________________
જગતશાહ
તરંગ એના હૈયામાં ઊભરાઈ આવ્યું, ને બીજે વિચાર કરવાને થંભ્યા વગર એણે કહ્યું: “સીદી સોદાગરના રસાલાના એક માણસ તરીકે મારો એક સદે લખવાનું તમને સેદાગરે કહ્યું છે ને ?”
હા. તમારું નામ જગડૂશાહને ? તમે જ કચ્છ કંથકોટના ને ? સીદી સોદાગરના બાનમાં તમારો એક સેદે જેવડો મોટો હોય એવડો અમારે લખવો, એવો સોદાગરનો હુકમ છે, હવાલે છે. ફરમાવો !”
તમારે કજિયાનું કાળબૂટ જાય અને મારે મારી પત રહે, એટલા માટે આ તકરારી પથ્થર, ઠીક લાગે એ દામ લખીને, મને આપી દો!”
અરે એ જવાન ! અય જવાન !મીનચેહર એથમાન ઉપરથી અરધ ઊભો થઈ ગયો. ગમાર થા મા ! ગમાર થા મા! લક્ષ્મી ચાંદલો કરવા આવી છે, ત્યારે મેટું ધોવા જા મા !”
કાંઈ સમજ્યો નહીં તમારી વાત.' જગડૂએ કહ્યું.
અરે ઓ બેવકૂફ!” મને ચહેરે પરાણે સ્વસ્થતા મેળવીને કહ્યું, સીદી સોદાગરનાં બાન કાંઈ જેને તેને મળતાં નથી. ને એના હવાલા તે મોટા ચમરબંધીનેય મળતા નથી. કમાઈ લેવાની એક તક આપી છે તકદીરે તને, તે બે-પાંચ-દશ લાખ દીનારને સોદો લખાવવાને બદલે આ પથરાને પાંચદશ દીનારને સેદો લખાવવા બેઠે, તે શું તારે આ પથરાથી તારું કપાળ કૂટવું છે?”
હવે જગડૂને સમજ પડી. નિખાલસ હાસ્ય કરીને એણે ખુલાસે કર્યોઃ “શેઠજી ! આપ તે આ પેઢી ઉપર જમાનાઓથી બેસે છે, ને આપે કંઈક વ્યવહારના, કંઈક વેપારના ને કંઈક આબરૂના સોદા લખ્યા હશે, ને બાન પણ લીધાં હશે ને હવાલાય નાંખ્યા હશે. આ પણ મારો આબરૂને સેદો છે શેઠજી !'
“વેપારીના દીકરાની આબરૂ હેય દીનારમાં; દીનાર ના હોય તે એની આબરૂ હેાય એને હવાલામાં; પણ એક નાખુદાએ અહીં લાવી મૂકેલ પથરામાં એ આબરૂ ક્યાંથી આવી ?”
