________________
પીથલ સુમારે
૨૩૭
ખારે સાવ વીસરી ગયા ને હવે સહુનું ધ્યાન દૂર દૂર સીમમાં પિતાના ખૂવાનો માર કાઢતા જહાજ ઉપર ઠર્યું હતું. નાખુદો જાણે એટલા ઉપરથી પાછળ આવતા વહાણને ને પિતાના વહાણને વેગ સરખાવવા મથત થતો.
માત્ર એક જગડુનું ધ્યાન ચલિત થયું નહિ; જે સ્થાને એના બાળપણના બે સાથીઓએ જળસમાધિ લીધી હતી, એ સ્થાન એણે અંદાજે નક્કી કર્યું હતું ને એ સ્થાન ઉપર જ એની આંખે અવિચલ મંડાઈ ગઈ હતી. એને ચહેરો તંગ હતો. એની આંખે સુકી હતી. એને પડદા પાછળ, જાણે ખારા સાગરનેય અદેખાઈ આવે એટલાં, પાર વગરનાં આંસુ ભર્યા હતાં. એના હોઠ એના દાંતમાં પિસાયા હતા ને એમાં લેહીના ટશિયા ફૂટયા હતા. એના હાથ સંસ્થાના કાવરાન ઉપર હતા ને હમણાં જાણે કાવરાનને થોભો એ હાથની મૂઠીની ભીંસમાં બટકી પડશે, એમ લાગતું હતું.
જગડૂનું ઈરાની જહાજ કે રેતીના રણમાં હાથી નાસવા માગે એમ આગળ ધપતું હતું. એને મર જાણે ઉતાવળ કરતો હતે. ને એને વંઢાર જાણે એને પાણીમાં જકડી રાખતા હતા. તીખા મહેરા ને ધીંગા બેજદાર વંઢારવાળા બગલાની મોજ તે શાંતિના સમયની છે; જ્યારે વહાણના નાખુદાને કે વહાણના વહાણવટીને માથે ફિકર ના હોય, ત્યારે બગલાની સફર એ તે જિંદગીની એક મોટી મેજ છે. દરિયાના મિજાજની પણ એ બગલાને જાણે ઝાઝી પરવા નથી દેખાતી; એ તે જાણે દરિયાના રાજાની અદાથી એકધારું ચાલ્યું જાય છે. બગલો એ વેપારીનું વહાણ ગણાય છે.
પણ જો એ બગલાને માથે કઈ ને કોઈ જાતની ચિન્તા બેઠી હોય, ત્યારે તે એ ચિત્તાને વધારનારું જ જહાજ છે. એની ગતિ ઝડપથી વધારી શકાતી નથી. એની ગતિ ઝડપથી મંદ કરી શકાતી નથી. સુકાનને એ સીધો જવાબ દેતું નથી. સઢને એ સીધું તાણ
