________________
૧૧૨
જગતશાહ
અમરાશાના ગરની વાતથી તારું માથું ભમી ગયું લાગે છે !'
“એમની વાત ખોટી પણ છે ? એ તે વાણિયાના દીકરાને ભગવાને જેવો ઘડવા ધાર્યો એ એને પડકાર મળ્યો છે. એ પડકાર અમરાશાને છે. અમરાશાને એ પડકાર તે ખરી રીતે મારી જુવાનીને છે. મા, આખા દેશ ઉપર જેરતબલી, બળાત્કાર, આગ, ખૂન અને લૂંટનું સામ્રાજ્ય છાયું છે. સુલતાને, સૂબાઓ, ફોજદારે, રાજાઓ, જાગીરદારે, ગરાસદારો મુલક આખામાં લૂંટ કરવા જાય, પણ મારે ઘેર તે ભીખ માગવા જ આવે, એવું મારે કરવું છે. લૂંટાય તે મુલકમાં કઈ બાદશાહથી પણ નહિ, માંધાતાએથી પણ નહિ, અને ભીખ તે રાજા-મહારાજાને પણ આપે, સુલતાનને પણ આપે, એનું નામ સાચો સંધપતિ, એનું નામ સાચો વાણિયે અને એનું નામ જ સાચે શેઠ ! બા, મને જવા દે. મારી જુવાની સાદ કરે છે. ત્યાં તું મને રોકી રાખીશ ? એ પડકાર ઝીલતાં કદાચ હું મરી જઉં તે એ મત પણ ઊજળું હશે; ને એ પડકાર ઝીલીને હું જીવતે રહું તે મા, આ મુલક આખે પિતાને ભૂલી જશે તેય મને નહિ ભૂલે. કાળ કેઈની અદબ નથી રાખતો, પણ મારી અદબ જરૂર રાખશે.”
દીકરા !.”
બા ! આ પડકાર..આ પડકાર એક જુવાનને મળે અને તે પણ એની મા અને એના બાપની હાજરીમાં મળે, સંઘની વચમાં મળે...પછી...કાં તે હું ચાવડા સંઘારથીયે વધારે અધમ કેટીએ જાઉં ને કાં ને હું અમરાશા કરતાયે ઊંચી કેટીએ જઈ પહોંચું–બા, આ બે સિવાય હવે ત્રીજો માર્ગ મારે માટે ઉઘાડો નથી. આશિષ દે બા, મને જવા દે !'
સલ શેઠે ધીરગંભીર સ્વરે પિતાનાં પત્ની લક્ષ્મીને કહ્યું : “લમી ! આશિષ આપે તમારા પુત્રને ! હવે મારાં ને તમારાં હજાર
