________________
સવારના કેંદ્રી
૧૩૭
એટલે બહુ જ ઉગ્ર નિરાશા અને અબૂઝ ભીતિથી ભરેલું સંધાર કટક જ્યારે વહાણ ઉપર ચડયુ. ત્યારે જ એના જીવ હેઠા બેઠા. અને એના મેાવડીએએ તે। ત્યાં ને ત્યાં જ દરિયાપીરને નામે પાણી મૂક્યું કે, હવે ચાવડા સંધાર કહે કે એને બાપ આવીને કહે, કાળ–ભૈરવના અધારનાથ આવીને કહે કે આશાપુરાના મહંત આવીને કહે, તાય ધા ખેડવાને કાઈ દિવસ ધરતી પર પગ ન મૂકવા !
પિંજરિયાની પહેલી બૂમથી કટક સાવધ થયું હતું. ચાવડા સંધારે એમની સાવધાની જોઈ; એમની આંખાની ચાટ જોઈ. કેટલાક પેાતાના હાથાને ગાળ ગાળ વીંઝીને જાણે છૂટા કરતા હેાય, એ પણ એણે જોયું. એના માઢા ઉપર વિકરાળ સ્મિત છાયું. સિંહ ગયા હતા શિકાર કરવાને, પણ ખાલી હાથે પાછેા કરતા હતા ! એને હાથી તા ભલે ના મળ્યા, પણ એકાદ સસલું તે મળતું હતું ને! ખીજું કાંઈ નહિ તા શિકારની આવડતનેા રિયાજ તેા થતા હતા ને! ઉસ્તાદને વીણા ન મળે તે છેવટે એકતારા લઈ તૈય એ રિયાજ કરે ! કથકોટ કે એના જૈન વેપારીઓ નહિ તેા નહિ, રાયલ જામને ભંડાર નહિ તા નહિ, છેવટે આ એકલુંઅટૂલું વહાણ તેા મળતું હતું ને !
માલમ હૈ।શિયાર ! માલમ હોશિયાર ! માલમ હોશિયાર ! ચાવડા સંધારે સાદ દીધા. એ સાદ બધાએ ઉપાડી લીધેા. શિકાર ઉપર તરાપ મારવાને તૈયાર રહેવાની એ હાકલ હતી.
6
સઢની કિનારની આલાદ ઉપર ચાવડા સંધાર જરા ઊંચે ચક્યો—દૂર દેખાતા વહાણને માપવા, પારખવા, નાણુવા, જાણવા.
· પિ’જરિયા, સમાલ ! વહાણ પારખ !...પારખ !...'
આંખ ઉપર હાથનું તેજવું કરીને ચાવડા દૂર સીમમાં નાના ટપકા જેવા દેખાતા વહાણને થાડીવાર તાકી રહ્યો, ને ધીમે ધીમે એના ચહેરા ઉપર અજાયબી પથરાવા માંડી.
