________________
૨૨૬
જગતશાહ
હોશમાં આવ! અહીં ઘંટનાદ કેવો ને ઘંટ કેવો ?..હાશમાં આવ!'
સીદી ખંડાના નિર્વિકાર ને જડ જેવા લાગતા ચહેરા ઉપર બીજે તમાચો મારવા જતા હતા, ત્યાં પિંજરિયાને સાદ આવ્યો ?
સમાલ, નાખુદા, સમાલ ! સમાલ નાખુદા !...ઘંટનાદ!...ઘંટને અવાજ !..આઘેરો.. આઘેરે !..”
ને સીદીને હાથ નીચે પડ્યો. બધા એકબીજાની સામે જોઈ રહ્યા. કેઈને કાંઈ સંભળાતું ન હતું.
બધાની આંખો ચારેકે દરિયા ઉપર ઘૂમી વળી. કાંઠી તે ક્યારની સીમમાં ડૂબી ગઈ હતી. પાસ એકધારે દરિયે હલકત હતા. એમને કઈ અવાજ આછો આછો પણ સંભળાતું ન હતું. ને ચારેકોર છેક સીમ સુધી વિસ્તરતે સદંતર વેરાન દરિયે જ દેખાતે હતે.
ખલાસીઓ તંગ ચહેરે ખંડા સામે ને પિંજરિયા સામે વારાફરતી જોઈ રહ્યા હતા. ઉઘાડો દરિયે, નિરભ્ર આકાશ, સ્વચ્છ સપાટી, અલબત્ત, આમાં તૂફાન હોય તે તે જાણે જાતભાતના અવાજના ભણકારા સંભળાય ખરા; દરિયામાં વરસાદ પડતે હોય તે પણ જાણે દૂર દૂર ઘંટ વાગતા હોય એવો નાદ સંભળાય; પરંતુ તૂફાન ન હોય, વાદળ ન હોય, સીમ સદંતર સ્વચ્છ દેખાતી હોય, દૂર કે નજીક કાંઈ કરતાં કાંઈ નાનુંમેટું નજરે ન પડે અને ઘંટને નાદ સંભળાય. આ તે કાંઈક પર !...પર !
સાંભળે ! સાંભળો !...સાંભળે !...હજી ચેતે ચેતે !.... પાપ પરકાશ કરો !..પરકાશ.'
નાખુદ હવે ફાળ ભરીને આગળ આવ્યું. એણે રાડ પાડી : ચૂપ કર !...ચૂપ કર બામણા !...વહાણ બાળવા બેઠા છે ? બસ... કર !..બસ કર !
આજ સુધી તાજીને જેણે જેણે જોયો હતે એને કલ્પના