enA chevaTe pAMca kamma denAra paNa kaIka nIkaLe; paNa mAruM bAna, pAMca karmo te , eka phUTI badAma jeTaluM paNa tane nahi maLe, samaje ? eTale tane pUchuM chuM ke mAruM te karavA dhAryuM hoya te jhaTa kara eTale mArAthI tame chUTe ne tamArAthI huM chUTuM!" "te sodAgara, zuM tame ema mAne che ke tamane ame bAna meLavavA mATe pakaDayA che?' "tyAre bIju zuM ? tuM kaMI mane choDAvavAne, mArI pAchaLa sakhAte gheDo AvyA hatA ?' "nA, paNa jinaprabhue anAyAse e avasara Apyo kharo !" jina prabhu ?...jina prabhu?...te chokarA, zuM tuM cAMciya nathI ? saMghArasaMghane mANasa nathI ?" "nA." 'tyAre tuM koNa cho ?' huM te vANiyAne dIkaro chuM, ane dariyA. upara takadIra ajamAvA nIkaLyo chuM." "te pachI mane te cAvaDA pAsethI zA mATe mAgI lIdhe ?" sadI sAdIka sodAgaranuM nAma te kyA vepArInA dIkarAe sAMbhaLyuM nA hoya ? ne sedAgarane dIkarA sodAgarane madadagAra nA thAya, e bane paNa kema ?" "tete...sAce ja zuM huM bAna mATe pakaDAyo nathI?" "nA re nA. e vaLI tamane koNe kahyuM? ame kAMI saMghAravaTa karavA nathI nIkaLyA; ame te vahANavaTa karavA nIkaLyA chIe. tame te zAha sedAgara sIdI sAdIka ! tame te amArA mahemAna !'
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 jagatazAhe huM tamArA mahemAna ? bAna nahi ?' 'ame Apane kahyuM ke ame te vahevAriyA chIe. te vahevArane raste, vahANune mArage, tagadIra ajamAvavA nIkaLyA chIe; eTale vahANiyA paNa gaNAI e. rakhatarakhA te vahevAramAtraneA pAyeA che. ' ' paNa Ama mArI yA khAvAnuM tAre kAMI kAraNa ? ' * dayA ? huM jinaprabhune dAsa. dayA batAvavAnA avasara Ave ne jo huM e avasara cUk tA mArI janetA lAje sIdI ! ane A te dayA paNu kalyAM che ? huM paNu saMdhAranA hAthe keda paDyo hatA. devavazAt saMdhAranuM eka kAma meM karyuM te eNe mane eka vahANu te pAMca khAravA ApavAnuM vacana ApyuM. riye te! huM A pahelavahelA jAuM chuM. mArI sAta peDhInA pUrvajo tamAma dariyAmAM meTA thayA che te dariyAmAM samAyA che. gaI kAla keda thavAne mArA vAreA hatA; Aje tamArA AvyA. dirayA te deAthalA deva che. dariyAlAla teA rIjheya kharA ne rUTheya kharA. gaI kAle huM; Aje tame; parama divase vaLI pAche mArA vArAya kema na Ave ? eTale jene jeTalA upayAgI thavAya eTalA upayAgI thatA javuM, e rakhatarakhA tA sAgarakheDanA mULamAM rahelI che. sIdI, tAya emAM mArI matalaba che enI teA nA nahi kahuM. ' zI matalaba che tArI ?' 'mArI matalaba, mAre| svArtha tamane kahuM e pahelAM tamane eka vAta karIne kahI dauM: tame khAna hatA nahi te che nahi. tame tA amArI vahANavaTa ane dariyAlAlanI rakhatarakhAnA mahemAna che. tamAre jyAre kAI badare UtaravuM hAya, kAI vahANa badalAvavuM hAya tyAre tamArA rAha rokanAruM AMhI... kAI ja nathI. ag . * samajyA. te pachI mane mAgI levAmAM tArI matalaba ? ' 8 mArI matalaba eka ja : tamArI pAsethI seAMdAgarI zIkhavAnI.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 185 tame sAta samaMdaranA zAha sodAgara che. tame habasIniyAthI hindaziyA vaccenA dariyAlAlanA rAjA che. tamAre cele banuM, tamArI pAse sodAgIrI zIkhuM, kema ke Aja pahelAM meM dariye je nathI, ne eka nAne sara seda paNa karyo nathI.' vahANiyA mane pasaMda nathI. ane tuM te vahANiye che !' "paNa huM te vANiye chuM.' "mane vANiyAye gamatA nathI.' chuM te jana ja." "ane jaina te mane gamatA ja nathI : sodAgarImAM tarata ja kamANI karavA nIkaLanArA mane jarAya pasaMda nathI!" mAruM evuM che kharuM. mAre mAthe mArI ane mArI sAta peDhInI AbarUnAM nagArAM bAje che. tyAre te huM raNanI vATa mUkIne dariyAnI vATe nIkaLyo chuM." je je vAte mane pasaMda nathI e tamAma vAte tArI che, ane chatAM tuM mAro celo thavA nIkaLe che ! te ema kara, mArI sAthe rakhatarakhA rAkhavAnuM choDI de ne tAre mAruM je karavuM hoya te jhaTa kara!' mAre tamAruM zuM karavuM hoya? tamane khavarAvuM, pivarAvuM, tamArI sagavaDa sAcavuM ne tamAre kyAM UtaravuM hoya te baMdare utArI dauM. bIjuM mArAthI zuM thAya ? mArI eka eka vAtanI pAchaLa mArA covIsa tIrthakare ne mArA bApadAdAnI sAta peDhI beThI che, sIdI !" te mane pAcho cAvaDAne soMpI de! bAkI tArI matalabamAM te mArAthI kAMI thAya evuM nathI." te rahyuM. bAkI cAvaDA saMdhArane tamane se! e te bane ja nahi mArAthI. ene tamArI sAme kevI kAramI adAvata che, e ene
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 jagatazAha moDhethI meM sAMbhaLyuM che. e pachI huM tamane ene saMpuM khare? mAre zI khoTa che ? A vahANa upara nava jaNa che; bhegA tame dasamA !" "te ema karaH e cAra golA bhegA mane pAMca gele gaNI le !" - "A vahANa upara kaI karatAM koI gole ja nathI. je khAravAo mane cAvaDAe soMpyA che, e khAravA che; bIjuM kaI nathI. ame sahu sAthe maLIne sarakhesarakhA rahevAnA. huM kamAIza te sahune khalAsa maLaze; nahi kamAuM toya keIne mAruM vahANa calAvavAne bAMdhI rAkhavAne nathI. mArI khalAsa emane karavI hoya te makaLe mane kare, nA karavI hoya ne bIje kyAMya javuM hoya te emane jyAM game tyAM e jaI zake che." ane huM paNa ?' tamane khAravA kema kahevAya ? tame te rahyA zAhadAgara. dariye nIkaLanAramAtranA tame te AdarapAtra che. tame amArA mahemAna che. pharI pharIne A vAta mArI pAsethI kahevarAvavAthI tamane zo phAyade che? mahemAnanI AmanyAnI jema yajamAnanI AmanyA jevI paNa kaI vAta che ke nathI ?" "tArI pAse kAMI mUDI che?' ne." mUDI vagarane vepArI mane pasaMda nathI.' e mAruM takadIra ! emAM Apa zuM kare?" "okarA ! mArI vAta sAMbhaLa. mArI mahemAnagati karavI hoya to kara; nA karavI hoya te marajI paDe tyAM mane utArI mUka; ne marajI paDe te mane dariyAmAM pheMkI de-e tArI munsaphInI vAta che. paNa tane sedAgarIne rasto batAvavA mATe mane pasaMda hoya evI kaI vAta
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 187 tArI pAse nathI. mane vANiyA pasaMda nathI. ne tuM vANiyA che ! mane vANiyA pasaMda nathI ne tuM vANiyA che ! mane jaina pasaMda nathI, ne tuM jaina che ! sAdAgarImAM eka jhapATe kamAI karavA nIkaLanArAne huM sAdAgara kahetA nathI; ene te! huM sadhArane bhAI kahuM chuM ! te tAre teA tarata kamAI levuM che. se|AgarI karavA nIkaLanAra pAse potAnI kazI mUDI nA heAya e paNa mane pasaMda nathI. mArAthI tArA mATe kAMI thaI zake ema nathI. * mane cAkkasa khAtarI che ke e vAtanuM mane jeTaluM du:kha che eTaluM ja tamane paNu haze. paraMtu tame tamArA jIvanamAM tamArA vyavahAra ne rAjagAra mATe je kAMI siddhAntA bAMdhyA hAya ke je kAMI gAMThe bAMdhI hoya e mArA mATe cheADavAnuM tamAre kAraNa nathI.' basa, have tuM samajyA ! ' 6 * e pachI paNa tame amArA mahemAna ja che. mahemAna tarIke tame AMhIM raheA. raste kAI jatuMAvatuM vahANu maLe te tamAre emAM javuM hoya teA khuzIthI jajo. raste baMdara Ave, tyAM UtarI javuM hAya tA UtarI zakaze|. ThIka. ' sIdI jevA AvyA hatA evA pA cAlyA gayA; jaI ne e pAche meArAnA sasthA upara besI gayA. reATalA pAkI gayA. bharadariye vahANa upara rATalA e kAI mATeA ke yAdagAra avasara nathI banatA; tyAM te mAtra peTane bhADu' ApavAnI vAta mATI heAya che. ghauM, bAjarI te juvAranI meLavaNInA loTanA reTalA; AbhamAMthI pUnamane cAMda UtarI AvyA hAya evA sapheda ne vacamAM zAmaLA. tela-maracu* paheAMce tyAM sudhI zAka; nahi te ema ja khAvAnA ! mIThAnI te| dariyAmAM jarUra ja nahi; havA ja evI hAya ke badhAmAM
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 jagatazAhu khArAza lAgI ja jAya. kyAreka sAthe TIma paNa hoya. TImaNa eTale sukhaDI-goLapApaDI, hatheDIthI bhAMgavI paDe evI kaDaka. khAsa pINAmAM kAvo. kAvo eTale phudInAne bhUko, marIne ane sUMThane bhUke ne sepArInA kaTakA sAthe ukALIne taiyAra karelo ukALo. ene svAda khArAzane teDI nAMkhe evo tamatamatuM hoya. A kAvo unALAmAM garamIne teDe ne lU na lAgavA de; ziyALAmAM garamI Ape. bhojanane pATa laIne jagaDUe sIdI sAme mUkyo. ATaluM ne AvuM che amAruM bhejana; maherabAnI karIne e calAvI leje ! "chokarA!' sAdIe pATane pitAnI sAme mUkatAM pUchyuM, "dhAra ke huM tane kahuM ke tuM mane pAche khaMbhAta mUkI jA, te ?" te mUkI jauM." khaMbhAtamAM mArA mANasa tane cAvaDA saMghAranA sAthI tarIke pakaDI bhe, evI bIka nA lAge ?" mArA bApe, mArA gurue ne mArA dharme mane eka vAta pAkI zIkhavI che sIdI sedAgara, ke je Aja meM tamArI sAthe sArAmANasAI batAvI te kAle mArA tarapha sAmANasAI batAvanAra kaIka jarUra nIkaLaze! e eka ja bharosA upara te AkhI duniyA cAle che.' "te, huM kahuM te, tuM mane khaMbhAta mUkI jAya, ema ne ?' mahemAnanI IcchA pALI zakAya tyAM sudhI pALavI joIe. tame kahe te vahANane khaMbhAtanI dizAmAM pheravavAnuM mAlamane kahuM." "nA, te amaste pUchate hato. paNa tAre javuM che kyAM? jagaDU nikhAlasa rIte haH jene AjakAla dariyAlAlanI sodAgarI karavAnI laganI lAgI hoya enuM dhyAna dariyAlAlamAM kAM bharUca, kAM khaMbhAtamAM ne kAM hAramajamAM hoya; bIje te kayAM hoya ?
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 189 bharUca ne khaMbhAta e che te tamArA pathaka. emAM mArI tevaDa zI ? mAruM gajuM zuM? heramajamAM bIjuM kAMI na maLe te paNa chevaTe A eka vahANanuM bharata te maLe.' te tuM haramana javAne, kema ?' "A cAvaDAnuM lapharuM vacamAM naDayuM nA heta to mAreya hemareja javAne IrAde hate. huM paNa tArI sAthe heramaja ja AvIza. tane kaI takalIpha te nahi paDe ne ?" mane zI takalIpha paDavAnI che ?" nA, takalIpha te kaI nA paDe. ATalA meTA pacIsa hAtha lAMbA banelAne tamAre zuM khAvo che? paNa teya bhAI, huM mahemAna khare ne ? yajamAna pAse viveka te karavo joIe ne ?" jagaDU pAcho Avyo, vaMDhAranA sathA upara cAra bhAIbaMdha khAvA beThA. khAtAM khAtAM dUdA bhagate kahyuM: "mALe sIdI paNa bhAre pAke ! pAlInA vANiyAnA kAna pakaDAve evo !' hAsto. mahemAna mUe che, paNa kevuM kahyuM? mane vANiyo pasaMda nathI; mane vANiyo pasaMda nathI; mane jaina pasaMda nathI; mane namUDiyo pasaMda nathI; mane A pasaMda nathI ne mane te pasaMda nathI ! ......" khImalI pIMjArAe sUra purAvyo. eNe badhI vAte nApasaMda karI, paNa eNe ema nA kahyuM ke A tamArA vahANamAM merAne sAthe huM dabAvIne beTho chuM, e mane pasaMda nathI. eNe ema paNa nA kahyuM ke A tArA roTalAnuM TAmaNa mane pasaMda nathI." "paNa bhAI, have javA de e vAta! ApaNe kAMI kaIne mananA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 jagatazAha mAlika theDA chIe? kaI mANase pitAnA manamAM potAnA ja rojanA vahevAra ne rojagAra mATe je khAsa gAMThe bAMdhI haiya, e chUTe kema? ne ema gAMThe cheDe te ene rojagAra paNa kema cAle ? ne vANiyAne dIkaro vANiyAnA dIkarAne sodAgarI zIkhave, paNa pArake zuM kAma zIkhave ? hAthe karIne harIpha Ubho kare ne peTa coLIne pIDA UbhI kare evo te kaNa hoya ? paNa ApaNe eka kAma kara.' zuM ?" A ApaNe copATa ne zetaraMjamAM vakhata gALIe chIe e khoTuM che. ApaNI pAse A cAra khAravA che, emane ApaNe mekaLA karyA che ne emane ApaNe khAvA-pIvA-sUvAmAM hArohAra rAkhIe chIe. enI sAthe bhAI tarIke varatIe chIe, ethI e te khuzakhuza thayA che. pahelAM te emane ema thayuM haze ke UlamAMthI cUlamAM paDyA ! paNa ApaNe te saMghAra nA nIkaLyA, cAvaDAnA sAgarIta nA nIkaLyA; ApaNe vANiyA nIkaLyA ne emane golA tarIke nahi paNa ApaNuM mANasa tarIke rAkhIe chIe. eTale e te rAjI rAjI che. e vahANavaTanA jANakAra che. eTale ApaNe cAree have sogaThAbAjI mUkI devI ne emanI pAsethI vahANavaTa zIkhI levI. pachI e jAya to paNa ApaNe koInI dayA upara jIvavAnuM na rahe." "bhale." cAra khAravA sAthe cAra jaNa ceTI ja gayAM nAkhuda, mAlama, sAraMga ne khAro. phanesa kema jevAya, kamAna kema jevAya, saDha kema saMkelAya ke zaNagArAya, Akhara kema kyAre ne kevo thAya, ene banAvAya kema, kuMDImAMthI pANI ulecAya kema, kUvAthaMbhanI pArI kema jaDAya, kema khaseDAya, thaMbhanI Daga hoya te kema kaDhAya, sukAna kema sacavAya, kema pheravAya, kyAre pheravAya, AlAda kyAM hoya, e kevI hoya, kema baMdhAya,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 191 kema choDAya--jANe bhUkhe mANasa roTalA khAte heya ema A cAre bhAIbaMdha vahANavaTane khAvA mAMDyA. ne navarAza maLe tyAre paNa e vahANanI bAMdhaNInI ja vAta kareH paThANa ne khUvo, sukAna ne kalamI, AlAda ne saDha, kalaphAta ane kare, kayA vahANamAM kema mAla bharAya, kyAre kevo mAla kyAM bharAya e badhuM e samajavA lAgyA. | vahANa hAthe bAMdhavuM hoya te mApa ne sutArI samajaNa meLavavA cAre jaNAe cAreya khAravAone jANe cUsI levA mAMDyA. A badho vakhata sIdI merAnA saccA upara ekalo ane ale, badhAthI alipta beThe rahe. kyAreka e vicitra prakAranA akSarovALI kitAba kADhatA ne ekadhyAne vAMcate. kayAreka e khAravAo pAse AvIne Ubho rahe. kyAreka e jagaDU ne enA keIka ne kaMIka bhAIbaMdha pAse AvIne Ubha. e jotA, joIne cAlyo jato. jabAna te jANe enI harAI gaI hoya ema UghaDatI ja nahotI. vahANa saDasaDATa cAlyuM jatuM hatuM. dariye maherabAna hate. vahANa mAphaka hatuM. pavana same hato. ne cAreya bhAIbaMdha have te vaNajoge avAja pArakhavA mATe paNa kAna mAMDI zakatA hatA. ne ema ne ema divasa gaNatAM mAsa gayA. ne eka divase- jagaDUe nAkhudAne kahyuM: "are bhAI, AzA ! hamaNAM jetajotAmAM sukAna bhAre thaI gayuM che. e zuM haze ? kyAMka AlAdane rate te aTavAyo nathI ne?"
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 jagatazAha "nA.' nAkhudAe jagaDUnA hAthamAMthI sukAnane vaNI lIdhe, saDha sAme najara rAkhIne ene maraDo. hA...." nAkhudAe jagaDUnA hAthamAM sukAna ApyuM. ApIne eNe nIce dariye joye. dariyAnA raMgamAM eNe pAradarzaka nIlavaraNa jevAne badale koIe jANe mAthe tela reDyuM hoya evI, mojAMuchALamAM kAMIka paravazatA joI. dhyAnathI eNe joyuM. pANI jANe teliyuM thaI gayuM hatuM. eNe mAlama pAsethI lelI maMgAvIne pANImAM nAMkhI. vahANane vega jANe dhImo paDI gayo hato. vahANanI atrI upara najara karIH vahANu peTALa AvyuM AvatuM hatuM, paNa ene khUNe ocho thayele bhA. khAravA !' nAkhudAe sAda dIdhA, khAravA ! piMjara samAla!" saDasaDATa khAre, jhADa upara vAMdaruM caDe ema, kUvAthaMbha upara caDI gayo. mera upara piMjara hatuM. emAM kUvAthaMbhanA merane dabAvIne bIje hAthe AMkha upara nejavuM karIne e cAretarapha dUra dUra laMbAvI zakAya eTalI lAMbI najare sImamAM joI rahyo. sAraMga! mAlama !"nAkhudAe kahyuM : "AlAda samAla! zeTha, mahArAja, bhagata ne A piMjaro. tamAruM sahunuM kharekharuM kAma paDaze, he ' zuM che ? ' jagaDUe kahyuM : "kyAMya saMghAra dekhAya che ?" "saMdhAra te nathI zeTha, bAkI saMghAranA moTAbhAI saMhAranA AvavAnI A nizAnIo che!" eTale huM nA samajo." tUphAna Ave che. kyAMka dUra vAvaDe gAMDo thayo che. dariyAnAM A pANI enI agamacetI rUpa che. pANI jotAM e pacIzeka keza dUra haze; paNa cArapAMca ghaDImAM ja enA dhIMgAM ghaDiyALAM sAMbhaLavA maLaze."
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhe raste 193 jemAM vahANa bhAMgI jAya, bUDI jAya e A ?" "hA e. tamAma nakAmI AlAda bhaMDAramAM nAkhe. tamAma nakAmI cIjo bhaMDAramAM nAMkho. cUle vAsI de. bhaMDAra vAsI de. hamaNAM vahANane dariyA sAthe jaMga jAmaze.' heramaja keTaluM dUra haze ?' "zeTha, sAbadA raheje, gabharAtA nahi. mana kaThaNa rAkhaje ane huM karuM tema karajo, huM kahuM tema karaje. Aja tamArI dhIraja ne hAmanI AkarI kasoTI thaze. samajyA ? tuphAna ApaNI sAthe bhaTakAI paDaze te zuM thaze ?' tUphAnane kAMI nahi thavAnuM. ne ApaNuM...ApaNe te have bhagavAnane bharese ne dariyAne baLe.!" 13
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. ... ... ... taphAne AyA ! dhIme dhIme ajavAsa vadhAre ne vadhAre bhUrA raMgane thatA gaye. dhIme dhIme dariyAne leDha UMce ne UMco Avato gayo. ke masta nadImAM cemAsAnuM pUra caDatuM hoya ema dariyAmAM va vadhAre vegavaMte ne ene uchALa vadhAre ne vadhAre tIkho thavA lAge. atyAra sudhI mejAonI kUmakI upara kevaLa sUrajanAM kiraNonI kera baMdhAtI; have emAM jANe rUpAnI ghUgharIo baMdhAvA lAgI ne ekabIjA sAthe athaDAIne chanachanavA lAgI. sAma sAMkaDI banavA lAgI. najara sAMkaDI banavA lAgI. saDha vadhAre ne vadhAre mAMde thate gaye. ne ke agocara bhayathI jANe hADehADamAMthI jatuM hoya ema vahANa kaMpavA lAgyuM. nAkhude phanasa pAse Ubhe hate. paga pahoLA karIne e kAvarAnane thaMbha daIne cAretarapha zakarA jevI najara nAMkhate hate. khAro paramANu pakaDIne Ubho hato ne saDha saMkelavAne hukama kyAre Ave che enI e rAha jotA hatA. mAlama sukAna upara beTho hato. be paga eNe sathAnI kinAra sAthe bhiDAvyA hatA. sukAnane vINe eNe bagalamAM dabAvyuM hatuM. vahANa Akhuye UMdhuM vaLe teya e pote UthalI na paDe evo jANe e coTI gayo hato. sAraMga dhIme dhIme nIce ne nIce najara rAkhIne vahANanI moravaDhAra laMbAI upara pharI vaLyuM hatuM. je koI nakAmI ke binajarUrI cIjavastu hoya e
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ tUphAna AyA ! 195 tamAmane e bhaMDAramAM phaMgoLatA hatA ne bhaMDAranAM pATiyAM pAkAM baMdha karate hate. | vahANavaTanA nizALiyA tarIke jagaDU ne enA traNeya bhAIbadhemAMthI ekeyane atyAre jANe koI upaga nA hoya ema emane koI saMbhAratuM nA hatuM. cAre jaNa potAnA mAnelA guru pAse UbhA hatA, sAthe pharatA hatA, paDakhe beThA hatA, paraMtu emanA tarapha koI dhyAna ApatuM na hatuM. vahANanA jIvanamaraNane mAmalo hato. darekedareka tUphAna-pachI e nAnuM hoya ke moTuM hoya-vahANa mATe jIvanamaraNane ja mAmale Ubho kare che. tyAre ja khabara paDe che ke eka vahANamAM keTalAM badhAM deraDAM hoya che ne keTakeTale ThekANethI meta corIchUpIthI aMdara pesI jaI zake evAM bAra hAya. che ! ravisara, pATiyAM, enuM jaDatara, enI copaDa, enI kalaphAta, enI AlAda, ene thaMbha, enI pArI, enuM sukAna-A badhAM nAma te eka eka ja, ne sAva sAdAM, paNa e eka eka nAmanI pAchaLa keTaluM jaDatara, keTalA sAMdhA, keTalI khIlIo hoI zake che ene aMdAja AsAna sapharamAM bahu lekane nathI Avato. jANe badhAne zvAsa badhAnA kAnamAM AvI beThA hatA. te badhAnA kAna ke vaNajoga avAja upara maMDAyA hatA. khAravAne tUphAnanA ghughavATanI bIka nathI. khAravAne sATha sATha hAtha UMce UchaLatAM mejanIya bIka nathI. khAravAne pavananI cIso ne mejAnA mAranI bIka nathI. keI mahAvaloNathI dariye Akhoya vilevAto hoya evA enA taraphaDATanI bIka nathI. Abha kALuM thAya ne dariyo lAla thAya, dariye kALe thAya ne Ala lIluM thAya, dariye lAla thAya ne Abha nIluM thAya, enIye ene bIka nathI. ene bIka che mAtra eka ja avAjanI : kAnamAM paNa jANe mAMDa mAMDa bhaNakArA pADe evA vaNagA avAjanI ! hajAro AkarA kaDAkA bhaDAkA, dhaDAkA ne cIsanI vacamAM e A che
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 jagatazAha bhaNakAra je ene nA saMbhaLA, moDe saMbhaLAya te pachI tyAM susavATonI mahephila jAme ne vahANanAM pATiyAM ane bhaMgArane oLa vahelo ke moDo saragesamAM jaIne jape. e oLa pachI saragAsamAM saDe. emAMthI kITANuo thAya. lAkho-karoDo-abajone hisAbe e dariyAmAM relAya. ne ene kAraNe rAte rAte dariyalAla saLagate lAge-dariye jANe AbhamAM caDyo hoya ne Abha jANe dariye UtaryuM hoya ema bhAse. lAholAha pANI, AkhI dharatI saLage to ene bujhAvavA mATe pUratuM thaI paDe eTaluM pANI, e pANInI sapATI upara kyAreka veMta te kyAreka hAtha UMcI. jvAlAo jale ! e dariye dava lAgyA jevI kalpanAtIta vAta jevA mATe hajAre sahelANIo khAsa dariye jAya che, tyAre emane khabara paNa nathI hotI ke e ThaMDI Aga, dariye dava lAge heya evo e dekhAva, te jemanAthI samayasara vaNajogA avAje nA saMbhaLAya, ne parakhAya, nA jhilAya evA khAravAonI jaLasamAdhi bAda varSo pachInI smazAnayAtrA banI rahe che. eTale badhAnA zvAsa badhAnA kAnamAM hatA ne badhAne kAna vaNajogA avAjane pakaDavAne taMga thaI gayA hatA. pAse UbhelA jagaDUe zehathI bharelA avAje kahyuM: "kevuM tUphAna Ave che ?" "aNasAra te badhAya sUriyAnA che. otarAde vAvaDo gADe banyo hoya ema e enI rojanI sIdhI ekadhArI doDa karavAne badale gAMDA mANasanI jema marajI paDe tema Amatema, cakkarabhammara, ADoavaLe, AgaLapAchaLa, avaLa savaLa marajI paDe ema manamojanI jema ghUmaze. ane ApaNuM mATe e vAta vasamI thaI paDaze zeTha !' cAvaDe saMdhAra kAraNa vagara jUThuM bele evo mANasa nathI. e kahete hato ke tame te bhAre kAbela nAkhudA che. tAlava kaLI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ tUphAna AyA ! 197 jevA mazahUra dariyAsAraMga khAravAnA tame sIdhA vArasadAra che. tamArA vaDavAo te somanAthanA cAvaDAonA sAmurAyo hatA. tamane jyAre vAta vasamI lAge tyAre e tUphAna kevuMka Avaze, e vicAra ja tharatharAve e lAga che." tUphAnanI te mane bIka nathI, zeha paNa nathI, zeTha ! paNa mane vahANanI bIka che." - "vahANanI bIka? kema ? cAvaDA aMdhAre zuM mane jAsala vahANa ApyuM che? te to tamAre mane tyAM ja kahevuM joItuM hatuM ne ?" "tame samajyA nahi zeTha ! vahANa jAsala che ke pAkaTa enI kharI khAtarI kAMI baMdaramAM ke samAM pavanamAM na thAya. jema zAMtine kALa hAya, dhiMgANuMne hUMgiyo vAgye nA hoya, tyAre te garAsiyAmAtra bahAdura, ema baMdaramAM te vahANamAtra sAruM lAge. jema nagArA upara DAMDI paDe ke sImamAMthI vahAranI bUma uDe tyAre garAsiyAnI kharI mApaNI nIkaLe, ema tUphAnamAM ja vahANanI cakAsaNI thAya." tamArA jevA kAbela nAkhudA hoya tyAreya ?' - "hA. vahANa te nIvaDa vakhaNAya. kAM te vahANa becAra mosama tamArA hAthamAM ramI gayuM hoya ne kAM te enuM paThANa maMDAya tyArathI te ene thaMbha caDe tyAM sudhI enI bAMdhaNI, enA sutAra, enA darajI ne enAM deraDAM vaNanArAne tame roja roja najare joyA hoya te pahelethI enI tAkAtanI ane sAbUtInI khabara paDe. A vahANa te mAruM ajANyuM che. e jUnuM ane vaparAyeluM che eTale nIvaDeluM te haze ja, paNa jUnuM eTaluM badhuM je kaMI sonuM nathI hotuM; kayAreka e nakalI paNa hoya che. vahANanAM pATiyAM maMDAtAM hoya tyAre enA ghaDatara vakhate tame ene derA ne resA ne sAjaNa najare joyAM na heya te kaI dhAra ke kayuM pATiyuM ke kaye thaMbhe kyAre dage deze ke kyAre jhIka jhIlaze e kema kahevAya ? paNa have sabUra zeTha ! tuphAna
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1998 jagatazAha AvI pahoMce che. sAme sImamAM dhUMdhaLI dhUma je vaizAkhI vaTALa jANe ghUmarI khAte hoya evI ja thAMbhalIo dekhAya che. te tUphAna che, e tUphAnanuM tAraNa che. tAraNa bAMdhIne tUphAna Ave che. have te vahANanAM nIvaDaze vakhANuM." dariyAnA peTALamAM jANe vahANanI nIcethI ja eka kALI cIsa UThI. camakelA haraNanA kAnanI jema saDha ekadama satANu thayo, tarata ja ekadama DhIlA banyA ne koI kAMI karI zake e pahelAM te kUvAthaMbha pArImAMthI UDI paDo. ane sukAnanA dAMDAnI thapATathI mAlama UchaLIne rAMga sAthe bhaTakAyo. tUTele kUvAthaMbha nIco vaLIne saDha ane AlAdanI sAthe vahANanI eka bAjune dabAvI rahyo. ne bIjI bAju pavananI thapATathI gAMDAtUra banelAM mojAM vahANane jANe pITavA lAgyAM. "kApa !" nAkhudAe sAda dIdhA. ne khAravAo tIkhI churIthI kUvAthaMbhane bAMdhatAM doraDAM kApavA lAgyA. paraMtu khAravAo mATe e kAma saheluM na hatuM. vahANa eka taraphathI dabAyeluM hatuM ne bIjI bAjuthI upara UpaDatuM hatuM - jANe hamaNAM UMdhuM vaLI jaze. vahANa AkhuM sAva ADuM thayuM ne kazAka paNa AdhAra vagara enA upara have TharI zakAya ema na hatuM. Akhare dariyAnAM mojAM vahANanI DAbI bAju AkhI upADI le te pahelAM kUvAthaMbha AlAdamAMthI mekaLA thaye; saDha ne AlAdane Dhagalo thayo. ane vahANa tUphAnanI AgaLa ne AgaLa nAsavA mAMDayu; ghaDImAM mojAMnA zikhara upara, ghaDImAM mejAnI khINamAM e cAlavA lAgyuM. ane chevaTe vahANane vega pavananA vega sAthe eTale te vadhI gayo ke enAM pATiyAM cIsa pADavA lAgyAM. enI vAdharAdhAro mekaLavA mAMDI. sIdI atyAra sudhI merAne sasthA upara beTho rahyo hata-
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ takAna AyA ! 1 jANe ene tUphAna sAthe kazI matalaba nA hoya ema ! e have UThayo. eNe hAkala karIH "lelI banAva !" lelI?' nAkhudAe pUchyuM. hA. e karAmata jhIlananA mAchImAro pAsethI zIkhavA jevI che. jhIlananA mAchImAro jyAre manAranA akhAtamAM motI vINavA jAya che tyAre dariyA upara emane pitAnuM vahANa sthira rAkhavuM paDe che. eTalA mATe e leke vahANanI pAchaLa taratI lelI rAkhe che." saDhanA kApaDamAM AlAda, lAkaDAM, bhaMgAra, laMgara je kAMI hoya te nAMkhIne pachI ene AlAdathI lAMbI lAMbI bAMdhIne kUvAthaMbhanA mobha sAthe bAMdhavAmAM Ave. ne ene pAchaLa lAMbI lAMbI majabUta AlAdanI mokaLAza ApIne nAMkhe. e taratuM tANa vahANane vegane narama pADe. Ama vahANane vega narama paDyo, ne tUphAna te jevuM AvyuM tevuM pAchuM cAlyuM gayuM. ane jagaDUzAhanI vahANavaTanI jANakArI upara jANe zikhara caDAvI gayuM. tUphAna AvyuM ne gayuM, paNa sIdI alipta ne alipta ja rahyo. emaNe makarANanA baMdaramAM kaDo sApha karyo, kUvAthaMbha caDAvyuM, AlAda samArI ane bhaMDAra bharyo. badhAne hatuM ke sIdI ahIM UtarI jaze. paNa cAra divasanA rekatamAM sIdI morAne sathe choDIne nIce ja nA Utaryo ! emanI sAgarayAtrA AgaLa ane AgaLa vadhatI rahI. ane be mahinAne aMte emaNe hemaja baMdaramAM laMgara nAMkhyuM. sIdI Ubho thayo. e AgaLa AvyuM. eNe jagaDuzAhane kahyuM: kema vANiyA, tArI mahemAnagati pUrI thaI ?' he ramajA AvI gayuM, ema kahetA che te pUrI thaI."
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200. jagatazAha . "te have mArI mahemAnadArI zarU thAya che." sIdIe kahyuM. sIdImAM jANe ekAeka kAMIka pheraphAra thayo. have e merAnA sacchiA upara beThelo ekalavAye-aTUla-ekAkI sIdI na hatA. enA caherA upara jANe kAMIka nUra chAyuM hatuM. eNe UbhA thaIne AsapAsa najara karI ane moTethI sAda dIdhoH "nauzera!' eka pahelavAna IrAnI Azcarya ane AnaMdathI bhAMgatA caherAe doDato AvyoH "mAlika ! mere mAlika ! Apa ? " "hA. jA, jaIne baMdaranA hAkemane khabara karaH khaMbhAtane sodAgara sIdI jAte AvyA che. ene khabara karIne pAcho Ava ! " nauzera gaye. thoDIvAramAM eka UMcA minArA uparathI vAvaTI pharakI UThI. ne eka moTo ghaTa ekadhAre vAgavA mAMDyo. ne e ghaMTanAdane paDagho pAcho pharate heAya ema baMdarane hAkema ajama utAvaLo utAvaLe Avyo ne enI pAchaLa baMdarakAMThAnA mAnavIonI lAMbI laMgAra AvI. - hAkema dhakkA uparathI vahANamAM kUdyo, sIdIne batha bharIne bheTayo. eNe lAgaNI bharyA svare kahyuM : AIye .....AIye ! dara haptAha zAheIrAnanI pUchA Ave che ke sodAgara sIdI sAdIka zAha tazarIpha lAvyA ke nahi ? meM hamaNAM ja isphahAna tarapha mArate ghaDe kAsada ravAnA karI dIdho che. tyAM sudhI baMdaranI sarAImAM ArAma kare ! paNa Ama khabara vagara sAva acAnaka kema ?" AvavAnuM te hatuM moDuM, paNa A pathakamAM mAre nIkaLavAnuM thayuM, eTale thayuM, lAva pahoMcI ja jauM. mAre pAchaLa tyAM ghaNI rakta che; thayuM, ahIM UtarIne mArA mitronI khabara lete jAuM.'
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuphAna AyA ! 201 sAruM karyuM. Apa ekalA ja cho ?' nA. A AkhuM vahANa ja amAruM che. ane A badhA mArA mahemAna che." pachI te hamAle AvyA, helakarI AvyA, ane baMdaranI sarAImAM badhI tajavIja thaI gaI ne heramajamAM jema jema khabara paDI ke sodAgara sIdI sAdIka jAte Ave che, tema tema vepArIo, dalAla, vachiyAta, peDhInA jUnA nAtAdAre sIdIne maLavA, bajAronI rUkha jANavA akhaMDa dhArAe AvatA ja rahyA. khaMbhAtane sAme pAra A sadInA aMgata pichAnAvALA keTalA che, ane enA nAmamAtrathI kheMcAIne keTalA enI mulAkAte Ave che, e jagaDUzA te joI ja rahyo! eka ja mANasa seMkaDo-hajAro mAnavI ene haLImaLI zake, emanI sAthe vahevAra jALavI zake, kaIka nAnImoTI vAte, kaMIka aMdara aMdaranA vahevAranI nAnImoTI gUMce elo yAda rAkhI zake, e paNa jagane navAI upajAvanAruM lAgyuM. paraMtu kharI navAI te jagaDUne ane enA bhAIbaMdhane e vAtanI lAgI ke ATaATalAM rokANamAM sIdI pAse kaMIka sodAgaro Ave, kaMIka sedAgare sIdIne pitAnI peDhI upara laI jAya, e badhI dhamAlanI vacamAM paNa sIdIe jagaDU ane enA bhAIbaMdha mATe vicAra karavAno avasara rAkhyo hato ! kaI ilamanI lAkaDI pharI hoya ema jagaDUne nivAsa arabaratAnanA alIbAbAnA AvAsa jevo banI gaye. darajIo AvyA ne poSAka banAvI gayA. dAsadAsIo AvyAM. gADIdhoDAM AvyAM. sIdIe hasIne kahyuM: "A mArI mahemAnadArI che." te rAtre sIdIe jagaDune bolAvIne kahyuM :
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 jagatazAha "vANiyA! huM atyAra sudhI tArI rItarasama ane tAre vyavahAra, tArI hAma ane tArI kALajI joyA karato hato. meM tene vahANa upara kahyuM hatuM tema, vANiyA mane pasaMda nathI, kema ke e mane khaMbhAtamAMthI kADhavA mAge che. jaina mane pasaMda nathI, kema ke e leke mArI sarasAI karavA mAge che gujarAtI mane pasaMda nathI, kema ke e leke mArA ane bharUcanA durgapALa saMgrAmasiMha vacce vikhavAda karAvavA mAge che. e sahu sodAgarI karavAnuM Ave che; paNa sodAgarInI sAthe rAjarAjanI, lekavahevAranI, dharma-saMpradAyanI ne matamatAMtaranI vAta paNa lAve che. chatAM have tane mArI e koInApasaMdagI naDavAnI nathI, kema ke meM joyuM ke tuM sAco sodAgara che, dariyAlAlane sAro dIkaro che! mArI anubhavanI vANI che, agara mArI duvA tane pahoMcatI hoya te mArI duvA che, ke dariyo tArA mananI manISA pUrI karaze. AvatI kAle tuM zAvaka mane caheranI peDhI upara jaje. tane belAvavAne mANasa Avaze.' jI!" meM kahyuM che emane. e leke IrAnanI sodAgarInA mArA ADatiyA che. tAre je joIe, eTale joIe eTalo eka sado tArA nAma upara e naidhaze.' AkhI rAta cAre bhAIbaMdhone UMgha na AvI? avasara maLyo che te soLe ke noMdhAvavo, e ja vicAra emane AvyA karyo. kheDA mahArAjane mata sIdho ne sAdo hatoH maNa be maNa sonuM ja laI levuM, pachI khaTapaTa ja nahi, vecavA karavAnI koI mAthAkUTa ja nahi. pIMjArA khImalIne mata hatuM ke hamaNAM hamaNAM dezamAM UthalapAthala ane avyavasthA eTalI che ke paheravAnAM kapaDAM ja maLatAM nathI, te vahANa bharIne kapaDAM laI javAM-tarata dAna ne mahApunya thAze. dUdA bhagatane mata e hatuM ke mANasane Aje anAja
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ tUphAna AyA ! 203 maLavuM muzkela thaI paDayu che. turakANA AvyA, mALavAvALA AvyA, ne siMhavALA AvyA; emAM vaNajhArAnI peThe baMdha thaI che te kacAMka kAIka AvI caDe tA ene pheAjavALA lUMTI le che. mATe meTI vAta anAjanI che. seAnA karatAM anAjanA vepAra karavA joga khare. paraMtu...... jagaDUnI gaDamathala pAra vagaranI hatI. jagaDUnAM AMkha ane kAna sIdI upara hatAM. AvaDA meTA zAhasAdAgare jyAre enI pITha thAbaDI che teA e sAdAgara paNa kAna pakaDe evuM kAMIka eNe karI batAvavuM joI e. paraMtu zuM karavuM joI e e ene sUjhayuM nahi. peAte peAtAne mAthe je dharmAMkA laI te nIkaLyA hatA e saphaLa thavuM joI e. peAtAne mAthe je kAI ladhAyuM hatuM e pAra UtaravuM joI e. peAtAnI AbarU rahevI joI e. potAnA kuLanI AbarU rahevI joI e. amarAzAe ene maheNuM ApyuM hoya tA e maheNuM bhAMgavuM joI e ne jo AvAhana ApyuM hoya to e AvAhana jhIlavuM joI e. eka vAta teA jagaDUnA manamAM hatI H jANe lakSmI enI sAme jIvatIjAgatI rUbarU UbhI rahetI. mAMDavagaDhanA zeTha amarAzA te enI kanyA jaseAdA; jagaDUe ene joI teA na hatI, paraMtu enI chakhI jagaDUnA cittamAM ane AMkhamAM vasI gaI hatI. sAkSAt lakSmIne avatAra dharIne jANe e enI sAme UbhI hatI. jANe amarAzAnA mAMDuMgaDhanI havelInA UMbare haDapacI upara hAtha daI ne sImamAM mITa mAMDIne enI rAha jotI hAya ema jANe e pUchatI hatI ke nAtha, have kayAre AvA che ? Aja sudhImAM kAInuM AvuM sagapaNa thayuM na hatuM. paNa sAtheAsAtha Aja pahelAM kAI amarAzA paNa thayA nahotA ane kAI jase dAlakSmI pedA thaI naheAtI. te zAsanadevanI kRpA heAya teA khIjo krAI jagaDU paNa pedA nahi thAya. paNa
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamatazAha rAta AkhI jagaDUe pathArImAM taraphaDiyAM mAryAM. kAMika evuM karavuM joI e, kAMIka evuM thavuM joI e... paNa zuM thavuM joI e ?-- e jANe jasAdAlakSmIne pUchatA hatA. jaseAdA jANe ene pUchatI hatI. te e benI vacamAM jANe havAmAM UgatA sUryanAM kiraNeAnA thaMbhanA ne sayyAvAdaLInA caMdaravAne mAMDavA rAha joI ne UbhA hatA. 204 savAranA khIjA paheAramAM ene mATe gADI AvI ane isphahAnanI bajAramAM zAvaka mInAcaheranI peDhI upara e gayeA. tyAM eNe eka vicitra dRzya joyuM H zAvaka mInAcaheranI peDhI bajAramAM hatI. te khIjI badhI peDhIonI jema rastAthI U~cI hatI. rastAmAMthI peDhI upara caDavAne mATe Ama teA paththaranAM pagathiyAM hatAM, paratu sauthI uparane paththara jarA AvatAjatAnuM dhyAna kheMce evA hatA. jANe vAdaLI raganI zAhInA banyA hAya ema e paththara vAdaLI raMganeA hateA. te emAM judA judA raMganA ADAavaLA nAnAmoTA gherA paDayA hatA. paththara saLaMga hatA, paNa e dekhAva evA lAgatA aneka nAnAmeTA kAMkarAne sAMdhIne e paththara banAvyA hoya. varSAM pahelAM kAI malAgAsI nAkhudA zeThanI peDhI upara caDatAM TAkara khAI ne paDayo hatA. eTale khIjI sapharamAM e malAgAsI hAthIdAMta sAthe A paththara paNa upADI lAvyA hatA te ene pagathiyA tarIke eNe peAtAne hAthe mUkajo hatA. A pathayAne lIdhe zeThanI peDhI khIjI peDhIemAM judI bhAta pADatI : vAdaLI paththaravALI peDhI zeAdhavAmAM kAI ne takalIpha paDatI. A paththara Arasa naheAtA, khANa naheAte, enI pAchaLa kAI itihAsa hAya tA kAI ne enI khabara naheAtI. lAkavAyakAo khulAsA karatI ke A patharA A dharatIneA nathI; AbhamAMthI tAre khare, ene banelA A paththara che! e tA je hA te hA, paNa e paththare eka Araba seAAgaranuM
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ tUphAna AyA ! 205 dhyAna kheMcyuM. ene thayuM ? A paththara mastakanI potAnI havelInI maherAbamAM mUkavA jevo kharo sodAgarane vachiyAta dalAla nauzera heramaja baMdaramAM sodAgara sIdInAM vahANonI mAraphata ane bharata karanAro. ene ne Arabane kAMIka bolacAla thaI. ne emAM nauzarane pitAne kenuM pIThabaLa che e batAvavAnI IcchA thaI AvI. eTale Araba sedAgara sAme eNe sIdI sodAgaranA nAmane sAda dIdho. ne zeTha zAvakanI peDhI AgaLa jotajotAmAM vAta vadhI gaI vAta be-pAMca dInAra uparathI cheka be-pAMca sapharI jahAjanA dAma jeTalI vadhI gaI are, koNa che e sIdI, keNa che e khaMbhAta ne koNa che e mAraphatiyo ? zAvaka zeTha, sIdI sodAgara tamAro vachiyAta haiya, sadAgara hoya te huM alamasUra paNa tamAro sodAgara chuM. lakho mArA eka lAkha dInAra. jou chuM, e bApaDI khaMbhAtane bApaDo sIdI sodAgara maskatanA zAhasodAgara alamasUra pAsethI A paththara kema karI laI jAya che ?' are paNa, " zAvaka zeThane mane cahera bolyo, "bhAI, be damaDIne A pathare !......malAgAsAmAM TheraThera DheDhe piTAya evo A pANo....emAM Apa ne sIdI jevA amArA be mAnavaMtA sedAgAre vacce athaDAmaNa thAya. ne teya mArI pitAnI peDhI upara?...mAre te eka dInAra paNa nathI joIte, ne beyamAMthI koIneya A pathare Apavo nathI ne kajiyAnuM A kALabUTa have ahIM rAkhavuMya nathI. are keNa che? hamaNAM ne hamaNAM helakarI belAvIne A patharo vakhAramAM mUkI Avo ! jhaghaDo Ama pa ne Araba sodAgara pAcho gayo. ToLuM vikharAyuM. jagaDU A sAMbhaLatA hatA, sAMbhaLI rahyo hate. ekAeka kaNa jANe jagaDUne zuM thayuM, kAMIka na samajAya evo
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha taraMga enA haiyAmAM UbharAI AvyuM, ne bIje vicAra karavAne thaMbhyA vagara eNe kahyuM: "sIdI sodAgaranA rasAlAnA eka mANasa tarIke mAro eka sade lakhavAnuM tamane sedAgare kahyuM che ne ?" hA. tamAruM nAma jagaDUzAhane ? tame ja kaccha kaMthakoTanA ne ? sIdI sodAgaranA bAnamAM tamAro eka sede jevaDo moTo hoya evaDo amAre lakhavo, evo sodAgarano hukama che, havAle che. pharamAvo !" tamAre kajiyAnuM kALabUTa jAya ane mAre mArI pata rahe, eTalA mATe A takarArI paththara, ThIka lAge e dAma lakhIne, mane ApI do!" are e javAna ! aya javAna !mInacehara ethamAna uparathI aradha Ubho thaI gayo. gamAra thA mA ! gamAra thA mA! lakSmI cAMdalo karavA AvI che, tyAre meTuM dhovA jA mA !" kAMI samajyo nahIM tamArI vAta.' jagaDUe kahyuM. are o bevakUpha!" mane cahere parANe svasthatA meLavIne kahyuM, sIdI sodAgaranAM bAna kAMI jene tene maLatAM nathI. ne enA havAlA te moTA camarabaMdhIneya maLatA nathI. kamAI levAnI eka taka ApI che takadIre tane, te be-pAMca-daza lAkha dInArane sodo lakhAvavAne badale A patharAne pAMcadaza dInArane sedo lakhAvavA beThe, te zuM tAre A patharAthI tAruM kapALa kUTavuM che?" have jagaDUne samaja paDI. nikhAlasa hAsya karIne eNe khulAse karyoH "zeThajI ! Apa te A peDhI upara jamAnAothI bese che, ne Ape kaMIka vyavahAranA, kaMIka vepAranA ne kaMIka AbarUnA sodA lakhyA haze, ne bAna paNa lIdhAM haze ne havAlAya nAMkhyA haze. A paNa mAro AbarUne sedo che zeThajI !' "vepArInA dIkarAnI AbarU heya dInAramAM; dInAra nA hoya te enI AbarU heAya ene havAlAmAM; paNa eka nAkhudAe ahIM lAvI mUkela patharAmAM e AbarU kyAMthI AvI ?"
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ taphAna AyA ! 207 Apa mArI vAta nA samajyA, paNa mAre e samajAvavI che: huM vepArI, vepArIne dIkare, sAta peDhInA vepAravaNajane huM vArasadAra. bIje kaIka mArA havAlA upara sodAgarI kare te huM rAjI thauM. paNa huM koIne havAlA upara vepAra karuM khare? sIdInA havAlA te hajIye bIjA keIkane maLaze, paNa ene lAbha levAnI nA pADanAra mArA je bIje tame joyo nahi hoya !" hAsto, bIje kyAMthI je hoya ? je mANasa vepAra karavA Ave che e raLavA mATe Ave che; kAMI gAMDAnA gAma vasAvavA nathI AvatuM." zeTha, tame te sodAgara che, kaMIka dezaparadezanA sodAgaranI AbarUnA hAmI che. te mArI ATalI vAta tame kAM na samaje ? eka avasare sIdInuM vepAra-rojagAranuM nahi evuM eka kAma mArAthI thayuM. enA badalAmAM e A maherabAnI mane Ape che. tamane ema lAge che ke keInI maherabAnIthI kaI mANasa vepAra kheDI zake? huM emanI maherabAnInI nA pADavA mAgatA nathI; emanI mahemAnagatine avagaNanA paNa mAgatA nathI; paNa je huM vepAra karIza ne dhana raLIza te te mArI AbarU upara, ane mArI nAmanA havAlA upara; bIjAnuM dhana mane patharAnI kiMmatanuM ja che. je divase mArA nAmathI huM sede karIza, te divase tamAre tyAM ghoDAone sade karIza. tyAM sudhI A patharAne ja sede rahevA de !" vAta te tArI sAcI , juvAna ! paNa sIdIne khoTuM lAge te tuM jANe , amAre emAM kaMI vAMka nahi !' sadIne khoTuM zuM kAma lAge ? jene mATe eka lAkha dInAra belAyA hatA, e vAta mAmUlI kema kahevAya ? sIdInuM nAma jenI sAthe joDAyeluM hatuM, e vAta paNa mAmUlI kema kahevAya ? je vAta tamArI dukAnadArInI zobhA banI, sIdInI AbarUne savAla banI e vAtane se....badhAyanAM mana rAjI rahevAM joIe ne ? tamAre mAthethI be
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 jagatazAha grAhakone matabheda gaye, ne mAre mAthe mAro vaTa rahyo. Arabaneya vaTa rahyo ke e pathare sIdIne nA maLe; ane sIdIne paNa vaTa rahyo ke e patharo Arabane nA maLe; ane mAre paNa vaTa rahyo ke pArakI AzAne sadAkALa patharAnI jema ja gaNIne huM cAluM chuM!" rAsta che, chokarA, tArI vAta bilakula rAsta che ! tuM jete dahADe sAce sedAgara thaIza-jA, A buDhDhAne bola che. have tArI IcchA hoya te tArA pitAnA nAma upara huM sade lakhIza !' vAta bajAramAM ThIkaThIka carcAI. be mazahUra sodAgare eka mAmUlI patharA mATe lAkha lAkha dInAra sudhI khuvAra thavA beTha; tyAre zAvakanI peDhIe e beya grAhakone khuvAra thatA vAravA e patharo eka vahANiyA vahANavaTIe nAkhudAne enA vahANanA nIramamAM vAparavA ApI dIdhe. traNeya sodAgaronI vaTanI vAha vAha belAI rahI ! rAte sIdIe jagaDUne kahyuM: "Aja Akhe divasa A patharAnI vAta sivAya bajAramAM meM bIjuM kAMI sAMbhaLyuM nathI. mAre e pathare. jevo che. che keka e?" "e patharAne mAre te vahANamAM nIrama tarIke rAkhavo che--mAruM A vahANa jyAM sudhI TakI rahe, tyAM sudhI ApanI mahemAnadArInI meMghI ne mIThI yAda tarIke.' mane jarA batAva te kharA ' dUde mAthe patharo upADI lAvyo. eraMDAe kacavATathI kahyuM : "lyo, juo sodAgara ! patharA na joyA hoya te joI lya--che ne amArA bhAIbaMdhanA mAthA jevo ! avasara cUke ene AvA patharA ja sAMpaDe ne !" sIdIe patharA sAme joyuM, dhyAnathI joyuM, vadhAre dhyAnathI jovAne keDiyuM maMgAvyuM, pharI pharIne dhyAnathI joyuM. pachI eNe kahyuM : chokarA! A tuM nathI raLatA, paNa tAruM takadIra raLe che!" eTale ?"
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuphAna AyA ! 209 - pacIsa-trIsa varSathI A paththara ispahAnanI bharabajAramAM AThe paheAra ne sAThe ghaDI udhADA paDayo rahyo, paNa kAInA takadIre jora nA karyuM. Aje tAre peDhI upara javAnuM thayuM tyAre ja A patharAne paNa saLavaLATa thayA. cheAkarA, huM kahuM chuM ke tuM nathI raLatA, tAruM takadIra raLe che. ' ( tamAruM kahevuM huM haju nA samajyA. ' * A paththara paththara nathI, chekarA ! e te mAtra parIkathAomAM sAMbhaLelI evI hIrAnI pATa che ! kA jamAnAnUnI hIrAnI khANamAMthI nIkaLelI A teA hIrAnI pATa che ! emAM tuM jeTalI sAMdhe jue che eTalA hIrA A pATamAMthI nIkaLaze ! mArI eka vAta mAnIza? ' 'jI, A paththara Apane soMpI dauM.' 'gAMDA ! AvI vastu raLatAM nathI maLatI; khulaMda kismata jenAM jora karatAM haiAya ene ja maLe che. mArA takadIramAM e heAta te Araba sAdAgara ja zAne Avata? e bIjA koInA takadIranI nathI, tArA ja takadIranI che. te kAI pArakAnAM takadIranuM khuTAmaNu karavA jevI sIdInI hAlata nathI, dAnata nathI. mArI vAta khIjI che A hIrApATa IrAnanA zAhane suparata kara. e emanA rAjasiMhAsana ke rAjamugaTa mATe lAyaka che. ' ' jI ! ' ' ane chekarA, eka vAta AjathI tArA haiyAmAM lakhI rAkhaH tAru... nasIba raLe che, mATe AjathI tArA nasIbamAM seMkaDA-hajArAnAM nasIba meLavI deje. kAne mATe, UnA takadIranuM, kAne maLe che e tA ekamAtra AsmAnamAM kheThelA allAha ja jANe che. nasIkhe tane yArI ApI che. have tArA nasIbane tAre yArI ApavI heAya tA tArA nasIbamAM sekaDAnAM nasIba milAvI deje ! e rAhe khaMbhAtanA mArA besaNAthI paNa savAyeA evA tuM zAhasAdAgara thaIza--thaI 4 gayA samaja ! ' 1.4
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ makarANunA magaramaccha e vahANu tA IrAnanA zAhanI bheTa, eTale pachI emAM zI 3mInA hAya ? asalI krAMkesasanA pahADanA tAtIMga sAmane saLaga sAda hAtha UMcA aneA kUvAthaMbha. nAnA khUvA asalI sAgAne. sAge eTale sAga nahi, paNa jenA rasamAMthI sAjIdANA thAya e jhADa. e jhADa zetUra ke sAga jeTaluM UMcuM nA thAya. devadAra paNa enAthI UMcA hAya. paNa sAgAnA jhADamAM khIje kayAMya nA maLe evI eka karAmataH enA sATAne--enuM thaDa game eTaluM jADuM hAya tAya e sATA ja kahevAya--kamAnanI jema bevaDa vALIe tAya e bhAMge nahi, taraDAya nahi, ane tUphAnanI hIMca tA sAgAnA sATAnA khUvA le evI bIjo kAI khUvA nA le. vahANunAM pATiyAM asalI devadAranAM, ne devadAra paNu gujjara sthAnanA. enuM pAta hAramajanuM. saDha mATe hAramajanuM pAta vakhaNAya. vaNI vaNIne jANe AMgaLAM ne hathelInAM leAhI aMdara siMcAyAM hAya, ema AchI lAla jhAMyanI enI AlAda. vahANanI AlAdane vaNanArI teA dariyAlAlane kAMThe eja jAta : eka mAMDavI-lakhapatanA kAMThAnA ladhA, te khIjI zirAjhanI kAmaru IrAnI. 13. eTale jahAja masta hatuM. te mastIbharI adAthI cAlyuM jatuM hatuM. enI dirayAvATamAM sAgararAje DeAlaranAM phUla bichAvyAM hAya ema eneA DAriyA zirATA pAchaLa cheka sIma sIdhI kheMcAtA hatA. hAramajanuM vahANu ne zirAjhI bAMdhaNI, eTale enI pachADa UMcI. kaMdArAthI enI rAMga tA bahu UMcI nahi, pahelA saththA paNa UMceA nahi, paNa pahelA saththA upara enI bAMdhaNI jUnI jAtanI.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakarAnA magaramaccha 211 bhuvA AgaLa UMcA enA kaneAsa. kneAsanI pAchaLa bIjo saththA. ne e saththAnI rAhe rAhe nAnI nAnI mulAyama dekhAvanI ne ramakaDA jevI chatrI; ne chatrI upara pAche eka satheA. Ama upara caDatAM gu saththA--jANe dariyAmAM traNa mALanA ramakaDAMne mahela taratA haiAya. zirAjhI dhAvamAM kalamI AgaLanA sthA upara hAya. vahANanA nAkhudA kAmela hatA. hAramajanA kAMThA upara haratAkaratA te dezamAM javA mATe vahANu zeAdhatA e'taLAjAnA kALI tAlAjI hatA. te tAlAjI kALI, jenI joDa nA maLe evA nAkhudA hatA. lagabhaga vIsathI pacIsa khAravAnI jarUra paDe evuM A jahAja hatuM. te e badhAya khAravAne tAlAjIe vINI vINIne pasaMda karyAM hatA. Ama tA dareka vahANu upara jarUra paDe teA halesAMe calAvanAra dAsA paNa joI e, paNa potAnA vahANu upara kAI gAlAne caDAvavAne jagaDUe sAph inakAra karyAM hatA. pachI tA kAMI karavA joga nA hatuM. hAramajamAMthI zAhI vidAya lIdhA pachI bagalA vacamAM kacAMya rokAvAneA hateA nahIM--tIranI jema sIdhe| e khaMbhAta ja javAnA hatA. ane tyAM sIdI sAdAgarane kAMThe utArIne e pAchA pharIne kacchanA akhAtamAM javAnA hatA. vacamAM emane kAMI sAdA karavAnA na hatA, kAI baMdaramAM yiAtAne maLavAtuM nA hatuM, keAI mAlanAM vecANa ke bharata paNa karavAnAM na hatAM. vahANunI jUnI dirayAvATa kaTAranI. eka taraphanI bagalamAM dUra dUra sImanI nIce kAMThAnI AchI dhUmarekhA dekhAtI rahe. kAranA mAraga bahu lAMkhA haiAya tA ene TUMkA karavAne vahANa ekAda divasa lAhAlAha dariyAmAM jAya kharuM, paraMtu jyAM kAMThe kAMThe javAtuM heAya tyAM ja nAqhuddo AvI TUMkI vATa le. je nAkhudo AvI vATa laI zake te pAvaradhA gaNAya. eTale jahAja kaThAranA dariyAmAM, bhAre zarIranA bagalA havAmAM UDatA haiAya ema, cAhyuM jatuM hatuM. mAsama khuzanumA hatI. pavana samA te pUrkiA hatA. mAthe be e
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 jagatazAha mALanI chatrI hoya evuM vahANa peTALa te nA paDe, paNa jarAka khAMgu rahe ne dariyAnA meja upara savArI karatuM hoya eTale DAbI-- jamaNI bAju ne AgaLa pAchaLa tela letuM hoya. AvuM vahANa cAlyuM jatuM hatuM ne enA upalA sasthA upara jagaDU , khaMDa, khImalI ne dUda copaTa mAMDIne beThA hatA. copaTa barAbara jAmI hatI. eka tarapha jagaDU ne khImalI ne bIjI tarapha cokhaMDe ne dUdha bheru banyA hatA. dUda bahAra rahI gayo hato. jagaphUDa ne khImalI beya ekabIjAne madada karatA ghaNAkharA aMdara dAkhala thaI gayA hatA. ne Ama te cokhaDeya ThIka ThIka aMdara pesI gayo hato. paNa ramatane cagAvavAne ane bherue paDa ApavAne mATe cAkhaDAe pitAnI sogaThI gAMDI karI hatI. ne A gAMDI, sIdhe raste cAlatAM segaThAne vacamAM mAraphADa ne hakArA-paDakArA karatI, Udhe raste AgaLa vadhatI hatI. gAMDIne kaIka vAra khaDAM thayAM hatAM. kaMIka vAra pATanA ustAda khelADI cokhaMDAe khaDA karyA hatAM. vacamAM vacamAM eNe kaMIka saMgaThIone ghera besArI dIdhI hatI. khetaramAM koI Akhale khaLuM khUda ema gAMDI AkhI copATa khUdatI hatI. vahelI savArathI cAre jaNA copaTa mAMDIne beThA hatA ne gAMDI. banelI saMgaThInI AsapAsa gAMDA jevA banyA hatA. khaMDo vArevAre mAthuM dhuNAvata, capaTanA eka paDathI sAmA paDa upara kAyA laMbAvitA, saMgaThIo upADIne bahAra godaDA upara mUkIne enA upara ghAva. upara ghAva karatA asala jugaTAnA raMgamAM AvI gayo hate. "alyA pIMjArA, joI le, joI le, gaNI le, be agiyAra, eka bAra, eka pacIsa, dANa traNa, pagaDAM traNa ne A tAre pAkala. TeTa gayo !....gaNuM le..gaNuM letAMta pachI mAMDaje..." khaMDe. trADa hato--jANe gAmanA pAdaramAM bahAravaTiyA paDyA hoya ne emanI vacamAM koI zare raNu lalakArate heya ema. eka bANa le...gaNI le bahAravaTiyA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ mikarANane magaramaccha * 213 - ema ne bamaNA ?' khImalI sAme paDakArate, "mAra, mArA pAkala TeTa mAra, paNa pachI joI lejo-olyA dakhaNanA bAmaNA gaLAmAM zivaliMga pahere che, ema e kAMkarI tAre gaLe na bAMdhuM te !' have bAMdhyA, bAMdhyA ! e te A mAre bheru dUdo jarA nabaLe che. mALe jAtanoya DheDha ne ramavAmAMya DheDha ! mALe dAva nAMkhe te kAM te traNa cattA ne kAM to traNa udhA. nahi te te tane pIMjArAne ne A vANiyAne huM cheka ghoghAnA pAdaramAM mUkI AvuM, he !" kene, mane kAMI kahyuM?' jagaDUe pUchyuM. "te tuM vaLI kyAM kaI rAjA-bAdazAhane dIkaro che ! copATa ramavA beThA che ne sAmA paDamAM cho; te taneya zuM kAma nA kahuM ?" dUdAnuM dhyAna jagaDUnA caherA upara gayuM. dUdAe cokhaMDAne IzAre karyo ne e thaMbhI gayo. zuM che?" dUdAe pUchayuM. "nA, bIjuM te kAMI nahi, paNa Aja savArathI huM sIdI sodAgarane joyA karuM chuM." e te ameya joIe chIe--e beTho phanesa pAse!' khaMDAe kahyuM: "ApaNe ene kahyuM, hAle copATa ramavA, te kahe ke ne, huM nAkhudA pAse beTho chuM. A beThebeThe nAkhudA sAthe kaI gusapusa karyA kare che.' zuM haze ?" "zenuM ? " cekhaDAe pUchayuM. "heya zuM ? dUdAe kahyuM, "bApaDAne ekalavAyuM lAgatuM haze te nAkhudA sAthe vAta kare che. bIjuM zuM hoya ?" kema, tamane kAMI bIjuM lAge che ?" khImalIe jagaDUne pUchayuM. "hA." jagaDUe kahyuM, "Aja savArathI e phinesa pAsethI khasya ja nathI. cAra-pAMca vakhata eNe nAkhudA sAthe vAta karI. ne
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 gatasAhe kacArano e kaThAra tarapha vArevAre AMkhanuM nejavuM karIne joyA kare che. juo, eNe have kamAna kADhI. 6 kamAna teA bapAre hoya; atyAre enuM zuM kAma ? ' " ' kamAna mAMDI, ' jagaDUe kahyuM : 'ne A nakazA paNu kADhayo. 'ne A leAlI paNa nAkhudAe nAMkhI ! ' cAkhaDAe ajAyakhI bharelA avAje kahyuM : ' mALuM kAMIka che kharuM ! ' Sv gheADIvAra cApaTa cApaTane ThekANe rahI, te cAre jaNA nAkhudA ane sIdIne kAMThA tarapha ekadhyAna thayelA joI rahyA. " nAkhudAe bUma pADI : ' piMjariyA, samAla ! ' uparathI piMjariyAe javAba ApyA 6 : nAkhudA, samAla ! 'piMjariyA, samAla ! ' nAkhudAe bhUgarAmAMthI kahyuM : 'piMjariyA samAla ! kAramAM jo ! lAla kADhe kaLAya che ? ' 6 piMjariyA AMkhanuM tejavuM karIne e kAMThA tarapha joI rahyo. Akhare eNe AMgaLI cIMdhIne batAvatAM kahyuM : DAkhI chatrI paMdara khUNu, lAla kADhA kaLAtA nathI, AbhAsa thAya che. DAkhI chatrI padara khUNa, nAkhudA salAma ! ' : samAla khelI ! " nAkhudAe kahyuM : ' samAla khelI ! sukAnI, samAla !...sukAnI, samAla !...samAla ! sukAnI, samAla...! ' ' nAkhudA, samAla ! nAkhudA, samAla !' sukAnIe javAba dIdheA. 6 mArA pherava ! malabArI lAla...malabArI lAla...mArA pherava... sukAnI samAla...malabArI lAla... ' * malabArI lAla...malabArI...nAkhudA samAla !...malakhArI lAla... mAlama, samAla !...mAlama, samAla !... malabArI lAla !' sUtelI khalAsamAM jANe jIva AvyA. kAI siMha ke cittAnI' DaNukathI vAMdarAM bhaDakavyAM hAya ema e khAravA saDasaDATa khUvA upara caDyA,
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ makarANane magaramaccha 215 be khAravA tIra upara caDyA, be khAravA paramANu pakaDIne UbhA, ane be khAravA AlAdanI sAra choDavA lAgyA. sukAnI, samAla! sukAnI, samAla ! nAkhudA, samAla...nAkhudA samAla ! sukAnI, samAla!malabArI lAla.malabArI lAla !.." mAlame cAretarapha sarvagrAhI najara nAMkhIne potAnA khalAsIo barAbara jagyAe barAbara hoziyAra che ke nahi e joI lIdhuM. ane pachI pite taiyAra che ema sUcana karete sAda Aye. samAla mAlama!...samAla...nAkhudA ! samAla mAlama !' sukAnIe sAda dIdho. sAda daIne eNe sukAnane vINo pheravavA mAMDyo ne vahANa kAMThAnI bagala choDIne kAMThAthI vadhAre dUra, dariyAnI aMdara , UDuM ne vadhAre UMDuM javA lAgyuM. "A zuM?" jagaDUe acaMba batAvatAM kahyuM : "A zuM? kadAca ApaNe malabAra javuM hoya toya kAMThe kema cho ?' jagaDU jhapATAbaMdha phanesa upara gaye. eNe joyuM ke nAkhudo ne sIdI beya ekITase kAMThA tarapha najara rAkhI rahyA hatA. nAkhudA !" jagaDUe pUchayuM : "kaMThAra kema choDI bhalA ?' nAkhudAe sIdI sodAgara sAme AMgaLI cIMdhIH "hukama emane. ane mane e sAce lAge, zeTha !' sIdI kAkA! ' jagaDUe pUchayuM : "AmAM mane kAMI nA samajAyuM. vATa choDavI zuM kAma paDI ? vATamAM zuM bhAMga, cara, dhaDo ke evuM kAMI jokhama che ?" e badhAthIye moTuM jokhama che; Aja ne kAla beya divasa ApaNe Ama ne Ama lAhalAha javAnuM che.' jagaDUe sIdIne karacalIvALA caherA sAme joyuM; enI sAvadha ane caMcaLa AMkha sAme joyuM; dariyAlAlanA pAraNamAM janmelA ne
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 jagatazAha dariyAlAlanA khoLAmAM ja moTA thayelA ne AkhA dariyAlAlamAM samartha nAkhudAnI khyAti bhegavatA nAkhudA sAme joyuM. eka te e jAtane keLI eTale eNe dariyo gaLathuthImAM pIdhela. emAMya vaLI talAjAne. talAjAne keLI kahevAya ja bAre.ne emAMya tAlojI pote. dariyAlAlanA mijAjanI, pavananA mijAjanI ne dariyAlAlanI pITha upara pharatAM vahANa ane pitavAhInI eka paNa gata ene ajANa nahotI. ke citrakAre sUryanuM citra doryuM hoya ema cArekora karacalIo paDelA kUMDALAnI vacamAM enI AMkho dariyAnA raMganI hatI. A beya jaNa dariyAlAlanA jUnA jogI hatA ane pote te hajI zikhAu hatA. teya vATa badalavAnuM kAraNa ene na samajAyuM. "sIdIkAkA !' eNe kahyuM: "mane hajI A dariyAne raMga ajANyA che. jyAMthI kaMThAra dekhAya nahi, jyAM sAme koI vahANa maLe nahi, evA dariyAnA raNa jevA pathakamAM lAholAha dariyAmAM zuM kAma javuM paDe che ?" "nAnA zeTha !" sIdIe kahyuM : "ApaNe vagaDAmAM kyAMka vaNajhAra laI jatA hoIe ne mAragamAM vAdha maLe to ?' "te vAghane tagaDI mUkIe ! " - "nAnA zeTha! tamAre te sodAgaraja thavuM che ne?" jI. hA, paNa....' paNa ne baNa kaI nahi; te sAcI sodAgarInA pahelA pATha zIkhI . zeTha, vagaDAmAM vaNajhAra laIne jaIe ne mAragamAM vAgha maLe te e rasto badalAvIe--paNa e vAghathI DarIne nahi. vAgha ApaNI vaNajhAra cUMthavA Ave te enI sAthe laDI laIe ne ene haNIne ja ja pIe; paNa sAme cAlIne vaDhavA na jaIe, mAraga badalAvIe, samajyA ? ApaNuM kAma te sodAgarInuM." jI, paNa.."
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ makarANane magaramaccha 21cha paNa zuM ?' eka vAghathI DarI jaIe ? emAM te ApaNI juvAnI lAje !' tame rajapUta he, vAghane zikAra karavA nIkaLyA che, te jarUra tamArI juvAnI lAje. paNa tame sodAgara che, sodAgarI karavA nIkaLyA che, te vAghane mAravAnuM kAma tamAruM nathI, ema hoya to ?" "jI....Apane zuM javAba ApuM ? " "javAba nathI joI te mAre nAnA zeTha ! paNa mArI gata samajI ! rAja, mahArAja, laDavaiyA, zikArI jemanuM kAma karavAnuM jokhama kheDIne paNa vAghane mAravAnuM che, emanA upara kaMI duniyAnA vahevAra cAlatA nathI, paNa sodAgarI upara te duniyAnA rojanA vahevAra maMDAyA che. laDAI e te Ave che ne jAya che, vAdho jIve che, mare che, mAre che, ne haNAya che; paNa enAthI mulakanAM duHkha dUra thatAM nathI. A dharatI upara rojeroja karoDo mAnavIone savAranA pahoramAM UThIne moDhAmAM dAtaNa nAkhe tyArathI te rAtanA pathArInI seDa tANe tyAM sudhImAM laDAIo na thAya te ene harakata nahi Ave, paNa sodAgarI nahi hoya to ene vahevAra thaMbhI jAya ! ApaNe sodAgara te zAha. bAdazAhe te mANasane mArIne bAdazAha thAya che, ane sedAgare te mANasane jivADIne zAha thAya che. jokhama Ave ne enAthI bhAgIe te ApaNI juvAnI lAje; paNa jANIbUjhIne sAmethI jokhama vahevA mAMDIe te UlaTI ApaNI sodAgarI ja lAje !' jI. te ahIM ApaNI vATamAM zuM vAgha beTho che ?' sIdI hasyoH "vAgha te nahi, paNa magara beThe che, magara ! makarANane magara khurAMTa thayo che !' "magara hoya, ne e khurAMTa paNa thayuM hoya, paNa ethI vahANane zuM ? e kAMI vahANane thoDo khAI javAnuM che ?"
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 jagatazAha - tane navAI tA lAgaze; paNa A magara vahANune khAI jAya evA che ! ' ( evA kevA magara ? meM te Ave! magara kayAreya joyA nathI te sAMbhaLyeAya nathI ! ' * te ApaNe jovAya nathI, nAnA zeTha ! ' * e kevA heAya ? ' kevA heAya ? mArA jevA ! tArA jevA ! ene be hAtha che, e paga che, eka mAthu che. vagaDAmAM e vAgha che. raNamAM e ekaladaMtI kara che. dariyAmAM e magara che. enuM nAma pIthala. > - pIthala ?...pIthala ?..' * e nagara samaine sumarA rAjA che. te potAne makarANunA magaramaccha kahevarAve che. ' * pIthala sumarA ? ' 6 hA. nagarasamainA sumarA rAjA. jagaDUe kahyuM : 'amArA kacchanA darabArA, rAve te jAmeAya nagarasamaithI ja AvyA che. ' , 6 * sAcuM. nagarasamainA jAma jADAnA be dIkarA kaccha AvyA. emanuM meAsALa pATagaDhamAM. e tyAMnA cAvaDA mAmAne mArIne kacchamAM jAgIreA karIne beThA. jADAnA vazajo e jADejA kahevAyA te jAma samAnA vaMzajo sumarA kahevAyA. ' * amArA kacchavALA te| * vaDha, nahi te vaDhanAra de' evA che ! ' te A pIthala sumarA emanA mAthAnAM pIMchA jevA che! ' ' Apa anubhavI che, dirayA pI gayelA che. te tAleAjI nAkhudAne paNa ApanI vAta vAjrakhI lAgI che, eTale A vAta sAcI aa haze; paNa pIthala sumarAne te makarANune lAgevaLage zuM ?'
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ makaraNane magaramaccha 219 nAnA zeTha, je vAtanuM duHkha amArA musalamAna bAdazAhamAM peThuM che, e tamArA hindu rAjAomAM paNa peThuM che. rAjAmAtra duHkhanuM kAraNa che, ema huM te mAnuM chuM. e te cora, lUMTArA ne Dapheraneya sArA kahevarAve evA hoya; ane chatAM vaMzAvali kADhe TheTha kAIka khalIphA ke payagambaranA sagA-sAgavA sudhInI ke pachI tamArAM avatArI puruSe ke devadevIo sudhInI ! ne pachI e devadevI ke khalIphA ke sagA-sAgavAnAM gheDAM jyAM ghUmyAM hoya eTalA pathakamAM pitAnuM rAja, ema mAnatA hAya. A tamArA pIthala sumarAnuMya ema che. " pIthala sumarAnI vaMzAvali bhale ne kRSNa bhagavAna sudhI jAya, paNa kRSNa bhagavAne dariye kyAM DahoLyo hato ' e kahe che ke DahoLyo hato. enA gunA dIkarAne kaIka upADI gayA hatA ne ene pAcho lAvavAne eNe, kahe che ke, dariyAne tAbe karyo hato. kharI vAta zuM, e te bhAI, tame jANo, A te e kahe che e vAta meM karI. e te kahe che ke Ama misarathI te dvArakA sudhIne ne Ama jamanA nadI sudhI pathaka mAro." e pathakamAM te ThekaThekANe enA dAdA beThA che ne kaI AvI vAta karavA jAya te enuM mAthuM bhAMgI nAkhe evA che. ApaNA gujarAtanA vIzaLadeva mahArAjanI ja vAta kare ne!' moTA sAthe te bAtha bharatA bharAya-je ke pIthala te bharI le e mAthAbhAre che-paNa nAnAne te e bahAne raMjADe ne !' "hA, ema che kharuM !' te basa. e kahe che ke huM makarANane rAjA, makarANanA dariyAneya rAjA; makarANunA dariyAmAMthI koI sodAgarI jahAja jAya te e mArA bApanuM !"
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 jagatazAha "paNa e te narI saMghAravaTa ja kahevAya ! A te cAvaDe saMdhAra jevI vAta kare che evI vAta thaI ! " nAnA zeTha ! hajI tame sedAgarImAM pApA pagalI mAMDa che. jamAne jozo tyAre khabara paDaze ke eka mANasane lUTe e lUMTAro. kahevAya, paNa eka gAmane lUMTa e rAjA kahevAya ne AkhA mulakane lUTe e vijetA ke bAdazAha kahevAya ! e ja rIte vahANane lUTe e saMghAra kahevAya, paNa AkhI dariyAvATa lUTe e dariyAsAraMga kahevAya !" te ene kaI kahenAra nathI? A makarANanA magaranA dAMta bhAMgI nAkhe evuM koI nathI ?" jAgaze kAIka." "kyAre ?" gadheDAne zIMgaDAM Ugaze tyAre !' paNa kyAreya gadheDAne zIMgaDAM UgyAM jANyAM che?" nAnA zeTha, sodAgaronI ke lekenI muzkelIo TALavA kaI rAjA bIjA rAjA sAthe laDavA nIkaLyo sAMbhaLyuM che ? keNa nIkaLe ? e badhA bApaDA cakaraDI-bhamaraDI jevA Asana upara beThA che. pANImAM akSaronI jeTalI sthiratA, eTalI emanA AsananI sthiratA. aMdara aMdara jhaghaDavAmAMthI ne bIjAone heThA pADIne pote UMcA thavAnI lAlacamAMthI UMcA Ave to leke sAme jue ne ?" paraMtu mahArAja vizaLadeva." sIdI ardha karuNAthI, ardha tiraskArathI hasyo: "nAnA zeTha, tame hajI bALaka cho ! rAjakAja hajI tame joyAM nathI. A tamArA vizaLadeva mahArAjane turakAnI bIka, mALavAnI bIka, karNATakanI. A amArA mAvaLAne gujarAtanI bIka, turakAnI bIka, devagirinI bIka. A tamArA devagirine gujarAtanI bIka, turakAnI bIka. A
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ makarANane magaramaccha 221 turakANane hindu rAjAo bhegA thaI jAya enI bIka. IrAnane khalIphAnI bIka. khalIphAne megalanI bIka. mogalane vaLI bhUkha, TADha ne baraphanI bIka ! A eka vAta tamane kahuM, tame je sodAgara haze te samajazo; tamArA je hADamAM sodAgarI haze te samajaze." "jI"! "kahe che ke uttaramAM havAmAna badalAyuM che ne hamaNa varasathI barapha paDato jAya che ne AgaLa vadhatuM jAya che. emAM meMgalenAM TALAnAM ToLAM e mulaka cheDIne navA mulaka sara karavA nIkaLyAM che. A ene dhakko AkhI duniyAne lAge che." 'tyAre pIthala sumarAne nA kahenAra koI nathI, ema ja ne?" keNa hoya ? sodAgarInI kimata keIne samajAtI nathI; sahune ema che ke ApaNA malakamAM anAja-pANI nahi hoya te bahArathI lUMTI lAvIzuM ! jyAM sudhI A lUMTanuM rAjakAraNa baMdha nahi thAya, tyAM sudhI A mulakamAM zAMti nathI AvavAnI ne tyAM sudhI A pIthala sumarA ke enA bhAIne keI kAMI karavAnuM nathI. sahune ema che ke bhalene e dariyAmAM bAjhato ne lUMTatA, ApaNe enI eTalI dugdhA ochI !" ekAeka cokhaMDA mahArAjane avAja saMbhaLAyoH "alyA, tame badhA sAMbhaLe che ? tamane kaIne kAMI saMbhaLAya che ? acAnaka paDelI bUmathI badhA jANakAra stabdha thayA, kAna mAMDI, rahyA. cokhaMDa jyAM Ubho hato tyAM ja kAna upara hAtha mUkIne sAMbhaLI rahyo. eNe kahyuM: "mane te sAva sApha saMbhaLAya che; tamane koIne saMbhaLAya che?...ghaMTane avAja 2.ghaMTane avAja ! saMbhaLAya che kaIne ghaMTane avAja ?"
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. .. . . pApa tAruM parakAza re ! are, cAkhaMDe te kaI gADe thayo hata! madhadariye vaLI ghaMTane avAja kyAMthI ? ghaMTa te devamaMdiramAM hoya. A cokhaMDA mahArAja nakkI gAMDa ja thaye che ! bAmaNa kharo ne ! ene te ghaMTanA ja bhaNakArA paDe ne !' dariyo to dradeva kahevAya. enA jevI moja bIjuM keIna karAve. enA jevo raMga bIjuM kaI na batAve. jAtabhAtanI ajAyabIonuM e te jANe ghara ! emAM te saLagatAM pANIya dekhAya, ne UDatI mAchalIo paNa kaLAya ! emAM hAthI jevA hAthIne eka ja keLiyAmAM grAsa karI nAMkhe evI susavATo dekhAya, ne emAMthI paravALAM, motI ne chIpa paNa dekhAya! emAM mANasa jevI mAchalIo dariyA nIce paravALAnA evA mahelo bAMdhe ke emAM jaLaparIone AvIne ramavAnuM mana thAya ! paNa jyAre enI ekalatA mANasane pIDavA mAMDe, jyAre ene virATa deha mANasanA hRdayane saMkecavA mAMDe, tyAre mANasanA kAnamAM bhaNakArA paNa UThe. dariyAnI sobata jevI bIjI kaI sobata A jagatamAM nathI; ne dariyAnI ekalatA jevI bIjI kaI ekalatA paNa A jagatamAM nathI. ne mAnavIne A ekalatA kyAre paDavA mAMDe, ene paNa bharese ze ? je mANasa praharanA prahara sudhI potAnI ekAkI sebatamAM majA
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tAruM parakAza re! na mANI zake, ene kAne cAreka paNa dariyA dhAma 6 ' sAMbhaLA che ?...kAI avAja kAI sAMbhaLeA che ? ' cAkhaDAnA avAja vadhAre ne vadhAre meATA thayA. khIjA kAI taiya A avAja saMbhaLAtA na hatA; mAtra cokhaDA ceApATa uparathI UbhA thaI ne kAMThA taraphanI bAjue animeSa joI rahyo hateA, kAna mAMDI rahyo hatA. 223 * Tananana...Tananana...Tananana...Tananana...' cAkhaDA jANe pote je avAja sAMbhaLatA hatA e mATethI kheAlavA lAgyA. nAkhudA tAlAjI neAsa pAse UbhA hatA. enI najara nakhatara upara ja hatI. eNe mADhuM pheravIne cAkhaDA sAme joyuM. cAkhaDAnA dedAra AturatAthI bharelA hatA. ene caherA utkaTatAthI jANe UbharAI gayA hatA. * piMjariyA, samAla ! ' nAkhudAe sAda dIdheA. 'nAkhudA, samAla ! khelI, samAla ! kAMThI sImanI nIce nathI kaLAtI. lAla kAMThA nathI kaLAtA. ' piMjariyAe eka hAthathI thaMbhane batha bharI, eka paga mAra upara TekavyA. bIjA hAthanI eka AMgaLI eNe mADhAmAM mUkI, bhInI karI, pachI lakhAvAya eTaluM bIjA page te hAthe laMbAI ne eNe AMgaLI havAmAM dharIte sAda dIdho : * vAyaDA pUrti kA, pUrti kA, pUrti kA...nAkhudA, samAla ! ' ( samAla khelI ! kAMI kaLAya che sImamAM ? samAla ! piriye| laMbAI ne AMkha upara hatheLInuM tejavuM karatA nakhataranuM Akhu cakkara pharyAM. * samAla khelI, kAMIkaLAtuM nathI...kAMI nathI....lADIlA dariyA...bIjuM kAMI kaLAtuM nathI. '
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 jagatazAha kAMI saMbhaLAya che ? samAla! samAla ... kAMI saMbhaLAya ?' piMjariyAe kAna upara hatheLI mAMDI. dhIme dhIme pharatA pharatA e Akhe goLa pharyo. "nA... nA...samAla, nAkhudA ! ...kAMI kaLAtuM nathI, kAMI saMbhaLAtuM nathI.' saMbhaLAya che !....saMbhaLAya che! tame badhA baherA che. tamArA kAnamAM dariyAne avAja bharAI gayo che. ' cokhaMDAe jagaDU sAme joyuM, "jagaDU! tane kAMI nathI saMbhaLAtuM ? mane saMbhaLAya che......... ghaMTane avAja saMbhaLAya che. je vAge.Tana...naTana...na... Tananana..." jagaDUe mAthuM dhuNAvIne khImalI sAme joyuM. eNe mAthuM dhuNAvIne dUdA sAme joyuM. dUdAe cokhaMDA sAme joIne mAthuM dhuNAvyuM. tamane tamane keIne nathI saMbhaLAtuM?...ghaMTane avAja. avAja...." bhaDakeluM sasaluM jema kAna mAMDe ema cekhaDo kAna mAMDI rahyoH "mane te A spaSTa saMbhaLAya !' jema jema khaDe bIjAonA caherA sAme jate gaye, tema tema ene cahere vadhAre ne vadhAre taMga thatuM gayo, vadhAre ne vadhAre lAla thate gaye. DIvAre AthamatA sUraja jevA banelA vadane e dariyAne tAkI rahyo, vArApharatI badhAne tAkI rahyo. enI AMkha vadhAre ne vadhAre pahoLI thavA mAMDI. lAlalAlalAladariyo lAla thayo che !..lehIne thayo che. ghaTanAda saMbhaLAya che..are bevakUpha!.are o gamAro !.. aMtakALa Ave che ! bhagavAna zaMkarane ghaMTa ApaNane bolAve che... prAyazcitta kare.haiyAnA bhAra haLavA kare !...kALabhairavane ghaMTa dari
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tAruM parakAza re! 225 yAne jagADI rahyo che. yamarAjane ghaMTa ApaNane belAvI rahyo che. bhagavAna zaMkara ApaNane netarI rahyA che ! sAMbhaLe...sAMbhaLe ghaMTanAda-kALaghaMTane nAdananana.Tana...na..na..." nAkhudAe cokhaMDA upara najara karI. jamAnAne khAdhelo ne dariyAnAM khArAM-mIThAM jhera pIdhelo nAkhude samajI gayo ke cokhaMDAne dariye lAgI gayA che. jyAM ekanA eka mANase sAthe ekanI eka vAta karavAnI, ekanAM eka moDhAM roja javAnA, ekanuM eka bhojana roja karavAnuM, ekanuM eka vahANa roja jovAnuM, pacAsa hAthanI jagyAmAM ja AThe pahora ne sAta divasa ne cAreya aThavADiyAM pharavAnuM, ekanAM eka khArAM pANI, ekanI eka AbhapATalI ne ekanAM eka mejA jevAnAM, evA dariyAmAM te jene hADamAM, cAmamAM, romamAM ne mAthAmAM, nAka, kAna ne AMkhamAM dariyAnI detI hoya e ja mahinAnA mahinA vahANamAM gALI zake. bicAro dharatIne jIva te evI ekalatAmAM ne enI ekanI eka mAMDaNImAM gAMDe ja thaI jAya ! cokhaMDo bicAre nakkara dharatIne jIva! nakkara pATha-pUjAne jIva ! nakkara AhArane jIva! enuM ahI kAma nahIM! "sAMbhaLe ! sAMbhaLo !.Tananana...Tananana....sAMbhaLe pApI jIvo ! pApane bhAra haLa karodharamarAjAnA Asana pAse haLavA thaIne jAo !...pApa parakAza kare !..pApano bhAra haLavo kare!... je bhagavAna zaMkarane sAda..sAMbhaLaze e sukhI thaze Tananana. Tananana...Tananana..sAMbhaLe !' ardha bedhyAna ne ardha bebhAna ne jANe siMdUramAM nahAya heya evA ke khAkharAnA jhADa upara kesUDAnuM phUla khIlyuM hoya evA caherAvALA khaMDAne bIjA khAravAo paNa tAkI tAkIne joI rahyA. nAkhudAe sIdI sAme joyuM. sIdI haiTha pIsIne AgaLa Avyo. eNe eka tamAcA cokhaMDAne coDI dIdhoH "hezamAM Ava bAmaNa! 1 5.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 jagatazAha hozamAM Ava! ahIM ghaMTanAda kevo ne ghaMTa kevo ?..hAzamAM Ava!' sIdI khaMDAnA nirvikAra ne jaDa jevA lAgatA caherA upara bIje tamAco mAravA jatA hatA, tyAM piMjariyAne sAda Avyo ? samAla, nAkhudA, samAla ! samAla nAkhudA !...ghaMTanAda!...ghaMTane avAja !..Aghero.. Aghere !.." ne sIdIne hAtha nIce paDyo. badhA ekabIjAnI sAme joI rahyA. keIne kAMI saMbhaLAtuM na hatuM. badhAnI AMkho cAreke dariyA upara ghUmI vaLI. kAMThI te kyAranI sImamAM DUbI gaI hatI. pAsa ekadhAre dariye halakata hatA. emane kaI avAja Acho Acho paNa saMbhaLAtuM na hatuM. ne cArekora cheka sIma sudhI vistarate sadaMtara verAna dariye ja dekhAte hate. khalAsIo taMga cahere khaMDA sAme ne piMjariyA sAme vArApharatI joI rahyA hatA. ughADo dariye, nirabhra AkAza, svaccha sapATI, alabatta, AmAM tUphAna hoya te te jANe jAtabhAtanA avAjanA bhaNakArA saMbhaLAya kharA; dariyAmAM varasAda paDate hoya te paNa jANe dUra dUra ghaMTa vAgatA hoya evo nAda saMbhaLAya; paraMtu tUphAna na hoya, vAdaLa na hoya, sIma sadaMtara svaccha dekhAtI hoya, dUra ke najIka kAMI karatAM kAMI nAnuMmeTuM najare na paDe ane ghaMTane nAda saMbhaLAya. A te kAMIka para !...para ! sAMbhaLe ! sAMbhaLo !...sAMbhaLe !...hajI cete cete !.... pApa parakAza karo !..parakAza.' nAkhuda have phALa bharIne AgaLa AvyuM. eNe rADa pADI : cUpa kara !...cUpa kara bAmaNA !...vahANa bALavA beThA che ? basa... kara !..basa kara ! Aja sudhI tAjIne jeNe jeNe joyo hate ene kalpanA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ jApa tAruM parakAza re! 220 paNa na Ave ke tAlejIne cahere ATalA karaDA ne bhayakara thaI zakatA haze. 6 nAnA zeTha ! ' nAkhudAe mATe avAje kahyuM, ' tamArA A bhAIbaMdhane vArA ! nahitara e A khalAsIone bhaDakAvaze. khalAsIenA vahemane jagavavAne kAMI lAMkhI vAta nathI joItI...nAnA zeTha, enI jabAna khadha karA !...nahitara bhagavAnane sAheda rAkhIne kahuM. chuM ke huM enI jIbha kheMcI kADhIza !' 6 mArI jaJAna kheMcaze ?...kANu ? tuM ? are e nAdAna !... tAruM sarajata tane pahoMcI gayuM che ! sAMbhaLa !...sAMbhaLa!...dariyAne sAda sAMbhaLa !...dariyAnA deva zaMkara kheAlAve che. nAkhudA ! sAda sAMbhaLa... tArA kAna sAbadA kara, tArI jabAna bandha kara ! ' cAkhaDA kheAlI rahyo. , jemane dirayA lAgI gayA heAya evA khAravAonA anubhava nAkhudA tAleAjIne hatA; evAM DiyAMne anubhava paNa ene hatA. e badhAM ja e-cAra tamAcAnA gharAka hatA. paNa cAkhaDAne anubhava ene mATe sAvesAva navA hatA. kAI e hanumAnanI mUrtikArIne sindUrathI raraMgIne vahANunA saththA upara thApI hAya, evA cAkhaDAne dIdAra hatA. kAi zApUrAne jANe sata caDayu... hAya, ema enI AMkhe jANe dUra dUra jotI hAya ne najIkanuM kAMI ja jotI nA hoya, enA kAnA khIjuM kAMI sAMbhaLatA nA hAya...eka kSaNa tA nAkhuddo paNa kiMkartavyamUDha banIne Ubhe rahyo te khIjI paLe khalAsIemAMthI eka khalAsI khUma pADI UMco : ghaTa !...ghaTa !...dhaMTa ...ghaTa mane saMbhaLAya che !...saMbhaLAya che !' piMjariyAne nAkhudAe rIte sAda pADayo 'piMjariyA, 6 samAla ! ' samAla nAkhudA...dhaTa saMbhaLAya che...kaLAtuM kAMI nathI.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 jagatazAha dariyo khAlI. vAvaDAmAM ghaMTane avAja..' ne have te ghaMTane nAda AchA AchA paNa pAkA bhaNakArA jevo sahune saMbhaLAvA lAgyo. "sAMbhaLo !....sAMbhaLe!...bhagavAna zaMkaranuM teDuM AvyuM !.. . bhoLAnAtha!... bheLAnAtha!" che ane kaI kAMI karI zake ke koI rokI zake, e pahelAM cokhA dariyAmAM kUdI paDyo. pApa parakAza!.jya bhoLAnAtha!.... ne bIje khalAsI enI pAchaLa kUdI paDyo. eraMDAe dariyAmAMthI potAnuM moTuM bahAra kADhayuM: "jaya. bhoLAnAtha !......jaya bhoLAnAtha !.....jaya zaMkara !...huM Avyo ! huM..A...A !' ane dariyAnA pANI enA upara pharI vaLyAM. kSaNa ekane mATe hatatrasta jevo banela dUde pitAnAM vastrone phaMgaLIne dariyAmAM kUdyoH "nAkhudA !...deraDuM nAkhaje....bAmaNane taratAM nathI AvaDatuM. huM jauM chuM.' dariyo zAMta hate. mAthe sUraja nirabhra AkAzamAMthI prakAza hato. dariyAnA pANI, zAMta samA samIramAM, jANe ekadhAro ArAmane zvAsa letAM hatAM. ekalavAyuM vahANa dhIme dhIme sarakatuM hatuM...... "sukAnI sukAnI !' nAkhudAe bhUgarAmAMthI sAda dIdha: uthamaNa kara !.uthamaNa kara !.khAravA, hoMziyAra!..." ane nAkhudAe dariyAnA pANImAM lAMbu doraDuM phaMgoLyuM. zAMta pANImAM cokhaMDa chelle jyAM dekhAyo hato te tarapha dUde lAMbA hAthe selArI tarathI jato hato.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tAruM parakAza re! 229 vahANa uthamaNa levA mAMDyuM. uthamaNa eTale sAmA pavanamAM cAlavuM. eTale samA pavanamAMthI sAmA pavanamAM javA mATe ene aradha cA le paDe. eTale akasmAtanI jagyAnI AsapAsa e dhIme dhIme goLa gati kare. bagalo IrAnI eTale lAMbA khUNane dhIre dhIre javAba Ape e pAchaLathI bajadAra ne AgaLathI tIkha. tIkho moro ne dhIMgI pachADa eTale navA nakora kapaDAM paherIne kaI nAjuka navelI merANI cAlI jatI hoya ema, meTuM pAtaLuM, chAtI pAtaLI...ne keDanI nIce upaselAM korAM kapaDAMne kAraNe bahu phUlelI lAge evI. ghaMTanAda upara eka kAna mAMDIne khalAsIoe pitAnA hAtha acAnaka dariyAmAM paDelAnI vahAra karavAnA kAmamAM yaMtravat vAparavA mAMDyA. khAravA jeTalI bhoLI kema bIjI kaI nahi maLe. mAnavasamUhamAM ekamAtra khAravA samUha evo che, je bhAremAM bhAre hiMmatabAja che, vadhAremAM vadhAre hAmavata che ne vadhAremAM vadhAre bhaLe ne vahemI paNa che. dharatInI ekaeka vAtane e pUrI aMdhazraddhAthI sAcI mAne che. ne emAM A kautuka !..jANe pAtALamAMthI ke AbhamAMthI adITha ane azarIra AvatA hoya evo A nAda !...kaIbIja paNa nahi, kevaLa devanA maMdiramAM hoya...dariyAnA devanA maMdiramAM ja saMbhavI zake e ghaMTane avAja... ' have e avAja ekadhAro ekasarakhe badhAne sApha saMbhaLAto hatA. jANe ke adITha bhaktajana, ke adITha azarIra devamaMdiramAM ghaMTa vagADate hoya ema..Tana.Tana Tananananana... ne kaI kaI vahemIonA vadhAre paDatA saravA kAnamAM te "jaya bhoLAnAtha !nA avAjanA bhaNakArA saMbhaLAvA mAMDayA. have AkhI
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 jagatazAha ja jANe e azarIra avAjathI bharAI gaI. sIdI, nAkhuda, jagaDU vahANanI jamaNuM atrI uparathI nIce laLI laLIne jotA hatA. nAkhudAnA hAthamAM lAMbI pAtaLI AlAdanuM phIMDaluM hatuM ne dUdAne ApavA mATe e pheMkavAne taiyAra hatuM. vahANa aradha cakrAvo letuM hatuM ne have pavananA khUNa upara khUNa kApatuM hatuM. jema jema mojAM uparathI samA pavanamAM sAme mere sarakavAne badale, pharatA pavanamAM ene mero mejAne vADhavA mAMDyo, tema tema vahANa vadhAre revaMDhAra sAmI mAravA mAMDyuM ne mejamAMthI jANe kaI aMjali chAMTatuM hoya ema chAlake UDI UDIne sasthA upara verAvA lAgI. dUdAe mahenata karI. e taravaiye hato mIThA pANIne, kUvAne; chatAM eNe khArA pANImAM vAma bharavA mAMDI. dariyA jevA dariyAmAM, jyAM kaI eMdhANa nA hoya tyAM, cekhaMDAe kyAM DUbakI mArI e kema kaLAya ? ' khaMDAe trIjI ane chellI vAra potAnuM mAthuM bahAra kADhayuM e dudAthI daza hAtha bAjumAM hatA. eka helAro mArIne khaMDa upara AvyuM, ane meTe sAde bolI rahyo : "ghaMTanAda!... ghaMTane nAda !....bhagavAna zaMkarane sAda !....jaya bhoLAnAtha!....jaya bhoLAnAtha!......" ane jANe e avAjamAM enI sarva zaktio haNAI gaI hAya ema e pAcho pANImAM gArada thaI gaye ne dariyAnAM pANI ene mAthe pharI vaLyAM ! "cokhaMDA !.... khaMDA ! heMziyAra ! huM AvuM chuM !" dUdAe merA pheravIne helAre lIdhe. ne nAkhudAe AbAda nizAna laIne havAmAM koIka mahAsarpa saLavaLato heya, koI nAgaNa UDatI hoya,
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tAruM parakAza re! (231 ema pitAnA hAthanI AlAda jyAM cekhaDo gArada thaye hato tyAM sarakatI pheMkI. ekAeka dUdAnI sAme pelo AMdhaLI deDa karIne dariyAmAM jhaMpalAvanAra khalAsI nIkaLe. enuM mAthuM bahAra nIkaLyuM ne enA taraphaDatA hAthee dUdAnuM mAthuM pakaDyuM. * vahANa uparathI eka sAmaTI cIsI UThI. ne eka kAbela taro eka AlAdane moDhAmAM bharAvIne nIce kUdyo. aNajANa utAvaLe pakaDAyelI AlAda ravisaranA dhekAnA uparanA cheDAmAM bharAI ne taravaiyA khalAsIne enI jANa nA rahI. moDhAmAM pakaDelI AlAde ene dariyAnI sapATIthI ekAda hAtha UMce sudhI javA dIdhe. pachI AlAda kheMcAI ane eNe khalAsane eka jhATake vahANanI bAju sAthe aphALe. be-traNa khAravAoe AlAdane ravisaranA cheDAmAMthI mokaLI karI. ne eka-be khAravA ene madada karavA nIce kUdI paDyA. ane DUbatAne bacAvavAnI saMpUrNa vyavasthA karIne jyAre khAravAoe joyuM tyAre dariyAnI sapATI sAva nijana hatI. koI sarSa pitAnuM mukAma zodhato haiya, ema mAtra nAkhudAe phekelI AlAda ja pANI upara taratI hatI. ne emanA mAthA upara ghaMTane avAja jorathI thavA lAge. ane keI agamya paracAnI sAme mANasa vAmaNo banIne mUka - ane mUDha Ubhe rahe, ema sahu stabdha banIne UbhA thaI rahyA. piMjariyAe bUma pADIH "samAla nAkhudA ! jamaNI bAju 'samAla!' ghaMTane avAja have vadhAre pAse Avate lAgatuM hatuM. ne A sahue jamaNI bAjue joyuM te cokhaMDAnuM zaba dariyA upara catuM
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ R32 jagatazAha pATa paDIne makarANunA kAMThA tarapha vahI rahyuM hatuM ! dirayA ene vahANuthI dUra laI jatA hatA ! jagaDUne tA mAtra mUgA mUMgA joyA karavA sivAya kAMI zeSa rahyuM na hatuM : ene tA dariyAnAM meAjAnI gatie gatie kayAreka meAjAnA zikhara upara caDatuM, kayAreka meAjAnI bhAgamAM najara bahAra cAlyuM jatuM zakha ja joI rahevAnuM hatuM ! vahANunI krAI vahAra ene paheAMcI zake ema nA hatI. bhagavAna zaMkaranA mahAdhAma tarapha mahAyAtrAe UpaDelA AtmAne jANe avirata sAda pADatA hAya, ema have ghaTanA ekadhArA avAja saMbhaLAtA hatA. hUdA ane khalAsInAM tA kAI eMdhANa dekhAtAM nahotAM. kaI rASe bharAyelA bApa, bALake paththarapATI upara dArelA AkArane bhUMsI nAMkhatA heAya ema, AMkhanA palakArAmAM dariyAlAle vahANanA saththA uparathI jagaDUnA be sAthIone jANe bhUMsI nAkhyA ! cATa lAgelA khAravAne madada karavAne je be khAravAe nIce UtaryA hatA emAMthI eke vismayane peAkAra karyAM. te peAkAra pADIne e jhapATAbadha vahANanA pAchalA bhAgamAM vahANunI sApaNane TekeTake taravA lAgyA. ekAeka dhaTanA nAdathI jANe dariyA ne AkAza bharAI gayAM; vahANa paNa UbharAI gayuM. ane bIjI ja paLe e nAda sadatara baMdha thaI gayA ! trIjI paLe vaLI pharI enA kayAreka kayAreka eka eka TaMkArA sA~bhaLAI rahyA. sukAnanA vINA uparathI khalAsI upara caDayo. ' sAMbhaLeA, dhaMTanAda sAMbhaLeA !' jorathI hasIne eNe sAda pADayo. ane peAtAnA hAthamAM AvelA dhaMTane vagADatA. vagADatA e saththA
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tAruM parakAza re! 233 upara, pANIthI nItarata, jANe ghaMTanAdane jaLakeDo pADatA hoya ema, nAkhudA tarapha AgaLa vadhyo. nAkhudA AgaLa pahoMcIne eNe, badhA ja dekhI zake ema, ghaMTa UMce karyo, potAnA hAthamAM halAvyuM. "A koI dariyAne sAda nathI, dharamane sAda nathI, pApane sAda nathI; A te sAcesAca ghaMTa che ghaMTa !' ane ghaMTa eNe nAkhudAne Ayo. A kyAMthI maLe, hekama ?" nAkhudAe pUchayuM. "ApaNuM vahANanA sukAnanI pAMkhanA pAMkhiyAmAM eka lAkaDAnA kaTakA sAthe e jakaDAI rahyo hate." paNa have sahu dhIraja dhare ! henahAra huM rahI ! dariyAnA bALane dariye bolAvI lIdho che, ene harakha-aphsosa kaI nA kare. sahu vahemane bhAMgI nAMkhe ! vahANane have te game tema karIne saMbhALe ! sukAnI, vahANane have samuM-sutara le !' je tarapha khaMDAnuM zaba dariyAmAM, enI najara sAme, enI lAcArI upara, taNAyuM hatuM, e tarapha animeSe jaI rahelA jagaDUne nAkhudAe kahyuM: "nAnA zeTha, dariye koIne harakha nA hoya, keIne aphasesa paNa nA haiya; ApaNuM leNuM eTaluM ochuM ! ane A tamAma AphatanA mULa same A ghaMTa...' saMcAnI pUtaLI hoya ema jagaDUe ghaMTa hAthamAM lIdho. enA kada karatAM enuM vajana ghaNuM bhAre lAgatAM eNe ghaMTane vadhAre dhyAnathI je. ghaMTa nakkora senAne hatA, ne enA upara lakhyuM hatuM? seminAthanA semapurA salATa aMdarajI meghajI visa varasathI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 jagatazAha heramaja baMdaramAM vasavATa kare che. tyAM emaNe bAdazAhane mahela bAMdhe che. zirAjhanI masjida bAMdhI che, bhagavAna bhoLAnAthe ene barakata ApI che; enA puNyasmaraNamAM A senAne ghaMTa emaNe bhagavAna somanAthane samarpaNa karyo che.' . 'paNa A ghaMTa ahIM kyAMthI?' nAkhudAne kautuka thayuM, Avo senAne ghaMTa dariyAmAM tarate kayAMthI ?" eka jADuM pATiyuM hatuM--koIka vahANanA bhaMgAranuM--emAM e bharAI gayeluM.' e pATiyuM kyAM che?' "upara lAvyo chuM; sA upara paDyuM che.' ene ahIM laI Ava.' sodAgara sIdIe kahyuM. khalAsI hekamajI jaIne e pATiyuM laI Avyo. sIdIe pATiyuM joyuM. ravisaramAMthI chUTuM paDI gayeluM, gIlatIsApaNanuM e lAMbuM pATiyuM hatuM. ene eka cheDo vicitra rIte dhAre paDato baTakI gayo hato. enI bIjI sapATa kinAra upara kALAMpILAM-bhUrAM dhAbAM hatAM. nAkhudAe pATiyuM joyuM. enI bhAMgelI vAromAMthI ene aMdarane bhAga ughADo thayo ho e je. eNe e sUMghI joyuM; nakhethI khotarIne chIMkaNI suMghate heya ema ene ukheDa paNa . pachI eNe kahyuM : "A ghoghAnI bAMdhaNInA vahANanI sAMpaNane kaTake che. keIke A vahANa saLagAvyuM lAge che.' pachI nAkhudAe pATiyuM sIdIne pAchuM ApyuM ne pUchayuM. meTA zeTha, tamane kema lAge che?"
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tAruM parakAza re! 235 vahANa ApaNA malakanuM hovuM joIe, emAM te ne nahi. copaDamAM mAklInuM tela ApaNA mulaka vagara dariyAlAlamAM bIjuM koI vAparatuM nathI. bAkI devAnuM hoya ke nA hoya e huM nA kahI zakuM. "ghaghAnA bAraiyA koLI sutAra vinA AvI vAgharAdhAra bIje ThekANe paDatI nathI-nIcethI paMkhatI ne uparathI sAMkaDI; eTale khaMbhAtamAM ekabIjA upara pATiye pATiyuM goThave che ema nahi paNa vAgharAdhAranI aMdara uparanuM pATiyuM nIcethI dhAramAM serave, nIceno bhAga paMkhatA hoya eTale pANI pIne pATiyuM le ne pachI jaDabesalAka thaI jAya. Ane mATe khAsa malabArI sAganuM ja pATiyuM joIe. A sAga malabArI che. A vAdharAdhAra ghoghAnI che. A vahANa ghoghAnuM." "paNa kaIke ene saLagAvyuM hoya ema kema kahevAya? kadAca pitamArI Aga lAgI hoya te ?" pitamArI Aga sApaNamAM na Ave, moTA zeka, ne teya bahArathI." hA, e kharuM. ne vaLI ApaNe chIe paNa makarANI kAMThInA dariyAmAM, jyAM pIthala sumara pakaDelAM vahANane kAM to DUbAvI de che ne kAM te saLagAvI mUke che.' - piMjariyAne sAda emanI vacamAM AganA goLAnI jema phATayo: nAkhudA, nAkhudA ! samAla ! jahAja !...jahAja !...jahAja !.. makarANI kAThI dImanuM. jamaNa atrIe..jahAja !..jahAja !... jahAja !pIthala sumaranuM jahAja !...sumarAnI AramAra...nAkhudA, samAla! nAkhudA, samAla...jamaNa atrI..makarANI kAThI...jahAja pIthala sumarAnI AramAra !' dUra dUra sImamAM eka jahAjanA saDhane UMce Avate emaNe joye.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. ... ... ... pIthala sumara e avAja ! dariyAlAla upara Ama te birAdarIne sAda; gAmagAmanA samacAra maLavAne sAda, ekabIjAne khUTatAM sIdhAM ne pANInI Apalene sAda; agAdha sAgara vaccenI ekalatAmAM jANe AMdhaLAne lAkaDI ne bhUkhyAne bhejana maLyAne e sAda! paNa makarANI kAMThI uparane e sAda koI birAdarIne na ho, koI sakhAtane na hate. makarANI kAMThI uparane e sAda te jANe magaramacchanI DaNakanA paDaghA jevo hato. nAkhudAe sukAnIne utAvaLe sAda dIdho. ne sAdane paDa pAchA pharato hoya ema saDhanI thapATa saMbhaLAI sukAnIe kArIgarI, hikamata ane ALapaMpALane bAjue mUkI hatI. ne sukAna sIdhuM malabArI lAla upara vALIne mUkyuM hatuM. jahAja jANe hamaNAM UMdhuM paDyuM ke UMdhuM paDaze. khAravAkhalAsIonA pago jANe UpaDIne mAthe AvyA. saDha phUvAthaMbhane bhAre jorathI thapATa mArI ne ADuM paDeluM vahANa morovaMDhAra tharatharI gayuM. dhIre dhIre vahANa pAchuM sabhara thayuM ne ene moro malabArI lAla tarapha sIdhe agni khUNAmAM maMDAya. A to dariyAnA khela ne dariyAnA pANInA mAmalA. navI vAta jAge te jUnI vAta, pANI upara lakhelA akSarenI jema, sAva bhUMsAI jAya. banI gayelA vasamA prasaMgane jANe zuM nAkhuda ke zuM
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIthala sumAre 237 khAre sAva vIsarI gayA ne have sahunuM dhyAna dUra dUra sImamAM pitAnA khUvAno mAra kADhatA jahAja upara TharyuM hatuM. nAkhudo jANe eTalA uparathI pAchaLa AvatA vahANane ne pitAnA vahANane vega sarakhAvavA mathata thato. mAtra eka jagaDunuM dhyAna calita thayuM nahi; je sthAne enA bALapaNanA be sAthIoe jaLasamAdhi lIdhI hatI, e sthAna eNe aMdAje nakkI karyuM hatuM ne e sthAna upara ja enI AMkhe avicala maMDAI gaI hatI. ene cahero taMga hato. enI AMkhe sukI hatI. ene paDadA pAchaLa, jANe khArA sAgaraneya adekhAI Ave eTalAM, pAra vagaranAM AMsu bharyA hatAM. enA hoTha enA dAMtamAM pisAyA hatA ne emAM lehInA TaziyA phUTayA hatA. enA hAtha saMsthAnA kAvarAna upara hatA ne hamaNAM jANe kAvarAnane thobho e hAthanI mUThInI bhIMsamAM baTakI paDaze, ema lAgatuM hatuM. jagaDUnuM IrAnI jahAja ke retInA raNamAM hAthI nAsavA mAge ema AgaLa dhapatuM hatuM. ene mara jANe utAvaLa karato hate. ne ene vaMDhAra jANe ene pANImAM jakaDI rAkhatA hatA. tIkhA maherA ne dhIMgA bejadAra vaMDhAravALA bagalAnI moja te zAMtinA samayanI che; jyAre vahANanA nAkhudAne ke vahANanA vahANavaTIne mAthe phikara nA hoya, tyAre bagalAnI saphara e te jiMdagInI eka moTI meja che. dariyAnA mijAjanI paNa e bagalAne jANe jhAjhI paravA nathI dekhAtI; e te jANe dariyAnA rAjAnI adAthI ekadhAruM cAlyuM jAya che. bagalo e vepArInuM vahANa gaNAya che. paNa jo e bagalAne mAthe kaI ne koI jAtanI cintA beThI hoya, tyAre te e cittAne vadhAranAruM ja jahAja che. enI gati jhaDapathI vadhArI zakAtI nathI. enI gati jhaDapathI maMda karI zakAtI nathI. sukAnane e sIdho javAba detuM nathI. saDhane e sIdhuM tANa
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 jagatazAha ApatuM nathI. jUnA jamAnAne jANe koI sukhI Dese vakhata pramANe cAla badalavAnI nA pADato hoya ema, A jahAja dariyAnA palaTAtA raMganI sAthe cAla badalavAnI nA pADe che. nAkhudAe potAnI karAmata vAparavA mAMDI. pavanane eka khUNa kApIne levAnuM karyuM. eNe kalamI upara saDha caDAvyuM. paNa enI gatimAM kAMI khAsa vadhAre jhaDapa AvI nahi- jeke enI mULa jhaDapa pramANamAM ekadhArI ane sArI hatI. ne pAchaLa AvatuM jahAja te jANe kevaLa cIlajhaDapa mATe ja baMdhAyuM hatuM. pAtaLA tIra jevo ene uThAva ne enA upara traNa traNa khUvA ne enA upara traNa traNa saDho; ne emAM vacalA meTA khUvA upara cokhaMDI saDha. e vahANa jANe dariyA upara taratuM na hatuM, dariyAnI sapATIthI jANe eka veMta UMcuM rahIne UDatuM hatuM ! dariyAmAM eka vahANa je bIjA vahANane pIcho pakaDavA mAge te deDa te thAya ja. TUMkAmAM TUMkI doDa mere AMtaravAnI, ne lAMbAmAM lAMbI doDa moropaMDhAra pIcho pakaDavAnI. AgalA vahANanA zireTAmAM ja je pAchalA vahANane jaLakeDo paDe to te pAchalA vahANane lAMbI ja doDa karavAnI rahe. pAchaluM vahANa makarANanA pIthala sumarAnuM hatuM, e vAta ajANI nahatI. ne ene irAdo paNa kAMI sAre nahotA, eya ajANa na hatuM. makarANanA dariyA upara pIthala sumare mAlikI hakaka jAhera karatA hatA. ne enI mAlikI gujarAtanI vepArI vahANavaTa mATe zo marma dharatI hatI e te vahANa upara be be jAtane bhega laIne AvI paDelA semapurA salATa aMdarajInA senAnA ghaTathI mAhita thatI hatI. emAM koI zaka na hatuM ke pAchaLanuM vahANa AgaLanA vahANane pIcho pakaDIne ene zireTa barAbara pakaDatuM AvatuM hatuM. nAkhudA pAse karAmata ghaNI hatI; paNa enI eka paNa karA- .
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 pIthala sumare matane javAba Ape evuM AsAna A vahANa na hatuM. enI asala bAMdhaNImAM ja enI pITha upara bhAre be ja hatA. ne e bejane kAraNe enI pITha dariyA upara taravAne badale pANI kApatI hatI. nAkhudAe uthamaNa karI joI. pavanane vadhAre ne vadhAre tIkhe khUNa ApavA mAMDayo. paraMtu pAchaLanuM vahANa AgaLane vahANa upara sarasAI bhagavatuM jhaDapathI cAlyuM AvatuM hatuM. emAM paNa zaka na hato ke e vahANane vepArIonI vahANavaTa AMtaravAne ja bAMdhavAmAM AvyuM hatuM. vaLI emAMya zaka na hatuM ke makarANanA dariyAnA dAvAdAra pIthala sumarAe e dAvAne vAghanakha ApavAnAM hathiyAra sajyAM hatAM. have pAchaLanA vahANanA saMsthAnI beya atrI upara khAravAo dekhAyA, khAravAonI laMgAra dekhAI. AgaLanA vahANane batAvavAne mATe e leke UMce UMce uchALIne kAMIka doraDe bAMdhIlI vastuo sAthe naTakhela karatA hatA. A vastu zuM hatI, e paNa emane gupta rAkhavuM na hatuM. e kaDAM hatAM-vahANavahANa ghasAya tyAre dariyAmAM emane sAthe jakaDI rAkhavAnAM kaDAM hatAM. have emanA irAdA mATe koIne raja sarakhIye zaMkA hoya te te dUra thatI hatI. sIdI sodAgara ekITase pIthala sumarAnA makarANI jahAjane joI rahyo hate--jANe mApI rahyo hato. enI najara kyAreka makarANI jahAjanA sasthA upara jamA thatA khAravAone gaNatI hatI, kyAreka pitAnA vahANanA khAravAonI gaNatarI karatI hatI. ne e gaNatarImAMthI koI saMtoSa meLavAya ema paNa na hatuM. makarANuM jahAja khullI rIte vaDhavA ja nIkaLyuM hatuM. eTale enA upara bIjo beja ja nahoto. lagabhaga se jeTalA khAvA te gaNI zakAtA hatA. emanA kuhADAo ne emanI keza paNa dekhAtI hatI ne jene na dekhAya ene dekhADavAne mATe e UMcI karIne batAvatA
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 jagatazAha hatA; lAMbA lAMbA bhAlAo ne pAtaLAM paheLAM pAnanI pharasIo paNa dekhAtI hatI. sadI kyAMya sudhI joI rahyo. pachI e dhIme pagale jagaDU pAse AvyA. dUra dUra, have te pAchaLa sImanI paNa nIce ke agocara sthAna upara enI najara maMDAI rahI hatI. "nAnA zeTha !" sedAgare enI pITha upara hAtha mUkyo. "he..huM.he...he....' jANe UMghamAMthI jhabakIne jAgato hoya ema jagaDUe jhabakIne pUchyuM: "he, zuM ?" "henAra he gaI!' sodAgare kahyuM: "have hAzamAM Avo !" cekhaDo mahArAja ane dUde, e te mArA laMgeTiyA bhAI badhe....sodAgara zeTha! emanAM mAbApane huM zuM javAba ApIza ?... ane pIthala sumaro...umeda che sodAgara zeTha ! basa, eka vAra enI sAthe mulAkAta thaI jAya." sodAgare mAyAthI bhareluM chatAM kaDavAzathI nItaratuM have karyuM H "e mulAkAta bahu dUra nathI, nAnA zeTha, e AvI ja rahI che!' he..pIthala sumaro ?...kyAM che ? kyAM che?" e AvI rahyo, sodAgare kahyuM : "jarA pAchaLa najara karo !" jagaDranI najara have pAchaLa AvatA jahAja upara paDI. "A pIthala sumarAnuM jahAja che?" eNe pUchyuM. "hA. e vahANane IrAde enI mAlikI chAnI nathI rAkhate." "enA upara pIthala sumare pote haze ?' lAge te che. je merA upara Ubhe che e ja mane te sumare lAge che." jagaDue kyAMya sudhI joyA karyuM. pachI eNe kahyuM: "ene irAde sAro nathI lAgato."
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ pItha sumarA ' mane paNa ema ja lAge che. ' bhaDana thaze ? * bhaMDana teA nahi thAya, paNa bhajana thaze, nAnA zeTha ! ApaNI pAse evAM sAdhanA tyAM che ke bhaDana karI zakIe ? ' nAkhudA tAleAjI zuM kahe che? ' 8 e ane khAravAo zIze! ne tarApA taiyAra kare che.' ane Apa ? ' " ' 8 pIthala sumarA mAruM bAna mAgaze ke nahi, ne mAMgaze tA keTaluM mAMgaze, ene veta vicAruM chuM.' ' ra41 jaga cAMya sudhI eya vahANAne vArApharatI joI rahyo; eyanA vega vaccenuM aMtara vicArI rahyo. tyAre tAleAjIne kAMI sUjhatuM nathI, ema ? ' . nA. te| zuM ApaNe gujarAtane kAMThe paheAMcIzuM ja nahi ? te ApaNA sAmAna A seAmapurAnA ghaTanI jema dariyAmAM ja tAro ?' sAdAgara thADIvAra cupa rahyo; pachI mAlyA : have tA jIvyA-mUAnA juhAra ! huM jo jIvatA rahIza khabara paheAMcADIza; tame jo jIvatA raheA tA bharUcanA zaMkharAjane mArA khabara paheAMcADajo !' ( nAnA zeTha ! te| tamArA sAlakIrAja sAdAgara zeTha ! Apa te dariyAmAM ja UcharIne vRddha thayA che. tAlAjI paNu dariyAmAM ja meATA thayA che. tame eya jANukAra che, paNa kyAreka...kacAreka...binaanubhavIne sUjhe.sUjhe...' ane sIdI sAdAgarane mUkIne jagaDU utAvaLA utAvaLA tAlAjI pAse gayeA. eNe kahyuM : ' tAleAjI ! vahANavaTamAM huM teA tamArA celA.' tAlAjIne gurucelAnI vAta atyAre asthAne lAgI. pAchaLanuM 16
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 jAtazAha makarANa jahAja have eka rAza paNa dUra na hatuM. te Aja celA tarIke mAguM chuM,' jagaDUe kahyuM, "makarANI jahAja bhaMDana karavAne ja Ave che. e laMDana khelavAne mane ke Apa nAkhudA !" kSaNabhara dimUDha banelA nAkhudAe pUchayuM: "pAchaLanA vahANamAM koNa che, e jANe che ?' pIthala sumare pote ! tyAre ja AbhamAMthI cekhaDa ne dUda emanA mAraNahAra sAmenuM mAruM laMDana jeze ne?" laMDana jeze ? AbhamAMthI ? nAnA zeTha, kaMI gAMDA te nathI thayA ne.?" "e paNa tame jeje ne talojI. huM laMDananI rajA mAMguM chuM tamArI pAse; mane e rajA Ape !' AmAM rajA ApavA jevuM che zuM, nAnA zeTha ? e vahANa laMDana mATe baMdhAyuM che; ApaNuM jahAja IrAnanA zAhanI sahelagAha mATe baMdhAyuM che. emanA khAravAo dariyAnA juddhamAM keLavAyelA che; ApaNuM khAravAne kethaLA upADavAnI ne AlAda kheMcavAnI tAlIma maLI che. kharuM kahuM te, meM paNa kaI divasa bhaMDana karyuM nathI ne kema thAya e huM jANatA paNa nathI. e ApaNane DubAvavA ja Ave che. ugArane keImAraga mane nathI dekhAte. tamane ThIka paDe ema karo !" sAMbhaLo nAkhudA!' jagaDUe kahyuM, "tame khevaiyA che, vaDIla che, murabbI che, dariyAnA jANakAra ne anubhavI che; ane A te mArI pahelI ja saphara che. eTale nAne moDhe meTI vAta karate haiuM te mApha karajo; paNa eka mANasa je sAme cAlIne laMDana vahoravA Ave te te e ApavuM ja joIe ne! ne emAMya pIthala sumarAnI sAthe te cokhaMDA ne dUdAne hisAba paNa patAvavAne che ne "
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIthala sumare 243 nAkhudAne samajAyuM nahi ke jagaDU gADe che ke zANe ? dariyAmAM tamArA jevo vahANavaTI bIje kaI nathI, ne, abhimAna te nathI karate chatAM, mArA jevo jhukAvanAro paNa bIjo koI nathI. ApaNe be maLIne zuM eka dariyArane jera na karI zakIe...?" jagae kahyuM, 'nAkhudA, eka kAma karo : sukAna upara tame jAte bese. tyAM mAro avAja tamane nahi saMbhaLAya, huM tamane mArA hAthane izArA karIza, samajyA ? jAo, vAra nA kara !" nAkhuda kAMI samaje nahi. paraMtu enI najara pAchaLa paDelA zikArI jahAja upara paDI. sapaDAyelA zikArane jakaDI rAkhavAnAM kaDAM jora jorathI uchALatA khAravAo enA sasthA upara dekhAtA hatA. IrAnI jahAja jakaDAya ke tarata aMdara kUdI paDavAne enA sarathA upara kuhADAo ane pharasIo laIne jaMgIo taiyAra khaDA hatA. Azare Dhase jeTalA jaMgIo te narI najare kaLAtA hatA; ane najarena kaLAya evA bIjA keTalA haze ane te aMdAja ja nahoto. paraMtu eka vAta to sArA dariyAlAlamAM jAhera hatI ke eka mAtra gujarAta ne malabAranAM jahAjo sivAya bIjA jahAje dariye mATho hoya ke pavana sAme hoya te vahANane haMkAravAne harahaMmeza khelaiyAo rAkhatA hatAM. khevai eTale moTAM moTAM halesAM mArIne vahANane haMkAranAra gele. nAkhudAne eka vAta spaSTa samajAI hatI; badhAne paNa e eTalI ja sApha kaLAI hatI ke IrAnI vahANamAM makarANI vahANu sAthe laMDana karavA jevo dAva nahata, vega nahoto, tAkAta paNa na hatI. ne e vAtanI pIthala sumarAne pUrI mAhitI hatI. nAkhude kevaLa jagaDU sAme najara karIne Ubho rahyo. jagaDUe kahyuM: "nAkhudA ! have vAra nA kare ! Ama paNa ApaNe maravAnuM ja che. ApaNuM vahANa e te ApaNuM nAka ! e je pIthala sumarAne kabaje thAya, te pachI ApaNe nAka kapAvIne jIvatA nA rahI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 jagatazAha. zakIe. eTale Ame paNa maravAnuM che te Ama paNa. maravAnuM che; mATe tame jAo ane mane mArA nusakhA ajamAvI jovA dyo!' nAkhudA gayA; jaI ne sukAna upara beThA. jagaDUe sAragane khAlAvyA. ene TUMkAmAM TUMkI, paNa jarAya gerasamajUta na thAya evI sUcanA ApI. e sUcanA sAMbhaLIne khAravA teA stabdha thayA, paNa sIdI sAdAgaranAM te| jANe gAtra ja gaLI gayAM ! vahANanA vaDhAranA bhAgamAM nAkhudAnI pAse ja jagaDU UbhA rahyo; ane pAchaLa dhasyA AvatA jahAjane animeSa tAkI rahyo. jagaDUe eka hAtha UMcA karyAM, nIceA karyAM, vaLI UMcA karyAM. vahANa jarAka tharathayuM. ene vega jarAka narama paDayo. pAchaLa makarANI sumarAoe harakhanA pAkAra karyAM. emanAM pharasIo ne kuhADA havAmAM nAcI rahyAM. emanA lAMbA bhAlA atyArathI ja jANe duzmanAne vIMdhI nAkhavA talapApaDa thaI rahyA. emanAM kaDAM jANe zikArane jakaDavAne UchaLI rahyAM. vahANu najIka AvyuM. have ene maheArA IrAnI vaDhArathI jarA pAchaLa rahyo. jarAka pAchaLa...have lagAlaga thayA...... jagaDUe pAchaLa joyA vagara AMgaLInI capaTI vagADI. tarata mArA AgaLathI, laMgaranI sAMkaLa uparathI, e khAravA nIce UtaryA. paratu makarANI jahAjanuM enA upara dhyAna nA hatuM. pIthala sumarAe jorathI sAda dIdhe| : * sIdI ! AvyA te pAche ?...have tArI jIvatAM khAla utArIne tArA zakha sAlIne nA meAkaluM te| mAruM nAma pIthala sumarA nahi ! ' jagaDUne joI ne pIthale bhayaMkara hAsya karyuM : 6 A vaLI navA sAdAgara kANu jAgyo, je makarANI dariyAmAM pIthala sumarA pAsethI gujarAta jAya ? gujarAtanA vepAra badha che....
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIthala sumare 245 vIzaladeva vAghele pIthala sumarAne hisAba cUkate na kare tyAM sudhI gujarAtanI dariyAvATa pIthala sumarAe baMdha karI che. zuM e vAta e jANatuM nathI ? enA moDhAmAM te hajI enI mAnuM dUdha phare che ! ne bApaDI enI mA bora bera jevaDAM AMsu pADaze hA !...hA ! hA! -hA ! pIthala sumarAne AMtaryo keI sodAgara jIvate jAya, evI jaNanArI te hajI pAke tyAre kharI !..hA ! hA!hA!..hA !' pIthala chAtI kADhIne mAthuM pAchaLa nAMkhIne jorathI hase. enA tiraskArabharyA hAsyathI jANe dizAo bharAI gaI. - ekAeka enuM hAsya enA kaMThamAM thIjI gayuM ne enA caherA upara apAra vismaya chAyuM. makarANI jahAja IrAnI jahAjanA vaMDhAra AgaLathI saMcaratuM hatuM. ekAeka IrAnI jahAja thaMbhI gayuM; e jahAje bhAre meTI hIMca lIdhI. ane sAthosAtha IrAnI jahAjana Akhoya khU, saDha ane AlAda makarANI jahAja upara chavAI gayAM ! acAnaka paDelA khUvAe makarANa jahAjane jANe keDamAMthI dAkhyuM ne AkhA jahAja upara jANe saDhane paDado paDI gayo ! bahAvarA ne mUDha banelA makarANI jaMgIone kaMI sUjha paDe e pahelAM to IrAnI khUvAnA mArathI makarANI khUvo be kaTakA thaIne pitAnA bAMdhelA saDha ne AlAda sAthe emane mAthe Dhagale thaIne paDyo. che ne sAthe sAthe makarANI jahAjanI nIce kuhADAnA ghA saMbhaLAyA. saDhanA bajadAra pitanA mArathI sasthA upara Dhagale thaI paDelA khAravAo ke mArA upara naryA bhayabhIta acarajanI mUrti samA pIthala sumarAne kAMI sUjha paDe e pahelAM to emanA sukAnanAM pATiyAM cUro thaI gayAM. ne emanI bharatI sAMpaNa upara moTAM gAbaDAM paDayAM. naryA vismayathI pIthala sumare mUDha thaI gayo. vAgha haraNAne zikAra karavA jAya, ene jhaDapathI pIcho le, haraNane nAsatuM jue;
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 jagatazAha vAgha ema lagolaga pahece ne chellI mAraNaphALa bharavAne taiyAra thAya tyAM ekAeka haraNane palaTI laIne sAme thatuM jue, te paNa ene ATaluM vismaya nA lAge ! - pIthala sumara, jANe kaI bIjA ja vahANane tamAzo jete hoya ema, IrAnI jahAjanA be khAravAne dariyAmAM paDIne potAnA sukAnane khurada karatAM ne pitAnA jahAjanI dariyAkera upara kuhADAethI moTAM moTAM gAbaDAM pADatA joI rahyo. enI pAse khAravAonI taMgI nahotI. enI pAse joIe teTalA haMkAranArA hatA, jaMgI hatA, paNa e badhAya sasthA mAthe hatA; ne sasthA mAthe te, kaI kabara upara valaMdIo paDI hoya ema, saDhanA pati he AlAdanAM gUMcaLAM paDyAM hatAM, ne enI nIce e daTAyAM hatAM. saDhanAM pita paNa bhAMgI paDelA khUvA sAthe baMdhAyAM hatAM. AlAdamAM jyAM tyAM gAMThe paDI hatI. saDhanI gAMThe ne pitanA bAMdhA kAMI jevA tevA ke kAcAye na heya. - saDhanA pitamAM ATaluM vajana hoya che, saDhanI gAMThe ATalI haThIlI hoya che ne AlAdanAM deraDo Ama hAtha, paga ke gaLAmAM bharAIne khAravAne vAraMvAra heThe pAThI zake che, ene khyAla paNa ghaNAyane pahelI vAra ja AvyuM haze! jagaDue IzAro karyo ne be khAravAo dariyAmAMthI IrAnI jahAja tarapha AvyA. vahANa uparathI Aloda nAMkhavAmAM AvI; ne ene e vaLagI rahyA. jagaDue hAthathI saMketa karyo ne makarANI jahAjane IrAnI jahAje eka AMcaka-dhakko mAryo. e dhakko paNa kAMI sAdhAraNa jahAjana nahote, bhAre bojadAra jahAjane hate. saDha ne sukAna vagaranuM baneluM makarANI jahAja e dhakkAthI paDakhAbhera paDyuM. IrAnI jahAjanA khAravAoe DhALela khUvA ne pitanI AlAda tamAma seravIne jhapATAbaMdha pheMkI dIdhI. ne kalamInA
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIthala sumara 47 nAnA saDha ane sukAnanA derathI IrAnI jahAja makarANuM jahAjathI dUra khasI gayuM. dariyAmAM paDelA khAravAone upara kheMcI lIdhA. makarANI jahAja IrAnI jahAjanA bhAre bejadAra dhakkAthI khAMgu vaLI gayuM, sAva paDakhA bhera paDayuM ne emAM paDelAM gAbaDAmAMthI vahANamAM pANI bharAvA lAgyAM. vahANa ADuM paDakhAbhera thayuM eTale enA uparanA saDhane bhaMgAra paNa saLavaLate ne tANa karatA ghasaDAte ghasaDAte, nIce sapaDAyelA kaMIka khAravAone dabAvate, saMsthAnAM pATiyAM sAthe bhIMsI nAkhate nIce dariyAmAM khasavA lAgyuM. ne kALI cIse saDhanA pita nIcethI UThI rahIkhUvAnA lAkaDA ne saththA vacce ghaMTImAM ATa daLAya ema e daLAI rahyA. jANe koI karavatathI rasAtA hoya ema vegathI sarakatI AlAda nIce e rahesAvA mAMDyA. saDhanuM nIcenuM tANa ne vahANa sAva paDakhAbhara eTale keIne paga Thare nahi, kyAMya paga TekavavAnuM ThekANuM nahi, kyAMya pakaDavAne sahAre nahi. ne paLapaLanA nIcenA tANane lIdhe khAravAo te jANe saDhanA kaphanamAM vIMTaLAtA heya ema bevaDa vaLI, cIse pADatA, dariyAmAM patharA paDe ema pheMkAvA lAgyA. keTalAka saDhanA kaphanamAM vIMTaLAIne gUMgaLAIne mUA. keTalAka AlAdanI nIta navI paDatI phasalIothI pANImAM UMdhe mAthe laTakIne mUA. keI vaLI hAthapaga bhAMgelA te ema ne ema dariyAmAM cIso pADatA gayA. ne je thoDA zeSa rahyA e, aMge lAgelA vahetA jakhamamAM dariyAnAM nItanavAM lUNa bharAtAM, kALI cIsa pADI rahyA. pIthala sumare te palabhara kaThapUtaLI jevo banI rahyo. enA kAnamAM hajI khAravAonI cIso gAjatI hatI. paLa pahelAM e cIso harakhanI hatI, zikArane cUMthI nAkhavAnI lisAnI hatI; bIjI paLe e cIse maraNacImAM palaTAI gaI! e palaTe kema thayo, e ja ene te samajAyuM nahi. ne e samajavAnI keziza kare e pahelAM
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 jagatazAha teA e peAtAnA vahANunA meArA uparathI dariyAmAM, jANe nakAmA kacarA phUMkAya ema, pheMkAyA ! nAkhudA tAleAjI dariyAmAM kUdI paDayo. eNe eka DUbakI mArI. enA hAthamAM pAtaLI AlAda hatI. DUbakI mArIne e pIthala sumarA pAse nIkaLyA. pIthala ene khAjhavA gayA, eTalAmAM nAkhudAe enA mADhA upara jorathI mukko mAryA; pIthalanuM mAthuM pAchuM paDayuM ne eTalA dariyA lAla raMgAI gayA ! nAkhudA tAleAjIe enI kreDa upara AlAda bAMdhI dIdhI. ' sAraMga ! ' eNe sAda dIdhA : ' kheMcA ! ' tAleAjI taratA taratA AvyA te uparathI jagaDUe nAMkhelI sIDI uparathI upara caDayo. e khalAsIee, keAI DheDha mUelA DhArane rAza bAMdhIne ghasaDe ema, pIthala sumarAne makarANI jahAja upara ghasaDayo, ne savthA upara phekyo. tyAM te theADuM pANI pIdhelI te hatabuddhi-hatacetana hAlatamAM paDayo rahyo. mAtra enI AMkheA enA vahANa upara jANe kAMI jotI nA hAya, joyeluM mAnatI nA hAya, ema adhameArachAnI najare tAkI rahI ! makarANI jahAja sAva ADuM paDayuM hatuM. enI dariyA sAthe jaDAyelI bAjumAM gAbaDAMmAMthI pANI AvatuM hatuM ne e be vahANAnA khUvA, saDha ne AlAda ene pANImAM coMTADeluM rAkhatAM hatAM. kaphana nIcenI cIse dhIme dhIme e bhaMgAranI nIcethI eka-be eka-be lAzeA nIkaLIne dariyAnA pANI upara sarakavA lAgI. dhIme dhIme e bhaMgAra ane e bhayaMkara sapheda haLavI ne haLavI thatI hatI. khe-cAra khAravA enI nIcethI jIvatA paNa nIkaLyA te jANe krAMI mahA bhayathI bhAgatA haiAya ema IrAnIjahAjanI sAmI bAjue taratA javA lAgyA. bicArA thADuMka taryA haze ne dariyAnAM pANI emane gaLI gayAM !
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIthala sumarA 249 IrAnI jahAja kalamInA saDha upara dhIme dhIme saMcaratuM hatuM. ane jyAM pANImAM bhaMgAra ALATatA hatA enAthI AgaLa nIkaLI gayuM hatuM. te enI beya bAjue thaI ne, jANe dariyAe peAtAnI anaMta-akhUTa kALanI kabara udhADI mUkI hAya ema, bhaMgAranI nIcethI lAza pachI lAza nIkaLatI ja jatI hatI ! ne AI mahAsarpane zeLAe pUchaDImAMthI pakaDIne meDhuM baMdha karIne jakaDI rAkhyA hoya ne gatihIna aneleA sarpa enI kAMTAvALI pITha upara cakkarabhammara karatA paNDATA letA hAya ema paDakhAbhara paDeluM makarANI jahAja pharIpharIne khUvAnA mAthe aphaLAtuM hatuM. harapaLe enAM khecAra pATiyAM tUTatAM hatAM. harapaLa eka--e ravisara vikhUTAM paDatAM hatAM. ne taiya sApa jema zeLAnI pITha upara mAMthAM aphALe ema vahANu pharI pharIne aphaLAtuM hatuM. eka jabarajasta avAja sAthe vahANa phATayuM. enA bhaMDAramAM purAyelI havA bhAre dabANane lIdhe phrATI. ne phaTAkiyAnI jema vahANanA cUrecUrA cArekAra verAyA. eka jabarajasta AMcakA sAthe vahANane bhaMgAra AkhA ja minArAnI jema UMcA thayeA ne UMcA thaI te dariyAmAM taNAI ne DUkhI gayeA. jyAM DUkhyA tyAM pANInI bhamarIe paDI. kAI meATI gaLaNImAM pANI Utare ema paLavAra tyAM jANe eka meADI gaLaNI maDAI ane gALa ghUmatAM pANI emAM jANe nIce UtaravA lAgyAM. khIjI paLe e gaLaNI paNa samAI gaI, ne tyAMthI vahANanA bhaMgAra, lAzA, sAmAna, saraMjAma sapATIe AvIne dariyAmAM kheMcAI javA mAMDavAM. IrAnIjahAja upara sIdI, nAkhudA te khAravAe paNa eTalA ja vismayathI joI rahyA hatA. paLavAra pahelAM emane mAtaneA bhaya hatA; paLa pachI e meAta upara lIdhI hatI ! sAraMga tA peAtAnA hAthamAM pakaDelI tAkI rahyo hatA. emaNe phateha meLavI cAra DagarIone ja
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramae jagatazAha mALI A cAra DagarImAM ATalI karAmata ! ATalI karAmata ! khUvAnI pAsenI mAtra cAra DagarI ja kADhI nAMkhavAnuM jagaDUe ene kahyuM hatuM. tyAre ene enuM rahasya samajAyuM nahotuM; ene te e bevakUphIbharyuM lAgyuM hatuM. ne atyAre... atyAre...dariyAnI pITha upara lAzo ne pATiyAM sivAya makarANa jahAjanuM nAmanizAna dekhAtuM na hatuM. tAleche te jagaDUne bheTI paDyoH "nAnA zeTha ! malaka AkhAmAM vagoNuM rahI jAta ke tAjInuM vahANa lUMTAyuM ne buDADayuM ! tame... tame mane bhavabhavanA meNumAMthI ugAryo ne amane sahune motanA moMmAMthI ugAryA." lAgaNInA vegamAM sIdI te eka zabda paNa bolI zakyo nahIM; e kevaLa mUMgo mUMgo jagaDUne batha bharI rahyo. enI vRddha AMkhamAMthI kevaLa AMsunAM be bindu ja sarI paDyAM. tAlojIe pIthala tarapha AMgaLI cIMdhIne jagaDune pUchayuM : nAnA zeTha! have Ane zuM karavuM che?" jagaDUe be kadama pIthala sumarA tarapha bharyA, tyAM UbhA rahIne e kyAMya sudhI pIthalane tAkI rahyo. pachI eNe kahyuMH "pIthala sumarA ! vIzaLadeva vAghelA sAthe hisAba te vAghele pote samajI leze; paNa mAre tamArI sAthe mAre be bhAIbaMdhane hisAba samajavAnuM che. huM rajapUta nathI. mane verane vaharatAM ne verane khAtara mAratAM AvaDatuM nathI. huM jena chuM, eTale mane mArI AmanyA ADI Ave che, eTale, mArA be bhAIbaMdhanAM kamata chatAM, huM tane jIvate javA dauM chuM. jA, jIvato rahe..paNa jIvate rahe tyAM sudhI kacchanA jagaDUzAne yAda karate rahe !' pachI sAraMgane eNe hukama karyo. eka lAMbA pahoLA pATiyAne makarANa hAjanA bhaMgAramAMthI AMtaravAmAM AvyuM. enA upara pIthala
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIthala sumare 251 sumarAne bAMdhe. "cho pIthala sumarA ! dariyAnI dayA hoya tyAM sudhI chone karachanA jagaDUne have kaI divasa bhUlate nahIM." pIthala sumarAne have vAcA AvIH "huM rAjabIja chuM, rajapUta chuM. mArI sAthe vera bAMdhanAre sukhI nathI raheto. huM tArA gAma upara mIThuM vAvIza; tArA gAmane huM tArAja karIza. huM huM huM..." bhale', jagaDUe kahyuM: "IcchA thAya tyAre padhAraje karachamAM! tamArA svAgata mATe taiyAra rahIza. daramiyAna tame jAo ! jagaDUne te tame ATaluM pATiyuMya nA Apata, paNa jagaDU tamane pATiyuM Ape che ! dariyAcArane je dariyAlAla jIvatA rAkhavA mAgatA hoya to tame bhale jIvatA rahe !' be khAravAoe jenI sAthe pIthala sumarAne bAMdhyo hato, e pATiluM lIdhuM, upADyuM, eka-be hiloLA lIdhA, ane dariyAmAM raMgoLI dIdhuM! eka cIsa havAmAM saMbhaLAI. ane UMcethI nIce pANImAM pachaDAyeluM pATiyuM upara taLe thatuM, kyAreka mejAonI Toca upara caDatuM ne kyAreka majAnI bhAMgamAM daTAtuM ne kyAreka kyAreka kaLAtuM AgaLa ne AgaLa cAlavA lAgyuM !
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. .. ... ... .. mAMDavagaDhanI jAna Aje yazodAnA AnaMdane kaI pAra nA hataH ATaATalI rAha jovarAvIne paNa chevaTe ene prItama ene paraNavAne AvatA hatA ? utAvaLA ghoDAnA asavAra bhadrezvarathI AvyA hatA. ghaDA paNa kevA ? asala heramajhanI olAdanA-jANe pahADane jIva Avyo hoya evA ! e asavAra samAcAra lAvyA hatAH "bhadrezvaranA zeTha jagaDUzA jAna laIne Ave che. jAnanA sAmaiyAnI trevaDamAM raheje !' e asavAranI pAchaLa parabhu gera AvyA hatA-rathamAM besIne. ne emaNe amarAzAne vAta karI ethI te mAMDavagaDhane e zeThiyA jANe harakhanA AvezamAM nAcavuM ke rovuM e ja nakkI na karI zakyo ! amarAzA eTale mAMDavagaDhane zreNI. mAMDavagaDhamAM rAja cAle devapAla paramAranuM, paNa amala te cAle amarAzAne. mAMDavagaDha e mULa te paramAra bhAyAtanuM gAmaDuM, ne devapALa paramAra eTale eka gAmano ThAkara. jAte sAtvika mANasa. divase koInuM bUruM na joI zake ne rAte AbhanA tArA gaNe. ene badhe vahIvaTa kare amarAzA. amarazA samaju mANasa. emaNe jhINuM najare pitAnI AsapAsanI duniyA joI. mALavAmAM te jANe jAdavAsthalI jAmelI. dhArAne ujajainanA paramAra, e beya Ama te rAjA bhejanA vaMzajo; paNa emanAM aMdaraaMdaranAM vera bhAre bhayaMkara. kahevata che ne ke sagA bhAI jevo duzmana bIje kaI nA hAya ! ne A paramAroe e vAta
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavagaDhanI jAna 253 ItihAsane copaDe sAcI karI dekhADI hatI ! aMdara aMdara jhaghaDatA kUkaDA jevA e beyanI upara tAka mAMDIne beThele dilhIne sulatAna. nIcethI tAka mAMDIne beThele gujarAtane vizaLadeva vAghelo; bhaMgAra thayelA gujarAtane--mALavA ne devagirinI uparAchAparI sAta sAta caDAIo ne turakANanI cAracAra caDAIomAM sAva nAza pAmelA siddharAja jayasiMhanA gujarAtane-sajIvana karavAnI ene tamannA hatI. mANasa cArekera jyAM najara kare tyAM nirAzA ane barabAdInA raNa sivAya bIjuM kazuM dekhAya nahi, evI bismAra hAlata thaI gaI hatI. emAM amarAzAe khArA raNamAM mIThI vIraDI jevuM mAMDugaDha banAvyuM. cAretaraphanA ghera saMhAramAMthI jene ethI joItI hoya e mAMDugaDha Ave. sAthosAtha kile te ene evo banAvyo ke cAra- cAra pAMca-pAMca varasa sudhI duzmane aphaLAya teya enI kAMkarI sarakhI na khare, ke anAja-pANI-ghAsanI taMgI nA Ave. paNa e kALamAM te cAra varasa sudhI kaI gaDhane gheravAnI koIne phurasada nahatI. eka sAthe be be gaDha ke be be race jaMga khele evI tAkAta nahotI dhAra ke ujjainanA paramAronI ke nahetI tAkAta dilhInA suratrANanI, ne nahatI tAkAta vizALadeva vAghelAnA pATaNanI. Ama sAmasAmA trikoNa moracAmAM mAMDugaDha e te mAMDragaDha ja hatuM ! ene hunnara, udyoga, vepAra ne laDAyaka bacAvanI tajavIja e badhAM upara A samartha zreNInI sAvadhAnI najara rahetI. jema doraDA upara thALImAM cAlatA naTane eka paLa paNa najara ravI pAmave nahi, ema amarAzAne najara coravI pAlave evuM na hatuM. ne kathIranA DhagalAmAM sonAnI thALI jevuM mAMDugaDha amarAzAe jANe sAva senAnuM banAvyuM hatuM. AvA mAMDavagaDhanA AvA vyAvahArikane ghera jAna AvatI hatI. amarAzAe te lagnetrI mokalI hatI, ne sAme pakSethIya kAMI bIjAM kaheNa nahotAM AvyAM.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 jagatazAha mAtra parabhu gera rathamAM besIne AvyuM hatuM, saMdeza lAvyo hato : "amarAzA zeTha, tamArI dIkarI jazodA, enuM vevizALa sela zeThanA jagaDUzA sAthe karyuM che. jAna joDavAnI tame amuka zarata karI hatI, e zarata pUrI karIne jagaDUzA zeTha jAna joDIne Ave che. mATe sAmayuM karavAne sAbadA thAo !" pachI parabhu gore badhI vAta mAMDIne karIH "jagaDU aDhaLaka dhana kamAye. jagaDUe pIthala sumarAe baMdha karelI heramajhanI kariyAvATa ughADI. jagaDUe bhadrezvaramAM mAMgaDha jevI bIjI otha taiyAra karI che. somanAthanA salATathI mAMDIne devagirinA pala sudhI tyAM jaIne vasyA che. jagaDUe bhadrezvarane koTa bAMdhyo che. AkhA kacchamAM kaMthakoTa ne lAkhiyAra ne lakhapatanA jainone rAjyane trAsa hato, emane tyAM vasAvyA che. jagaDUe vaNajhAranA baMdha mArage ughADyA che. jagaDUe mAthAbhAre ThAkarane namAvyA che. jagaDUe raNanuM nAkuM bAMdhyuM che ane bhadrezvaramAM bAvana devakulikAvALuM vimAna jevuM derAsara bAMdhavA mAMDyuM che. A tamArI zarato badhIya pUrI karIne jagaDue jAna joDI che. "jAma rAyala ne jAma dezala jAnamAM AgaLa cAle che. lAkhiyAra ne lakhapata, pATaNane karNAvatInA jana saMdhapatio e jAnamAM che. siMha ne bakarI eka Are pANI pIe, ema emAM hAramajha ne khaMbhAtane zAha sedAgara sIdI sAdika paNa che ne gAdhavIne cAvaDA saMghAra paNa che. mATe amarAzA zeTha, sAbadA thAo ane jAnanuM sAmaiyuM karavAnI taiyArI kare" amarAzAne te rAjA drupada jevuM thayuM hatuM. draupadInA svayaMvara mATe masyavedhanI eNe pratijJA te lIdhI, paNa pachI evI pratijJA kaI pUrI karI zakaze ke nahi ene ene pitAne ja moTo saMzaya thayo hate. amarAzAeya paNa te AkaruM lIdheluM, potAnAM kuLa ne AbarUne sarakho joDIdAra zodhavA mATe e paNa khoTuM paNa na hatuM, paraMtu tyAra pachI, jema jema varSo vItyAM tema tema, enI mUMjhavaNa vadhatI cAlI. nALiyera
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavagaDhanI jAna te apAI gayuM hatuM, paNa pachI jene nAriyeLa apAyuM hatuM enA kazA samAcAra AvyA na hatA. varSo sudhI te pitAnI kanyA avivAhita kulavadhU che ke kuMvArI kanyA che, enIya jANe ene gama nahatI paDatI ! jene nALiyera ApyuM e jamAI jIvate che ke nahi enI ja ene sUjha nahatI paDatI. kathakeTamAMthI sahu jainene tyAMnA jAgIradAra jAme kADhI mUkyA hatA ne e ja raNane kAMThe ne sAta zeraDAnA mAragane kAMThe gAmaDuM vasAvI rahyA hatA eTalIya ene khabara nahotI. jema jema kALa vItato gayo tema tema kacchamAM bIjAM bIjA sthAnanA jane upara AvelI ApattionI ene khabara maLatI gaI. bADAnA nAme jene kADhI mUkyA hatA. lAkhiyAra viyaranA lAkhA jAme paNa jenene hadapAra karyA hatA. e jaine rAparamAM jaIne vasyA te lAkhA ne rAparavALAne takarAra thaI, sAmasAmI lUTa cAlI; ne chevaTe enA samAdhAnamAM rAparamAMthI jenene javuM paDyuM. rAyama jAmane te bIka lAgI hatI ke mALA cAvaDA saMghAraneya jIvate pakaDe e kyAreka mane pakaDIne mArI jAgIra pacAvI pADe che ? Ama kacchanA jaine upara duHkhanA pAkA gaNeza beThA hatA. AmAM amarAzA mULa muddo samajatA nahi. mULa vAta ATalI hatI : pATaNamAM rAjA bhImadeva bIjAnA rAjyamAM kArabhAra brAhmaNenA hAthamAM Avyo ane aneka nAnImoTI caDAIomAM jaina kema lUMTAI, eTale pATaNathI jano kacchamAM vasavATa karavA AvelA. kacchamAM navI jAgIradArI AvI hatI siMdhathI, eTale emane tyAM jene jera karI nA jAya enI A badhI virodhIonI khaTapaTa hatI. paNa sama evo hato ke atyAre jemAM keInAmAM hIra hoya te te dekhAvuM joItuM hatuM. samasta vastIne mATe TheraThera vasamA divase hatA, lAMbA gALAnAM bhayaMkara jokhame hatAM, sarvanAzanA cArekora maMDANa thayAM hatAM. tyAre TUMkI najaranI khaTapaTa badhe hatI. meTA
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 jagatazAha bhaye tarapha AMkha mIMcIne sahu ekabIjAne bhege nAnA nAnA lAbho meLavavA mathatA hatA. tyAre saba sabakI samAliya, jevuM hatuM. mALavAmAMthI-mAMDugaDhamAMthI kaccha jeTaluM lAMbe paMthe hAtha lAMbo thaI zake ema na hatuM. kaccha te pATaNanA pAdara chevuM gaNAya, paNa pATaNamAMthI keI hAtha lAMbo kare ema na hatuM. mahArAje upara Aphata jhajhUmatI hatI ne nAnA ThAkore dabadabAthI dhUmAlUma karatA hatA. tyAre kacchamAMthI kaIka karachI ja pAkavo joIe, paNa....paNa.... roja roja mAThA samAcAra sivAya bIjA samAcAra AvatA na hatA. ne jyAre hIra hoya te jhabakavuM joIe, evA divaso hatA. tyAre enA jamAInuM kyAMya nAmanizAna saMbhaLAtuM na hatuM. koI kahetuM, cAvaDo saMvAra ene upADI gayo ! kaI kahetuM, pIthala sumarAe dariyAne ene bhega dIdho ! paNa sAcI vAta eTalI hatI ke enA koI vAvaDa nahetA, ne dIkarI te gharaAMgaNe moTI thatI hatI. ne dIkarIne have bIjA badhA juvAna bhAI-bApa samA hatA ! "paraNuM te ene, nahi te janama kuMvArI rahe,' evuM enuM paNa hatuM. tyAM te dukALanA varasamAM pahele varasAda paDe ema samAcAra AvyAH "tamArI zarata pUrI karIne tamArA jamAI jAna joDIne Ave che. enI jAnamAM vAgha-bakarI eka Are pANI pItAM hoya evA jAnaiyA Ave che.' harakhane pAra na rahyo amarAzAne; ne harakhane pAra na rahyo amarAzAthIye vadhAre jazodAne ! enI zraddhA ane tapazcaryA Akhare phaLI hatI. kaMI kaI senerI salAMone dharatI upara utAranAra ne kaMI kaMI othArane pAtALamAM cAMpI denAro ene haiyAne hAra cAlyo Ave che cAlyA Ave che....mAMDugaDhane jhAMpe... AkhA mAMgaDhane potAnA nipuNa vyAvahArikanI pratijJAnI khabara hatI. ane jamAnAnA raMga pramANe AvI pratijJA pUrI karanAra mANasa
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavagaDhanI jAna 257 virala gaNAya, e paNa jANutA hatA. AvA virala juvAna sAthe mAMDugaDhane Aja maitrI baMdhAya che, e jANIne vasatInA harakhane paNa kAI pAra na hatA. jamAne evA hatA ke mAMDuMgaDhane majabUta pIThabaLavALA mitrAnI jarUra hatI. cArekAra laDAI, lUMTa ane barabAdIne dhUma chAyA hatA. ne emAM pIthala sumarA ane cAvaDA saMdhAranAM nAmeA kaMI ochAM bhaya"kara na hatAM. cArekeAra vAdhe! ekabIjA sAme ghUrakatA hAya ne kANu kacAMthI kone kALiyA karavA kacAre Avaze enI gama nA paDatI heAya tyAre, vacamAM vacce khUMdatAM hAya ema, dilhInA suratrANu, devagirinA siMhaNu, mALavAnA varmA paramArA te jIndInA caMdelA ekakhInna sAme ghUrakatA hatA. ne e badhAne zikAra, maravA paDelA gujarAtane mRtasaMjIvanI pAtA vIzaLadeva vAdhelA hatA. vAdhelArAjane paNa nirAMtanI UMdha nahotI. ene teA, jANe bahAranA ATalA duzmane ochA hAya ema, dharaAMgaNe paNa kaleza jAgyA hatA. AmAM kAI kAI ne sAtha Ape ema na hatuM. ne sAtha Ape tA kAI kAI nA vizvAsa kare ema na hatuM. ' jAge e jIve ane sarve ve! mare!' evA dheAra kalikALa enA parama bhayaMkara svarUpamAM pravatI rahyo hatA. evA kaparA kALamAM, evI kaparI bhUmimAM, mAMDugaDha eka ane khA evA dukhiyAne visAmeA hateA. rAjA, darabAra, ThAkAra, khA, dezamukha, lazkara, cera, Daphera, lUTArA, Aga, lUTa vagere rajavADI saMtApothI trAselAM mAnavIe mAMDugaDhamAM AvI vasyAM hatAM. jemane cAlatA adhaDA sAthe kAI saMbadha rAkhavA nA hAya, jemane pArakI dugdhA cheDIne peAtAnA vyavasAyamAM racyApacyA rahevuM hAya, e tamAmane-- brAhmaNu, kSatriya, vazya, zudra tamAmane--tyAM AzarA maLatA. enA vizALa amaragaDhanI aMdara jANe madhapUDA gaNugaNatA hatA. ne mAMDugaDhanI khajAranA cokamAM metIne eka thALa hajIye ema te ema ja paDyo hate. navalakha cAbadAra mAtI upara dhULa caDatI 17
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 jagatazAha hatI, teya kaI ene hAtha lagADatuM nahotuM. A motIne thALa... bajAranA cekanI vacamAM paDele enIye eka kahANa hatI - vAta evI banI ke dakhaNanA eka vIravaNigA zreSThIne tyAM daMpatInI uMmara maTI thatAM sudhI keI saMtAna nahotuM. eTale emaNe bAdhA lIdhI ke amane je bhagavAna putra Ape te ame mAMDugaDhanA devapAla paramArane manAranAM motIne thALa caDAvIzuM. banavA kALa che te zreSThI vaNigAne tyAM putrane janma thayo. e jamAne bhAre vikaTa hatuM. eTale bAvAnA vezamAM daMpatI mAMDugaDha pahoMcyAM. e bApaDAne ema ke mAMDugaDhamAM devapAla paramAranI derI haze. ne devapAla bApA kaI jamAnAmAM zarApUrA thayA haze ne emaNe gAyonI ne bAIonI rakSA karI haze; ne tethI emanA nAmanI bAdhAo cAlatI haze. keI jIvatA mAnavInI AvI khyAta e jamAnAmAM cheka dakhaNa sudhI prasarI heAya ema te mAne ja koNa ? paNa mAMDragaDhamAM AvyA pachI emane khabara paDI ke jemane motIne thALa bheTa dharavAne che, e kaI marelo zarapUra nathI; e te jIvatAjAgate rAjA che, gaDhane dhaNuM che ! tyAre devapAla paramArane emaNe motIne thALa bheTa dharyo. paramAre kahyuM: "AnA upara huM mAro hAtha pheravuM chuM; have tame e laI jAo, kema ke amAre tyAM bheTa dharavAne ne bheTa levAne kaI rivAja nathI." "mahArAja! te pachI ene koI satkAryamAM vAparaje." tame ja vAparo zreSThI ! pArakAnI bheTa laIne enAthI sukRta thAya kharuM ? ne je thAya e sukRta hoya paNa kema? mATe e tamAre hAthe ja vApare !" - zreSThI nagarazeTha pAse gayA.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavagaDhanI jAna 259 nagarazeThe kahyuM: "A gAmamAM sahu pitA potAnA vyavasAyathI jIve che. devamaMdire emanA bhAvikethI zobhe che. dAnano mahimA ahIM ghaNe che, paNa ethIye vadhAre me mahimA te dAna devuM ke levuM ja na paDe evI raheNIkaraNane che. Apa Ama kareH A thALa amArA zaheranI vacamAM mUkI de; je kaIne enI jarUra haze te e laI jaze." Ama e motIbharyo thALa zaheranI madhyamAM mukAye, AbanAM motI upara rastAnI dhULa caDavA mAMDI, toya e thALa tyAM ja paDayo rahyo. AvuM hatuM mAMDugaDha-jyAM dAna lenAra paNa kaI maLatuM nahi ! ne AvA mAMDugaDha samovaDuM nagara kacchanI bhUmi upara vasAvIne mAMDuMgaDhanA mahemAne paNa raMga rAkhyuM hatuM. kacchamAMya vasatI parezAna hatI, aneka jAtanA julama nIce kacaDAtI hatI. sAMjanI savAra kyAre paDaze ke savAranI sAMja kevI paDaze, enI cintAmAM e jIvatI hatI. evI vasatInI vacamAM eka gaDha baMdhAyo hate. e gaDhamAM je Ave ene Adara thata hatA, ene AvakAra maLatuM hatuM. tyAM udyoga paNa khIlyuM hatuM. raNanI copATane nAke, dariyAnA sAta zeraDAne nAke AvuM gAma baMdhAyuM hatuM. e gAma te bhadrezvara, bhadrAvatI. sAcI vAta, AvA gaDhanuM nAma bhadrAvatI ja hoya ne bIju vadhAre zubha nAma heya paNa zuM ? e gaDhanI rAMga uparathI bahAra najara karatAM, cAra-ATha bhAIone tasu tasu jeTalI bhUmi mATe ekabIjAnA dIkarAone kApatA, ekabIjAnAM gAma-gAmaDAM saLagAvatA leke jotAM; enA dariyAmAM saMghAranAM lUMTArAM vahANo bhamatAM. ne AvAnagarane bAMdhanAro Aje mAMDugaDhanA vyAvahArikanI varajUnI banelI pratijJAne pUrI karIne jAna joDIne Avato hato; ne evI jAnamAM bhayaMkara nAma dharAvanArAo paNa bakarAM jevAM thaIne AvatA hatA; saMhAranA zokhIne zAMti ane dharmanA kAme AvatA hatA!
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 jagatazAha vasatIne harakhane pAra nahoto. ghera ghera toraNa baMdhAyAM hatAM, ne raste raste mANasee pitapatAnA dhaMdhAnI cIjonI kamAne banAvI hatI. rastAmAM pANI chAMTaDyAM hatAM. gaDhane daravAje jAnanuM sAmaiyuM karavA paramAra pite padhAravAnA hatA. nagaranArIo, jANe pitAne ghera ja mAMDavo naMkhAye heAya ema, zaNagAra sajIne nIkaLI hatI. gAmamAM jANe divALI AvI hatI. jasadAne harakha samAto nahe. vara ne ghara beyane prIchI zake, evI enI uMmara hatI. e jamAnAne hisAbe enI uMmara maTI hatI. ne ene zaNagAravAmAM gAmanI kulavadhUo ne kulakanyAonI harIphAI cAlatI hatI. strIo camakIne kahetI: "are, juo, sAMbhaLe, sAMbhaLo, daravAjA upara nebata vAgI ! jAna AvI pahoMcI !....cAle, cAle. jarA jAnanI zobhA te joIe." gaDha uparathI jonArane te jANe pAdare lazkara AvyuM hoya ema ja lAgyuM. A lazkara AvyuM hatuM te mAMDavagaDhanI lakSmI levA, paNa. laDhIne nahIM, premathI. koI kahetuM : "A ratha jAya e je ? emAM beThAM che emane oLakhyAM?...e che vararAjAnAM mA ne bApa-sala zeTha ne rAjamA. ne A ratha je ? e che varanAM bahena ! A rathamAM che jAma rAyela pita-kaMthakeTamAMthI jemaNe jene kADhI mUkyA hatA te. paNa havenI emanI vAta judI che.' vaLI koI kahetuMH "ane jarA A rathamAM beThA che e mahemAnane te joI leH e che cAvaDo saMdhAra H bhayaMkara dariyAcArone bhayaMkara mukhI! ene hAthe kaMIka sodAgarenI barabAdI thaI che ne kaMIka sodAgaronA jIva gayA che ! bhayaMkara saMghAromAM paNa enuM nAma tharatharAve.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavagaDhanI jAna 261 evuM che... paNa havenI enI vAta paNa judI che! bhAI, have to kathIrane jANe pArasa sparzI gayo che! ne kahe che ke, jamAIrAja te dariyAvadilanA che; badhAyanI badhI bhUlacUka mApha karI beThA che. paNa mArA bhAI, dariyAnA peTALamAM te vaDavAnala bharyo paDyo che. Ama te e dekhAya nahi, paNa dekhAya tyAre dharatInuM dhanotapanata karI nAMkhe ! ane.A jamAIrAja joyA ?....pacIsa varasanA pAtaLiyA juvAna..zILI AMkhe ne bheLA caherAvALA mANasa....AjAnabAhu.. paNa e zILI AMkhee pIthala sumarAne nA che, cAvaDA saMghArane nA che, gujarAtanI vahANavaTa ne sodAgarInA parama zatru zaMkha solaMkIne paNa nA che; jANe traNa traNa kAlInAgane nAthIne Ave che e to !" vaLI koI kahetuM: 'bhadrAvatIne e durgapALa sAdA poSAkamAM Avyo che hA ! paNa ema te mAMDavagaDhanI lakSmI paNa kyAM kama che ? bhAI, bhagavAne jugate joDI racI che. e jeDIne akhaMDa rAkhajo!' nebata gaDagaDe che, nizAna gaDagaDe che--jANe AbhamAM hAthiyo garaje che..amarazA phUlamALa paherAvIne sela zeThane hetathI bheTayA. emanAM gharavALAM rAjamAne bheTayAM. devapAla paramAra mahemAnane bheTayA.... nagaranAM naranAra TALe vaLyAM. jAnanuM sAmaiyuM vAjategAjate thayuM ne ene sonArUpAnAM phUlothI vadhAvI. jAna ene utAre gaIne tyAM emane bhAvatA bhojana jamADyAM. sAMjanA jAnanA mANaso ne zaheranA saMbhAvita mAMDave gayA ane parabhu gere moDI rAta sudhI lagnanI vidhi karAvI. lagnavidhi patI gaI ne cAvaDo saMghAra UbhuM thayuM, ane lAgaNI pUrvaka bolyo : "jagaphUzA zeTha, sAMbhaLe, ne mArI bahena, tame paNa sAMbhaLe ! amarAzA zeTha tame paNa sAMbhaLeH sahue potapotAnA gajA pramANe varakanyAne cAMdalo
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jagatazAhe karyAM che. paNa me kAMI karyuM nathI. have huM jagaDUzA zeThane cAMdalA ApuM chuM. sAMbhaLeA...gAMdhavI baMdara meM ene cAMdalAmAM dIdhuM ! ' sAMbhaLanArA stabdha thaI gayA H gAMdhavI baMdara ! saMdhArAnuM pATadhAma ! saMdharAnI dariyAbArI...gAdhavI baMdara Apyu. cAMdalAmAM ! paraMtu A viSayamAM kAI vadhAre carcA karI zake, vicAra karI zake, e pahelAM ja zvAsathI hAMkatA eka sAMDhaNIsavAra AvyA, te jagaDUnA pagamAM jANe DhaLI paDaco. jagaDUzA zeTha !....jagaDzA...zeTha !...khImalI pIMjArAe mane tAbaDatAba ApanI pAse ahIM meAkalyA che. ' 6 'khImalIe ? ApaNI bhadrAvatI nagarIne kAMI thayuM che ke zuM?" jagaDue thitApUrvaka pUchyuM, bhadrAvatInA gaDha bhAMgyA che--pIthala sumarAe ! ' ' * pIthala sumarAe ? pIthala sumarAe ? ' jagaDUe pUchyuM, e hajI jIve che ? ' 6 * e hajI jIve che. bhadrAvatIne gaDha bhAMgI gayA che. eNe kahAvyuM che : bhadrAvatIne enA zeThanI gerahAjarImAM niha lUTuM; mATe tamArA zeDhane mArA nAmathI--pIthala sumarAnA nAmathI--kahevarAvA ke pIthala sumarA tamArA zeThane bhUlyA nathI. ne pIthala sumarA bhadrAvatI nagarIne vasavA deze ne enA gaDha khAMdhavA deze--jayAre gadheDAne mAthe zIMgaDA Ugaze tyAre !' ' zeTha ! ' jagaDUe amarAzAne kahyuM, * amArI jAnane raMgecaMge vaLAvajo. huM rajA lau chuM. lAve! eka sAMDhaNI ! cAvaDA saMdhAra, tame paNa mArI sAthe cAle ! '
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. . . gadheDAne zIMgaDAM UgyAM! bhadrAvatImAM pahoMcIne jagae pharIne gaDha baMdhAvavAnI badhI tajavIja karI. emaNe kALI ane lUNene vasAvyA ane kaI karatAM kaI jAmane bhadrAvatIne pajavavAnI IcchA thAya te emane DAryA. ' rAparanA jAma pitAnA bIjA bhAyAtothI satAvAyelA heIne vasatI tarapha narama hatA; jagaDUe emane majabUta karyA. ane pachI samarata saMghAravaTa laIne jagaDUzA makarANa tarapha cAlI nIkaLyA. emaNe makarANane tArAja karyuM; makarANanA baMdarane bhAMgI nAMkhyuM; purANayuganA pAtAla baMdaranI jAtrA karI. makarANanA kAMThA upara saMghAro UtaryA ne pAchaLa pAchaLa keLIo AvyA. sidhu nadInA mukhamAM emanAM vahANo upara ane upara caDavA lAgyAM. nadInA beya kAMThAne emaNe ujjaDa ne verAna karyA. upara ane upara emanAM vahANe cAlyAM, pharIpharIne vastInAM mANaso, gAmanAM mANase pIthala sumarA pAse javA lAgyAM. paraMtu pIthala sumarAe A bhUtAvaLanI kaI dahezata sevI nahatI. eNe jagaDUzA mATe game evI gaNatarI karI hoya, teya ene saMghArene sathavAre maLaze evI te kaI gaNatarI rAkhI na hatI. | saMdhAra pAse mANasanI kamIne na hatI, ne vahANonI kamInA
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 jagatazAhe paNa nA hatI; laDAInA sarajAma ne laDAI ne bhaDananAM hathiyArA ne sAjanI kAI kamInA na hatI. te saMdhAreAne emanuM manamAnItuM kAma maLyuM hatuM : duzmananAM vahANAne DubAvavAnuM ne mulakane lUMTavAnuM! purANakALanI vAta cheH Agane bhUkha lAgI te Agane khAvAne amuka jagalA ApI dIdhAM; ema sindhu nadInA kAMThAnA sArasvata dezamAM Agane bhUkha lAgI te jANe jagaDUe e deza Agane ApI dIdhA. pIthala sumarAe nagara samainA gaDha uparathI najara karI teA ene cArekAra kevaLa AganAM kUMDALAM ja dekhAvA mAMDavyAM. enAM vahANeA atyAre kAmanAM nA rahyAM. makarANunA dariyA uparanA enA dAvA paNa have kAI arthanA nA rahyA. enAM vahANAne moTA bhAga tA kacAranAya pANIne taLiye jaI ne kheThA hatA ! ene have mADe meADe bhAna AvyuM ke eNe gA uparavaTa jokhama kheDayu hatuM ! meADe meADe ene samajAyuM ke eNe Aja sudhI kaMIka rAjA-rajavADAMne satAvyA hatAM ne satAmaNInI ene kAMI kiMmata cUkavavI paDI na hatI. zakha seAlakI enI sAme cUpa hatA. vIzaLadeva vAghelA enI sAme cUpa hatA. are, vAta tA sAMbhaLeA : dilhInA suratrANu paNa ene sAmethI gheADAMenAM dAna karatA hatA ! have pIthala sumarAe nagara samainA vaNajhArAo ane sAdAgarAne jagaDU pAse meAkalavA mAMDyAM. ne je AvyA tenI pAse jagaDUnI vAta eka ja hatI : ' pIthala sumarA jAte Ave, te mane seAnAnAM zIMgaDAMvALA mATInA ke paththaranA gadheDA Ape. mAre ene bhadrAvatInA gaDhamAM caNavA che ! ' 6 AvanArA kahetA : are ze, tame tA sama mANasa kahevAe. rAjA haTha kare, paNa ApaNe vANiyA haTha karIe kharA ? tame
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadheDAne zIMgaDAM UgyAM ! 265 mAgo e varmala ApIe, paNa vAtane taMta mUkI do!' e vAta nahi bane zeThiyAo ! mArI vAta ATalI ja che: mAre bhadrAvatIne gaDha bAMdhavo che-pacAsa pIthala sumarAo nA pADe teya. e gaDhanAM dAma ne emAM jaDavAne gadheDo jyAM sudhI mane nahi maLe tyAM sudhI mAruM eka paNa mANasa haThaze nahi ne nagara samaimAM kaI dharAIne dhAna khAze nahi !' pIthala sumarAe A vAtamAMthI chaTakavAnI ghaNI tajavIje karI, ghaNI samajUte mekalI, ghaNI viSTio mokalI, paNa jagaDUzAne javAba eka ja hatAH mArA rAjA vizaLadeva vAghelAne meM AmaMtraNa ApyuM che. mAro gaDha hajI adhUro che. e adhUro gaDha pIthala sumarAe baMdhAvI devAne che. ne enI zobhA paNa eNe ja vadhAravAnI che." Akhare vasatInA bhAre dabANanI sAme pIthala sumare name khare, paNa pUre namo nahi. eNe jagaDUnI mulAkAta mAgI; eNe jagane kahevarAvyuM "jagaDUne mArI vatI ATaluM kaheje mArA dariyAmAM ja mane pATiyA sAthe bAMdhIne dariyAmAM pheMkayo haze e bhUla huM mApha karuM chuM. dariyAmAM traNa divasa bhUkhyo-tarasyo huM ghasaDAyo, e paNa huM mApha karuM chuM. have jagaDUzA enI haTha choDI de. maratAM lagIye A vAta te huM kabUla karIza nahi. A vAta kabUla karuM ne mulakamAM mArI hAMsI karAvuM, enA karatAM nagara samai khevuM paDe teya mane kabUla che! rAjabIja joDe hADanAM vera kheDavAM sArAM nahi; mALavA ne gujarAtanAM vera bhUlI gayA che ke sidhanI sAthe AvAM vera tamAre bAMdhavAM che ?" jagaDu taraphathI javAba mokalAyoH "sumarArAja, ATalI vAta mArI sAMbhaLo. huM rAjabIja nathI ne rAjabIjanAM veranI mane sama
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 jagatazAhe jaNe nathI. te jenI mane samajaNu nathI ene mane kAI bheA paNa nathI. nagara samainuM rAja tamAruM rahe ke jAya emAM mane sanAne nathI te sUtaka paNa nathI. paNa tame jema rAjakhIjanAM veranI vAta karI, ema tamane huM vANiyAnA veranI vAta karuM te samajAvI dauM ke vera kheDavAM hAya te pIthala sumarA, tA keAI rAjakhIja sAthe kheDajo ! emAM tamane rakhatarakhAM maLaze. kema ke e bApaDAneya enA rAjanI bIka heAya che. e bApaDAneya ema hAya che ke Aja eneA vAre teA kAla mArA ! eTale e hAramAMye pahelI vAta peAtAnuM rAja rAkhavAnI karaze te jItamAMya pahelI vAta peAtAnuM rAja rAkhavAnI karaze. paNa amane sAdAgarane vaTanA khela heAya tyAre kAMI karatAM kAMI rAkhavAnI icchA ja nathI hAtI. amAre kavAM kAI ne lUMTIne dhana bheguM karavuM che? dirayA amArA deva che. dariyAlAle eka vAra ApyuM evuM khIjI vAra paNa ApI raheze. rAjakhIja ne rAjakAjamAM mane samajaNa paDe nahi te tamArI pAsethI mAre e samajaNu levI paNa nathI. mAre eka vAta che ne khIjI kAI vAta nathI : tamAruM nagara samai rahe ke jAya, tamArI AbarU rahe ke jAya, tamArI hAka rahe ke jAya, teAya mAre te eka ja vAta che : bhadrAvatInA gaDha mAre bAMdhaveA che; e mATe dAma Ape. e gaDhamAM senAnAM zIMgaDAMvALA gadheDAnI zAbhA karavI ; e zeAbhA tame Ape !' pIthala sumarAe tA chellAM kesariyAM karI levAnA TharAva jAhera karI dIdheA, paNa vasatIe kahyuM : A kajiyA kaI amArA nathI; tA pachI enI pAchaLa amAre khuvAra thavAnuM kAMI kAraNa ? tamAre vaDhavuM hAya ne vaDhI levAnI umeda hAya tA bhale pUrI karA; ame sahu have jagaDUnI bhadrAvAtImAM vasavATa karIzuM !' have pIthala sumarAne bhAna AvyuM. have ene rAjakhIjanuM sanAtana saMkaTa yAda AvyuM. rAnna tAtA haiAya ne ene sUraja madhyAne hAya tyAre te jANe vasatI enuM mAne te ene salAma paNu
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadheDAne zIMgaDAM UgyAM! 267 bhare, paNa rAjAnA graha avaLA phare che tyAre vasatIne pharI besatAM vAra nathI lAgatI. ene kAMI rAja karavuM nathI; ene te nirAMte kAmadhaMdho kare che. ene kAMI pIthala sumArA sAthe levAdevA nathI; ene te levAdevA che rAjanI gAdI sAthe. e te je enA upara besaze ene salAma bharaze. . tyAre vasatI te rAjA rAmanIye nathI thaI, e sUtrane marma pIthala sumarAne moDe moDe chatAM veLAsara samajAya. tyAre ene samajAyuM ke pIthala sumare jAya e vasatIne pisAya ema che; paNa vasatI jAya e pIthala sumarAne pisAya ema nathI. ne tyAre vasatInuM mana rAjI rAkhavAne mATe pIthala sumarAe jagaDUno TharAva kabUla rAkhyo. bhadrAvatIne gaDha pharIthI baMdhAya ne bhadrAvatImAM jagaDUzA AvIne vasyA. ne pachI te jema jema dariyAvATa khIlatI gaI, jema jema jagaDUzAnI sodAgarI vadhatI gaI, tema tema bhadrAvatInI zobhA paNa vadhatI gaI. ene brAhmaNa bhAIbaMdha dariyAmAM mUo--eNe dariyAkAMThe enA nAmanuM maMdira bAMdhyuM. ene bhAIbaMdha dUda-pANakaLA haribhagate jyAM pANI joyuM tyAM eNe enA nAmanI selArI vAva baMdhAvI. trIje khUNe eNe pitAnI vaNajhAranI dekhareka rAkhanAra potAnA bhAIbaMdha khImalI pIMjArA mATe havelI bAMdhIne enI pAse masjida baMdhAvI ane cothe khUNe gAmamaMdira bAMdhyuM. ane jenA cAre khUNuM AvAM saMbhAraNAMthI zobhatA hatA evo eNe UMce UMco gaDha bAMdhe. ne gaDhanA daravAjA upara eNe pIthala sumarAne senanAM zIMgaDAMvALe patharAne gadheDe mUkyo ! . A gaDhanI vacamAM pitAnA guru paramadevasUrinA Adeza pramANe eNe jinAlaya baMdhAvyuM-bAvana derIothI zobhatuM jANe devavimAna ja joI lyo!
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 jagatazAha gaDhamAM pANInI kamInA na hatI; kacchanI marUbhUmi samI e dharatImAM pANI akhUTa hatuM. dhaMdhA-rojagAra ane hunnara-udyoganI paNa tyAM koI kamInA nahatI. jene AvIne vasavuM hoya ene tyAM AzarAnI kamInA na hatI. jagaDUzAnI vaNajhAro moTI. enI sodAgarI moTI. enI sodAgarInI vATa cheka IrAna ne maskata ne jAvA sudhI laMbAtI. deza-paradezamAM enA sthaviro ghaNu hatA. gAdhavI baMdara cAvaDA saMghAre ene cAMdalAmAM ApeluM. cAvaDA saMghAra tyAMthI khasI gayo hato. dariyAmAM lUMTaphATanA tephAnI ane ghaDiyALA jIvanane badale jagaDUnI sodAgarI ne sodAgarInI dariyAvATanA sAhasika chatAM salAmata jIvanamAM kaMI kaMI saMdhAroneya jiMdagIne no keDe maLe. cAvaDe saMghAra jagaDUnI dariyAvATane cokiyAta bane. zobhA te gAdhavInIye ghaNI vadhI hatI. pArAvAranI seMghI ne kAyamanI majUrI; jaMgala ane DuMgarAo vaccenA mAragamAMthI cAlI jatI vaNajhAra; emAM jAtabhAtanAM kAma karanArA joIe, majUro joIe, Dhora ucheranArA joIe, Dhora pALanArA joI e, vaNajhArA joIe, vaNajhArAnA cokiyAta joIe, rakhopA joIe--saMghAra naranArane A badhA udyamanI ADe jANe UMgha paNa AvI jatI rahI. ane pachI te jema jema vahANonI vahANavaTa cAlI, tema tema khAravAonI paNa jarUra paDI. ne khArA pANIne khAravo ke bhAra saMghAra je bIje maLe kyAM ? ne jema jema khAravAo, bhAravAo, cekiyAta ne TAyAo vadhAre ne vadhAre kAma pAmavA mAMDyA, tema tema jIvanane raMga emane lAgatuM gaye, tema tema kALA ane kAbAo baraDAnI ane saraiyAvADanI ne bAbariyAvADanI ne kyAreka te kaccha bArADInI kema sAthe lagnavyavahArathI paNa joDAvA lAgyA; kema ke tame siddhAntamAM-dharmazAstromAM game tevI vyavasthA ke,
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadheDAne zIMgaDAM UgyAM ! 218 paNa vyavahAramAM te dhaMdhAdArI sthiratA, dhaMdhAdArI bhAIcAro ane dhaMdhAdArI birAdarI ja lagnavyavasthAne jhoka Ape che. bADAnA jAma hamIrane jagaDUzA sAthe prIta baMdhAI ne ene kuMvara rAjakAja, jAgIra ne jamInanA jhaghaDAo cheDIne jagaDUzA sAthe vahANavaTe caDavAne gAdhavI cAlI nIkaLyo. tyAM ene cAvaDA saMdhAranI kanyA sAthe premaraMga lAgI gayA. e lagna thayAM. ne e lagnamAMthI bhaviSyanI sAhasika vAgheranI dariyAsAraMga kema janmI. ne hamIranA kuMvara ne cAvaDA saMghAranI kAbAnyAnA parivAre te gujarAtanA vahANavaTAnI tavArIkhamAM ne gujarAtanI AjhAdInI laDatamAM amara nAma rAkhanArI mANeka zAkhA janmAvI. AMkhanA palakArAmAM, koI jAdugaranI lAkaDI phare ema, saMghAra birAdarI jANe ogaLI gaI. hajAra hajAra varSathI dariyAlAlanA dezadezanA-IrAna ne maskata, gujarAta ne malabAra, bharUca ne lATanA amarajita joddhAo je nahotA karI zakyA e jagaDUnA hAthe pAMcasAta varSamAM thayuMH saMdhAra birAdarI ogaLI gaI; enI be kALA ane kAbAnI mahAna jAta jANe dayiyAlUMTanI copATane phekIne beThI thaI gaI. kAbAomAMthI vAghero ne khAravAo, moTAo ne laMdhAo thayA; kALAomAMthI Ayara, mera, jeThavA,vaNajhArA ane varataniyA thayA. jamAnAnA pUramAM je na ghasaDAyA ne je ceDAghaNA saMghAravaTane vaLagI rahyA te kevaLa pizitrA ne kALubhAranA beTa-beTaDAomAM vasavATa karI rahyA. bhadrezvara-bhadrAvatInI zobhA te kaMI anerI hatI. enI nema ke zAhIbaMdara banavAnI na hatI; enI nema te gujarAta, kaccha, mAravADa ne siMdhanI bhAre avyavasthAmAMthI jemane zAMti, udyama, puruSArtha ne avakAza joItAM hatAM emanA AzarAne gaDha banavAnI hatI. ne e ene kALamIMDha paththarane keTa hate. ene mATe baraDA
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 jagatazAha mAMthI paththaro AvyA ne ene mATe pAsenI pANakhANane ajaba paththaro paNa AvyA. tadabIrane takadIra kevI yArI Ape che, enuM eka jIvatuM-jAgatuM udAharaNa AMhIM hatuM. gaDha bAMdhavo hato ne tAbaDatoba bAMdhavo hate. ane jANe bAMdhavAnI badhI sagavaDa paNa dharatImAtAe tAbaDatoba karI ApIH tyAM akhUTa pANakhANa nIkaLI; kacchanI retALa dharatImAM pANakhANanI te kalpanAye na thaI zake, tyAM e nIkaLI; ane te paNa jyAM gaDha bAMdhavo hato tyAM ja nIkaLI ! e pANakhANa paNa kevI ? enA eka paththarane ghaDIne sapATa karIne mAthe bIjo evo paththara mUke ne upara pANI reDe; basa, kAma pUruM ! pachI ene bIjuM kAMI na joIeH na cUne joIe, na mATI joIe. A gaDhane cAre cheDe cAra dharmadhAmaH eka khaMDA mahAdeva; bIju, dUdAharinI vAva ane enI pAse zaMkaranuM dhAma; trIjuM, khImalInI havelI ne khImalInI masjida, cothe, selAra vAva ne gAmadevatA. gaDhanA A cAra daravAjA, cAra khUNa. ne gaDhanI madhyamAM eka bhavya jinAlaya. dariyAmAMthI maLela somanAthane ghaMTa somanAtha mahAdevane samarpavAne jyAre jagaDUzA seminAtha gayA hatA, tyAre e pitAnI sAthe tyAMthI somapurA salATane letA AvyA hatA. e kALamAM salATa eTale samapurA. e bhavya maMdiramAM pravezatAM ja jANe parama zAMti lAge. barAbara sAme mukhya maMdira, ne beya bAju maMdironI-derIonI hAra. mukhya maMdiranI pAchaLa paNa derIonI hAra. ekaMdara bAvana derIo thAya. emAM ArasanuM jaDatara, havA-ujAsanI pUrI sagavaDa. emAM evI karAmata karelI ke ekeeka maMdiramAMthI bhAvika ekeeka mUrtinAM darzana karI zake ! maMdirane madhyamAM rAkhIne cAra mukhya mArgo ne mArganI beya bAja nAnAMmoTAM hATa ne emAM jagatamAM banatI kaI paNa cIja
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadheDAne zIMgaDAM UgyAM! 201 vaicAya. anekavidha nAnImeATI kArIgarIo, udyogA, hIrAnA jaDatarathI mAMDIne mATInA kAma sudhInI kaMIka cIjo tyAM vecAya ane kharIdAya. tyAM pAThazALA hatI, ane hunnarazALAo hatI. rAjAone emanI TUMkI najaranI rAjakIya khaTapaTanA leAhiyALa kAdavamAM ALATatA rahevA daI ne, 'tamane mArIne, tUTIne, saLagAvIne, DhAranI jema jIvatA vecIne paNa ame jIvIzuM' evI AkhIye rAjavaTa upara pITha vALIne * ApaNe paraspara ekakhIjAne jivADIe ne paraspara ekakhIjAnA sahArAthI jIvIe 'nI vAta ja tyAM maDAI hatI. tyAM peAtAnA bacAva mATe jAte laDavAne badhA ja taiyAra hatA. jarAka eka maraphA vAge te gaDhanI rAMga upara hAjara thavAmAM kAI juvAna ke jIvatI pAche paga bhare ema na hatuM. chatAM tyAMthI kAI TukaDI, kAI TALI pArakA gAmane lUTavAne kacAreya nIkaLatI naheAtI. mukhya madiranA zikhara uparathI AkhIye bhadrAvatI jANe bhagavatacaraNumAM sUtelI dekhAtI. tyAMthI ene AkhA vahevAra dekhAtA. tyAMthI enA baMdaramAM nAMgaratAM vahANA dekhAtAM. tyAMthI vaNajhArAonI vATa dekhAtI. e zikhara upara jinazAsanane sapheda jhaDA pharakatA hatA. bhagavAna paramadevasUri jagaDUzAnA guru. potAnI sAhasika sAdAgarImAMthI avakAza maLe tyAre jagA ne emanAM patnI emanA careNu sevatAM. A gaDhanuM jyAre vAstu thayuM tyAre e utsavamAM gujarAtanApATaNanA rAjA vIzaladeva vAghelA jAte tyAM padhArelA. tyAre kacchanA jAme| padhArelA. tyAre jagaDUzAnA je gaDhane mATe peAtAne ATaluM mAnabhaMga thavuM paDayuM hatuM, e gaDhane jovAne chUpA vezamAM pIthala sumarA paNa AvyA hatA ! pIthala sumarAnI makarANunA dariyAnI dAvedArI ne seAdAgarI vATane manasvI rIte AMtaravAnI rAjavaTa te khatama thaI hatI. ne e khAtamAnA sarvanAzamAMthI pharI vAra e kAI paNa
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra72 jagatazAha avatAre jAge evI na hatI. nagara samaithI karIne mArge lakhapata pahoMcavuM, lakhapatathI bArADIne kAMThe kAMThe sAta zeraDAne nAke javuM; tyAMthI haLavada ne haLavadathI karNAvatI, ne karNAvatIthI pATaNa pahoMcI javuM-pIthala sumarAnI mahattvAkAMkSAo AvI pAra vagaranI hatI. tyAM sAta zeraDAnA purANA mArga uparane A gaDha ene bhAre naDatara samo banI gayo ! hamIra sumarAnuM jUnAgaDha uparanuM jUnuM vera paNa pIthale pitAnuM karyuM hatuM. jyAre turakANe bAjanI jema mAthe kALaochAyA nAMkhatA hatA, tyAre A mANasa purANuM veranuM bhAthuM laIne pUrvajonA veranI vAsanAnA bhUta je bhamate hate. bhaviSyanAM daza varSamAM ja sumarAvaMzane sarvanAza thavAne hate; paraMtu e bhayAnaka bhAvathI e hajI ajANa hate; ane bApadAdAnA mithyA gauravanA dIvAnA helavAyevA megarA jevo e pitAnI AgamAM pote ja jalate hato. AvI hatI A bhadrAvatI nagarI. e te devone paNa asUyA Upaje evI alakAnagarI hatI. dvArakAne paNa asUyA Ave evo ene koTa hato. ane svarganI apsarAone paNa ramavA AvavuM game evI sohAmaNuM e nagarI hatI. ne e nagarImAM vasIne jagaDUzA zeTha sAta sAgaranI sedAgarI kheDatA hatA. e pite dhana kamAtA hatA e te moTI vAta hatI ja, paNa bIjAne dhana kamAvA detA hatA e te ethIye moTI vAta hatI ne ethIye vadhAre moTI vAta te jAtamahenatanAM prAmANika dhaMdhAne abhAve jamAnAmAMthI corI ne lUMTane rAhe caDelI kAmone emaNe dhaMdhArojagAra ApyA hatA, e hatI. e nagarInuM abhaya sahune hatuM. enI dhajA pharakatI dekhAya eTalA pathakamAM kaI laDAI thaI zakatI na hatI; kaI takarAra thaI zakAtI na hatI; koI cerI ke lUMTa thaI zakatI na hatI; keAI raMjADa
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadheDAne zIMgaDAM UgyAM 273 thaI zakatI na hatI, tyAM puruSArtha sivAya bIjuM koI samAjakAraNana hatuM; zAMti sivAya bIjuM koI rAjakAraNa na hatuM; ne jAtamahenata ane udyama vagara bIjuM kaI jIvana na hatuM. evI hatI e nagarI. gujarAtanI tavArIkhamAM enA jevI bIjI kAI nagarI thaI nathI ane bIjI koI thavAnI nathI. A nagarImAM Azare meLavanArAo paNa kevA kevA hatA ? bhAyAtenI bhabhUkI UThelI takarAramAMthI jAna bacAvavAne khuda pIthala sumarAne A nagarIne Azaro meLavavo paDyo hate. ekavAra te khuda vIzaLadevane paNa A nagarInI otha levI paDI hatI. turakANAe mAMDugaDha upara na jIravAya evI cAla cAlI tyAre khuda devapAla paramAra ne amarAzAnAM kuTuMbee paNa ahIM Azare lIdhuM hatuM. tyAre jaMgaDUzAnI saMghAranI birAdarI mAMDuMgaDhane rakSaNa athe UtarI hatI. mAMDuMgaDhanA daravAjAmAMthI turakANene pAchA kADhatAM cAvaDA saMdhAra tyAM vIrate mUo hate. khuda jagaDUzA zeTha mAMDugaDhanA bacAva mATe caDI gayA hatA. turakANo sAme vizaLadeva vAghelAe jaMga khele ne AbunI taLeTImAM e bhISaNa saMgrAma khelA. e jaMgane mATe vizaLadeva vAghelAne gujarAtanA sainyane mATe jagaDUzAe ghoDAo pUrA pADavA hatA. vizaLadeva vAghelAe gujarAtanA sinya mATe ghaDAo maMgAvyA hatA. vahANamAM AvelA A ghaDAo jyAre vahANanI sAthe khaMbhAtanA baMdaramAM DUbI gayA, tyAre jagaDUzAhe e mATe heramajhathI vahANenI AkhI vaNajhAra vahetI karI hatI. bhadrAvatInA mAthA uparathI kaMI kaMI sArAmAThA, kaparA ane kaThaNa itihAsa vahI gayA. AsapAsanI duniyAmAM bhAre UthalapAthale thaI, rakta vahyuM, chatAM A jagaDUzAe bhadrAvatIne lehIne raMga paNa 18
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 , , jAtazAha lAgavA dIdhA na hate. mALavAmAM hatyAkAMDa racAyA, racAtA rahyA. rAjA bhejanA vaMzaja paramAra bhAIoe jAdavAsthaLImAM barabAda thavAnuM ja kabUlyuM ne dilhIne turakANa nirAMte e beyane kaLiye karI gaye! mAMDugaDha turakANAthI bhiDAtuM-bhIMsAtuM rahyuM. gujarAta upara turakANone navo jaMga taLA, gherAye. devagirinI manISA paNa hajI adhUrI rahI hatI. lATamAM zaMkha solaMkI ne vazaLadevanA khaMbhAtanA maMtrI vastupALa jIvanamaraNanA jaMgamAM saMDovAyA hatA. sindhamAM sumarA vaMzanA sarvanAzane AraMbha thaI cUkyo hato. AkhuM gujarAta, mALavA, siMdha ne dakhkhaNa jANe eka khAMDaNiyAmAM khaMDAI rahyAM hatAM. tyAre eka bhayaMkara AtmAnI paLe jANe AkAzamAMthI nIce Utaryo ne nAtajAta, kema, dharma, zurAtana, itihAsa, saMskAranA keI paNa jAtanA bhedabhAva vagara sarva keIne sarvanAza karIne ja jaMpavA mATe laMbAye. koI jAdugaranI jANe kaI tilesamI lAkaDI pharI gaI! sarvatra jANe stabdhatA chAI gaI! ramAtra thIjI gayAM. jaMgamAtra thIjI gayA. rAgadveSa tamAma thIjI gayA. eka divase paramadevasUrie jagaDUne bolAvyA. vaMdanA karIne zeTha UbhA rahyA, tyAre gurudeve ene dhIragaMbhIra avAje kahyuM: . "vatsa! tArI ane bhadrAvatInI, tArI ane tArI gRhiNInI, tArI ane tArI sodAgarInI kasoTInI ghaDI AvI pahoMcI che. yuddha, lUMTa, kApAkApI, e tamAmanI apekSAe zAMti ane sodAgarIne ja tuM maMtra japate AvyuM che. Aje tArA e maMtranI meTAmAM meTI kasoTInI ghaDI AvI pahoMcatI mane bhAse che."
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAla puruSArthI mAnavInI parAkASTA kaI ? potAnA mahAna zatru sAme yuddha karavuM ane zatru upara sarasAI meLavavI e mAnavajIvananI parAkASThA A H kAM teA mAnavI peAtAnA zatrune harAve; kAM tA peAtAnI AsapAsanA kaparA saMyeAgA upara savAra thAya. 19. puruSArthI mAnavI kAM te vijayanA thAkamAM mare. khAdhuM, jhAjhI kiMmata nahIM. .... .... .... parAjayanA saMtApamAM mare, kAM tA pIdhuM ne rAja karyuM, enI ene mana jagaDUzAe bhujabaLathI peAtAnA bhAgyanI parIkSA karI hatI. ene duzmane sAme yuddha karavuM paDayuM ne eNe duzmane ne parAjaya karyAM. eNe sAdAgarI mAMDI ne gujarAta mATe varSothI baMdha evI makarANunI dariyAvATa ughADI. eNe amarAzAnI pratijJA pUrI karI ane vANimAnA dIkarAne chAje evA svayaMvaramAM varamALA paherI. sAla zeThanA A sAhasika sute jIvananI manISA pUrI karI. rAjavIonA havAmAM tALAI rahelA ke dharatI upara nAcI rahelA kalaha, kleza, raktapAta ane AganA dhUmanI nIce eNe bhadrAvatI nagarI bAMdhI, bhadrezvaranuM maMdira bAMdhyuM ne bAMdhIne enAM nAma dIpAvyAM. paraMtu hajI ene eka mahAzatrunA kApa sAthe juddha karavAnuM bAkI hatuM. e kApa keAI mAnavInA heAtA, ke koI rAjAnA paNa
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 jagatazAha na hatA; e kApa dharatIneya nahote ne dariyAneya nahotA. e kALe kepa hata kudaratana-joke svAthI mAnavIoe emAM pitAne hAtha ane sAtha devAmAM kAMI bAkI rAkhyuM na hatuM ! saMvata 1313mAM varasAda na AvyuM. mAnavIe jANyuM, haze, A te megharAjA kahevAya ! rIjheya kharo ne khIjeya kharo ! Ameya varasAda Ave toya A sulatAne, mahArAjAo, rAjAo, darabAro, ThAkare, phojadAro ne maMDaLezvara kyAM dharAIne dhAna khAvA de che ? " varasothI e lekanAM ghaDAM ane dhADAM ekabIjAnuM rAja lUMTI levA mATe, ekabIjAthI sarasAI meLavavAne mATe gAma gAmanI sImo UbhA pAkathI laherAtI hoya tema bheLe che. varasAda ocho Avaze. khetaro sUkAM bhaMTha banaze te emane utpAta eTale ocho thaze! bhalA, badhA ja rAjAo vaDe te pachI rAjAone paNa rAjA megha rAjAye kyAreka kema na vaMThe ? A te A bhUminAM ja kaI pApa jAgyAM lAge che !..cAlo bhAI, jema tema karI varasa kheMcI nAMkhIzuM... dezamAM kyAMya anAjana saMghare nahote. dezamAM kyAMya salAmata rasto nahoto. dezamAM kyAMya rasakasathI bharelI khetIne vaga nahoto. kANa khetI kare ? pitA jega ke ethI jarAka vadhAre pAka Utare ne e pAka ghara bheLA thAya, eTale gaMgA nahAyA ! laDAIne kAraNe pArake rAjA AvIne je tamane nA tUTe te laDAIne nAme tamAre rAja AvIne tamane lUTe! jyAM jAnamAlanI salAmatI nahi, kyAre kyAMthI kenuM lazkara Avaze ene kaI khyAla nahi, kayA kAraNe juddha bhabhUkI UThaze ne konI sAthe bhabhUkI UThaze ene rAjAne pitAneya khyAla nahIM, tyAM koIne paNa salAmatI lAge ja kevI rIte ? - jyAM khede uMdara ne bhegave bhoriMgane nyAya pravatate heya ne jyAM gAmaDe gAmaDe evA bhoriMge beThA hoya, tyAM mahenata koNa kare? zA mATe kare ? eTale saune ema ke A duSkALanuM varasa te game tema
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAla. 277 karIne kheMcI kADhIzuM-chevaTe peTe pATA bAMdhIne ke eka TaMka khAIne paNa calAvI laIzuM. vi. saM. 1314nI hoLInI sAMje gAma gAmane pAdara gharaDerAo ekaThA thayA. gAmataLa pAse koI UMcI jagyA, keAI TekarI, kaI maMdiranuM zikhara dekhAyuM tyAM e gayA. jANakAroe barAbara saMdhyAkALe gAmataLanI zakya eTalI UMcAmAM UMcI jagAethI dhULanI capaTI verI-leTathIe bArIka raja havAmAM uDADI. e dhULa havAmAM laherAvAne badale nIce besI gaI. e joIne gharaDerAoe mAthAM dhuNAvyAM : "dhAyuM te dharaNIdharanuM thAya che, paNa varasa moLuM thAya ema lAge che!" A citra gayo. baLabaLato vaizAkha ca. dAvAnala jevo jeTha gayo. paNa AbhamAM kyAMya vAdaLI ja nA dekhAya.....dharatI upara khAlI garama pavana vegathI uttarathI dakhaNa phUkAto jAya. ne garama paNa kevo ? ene sparza thAya te aMgamAM lahAya UThe evo ! kudaratane niyama che, jyAre jUnI havA cAle tyAre havA ThaDI bane. paNa ahIM te kudarate e niyamane UMce mUkayo hato. A te havA jema cAle ema vadhAre garama banatI hatI. pavana eTale garama vaheto ke ghAsanI gaMjI, ghAsanuM bIDa ke vAMsanA vanane ene sparzamAtra thAya ke e saLagI UThe. jAvA pAse barAsane beTa che. tyAMthI vahANa bharIne kapUra AvyuM hatuM. pavananI sahI nA zakAya evI garamImAM e badhuM dhakkA upara ja saLagI gayuM pANI te kyAMya na maLeH nadInALAM sukAI gayAM, saravara badhAM sukAI gayAM. aSADha, zrAvaNa, bhAdara ne Ase, varSAkALanA e cAre mahinA vItI gayA, paNa AkAzamAMthI pANInuM TIpuMya na paDayuM ! mANasoe peTe pATA bAMdhIne bIjuM varSa mAMDa mAMDa vitAvyuM. ane saMvata 1315nuM varasa te dezane mATe bhayaMkara be.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 jagatAha sUkI dharatI khAvA dhAtI hatI te mAnavIenAM hADapiMjareza khaDakAvA lAgyAM; zeThazAhukArAnAM hIrA-metI khAne paDavAM. anAja te emaneya durlabha thavA mAMDayuM. gujarAta, kaccha ne saurASTra, enA rAjAe judA judA paNa enI vasatI eka. dukALa-akALamAM gujarAta, kaccha, saurASTranAM mAnavI siMdhamAM UtarI jAya ane siMdhanAM baheALAM pANI upara e kaparA divase kApI nAMkhe. paNa pIthala sumarAnuM siMdha atyAre badha hatuM : tyAMye turakANAnAM gheADAM karatAM thayAM hatAM, tyAMya laDAI A maDAI cUkI hatI te gIjanInA bAdazAheA ane nagara samainA jAme! jIvanamaraNanI kaDAbhIDamAM jaDAyA hatA. kaDAMbhIDa te| AkhA dezamAM jANe thaMbhI gaI--jANe kAramA dukALamAM e thIjI gaI. ene badale khaliphA ane kharanA sAdAgare jIvatAM mAnavIonA sAdA karavA nIkaLyA. bApa peAtAnAM cheAkarAMne nibhAvavA cheAkarAMnI mAnuM vecANa karatA, ke chokarAMne vecIne peAtAnA jIva bacAvavA mAgatA. juvAna mANaso gharaDAM mAbApeAne cheADI devA lAgyA. juvAna mAbApe! nAnAM dIkarA-dIkarIone tajI devA mAMDayAM.. kALiyA dhAna paNa bhAre mAMghuM thaI paDayuM! himAlayanI taLeTIthI te TheTha kRSNA nadInA kAMThA sudhI A dhAra akAla chAI gayA. pacAsa pacAsa varSathI A pathaka avirata yuddhamAM paDayo hatA. kAmadhadhA badhA bhulAI gayA hatA. khetI badhI bhulAI gaI hatI. anAjanA saMdharA kAI karatuM niha. juvAnamAtra samajaNA thAya ke tarata peAtAnuM gAma ne khetara choDIne pheAjamAM bharatI thavAne cAlI nIkaLatA. dezamAM ekamAtra vyavasAya rahyo hateA sipAhIgIrIne. AvatI kAlane vicAra ja kAI e karyAM naheAtA, kAI ne thaye nahetA. bhagavAnanA rAjyamAM AvatIkAla jevuM kAMI hoya teAya kAI te dekhAtuM na hatuM, sUjhatuM na hatuM. basa, Aja lUTA--kAInuM
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAla 279 khetara, keAInuM gAma, krAinuM dhana, kAInI gheADI, kAInI kanyA, kAInI nAr ! sipAhIgIrImAM sipAhIne te hathelImAM cAMda dekhAtA hatA ane vasatIne dhALe divase tArA dekhAtA hatA ! AvatIkAlanA vicAra krANu kare--jyAM khuda rAjAnAM ne sipAhInAM AjanAM ThekANAM naheAtAM tyAM ? eTale akAlanA pajo jevA paDyo ke paDatAMnI sAthe e AkhA mulakane jANe pakaDamAM laI ne bhIMsavA mAMDyo. gAmeAnAM gAmeA ujjaDa thayAM ne rastA upara hADapiMjarAnA gaMja khaDakAyA. tyAre.....tyAre.....tyAre...eka divasa gAdhavI baMdaramAM lAkhA vaNajhArA AvyA. paNa e lAkhA vaNujhArA kevA ? sAMtalapuranA jAme lUMTI lIdhAthI ka"gAla banIne mINu vecavA nIkaLelA lAkhA nahi; have te vaNujhAramAM cAlavAne mATe e asala jAtavaMta gheADA rAkhatA, te turakANI DhabakkhanAM pAyajAmA ne baMDI paheratA. e mAthe sAphA bAMdhatA ne sAphA upara chezu` rAkhatA. enI baMDImAM sAnAnAM baTana zAbhatAM ne bagalamAM e phALiye vITALelI talavAra rAkhatA te kreDa upara rajapUtI bheTa bAMdhatA. ene joI ne kAI ene vaNajhArA nA kahe; kalyAMkanA DhAkAra ke darabAra ja mAnI le ! jagaDUzA gAMdhavI baMdaramAM be varasathI vasatA hatA. vahANAnI dekharekha e peAte rAkhatA. mAla mATe meATI meATI khANA emaNe baMdhAvI hatI. emAM e mAla bharatA hatA. badhuM kAma emanI peAtAnI dekharekha nIce thatuM hatuM. eka rIte gAMdhavI baMdara DugarA ane jagalAne sAme pAra, raLiyAmaNI evI varatu nadIne kAMThe hatuM, jyAM ekavAra bhagavAna zrI kRSNacaMdranA pitA vAsudeve mahAyajJa karyAM hatA ane jyAM, lokavAyakA pramANe, bhagavAna vAlmIkinA pUrvajIvana vAliyA bhIlanI-vAlA kAkhAnI janama bheAmakA AvI hAvAnuM kahevAya che.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 jagatAThuM evI vastune kAMThe AveluM gAMdhavInuM baMdara, e kALamAM, najIkamAM najIkanI vasatIthI, DugarA te jagale te sAme pAra, Azare vIsa jojana dUra thAya. tyAM ekavAra lAkhA vaNujhAre| AvyA. enA pUrA bhabhakAmAM AvIne e zeThane maLyA. eNe kahyuM : * zeTha ! atyAra lagInI jiMdagImAM jeTaluM raLyA hazeA, eTaluM atyAre eka varasamAM raLavAnA meA AvyA che ! ' * ema ke ? ' hA. lakSmI cAMdalo karavA AvI che, eTale huM Avyo chuM tamArI sevAmAM. ' 6 bhalI karI. ' 6 zeTha, tame tA mane yAda nA karyA--kayAMthI kare ? paNa ApaNe nAtA jUne. tamAre zeTha, pahelAM mane khaTAvavA joze. ' "paNa vAta zI che? " are ze, tame jANatA nathI ? bhAre akALa AvyA che. khe varasathI varasAda paDyo nathI. dezamAM kayAMya anAjanA kaNa pAkaLyo nathI.' 6 bhAre ugra akALa che lAkhA ! ' hA, zeTha. vAta karI mA, evA kAramA akALa AvyA che ke atyAre teA mA dIkarAne khAya che, dIkarA mAne khAya che; bApa chekarAMne khAya che! peTaDaye kAme kuLanI kulanAra teA zuM, paNu rUparUpanA aMbAra jevI rAjarANI joItI hAya tAya maLe che ! ' .6 bhagavAna paramadevasUrijIe AjathI be varSa pahelAM mane bhAvI bhAkhyuM hatuM--dhAratama kALa Ave che evuM ! zuM, evA kALa AvI paheAMcyA ? '
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAla 281 "vAta kare mA zeTha! paramadevasUrie bhAvI bhAkhyuM e sAcuM bhAkhyuM. ne zeTha, same te tameya barAbara samajyA, he !' "huM samo barAbara samaje. ema ne?" "hA. dhadhe mAre vaNajhArAne raho ne zeTha, eTale ke sadA gara zuM vahANavaTuM kheDe che, e te mAre mArA dhaMdhA mATe jANavuM ja joIe ne ? kAne sAMbhaLyuM ne ekabe vAra AvIne jAte joI paNa gayo ke zeTha jagaDUzA te malabArathI ne laMkAthI, jAvAthI ne IrAnathI anAja maMgAve che. kahe che ke zeTha, tame te TheTha khattAthI anAja vaharI maMgAvyuM che ne kahe che ke ahihAlanA vaNigAone te tamArI UbhI dUrI che anAjanI; vijayamAMthIye anAja AvyuM che.' evuM che kharuM lAkhA !' A mane ema ke mUDAnA mUDA anAja maMgAvIne jagaDU zeTha jevo sodAgara senA, cAMdI, makhamala ne ghoDAone badale A dhULa jevA dhAnamAM zuM moTuM nAMkhe che ?" lAkhA, dhAna hajIye tane dhULa jevuM lAge che ?' e ja vAta karuM chuM ne zeTha ! te tamArI caturAInAM keTalAM vakhANa karuM ! A bIjo koIka kAcI chAtIne sodAgara hoya te e, kaI jati, sAdhu ke jegIe meSa-vRSabha-mithuna ne dhana-makara-kuMbhanAM cekaDAM pADIne joza joyA hoya enA upara, pitAnI AkhI sodAgarInuM jokhama nA kheDe. tamArI chAtI kharekhara, pAkI !' - "mArI chAtI tane kaThaNa lAgI, lAkhA ?" "hAste. dhAnane kharIdI lAvavA karatAM ene saMdharavAmAM kharAjAtA vadhAre lAge. e kAMI pAkI chAtI vagara bane ? be be varasathI tamArAM se se vahANo bIje kAMI ja na kare, je anAja Ave e badhAne basa, saMdhare ja kare !... sAcuM kahuM te, mane te manamAM hatuM ke, A vANi bahu caDyo che te maravAne thayo che! heThe paDaze te pIvA pANIye nahi mAge ! e gAMThanAM gepIcaMdana gumAze ne dhAnanI dhULa
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ sara jamatazAha caze tA ene ukaraDe pheMkI devAnI majUrIye mAthe paDaze ! paNa nA zeTha, kAna pakaDuM, gajabanI chAtI tamArI ! AvI chAtI me" teA keAInI bhALI nathI ! sAdAgara tA meM mulaka mulakanA joyA, paNa emAMthI keAI tamArAM khAsaDAM upADavAneya lAyaka nahi, hA ! ' " * kema AvaDu' badhuM ? ' ' 'are, tame e varasa sudhI pakaDI rAkhyuM, te Aja tA ene eka eka kaN sAnAnA thaI gayA che. mArA zeTha ! basa, have khANA khAlA, vakhArA ughADI nAMkhA te mane pATha bharavAnI rajA ApeA, eTalI ja vAra. tamArI sAta bhavanI te zuM, baheAMtera peDhInI bhAvA bhAMgaze; ne mArA jevAnIya chevaTe A bhavanI te| bhAMgaze ja ! have huM haMkAravA mAMDuM mArI vaNujhAra ne tase mAMDeA kAMTA ne eka mUDA dhAnanI sAme mAMDA eka mUDA sAmuM jokhavA ! zeTha, jojo te kharA, tamArI havelIyuM nakarI senAnI banI jaze !' 'lAkhA ! tuM AvyA. e bhaluM karyuM. have khIjA vaNajhArAeneya melAva ! " * are zeTha, gAMDA thayA kAMI ! vANiyAne te vaLI vepAranI rIta vaNajhAre zIkhavatA haze ? hajI varasa AkhuM kApavAnuM che. jarA khecI rAkhA, khecI rAkhA, kamAvAnI meAsama hajI huve ja Ave che-- tamAre ne mAre--mAre emAM khIjA bhAgIdAra nathI joItAH bhAgiye e teA abhAgiyA, kahevAya ! ' ' lAkhA, paNa mAre tA eka nahi, paNa aneka vaNajhArA vahetI karavI che, enuM kema ? ' - paNa enuM kAMI kAraNa, ze ? zuM, A akALa mahinA mAsamAM UtarI jaze, ema mAne che tame ?' 'nA. pazu lAkhA, meM A jIvanamAM pahelA paga mAMDyo hato tyAre ja me mArI strIne vacana ApyuM che jene kAMya kazAya Azare nahi hAya ene jagaDU AzA Apaze. eTale teA bhagavAna :
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAla 283 zAsanadeve mane sahAre Ape. lAkhA, huM te keNa mAtra ? mArI hesiyata paNa zI ? lAkhA, jagaDU te nimitta mAtra che. A eka mANasathI jIbha kacarAI gaI ane e mANasanI kanyA mane satInI jema zraddhAthI vaLagI rahI..bhagavAna zAsanadeve pitAnuM kArya karavAne mane te mAtra bhaMDArI nI jANa! lAkhA, A zuM jagaDUnI peDhI che? are gAMDA, A te eka mahAsatInI peDhI che, mahAsatInI !' huM nA samaye tamAruM kahevuM, zeTha !' "jene Azaro na hoya ene Azare Ape e mArA kaMtha - mArI lakSmI e vrata upara te mArA gharane pAvana karI rahI che. lAkhA, huM koNa? huM te khAlI kAsadiye chuM, kAsadi- jamaNA hAthe laIne DAbA hAthe denAro huM te zuM mAtra bhaMDArI ! ne zAsanadeva mArI kasoTI kare che : "bharose soMpelI thApaNa e parata kare che ke nahi ?' lAkhA, A khANo UghaDe che Aje. enI vaNajhAro vahetI thaze. tAruM mahenatANuM tane maLatuM raheze. tuM tAre have piThe vahetI kara." kakyAM? kema ? kevI rIte ?" cAre kera, jyAM anAja nathI tyAM! jene joIe ene ! cAre kera anAjanI relamachela karI de! mArAM vahANe hajI cAlyAM ja Ave che anAja laIne, ne cAlyAM AvatAM ja rahevAnAM che. tuM tAre anAja vaheMcavA mAMDa ! " "paNa dAma ? enAM kaMI dAma to nakkI karaze ne, zeTha !' "dAma nahi; ema ne ema. keIne huM dAna dete nathI, eTale dAnamAM Apa" ema huM kahetA nathI. paNa je bhUkhyAM hoya e tamAmane tuM anAja Apaje ! vaheMcavA mAMDa tArI zakti hoya eTalI jhaDape !" - "are zeTha, A te kuberabhaMDArI paNa pahoMce nahi evI vAta karI ! AmAM te tamArI peDhI ne tamArI sodAgarI beya gArada thaI jAya ema che ! Abha phATe tyAM thIMgaDuM devA jevI vAta che A to !'
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatazAha "e thIMgaDuM kyAM mAre ke tAre devuM che ? huM te mArA bAnane dhaNI lAkhA ! enI pata rAkhavI ke na rAkhavI e te bhagavAnanA hAthamAM che. huM mAruM kAma karuM, bhagavAna bhagavAnanuM kAma karaze !' lAkhAnuM mana mAnyuM te nahi, paNa bIjI rIte anAja maLe ema na hatuM. ane pachI te bhadrAvatIthI ne gAdhavathI poThe bharI bharIne anAja ravAnA thavA mAMDayuM. gujarAtanA rAjA vIsaladevane khabara paDI ne eNe vasatImAM vahecavAne anAja maMgAvyuM. dilhInA suratrANane khabara paDI ne eNe paNa hAtha lAMbo karyo. ne AMhIM te zAha haiya, phakIra haiya, rAjA hAya, raMka hoya-keIneya ne te hatI ja nahi. alakamalakathI vahANa AvatAM ja gayAM. piTho dUra dUra, nIce cheka kRSNane kAMThe pANI pIvA mAMDI, upara cheka gaMgAnAM nIramAM paga pakhALI rahI. koIneya nA nahi! koInAye upara upakAra karavAne dAvo nahi! keIneya dAna ApavAnuM abhimAna nahi! * dharatI mAtAe pedA kareluM dhAna dharatIne saMtAnanI bhUkhane hutAzana zamAvavAne akhaMDa pravAhe cAlyuM. cAlyuM.....uttaramAM cheka gaMgA kAMThA sudhI, dakhkhaNamAM cheka kRSNanA kAMThA sudhI....." " "lakSmI !' eka divasa jagaDUzAe pitAnI patnIne kahyuM : "tAruM mana te kacavAtuM nathI ne ?' e mane pUche che, nAtha?' - "A badhuM tAruM che ne tArA lekhe jAya che. ApaNuM gharavAsane A kaoNla che." mane A game che mArA nAtha ! mArA mananeya game che. hajAre mANasanA jIva lenArA zAha te A jagatamAM kaMIka thaI gayA che, ane thaze; paNa hajArone jivADanAra te mAre jagatazAha eka ja !" ' " lakSmI, eka vAta kahuM tane ?'
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAta 6 kahe ! ' 285 jo, sAMbhaLa. A badhuM jyAre pUruM thaze ne, tyAre ApaNe kadAca rastAnAM rakhaDatAM bhikhArIo paNa thaI jaI e ! IrAna ane maskata, jAvA ane barAsax, khattA ane khAnA, vijaya,* ahiaAla ane laMkA--badhe ja sthaLe mArAM sAdhana ane sAmagrI, mArI dolata ane saMpatti, mArI zAkha ane AbarU kevaLa A eka ja kAma mATe vaparAya che. sivAya anAja atyAre khIjI kAI kharIdI thatI nathI. ApaNuM kAI vahANu khIjA kAI kAmamAM rokAtuM nathI. A badhuM pUruM thaze tyAre...tyAre.. ApaNe kadAca kAMI ja nahi hoI e ! ' 4 te emAM zI phikara che? A badhuM eka vAra hemakhema pUru thAya, pachI bIjI manISAye zI che? bhAga bhagavavAmAM ApaNe kAM maNA rAkhI che ? kubera bhaMDArIne bhogavavA niha maLyuM hAya eTaluM meM te tame bhAgavyuM che ! hIrA ane metIthI te ApaNAM saMtAne pAMcIke ramyAM che ! navalakha aMbara eka vAra paherIne khIjIvAra ApaNe vAparyuM nathI. ApaNe AMgaNethI kAI bhUkhyA-dukhyA pAchA gayA nathI. bhagavAne ApaNI pata rAkhavAmAM maNA rAkhI nathI. mArA nAtha ! te A eka pata pAra utAre...pachI kadAca bhikhArI thavuM paDe tAya zuM ? bhagavAnane zuM eka jagaDUnI phikara che ? lAkhonI phikara bhaLAvavA to eNe ApaNane ATaluM ApyuM. enA mahAkAya mAM ApaNA ATalA upayeAga thayA e zuM e che? mane jarAya reMja nathI. ' jagaDUne enI patnIneA sAtha hatA, enAM saMtAneAne sAtha hatA. ene rAtadivasa khIjU kAMI kAma na hatuM, bIjI kAI cintA nahetI. * x jAvA pAse eka beTa che. tyAM kapUra ane anAja khUba thAya che. tyAMthI ApaNA dezamAM anAdikALathI kapUra AvatuM eTale Aja paNa tyAMthI AvatA kapUrane ApaNe kharAsakapUra ke kapUrabarAsanA nAmathI eLakhIe chIe. Aje siyAma ane phrencahindI cIna kahevAya che te pradezanuM nAma vijaya hatuM ane tyAM dakSiNanA pAMDaconuM rAjya hatuM.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jagatapahe anAja Ave ane jarUravALAne e jhaTa paheAMcatuM thAya eTalI ja enI ciMtA hatI. anAjane cArakAra pahoMcADavAnuM kAma lAkhAnuM hatuM. e anAjane saMdharavA-sAcavavAnuM kAma khImalInuM hatuM. uparAuparanA A trIjo akALa...kArataka gayA, mAgazara gayA, peSa gayA, mahA, phAgaNa ne caitra paNa gayA. have mANasa Abha sAme mITa mAMDI beThA : have tA vAdaLAM baMdhAvAM ja joI e. have...ve...have... etarAdA vAyarA zarU thayA !...vAyarA zarU thayA !...vAyarA paNa kevA ? aMgane aDe te khAla utAre evA garama! mANasa khyAla na rAkhe tA ene Takkara mAre evA...e vAyarAthI e be varSanA sukkA pradeza upara dhULanuM e mahAvAdaLa chAyuM...AkAza dhUMdhaLuM dekhAya, kayAreka cAra cAra divasa lagI sUraja na dekhAya evI DamarI jAmI jAya. x X X 6 zeTha ! ' eka divasa khImalI AvyA te bhAre haiye Ubho rahyo. enI AMkhamAM AMsunI dhAra hatI. ' kema, khImalI ! zuM che ? ' khImalIe kheAlavA prayatna karyAM, paNa enI jIbha na UpaDI. 'zuM che ? " " * zeTha !...zeTha !...dharamIne ghera dhADa !... zuM kahuM, zeTha ?. bhAI, vAta teA kara ! khabara teA paDe! ' dariyA khaLabhaLI UThavyo che ze !...ne... khabara AvyA che ke...' " ( khela te bhAI, ApaNAM vahANa DUbyAM, ema ja ne?' * eTaluM heAya tA tA huM kahevA na AvuM zeTha! A aa enA thIya vizeSa che. , ' zuM ? ' 'tAphAnamAM...eka vahANu DUjhyuM...ne emAM mahetA kAma AvI gayA !' mahetA eTale jamAI; jagaDUzAnI juvAna vayanI putrIne pati ! te A vAta bIjA koI ne kahI che ? ' 6 * nA zeTha ! '
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ akAla 287 "te have kaIne karIza nA. ja, lakSamIne bolAve !" samAcAra sAMbhaLIne lakSmI stabdha thaI gaI je, sAMbhaLa! keI aphasesa atyAre karavAne nathI!" jagaDUe kahyuM : "keI zaka ke pAtharaNAM atyAre karavAnAM nathI. tane khabara che ne lakSmI, ApaNe Aje bhagavAnanA nAme eka jagana mAMDIne beThAM chIe! e jaganamAM bhagavAne ApaNe A bega mA haze. paNa ApaNuM kAma cAlu rahevuM ghaTe. have AdaryuM aMdhUruM nA rahe !' zeTha !..zeTha !...zuM karuM?" "kAMI nahi. vANiyAne dIkaro bhUkhyA mAnavIne pahoMcADavAnA anAjanA vahANa upara na DUbe te bIje kyAM DUbe ? ApaNA mATe evAM vIramata kyAMthI ? lakSmI..." kALajuM kaThaNa rAkhIza, mArA nAtha ! ApaNuM pata bhagavAnane hAtha che. Aje te Akho mulaka duHkhI che. paNa ApaNuM yazabA hajI nAnI che !.basa nAtha! eTale ja kaleza manamAM rahI jAya che !" traNa traNa varasanI megharAjAnI ATalI nirdayatA ane ATale kepa..ne e kopane sAmane eka sodAgara kare ?...jANe megharAjAnA mahApitA dariyAne roSa jAgye : "mArI dayA upara enI sodAgarI, mArI dayA upara enI saMpatti, mArI dayA upara enI AbarU! ne prajAne nAza karavAnA-A nirmAlya, aMdaraaMdara jhaghaDatI, aMdaraaMdara raktapAtamAM rAcatI prajAne nAza karavAnA-mArA daivI nirdhAramAM vaLI eka sodAgara aMtarAya nAMkhe che.ne..ne..ne..enAM vahANa mArI chAtI uparathI cAlyAM jAya, e huM joI rahyuM ?' vaizAkha mAsamAM dariyAe mAjhA mUkI. enA gAjUsa UThIne dharatI upara ghUmI vaLyA, ne enAM mojAMo kAMThA upara dhasI dhasIne kaMDArane nAza karavA lAgyAM. tyAM samAcAra AvyAH "zeTha, anAjanAM aDhAra vahAre AvyAM che...paNa....paNa....baMdaramAM AvIne e nAMgarI zakatAM nathI !'
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. ... ... ... ... paMdaranI pALa gAdhavI baMdara.jagazA zeThanI sodAgarInuM baMdara gAdhavI; cAvaDA saMghAre ene cAMdalAmAM ApeluM. ( bhadrezvara-bhadrAvatImAM baMdara kharuM, paNa bhadrAvatInA kaNadhAra jagaDUzA ne emanI sAdAgarI vizALa. bhadrezvaranuM baMdara nAnuM, ne vaLI sAta zeraDAnA mAraga upara vasavATanA nagara tarIke enI varaNI thaI tyAre te kacchanA nAme kanaDagata na kare ane pANInI sagavaDa maLI rahe, evI jagyA tarIke thaI hatI, tyAre tyAM AkhA dariyAlAlane AvarI letI sodAgarI Utaraze, ane te keIne khyAla paNa na hatuM. eTale bhadrAvatInA zeSa sodAgaro tyAM emanI sodAgarI karatA ne emanAM vahANenA nejAo dariyAlAlanAM cerAsI baMdaremAM pharakatA. " jagaDUzAnuM kAmakAja gAdhavImAM. emanI sodAgarImAM AkhI saMghAra jAta samAI gaI hatI. ne saMghAra jAtanane bIje hunnaraudyoga nahi, bIjI koI phAve nahi, ne keAInI vahAra paNa nahi, eTale gAdhavI baMdara jagaDUzAnuM. ane emanI tamAma sodAgarI tyAM. akALanA varasomAM anAja mATe jagaDUzane vAsa paNa tyAM ja. eka divasa zeTha jagaDUzA dariyAkAMThe gayA. emanI sAthe lAkhe vaNajhAre, khImalI, saMdhArene saMghapati cAvaDo saMdhAra paNa hatA- saMdhArone saMghapati hoya e cAvaDe saMghAra kahevAya. jagaDUzAne jUne duzmanane sti cAvaDe saMghAra te mAMDuMgaDhanA daravAjAmAM varate,
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaranI pALa 289 mUo hatA. atyAre ene bhAI movara cAvaDe saMdhAra hate. dariyAkAMThe emaNe bhayaMkara dazya joyuM : varatu nadI te traNa traNa kAramA akALa ane varasAda viheNuM kALamAM sAva sukAI gaI hatI. emAM mAtra retI ane dhULa UDatI hatI. | nadInuM mukha sukAI gayuM hatuM eTale dariye jANe dUra gaye hatA. kAMThe dariyAmAM khasI gaye hatA, ne vaLAMka laIne AvatA hatuM. jyAM e vaLAMka lete hatA, tyAM saMdhAronuM mULagAma hiMgaLAja* hatuM. hiMgaLAjanA pAdaramAM eka UMcI TekarI hatI. cheka kAMThI sudhI emAM DhALavALe raste ha. raste karavAmAM jyAM khAMca ke meTAM kAtara AvatAM tyAM sapATa ATA jevuM bAMdhyuM hatuM. AvA sAta oTA hatA. sAdhAraNa rIte dariye pote ahIMthI dUra hatuM. mAtra varata nadInuM pahoLuM mukha ja hiMgaLAja ane gAdhavInI vaccethI sarakatuM. paraMtu dariyAlAle jyAre rudrarUpa dhAraNa karyuM, tyAre jUnI bhUgoLa jANe sAsAva bhUMsAI gaI dariyAnAM bhayAnaka mejane laDha upara leDha, jANe dharatI AkhIne pAyamAla karavI hoya, pralayanAM pANInI rela vahAvavI hoya ema, ghara ghara jevaDA UchaLatA hatA. hiMgaLAjane vAsa Akho dariyA nIce AvI gayuM hatuM. mAtra TekarI uparanuM saMdhArAnI kuLadevI hiMgaLAja mAtAnuM purANuM maMdira dekhAtuM hatuM. TekarI upara, maMdiranA eTalA upara, pANInA leDha upara laDha AvIne pachaDAtA hatA, ane kALI caudazanI rAte jogaNIo karatAlI laIne rAsa ramatI hoya ema garjanA karatA hatA. dariyAnA mojAM ekabIjA sAthe aphaLAtAM ne emAMthI dhoLAM phINo UchaLatAM ne enA chAMTA dUra dUra sudhI, jANe varasAda paDatA hoya ema, verAtA hatA. kAMThAnI aMdara eka eka kesa sudhI, jANe anarAdhAra varasAda varasyo hoya ema, pANInI nIke ane vaheLAo * Aje e miyANune nAme oLakhAya che.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 jagatazAha A kAramAM mojAothI vahetAM hatAM. ane AvA dariyA upara uttarane pavana ekadhArA vahetuM hatuM, ane UMce UchaLatAM mojAone ADI thapATa upara thapATa mArate hate. kyAreka e UMce UchaLatAM mojAnI dizA pheravI nAMkhate tyAre be-cAra moTAM mojAM ekasAmaTAM athaDAI paDatAM ane jANe Abha phATayuM hoya, dharatI phATI hoya ke hAthiye gAjato hoya evA avAjo thatA hatA. tyAre AbhamAM, jANe havAmahela caNa hoya ema, pANInA UMcA UMcA thAMbhalAo racAtA hatA. AkhA dariyA upara mojAne pachaDATa thato ne emAMthI chAMTAo UDatA. e chAMTA upara sUryanAM kiraNe, jANe jagatabharanA hIrA, mANekane pAnAMnI mazkarI karatAM hoya ema, lAla-sapheda-lIlA-pILA raMganI jhaLakatI kaNIo havAmAM veratA hatA. tyAre dariye jANe AkAzamAM caDate lagate ne Abha jANe dariyAmAM DUbavAne AvatuM lAgatuM. mojAMo pharI pharIne hiMgaLAja mAtAnA maMdira sAthe aphaLAtAM hatAM. dharatI ne Abha hAlakaDolaka thatAM hatAM. ane e badhA upara, dharatInA peTALamAMthI vaDavAnala vahI jatuM. hoya ema, pavana gAjate vahI jatA hatA. AmAM bhayAnaka acarajanI vAta ATalI hatI. sAmAnya rIte pavana dariyA uparathI dharatI upara Ave; Aje A AkhAye akALamAMka pavana dharatI uparathI dariyAmAM to hate ! pariNAme jANe dariyAnA leDha ne pavananA leDha sAmasAme Takkara letA hatA. dUra dUra dariyAnI sImamAM jagaDUzAnAM aDhAra vahANe dekhAtAM hatAM. keI bALaka potAnA hAthamAM dhanaterazanuM dhamadhamiyuM ghumAvate haiya, ema e vahANo ghaDImAM jANe AbhamAM caDatAM, ghaDImAM jANe dariyAmAM gArada thatAM lagatAM. A kAramo dariye, A sAme ane tUphAnI vAvaDe, emAM * Aje harSadamAtAne nAme oLakhAya che.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ padaranI pALa 291 kAI vahANu kAMThe Ave kema karI ? pAchaLa bhUkhyAM mAnavIe anAjanI rAha jotAM hatAM, ne AgaLa dariyA vikarALa tAMDava karatA hatA ! A aDhAre vahANu DUkhI javAnAM...DUkhI javAnAM !..zeThanI najara sAme, enI lAMkhI sAdAgarImAM, enuM eka paNa vahANa DUkhyuM naheAtuM; paNa Aja tA nakkI aDhAre aDhAra DUbavAnAM ! te...te...hajAreA maNu anAja !... hajArAnI jIvAdArI !... khANabhaMDArA khalAsa thayA hatA eTale have te| A vahANA upara ja mITa ma`DAI hatI--zeThanI, vaNajhArAnI ane mulaka AkhAnI. ane dariyA paNa basa A same ja Ave! tamereA banyA hatA. je dariyAlAle Aja sudhI enA khAnAnI pata rAkhI hatI, have e ja dariyAlAle enA jamAI jevA jamAI laI lIdheA ! enI bALa putrIne vaidhavya ApyuM !...ne e badhA upara e be varasa jaLavAyeluM enuM pata jANe DubAvavA mADayu... !...dariyAlAla tA dAghalA deva: rIjhe tA dIkarA de, khIje te badhuMya laI le ! ane...ane...sAmA pavanamAM keAI cIsa sabhaLAya teA nahi, chatAM Aje kAnamAM evA bhaNakAra UThayo..ne..eka vahANu zeThanI AMkha sAme ja jANe veravikhere thaI gayuM. te dariyA jANe A unmAdathI rAjI thayA. hAya ema, enA leADha jANe cAra AMgaLa vadhu UMce caDayA. jagaDU zeTha joI rahyA : AMhIM kAI kArI phAve ema na hatuM. sAgarane have saMhAranI bhUkha ja lAgI hatI. e bhUkhane pAdhyA sivAya e japavAnA ja na hatA ! ane tyAM te, jANe dUrathI kAi ema, khIjuM vahANu paNa eka meAjAnA adhdhara UMdhuM vaLyuM te nIce paDatAM paDatAM veraNacheraNa thaI gayuM ! naTane tamAze| jotA haiya thAMbhalA upara AbhamAM caDayuM, te meAntanA mArathI phATIne 6 atyAra sudhI cUpa rahelA cAvaDA saMdhAra dhImethI kheAlyA : zeThe ! ' cAvaDA ! tame teA hunnarahAra varasanA dariyAnA ragI ane "
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 jagatazAha dariyAnA sAthI. AvuM tame kyAreya joyuM hatuM?" hA. kyAreka janmArAmAM ekAda vAra te AvuM dariyAnuM gAMDapaNa saMdhAra jue ja che." te A vahANo have nahi bace ?' "nA, ekeya nahIM bace ! ' paNa emAM anAja che. mulakanI e jIvAdorI che. mAruM pata che. mArI paraNetarane kela che." teya nahi bace !" "evaDo moTo mArA upara kapa ? " zeTha, tame te mAne ke na mAne, paNa huM amArA lekenI eka vAta karuM tamane." "A vahANa Ugare ne anAja kAMThe salAmata Utare evI kaI vAta che ? vAta che te evI ja, paNa ene mAnavIna mAnavI e tamArI mati ane marajInI vAta che !' bele. juo...e...A trIjuM vahANa paNa jhaDapAyuM." "vAta evI che zeTha, amane te e amArA jogIoe ane bAvAoe kahI che ke jyAre kRSNa bhagavAna somanAthamAM bhaNatA hatA, tyAre emanA gurunA putrane dariye laI gayo. emane abhyAsa pUro thayo tyAre emanAM gurupatnIe dakSiNe mAgI ke mArA putrane dariye laI gaye che te ene pAcho lAvI Ape ! tyAre kRSNa bhagavAne amArI kuLadevI hiMgaLAja mAtAnI madada mAgI. mAtAjIe madada ApavAnI hA te pADI, paNa eka vacana lIdhuM ke mane pAMca pacAsa varase je bhUkha lAge te mAro bhega huM lauM, emAM tamAre vacavAM na AvavuM! kRSNa bhagavAna te viSNunA avatAra, ne viSNu bhagavAnanuM kAma te jagata AkhAne poSavAnuM, chatAM emanI pAse mAjIe AvuM vacana mAgyuM. " pachI?"
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaranI pALa 293 pachI mAjInI sAthe kRSNa bhagavAna dariye gayA. ane mAjIe emanA gurune dIkare dariyA pAsethI pAcho apAvI dIdho. tyArathI pAMca-pacAsa-se varase, jyAre paNa gAdhavIne kAMThe dariyAne Avo kapa thAya che tyAre, ame saMdhAre te ema ja mAnIe ke mAjI bhega mAge che. amAre te aghera paMtha ne zeTha! ne aghorapaMthIne hiMgaLAja mAne bhoga Apavo paDe. bahu bhAga levAne caDI jAya tyAre mAjIne kapa A rIte bhabhUke. ame mAjIne bhega ApIe eTale e zAMta thAya.' "te tame ema mAne che ke A mAjIne kepa che?" hA. amArA sahu saMghAra ema mAne che zeTha! eTale te juo ne A sImamAM vahANa DUbatAM dekhAya che, teya kAMThethI koI saMdhAra enI sakhAte jAte nathI. nahitara saMghArane dIkaro vaLI dariyAnAM tophAnathI Dare kharo ? bhalene pachI prakALane dariye hoya !.. are..zeTha.A cothuM vahANa paNa...gayuM !.gayuM !.gayuM !' te hiMgaLAja mAne bhega apAya kevI rIte ?" amArAmAM rivAja te evo che ke Ama te je cAvaDA saMghAra hoya e mAjInA maMdiramAM jAya, ghIno dIvo karIne sAme UbhuM rahe ne mAjI ene potAnI vAta kahe." "te tame...' zeTha, huM jauM te khare, paNa mAcha mane kaheze nahi.' kema ?" e to gAmadhaNIne kahe ke A gAmanA-baMdaranA dhaNa te tame che. bAkI Apa kahe te huM jauM, enI nA nahi !" "te huM ja jaIza. mArI sAthe maMdira sudhI te cAlazo ne?" jagaqzA hiMgaLAja mAtAnA maMdiramAM gayA. saMghAramAtrane khabara paDI ke zeTha mAjIne pUchavA jAya che, eTale jemanAM ghare dariyAthI veravikhera thayAM hatAM, emanI jamAta maMdira AgaLa ekaThI thaI
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 jagatazAha pUjArI Avyo. eNe ghIne dIvo karyo, mAnI AratI karI. ane pachI jagaDUne maMdiramAM ekale mUkIne bAraNAM vAsIne e bahAra nIkaLI gayo. e jevo bahAra nIkaLyo ke eka UMcA mejAne leTe ene uMbaramAMthI ja upADI lIdhe ! lagabhaga aradhA prahara pachI jagaDuzA maMdiramAMthI bahAra AvyA. emanuM moDhuM gaMbhIra hatuM. pUjArIjI kyAM ?" zeThe pUchayuM. emane te mAjIe upADI lIdhA. emane levA te mAjI cheka daravAjA sudhI padhArelAM !" thoDIvAra jANe kAMI ja na samajAyuM. pachI jagaDUzAe kahyuM : cAvaDA saMghAra ! koNa jANe, paNa mArA hayArAmAM jANe bhaNakArA UThayA. jANe mAjIe mane mArA manamAM pesIne kahyuM : "mane ahIM UMce gamatuM nathI; mane nIce utAra !" meM kahyuM: "utAruM mAjI, taLeTImAM sonAnuM maMdira baMdhAvuM !" mAjI mane kaheH "gAMDiyA ! have tArI pAse vAla jeTaluM sonuM kyAM che ?' meM kahyuM : "mAjI! mArA pitAjIne ApattinI AgAhI thaI hatI. emaNe potAnI mAlamilakata gALIne enI senAnI pArTI karIne maNamAM dATI che. AThaso pATa haju mArI akabaMdha paDI che." tuM maMdira baMdhAve te jarUra nIce UtaruM ! paNa ema ne ema na UtaruM. nIce UtaravAnA sAta oTA che. eka eka oTe mane eka eka mANasane bhega Apa !' zeTha, A te mAjIe pite ApanI sAthe vAta karI ! Apa te kharekhara, dhanya thaI gayA ! have mAjInA bhAganI taiyAra kare ! "narabali ...mANasane bhoga ?... ApuM ? mArAthI ApI zakAze ?..." zeTha, saMdhAro upara tamAro ahesAna che. sAta saMdhAre mAjIne
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaranI pALa 29ma khoLe besavAne tamane maLI jaze. emAM pahelo huM !' "nA..nA." "te mulakamAMthI koI nahIM maLe ? hajArelA mANase mAMthI zeTha, tamArI pata rAkhavAne, sAta jaNa nahi maLe ?" "nA, sAMbhaLaH A vahANe kAMThe Ave ne e anAja Utare te ja mArI pata rahe; A vahANe kAMThe na Ave te mArI patana rahe. te mAruM jIvyuM vRthA che. saMdhAra ! ame gharanA ja sAtesAta bhAgamAM hemAI jaIzuM ! mArAM pAMca putrI-putra, chaThThI mArI patnI ne sAtame huM !..jA, bheganI taiyArI kare !....' ane jyAM eka eka oTe eka ekane UbhA rAkhIne jagaDU mAtAjInA maMdira pAse gaye tyAM te maMdiranAM bAraNAM ApameLe UghaDI gayAM. ane karAla kAlI hiMgaLAja mAtA maMdiranI bahAra nIkaLyAM. pahele oTe emanI sauthI moTI putrI UbhI hatI. rAjI che ke nArAja che ?" mAjIe ene pUchyuM. rAjI chuM mA !' mAtAjIe mAthe hAtha mUkayo. putrI zabavata oTA upara DhaLI ! bIje oTe e ja savAla; e ja javAba; e ja hAtha; e ja zaba ! trIje, cothe ane pAMcame e paNa ema ja vaDhA! chaTTe oTe mAjIe lakSamI upara hAtha mUkayo. ane mAjI sAtamA oTA upara AvIne UbhAM. jagaDu sAme vaMdanA karIne Ubho rahyo. "sAtamo bhega mAre mAjI !" "rAjI che ?" rAjI chuM !" paNa pachI tArI pata rahI ke nahi, e tuM nahi joI zake, he !' jenArAM Apa pote jAjaramAna beThAM che ne!'
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 jagatazAha A akALa Utaraze, megharAjA varasaze, dharatI pAchI lIlAlahera karaze ! zAhe te dharatIe kaMIka joyA che, paNa jagatanA zAha tarIke te e tane ja abhinaMdaze; paNa e jevAne tuM hayAta nahIM hai! "ApanuM vacana che mA, ke evuM thaze, pachI huM jouM ke na jouM, badhuM sarakhuM che. dharatI lIlAlahera kare eTale basa !" ekAeka mAnuM rUpa badalAI gayuM ? enuM karAla kALa svarUpa jANe zamI gayuM, prasanna rUpa AvIne sAme UbhuM ! e prasanna rUpadhArI mA prasanna vadane bolyAM : vatsa! nArImAtra zaktino avatAra che. tArI mArIne ApeluM vacana pALavAne te je kAMI karyuM ethI huM tArA upara prasanna thaI chuM. AjathI ahIM mAruM saMdhAra rUpa nahi hoya; mAruM kevaLa prasanna rUpa ja raheze ne harSidA tarIke ja oLakhAze. tAro putra parivAra te jo A Ave che ! je, A tAre jamAI paNa Ave che ! je, A dariye have zAMta thaye che ! je, A tArAM aDhAre vahANe hemakhema cAlyAM Ave che ! ane je, vatsa ! AbhanA namerA thayelA megha paNa varasavA lAgyA. vatsa, tAruM kalyANa che ! vatsa, have mArI pAsethI tuM kAMIka varadAna mAgI le ! huM tArA upara prasanna chuM !' "huM mAguM, mA ! mAgavuM hatuM te te Ape vagara mAge ApI dIdhuM. have te mA! eka ja vinaMtiH sarve jJanA rino mavA!" vatsa ! mANasamAtrane karmabaMdhana che ne sahu gata janma ke A janmanAM pitAnAM karmathI sukhI de duHkhI thAya che. paraMtu eka AziSa tane-tArI nArIpUjAne-ApuM chuM : AjathI A AkhAye pathakamAM-jyAM jyAM tAruM anAja pahoMcyuM che tyAM tyAM-paMdaranI pALa baMdhAze! saMvatanI paraMparAmAM koI paNa sikAnA rAjA rAmamAM dukALa paDaze nahIM !" jagaDUzA ane lI e AreSika kAM!
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ LIQUOCO ANSNYRXAN NNNNN 2000) MAYWAY okhe YnTk