________________
૧૫૬
જાતશાહ
જેવો જ દેખાતો હતો સંધારોનાં માથાં ભાંગે એવા સાહસિક વેપારીઓ દેશપરદેશ સાથે વેપાર-રોજગાર કરવા માટે દરિયાને મારગ ઉઘાડો કરવા અને હમેશને માટે ઉઘાડી રાખવા માગે છે, એ વાત એના જાણવામાં જ આવી ન હતી.
એને એ વાતની ખબર નહોતી કે લાટદેશમાંથી ગુજરાતનાં ખુશ્કી લશ્કરી થાણુ ઉઠાડી મૂકીને હવે ત્યાં દખણમાંથી બીજી જ જાતના સોલંકીએ આવ્યા છે. ને એ સોલંકીઓમાં પણ શંખ એટલે કે સંગ્રામસિંહ સોલંકી તે કઈ જુદી માટીને માનવી હતા. શંખ દરિયાને બરાબર જાણતા હત–દરિયે જાણે એના કાનમાં વાત કહી જતો. એ દરિયે ખેડતો. એ કાબેલ વહાણવટી હતે. અને ખત્તા ને ખાન સાથે દરિયાઈ જુદ્ધો ને જુદ્ધોની કરામત એ તે એને માટે રોજિંદા વ્યવસાય જેવાં હતાં. એ શ્રીવિજયના પાટધામ સિંહદ્વારમાં તે શંખને જન્મ જ થયો હતો. બાપડા ચાવડાને
ખ્યાલ ન હતો કે જેણે દરિયે આ ગળથૂથીમાં પીધેલો છે, એ દરિયાવીર, સંઘારે પિતાના માની લીધેલા દરિયાલાલને બારણે આવીને બેઠે હતે.
ચાવડા સંઘારને માટે ભાગ્યને આ કારમો ઘા જાણે અધૂરો હોય એમ, ખંભાતમાં એક સીદી આવીને વેપાર કરવાને વસ્યો હતો. એ સીદીને પૂર્વજ તે ગુજરાત ઉપર જ્યારે સોલંકીઓને મધ્યાહ્ન તપતિ હતું ત્યારે ખંભાતમાં આવ્યું હતું, અને વહાણના બાંધકામ માટે મુલ્કમશહૂર બનનારી છીપા નારી લાછીને જમણો હાથ બન્યા હતા.
+ ખત્તા એટલે ચીનદેશ. એના એટલે બ્રહ્મદેશ.
* વિજય એટલે આજે જેને સિયામને મલાયા તરીકે ઓળખીએ છીએ એ દેશ. ત્યાં દક્ષિણના પાંડ્યોએ છેક ચોથી સદીથી રાજ્ય સ્થાપ્યું હતું. પાછળથી કલ્યાણના સેલંકીઓ પણ પાંડ્યોની સેવામાં ત્યાં ગયેલા.સિયામનો આજને રાજવંશ એ કલ્યાણીના સોલંકીઓ ઉપરથી ઊતરી આવ્યું છે.
