________________
७४
જગતશાહ
કેણ, લાખિયાર વિયરાને લાખ જામ અવે છે કટક લઈને ? સગાભાઈ ઉપર ભલે આવે ! ભલે આવે!..એક મા ને એક બાપથી જન્મેલા બે સગા ભાઈ કેમ ભેટે છે, એય મલક ભલે જેવે ! ..ને એમાંથી કેણ ધરતીએ ઢળે છે ને કેણુ ઘોડે ચડે છે એય મલક ભલે જોઈ લે ! હાલ્યો આવ..મારા બાપ !.. હા આવ !...લાખા ધુરારા હાલ્યા આવ ! તું ધુરારો તે હું રાતે બેમાંથી કોને રંગ રહે છે, એ મલક ભલે જોઈ લે !... મારા બાપ હા આવ !”
ભારે હાંફથી અરજણને કંઇ જાણે રૂંધાતો હોય એમ એ સાંઢણીસવાર રબારીએ માથું ધુણાવ્યું. હાથના ચાળાથી એણે ઇશારત કરી કે એ કટક લાખા ધુરારાનું ના હાય.
લા જ હશે. કચ્છમાં બીજા કેનું ગજું છે કે રાતા રાયલની સામે આંખ પણ ઊંચી કરે ? આમ તે લાખોય આ સાવઝની ડણક આગળ બે ખાઈ જાય; પણ એને એના કુંવરનું વેર લેવું છે ને, એટલે વળી હિંમત કરી હશે.”
ના...બાપુના.”
“હવે ના શું ? તને રબારીને એમાં શું સમજ પડે ? અમારા ઉપર ક્યારે કેનું કટક આવે એ અમે સમજીએ કે તું ? તે તે બાપ, તું રબારી થયે એય જખ મારવા ને અમે જામ થયા એય જખ મારવા ! કેમ બોલ્યા નહિ, કામદાર ?'
કામદાર હીરા શેઠે માથું ધુણાવ્યું: “એ તે લાખા જામને એમ છે કે બાવાએ એના કુંવરને દગાથી માર્યો. એની ખટક એના મનમાં કેઈક દુશ્મને ભરાવી છે. મને તે લાગે છે કે આ કલ્યાણશેઠવાળાનું જ કામ હય, બાવા ! ' જૈનેના બે પક્ષ વચ્ચે ઠેષ સળગતે હતો. એને વાચા આપવાની તક લેતાં હીરા શેઠે કહ્યું.
લાખિયાર વિયરોના સમયમાં જૈનોના બે મોટા પક્ષ હતાઃ એક
