________________
૧૪૧
સંઘારને કેદી
જગડ઼ કાંઈ બોલે નહિ; અત્યારે બેલવા જેવું પણ ન હતું
“તે મને કંથકોટના કોટની રાંગે ઊભો કર્યો હતો, ખરું ને? જવાન! ત્યારે મને ચાવડા સંધારને એ મોત વસમું લાગતું હતું. પરંતુ ચાવડા સંધારના દિલમાં દયા છે. એણે તને આપેલું મોત પણ તને પ્યારું લાગે એવું હશે, હે ! જરાય ગભરાઈશ મા ! જરાય ગભરાઈશ મા ! તું તારે જમરાજાને ઘેર છો એમ જ માની લેજે, હો !”
બેચાર જણાને રોષ કાબૂમાં ના રહ્યો. સંધારેની નેમ આખી ઊંધી વળી ગઈ હોય, સંઘાર જેવા સંધારાને–જિંદગીમાં જેઓ મુસાફરી કરવાને નામે પાંચ પગલાં પણ ચાલ્યા ન હતા એમને–-પંદર ગાઉને રણને પંથ કરાવનાર આ જુવાન !....દરિયાલાલે વેર લેવાને માટે જ એને અહીં મોકલી આપ્યો ને શું ? મધદરિયે પકડાતા શિકારને મન ભણાવવાના સંધારો પાસે ભયંકર કીમિયાઓ હતા ? આંગળીના ટેરવાથી સળગતે અંગાર પકડાવ; આંખની ઠેઠ પાસે ધગધગતા સળિયા લઈ જવા; નાક પાસે ધગધગતાં લોઢાં ધરીને એના શ્વાસ લેવરાવવા; બે હાથ ને બે પગ દૂર દૂર બાંધીને સંસ્થા ઉપર સુવારીને પેટ ઉપર ખારા પાણીના ઘડા ઠાલવવા; પણ આ તે બધા સાદા કીમિયા કહેવાય. આનાથીયે ભયંકર ઇલમ હતા એમની પાસે–વહાણમાં કેઈએ પઠાણમાં, રવિસરમાં કે કૂવાથંભમાં કાંઈ કીમતી મત્તા દાટી હોય તો એને એકરાર કરાવવાના. બેચાર સંધારોએ આવા ઈલમ તૈયાર કરવા માંડ્યા.
ના રે ના !' ચાવડા અંધારે કહ્યું. એને ભરેલે પડછંદ દેહ આખે જાણે નકાર ભણી રહ્યો : “ના રે ના ! એ ઈલમ તો ભવાની માતાના દીધેલા; મા આશાપુરના એ ઈલમ તો આપણી અધૂરી આશા પૂરવા માટેના ગણાય. આની પાસે ક્યાં કાંઈ મત્તા છે ? આવા ઉપર તે એ ઈલમ અજમાવવાના હોય ? આ તે આપણું ખાજ છે. મૂકી દે એ બધું !”
