________________
૧૪૪
જગતશાહ
કરવાનું—અટક્યા વગર, રોકાયા વગર. ને એમની સાથે સારંગને મૂકીને ચાવડે સંધાર જાણે પોતાનું ઝનૂન પણ વીસરી ગયો હોય એમ પિતાની છત્રીમાં ચાલ્યો ગયો.
માથે ધોમ ધખતો હોય, દરિયાના પાણી ચીકણ તેલ જેવાં થયાં હોય, સઢ ફૂંફાડા મારતો હોય તેય હરિયાં તે ચાલુ જ રાખવાનાં. માથે સારંગને ચામડાની વાધરીને કેરડો તૈયાર હોય જરાક અટકે કે પડ્યો જ છે ! કેરડાની આગ જેવી વેદનામાં મીઠાના પાણીને વીંછી જેવો ડંખ ભળે. દરિયામાં લાકડું આપમેળે તરે ખરું, પણ માણસ જ્યારે ચાહી-ચલાવીને તરાવવા બેસે ત્યારે એમાં કેટલી આપદા પડે છે, એને અનુભવ કાંઈ જેવો તેવો નથી.
વકરેલે દરિયો જેમ વહાણ સાથે રમે, બિલાડી જેમ ઉંદર સાથે રમે કે ઊધો પવન જેમ સઢ સાથે રમે એમ સારંગ જગડૂ ને એના સાથીઓ સાથે કર રમત કરતા હતા. ક્યારેક એ જરાય થાક ખાવા ન દે, કયારેક વળી થોડાક થાક ખાવા દે, ક્યારેક એ પરસેવો લૂછવા દે તે ક્યારેક એ ન લૂછવા દે! હાથમાં હલેસાંના લાકડાના હાથાને ચલાવતા ચલાવતા ફરફલા પડ્યા, વાંસામાં સાટકાના સોળ ઊઠયા, માથે નમેરે સૂરજ તપી ઊઠયો–થાક, ત્રાસ અને ભૂખથી જગડુને એકવાર તે મૂછ આવી ગઈ! સારંગે તપેલું ભરીને દરિયાનું પાણી એના ઉપર રેડયું, અને પછી નઠોરતાથી હસતાં હસતાં કહ્યું ઃ “કાંઈ વાંધો નહિ, કાંઈ વાંધો નહિ, કંથકોટના જુવાન, કાંઈ વાંધો નહિ ! તને જે મેરછા આવે તે વાળવાને આવડે આખે દરિયો પડ્યો છે !”
મીઠાનું પાણી અંગ ઉપર સુકાયું ને માથે સૂરજને તાપ પડ્યોઃ રોમે રોમે જાણે વીંછી ડંખ દેવા લાગ્યા ! સારંગને ચાવડાની આજ્ઞા હોય કે પછી પિતાની હૈયાઉકલત હોય, પણ સારંગનું ધ્યાન જગડૂના ત્રણ સાથીઓ તરફ ઓછું રહેતું; જગડૂ ઉપર જ પળેપળ મંડાયેલું રહેતું. આખરે રાત પડી; ને મોડે મોડે પણ સારંગનેય રાત પડી ! બાંધેલી સાંકળ ઉપર જગડૂ ઢગલો થઈને પડ્યો રહ્યો. એની આંખ મીંચાઈ. ને ત્યાં તે પાછી ભયંકર જીવલેણ સવાર પડી.