________________
૧૦૭
ડાહ્યો દીકરે દેશાવર ખેડે.
અપમાન....કેવું ?...મારું ?..”
“ હું ભૂલી, લાખાવાર ભૂલી, તમારું નહીં, આપણું. તમારું હાય, મારું હૈય, આપણું હાય, ગમે એનું હોય, પણ અપમાન એ અપમાન ! એ તમારે કેમ મૂંગે મોઢે સ્વીકારવું પડ્યું એ જ મને કહે ને ! નકામી આડી વાત શું કામ કરવી પડે છે? - “હું આડી વાત નથી કરતે લક્ષ્મી ! હું એ જ વાત ફરી ફરીને મનમાં સંભારી જોઉં છું. ગોરે શું કહ્યું ? જગડૂએ શું કહ્યું ? એને વિચાર કરતાં, એમાં મને સાચે જ, અપમાન જેવું કંઈ નથી દેખાતું.”
હવે એ અમરાશા માંડગઢને મોટો શેઠિયો હોય તો એના ઘરને ! ને એની દીકરીને એવો વર જોઈતું હોય તે ભલે એ ગમે ત્યાંથી ગોતી લે. પણ....પણ..”
પણ શું..?”
મને કાંઈ સૂઝતું નથીઃ શું કહું ને શું ના કહું ? પણ તમે સાવ ચૂપચાપ બેઠા રહ્યા એનાથી તે મારું માથું ભમી ગયું! કઈક કારડિયા રજપૂતને મેકલાવાય એવો સંદેશો મારા ધણીને-વાણિયાના દીકરાને–મોકલ્યો? મારાથી તે આ ગામમાં હવે ઊંચું માથું રાખીને ચલાય એવું જ ના રહ્યું !”
એટલું બધું શા માટે? શા માટે ન ચલાય ?'
“શું હું સાવ લેખામાંથી જ ગઈ ? ગામમાં વાણિયાના છોકરાઓ છે ને એ પરણેય છે. ને મારો છોકરો નહીં પરણે ? કંઈક માગાં નાખનારા આવી ગયા છે. આપણું ઘરને ઉંબરે, તે આવા નાળિયેર વગર શું ઓછું રહી જતું હતું મારે કે તમારે ?'
લક્ષ્મી ! કાળ જ એવો વિચિત્ર છે, એટલે પછી આપણા છોકરાને માટે વિચિત્ર નાળિયેર આવે એમાં આમ અકળાય છે શું ?
