Book Title: Agam 11 Ang 11 Vipak Sutra Sthanakvasi Author(s): Amolakrushi Maharaj Publisher: Raja Bahaddurlal Sukhdevsahayji Jwalaprasadji Johari Catalog link: https://jainqq.org/explore/600256/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra hindI bhASAnuvAda sahita. vipAka sUtra - bAla brahmacArI paMDita muni zrI amolaka RSijI mahArAja kRta rAjA bahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI jauharI prasiddha kartA - dakSiNa haidarAbAda nivAsI. amUlya. jaina zAstroddhAra mudrAlaya sokaMdarAbAda ( dakSiNa. aga NAWA prata 10 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amalyazAstra dAnadAtA. FERENCE jaina sthambha dAnavIra jaina prabhAvaka dharma dhuraMdhara sabaECERRC-RREEEE 15329 WALAPRASA SHAD S.JWAL jana zAstrodAra mudrAlaya, sikaMdarAbAda, dAkSaNa.) sva rAjA bahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI. jauharI masa.1920. vargastha sa.1974. ForP990 lArA jvAlAprasAdajI, jauharI. janma saM.1950 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNasabase patyAdhikArI addesakal Mastesde sesta upakArI-mahAtmA Namadamastak - -- 50.. gyanmandir@HODASTHAN parama pUjya zrI kahAnajI RSijI mahArAja kI sampradAya ke zudhdhAcArI pUjya zrI khuSA RSijI 27 mahArAja ke ziSyavarya sa. tapasvIjI zrI kevala H RSijI mahArAja Apa zrIne mujhe sAtha le mahA pari-13 zrama se haidrAbAda jaisA baDA kSetra sAdhumArgiya dharma meM prasiddha kiyA va paramopadeza se rAnAbahAdura dAnavIralAlA mukhadeva sahAyajI jyAlA prasAdajI ko dharmapremI banAye. unake pratApase hI zAstrAddhArAdi mahA kArya haidrAbAda meM hue. isa liye isa kArya ke mukhyAdhikArI ApahI hue. jo jo bhavya / jIpoM ina zAstra dvArA mahAlAbha prApta kareMge ye bhApahI ke kRtajJa hoMge. parama pujya zrI kahAnanI RSijI mahArAja kI samprAya ke kaviyarendra mahA puruSa zrI-tiloka RSijI mahArAja ke pATavIya ziSya varya, pUjyapAda gurU varya zrI rataRSijI mahArAja ! ApazrI kI AjJAme hI zAstroddhArakA kArya strIkAra kiyA aura bhASa ke paramAzirvAda se pUrNa karasakA isa liye isa kArya ke paramopakArI mahAtyA Apa hI haiM. Apa kA upakAra kevala mere para hI nahIM parantu jo jo bhavyoM ina zAstrodvArA lAbha prApta kareMge una sabapara hI hogA. yasaheshsanasalaM RAISIS sAmosa 18 HENRNA dAsa-amola api RAS AND For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R 5 %83 AbhArI-mahAtmA AR| BIREN hindI bhASAnuvAdaka kaccha deza pAvana kartA moTI pakSa ke parama pUjya zrI karmasiMhajI mahArAja ke ziSyavarya mahAtmA kavivarya zrI nAgacandrajI mahArAja! isa zAstroddhAra kArya meM AyopAnta Apa zrI prAcina zuddha zAstra, huMDI,guTakA aura samaya 2para ] bhAvazyakIya zubha sammati dvArA madata dete rahanesehI meM isa kArya ko pUrNa kara sakA. isa liye kevala meM hI nahIM parantu jo jo bhavya ina zAstrodvArA | / sAma prApta kareMge ve saba hI Apa ke prabhArI zuddhAcArI pUjya zrI khUbA RSijI mahArAja ke ziSyavarya,Arya muni zrI cenA RSijI mahArAja ziSyavarya bAlabrahmavArI paNDita mani zrIamolaka RSijI mahArAja Apane baDe sAhasa se zAstroddhAra jaise mahA parizrama vAle kArya kA jisa utsAhase svIkAra kiyA thA usa hI utsAha se tIna varSa jitane svalpa samaya meM aharniza kArya ko acchA banAne ke zubhAzaya se sadaiva eka bhakta bhojana aura dina ke sAta ghaMTe lekhana meM vyatIta kara pUrNa kiyA. aura aimA sarala banAdiyA ki koI bhI hindI bhASajJa sahaja meM samaja sake, aise 'jJAnadAna ke mahA upakAra tala dave huo hama Apa ke baDe abhArI haiM... saMghakI tarpha me. hoMge. . 182928 ApakA amola prASiHREE MH mumvadeva mahAya bAlA prasAda Rame For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B ) mAya.mapiTalaMO ONSIBI9 aura bhI-sAyadAnA bhapanI chattI Rddhi kA tyAga kara haidrAgada sIkammAbAdameM dIkSAdhAraka bAla brahmacArI paNDita muni zrIamolaka RSijIke ziSyavarya jJAnAnaMdI zrI deva RSimI. caiyyAtyI zrI rAja RSijI. tapasvI zrI udaya RSijI aura vidyAvilAsI zrI mohana RSijI. ina cAroM munivaroMne guru AjJAkA bahumAnase svIkAra kara AhAra pAnI Adi mukhopacAra kA saMyoga milA. dopahara kA vyAkhyAna, masaMgIse vArtAlApa,kArya dakSatA va samAdhi bhAva se sahAya diyA jisa se hI yaha mahA kArya itanI zIghratA se lekhaka pUrNa sake. isa liye isa kArya pAka ula munivaroM kA bhI baDA upakAra hai. HARE paMjAba deza pAvana karatA pRjya zrI sohanalAlajI, mahAtmA zrI mAtra munijI, zatAvadhAnI zrI rattacandrajI,tapassIjI mANakacandajI,kavIvara zrI amIRSijI,suvaktA zrI daulata RSijI.paM. zrI nathamalajI.paM.zrI jorAvaramala mI. kavivara zrI nAnacandrajI.pavartinI satIjI zrI pArvatIjI.guNajJasatIjI zrI raMbhAjI-dhorAjI sarvajJa bhaMDAra, bhInA saravAle kanIrAmajI bahAdaramala jI bA~ThIyA, sIvaDI bhaMDAra, kucerA bhaMDAra, ityAdika kI tarapha se zAstroM va sammati dvArA isa kArya ko bahuta sahAyatA milI hai. isa liye ina kA bhI bahuta sapakAra mAnate haiM. S yA kA sakhadeva sahAya pAlA pramAda jaTa madhadeva mahAva pAlApamAda rs For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA praERE dakSiNa haidrAbAda nivAsI jauharI varga meM zreSTa dRDha! dAnavIra rAjA bahAdura lAlAjI sAheba zrI sukhadeva sahAyajI mAlAmanAdajI! ___ mApane sAdhu sevA ke aura jJAna dAna jaise mahAkAna ko bhI bana jaina mAdhumArgIya dharma ke parama mAnanIya pa parama AdaraNIya battIma zAstroM ko hindI bhASAnugada sahita chapAne ko ru. 20000, kA barthakara amUlya denA svIkAra kiyA aura zeSa yuddhAraMbha le saba vastu ke bhAva meM vRddhi hone se ru. 40000 ke parva meM bhI kAma pUrA honekA saMbhava nahIM hote bhI Apane usahI utsAha se kArya ko samApta kara sabako amUlya mahAlAbha diyA, yaha Apa kI udAratA sAdhumArgIyoM kI bhaurava darzaka va paramAdaraNIya hai ! dAbAda sikandAvAda va paMca 3B3BE%MNSKRREN avazyakIya sUcanA : zobAlA (kAThiyAvADa) nivAsI maNIlAla pazIyalAla ko zAstrodAra kAryAlaya kA menejara thA aura jo zAhIddhAra jase mahA upakArI | aura dhArmaka kArya ke hisAba ko saMtoSa janaka | aura vizvAzanIya DhaMga se nahIM samajhA sakane ke | sababa se hamako pUrNa avizvAza hogayA aura Apa suda ghabarA kara vigA ijAjata eka dama calAgayA isaliye jo preza arUbAra bharai dhArmIka kArya ke meM liye maNIlAla ko denA cAhAthA vo usakI mamANikatA aura ghoTAlA dekhakara usa ko nahI dete have AgrA nivAsI nainapathapradarzaka | amAsika ke prasiddha kartA bAbU padama siMgha jainako dhArmika kArya nimitta diyA gayA hai sarva sajjana isa akhabAra se phAyadA uThAce PRATISEXrAkA prazAda - n a ton international For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 28 vipAka mUtra 8438 48848 ekAdaza vipAka vipAkasUtra kI prastAvanA. praNamya zrIjinAdhIzaM,sadgurUna namo nmH||vik sUtra syavArtikaM,kurute bAla bodhakaH // 1 // zrI jinezvara bhagavAn ko Ara guru mahArAja ko sAvanaya vaMdanA namaskAra kara ke ekA daza aMga jo zrI vipAka sUtra hai usa ke artha kA alpajJoM ko mukha se avabodha karAne ke liye hindI anuvAda likhatA huM // 6 // dazamA aMga praznabyAkaraNa sUtra meM to Azraya saMvara kA svarUpa samajAyA. Azrava duHkha rUpa aura saMvara sukharUpa hotA hai. isa liye igyAravA aMga vipAka sUtra meM do prakAra ke pAka ( sukha duHkha rUpa) kathana kahate haiM. arthAt-jaise aphImAdi kA kaTupAka bhogavate duHkha rUpa hotA hai aise hI pApa karma ke kaTu phala bhogavate duHkha rUpa hote haiM aura jaise miSTAnnAdi bhogavate sukha rUpa hotA hai vaisehI miSTa ke miSTa phala bhogavate sukha rUpa hote haiM. isa kathana ko daza 2 dRSTAntoM kara ke vistAra pUrvaka isa sUtra meM samajAyA gayA hai. kahate haiM ki jisa prakAra mAtA pitA mRtyu ke avasara meM apane ghara kA sAra padArtha muputra ko batAte haiM taise hI zrI mahAvIra mahApitA ne antima samaya meM *cAro hI tIrtha ko isa vizaka satrakA pharamAna cAro tIrtha rUpa putrako kiyA hai. isa sUtra ke do zrutaskandha hai yathA-1 duHkha vipAka aura 2 sukha vipAka. ekeka zrutaskandha ke dazaadhyayano, yoM donoM ke saba 203 / adhyayana haiM. isa kA utArA mukhyatA meM to kaccha deza pAvana kartA mahAtmA zrI nAgaca 'nI prastAvanA 428948 - For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka pAlanamacArI muni zrI amolakha RSijI mahArAja kI tarapha se prApta huI dhanapatasiMha bAbU kI chapAi huI prata para se kiyA hai aura gauNatA meM mere. pAsa kI do pratoM para se kiyA hai. chayasthatA ke yoga se azuddhIyoM gaI haiM so zudakara paDhIye.. vipAkasUtra kI anukramaNikA. . prathama zrutaskandha. - 7 samama adhyayana umbaradatta kumAra kA 11 prathama madhyavana-mRgAlodiyA kA 8 aSTama adhyayana-sauryadacamacchI kA 12 dvitIya adhyayana-rajita kumAra kA 9 navama adhyayana-devadattArANI kA 13 tRtIya adhyayana-amamgasena corakA 10 dazama adhyayana-aMjUrANI kA 14 caturva adhyayana-kaTa kumAra kA 2 dvitIya zrutaskancha E5paMcama adhyayana-bahaspati darakA 102 1zyama adhyayana-subAhu kumAra kA 142 6 SaSTama adhyayana-mandIseNa kumAra kA 110 . Ame navahI adhyayana saMkSipta hai| parama pujya zrI kahAnI RSimahArAja ke sammaMdAyake vAlabrahmacArI muni zrI amolakaRSijI meM sIrpha tIna varSa meM 32 hI zAkhoM kA hiMdI bhASAnuvAda kiyA, una 32 hI zAstroM kI 1000* 1000 pratoM ko sIrpha pAMcahI varSa meM chapavAkara dakSiNa haidrAbAda nivAsI rAjA bahAdUralAlA.. mukhadevasAyajI nvAlAprasAdanI ne saba ko amUlya mama diyA hai| prakAzaka rANAbahAdura galA mukhadevasahAyajI-mArgamasAdanI For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ reg Has...66666.368 A86864646....... . .....00A 57-579585505500 5902575/315AMA5237-52447692457251-5352-51ACHA MESSARETVU TRIOSIXE LOK GeneCROIDCtextSXSIX EXESISTRING MMAVAN 3.04 Saiooi booiooiu lui tu toieoio gioio 00 00 00 00 000000000 gio 20 test 498ekAdazamAMga-vipAka mUtra kA prathama zrutskandha 488+ // ekAdazamAGa-vipAka sUtram // // prathama-zrutaskandha // * prathama adhyAyanam . teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM caMpAraNAma NayarIhotthA vaNNao // 1 // taeNaM caMpAeNarIe uttarapuricchima disIbhAe esthaNaM puNNabhaddeNAmaM ceiehotthaavnn||2||tennNkaalennN teNaM ula kAla cauthe bhAre meM usa samaya jisa vakta yaha bhAva pravartate the taba campA nAma kI nagarI thI, usakA varNana upavAi mUtra se jAnanA // 1 // usa campA nagarI ke uttara aura pUrva dizA ke vibhAga meM IzAna hai kauna meM yahAM pUrNabhadra nAma kA caitya thA isa kA bhI varNana uvavAda sUtra se jAnanA // 2 // una kAla usa nnnnwwwwnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnrgriwwwwwwws duHkhavipAka kA-pahilA adhyayana-mRgAputrakA + wwwwwwAN For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajasuhammeNAmaM aNagAre jAI saMpaNNe vaNNao, caudasapubbI caunANovagae paMcahi aNagAra sAha saddhiM saMparikhuDe puvANupuci caramANe jAva jeNeva puNNabhaddeceie ahApaDirUvaM jAva viharai // 3 // parisANiggayA dhammaMsocA nisamma jAmavadirsi pAunbhayA tamivadisiM paDigayA !!4 // teNaMkAlaNaM teNaMsamaeNaM ajjasuhamarasa aMtevAsI ana jaMbUNAmaM aNagAre sattussehe jahA goyamasAmI tahA jAva jhANakoTTovagae viharai // 5 // taeNaM aja jaMbUNAma samaya meM zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI ke ziSya, Arya sudharmA svAmI nAma ke anagAra-sAdhu uttama jAtivanta ityAdi gunoM kA varNana uvavAi stra se jAnanA, caude pUrva ke pAThI cAra jJAna sahita pAMca so mAdhuoM ke sAtha parivare huve pUrvAnupUrva calate huve yAvat jahAM pUrNabhadra nAma kA caitya, gIce yukta thA. patahAM padhAre, yathA pratirUpa sAdhu ko kalpanIya vastu kA avagraha-AjJA grahaNakara saMyama tapase AtmA bhAvate, vicarane lage // 3 // pariSadA dazanArtha AI, dharmakathA-vyAkhyana zravaNa kara apadhArakara jisa dizA se AI thI, usadizA pIchIgai // 4 // usa kAla usa samaya meM Arya sudharmA svAmI ke ziSya Arya jambU svAmI nAma ke anagAra-sAdhu sAta hAtha ke UMce yAvat jaise gautama svAmI kA bhagavatI sUtra meM varNana calA hai taise yAvat dhyAna koSTaka meM dharma dhyAna dhyAte huve vicara rahe the // 5 // taba ve Arya rakAzaka-gAjArahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI* For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 48+ ekAdazamAMga vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha Page aNagAre jAyasaDDhe jAva jeNeva aja hamme aNagAre teNeva uvAgae tikkhuto AyAhiNaM payAhiNaM karei karei ttAvaMdaiNamaMsai vaMdittA NamaMsittAjAva pajjavAsai,evaM vayAsIjaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dasamassa aMgassa paNhAvAgaraNANaM ayamaTre paNNatte, ekkArasamassaNaM bhaMte ! aMgama vivAga suyakkhaMdhassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTTe paNNatte ? // 6 // taeNaM ajasuhamma aNagAre jaMbUaNAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM ekkArasamarasa aMgassa vivAgasutharasa dosuyakhaMdhA paNNattA, taMjahA-duhavivAgAya, suhajambU nAma ke anagAra ko prazna pUchane kI zraddhA utpanna huI yAvat jahAM Arya mudharmA svAmI the, tahAM, Aye, Akara tIna vakta donoM hAtha joDa pradakSiNAvarta phirAkara vaMdanA namaskAra kiyA, vaMdanA namaskAra karake yAvat sevA karate huve yoM kahane lage-yadi aho bhagavan ! zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI yAvat mukti padhAre uoMne dazavA aMga prazna vyAkaraNa kA to ukta artha kahA vaha maiMne zravaNa kiyA, aho na bhagavan ! igyAravA aMga vipAka sUtra kA zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI yAvatU mukti padhAre unoMne kaisA artha kahA hai ? // 6 // taba ve Arya sudharmA svAmI jambU svAmI se isa prakAra kahane lage-yoM nizcaya hai * jambU ! zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI yArat mukti padhAre unoMne igyArayA aMga vipAka bhUtra ke do| duHkha vipAkakA pahilA adhyayana-mRgAputrakA For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 42 anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI citrAgaya, // 7 // paDhamaraNaM bhaMte ! sukhaMdharasa duhavivAgANaM rumaNaNaM jAya saMpateNaM aTThe paNa ? || 8 || taraNaM suhamme aNagAre jaMbU aNagAraM evaM vayAsI evaM khala jaMbU ! samaNeNaM AIgareNaM jAva saMpatteNaM duhavizagANaM dasaajjhayaNA paNNA, taMjA - 1 miyApute, 2 ujjhiyae, 3 abhagga, 4 magaDe, 5 vahassai, 6 naMdI, uMbara, 8 soriyadatteya, 9 devadattAya, 10 aMjaya // 9 // iNaM bhaMte ! miNeNaM AIgaraNaM jAtra saMpatteNaM duhavitrAgANaM dasa ajjhayaNA paNNattA taMjahA miyAputte jAtra aMjUya, zrutaskandha kahe haiM, una ke nAma --- 1 duHkha vipAka aura 2 sukha vipAka // 7 // ahAM bhagavan ! prathama zrutaskandha duHkha vipAka ke zramaNa bhagavanta yAvat mukti padhAre unoMne kyA artha kahA hai ? // 8 // taba ve sudharmA anagAra jambU anagAra se yoM kahane lage-yoM nizcaya he jambU ! zramaNa bhagavanta dharma kI Adi ke karatA yAvat mukti padhAre unoMne duHkha vipAka ke daza adhyayana kahe haiM. mahAvIra svAmI una ke nAma kA 6 naMdIvRdhana kumAra kA, 7 aura 10 aMjU kumArI kA || 1 | 1 mRgAputra kA, 2 ujjhita kumAra kA, 3 abhaMgasena cora kA, 4 sakaTa kumAra kA 5 bahaspati kumAra umbaradatta kumAra kA, 8 sauryadatta kumAra kA, yadi aho bhagavan ! zramaNa bhagavanta mahAvIra ke karatA yAvat mukti padhAre unoMne duHkha vipAka ke daza adhyAya kahe haiM tathA 9 For Personal & Private Use Only 9 devadattA rAnI kA, svAmI dharma kI Adi mRgAputra kA yAvat * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jva maladaz2AsI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha ekAdazAMga vipAkaputra kA prathama zrutaskandha paDhamaraNaM bhaMte ! ajjhayaNassa duhavivAgaNaM samarpaNaM jAva saMpatterNa ke aDDe paNNatte ? // 1 0 // taeNa se suhamme aNagAre jaMbU aNagAraM evaM vyAsI evaM khalu jaMbU ! kANaM te samaeNaM miyagAme NayarehotthA vaNNao // 11 // tarasaNaM miyagAmarasa' garasta bahiyA uttarapucchi me disIbhAe caMdaNapAyace NAmaM ujjANehotthA, saJcaya vaSNao // 12 // tatthaNaM caMdaNapAyavasta bahubhujjhadesabhAe, suhamassa jakkhassa jakkhA - taNe hIsthA, cirAIe jahA puNNabhadde || 13 || tatthaNaM miyagAme nagare vijae nAmaM khattie rAyAparivasaI vaNNao // 14 // tassaNaM vijayassa khatiyassa miyANAmaM devI aMjU kumArI kA, ahAM bhagavan ! ina meM se prathama adhyayana kA kyA artha kahA hai ? || 10 / / taba ve anagAra jambU anagAra se yoM kahane lage---yoM nizcaya aho jambU ! usa kAla usa samaya meM nAma kA nagara thA varNana ucAi sUtra se jAnanA // 11 // usa mRgAgrAma nagara ke bAhira IzAna kauna meM caMdanapAdapa nAma kA udyAna thA, vaha sarva (chaDI) Rtu meM sukhakArI varNana yogya thA ||12||| usa caMdanapAdapa udyAna ke madhya meM sudharmA yakSa kA yakSAyatana ( maMdira ) thA, vaha pUrAnA yAvat jaisA pUrNa (bhadra yakSa kA varNana uvAi sUtra meM calA hai taimA isa kA bhI jAnanA || 13 | usa mRgAgrAma nagara meM vijaya nAma kA kSatrIya rAjA rAjya karatA thA, vaha varNana yogya thA // 14 // ula vijaya rAjA ke mRgAdevI | For Personal & Private Use Only duHkhavipAka kA pahilA adhyayana-mRgAputrakA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hotthA ahINavaNNao // 15 // tassaNaM vijayakhattiyassa putte miyAedevIe attae miyAputteNAmaM dAra ehotthA-jAi aMdhe, jAie, jAibahire, jAipaMgule, huMDeya vAyave, 15 patthiNaM tassa dAragassa-hatthAvA, pAyAvA, kaNNAvA, acchivA, NAsAvA, kevalabhe tasiM aMgovaMgANaM AgitI Agimitte // 16 // taeNaM sA miyAdevI taM miyAputtadAraNaM hai rahassiyaM bhUmigharaMsi rahasieNaM bhattapANeNaM paDijAgaramANI2 viharai // 17 // tatthaNaM miyAgAme jayare ege jAi aMdhe purise parivasai, seNaM egeNaM sacakkhu teNaM puriseNaM artha nAma kI rAnI thI. vaha pratipUrNa aMga kI dhAraka surUpA yAvan varNana yogya thI // 15 // usa vijaya kSatrI kA putra mRgAdevI kA Atmana mRgAputra nAma kA kumAra thA, vaha janma se andhA, janma se mukkA [ bobaDA ] janma me bahirA, janma se pAMgulA, huMDaka maMsthAnavAlA, bAta kapha pittAdi roga yukta thA. usa bacce ke hAtha pAMva kAna AMkha nAka nahIMthe phakta aMgopAMgake cinha mAtra-AkAra mAtrathe paraMtu prasiddha nahIM dekhaatethe||11|| taba vaha mRgAdevI usa mRgA putra ko chipAkara bhUpI ghara (bhoMyAre) meM gupta rakhakara gupta AhAra panI detI hui vicaratI thI // 17 // usa magAgrAma nagara meM eka janma kA andhA puruSa rahatA thA, upta ke eka puruSa cakSudhAlA Age ko daMDa (lakaDI) grahaNa karatA huvA le jAtA thA, usa andha puruSa ke [samastaka ke bAla bikhare huye the, usa ke zarIra vastrAdi kI malInatA kara use makSikAoMne ghera rakhA thA, bAdaka-bAlabrahmacArI muni prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only www.anerary.org Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha | HT ekAdazamAMga vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha art manimarnmarnnnnnnnnnnnnnwww purao daMDaeNaM pagaDijamaNe 2 phuTahaDAhaDasIse macchiyA caDagara pahakareNaM aNijamANamagge miyAgAme Nayare gihegihe kAlavaDiyAe vittiM kappamANe viharai // 18 // teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAva samosarie prisaaniggyaa||19|| taeNaM se vijae khattie imIse kahAe laTTha samANa jahA kUNie tahA Niggae jAva pajjuvAsai // 20 // taeNaM se aMdhe purise taM mahAjaNasaiMca jAva suNetA, taM purisaM evaM vayAsI-kinnaM devANappiyA! ajamiyagAme iMdamahaMtiza jAva nigacchai ? // 21 // taeNaM se purise taM jAi aMdha purisaM evaM vayAtI-No khalu devANuppiyA usa ke pIche 2 makkhIoM jAtI thI, vaha andha usa mRgA grAma nagaha meM gharoghara bhikSA ke liye dInavRti se AjIvikA karatA huvA vicaratA thA // 18 // upa kAla usa samaya meM zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI padhAre caMdanapAdApa bagIce meM yathA ucita avagraha grahaNa kara vicarate the, darzanArtha pariSadA AI // 19 // taba usa" vijaya kSatrI rAjA ko bhagavanta padhArane kI khabara lagI, jisa prakAra koNika rAjA bhagavaMta ke darzana karane AyA thA taise baha bhI AyA // 20 // taba vaha andha puruSa una darzanArtha jAte huve bahuta logoM kA zabda munakara, cakSuvAle puruSa se yoM kahane lagA-he devAnupriya ! Aja mRgAgrAma nagara meM kyA indrotsava yAvat jima ke liye itane puruSa jAte haiM ? // 21 // taba vaha cakSubAlA purupa upta jAti andha puruSa se duHkha vipAka kA pahilA adhyayana-mRgAputra kA / For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 11 anuvAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI iMdamahei jAva niggae evaM khalu devANuppiyA ! samaNe jAva viharai, taeNaM ee jAva nigacchA // 22 // taeNaM se aMdha parise taM parisaM evaM bayAsI-gacchamoNe devANappiyA! amhevi samaNe bhagavaM jAva pajjavAsAmA // 23 // taeNaM se sacakkha parise jAi aMdha parise parao daMDaeNaM pagaDijamANe 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIra teNeva uvAgacchaI 2 tA, tivakhato AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 ttA baMdai namasai vaMdaittA namasaittA jAva pjjuvaasii|| 24 // taeNaM samaNaM bhagavaM mahAvagaire vijayassa tIseya dhamma parikahai, jAva parisA paDiggayA, vijae vigae // 25 // teNaMkAleNaM yoM kahane lagA-he devAnupriya ! Aja indra mahotsava Adi kucha nahIM hai paraMtu zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI padhAre haiM una ke darzana karane ke liye yaha bahuta se logoM jAte haiM // 22 // taba vaha andha puruSa sacakSu puruSa me yoM kahane lagA. aho devAnupriya! Ana bhI zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI ke darzana karane cale. yAvat sevA kareMge // 23 // taba usa jAti andha puruSa kA usa sacakSu puruSane Age ko da dharana kara nahAM zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI the tahAM AyA, Akara tIna vakta hAtha joDa pradakSiNAvarta phigara vaMdanA namaskAra kiyA, vaMdanA namaskAra kara sevA bhakti karane lagA // 24 // taka zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI vinaya kSatrI rAjA ko usa mahA pariSadA ko dharmakathA munAI, pariSadA pIchI gai, vijaya * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazagaMga-vipAkamUtrakA prathama zrutaskandha 2g teNaMsamaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTTe aMtevAsI iMdabhUi NAmaM aNagAre jAba viharai // 26 // taeNaM se bhagavaM goyame taM jAi aMdhapurisaM pAsai 2ttA jAyasaTTe jAva evaM vayAsIatthiNaM bhaMte ! keipurise jAiaMdhe, jAiaMdhArUve ? hatA atthi // 27 // kahiNaM bhaMte ! se purise jAiaMdhe jAi aMdhArUve ? evaM khalu goyamA ! iheva miyagAme Nayare vijayassa khattiyassa putte miyAMdavIe atae miyAputta NAma dArae jAiadhe jAiaMdhArUve, natyiNaM tassa dAragarasa jAba Agitimitte, taeNaM sArAjA bhI gayA // 25 // usa kAla usa samaya meM zramaNa bhagavanna mahAvIra svAmI ke samIpa rahanevAle bar3e ziSya indrabhUnI nAma ke anagAra yAvan dharmadhyAna dhyAte vicara rahatha // 26 // taba ve bhagavaMta gautama svAmI usa janmAndha puruSa ko dekhakara, prazna pUchane kI zraddhA utpanna huI yAvat bhagavaMta ke pAsa Aye vaMdanA namaskAra kara yoM kahane laga-ahA bhagavAn ! aisA koi janmAndha puruSa hai. janmAndharUpa utpanna huvA hai ? bhagavAnane kahA-hAM hai // 27 // gotama svAmI bole-aho bhagavAna ! vaha jAti andha puruSa jAtI andharUpa puruSa kahAM hai? bhagavaMta bole-he gautama ! yahAM hI mRgAgrAma nagara meM vijaya kSatri rAjA kA putra mRgAdevI rAnI kA Atmaja mRgAputra nAmakA kumAra janmAnya janmAndharUpa hai usa kumAra ke hAtha pAMva kAna nAka AMkha artha duHkhavipAka kA pahilA adhyayana-mRgAputra kA 48:02 Rago For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI8% miyAdevI jAva paDijAgaramANI 2 viharai // 28 // taeNaM se bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai vaMdittA namAsattA evaM bayAsI-icchAmiNaM bhaMte!ahaM tubhahiM abbhaNuNNAe samANe miyAputtaM dArayaM pAsittae ?, ahAsuhaM devANuppiyA ! // 29 // taeNaM se bhagavaM goyameM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM abbhaNuNNAe samANe haTTatuTe samaNassa bhagavao aMtiyAo paDiNikkhamaI 2 ttA aturiyaM jAva sohemANe 2 jeNeva miyAgAmeNayare teNeva uvAgacchai 2 ttA miyAgAma jayaraM majhamajheNaM aNupaMvasaI 2ttA jeNeva miyAe devIe giha teNava uvAgacchai // 30 // taeNaM sAmiyAdevI Adi avayatra kucha nahIM haiM.phakta AkAra mAtra pracchanna haiM; usa kA mRgAdevI palana karatI huI vicara rahI hai||28|| taba bhagavaMta gautama zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ko vaMdanA namaskAra kara yoM kahane laga-aho bhagavAna ! jo ApakI AjJA hota meM mugAputra kumAra ko dekhanA cahAtA hu~ ? bhagavAnane kahA he davAnupriya ! jaisemukha ho vaise karo // 29 // taba bhagavaMta gautama svAmI zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI kI AjJA prApta hone hRSTa ituSTa anaMdita huve,zramaNa bhagavaMna mahAvIra svAmI ke pAsa se nikalakara tvaritA-zIghratA rahita yAvat iyaryAsamiti se dekhatehuve 2 mahAM mRgAgrAma nagara thA tahAM Aye, mRgAgrAma nagara meM pravezakara ke madhya madhya meM hokara jahAM mRgAvatI rAnI kA ghara thA, tahAM Aye // 30 // taba vaha mRgAdevI bhagavaMta gautama svAmI ko Ate huve . prakAzaka-rAjAbahAdara lAlA mukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI , For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48. ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandhana bhagavaM goyamaM ejamANaM pAsai 2 ttA haTTatuTu jAva evaM. vayAsI-sadisaMtuNaM devANuppiyA ! kimAgamaNa payoyaNaM // 31 // taeNaM bhagavaM goyame miyAdevi evaM vayAsI * ahaNaM devANuppiyA ! tavaputtaM pAsiyaM hvmaage|| 32 // taeNaM sA miyAdevi miyAputtassa dArayassa aNumagga jAyae, cattAriputte savvAlaMkArAvibhUsie karei 2ttA bhagavaM goyamassa pAesu pADei 2ttA evaM vayAsI-eeNaM bhaMte! mama putte pAsaha // 33 // taeNaM se bhagavaM goyame miyaMdevi evaM vayAsI-No khalu devANuppiya! ahaM ee tavaputte pAsiomAgae, tatthaNaM je se taba jeTTe putte miyAputte dArae jAi aMdhe jAiaMdhArUve jannaM tumaM rahassiyaM bhUmi dekhakara harSapAi yAvat vaMdanA kara yoM kahane lagI-aho devAnupriyA ! AjJAdIjIye Apa kisa prayojana me yahAM padhAre hai ? // 31 // taba bhagavaMta gautama mRgAdevI me aisA bole-he devAnupriyA ! maiM tere putra ko dekhane yahAM zIghra AyA huM // 32 // taba vaha mRgAdevI mRgAputra ke bAda cAra putra huve the una ko sarva prakAra ke vastrAlaMkAra se vibhUSita kara bhagavaMta gautama svApI ke pAMva lagAye, pAMca lagAkara yoM ka lagI-aho bhagavAna ! dekhIye yaha haiM mere putra // 33 // taba ve bhagavaMta gautama svAmI mRgAdevI se aisA bole-he devAnupriyA ! meM ina tere putroM ko dekhane ke kumAra janmAndha janmAndharUpe hai jisa ko tUM gupta bhUmIghara meM rakhatI hai, gupta AhAra pAnI detIduI vicaratIhai, 28-du:khAvapAka kA-pahilA adhyayana-mRgAputrakA 11 For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 10 anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI gharasi rahastieNaM bhattavANenaM paDijAgaramANI raviharai tannaM ahaM pAsio hanyamAgae // 34 // evaM sAmiyAdevI bhagavaM goyamaM evaM vayAsI sekeNaM goyamA se tahAruve NANIvA takassivA jeNaM tA esamaTThe mama tAla rahassa kahei, te tumhavyamakakhAe, jao tunbhejAha ? // 35 // taNaM bhagavaM goyame miyAdeviM evaM kyAsI evaM khalu devApiyA ! mamadhammAyarie samaNe bhagavaM mahAvIre jAtra jaoNaM ahaM jANAmi // 36 // jAvaMcaNaM miyAdevIM bhagavayA goyameNaM saddhiM eyamaTTha saMlavai, tAvacaNaM miyAputtarasa dAragassa bhattavelA jAyayAvihotthA // 37 // taraNaM sAmiyAdevi bhagavaM goyama evaM usa ko dekhane keliye meM AyA hu ||34|| taba vaha mRgAvatIdevI bhagavaMta gautama svAmI se yoM kahane lagI aho iti Azcarya ! aho gautama ! yaha kauna aisA tathA rUpa jJAnI athavA taparUpa labdhikara yukta haiM jisane yaha merA chipA huA artha tuma ko kahA, jise prasiddha kiyA jisa se tumane jAnA aura use dekhane zIghra padhAre ho ? // 35 // tavaM bhagavaMta gautama mRgAdevI se yoM kahane lage - he devAnupriya ! mere dharmAcArya zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI sarva sarvadarzI haiM yAvat jinAne mere se kahA jisa se maiMne jAnA // 36 // jitane meM mRgAvatI devI gautama svAmI se ukta vArtAlApa karatI thI utane meM mRgAputra kumAra ko bhojana dene kI vakta hogaI // 37 // taba vaha mRgAvatIdevI bhagavaMta gautama svAmI se yoM kahane lagI For Personal & Private Use Only * prakAzaka rAjabahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 12 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ekAdazamAMga-vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha 438 vayAsI-tubheNaM bhaMte ! ihaceca ciMTUha, jahaNaM ahaM tubhaM miyAputtaM dArayaM uvedaMsa-, mitikaTu, jeNeva bhattapANagharae teNeva uvAgacchai 2 ttA vatthapariyaTa karei 2 ttA kaTrasagaDiyaM giNhai 2 tA vipulassa asaNa pANa khAima sAimassa bharei 2 ttAH taM kaTTasagaDiyaM aNukaTThamANI 2 jeNeva bhagavaM goyame seNeva uvAgacchai2 ttA bhagavaM goyama evaM vayAsI-ehiNaM tubbhe bhaMte ! mamaM aNugacchaha. jahANaM ahaM tubhaM miyAputtaM dArayaH uvadaMsemi // 38 // taeNaM se bhagavaM goyame miyaMdaviM piTuo samaNumacchai. : // 39 // taeNaM sA miyAdevI taM kaTu sagaDiyaM aNukaTThamANIrajeNeva bhUmighare teNeka uvagacchai 2ttA cauppaDeNaM vattheNaM muhabaMdhamANI, bhagavaM goyama evaM vayAsI-tubbheviNaM aho bhagavAna! tuma yahAMhI khaDeraho jisase meM tumAre ko mRgAputra kumAradekhAvU.yoM kahakara jahAM bhojana gRhayA / AI Akara vastra badale, vastra badalakara lakaDe kI choTIsI gADI grahaNa kI, usa meM vistIrNaH anna khAdima svAdima bharA, bharakara usa kASTa gADI ke mukha ko DorI vandhI thI use khecatI huI 2 jahAM bhagavaMta gautama svAmI the tahAM Ai, gautamaH svAmI se yoM kahane lagI-aho bhagavAna ! tuma mere pIche padhAroM nisa OM se maiM tumAre ko mRgAputra dekhAvU // 30 // taka bhagavaMta gautama svAmI mRgAvatIdevI ke pIche 2 cale // 3 // taba vaha mRgAvatI devI usa kASTa gADI ko khecatI 2 jahAM bhUmIgRha ( bhoyAga) thA tahAM AI, Akara 11.dukhavipAkakA-pahilA adhyayana-mRgA putra .. Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka RSijI mamminwomer: bhaMte ! muMhapottiyAe muhabaMdhaha // 40 // taeNe sebhagavaM gopame miyadivIe evaM bule samANe muhapotiyAe muhabaMdhei2 cA // 41 // taeNaM sA miyAdevI paraMmUhI bhUmigharassa . duvAraM vihADei, taoNaM gaMdho gigacchai, se jahA nAmae ahimaDeivA jAva taoviNaM aNiTunarAeceva jAva gaMdhe paNNatte // 42 // taeNaM se miyAputtedArae tassa vipulassa asaNa pANa khAima sAimassa gaMdheNaM abhibhaesamANe taM vipulaM asaNaM mucchie, taM vastra ke cAra paTakara mukha (nAka) bamdhatI huI, bhagavaMta gautama svAmI se ko kahane lagI--aze bhamban ! tuma bhI mukha ko (nAka) ko vastra bandho + // 40 // taba ve bhagavanta gautama ! mRgAdevIkA ukta vacana avadhAra kara mukha [ nAka ] ko vastra bandhA // 41 // taba vaha mRgAvatIdevI apane mukha ko bhUmIgRha kI tarapha se phirAkara parAGa mukhI ho bhUmI gRha ke dvAra khulle kiye, usI vakta usa meM se durgandha nikalI, vaha durgandha yathAdRSTAnta-sakA maDA(mRtpuka zarIra)ityAdi maDe saDa jAnase usa meM se jaisI durgandha nikalatI hai usa se bhI adhika durgandha kahI hai||| 12||tb vaha mugAputra bAlaka usa vistIrNa azanAdi cAroM AhAra kI sugaMdha Ane se, usa azanAdi cAroM AhAra meM mUchita huA, usa azanAdi cAroM prakAra ke AhAra ko khAne + nAka dako yaha zabda lajjA spada hone se, mukha baMdho aisA kahA hai. kyoM ki gaMdha ko nAka hI grahaNa karatA hai. nakimukha. prakAzaka-rAmAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. anuvAdaka-bAlabrahmaca OY 1 For Personal & Private Use Only | Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAka mUtra kA prathama zrutaskandha 111 vipulaM asaNaM 4 AsaeNaM AhArei se khippAmeva viddhasei 2 tAtopacchA pUyattAe soNiyattAe pariNamei, taMpiyaNaM pUyaMca soNiyaMca AhArei // 43 // taeNaM bhagavaM goyamaM taMmiyAputtaM dArayaM pAsittA ayameyarUve ajhatthie patthIe ciMtIe maNIgae saMkappe samuppajitthA-ahoNaM imedArae purAporANANaM ducciNNANaM dupaDikaMtANaM asu. bhANaM pAtrANaM kaDANaM kammANaM pAvagaMphala vittivisesaM paJcaNubbhavamANe viharai, Name divANaragAvA jaraiyAvA, paccakkhaM khalu ayaMpurise jaraya paDirUviyaM veyaNaM veeI, tikaTu miyadevi Apucchai 2ttA miyAdevIe gihAo paDinikkhamaI 2 tA miyaggAmaM lagA, khAte hI vaha AhAra vigaDAyA, vidvaMma kara pIpa [ rAda ] pane rakta pane pariNamA, taba usa pIpa rakta rUpa AhAra ko bhI vaha khA gayA // 43 // taba bhagavanta gautama usa mRgA putra kumAra ko dekhakara isa prakAra adhyavasAya prArthanA cintA manogata saMkalpa samutpanna huvA-aho iti khadAzcarya ! yaha bAlaka pUrva bahata kAle pahile janmAntara meM duzca-prANAtipAtAda Acarana kiye, una azubha karma ke kArana e karma ke vipAka saMcaya kiye jisa ke azubha phala rUpa vRtti bhogavatA huvA pratyakSa anubhavatA vicaratA hai, maiMne naraka aura narIyeko to pratyakSa nahIM dekhe paraMtu yaha puruSa pratyakSameM pApaphala naraka jaisI vedanAvedatA dekhA hai|* yo vicAra kara mRgAvatI devIko pUchakara mRgAvatI devI ke ghara se nikalakara mRgAgrAma ke madhya 2 meM hokara 48 duHkhavipAka kA-pahilA adhyayana-mRgAputrakA 48 51 an Education International For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acacic - anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI NayaraM majhaM majjhaNaM nigacchai 2ttA jegeva samaNe bhagavaM mahAvIra teNeva uvAgacchairattA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhANa payAhANa karei 2 ttA vaMdai NamaMsai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-eva khalu bhaMta! aha tubbhehiM abhaNuNNAe samANe miyaggAmaM NayaraM majhaM majheNaM aNupavisAmi. jaiva miyAdeviegihe teNeva ugae. taeNaM mAmiyAdevI mama ejamANa pAsai 2 ttA haTuM, taMca va savyaM jAva pUyaMca soNiyaMca AhArei, taeNaM mame ime ajjhatyie patthIe ciMtIe maNogaesaMkappa samuppajittA-ahoNaM ime dArae purA jAva viharai, seNaM bhaMte ! purise punvabhave ke AsI ? kiM NAmeevA kiM jahAM zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI the tahAM Aye, Akara zramaNa bhagavanta mahAvIra zamI ko tIna vakta hAtha joDa pradakSiNAvarta phirAkara baMdanA namaskAra kI, vaMdanA namaskAra kara aimA bole-aho bhagavan ! maiM ApakI AjJAse mRgAgrAma nagara ke madhya meM ho jahAM mRgAvatI devIkA ghara tahAM gayA,tava mRgAvatI devI pereko AtA huvA dekhakara hRSatuSTa huI ityAdi saba kathana ka hadiyA yAvat pIpa raktapaNa va AhAra pariNamA ume bhI vaha hai khAgayA, taba mujhe isaprakAra adhyavasAya prAthIciMtA manogata saMkalpa utpanna huvA ki-aho khedAzcarya yaha bAlaka janmAnvara ke saMcita pApa ke phala bhogamatA vicara rahA hai, aho bhagavAna ! vaha puruSa pUrva bhava meM kauna meM kyA nAma thA, kyA gautra thA, kina grAma meM athavA nagara meM rahatA thA, kyA kharAba vastu anyakodI, kyA PanamanAmAnnnnnnnnnivannivAAAAAAnnaamang * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlA prasAdajI, artha For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goevA kayaraMsi gAmasivA NayaraMsivA, kiMvAdaccA kiMvAbhoccA kiMvA samAyarittA kesiMvA purAporANANaM ducciNNANaM duppaDikatANaM asubhaNaM pAvANaM kaMmmANaM phalaniti visesa paccaNubbhavamANe viharai ? // 44 // goyamAi, samaNe bhagavaM mahAvIre goyamaM evaM vaya sI-evaM khalu goyamA ! teNaMkAleNaM teMNasamaeNaM iheba jaMbaddIve dIve bhArahevAse sayaduvAre NAmaM Nayare hotthA, riddhathamie samiddhA vaNNao tatthaNaM sayaduvAre Nayare dhaNavatI NAma rAyAhotthA vaNNao, // 45 // tassaNaM layadubArassa gayarassa adUrasAmete abhakSa khAyA, kyA pApa samAcarana kiye, kauna se janmAntara meM purAtam bahuta kAlake duzcIrNa praNAti pAtAdi duSTapane samAcAre, ume pratika me nahIM prAyaHzcita le zuddha huvA nahIM, ve azubha karanI ke hetU bhUta pApakarma sAvadya anuSThAna karma usa ke azubha vipAka phala rUpavAtta jisa kA pratyakSa anubhava karato bhogavatA huvA yaha yahAM vicara rahA hai ? // 44 // gautama dise ApaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI gautama sAmI se yoM kahane lage-yoM- nizcaya he gautama ! usa kAla usa samaya meM isahI jabudvIpa meM sodvAra vAlI zatadvArA nAmakI nagarI kahI, vaha nagarI RSikara pradhAna tathA bhUmikA AvAsakara susobhina svacakra paracakra 17 ke bhayarahita dhana dhAnyakara pUrNathI. tahAM zatadvArA nagarImeM dhanapatinAmakA rAjA kopika rAjA jaisaathaa||4|| ekAdazamAMga vipAka satra kA prathama zrutskandhaA8 498 duHkhavipAka kA pahilA, adhyayana-mRgAputrakA 482 4 For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAhiNa purasthime disibhAe vijayavaddhamANe NAma kheDehotthA, ridvatthAmaya vaNNao // 46 // tassaNaM vijayavaddhamANe kheDassa paMcagAmasayAI abhoeyAbi hotthA // 47 // tassaNaM vijayabaddhamANe kheDe ekkAi NAma raTukaDehotthA, ahammie jAva duppaDiyAgaMde, // 18 // seNaM ekAiNAmaM raTTakUDe vijayavaddhamANa kheDassa paMcaNhaMgAmasayANaM AhebaccaM poravaccaM sAmittaM bhahitaM mahataragattaM ANAIsara seNAvaccaM kAremANe pAlemANe viharai // 49 // taeNaM se ekkAi raTakUDe vijayavaddhamANa kheDassa paMcagAma usa satadvArA nagarI se bahuta dUra nahIM taise bahuta najIka nahIM dakSiNa pUrva ke bIca agnikauna meM vijaya bRddhamAna nAmaka kheDA (dhulakA koTa vAlA) grAma thA, vaha bhI Rddhi smRddhikara zobhita thaa||4||us vijaya bRddhamAna kheDA ke pIche pAMcamo grAma lagate the, usakA bhoga vinaya bRddhamAna kheDA ke adhipati komilatA, thA // 47 / / usa vijaya vRddhamAna kheDe meM ekkAi rAThoDa-dezAdhikArI ThAkura thA, vaha ekkAi adharmI yAvat kukarma karake hI AnandaprApta karatA thaa||48|| vaha ekkAi rAThoDa vijaya vRddhamAna khaMDa meM lagate hune pAMcaso grAmakA adhipati(jiSTika panA agresara(svAmI)panA,(menApati panA bharana popana karatA pAlatA huvA vicaratAcA 13 // 49 // taba phira vaha ekkAi rAThoDa vijaya bRddhamAna kher3A ke pAMcamI grAma kA kara baDhAtA vizeSa karaletA,, anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka paraSijI 1 prakAzaka-rAjAbahAduralAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI* 50 For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayAI bahuhiM karohiya bhArahiya viDIhiya ukkoDAhiya parAbhavahiya dijehiya bhanjehiya kuMtehiya laMchaposehiya, AlovaNehiya paMthakoTehiya uvIlemANe 2 vihiMsemANe 2 tajjemANe 2 tAlemANe 2 nidhaNekaremANe 2 vihri||50||tennN se ekkAIrahakUDe vijayavaddhamANa khaDassa bahuNaM rAIsara jAva satthavAhANaM aNNesiMca bahuNaM gAmellagapurisANaM 4.11 ekAdazamAMga-vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha 18+ pracUra karaletA, kRSNAdi pAma me bahana banaletA, usa meM bhI pratidina kara vRddhikaratA. lAMcalatAI logoMkA parAbhava karatA, RNa (karajA diyA hudhA pIchA adhikaletA, ekakA daMDa bahuta ke sira DAlatA (nathA, kahatA thA kI tere pAla merA isa bhavakA va para bhavakA Rna hai yaha cukA)lAMcalekara coroM kA poSana kara corI karatA rAstA lUTa karatA, dUsarake pAsa karanA, logoMcako dharma se AcAra se bhRSTa karatA, tarjanA karatA, capaTe mAratA, svArtha pUrNa karane lAla pAla (khuzAmada ) karatA, ityAdi prakAra se logoM ko nirdhana karatA huvA duHkhI karatA huA vicaratA thaa|||50||aur bhI baha ekAi rAThoDa vijaya bRddhamAna khaDe ke bahuta se rAjA yuvarAjA zaTha sArthavAhI pramalo ko aura bhI bahuta se grAma ke puruSoM ko bahuta se kAryoM meM ghamITatA, se kaDo kArya jina ke pAsa karatA,Aloca-zalA karane meM, guhA-nirlana kArya karane meM, harake vastu kA nirNaya karane meM, nizcaya ke kAma meM, vyavahAra ke kAma meM, sanA huvA bhI kahatA maiM ne nahIM sunA hai aura vinAmunA 4280dukhavipAkakA-pAhalA adhyayana-mRgAputrakA 42 vowwwww For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahusu-kajjesuya kAraNesuya maMtesuya gujjhesuya niccheya vavahAresuya suNamANe maNai nasaNei asuNamANe bhaNai suNei evaM passamANe bhAsamANe giNhamANe jANaNe // 51 // taNaM se ekkAiraTUkUDe eyakamme eyapahANe eyavijje eyasamAyAresuya bahupAvakamaM kalikalutaM samajjiNamANe viharai // 52 // taeNaM tassa ekkAiyarasa raTukUDassa aNNA kaSAI sarIragaMsi jamagasamagameva, solasarogAyakA pAunbhUyA, taMjahA- sAse, khAse, jare, dAhe. kucchasale, bhagaMdare, arise, ajIre, diTThIsale muddhasUle, aroe, artha huvA kahatA ki maiM ne sunA hai, ainehI dekhe hune ko nahIM dekhA kahatA hai ora binA dekhe huve ko dekhA kahatA, bolA huvA ko nahIM bolA kahatA aura binA bole ko bolA kahatA hai, liyA huvA nahIM liyA aura naliye ko liyA kahatA thA. yA hareka kArya meM apanA matalaba sAdhate jhUTha bolatA huvA anya kA dhana grahaNa karatA thA // 50 // taba vaha ekAi rASTrakaDa isa kukarmakara isa mArga meM pravRtikara ukta prakAra pApa samAcaratA huvA bahuta khoTekarma klezakArI karma upArjana karatA huvA vicaratA thA // 52 // taba ekkAi rAThoDa ke zarIra meM anyadA kisI vakta ekahI sAtha moleroga pragaTa hune, una ke nAma- 1 zvAza, 2 khAMsI, 3 jvara, 4 dAhA, 5 kukSIzUla, 3 bhagaMdara, 7 haraza ( masnA ) 8 AjIrNa, 9 dRSTIzUla, 10 mastakazUla, 11 aruci. 12 AMkhakhIvedanA, 13 kAMnakI vedanA, 14 khujalI, 15 jalodara, aura satra 23 anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjA bahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI ** Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 * ekAdazamAMga vipArka sUtra kA prathama zrutaskandha 48 akkhiveyaNA, kaNNaveyaNA, kaMDU, udare. koDDe, // 53 // taeNaM se ekkAiraTukaDe solasahiM royAtaMkehiM abhibhUesamANe koDuciya purisesadAi 2ttA evaM vayAsI-gacchahaNaM tubbhe devANuppiyA ! vijayavaddhamANe siMghADaga tiya caukka caccara mahApahesu mahayA 2 saheNaM ughosemANe 2 evaM vayAlI-evaM khala.devANappiyA! ekkAisTrakaDassa sarIragaMsi solasaroyaMkA pAunbhUyA taMjahA-sAse khAse jAva koDeya, taMjoNaM icchai devANuppiyA! vijovA vija puttevA, jANaAvA, jANaputtovA, teicchIyovA, teicchIya puttAvA, ekkAiraTThakuDassa esiM solasaNhaM aigAyaMkAeNaM egamavirogAyaka uvasAmittae tassaNaM 16 koDa ||53||tb phira vaha ekkAirAThoDa una solairogAMtaka prANoM kA nAzakare aise una se parAbhavapAyA huvA, koTumbikaAjJAkArI purupakA bolAyA,volAkara yoM kahane lagA-he dezAnubhiyA! tuma jAbA vijaya vRddhamAnakheDameM zRgATakapaMtha meM, trIpaMtha meM, caurAste meM, mahApaMtha-rAjyapaMtha meM mahAzabdakara udyApanAkaro, udghozanA karate huve aisA kahAki-aho devAnupriyA : ekkAirAThoDa ke zarIra meM sAle rogAMtaka pragaTa una ke nAma-zvAza khAMsI yAvat koDa, isa liye aho devAnupiyA ! vaidya vaidya ke putra, vaidya ke jAna, vaidyaka zAstra ke jAnane vAle ke putra, auSadhIvAle, auSadhIvAloM ke putra, jokoI icchatAhA vaha ekkAirAThoDa ke zarIra meM ke isa molerogoM meM kA eka bhI rAga upazamAvegA-gamAvegA umako ekkAirAThoDa duHkhavipAka kA pahilA adhyayana-mRgAputra kA 488 For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ekkAiraTUkaDe vipulaM atthasaMpayANaM dalasai,docaMpi taccaMpi ugghoseha rattA eyamANattiyaM paJcappiNaha // taeNaM te koDaMbiya purisA jAba pccpinnNti||54||tennN se vijayavaddha. mANakheDaMsi imaeyArUbAI ugghosaNaM soccA Nisamma bahave vijayA6 satthakosa hatthagayA saehiM 2 gihAo paDinikkhamai 2ttA vijayakhamANa khaDaM majhamajjhaNaM jeNeva ekkAi raTTakU* Dassa gihe teNeva uvAgacchai 2ttA ekkAI raTukaDassa sarIrayaM rAmasai 2ttA tesiM rogANaM : niyANaM pucchai 2ttA,ekkAI raTThakUDassa bahuhiM abhaMgAhaya,uvaTaNAMhiya,saNahaM pANehiya,vamA hiya vireyaNehiya,sAcagahiya,abaddahaNehiya,aNuvAsaNAhiya,vatthi kammehiya, naruhehiya, bahuta dhana sampadA devegA, isa prakAra do tIna vakta udgopanA karo, kara ke yaha merI AjJApIchI mere suparata karo. taba vaha kuTumbaka puruSa kahe mujara udghoSanA karake AjJA pIche suparata karI // 54 // tara usa vijaya vRddhamAna kheDA ke rahane vAle ukta prakAra kI udghoSanA zraSaNa kara apadhAra kara, bahuta vaidya vaidya ke. putroM yAvat auSadhI vAle ke putroM vedika zastroM kA koza-vaksa hAtha meM grahaNa kara apane 2 ghara se nikale nikalakara vijaya bRddhamAna khaDe ke madhya madhya meM hokara jahAM ekkAi rAThoDa kA ghara thA tahAM Aye, tA Akara ekkAi rAThoDa ke zarIra ko nADI Adi aMga parikSAliye grahaNa kiyA, usa roga kA nidAna-utpanna hone kA kArana pUchA,ekkAi rAThoDa ke zarIra ko bahuta prakAra ke tailakA mardana karAyA, ugaTanA(pIThI)karAyA, kAlabrahmacArImAna zrI amolaka RSijI - * prakAzaka-rAbhAbahAdara lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasAdanI . artha For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha-4880 sirAvehehiya, tacchaNehiya, pacchaNehiya, siravatthIhiya, tappaNehiya, puDapAgehiya, challIhiya, malehiya, kaMdahiya, puSphehiya, pattehiya, phalohiya bIehiya, siliyAhiya, guliyAhiya, osahehiya, bhesayahiya, icchati, taseNiM solasahaM rogAyaMkANaM egamavi rogAtaMkaM. uvAmittae No cevaNaM saMcAei uvasAmittae // 55 // taeNaM te bahaH vijovA vija. puttovA jahA No saMcAei tesiM solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavirogAyakaM utsamittae ukAlakara pAnIpAyA, vamana karAyA,virecana(julava) karAyA, auSadhIyoM kA sIMcana kiyA,sevana karAyA, bahuta hai, prakAra ke auSadha ke pAnI se snAna karAyA, yaMtrAdi ke. yoga se zarIra kA mardana karAyA, carma kI bacI / ( nalI ) auSadhI se bharakara gudA meM prakSepa kI,kei vastu sughAI, dhUvAdiyA, churI Adi zaskhakara svacA-camaDI kA cheda kiyA, pAchanAdi se mAMsAdi kATe, mRgacararmAdi se bandhe, zarIra ke chindroM meM tailapure, uSNa telAdi zarIra para chAMTe, lImbAdi ke pattese sikatAva kiyA,aneka prakAra kI vanaspatikI chAlakara bhUlakara kaMdakara phulakara pAnakara phalakara bIjakara, cirAyatAdi kApAnIkara golI trigaDA pramukha, auSadhaH mile huve dravyakara, bheSadha pratyeka alaga 2 dravya kara, jo jo jisane cahAyA vaha 2 upAya kiyA, parantu unasole rogoM kA ekabhI rAMga upazamAsake nhiiN||25||tb ve vaidya vaidya keputra ityAdi jaba samartha nahIM huve unaH sola. 5 roga ye kA eka hI roga upazamAne, taba thakagaye atIhI yakagaye, jisa dizA se Aye the usa divA pIche hai| 488 duHkhavipAka kA-pahilA adhyayana mRgAputrakA 88 For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAhe saMtA taMtA paritaMtA,, jAmevadisi pAunbhayA tAmevadisi paDigayA // 56||tennN ekkAi vijevi paDiyAkkhie pariyAragaM pariccae niviNo sahabhisaje. solasarogAyaMke abhibhUya samANe, rajjeya raTTeya jAva aMteuraya mucchie, rajaca AsAyamANe patthemANe pIhemANe anilasamANe adRduhaha vasaTTe aTThAijAiM vAsasayAiM paramAU pAlai 2ttA, A kAlamAse kAlAMkaccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe ukkoseNaM sAgarovamaTTiiesu T Naraesu NeraiyattAe uvavaNNe // 57 // seNaM tao aNaMtaraM uvaTittA iheva miyagAme yare vijayakhattiyassa miyAdeviekucchiti puttAe uvavaNNe // taeNaM tIse miyAdevIe. gaye // 16 // tara ekkAi soDa vaidyAdi ko hAra kara pIche gaye jAne, sAra saMbhAla karane vAle bhI thake jAne, auSodhopacAra me bhI thake, taba una sole rogoM kI prabala vedanA kara ati hI pIDita huvA, rAjya meM deza meM yAvat antepura meM atyanta mUchina banA huvA rAjyAdiko asvAdanA-prArthatA-cahAtA huvA, abhilASA karatA huvA AtadhyAna raudradhyAna dhyAtA-zArIrika mAnasika duHkhakara ati duHkhI huvA, usa vedanA ke vazameM kapaDA, aDhAiso( 250) varSa kA parama utkRSTa AyuSya kA pAlanakara, kAla ke avasara meM kAla pUrNakara isa prathama ratna prabhA pRthvI meM utkRSTa eka sAgaropama kI sthiti vAlA naraka meM nerIyA utpanna huvA // 57 // vaha tahAM se antara rahita nikalakara isa hI mRgAgrAma nagara meM vijaya kSatrI rAnA kI magAvatI rAnI kI daka-bAla macArI muni zrI amolaka RSijI prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * More / For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra * sarIra veyaNA pAubbhUyA ujjalA jAva jalaMtA, jappapibhicaNaM miyAputadArae miyAdiva kuchisi gammattAe ubavaNNe tappabhicaNaM miyAdevI vijayastakhattiyarasa aTThA akaMtA apiyA amaNNA amaNAmA jAya vihotthA // 58 // taeNaM tIsemiyAdevIe aNNayAkayAiM putrarattAvaratakAlasamayaMsi kuTuMba jAgariyAe : jAgaramaNIe ime ajjhathie 3 samuppamne evaM khalu ahaM vijayakhattiyassa pukiM iTThA Rs visAsiyA amayA~AsI; jappabhiiMcaNaM mamaM imeganbhe kucchisi gambhattAe uvaNe tapabhacaNaM vijayarasa khatiyassa ahaM aNiTThA 3 jAva amaNAmA jAyAki kUkSI meM putrapane utpanna huA, taba mRgAvatI devI ke zarIra meM vedanA pragaTa huI, vaha bedanA ati ujvala jAjvalyamAna sahana karanA atidukkara / / jisa dina se mRgAvatI ke kukSI meM garva utpanna huvA thA usa dina se mRgAvatI devIM vijaya kSatrI rAjA ko aniSTa lagane lagI, prIti kA nAza huvA, mana ko anagamatI lagI, mana ko suhAtI nahIM, // 58 // taba maha mRgAvatI devI anyadA kisI vakta AdhI rAtri meM kuTumba jAgaranA jAgatI huI isa prakAra adhyavasAya utpanna huvA - yoM nizcaya meM vijaya kSatrI rAjA ko pahile iSTakArI { priyakArI manojJa thI mere nAma ko ve hRdaya meM dhArana karate theM, meM una ko vizvAsa pAtra thI, ballabhayI, - parantu jisa dina se mere yaha garbha kukSI meM utpanna huvA hai usa dina se vijayakSatrI rAjA ko meM aniSTa 48+ ekAdazamAMga- vipAka sUtra kA prathama zrutskandha 48 For Personal & Private Use Only 4 duHkha vikakA pahilA adhyayana-mRgAputrakA 25 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + hotthA; necchaiNaM vijae khattie mamaM NAmaMvA goyaMvA giNhitsae kimaMgapuNaM dasaNaMvA : paribhogevA; taM seyaM khalu mamaM evaM gabhaM bahuhiM gabbhasADaNAhiya, pADaNAhiya, gAlaNAhiya mAraNAhiya, sADittaevA pADittaevA gAlittaevA mArittaevA,evaM saMpehei2ttA bahuNi khArANiya, kaDayANiya, tUbarANiya, gabbhasADaNANiya,pADaNANiya,gAlaNANiya, mAraNANiya khAyamANI piyamANI icchai, taMgabhaM sADittaevA pADittaevA gAlItaevA / bhAritaevA, No cevaNa se gambhe saDaMivA paDaivA galaivA maraivA // taeNaM sA miyA devI Ahe No saMcAe taMgabhaM sADattaevA pADattaevA gAlettaevA marittaevA taheva apriya bhamanojJa hui hUM yAvat mana meM bhI acchI lagatI nahIM hUM, vijaya kSatrIrAjA merA nAma gotrasunanA bhI cahAte nahIM haiM, to mujhe A~khoM se dekhanA yAvat bhogopabhoganA to drahIrahA, isaliye mujhe zreyakArI he ki maiM isa garbha ko auSadhopacAra karake sahAvaM paDAyUM galA mArU, jisa prakAra yaha garbha saDeM paDhe gale mare esA upacAra karUM, isa prakAra vicAra kara aneka prakAra ke kSAre kaDuye tUra ityAdi garbhapAta kI auSadhI yoM khAtI huI pItI huI icchane lagI kI yaha garbha maDo paDo galo maro, parantu vaha garbha kisI bhI upacAra kara sahA nahIM paDA nahIM galA nahIM marA nahIM // 58 // taba usa mRgAvatI devI kA upa garbha ko saDAne pahAne gAlane mArane kA kucha bhI upAva calA nahIM, taba mana meM atyanta khadita ho duHkha. dhArana karane lagI. 3.kAzaka-gajAbahAdura khalA mukhadava sahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratra ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandhag+ saMtA tatA paritatA akAmiyA avasayaMtrA taMgabhaM dehaM duheNaM parivasaI // 59 // tarasaNe dAragarasa ganbhaigayarasa ceva aTThanAlIo abhisara pavAhAo,aTThanAlIo bAhirappavahA. o, aTThapUyappavahAo, aTThasoNiyappavahAo, duve 2kaNyaMtaresu duve 2akkhiirasu, duve 2 nakaMtaresu duve 2dhamANiaMtaresu abhikkhaNaM 2 pUryaca soNipaMca parassavamANIo2 ciTuMti // 6 // taeNaM tassa dAragassa gabbhagayarasa ceva aggieNAmaM vAhI pAubbhUe, jeNaM sedArae AhAreI seNaM khippAmeve vidvaMsaMsaimAgacchaI 2 ttA, pUyattAeMya, soNiyattAeya abhilASA rahita vinA mana. paravazapane upta garbha ko duHkha se nirvAhane lagI // 59 // saba usa bAlaka ko usa garva avasthA meM se hI ATha nADIyoM ke zirAse abhavantara [ zarIra ke andara ] RdhIra bahane lagA, ATha nADIkI zirA se zarIra ke bAhira adhIra bahane lagA,yo 16, ATha nADI pIpa (rAdha)kI andara bahane lagI aura ATha nADI pIpa kI vAhira bahane lagI, yo 32, do donADI dono kAna meM, do do nADI donoM ke AMkhoM meM, dodo nADI mA yo 1.6,saba48nADAyoM vArambAra pIpa rakta se pUrita ho vahane lgii||30||tb usameM %Alakako garma avasthA meM se hI abhivAsa ( bhasmAgni ) nAma kA roga utpanna huvA usa rogakara vaha bAlaka jisa vastu kA AhAra karai vaha AhAra tatkAla viddhasa ho jAve, viddhazapAkara, pIpa (rAdha ) pane raktapane dukha vipAka kA-pahilA adhyayana-mRgAputra kA418 lain Education International For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anuvAdaka -pAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + pariNamai, taM piyase pUyaMca soNiyaMca taM AhArei // 61 // taeNaM sA miyAdevI aNNayAkathAi NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM dArayaM payAyA-jAiaMdhe jAva Agiti. mitte ||62||tennN sA miyAdevI taM dArayaM haMDaM aMdhArUvaM pAsai 2ttAbhIyA4 ammAdhAi sahAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchahaNaM devANuppie!tumaM eyaMdAragaM egaMta ukkaruDiyA ujjhaaddi| 63 // taeNaM sA ammAdhAi miyAdevIe tahati, eyamaTuM paDi puNei 2ttA jeNeva vijaekhattie teNeva uvAgacchai 2 ttA karayala pariggahiyaM jAva evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! miyAdevI NavaNhaM jAva Agitimitte, taeNaM sAmiyAdevI ta huMDaM pariNa meM,kSudhA ka prabalatAme usa pIpa raktako bhI vaha AhAra kara jAne lgaa||61||tb phira mRgAratI rAnI anyadA nava mahone pratipUrNa hone se kumAra kA janmadiyA, bAlaka jAti andha aGgopAGga rahita yAvat usa ke indriyoM ke AkAra mAtra dekhAte the // 62 / / taba vaha magAvatI rAnI usa maoNma kI lAtha mamAna indriya rahita usa bAlaka ko dekhakara Daragai, trAsa pAi, bhaya bhIta hui, usa vakta apanI dhAyamAtA ko bolAkara yoM kahane lagI-he devAnupriyA! tuma jAvo isa bAlaka ko ekAnta ukaraDe para DAla devo // 3 // taba vaha dhAyamAtA mRgAvatI devI kA ukta kathana pramANakara jahAM vijaya kSatrI rAjA the tahAM AI, Akara donoM hAtha joDa kara mastakapara car3hAkara thAvat yoM kahane lagI he svAmI! magAvatI rAnI nava mahIne pranirNa * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + ekAdazamAMga vipAkasUtra kA prathama zrataskandha aMdhArU pAsai 2 tA bhIyA 4 mamaM sahAvei 2 ttA evaM vayAsI gacchaNaM tumaM devApie ! evaM dArayaM egaMta ukkaruDiyAe ujjhAhiM, taM saMdisahaNaM sAmI ! taM dAragaM ahaM egaMte ujjhAmi ? udAhu mA // 64 // tae se vijae, tIse ammadhAIe atie eyamaTThe soccA,taheba sasaMbhaMte uTThAe uTThei uTThetA jeNeva miyAdevI teNeva uvAgacchai 2ttA taMmiyAdeviM evaM vayAsI- devANuppie ! tumma paDhamaM ganbhe, taM jaiNaM tumaM eyaMdAragaM egaMte ukkaruDiyAe ujjhAmi to tummaM payA NothirA bhavissai, teNaM tummaM eyaMdAragaM rahastiyAMsi bhUmigharaMsi rahassieNa bhantapANeNaM paDijAgaramANI 2 viharAmi, toNaM bAlaka saar hai, vaha bAlaka janmAndha sarva indriyoM rahita usake indriye ke AkAra mAtra dekhAte tatra mRgAvatI devI usa huMDa mAMsa kI lotha jaise bAlaka ko dekhakara DaraMgai bAsapAi, mere ko volAkara yoM kahane lagI- he devAnupriyA tuma jAvo isa bAlaka ko ekAnta ukaraDI Upara DAla do, isaliye he svAmI ApakI AjJA cahAtI huM usa bacce ko meM ekAnta ukaraDI para pheMkUyA nahIM pheMkUM, kahiye ? // 64 // taba vijaya kSatrIrAjA usa ammAdhAI ke pAsa ukta vacana zravanakara vaise hI saMbhrAMta ghabarAyA huvA zIghra uThA khaDA huvA, jahAM mRgAvatI devI thI tahAM AyA, Akara mRgAvatI devI se aisA kahane lagA de devAnupriyA tupArA yaha prathama garva hai, jo tuma isa bAlaka ko ekAnta ukaraDI para DAloge to Aga ko tumAre saMtAna the othe For Personal & Private Use Only duHkhavipAka kA pahilA adhyayana-mRgaH putrakA 29 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI ne zrI amolaka RSijI tumbhaM payA thirA bhvissi||65||tennN sA miyAdevI vijayassa khattiyarasa tahatti eyamadvaM viNaeNaM paDisuNei 2ttA,taMdAragaM rahastiya samigharaM bhattapANeNaM paDijAgaramANI viharai ||66||evN khala goyamA! miyAputtadArara purAporANAnaM jAva pacaNubbhavamANe vihri||67|| miyAputaNaM bhaMta ! io kAlamAma kAlaMkiccA kahiM gamihiMti kahiM ukvajihiMti ? gAyanA ! miyAputte dArae battIsaM vAsAI paramAU pAlai 2ttA kAlamAse kAlaMkiccA ihava jaMbuddIve 2 bhArahevAse veyagiripAimUle sIhakulaMsi sIhattAe pacAyAhiMti, sthira nahI hoyegA, isaliye tupa isa putrako nhAkhomata, paraMtu isa ko tuma chipAkara bhUnIghara meM gupta pane rakkha kara AhAra pAnI se poSatI hui bicaro ki jisa se Age tumAre saMtAna sthirI bhUta hove // 15 // taba vaha mRgAvatI rAnI vijaya kSatrI rAjA kA ukta vacana tahata pramANa kara savinaya zravaNakara avadhArakara usa bAlaka ko bhUmIgharameM pracchannapane rakhakara AhAra pAnI se popatI hA vicarane lagI // 36 // he gautama e. isa prakAra mRgAputra kumAra pUrvabhava meM bahata kAle ke saMcita kiye pApa ke dazcirga kharAba phala ko bhogavatA: huvA vicara rahA hai||6|| aho bhagavAna! yaha mRgAputra vAlaka yahAMte kAleka avasarakAlapUrNa karake kahAM jaavegaa| kahAM utpanna hogA he gautama gAputra bAlaka battIsa varSakA utkRSTa AyuSekAmAlanakara kAlake avasara kAla pUrNa kara isa baitAi parvata ke pAsa siMha ke kulameM siMhapane utpanna hogA,vaha siMha adharmI pApiSTa yAvat sahAsika krUra prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvApraladajAsI For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha sUtra ekA zamAMga vipAkasUtra kA prathama skandha seNaM tatthasI bhavissai, ahammie jAva sAhassIe bahupAtraM jAva samajjiNai 2 tA kAlamAse kAlaMkiccA imIse syaNappabhAe ukkosaM sAgarovamaM jAva ubavajehiMti, seNaM tao anaMtaraM vahisA sirIsivasu uvavajjahiMti, tatthaNaM kAlaMkiccA doccAra puDhavIe ukkosiyA tiNi sAgarovamAI, seNaM tao anaMtaraM uvahittA pakkhIsu uvavajjai, tatthaNaM kAlaMkicvA taccAe puDhavIe sattasAgarovama, tao mIhesu tayANaM taraMcaNaM carathI puDhavIe, urago, paMcamI, itthIo, chaTTIe, maNuo. ahesattamAe, tao anaMtaraM utti se jAI imAI jalayara paMceMdiya tirikkhajoNiyANaM, maccha kacchabha hogA, vahAM bahuta pApakA upArjana karegA, vahAMne kAlapUrNa karake isa ratnaprabhA pahilI narakameM utkRSTa eka sAgapatrakI sthiti vAlA neraiyA hogA, tahAM se antara rahita nikalakara nakulapane utpanna hogA, kahAMse kALapUrNa kara dUsarI naraka meM utkRSTa tIna sAgaropamakI sthiti pAvegA, tahAM se antara rahita nikalakara pakSI meM utpanna hogA, vahAM se kAla pUrNakara kai tIsarI naraka meM sAta sAgaropama kI sthiti pAvegA, tahAM se nikalakara siMha hovegAhAM se nikala cauthI naraka meM daza sAMgasthiti pAvegA, phira sarpa hogA, phira pAMcavI naraka meM satarA sAraroSamasthiti govagA phira strI hogA, phira chaThI naraka meM bAisa sAgavesthiti pAvegA hara manuSya hogA, phera sAtavI naraka meM tIsa sAgaropamasthiti pAvegA, vahAM se antara rahita nikala kara jalavara tiryeca paMcendriya hogA, yoM maccha, kAchavA, For Personal & Private Use Only 4- duHkhavipAka kA pahilA adhyayana-mRgAputrakA 31. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaAM anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaMka RSijI + gAhA-magara-susumArAdINaM aDaterasa jAi kalakoDIjoNi pamuha sayA hassAiM, tatthaNaM egamegaMsi joNivihANaMsi aNegasayasahassa khutto uddAi 2 ttA tatthevabhujo 2 paccAyAissai, seNaM taA uhittA evaM cauppaesu, uraparisappesu, bhuyaparisappe pu, khahayaresu, cauridiema, taiMdie su, veiMdiesu, vaNapphaikaDayarukkhesu kaDayaduDiesu; vAU-taU-AU-puDhavi aNegasahassa khatto // 68 // seNaM tao aNaMtaraM uvvahittA supaiTThapura goNattAe paccAyAhiti, seNa tatya umukkabAlabhAve jovvaNagamaNupatte aNNayAkayAiM paDhamApAusaMmi gaMgAe mahANaIe khalINamaTTiyaM khaNamANe taDIe pallie graha,magara,mumumAra Adika jalacara jIvoM kI sADhIdhArelAkha kulakrIDI meM utpanna hogA,tahAM ekeka yonI ke bheda / usa meM aneka sohajAra ( lAkhoM ) vAra janma dhArana kara kara maraMgA, tahAM phira 2 utpanna hovega se nikala kara caupadoM meM, urapara sarpa meM, bhujapara meM, aise hI pakSIyoM meM,aise hI caurindriya tendriya beindriya, vanaspati meM, kaDave kaMTAle vRkSoM meM,vAyu meM teU-agni meM pRthavI meM,yoM chehI kAya kI marva yonIyoM meM aneka lAkhabAra / mara2kara tahA~ 2 hI pIchA utpanna hogA ||18||phir tahAM se antara rahina nikalakara supratiSTa nagarameM bela (sAMDa) hovegA, taba vAlyA vasthAse mukta ho yauvana avasthA ko prApta hovegA, taba prathama kI varSAda Rta meM gaMgAnadA ke taTakI mRti kA zRMga se khodatA huvA vaha taTa TUTakara Upara paDegA, jisa se mRtyupAkara, 2 prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI ghAlAmamAdajI* For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha - ekAdazAMga vipAkasUtrakA prathama zrutaskandha samANe kAlaMga, tattheva supaiTThapure jayare seTThikulAMsa puttattAe paccAyAissai, seNaM tattha umukkavAlamAve jAva jontraNagamaNupatte tahA rUvANaM therANaM aMtie dhammaM soccANisamma muMDe bhavittA, AgArAo aNagAriyaM pavtraissaI // seNaM tattha aNagAre bhavissaI, iriyA samie jAtra bhayArI, seNaM tattha bahuI vAsaI sAmaNNa dariyAgaM pAuNittA Aloiya paDikkaM samAhipatte kAlaMmAse kAlaMkiccA sohammakappe devatAe uvavajji - hiMti, seNaM tao anaMtaraM cayaM caittA mahAvidevAse sejAI kulAI bhavaMti aDDaDD [ tahAM hI supratiSTa nagara meM zeTha ke putrapane utpanna hogA, tahAM bAlya avasthA se mukta hokara tathA rUpa sthavira AcArya ke pAsa dharma zravaNa karegA adhAregA yAvat gRhasthAvAsa kA tyAgakara muNDita ho- aNagAra { sAdhu banegA || vaha sAdhu vahAM iryAsamiti Adi pAMca samiti samitA tIna gupti guptA yAvat brahmavAryadi sAdhu ke guna yukta bahuta varSa sAdhu panA pAlakara AlocanA pratikramanA nindanA grahanA kara zuddha ho, samAdhI { pariNAma se kAla ke avasara kAla pUrNakara saudharnA devaloka meM devatA hovegA, tahAM se antara rahita catrakara mahA videha kSetra meM uttama kula meM janma dhArana kara smRddhivaMta jaisA unabAI va rAyaprasenI sUtra meM draDha pratijJA kumarakA kathana kahA hai taimA hokara bahutara kalAkA abhyamakara kara yAvat dIkSA lekara karaNI kara karma kSaya For Personal & Private Use Only duHkhavipAka kA - pahilA adhyayana-mRgAputrakA 33 ( Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jahA dadupaiNNe, savvavattavvayA kAlAo jAva sijjhihiti // 69 // evaM khala jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayama? paNNatte, tibeme // duhavivAgANaM par3hamaM ajjhayaNaM mammattaM // 1 // kara siddha hogA buddha hogA yukta hogA nirvANa pAvegA saba daHkha kA antHkregaa|||31||yoN nizcaya he jambU! zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI yAvat mukti pAre unAne duHkha vipAka ke prathA adhyayana kA yaha artha kahA, taisA maineM tere se kahA // iti mRgA putra kA prathama adhyayana samAptam // 1 // + anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI - * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAmagAdajI. SVARANA For Personal & Private Use Only , Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ekAdazamAMga- vipAka sUtra kA prathama zrutskandha * dvitIya-adhyayanam * jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAba saMpatteNaM duhavivAgANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, docca seNaM bhaMte ! ajjhayaNassa duhavidyAgANaM samaNeNaM jAva saMpateNaM kea paNNatte ? // 1 // taeNaM se suhamme aNagAre jaMbU agagAraM evaM vayAsI evaM khalu jaMbU ! te kANaM teNaMsamaeNaM vANIyagAme NAmaM Nayara hotthA, riddhatthimiya // 2 // tassaNaM vANiyagAmassa nagarassa uttara puratthima disIbhAe duIppalAse NAmaM ujjANehotthA, tatthaNaM duipalAsa muhamassa jakkhassa jakkhAyatane hotthA vaNNaoM // 3 // tattheNaM vANiyagAme yadi aho bhagavAna ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI yAvat mukti pavAre unAne prathama adhyayana kA ukta artha kahA, to aho bhagavAna zramaNa bhagavaMta yAvat mukti padhAre unAne duHkha vipAka ke dUsare adhyayana kA kyA artha kahA hai ? ||1|| taba sudharmA svAmI jaMbUsvAmIM se aisA bole-yoM nizcaya he jaMbU ! usakAla usa { samaya meM vANijya grAma nAma kA nagara thA, vaha Rddhi smRddhikara saMyukta thA || 2 ||usa vANijyagrAma nagara ke ( IzAna kauna meM ghuti pAlAsa nAma kA udhyAna (bAga) thA, usa dyuni pAlAsa udhyAna meM sudharma yakSa kA yakSAyatana ( maMdira ) thA, pUrNa bhadra jaisA varNan yogya. // 3 // usa vANijyagrAma nagara meM mitra nAmakA rAjA For Personal & Private Use Only duHkhavipAka kA dUsarA adhyayana- ujjhita kumArakA 35. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +8 anuvAdakabAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSinI miseNAma rAyAhotthA // tatthaNaM mittassaraNNo sirInAmadevI hotthA viSNao. // 4 // tatthaNaM vANiyagAmaH gayare kAmajjhayANAmaM gaNiyAhotthA, ahINa jAva surUvA, vAvattarIkalA paMDiyA, causaTTi gANiyA guNovaveyA, ekUNatIse visese ramamANI, ekatIsaraguNappahANA,batIsa purisovayAra kusalA,NavaMgasutta paDibohiyA, aTThArassadesI bhAsAvisArayA, siMgArAgAra cAruvesAi, gIyarai gaMdhavvaNa kusalA, saMgayagaya bhANiya vihiya vilAsalaliya slAvaNiuNajutto vayArakusalA, suMdas-thaNa-jahaNa-yaNa-kararAjya karatA thA, usa mitra sajAkI zrI devIrAnI thI, usakA varNana dhAranI rAnI jaisA jAnanA // 4 // . usa vANijya grAma nagara meM kAmanA nAma kI gaNikA (vaizyA) rahatI thI vaha pAMcAindriya apAGgakara pUrNa surUpavatI thI. va puruSa kI 72 kalA tathA strIkI 64 kalakI jAna thIM, 64 vaizyA ke guNayukta thI,29 rati (viSaya ) ke guna meM ramana karatI thI, 31. rati ke guna pradhAna bhogavatI thIM, 32 puruSa ke upacAra jisa se puruSa vazya hove usa meM paNDita thI, 9 aMga (2 kAna, 2 AMkha, 2 nAka, ' jivhA, 1 tvacA 5 aura 1 mana ina ko ) mUte huve ko jAgrata kara sakatI thI, 10 deza kI bhASA bolane meM vizArada [paDita ] thI, zrRMgAra kA AgAra [ghara samAna cArU-manohara veza kI dhArana karane vAlI thI, gIta. meM ratI (kAma) sevana meM gandharga kalA nRtya kalA meM baDI kuzala thI, saMgita gatikI jAnane vAlI, vidhi / prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNa-lAvaNNa-bilAsa kaliyA, usiyadhayA sahassalabhA, vidiNNa-chatta. cAmara bAla-- veyaNikAyA, kaNIshappayAyAhotthA, bahuNaM gaNiyAsahassANaM AhebaccaM porevaccaM sAmittaM bhahittaM mahataragattaM ANAisara seNAvaccaM karemANI pAlemANI viharai // 5 // tatthaNaM vANiyaggAme vijayamite NAmaM satthavAhe parivasai, adddde|| 6 // tassaNaM vijaya mittassa subhadANAmaM bhAriyA hotyA,ahINA jAve surUvA // 7 // tassaNaM vijayamittassa 48+ ekAdazamAMga-vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha48862 + duHkhatripAkakA dUsarA madhyayana-ujjhiA sahika kahane vAlI vividha prakAra ke vilAsa, lalita vacana bolanA inakara yukta thI, lokIka vyavahAra sAdhane meM baDI kuzala thI, usa ke zarIra ke avayava stana jaMghana mukha hAtha pAMva, lAvaNyatA bilAsa kalina panAkara Atisundarathe, jisa ke gharapara UMcI damA pharArA rahIthI,hajAra dinAra(muvarNa mohara) denevAleko aMgIkAra kI karatI thI, use chatra camara bAla zrIjanA-morachaMga, karaNa kA sahita ratha pAlakhI rAjAne bakSIsa meM diyethe, vaha bahuta hajAra gaNikA kI mAlakanI thI. saba kA pAlana karatI adhipatipanA karatI agresarapanA karatI poSakapanA jeSTikApanA AjJA manAtI aizvaryaphnA karatI pAlatI vicaratI thI // 5 // tahAM vANijya grAma nagara meM vijaya mitra nAme sArthavAhI rahatA thA, vaha RdivaMta thA yAvat aparAmavita thA // 6 // usa vijaya mitra sArthavAhI kI sumitrA nAma kI bhAryA thI, vaha pratipUrNa aGgopAGga vAlI yAvat surumA thI // 7 // usa " For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra martha 43 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muti zrI amolaka RSijI putte subhaddAe bhAriyAe asae, ujjhie nAmaM dArae hotthA, ahINa jAva suruvaa|| 8 // kAlaNaM teNaMsamaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAtra samosaDDe parisANiggayA rAyAci niggayA, jahA kuNio niggao dhamma kahio parisA rAyA paDigayA || 9 || teNaMkA leNaM teNaM samaNaM samarasa bhagavao mahAbIrassa jeDe aMtevAsI iMdabhUi jAva teyalaMse, chaTuM chaDe jahA paNatIe paDhamaM jAtra jeNeva vApiyagAme teNetra uvAgacchai 2ttA vANiyagAme uccanIyamajjhimAIkulAI aDamANe aMgretra rAjyamagge teNeva uvAgancha 2 cA vijaya mitrakA putra bhadrA kA Aspana ujjhita nAma kA bAlaka thA, vaha sarva aMga pUrNa rUparvata thA // 8 // upa kAla usa samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAre, pariSadA AI jisa prakAra koNika rAjA AyA, I usa prakAra, rAjA bhI AyA, dharmakathA kahI pariSada pIcho gaI, rAjA bhI pIchA gayA // 9 // uma kAla una samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ke baDe ziSya indrabhUnI nAve anagAra yAvat tejolezyAvaMta chaTha 2 (baile 2 ) vAranA karane bhI sUtra meM kahe jaya mayana porasI meM svAdhyAya kI, dusarI meM dhyAna gharA, tIsarI porasI meM bhagavaMta kI AjJA lekara bhikSArtha vANijya grAma nagara meM Aye, vANijya grAma nagara ke UMca kSetra nIca kRpaNAdi madhyama vaNikAdi ke kuloM meM phirate huve jahAM rAjya paMtha thA tahAM Aye, vahAM Azcarya kAraka batA dekhA - bahuta hAthI dekhe, ke hAthIyoM sanahA pAkhara yukta majabUta DorIkara For Personal & Private Use Only * mAdaka - rAja bahAdura lAlA sukhadevasahAyajI AlAprasAdajI 38 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . Hot mUtra kA prathama zrutaskandha ekAdazamAMga-pAka tatthaNaM bahave hatthIpAsai, saNavaha vammiADie upIliya kayatve udAmiyaghaMTe jANAmaNirayaNavivigebaje, uttarakaMcuije paDikappie, jhaya paDa:gavara paMcAmala AruDhe. hatyAroha gahiyA usanahareNae, apaya tattha barate yAme pAsaI saNabaddha cammiyagaDie, AviddhagaDe unAgyivare unakacaya ucalamA caDAvara cAmara ghAsaka parimaMDiya kaDIe, AruDha assAraM he gahiyA uppaharaNe // tali caNaM purimANaM majhagayaM egaMpurisaM pAsai ayauDagabaMdhaga umAkAgAmAsaM hatAdhiyagayaM bajhakara -jina kA peTa pandhA huA thA. bahuna ghaMTA yakta. oka prakAra ke pAsa jaDita vividha prakAra ke AbharaNa yukta, uttara kaMcaka-hodA-prabhArI rApha, sImAyagrAle kalina, paMgI, patAkA dhanAoM UMcI karI huI hai, nima para rAja purupa yIpAroM (khA)ko dhAna kara yAsTa. aura bhI vahAM bahuta ghe DoM kI pAkta dakhI-ce ghoDe bhI pAvara pAra hu nakara bandhe , pAla jina para kha mA havA lagAna khaMcane meM jinakA mukha UMcA huvA hai.ji / kA pRSTa vibhAga cAmarakara ArogA kara maNikA hai jisa para subhA cAra hA haiM. aura bhI bahuna puruSa (pAla)kA lakAra hai, jine dhanuzavANa diyoka maraNa urUI *dhArana kiye haiM. usa ke madhya eka purupa dakhA..i ulaTI mumkoM se yA havA hai usake kAna nAka chedana ye haiM, saMda kara jisa kA zarIra cilA hai, vasameta hAni pahanAda hai, ghora ke yogya duHkhavipAka kA-dUnaga adhyayana-ujjJa kupArakA For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha anudakaM cAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI + kaNiyasthaM, kaMTTe guNarata malladAmaM khuNNaguDiyAyaM khuNNayaM baibhapANIpIyaM, tilaM 2 caitra chijamANaM, kAkaNimasAI khAviyaM taM NatrIkakkarasaehiM hammamANaM aNegaNaraNArIsaM paribuDe caMcare 2 khaMDa paDaharaNaM ugghosijjamAnaM imaM caNaM eyArUtraM ugghAsaNaM sui-jo khalu devANuniyA ! ujjhiyadAragassa keirAyA rAyaputtotrA avarajai, apa No se sAI kammAI avarajai // 10 // taeNa se bhagavaM goyamaM taM purisaM pAsilA, ise ajjhathie - ahoNaM ime purise jAva nirayapaDitrayaM veyaNaMbeesi cikaTu, vastra pahanAye haiM, gale meM kaNiyara ke phUla kI mAlA DAlI hai, gerU ke raMga kara jisa kA mAtra bharA hai, jisa ko apane prANa bahuta priya ho rahe haiM, una ke zarIra kA mAMsa tila 2 jitanA chedake kATake usako hI khilAte haiM, usa ko karkaza vacana sunAte haiM, bAMsoM ke prahAra kara mArate haiM, aneka strI puruSa ke parivAra se parivarA huvA bajAra 2 meM khaDA karake phUTA huvA Dhola bajAte haiM, DaDa bajAte huve isa prakAra udghoSakarate haiM ki he devAnupriya ! ina ujjhina kumAra para rAjA kA rAja putrAdi kisI kA bhI aparAdha nahIM hai, paraMtu yaha apane kiye hune karmoM karahI duHkha pAraThA hai || 10 || taba ve bhagavaMta gautama svAmI usa puruSako dekhakara isa prakAra vicAra karane lage--aDo iti vedAzcarya ! yaha puruSa pratyakSa naraka jaisI vedanAkA { anubhava kara rahA hai, yo vicAra kara vANijya grAma nagara ke UMca nIca kula meM yAvat bhikSArthaM phirate huve apanI For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjA bahAdura lAlA sukhadevamahAyajI AlAprasAdajI * 40 ( Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ekAdazAMga vipAka sUtra kA prathama zrutAnya vAyagA yare uccaNIyakule jAva aDamANe ahApajjata samudANaM gaNhaI vANiya gAmaM yaraM majjha majjheNaM jAva paDidaMsei, samagaM bhagavaM mavAvIraM baMdai namasai vaMditA namasitA evaM bayAsI evaM khalu ahaM bhaMte ! sumbhehi anbhaNuNNAe samANe vANiyagAmaM java taheva nitreei, seNaM bhaMte ! purise puvyabhave ke Asi jAya paJcaNubbhavamANe biharaI ? // 11 // evaM khalu goyamA ! teNaMkAleNaM teMNaMsamaeNaM ihetra jaMbuddIve 2 mAravA se hariyaNAure NAmaM jaghare hotthA, riddhatthamiya // 12 // tatthaNaM hatthiA maryAda pramANe samudAnI bahuta gharoM se bhikSA lekara vANijya grAma ke madhya madhya meM hokara nikalakara yAvat bhagavaMta ke pAsa Aye, AhAra pAnI batAyA, dekhAkara zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ko vaMdanAnamaskAra kara yoM kahane lage-The pujya ! meM ApakI AjJA lekara vANijya grAma nagara meM bhikSArtha gayA thA vahAM vandhabandhA huvA puruSako dekhA ityAditaca dekhAvA vRtAnta nivedana kiyA, aura pUchane lage ki he aho bhadaMta ! vaha puruSa pUrva bhava meM kauna thA? yAvat jo naraka jaisA duHkha bhAgava raha hai ? // 11 // bhagavaMta kahate haiM-yoM nizcaya he gautama ! usa kAla usa samaya meM isa hI jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM hastimAgapura nAma kA nagara Rddhi smRddhikara sampanna thA // 12 // nahIM hastinAgapura nagara meM sunanda nAme rAjA rAjya karatA thA, For Personal & Private Use Only duHkhavipAka kA dUsarA adhyayana-ujjhina kumAra kA 41 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PEO ma anuvAdaka-bAra.brahmacArImAna bhI amolaka RonA / hai regayare supaNegAma rAyA.tthA, mahiyA himavaMta malaya maMdara // 13 // tatthaNaM hatthimAure jayare bahumajhadesamAe 9 mahaege momaMDavehotthA, aNega khaMbhamaya rAgiTrei. pAsAIe 4 // 11! tatyayaM bahave Nayara gorakhA saNAhAya aNAhAya gharamAcI utaparivatIdAya yA DipAuya, jayAmahisauya Nayara vasabhAya, paura taNa pANiya zibbhayAgikiyA, saha saheNa privs||15|| natthaNaM hathiNAure bhImagAna kaDaragAhahotthA, ahambhie jAva duppaDiyANaMda // 16 // tassaNaM bhImassa vaha rAjA mahA himata parvata samAna malayAcala tathA masa parvata samAna thA // 13 // usa hastinAgapura nagara ke madhya meM tahAM eka sImA) thA, vaha aneka sthambhoMkara vaSTita cittako marubhakA dekhane yogya abhIrUpa, prtiruu| thA // 14 // usa gAMzAlA meM bahuta nagara ke caupada-pazu sanAtha-mAlako ke, anAtha-vinAmArako ka garIgAiyoM, nagara ke bailo nagara ke bhenA, nagara ke pADe (bheMse) nagara ka mahAvRSapo (mAMDa / ityAdi upa meM rahate the, usa gozAlA meM khAne ke yi ghAMsa va dAnA pIne ke liye pAnI. bahuta thA. ve pazaoM sarva prakAra ke bhapa rahina satra 2 meM apanA jIvina vyatIta karane the||15|| tahAM hasinAgapura nagara meM bhIma nAma kA kuDagrAhI kurdime dravyopArjana karane vAlA | adharma kara yAvara karma kara Ananda prApta karanevAlA rahatA thA // 16 // usabhIma kuDagrAhI kI utpalA nAma kI bhAryA thI. vaha *prakAzaka-rAjIbahAdura lAlA musvaDenasahAyajI jyAlA prasAdajI. | / For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUr3agAhasta uppalAgAmaM bhAriyAhotthA, ahINa // 17 // taeNaM sA uppalA kUDaggA. hiNI agayAkapaHI avagasa tA jAyAyAvihotthA // 18 // taeNaM tIse upalAe kUDaggAhiNIe tihamaH pANaM bahumaNDapuNNANaM ayameyA rUve dohale pAunbhUe-dhagmAuNaM ta o ammayAo 4 jAca suladdhe jAoNaM bahuNaM NayaragoruvANaM sagAhANaya jAya vasabhANaya-jahehiya. thaNehiya, vamaNehiya, chippAhiya, kukuhahiya. vahahiya, kaNhehiya, akkhihiya, NAsAhiya, jigAhiya, oTuhiya, kaMbala haya, sAlehaya, taletehiya bhani pahiya, parisukkahiya lAvaNehiya muraMca mahuMca meMgaraMca ja iMca sidhuca pasaNNaMca maga pUrNa murUSA thI // 17 // tatra yaha uttarAlA kUDagrAhaNI eka vakta garbhavatI hui // 18 // taba una utpalA kUpanagagI avasthAka tInamahI vyatIta hAna isaprakAra dohalA utpanna huvA ki jomAtA-gauzAlA meM raheM huo duta meM pazuoM mAlakoM ke yA vinAmAra ko ke gau bela, bheMsa, pADa pramukha jinoM kA gAya ke pratala rahe uhADa kA, vala ke vRSaNa (aMDokA) peTakA, sana kA. vamana kA, skandha kA, kUkaDa-ve skandha kA, galekA, AMkha kA, nAka kA, jivhA kA. haSTakA kavala-gake nIce laTakatI lomakA, sUle va kaI kara tela meM tala omAra bhaMkara, lUsa miracI Adi mazale meM saMskAra kara sakA vA sAma 15maya, tADI, madirA, gurukA vanA-sindhu, pAvaDI kA banA pAsanna nimakara jina ko asvAda thI hui khAtI * ekAdazamAMga-vizaka sUtra kA prathama zraskandha 4 duHkhavipAka kAdUgaga adhyayana ujjhita kumAra kA ke Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4 49 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka jI AsAemao visAemANIo paribhAemANIo paribhuMjamANIo dohalaM viNajati taM jayiNaM ahamaMtri bahuNaM Nayara jAva viNajjAmi, sikahu, taMsidAhalasi aviNijaMmANaMsi sukkA bhukkhA nimmaMsA ulaggasarIza, niteyA, dINaMca maNavayaNA paMDulluiya muhI // 19 // imaMcaNaM bhIme kUDaggAhe jeNeva uppalA kUDaggAhaNIe teNeva uvAgacchai 2ttA uhaya jAva pAsai 2ttA evaM bayAsI kiSNa tumaM devANuppiyA ! uhaya hui dUsareko khilAtI hui sarva prakArane bhogopabhoga bhogavatI hui apane dohale ko pUrNa karatI hai unamAta ko dhanya hai, vahI kartArtha hai puNyAtma hai yAvat manuSya janma kI prAptI usIDI ko acchI huI hai. isaliya meM bhI bahuta nagarake pazuoM kA mAMsa ukta prakArase khAvUM DohalA pUrNa karUM, aisA vicAra kiyA, paraMtu vaha {DohalA pUrNa hone jaisA nahIM dekhA taba ciMtA phikara karatI bhojanAdi kiye binAsUkarAI, sinagAra } ke abhAva le bhUkha-lUkhI huI mAM rAhata durbala zarIra vAlI huI nisteja hai, mana vacana kAyA ke joga se dIna-garIba huI, mukha para pIlAsapanA chAyA, jIrNa avasthA ke jaisA zarIra glAna huvA // 99 / / usa vakta bhImakUDagrAhI jahAM utpalA kUDagrAhaNI thI tahAM AyA, Akara utpalA ko ArtadhyAna dhyAtI huI dekhI, dekhakara yoM kahane lagA-he devAnupriya ! tU kisa liye ArtadhyAna dhyArahI hai // 20 // For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjabahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * 44 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ekAdaza mAMga- vipAkasUtra kA prathama zrutaskan jhiyAhiMsi ? // 20 // taNaM sA uppalA bhAriyA bhImakuDagAhaM evaM vayAsIevaM khalu devANupiyA ! mamaM tinhaM mAsANaM bahupaDi puNNANaM dohalaM pAunmae 4 jAu bahuNaM goruvANaM Uhehiya jAba lAvaNaehiya suraMca 6 AsAe mANIo 4 dohalaM virNiti, taeNaM ahaM devANuppiyA ! taMsi dohalasi aviNijamANaMsi jAva jhiyAmi 21 // e se bhImakuGaggA uppalaM bhAriyaM evaM bayAsI mANaM tu devANupiyA ! uhajjhiyAsi, ahaNaM taM tahA karissAmi jahANaM tavadahalassa saMpatI bhAvastai, tAhiM iTThAhiM kaMtAhiM jAva samAsAi // 22 // eNaM se bhImakUDa tava utpalA bhAryA bhImakUDagrAhI se yoM kahane lagI-yoM nizcaya he devAnupriya ! mere ko garbhAvasthA ke tIna mahIne pratipUrNa huve dohalA utpanna huvA. jo mAtA gauzAlA ke bahuta gau baila bhaiMsa pADe kA [ uDAstana yAvat mazAle se saMskAra kara madirA Adi ke sAtha assAda thI khAtI khilAtI huI vicaratI huI dohalA pUrNa karatI hai, use dhanya hai. taba phira maiMne he devAnupriya ! merA yaha dohalA pUrNa hotA nahIM dekhA isaliye maiM Arta dhyAna dhyAtI huI vicara rahI hUM // 21 // tatra bhImakUDagrAhI utpalA yoM kahane lagA he devAnupriya ! tuma cintA mata karo jisa prakAra tumArA doitrA pUrA hogA baisA hI maiM karUMgA, yoM kaha kara iSTakArI miyakArI vacana kara usa ko saMtoSI || 22 || taba phira vaha bhImakuDagrAhI / bhAryA se 43 duHkhavipAkakA dUsarA adhyayana- ujjhina kupAra kA For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - anuvAdaka-bAla brahmacArI muni zrI amolaka RApanI 22 ggAhe addharatakAlasamayaMsi ege abIe saNabaddha jAva paharaNe, sAo gihAo Nigacchai 2 sA hathiNAraM majhamajhegaM jaNeva gomaMDo taNeya umAi 2 tA cahuNaM gayara goruvANaM jAva vasabhANaya-appaMgaiyAM Uhe chidai, apagaiyANaM kaMbalaMchiMdai.appegaiyANaM aNNamaNNANaM aMgovaMgAI biiMgei 2 tA jeNeva saegiha teNeva uvAgacchai 2 ttA uppala!e kuDaggAhaNIe uvaNei // 23 // taeNaM sA uppalA kUDaggAhaNI saMpuNNa pohalA, samANiya dohalA, vicchiA dohalA, saMpaNa dohalA, AdhIrAtri kAla samaya meM akelA hI kisI ko sAtha nahIM lenA huvA saddha banA [varatara ] pahanakara hathiyAra grahaNa karake apane ghara se nikalA, nikalakara hastinApura nagara ke madhya 2 meM hokara jahAM zAlA thI tahAM AyA, Akara bahuta se grAma ke caupada vRSabha gAya pramAva ke alaga2 kitaneka ke uhADe kA chaMdana kiyA, kitanekakA kambalakA chadana kiyA. yoM alaga2 pazuoM kA azyA aMgopAMga kA chedana lekara jahAM apanA ghara thA tahAM AyA, Akara usarA kUHgrahaNa' ko vaha diyA, utpA kUDayA bahuna prakAra ke mau Adi ke mAMsa ke sUlAkara tala bhUja madirAdi ke mAtha aspada bhI khAtI khilAtI dAilA pUrNa kiyA // 23 // taba vaha usa lA kUDagrAhaNIkA samasta dAMcchitArtha pUrNa huvA,vAMchA kI nivRtti * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8+ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutakandha48+ saM ganmaM suhaMsuheNaM parivasai // 24 // taeNaM sA upaglA kuDaggAhaNI aNNayAkayAI navaNhaM mAsANaM bahupaDi puNNAgaM dAragaMgyAyA // 25 // taeNaM teNaM dAraeNaM jAyamiteNaM caiva mahayA 2 sahagaM vighuTTa visare Arasie // 26 // taeNaM tassa dAragasta AroyasaI socA Nisamma hAthiNAuMra Nayare vahave NayaragoruvA jAva vasabhANaya mAyA unmigA savao sampanA viSpalAittA // 27 // taeNaM tassa dAragassa ammApiyaro ayameyArU NAmadhejaM karei jamhANaM amhaM imeNaM dAraeNaM jAyAmetteNaM cetra mahayA 2 huI, vAMcA kA viccheda hunA, dohalA saMpUrNa. huvA. usa garva kI sukha 2 me vRddhi karane lagI // 24 // taba phira vaha utpalA kUDagrAhaNI ekadA prastAke nava mahIne pratipUrNa hune bAlaka ko prasanA-janma diyA // 25 // jisa vakta usa bAlaka kA jana hu| usa hI vakta vaha bAlaka mahA 2 zabda kara cillAyA-cIsa mArI viksara-kharAba hara kara aNDATa zabda kara dana kiyA // 24 // taba usa bAlaka kA vaha bhayaMkara zabda zravaNa kara u: hastinApura nagara ke madhya kI gozAlA ke bahuta se pazu gau bailAdi udvegaH pAye bhayabhrAnta ho dizAdizA palAyana karane lage-bhagane lage // 27 // taba phira usa bAlaka ke mAtApitA usa bAlaka kA isa prakAra kA guNAMnaSpatra nAma sthApana kiyA, jisa vakta yaha hamArA bAlaka kA janma " 4 duHkha pAka kA dUparA adhyayana-ujjhitakayArako For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aaramanand wwwwwwwwwwwwwwwwamrn. 21 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI sadeNa vidhuDhe vissare bhArassie taeNaM eyassa dAragassa Arasiya sadai socA Nisamma hathiNAure bahaveNayara gorUvAjAvabhIyA4 uvvigAsavaosamaMtA vippalAittA, tahmANaM houNaM ahamedAraegotAse nnaamnnN||28|| taeNaM se gotAse dArae ummukkabAla bhAve jAva jAeyAvihotthA // 29 // taeNaM se bhImakUDaggAhe aNNayAkayAiM kAla dhammuNAsaMjutte // 30 // taeNaM se gotAse dArae bahuNaM mittaNAiM Niyaga sayaNa saMbaMdhi parijaNeNaM saddhiM saMparibuDe royamANe kaMdamANe bilayamANe bhImassa kuDaggAhassa gIhAraNaM karei 2 ttA, bahuiloiyamayakiccAi karai 2, // 31 // . taeNaM se suNaMde huvA. taba yaha bAlaka mahArazabda kara-rUdana kiyA cIsa pADhI tatha isa ke bhayaMkara zabda ko zravaNa kara avA dhAra kara hastinApura nagara ke bahuta pazu gobelAdi trAsa pAye yAvat dizodizA meM bhage, imaliye hamAre isa bAlaka kA nAma 'gautrAsIyA" hoyo // 28 // taba phira vaha gautrAsiyA bAlyAvasthA se mukta huvA yAvat / bIvana avasthA ko prApta havA // 29 // taba yaha bhImakUDagrAhI anyadA prastAve kAla pAsa havA. mRtyu pAra 1 // 30 // taba phira gautrAsIyA bahasa pidha sajAtiye gautrIye apane svajana mitra. dAsa dAsI, pramukha ke sAtha parivarA huvA rUdana karatA Akrandana karatA bhImakUDagrAhI ke zarIra kA nihArana karma kiyA jA phira bahuta lokAcAra mRtyuka kI pIche karane ke kAma kiye // 31 // tava phira usa nagara ke sunanda / prakAzaka-rAjAbahAdaralAlA sukhadevasahAvajI jvAlAprasAdajI* - - For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandha rAyA gItAsaM dArayaM aNNayAkayAi sayameva kUDaggAhettAe Thavei // 32 // taeNaM se gottAse dArae kRDagga hejAeyAvihotthA, ahammie jAva duppaDiyANaMde // 33 // taeNaM se gotAse dArae kUDaggAhe kallAkaliM addharatta kAlasamayaMsi ege abIe saNNaddhava kavaya jAva gahiyA upaharaNe sAo gihAo NijjAi 2 ttA jeNeva gomaMDave teNeva uvAgacchai 2ttA bahuNaM NayaragorUvANaM saNAhAya jAba viyaMgatei 2ttA jeNeva saegihe teNeva uvAgacchai 2 // taeNaM te gotAse kUDaggAhe tasiM bahuhiM gomaMsehiM sollehiM suraMca 6 AsAemANe 4 viharai // 34 // taeNaM se gotAse kUDaggAhe-eyakamme eyapahANe eyavIje eyasamAyAre bahupAvaM kammaM samajiNittA, paMcavAsasayAI paramAupArAjAne gauvAsIye cAlaka ko anyadA kisI vakta apanA cADIyA-dUtapane sthApana kiyA // 32 // saya vaha gautrAsIyA sadaiva AdhIrAtri meM akelA kisI anya ko sAtha meM liye vinA kavacAdi pahanakara zastra dhArana kara apane ghara se nikalakara jahAM gauzAlA hai tahAM AtA, Akara bahuta nagara ke gaurU cautuSa sanAtha anAthake aMgopAMgakA chedana karatA, chedana karake jahAM apanA ghara hai tahAM pIchA AtA, usa gaumAMsa 7 ke bahuta mUle karake sUrAdi ke sAtha asvAdatA khAtA khilAtA vicaratA thA // 34 // taya phira vaha gauvAmiyA cAhIyA aise tIvra pApa karma kA samAcarana karake, pApa karma meM pradhAna zreSTa hokara isa prakAra kharAva duHkha vipAya kA-dRmarA adhyayana-uAjhA kumAra kA 4 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni zrI amolaka RSijI + lai 2ttA aduiTTobagae kAlamAse kAlaMkiccA doccAe puDhIe ukosaM tisAgarovarma gairaiyattAe uvaNe // 35 // taeNaM so vijayamitarasa satyavAhassa subhaddA bhAriyA jAiNiduyAvihotyA, jAyAdAramA viNihAyamAvajAta // 36 // taeNaM se gotAse kuMDaggAhe doccAA puDhavIo aNaMtaraM uhittA iheva vANiyaggAme gayare vijaya mittarasa __ satthavAhassa subhaddA bhAriyA kucchisi puttatAe ubavaNe // 37 / / taeNaM sA subhaddA satyavAhINI aNNayA kayAi NavaNhaM mAtAgaM bahapaDipuNNANaM dArayaM payAyA // 38 // taeNaM sA subhaddA satyavAhINI taM dAragaM jAyamevayaM cA egate ukuruDiyAe umjhAiratto samAcArI kara bahuna pApa karma kI upArja nA kara pAMca sau varSa kA parama utkRSTa AyuSya pAlana kara Ata raudra dhyAna dhyAtA huvA kAla ke avasara kAla pUrNa karake dUparI naraka pRthvI meM utkRSa tIna sAgaropama ke AyuSyapane nerIyaHpane naraka meM utpanna huyA / / 35 / / taba vaha vijaya mitra sArthavAhI kI mudrA bhAryA mare, have pAlakoM kA janma denI thI // 36 // tava vaha ga.trAnIyA cADIyA dUrI naraka se aMtara rahita nikalakara isa hI vANijya grAma nagara meM vijaya mitra sArthavAhI kI bhadrA bhAryA ke kukSI meM putrAne utpanna // 37 // taba phira bhadrA bhAryA sArthavAhInI ekadA prastAva nava mahIne prati pUrNa hune bAda bAlaka kA janma diyA / 38 // taba baha bhadrA sArthavAhonI usa janmate have bAlaka ko ekAnta ukarI para DalavAyA * pakAkarAjAbahAdura lAlA sukhadavasahAyajI jvAlAprasAdanI anuvAdaka-bAlabrahma For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + ekAdazamAMga vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha 438 docaMpi giNhAvei 2ttA ANupuvveNaM sA rakkhamANI saM govemANI saMbaDDei // 39 // taoNaM tassa dAragama amnApiyaro ThitivaDiyaMtra kammaM caMdasarayA daMsaNiyaMca jAgariyaM ca mAhiyA idri sakkAra samadayaNaM krdd|| 40 // taANaM tasta dAragassa ammApiyaro ekkArasame divase Nivatte.saMpatte bArasAhe ayameyArUce gogaM guNaNippaNaM NAmadhenaM karei, jamhANaM amhe imaM dArae jAyamettae ceva egaMte ukaruDiyAe ujjhie tamhANaM houNaM amha dArae ujhiya nnaamnnN||41||tennN se ujhiya dArae paMcadhAI pariggahie / taM jahA-khIradhAi, maMjaNadhAi, maMDaNadhAi, kIlAmaNadhAi, aMkadhAi jahA daGpaipNe, DalAkara pIchA dUsarI vakta uThA liyA, phira anukrama se usa kA rakSaNa karatI huI, dugdhAdi se poSatI huI. vastrAdi se gopatI huI tathA zItoSNAdi se rakSatI huI rahane lagI // 34 // taba phira usa bAlaka ke mAtA pitA prathama dina janmotsava, tIsare dina candra mUrya ke darzana chaTha dina jAgaraNa ityAdi bahuta Rddhi satkAra sanmAna se kiyA // 40 // tava phira usa bAlaka ke mAtA pitA igyAravA dina azucI karma se nivRta ho bArave dina isa prakAra kA guga niSpanna nAmakI sthApanA kI. jiyakta hamArA yaha vAlaka janmA usa vakta ise ekAnta ukaraDI para DAlA thA, isaliye hamAre isa bAlaka kA nAma ujjhiA kupAra hovo // 41 // taba phira vaha ujjhita bAlaka 1 dUdha pilAnevAlI, 2 maMjana karanevAlI, 6 maMDana-singAra karAnevAlI +8 duHkharipAka kA dUsarA adhyayana-unziA For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka RpijI - jAva NinyAya NiyAghAyAgAra kaMdara malANeva capagapAyave suhaM suhaNaM viharai // 42 // " taeNaM se vijayamitta satthavAha aNNayA kayAi gaNamaca dharimaca maijaca pAricchajjaMca hai cauvihaM bhaMDagaM gahAya lavaNa samudaM poya vahaNeNaM uvge||43||tennN se vijayamite tatthalavaNa samadde pote vivattae Niva bhaMDasmAre attANaM asaraNa kAladhammaNA saMjutte // 44 // taeNaM taM vijayamitta satthavAhaM je jahA bahaH Isara talavara koDuMbiya inbhasaTTi sasthavAhA lavaNa samuddo poyavivattiyaM nivuDa bhaMDasAraM kAladhammuNo krIDA karAnevAlI aura5 godI meM lekara khilAnevAlI, inapAMca dhAya mAtAoM se vyAghAta rahita parvata kI guphAke mamIpa campaka bRkSa kI taraha sukha 2 se vRddhi pAtA vicara rahA thA / / 42 // taba phira vijaya miva sArthavAhI anyadA kisI vakta-nAlerAdi gaNimA, guDAdi tIlamA, dhAnyAdi mApA, aura suvarNAdi parikSavA ina cAroM prakAra ke kiriyAne ko grahaNa karake lavaNa samudra ke kisI dvIpa meM vyApA. rArtha gyaa|| 43 // taba vaha vijaya mitra sArthavAha lavaNa samudra meM vAhana kA bhaMga hone se lavaNa samudra meM hI sarva vastu rUpa lakSmI kA bhaMDAra, pradhAna vastu sahita DUba gayA aura ApadA se vaganavAlA (dharma ) ke zaraNa sahita mRtyu ko prApta huvA // 40 // taya phira vijaya mitra sArthavAhI kA bahuta dravya yuvarAja koTavAle mAvika kuTumbi ibbha zeTha sArthavAhI ityAdi jina ke vahAM sthApana rakkhA thA unane yaha samA.. * prakAzaka-sajAbahAdura lAlA mukhadeva artha | - s For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjuttaM suNei, te tahA hathaNikkhevaMca bAhira bhaMDasAraMca gahAI egaMtaM avkmi||45 taeNaM sA subhaddA sasthavAhI vijayamittaM satthavAhaM lavaNasamuhe poe vivitti NibuDaM kAladhambhuNA saMjuttaM suNei 2 ttA mahayA paisoeNaM apaNNA mamANI parasuniyatAviva caMpagalayA dhasai dharaNItalasi savvaMgehi saNipaDiyA // 46 // taeNaM sA subhaddA muhattareNaM AsatthAsamANI bahahiM mitta jAva parivuDA, royamANI kaMdamANI vilavamANI vijaya mataM satthavAhaM loiyAI mayaMkiccAI karei 2 // 47 // taeNaM cAra sune ki vijaya mitra sArthavAhI laMga madra meM lakSmI yakta ka.la dharma ko prApta huvA hai, aisA zravaNa kara jo gupta thApana thI, unane chipAlI, kitaneka munImAdi ke hAtha jo lagA use lekara ekAnta meM gye||4|| taba phira bhadrA sArthavAhInI vijaya mitra sArthavAhI ko lavaNa samudra meM DUbane ke samAcAra zravaNa kara bharatAra ke viyoga ke duHkha se atI hI pIDita hui naise pharasI meM chadita kI hui, campA ke vRkSa kI DAla paDatI hai taise dhaskA khAkara sarvAMga kara dharatIpe paDagai // 30 // taba phira vaha subhadrA muhUrtAntara sAvadha OMI bahuta se mitrajJAtI Adi se parivarI huI AMzU nhAkhatI,AkrAMda karatI,rUdana karatI, vilApAta karatI citrapatra sArthavAhI kA loka sambandhI mRtyakArya kiyA // 45 // taba phira vaha pAkasUtra kA prathama zrulaskandha 43 Arvinvvw sUtra ka kA-daimarA adhyayana-umajjhatakugArakA 8- ekAdazamAMga For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAN.. anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSinI sA subhaddA apaNayA kayAi lavaNa samaddotaraMca lacchiviNAsaMca potaviNAsaMca pati / maraNaMca aNuciMtamANIrakAladhammaNA sNjtaa||48||tennN NayaraguttipA subhadaM satthavAhi kAlagayaM jANittA ujjhiya gaMdAragaM sAo gihAo pichabhaMti 2 ttA taMgihaM aNNassa dalayaMti // 49 // taeNaM se ujjhiyadArae sayAo gihAo nichaDhe samANe vANiyaggAme Nayare, siMghADaga jAva pahesu jUyakhalaesa vesiyAgharaesu pANAgAresuya suhaM suheNaM pari vahai // 10 // taeNaM se ujhie dArae aNohaTTae aNivArae sacchaMda maIsayarappayAre subhadrA ekadA prastAve jisa prakAra pati lavaNa samudra kI muzApharI karane gaye jisa prakAra lakSmI kA vAhana kA nAza huvA bharatArakA mRtyu huvA ityAdi vicArameM cintAgrasta banI huI mahA duHkha dhArana karatI kAladharma | huI maragaI. // 48 // taba nagara kA koTavAla subhadrA sArtha vAhInI ko kAla dharma prama huI jAna kara, usa ujjhita laDake ko usake ghara se nikAla diyA, vaha ghara lakSmI karjadAra ko de diyA // 42 / / taba phira vaha je / ujjhina bAlaka apane ghara me zAhira nikAlA havA, vANijya grAma nagara ke do tIna cAra aneka rAste " milate tahAM jUvA ke khela meM vaizyA saMga meM madyAna ke sthAna phiratA huyA dukha se rahane laMgA // 50 // taba phira yaha ujjhita bAlaka kisI ke rakSaNa rahita kisI ke aMkuza rahita svacchandA cArI banakara-1 prakAzaka-gajAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlApramAdajI - For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutsAndha1.08. - manapasaMgI-cora-juya-veladArappasaMgI jAeyAvihotthA // 51 // taeNaM se ujjhie aNNayAkayAi kAmajhiyAra gaNiyAe saddhi saMpaligge jAegAvi hotthA, kAmajhiyAe gaNie saddhiM urAlAI mANussaggAI bhogabhogAI bhaMjamANe vihri||52|| taeNaM tassa mittassa raNNo aNgayAkayAi sirie devIe joNIsule pAu bhaeyAvi hotthA, No saMcAei mitterAyA sirIe devIe saddhiM uralAI mANusagAI bhogabhAgAiM bhuMja. mANe vihritte|| 53 // taeNaM se mitterAyA agNayAkayAi ujjhiyadArae kAmajjhi yAe gaNiyAe gihAo Niccha nAvai 2 ttA kAmajjhiyaM gaNiyaM amitaraya Dhavei 2 ttA. kusaMgata meM par3A huA madya prAMgIvanA corayatA jugArIbanA, vaizyAgamanI. banA, parakhI pramukha durthazna kA prasaMgI (sevana karane vAlA) banA // 51 // taba phira vaha ujjJiA pAlaka kA usa kAmanA gaNikA se sampandha huvA, phira kAmanA gaNikA ke sAtha udAra pradhAna kAma bhAga bhogatA huvA vicarane lagA // 52 // usa vakta unamitra ra.jA kI zrIdevI rAnI ko ekadA masta ve yonI meM mUla roga utpanna huvAsa jisa se mitra rAjA zrIdevI ke sAtha udAra pradhAna manuSya sambandhI kAma bhAga bhogavane samartha nahIM // 53 // taba phira vaha mitra rAjA ekadA prastAve usa ujjhina bAlaka ko kAma dunA gaNikA ke mekAlakara, kAmeja gaNikA ko apane ghara meM sthApana kara kAmadaja gaNikA kehI duHkha vipAkakA dUsarA adhyayana-ujjhata hos For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka pijI kAmajjhiyAe gANiyAra sahiM urAlAiM jAva viharai // 54 // taeNaM se urijhayadArae kAmajjhayAe gaNiyAe gihAo NicchubhAve samANe kAmajjhiyAe gaNiyAe mucchie giddhe gaTTie ajjhavivaNe aNNatthakatthai suyaMca ratiMca dhitiMca abiMdamANe taccite tabhmaNNe talle tadajhavasANe tadavAra utte tayappiyakaraNe tabbhAvaNA bhAvie kAmajjhi. yAe gaNiyAe bahaNi aMtarANiya chiddANiya vivarANiya paDijAgaramANe 2 viharai // 55 // taeNaM se ujjhieyadArae aNNayAkayAi kAmajjhiyaM gaNiyaM aMtaraM labhei kAmajhiyaM gANayaM gahi rahassaigaM aNuppavisai 2 ttA kAmajjhiyAe gaNiyAe saddhi mAya udAra pradhAna bhoga bhogavatA vicarane lagA // 54 // tA phira vaha ujjhita bAlaka kAma dvaga gaNikA ke ghara nikale bAda kAmadaja gaNikA se mUchana huvA gRdIvanA ati hI AsaktavanA anya kisI bhI sthAna rati-sukha nahIM prApta karatA huvA, dhRti-dhairyapanA nahIM dhArana karatA huvA, usa hA kAmadana gaNikA ko apane citta meM raTana karatA huA, usI para lagAtA huvA uttIkI gaveSanA karatA huvA, vahI adhyavasAya usakI prAptI ke upAva dekhatA huvA, phira kaba milegI isaprakAra usI meM apanA sarva svayaM arpanakara usakI bhAvanA bhAvatAvA kSINa mAtrabhI nahIM bhUlatAhuvA, kAmanA gANakAkI prApti ke liye rAjA kA viraha rAjAkA parivAra sIpAi-rakSakAdi kA viraha bahuta prakArase dekhatA huvA vicarane lagA // 55 // navAI .prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA guSaharamahAyajI ghAlAprasAdajI. artha 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ In urAlAi jAva viharai // 56 // imaMcaNaM mittarAyA bahAe jAva kayabalIkammA kayakouya maMgala pAyacchine sabbAlaMkAra vibhUsie mANassa vagurAe parikhitte, jeNeva kAmagaNiyAgihe teNeva upAgacchai 2, // 57 // tatthaNaM ujjhiyadArae kAmajjhayAe gagiyAe saddhiM urAlAiM jAva viharamANaM pAsai 2 ttA Asurute 4 tivaliMbhiuDiM gilADe sAhaTu ujhiyaM dArayaM purisehiM giNhAvei 2ttA aTThimuTTi jANukopparappahANaM 30% ekAdazagaMga-viSAkasUtrakA prathama zrutaskandha-*880% ra vaha ujjhina bAlaka anyadA kinI vakta kAmadana gaNikA kI prAptI kA antara avasara prAptakara kAmanA gaNikA ke ghara meM ekAntapane praveza kiyA, pravezakara kAmadajA gaNikA ke sAtha udAra pradhAna bhoga bhogavatA vicarane lagA // 56 // isa vakta mitrarAjA snAna karake yAvat kulla kiye kautuka maGgala nimita aneka prAyazcita kiye, sarva alaMkAra se vibhUvita ho manuSyoM ke parivAra se parivarA huA jahAM kAmadajA gaNikAkA gharacA tahAM aayaa,||27|| tahAM ujjhina bAlaka ko kAmanA gaNikA ke sAtha udAra pradhAna bhoga bhogavatA huvA vicaratA dekhakara zIghra krodha meM dhama dhamAya mAna hunA, raudrAkAra dhArana kiyA, tIna bhakuTI (tIna rekhA) nIlA upara caDhAi, ujjhita, bAlaka ko anya puruSa pAsa pakaDAkara* AjAdI ki-ise har3I muSTi ghuTanane khutIyoM kara khUA prahAra karo-mArI, dahIkI pare mathana karo / duHkhAvapAkakA dasarA adhyayana-ujjhatakumarakAma For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. anuvAdaka-pAlagrahmacArI muni zrI amolaka RSijI saMbhaggamahiyamattaM karei 2ttA avauDagabaMdhaNaM karei 2ttA eeNaM vihoNaM bajhaM agAvei // 58 // evaM khalu goyayA ! ujjhipara dArae purAporANANaM jA paJcaNubhavamANe biharai // 59 // ujjharaNaM bhaMte ! dArae iokAlamAse kAlaMkivA kahiM gaccharhiti kahiM ukvajihiMti ? evaM khalu goyamA ? ujharatadArae paNavIsaM vAlAI parajAUM pAla i2ttA ajevata ibhAgAvasesa divase salAmiNakae samAja kAuMmAse bAlakiyA imIse rayaNappabhAe puDhavIe jaraiyattAra uvavajihiMti seNaM taoM aNaMtaraM uhittA iheba jaMbUddIve 2 bhArahebAse beyagiripAyamale vANarakUlasi bANarattAe uvavajihiti, ulaTI muskoM me bandhana bandho isa prakAra rAjAkI AjJA nAyakara cAkara puruSoMne jasa hI prakAra usakA kiyA. // 5 // yo nizcaya he gautama ! u.zA vAlA purAnA pUrvajanmogAmita karmoM ko bhagavanA vicara rahA hai|59|| aho bhagan ! ujjhina kumAra yahA me kAla ke anara kAu karake kahAM jAyagA kahAM utpana hogA ? yoM nizcaya he gautama ! uzina vAlaka pacIsa varSa kA utkRTa AyuSya pAlakara Aja ho dina ke tIsare prahara meM zUlI se zarIra bhedAyA huyA kAla ke avasara kAla pUrNa karake isa hA ratnaprabhA pRthvI meM merIyepane utpanna hogA. vahAM se antara hita nikalakara, isa hI jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM baita.Dhya parvata ke pAsa bandara ke kula meM indarapane utpanna hogA, vahAM bAlyAvasthA se mukta ho yauvana avasA ko prApta ho tiryaca prakAzaka-gajAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jva maladajAsI, Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmanmanner tiseNaM tatya ummukkabAlabhAve tiriyabhoe sumucchie giddhe gaDhie ajhovavaNe jAva vANarapallee vahei eyakame 4kAle mAsaM kAlaMkiccA,iheba jaMbUddIve bhArahavAse iMdapureNayare maNiyAku laMsi puttattAe pnycaayaahiti||60||tennN taM dAragaM ammApiyaro jAyamettaka vddhhiNti||6|| taeNaM tassa dAragarasaammApiyaro NivattavArasAhedivase,imaM eyArUveNaM NAmadhenaM karahiMti, houNaM piysennnpuNse||62||tennN se piyaseNe NapuMsaMe umukavAla bhAve jovaNugamaNupace viNNAya pariNaya mitteveNaya jovaNeNaya lavaNeNaya ukkiTe ukiTe sarIrA bhvissi|63| ke bhoga meM mUcchita huyA gRddha duvA atyana Asakta huvA jo dUsarI bandarIyoM putra janmeMgI unAkA badha kara mArakara mahApApakarma upArjana kara kAla ke avasara kAla pUrNa kara isa hI jambUdvIpa ke bhagta kSetra meM indrapura nagara meM ganikA ke kula meM putrAne utpanna hogA // 6 // taba usa ke mAtApitA usa kA vAlyAvasthA meM hI puruSa cinha [liMga ] kA chedana kara usa ko napuMnaka vanAveMge aura napuMsaka kI ceSTa rUpa kukarma usa ko / // 1 // taba phira usake mAtApitA anakA se bArava dina guNa niSpanna 'miyamena napuMsaka' aisA nAya sthApana kareMge // 12 // taba phira vaha priyasena napuMsaka vAlyAvasthA se mukta 17 avasthA ko prApta hogA. taba vijJAna kI prApti hogI. taba rU kara yauvana kara lAvaNyatA kara bolane calane +8ekAdazAMga vipAka sUtra kA prathama zrutskandha+8+ mmmmmmmmmmms 4duHkhavipAka kA dUsarA adhyayana-ujjhitakumArakA For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taeNaM se piyaseNe pumae iMdapura jayare bahave rAisara jAva pabhiyao dAhuhiya vijA paugehiya maMta cupaNahiya uDAyaNahiya NivaNehiya paNhavaNehipa vasIkaraNehiyami ogehiya abhiyogitA usalAi mANussae Aga mAgAiM bhujamANe viharisara // 64 // taeNaM se piyaseNa yusae eyakamme 4 su bahu pAtrakammaM samAjaNittA ikavIsaM vAsa sayaM paramAu pAlaittA kAlamAse kAlaMkiccA imIse rayappabhAe puDhavIe NeraiettAe ukvajihiti, tao sirisivasu, saMsArA tahevajAva padamo jAra padaviseNa tao anunAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI kI caturatA kara utkRSTa zarIra kA dhAraka banegA // 62 // taba phira priyamena napuMsaka indra pura nagara meM vahata se rAjA Izvara yAvat prabhAta pramukha ko bahuta prakAra se vidyA ke prayoga kara,maMtra ke prayoga kara, cUrNa ke prayoga kara, hRdaya ko udrAunahAra arthat citta kA zUnyapanA karegA, yadyapi usa ko bahuna logoM dravya deMgeto bhI vaha kisI ko pUchane se kahegA nahIM, yoM bahuta adattAdAna grahaNa kara vahana kRpaNatA dhArana kara ukta vidyAdi prayogame bahuta logoM ko apane vaza meM kara unako kira-cAkarakI mAphaka pavartAvegA,udAra manuSya saMbaMdhI bhoga bhoganA huvA vicaregaH // 3 // taba phira vaha priyamena napuMsaka isa prakAra karma karatUta kara bahuta pApa karma kI upArjanA kara, eka so ikkIsa (121) varSa kA utkRSTa AyuSya pAlana kara, kAla ke aba. mara meM kAlaM pUrNa kara isa hI ratnaprabhA pRthvI meM utpanna hogA, nahAM se nikala gau tathA nakula hogA..! * pAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadava sahAyajI jvAlAprasAdajA For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n - - aNaMtara uvAhitA iheva jaMbuddIvedIve mArahevAse caMpA gayarIe mahisatAe padhAyA-- * hiMti, seNaM. tattha aNNayAkayAi gohillaehi jIviyAovivazobasamANe tatva pAe jayasae seTuiMkulaMsi puttattAe paJcAyAhiM, tiseNaM tattha umukkabAlabhAve tahArUvANaM ... dhera:NaM aMtie kevalaMbohiya agagAre, sohammekappe jahA paDhamo jAva aMtaMkarohiti // E-NiklevoviyaM bhajhayaNassa // duhavivAgassa viiyaM ajjhayaNaM sammantaM // 1 // vahAM se nikalakara mugApura kI pare saMmAra paribhramaNa karegA yAvat pRthamyAdi meM usapa hogA, sAMse tara rahila nikalakara, isahI jamdvIpa ke bharata kSetra kI emyA nagarI meM masApane saba hogA, vaha avadA gauSTile (mitra) puruSa jIvitabya rahina kareMge, taha se parakara usakI pammA nagarI meM kula meM putrapane utpama hogA, tahAM bAlyAvasthA se mukta ho pauvanAvasthA prApta ho nayA kara sthavira ke pAsa samyaktva kI pratI kara sAdhu hogA, phira cAritra pAlakara saudharmA davaloka meM devanApane utpanna hogaa| vahAM se prathama adhyayana meM kahe mAphika mahA videha kSetra meM janma lekara siddha buddha mukta ho sarvadAsa kA kSaya karegA / / iti duHkha vipAka kA dUsarA amita kumAra kA bhayayana saMpUrNa // 2 // .. mmmmmmmmmunicia 48-ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskanda mamminiummmmmmm duHkhaviSAka kA dUsarA adhyayana- ujjhata kumAra kA For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuvAdaka-bAlabrahmacArImAna zrI amolaka RSijI ___ * tRtIya-adhyayaNam * tabassa ukkhevo-evaM khalu jaMbU ! teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM purimatAla NAme Nayare hotthA riddhasthimiya // 1 // tassaNaM purimatAlassa ayasssa uttarapurathime disImAe esthaNaM amohadaMsI ujANe, tatthaNaM amohadaMsIssa akkhassa jakkhAyaNe hotthA // 2 // tasthaNaM purimatAle gayare mahavvale NAmaM rAyA hotthA // 3 // tatthaNaM purimatAlassa gayarassa uttarapuritthima disIbhAe desappate aDavIsaMsayA, etthaNaM mAlADavI NAma tIsarA adhyAya kA utkSepa-yoM nizcaya he jambU! uma kAla usa samaya meM purimatAla nAma kA namara thApA Rddhi samada sahita thA // 1 // usa pUrimatAla nagara ke IzAna kauna meM amoghadarza udyAna thA, usa amopadarza upAna meM amoghadarza nAmaka yakSa kA yakSAyatana [devAlaya ] thA // 2 // tahAM purimatAla nagara kA mahAbala nAma kA rAjA thA // 3 // uma pusmitAla nagara ke uttara pUrva dizA ke bIca-nazAna kauna meM dezAdi-dezamaMDala ke anta meM aTavI meM yahAM 'sAlAdadhI' nAma kI cArapallI coroM ke rahane kA sthAna thA, vA viSama girI parvata kA kuTara (madhya) usa kI kaMdarA-guphA ke prAnta-pAra sahAM palI [grAma ] pasI I thI, isa ke vaMsa jAlakA koda cAroM tarapha phiratA hunA usa pallI ko gherA huvA thA, chedita kiyaa| prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAmasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 48+ ekAdazamAMga vipAka sUtra kA prathama zrutaskandha + corapalI hotthA, visama girikaMdara kolaMbasaNiviTThA vaMsIkalaMkapAgAraparikkhitA, chiNNasela visamappatrAya pharihotraguDhA, abhitara pANIyAsadullabha jalaperaMtA a khaMDI viditajaNa diNNa niggamapyavesA sucahuyassa trikUdhiyassa jaNassa duppatresAyAvi hosthA || 4 || tatthaNaM sAlADavIe corapalIe vijaya NAmaM coraseNAtrai parivasai, ahammie jAva lohiyapANI bahuNayaraNiggayaMjase sUradaDDappahAre, sAhassie, saddavehI, { huvA parvata usa ke madhya viSaya prAyAta khaDDA vahI usa kI khAi thI, usa pallIko pragUDha-caiSTita thI, vaha pallI. andara to sulabha sukhadAI parantu bAhira se baDI durlabha thI, anya ko usa meM praveza karane kA paMtha DhUMDhate huve bhI na mile aisI thI, usa pallI meM bhagane ke chipane ke sthAna bahuta the, bhagajAne ke gupta dvAra bhI bahuta the, una rAstoM se paMchAnate manuSya ko hI nikalane praveza karane dete the. dete the, atyanta kopAyamAna huvA manuSya bhI aMdara praveza nahIM kara sake isa cora par3I thI // 4 // una sAlATavI cora pallI meM vijaya nAma kA coroM kA senApati thA, vaha baDA adharmI yAvat jIvoM kA vadha karane se jisake hAtha rakta se bhare rahate the, use thA, vaha saba logoM ke Age adharmakI hI bAtoM karatA thA tathA lokoM bhI usake Age karate the, vaha adharma ko hI dekhatA thA, adharma kA ho adharma kA hI anya ko Ane jAne nahIM prakAra kI vaha sAlATavI vyApArI thA, For Personal & Private Use Only [ rAjA ] rahatA adharma hI iSTakArI adharmakI hI bAtoM AcArI thI, adha 48 duHkhaviSAMka kA tIsarA adhyayana- abhaggasena cora kA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuvAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka apijI amilA? paDhama malaMseNaM, tatthaNaM sAlADavI cArapallIe paMcaNhaM dhorasayANaM AhevarSa jAva viharai // 5 // taeNaM se vijae cora seNAvai bahuNaM corANaya, pAravAriyANaya, gadi bheyANaya, saMdhi cheyANaya, khaMDappANaya. aNNesiMca bahuNaM chiNabhiNNa vAhirA hiyANaM kuDaMgeyAvi hotthA // 6 // taeNaM se vijae cora seNAvaha purimatAlassa .. karakehI apanI AjIvikA karatA thA, bahuta se nagaroM meM vistAra pAyA thA jisa kA nAma, sUra vIra sapahAra kA karanevAlA, akArya karane meM sAhasIka nIDara, zabdabhedI-zabdAnusAra nizAna mAranevAla khaga kASTakAdi bhAyudha kA dhAraka. prayahI pAtra meM mAranevAlA, ainA vaha vijaya cora segapati thA. sapsa sAlAnI cora pallI meM rahate huye pAMca mo coroM kA adhipatipanA karatA jana ko pAlatA poSatA / vicaratA thA // 5 // taba phira vijaya cora senA kA nAyaka bahuta coroM ko, para strI grAhI ko, / chedaka ko, ghugharAdi se ghara kI sandhI bhedaka ko (khAta denevAle ko) pAMva kI paTTepambana kara laMgar3e boMga kara lokoM ko ThaganevAle pUrNa ko, rAjAne jisa ke hAta chede ho mAka kATA ho ityAdi apacinda kara nagara se nikAla diyA ho una ko ityAdi ko apane yahAM rakhakara baMza jala samAna rakSA karatA yA // 6 // taba phira vijaya cora menApati purimatAla nagara se IzAna kauna ke janapada deza ke bahuta se nAmoM kI nagaroM kI ghAta karatA huvA, garAdi pazuoM kA haraNa karavA huvA, baMdhana se saMgha.. pakaDakara lAtA hu ..prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadavasahAyajI jvAlA prasAdAnI www : . . For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA gayarasma uttara purathimila jaNavayaM bahuhi gAmavAehiya. pAyaraghAediya, gAmaNahiya; vaMdiggahaNehiya, paMthakohahiya, khattakhaNaNehiya, balimANe 2, vidaramANe 2,sagANe 2 sAlemANe 2, gitthA mije zikaNe karesANa viharai, mahabalasparapNA ami. kkhavaNaM 2 kappAiM giNhai / / 7 // tatvayaM vijayasa dhoraNAvahassa khaMdhasiriNAma bhAriyA hotthA, ahINaM // 8 // tasthaNaM vijaya cora seNAvaista putte khaMdhatirIe rAstA lUTa karatA hughA, sAtha bAra-bahuna logoM milakara gAye usako lUTanA hucA sAgara de corI krtaa| hugA, ityAdi aneka upadraya kara logoM ko duHkha se pIr3ita karatA huyA, logoM kA dhana kA vima kara-3 tA huvA, logoM kI pArI vastu kA haraNa karatA huvA, logoM ko dharma karma rahita karatA huSA, sarjanA tADanA karatA, thaya utpana karatA, kama cAyUkAdi kA prahAra karatA-mAratA, logoM ko sthAna bhRSTa karatA-sthAna choDatA arthAn grAma ko ujADa karatA hudA, logoM ko nirthana karatA huA, gavAdi pazU rahita karatA huvA, jAtyAdi pAnya rahita karatA huvA, isa prakAra daHkha denA hu vicaratA thA. aura pahAyala rAjA se bhI |ac dravya kA bhAga letA thaa:|| tahAM vinaya cora sanApati ke khaMghazrI nAma kI bhAryA thI, vaha prAtipUrNa indriya kI dhAraka yAvat suruSA dhii| 8 // tahAM vijaya cora menApati kA putra khaMdhazrI bhAryA kA Atmaja pakAdazamAMga-vipAka satrakA prathama zrutaskandha-40182 caviSAka kA tIsarA adhyayana-abhagganena cora kA 2. For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-zalabrahmacArI muni zrI amolaka apanI mAriyAe attara abhaggaseNaM NAma dArae hotthA ahINaM // 9 // teNaMkAleNaM teNaMsamaeNa samage bhagavaM mahAvIre parimatAlaNAma jayare jeNeva amohadaMsI ujANe taNava samomaDhe, parisA rAyA jiggao, dhammokahio parisA rAyA pddigo!|| 10 // kAlagaM taNaMsamaeNaM samasta bhagavao mahAvIrasma jedra aMtavAsI gAyama jAba rAyamaggaM samoragADhe. tatthaNaM vahave hatthI pAsai bahave asi parise sannaddhabaddha kadhae tesiNaM pUrisANaM majhagayaM ega parisaM pAsai aghauDaya jaya upacAsemANA // 11 // taeNaM taM purisaM rAyA purilA paDhanasi caccarasi NitiyAviti 2 cA aTTacullapi ue abhagamena nAma kA cAlA thA yaha bhI sandriya pUrNa thA // 1 // usa kAla upa marAya meM zramaNa bhagata mahAvIra svAmI puranigala nagara kA jahAM amoghadarza uyA thA usameM padhAre, pariSadA darzartha ... dharmakathA sunAI pariSadA rAjA pIchA gayA // 10 // usa kAla u ra mamaya meM dharaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ke ghaDe ziSya gautama sApI bhagarama kI AjJale purinAla nagara gorI gaye, tahAM rAjyapanya meM bahuna isti sanaddhapaddha-pAkhara yukta yAvat dusare adhyayana meM kaheM mujaba dekhA // 11 // tahAM saba ke madhya meM eka puruSa bandhana se bandhA huvA use rAjya puruSa prathama cauvaTa ke madhya meM baiThAkara usa ke sanmukha pATha pIsAraye kAkA (bApa ke choTe bhAI) ko mArate haiM, kasa-cAbuka ke prahAra kara mArate haiM, ve use mAra prakAzaka-rAjIbahAdura lAlA mukhadevasamApajI jvAlAprasAda jI * For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha aggaughAei, kasappahArahiM tAlemANe 2 kaluNa kAkaNimaMsAI khAvei 2 ttA ruhira pANiMca vA pAyati; tayANaM taraMcagaM doSi caccaraMsi aTTalahu bhAuyAo aggayoghAeyati evaM tacce aTumahApie, cautthe aTThamahAmAutha, paMcameputtA, chaThe suhA, satamejAmAuya, aTThamedhUyAo, pavameganuyA, dasameNAtuyao, ekkAra se tayAvaI, bArasameNao, terasame uritaya pattiyA, cauhasameM viussiyAo, pagara sama mAliyAo se pIDita huve karUNA maya sanda karate, una ke mAM ke kAganI jitana choTe 2 TuDhe karana usa ko khilAte the; usa kA jAdhIra (rakta) nikAla kara pAnI ke sthAna pilAte the, taba phira dUsare caurAste meM lejAkara ukta prakAra ATha choTI pinarAnI (kAkI) ko 32 ke sammula pArI usa ke mAMsa ke kAkanI jitane dukaDe karake use khilAya, raka pAyA. isa kArahI-nIre caurAste meM ATha baDe pitA (sAu-bAjI mAre, pAMcaye coraTe meM Au baDIbitarIyAnI (kaDotrA-paTevAlI sI) ko mArI, pAMcave caugAne meM usa ATha puyako bAre,chaThe caurAste meM A3 putrAko pAnImA baunA meM ajamAi mAre, bATho meM una iveTI ko mArI, maghA caurAste meM zahara ke peTa kI mAM jo cIra puna ke TATI mAre, igyAve caurAste me-ATohitrI ke bharatAra ko yAra, bAra cako meM ATa dAyikI bhAryakAmArIkha caugastameM prAu bhUdA-phuphA ghAmakI yena ke bharatAra) ko mAra, podava naugAve pAubhUbhA-phaMkI (pApalI bena) ko dAvavipAka kA-tIyamA adhyayana-abhambhAra cAra kA For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 07 artha 409 anuvAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI paiyA, solasame mAsio, sattarasame mAsiyAo, aTThArasame avasa micaNAiyiMga sayaNa saMbaMdhi parijaNaM aggao ghAyaMti 2ttA kasappahArehiM tAlemANe 2 kalaNaM kAkamisAI khAiM ruhira pAgaMca pAei || 12 || taraNaM se bhagavaM goyame taM purisaM pAsa 2 tA ayameyArUve ajjhatthie samuppaNNe- jAmra tatra Niggae evaM bayAsI evaM khalu ahaM bhaMte! seNaM purise puvvamatre keAsI jAva viharai // 13 // evaM khalu rI, paMdara caurAste meM ATha mAse (mAkI benake bharatAra ) ko mAre, pola caurAste meM aTha mAsI ( ( mAkI bena ) ko mArI, sataratre caurAste me ATha mAmA ( mAjhe bhAi ) ko mAre, aura aThAra caurAste meM bAkI rahat zeSa cArakA parivAra mitra putra nyAtI gotrI svajana mAtA pitA vivAhI dAsa dAsI pramukha saba ko usa ke Age mAra DAleM. ve karuNA maya zabda karate taDaphaData hune kA kAMgunI 2 jitane yAMsa ke TukaDe kara usa zera ko khilAye aura pAnI ke sthAna una kA RSira pAyA // 12 // taba phira bhagavaMta gautamasAmI usa puruSa ko dekhA, dekhakara isa prakAra adhyavAsAya utpanna huvA yaha pratyakSa naraka jaise duHkhAnubhava karatA hai, ityAdi vicAra kara ahAra pAnI grahaNa kara nagara {se nikalakara jahA bhagata mahAvIra svAmI the saha Aye, Akara yoM kahane lage-yoM nizcaya he bhagavAna ! tupArI AjJA lekara meM gocarI gayA thA yAvat dekhA huvA vyatikramta saba kaha sunAyA aura pUchane lage kI {kI aho bhagavAna! isa jIvane pUrva bhavameM aise kyA pApakarma upArjana kiye haiM jisake phala yaha pratyakSa bhogavatA For Personal & Private Use Only * prakAzaka rAjAhAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goyamA ! teNaMkAleNaM teNaM samara iheva jayadIvedIye bhArahevAse purimatAle mAma jayara hotthA riDasthimie / / 14 // tatthaNaM purimatAle udayeNAmaM rAyA hotthA, mahayA // 15 // tatthaNaM purimanAle ninna raNAma aMDa yAgira hotyA, aDDe jAva aparibhUe, ahammie jAca duppddipaannde| 16 // tasmaNaM NiAiyarasa aMDaya vANiyarasa bahave purimA diNNabhani bhAtoDagA nali kadAliyAoya patthiyAe paDie gehai rimatAlassa Nayarassa pariparatemu bahukAkaDaeya, ghUtiaMDaeya, pArevaiaDaeya, Tehi 31.4 ekAdazabhAma-viSAkasUtra kA prathama zrutaskandha 4. duHkhavipAkakA tIsarA adhyayana-amagAmana cora kA vicaratA hai||13|| tara bhArata kAne laga yoM nizcaya he gautapa: usa kAla usa samaya meM isa hI jaMbUdvIpa ke bharata kSetrameM puriyatAla nAma kA nagara Rddhi svRddhika ra yukta thA // 14 // usa purimatAla nagara meM udAyana nAma kA rAgA rAjapakaratA thA, mahAhiyaH parvata samAna / / 15 / / u puripatAla nagara meM nindava nAma kA maMdirAvA yAna: yA yAtrat dUsare kA kharAza kara mAnanda manane vAlA thA // 16 karake yA pahala nokara ye unako vaha khAna pAna majUrI ke dAma detA thA, ve nohA puruna nadeva vakto vakta bhupIkha danakI kudAliyoM bAMsa ke Topala choTI TopalIyoM ko grahaNakara cAroM tarapha diyaH pidizA bahumase kAna ke aNDa, ghUra ke aNDa,parade-kabUtara ke aNDe, TohI ke Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSijI. mikkhAga-mayUri* kukuDi aMDaeya, aNNesiMca bahuzaM jalayara thalayara vahayara mAINa aMDAiM geNhai 2ttA patthiya paDigAiM bhare 2ttA,jaNeva niNNae aMDavANiyae teNeva uvA. gacchai 2 sA giNNayassa aMDavANiyassa uvaNei // 17 ||tennN tassa NiNNayassa . aMDavANiyasta bahave parisA diNNabhae bahavekAya aMDaeya jAva kukuDaaMDaeya aNNe. siMca bahuNaM jala-thala-khecaramAIgaM aMDae tabaesaya. kaMdusuya bhajaNArasuya iMgAlesuya taliti bhajati solliMti tallitA bhajiMtA soliMtAya rAyamaggaM aMrAvaNAMsa aMDaya paNiyaNaM vittiM kappemANe viharai // 18 // appaNAviyaNaM seNiNNae aMDavANiyae * anuvAdaka labrahmacArImuni zrI amolaka ..prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA sukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI. NDe, mayUrI ke aNDe, badaka ke aNDe, kUkahI mUrgI ke aNDe, aura bhI bahuta prakAra macchAdi jalacara sthalacara ke khecara ke aNDoM ko lekara choTe baDa vAMpa ke TopaloM meM bharakara jahAM nimnava aMDavAniyA yA tahAM Akara nimava caniye ko dete the // 17 // taba phira vaha minA aMDa vaniyA una bahuta purUSoM ko majurI detA huA una kauve ke aNDe yAvata mUrgI ke aMDe Adi bahuta se jalacara thalacara khecara ke aMDe grahaNa kara loha kI tAvaDImeM baDI kaDAimeM DAlakara aMgAra para cAkara bhUnatA tailAdi meM talatA muMjakara malakara una ke sole-TukaDe karake mazAlA se saMskAra chAbaDI meM bharakara rAjamArgameM unako beMcatA huzA apanI *bhAjIvikA karatA huvA vicaratA thaa||18|| aura vaha aNDavAnIyA Apa sabhI una bahuta kaune For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutaskandha 18+ tesi bahuhiM kAI aMDaehiya jAva kukuDi aMDarahiya sollehiM taliMbhuje suraMca 4 AsAe 1 viharai // 19 // taeNaM se NiNNae aMDae eekamme 4 subahupAvaM samajittA egaMdhAsa sahastaM paramAupAlai 2 ttA kAlamAma kAlaMkica! taccAe puDhatrIe ukkosaNaM sattasAgarAMvama dvitIesu auraiemu NeraiyattAe uvavaNe // 20 ||snnN tAo aNaMtaraM ubaddhatA ihava lADavIe coramallIra vijayassa corasegAvaista khaMdasirIe bhAriyAe kuJchisi putta-tAe ucakSNaM // 21 // taeNaM se khaMdasirI bhAriyAe aNNA yAkayAi tiNhaM mAsANaM bahupAMDapuNNANaM. imeyArave dohale pAunbhUra dhaNNAuNaM tAo yAvat murgI ke aNDe bure kara nala nUMja kara mAdeza ke sAtha khAlA huvA khilAtA huvA vicaratA thA // 11 // saraha minA bhaNDANika isa prakAra mahA pAra karma kA upArjana kara eka hajAra varSa kAme, utkRSTa aAyuSya ko pAlakara kAla ke avasara meM kAla kara tIsarI naraka meM utchaSTa sAta sAgaropama kI sthitipane utpanna dug|| 20 // vahA~le antara rAheta nikalakara yahAM sAlATavI cora pallI meM vijaya cora menApati ke khaMghazrI bhAryA kI kRkSa meM putrapane utpanna huvA // 21 // phira khaMghazrI bhAryA ko ekadA masAve tIna mahIne vyatikrAnta huye vAda isaprakAra dohalA utpannAcA. dhanya usamAtA ko hai ki jo mAtA bahuta hai| dumpAvanAkA-tAmarA adhyayana-abhaggasena cora kA For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + ammAdhAo jANaM bahahi mittalAi jiyaga sayaNasaMbaMdhi pariyaNa mahilAehi aNNa.. hiya cAra mahilAhiM sahi saMparivaDA pahAyA jAva pAyacchitA savvAlaMkAra bhA viulaM asaNa pANaM khAimaM sAimaM suraMca 1 AsA :mANe 4 vihagi, jimiyabhujuttarAgayAo parisaNevatthiyA saNDa jAba paharagAvaraNA bhagiehi phalaehiM Nividra amIhiMaM sAgarahiM to mAha sajIzahi dhagaha samucirohiM sarohiM samuhAboliyAdiya dAmAhiM laviyAhiM usArethAhiM uraTAhiM chipasaragaM bijamANe 2 mahayA 2 ubhiTTha mitravAti maha jAti apane putra pautrAdi gotrI sanana kI striyoM jAmadAsIya ko khioM ke sAya aura bhI cora kI sroyoM ka mAtha parivarI 6I nAta maMjana karake prAyazcitta kara zuddhahAI alaMkAra me vibhUSita hokara bahuta anna pAnI khAdima sAdima cAra prakAra kA AhAra nipajAkara madirA ke sAtha avAdana karanI huI vicaratI hai, isa prakAra bhojana pAna kara tRpta hokara puruSa bheSa dhArana kara puruSa ke vastrAbhUSaNa ne sajja hokara hariyAra-zastra dhArana kara samayadakara khagAdi myAna ke vAhira nikAla hApa meM dhArana kara kandhapara sthApana kara tIroM kA marAdhA bhASA pRSTa para laTakAtI hui vAna yukta dhanuSya caDhAyA pavA. AkarSita kara jaMghA ko koTI 2dhIyoM kI mAlA baMdha kara aneka vArjina bajate huye mahA 2 zabda se samudra ke jyoM garjArasa karatI huI jisa prakAra samudra kI pAnI kI bela calatI hai pasa prakAra zIghranAme *pakAzaka-samAvahAdara lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAmasAdamI - For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra ekAdazamAMpa-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha48+ jAva samudaravabhUyaM pivakaremANIo sAlATavIe corapallIe savaoM samaMtAo loe mANIo 2, ahiMDamANIo 2, dohalaM viNaMti, taMjai aiM ahaMpiva hurhiNAi Niyaga sayaNa saMbaMdhi pariyaNamahilAI aNNehiM sAlADavIe corapalIe savvao samaMtAo. loemANIo 2 AhiMDamANIo 2, dohalAMvaNijjAmi? tikaTu, taMsi dohalaMsi abaNijamANasi jAva jhiyAmi // 22 // taeNaM se vijaya coraseNavai khaMdasirIbhA. riyaM uhaya jAva pAsai evaM kyAsI-kiNhaM tumhaM devANuppie ! uhaya jAva jjhiyAsi? // 23 // taeNaM sA khaMdasirI mAriyA vijayaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! se calatI huI sAlAvaTI cora pallI ke marva dizI vidizI meM dekhatI huI gamana karatI huI dohalA-manortha pUraNa karatI hai, usamAtA ko dhanya hai. maiM bhI kabhI bahuta jJAtI gautrIyoM kI strIyoM dAsa dAptIyoM thA anya strIyoM ke sAtha sAlATavI cora pallI ke sarva dizI vidizI meM dekhatI huI gamana karatI hui.vicarUMgI. dohalA pUrNa karUMgI? isa prakAra vicAra karatI huI ukta dohalA apanA pUrNa hotA havA nahIM dekhakara yAvaMta Arta dhyAna dhyAne lagI // 22 // taba vaha vijaya cora senApati khaMdazrI bhAryA ko Arta dhyAna dhyAtI huI dekhakara yoM kahane lagA-he devAnupriya ! tuma kisa kArana Arta dhyAna dhyArahI ho ? // 23 // taba vaha khaMdazrI vijaya cora senApati se yoM kahane lagI-yoM nizcaya aho devAnupriya ! mere gaI ko 18 duHkha vipAka kA-tIsarA adhyayana-amaggasena cora kA OYO / For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI mamaM tinhaM mAsANaM jAva jjhiyAmi // 24 // taraNaM se vijaye coraseNAvai khaMdasirI bhariyA aMtima soccANisamma khaMdasirI bhAriyaM evaM vayAsI - ahAsuhaM devANupiye, emaTuM paDisuNei 2 // 25 // taNaM sA khaMdasirI bhAriyA vijaeNaM coraseNAvaNA abbhaNuNNAyAsamANI haTTatuTTha bahuhiM mica jAva aNNehiya bahuhiM cora mahilAhiM saddhiM parivuDA vhAyA jAya vibhUsiyA, vipulaM asaNaM pANaM khAiyaM sAimaM suraM 5 AsAmANI 4 viharai, jimiya bhuttarAgayA purisaNevatthA saNNaDabaDa tInamahIne vyatIta hone se ukta prakAra kA dohalA utpanna huvA hai jisa se maiM Arta dhyAna dhyArahI hUM ||24| taba vaha vijaya cora senApati khaMdazrI bhAryA ke mukha se ukta kathana zravana kara hRdaya meM dhArana kara khaMdazrI bhAryA se kahane lagA ki tumAre ko sukha utpanna ho taisA kArya karo, tumArA manortha pUrNa karo // 25 // tatra khaMdazrI bhAryA vijaya cora senApati kI AjJA prApta kara hRSTa tuSTa huI, bahuta se mitra jJAtIyoMkI strIyoM ke { ke sAtha parivari snAnAdi karake yAvat AbharaNa alaMkAra se vibhUSita hokara azanAdi cAroM prakAra kA AhAra niSpanna karA madirA ke sAtha asvAdathI khAtI khilAtI vicaranelagI, khA pI tRpta hune bAda zuddha ho | puruSa veSa dhAranakara vastra AbharaNa se alaMkRtaho hAthiyAra dhArana kara sanabaddha ho vakta rAdi pahanakara yamana For Personal & Private Use Only .. prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI 74 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8+ ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandha486 nAva AhiMDamANI dohalaM viNiMti // 26 // taeNaM sA khaMdasirI bhAriyA saMpuSaNa dohalA samANiya dohalA viNiya dohalA vochiNNa dohalA saMpuNNa dohalA taM ganbhaM suhaM suheNaM parivahai // 27 // taeNaM sA khaMdasirI coraseNAvaiNI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM dArayaM payAyA // 28 // taeNaM se vijaya cora seNAvai tassa dAragassa ivIsakArasamudaeNaM dasarattaDhii vaDiyaM karei // 29 // taeNaM se vijaya caura seNAvai tassa dAragassa ekkArasamedivase vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei2ttA mittaNAi AmaMtaei 2ttA jAva tasseva mittaNAi purao evaM kyAsI-jamhANaM amhaM imaMsi dAragaMkaratI siMhanAda se samudra kI taraha gArava karatI dohalA-manoratha pUrana karatI hui vicarane lagI // 26 // taba phira vaha khaMdazrI bhAryA samasta vAMcchitArtha pUrNa karatI huI dohalA pAra pahoMcAtI huI vAMcchA se nivartatI huI vivikSitArtha vAMcchA kAraNa vaha viccheda hone se saMpUrNa dohalA hone se garbha kI sukha 2 se pRddhi karatI hui vicarane lagI // 27 // taba phira khaMdazrI cora senApatni nava mahIne pUrNa huve bAlaka kA janma diyA // 28 // taba phira vijaya cora senApati usa bAlaka kA mahA maMDAna se Rddhi Adi kara samudAya kara daza dina taka janmotsava kiyA // 29 // taba phira vijaya cora senApati usa bAlaka kA igyAra dina bahuta prakAra kA azanAdi niSpana karAkara mitra jJAtiyoMko bolAkara jemanadiyA,jemanadekara una mitra duHkhavipAMka kA-tIsarA adhyayana-abhaggasena cora kA+ For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha si gabbhagayAMsa samANaMsi imeyArUve dohale pAubbhUe, tamhANaM houMamhaM dArae abhaggaseNa NAmeNaM // 30 // taeNaM se abhaggaNa kumAre paMcadhAI jAva paridhAvaI // 31 // taNaM se abhaggaseo NAmaM kumAra umukkavAla bhAveyAvi hotyA, aTThadAriyAo jAva adAo upi bhujai // 32 // taeNa se vijae cora seNAvai aNNayAkayAi kAladhammuNAsaMjutte // 33 // taraNaM se abhagga seNakumAre paMcahiM corasaehiM saddhiM saMparivuDe royamANe vijayarasa coraseNAvaissa mahayAiDDI sakkArasamudaeNaM NIharaNaM jJAtI ke sanmukha yoM kahane lagA. jisa vakta hamArA yaha bAlaka garbhAvasthA meM thA taba isa prakAra dohalA {utpanna huvA thA isaliye hovo hamAre isa putra kA nAma abhaggasena kumAra || 30 // taba phira vaha abhaggasena kumAra pAMca dhAiyoM ke parivAra se vRddhi pAne lagA, parvatakI ADa meM campaka latA kI taraha vRddhi pAne | lagA // 31 // taba phira vaha abhaggasena kumAra bAlyAvasthA se mukta huvA yauvana avasthAko prApta huvA, taba | usakA ATha kanyA ke sAtha pAnI grahaNa karAyA yAvat ATha2dAti dAyacayeM dIM, sArazvastuko grahaNakara prasAda ke Upara sukha bhogavatA sukha se rahane lagA || 32 // taba vaha vijaya cora senApati ekadA prastAve kAla dharmako mAMsa huA-paragayA. // 33 // tatra phira bada abhaggasena kumAra pAMcaso cora ke sAtha parivarAM huvA rUdana karatA ++ anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAja bahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 76 ( Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga vipAkamUtra kA prathama zrutaskandha 488+ mirmirmirmire karei 2 tA bahuhiM loiyAI mayAkiccAI karei 2 tA. kAlamaM apae jANyAviH / hotthA // 34 // taeNaM se abhaggaseNakumAre cora seNAvaijAe, ahammie jAva kappAI geNhai 2 // 35 // taeNaM te jANavayA purisA abhaggaseNa coraseMNAvaiNA bahuggA-- maghAyAvaNAhi~ tAMviyAsamANA aNNamaSNa sadAvei 2ttA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! abhaggaseNa coraseNAvaiyA purimatAle gayA purimatAle Nayarassa uttarilaM jaNavayaM bahuhi~ gAmaghAehiM jAba NiddhaNaM karemANe viharai, taM saMyaM khalu devANuppiyA! huvA vijaya cora senApati kA mahA Rddhi satkAra samudAya kara nihArana kiyA, nihArana karake bahuta se lokIka meM kArya kiye, kAlantara meM sogarahita hu||34||tb phira vaha abhaggasena kumAra cora senApati huvA, mahA adhIpApI yAvat mahAvala rAjA ke mAla meM se mAlakA bhAga lenevAlA, tathA bhoga Ate huveko bIca se lenevAlA havA // 35 // taba phira usa janapada deza ke logoM abhaggana cora senApatine bahuta gAmo kI ghAta dhanAdi luMTakara tapita kiye huye, duHkha se pIDita huve paraspara bolAkara yoM kahane lage-yoM nizcaya he devAnupriyA ! adhaggasena cora senApati puramitAla nagara meM purimatAla nagara se IzAna kauna meM rahe huke janapada deza ke bahuta se grAmoM ko luTatA nirdhana banAtA vicara rahA hai, isaliye zreya hai apane ko ki-mahAbala rAjA ko yaha vipAkakA-tIsarA adhyayana-abhaggana cora kA wwww bama For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +3 anuvAdaka-bAlabrahmagarI muni zrI amolaka RSijI + mahavvalasaraNNo eyamaTuM viSNavittae // 36 // taeNaM jaNavayA purisA eyayaTuM aNNa maNNa paDisuNei 2 tA mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuDaM giNhai 2 tA jeNeva purimatAle Nayare teNeva uvAgacchai 2ttA jeNeva mahabbalerAyA teNeva uvAgacchai 2 ttA mahAvvalaraNNo mahatthaM jAva pAhuDaM uvaNeI, karayala aMjalIkaTu mahabbalaMrAyaM evaM vayAsI-tumbhaM bAhuchAyA pariggahiyA nibbhayA NiruviggA suhaM suheNaM parivasittae. sAlADavI corapallIe abhaggaseNe coraseNAvai amhaM bahuhiM gAmaghAyahiya jAva NiDaNe karemANe viharaha, taM icchAmiNaM sAmI ! tubbhaM bAhuchAyA pariggahiyA NibbhayA Nirusarva bRtAnta nivedana kreN||36||tb phira janapada deza ke logoM paraspara ukta kathana sunakara-mAnyakara mahAprayojanavAlA bahumUlya rAjyayoga bheTanA nijarAnA grahanakara,jahAM purimatAla nagarathA tahAM Aye, Akara jahAM mahAvala rAjA thA. Aye, vahamahA prayojana rUpa mahAmUlya bheTanA (nijarAnA) arpana kara hAtha joDakara mastakAvartana kara yoM kahane lage-hama saba ApakI vAhakI chahimeM Apake vAhake AdhArase bhaya rahita hune udvega rahita huve rahate haiM. paraMtu sAlATavI corapallI meM abhaggasena corasenApati hamAre bahuta se grAmokI ghAtakaratAhuvA yAvat nirdhana karatA huvA vicaratA hai,isa liye cahAte haiM aho svAmI ! ApakI bAMhakI chAMha meM itanA bhI bhaya rahita dveSa rahita sukha mukha se kAla prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadavasahAyajI jyA praladajAsI * For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4867 ekAdazamAMga- vipAka sUtra kA prathama zrutskandha viggA suhaM suheNaM parivasittae ttikaddu, pAyavaDiyA paMjaliuDA mahabbalarAyaM evamaTTha viSNavaMti // 37 // eNaM se mahabcalerAyA, tesiM jaNavayANaM purisANaM aMtie eyamaTTha saccA jisamma asurute jAva misimisemANaM tibaliyaM bhiuDiM NilADe sAhahu daMDa sadAve 2ttA evaM vyAptI - gacchahaNaM tumaM dezaNuppiyA ! sAlADavie corapaliM viluMpAhi abhagga seNa coraNAca jIvaggAhaM giNhAhiM rattA mama uvaNNehiM // 38 // eNaM se daMDe tahanti yaTuM DisuNei 2 // 39 // taraNaM se daMDa bahuhiM purisehiM saNNaddha jAtra paharaNehiM saddhiM saMparibuDe magAiehiM phalaesi jAva chippattarehiM vajamANeNaM mahayA vyatIta karanA, yoM kaha kara pAMva paDakara hAtha joDa kara mahavala rAjA se vinaMtI karI || 37 // tatra phira | mahAbala rAjA una janapada dezake puruSoM ke mukha se ukta kathana sunakara avadhAra kara zIghrahI kopAyamAna huvA yAvat misamisAyamAna hotA sarpa ke jyoM phuMphaTa karatA tIna zalya nilADapara caDAkara daMDasenApati ko bolAkara yoM kahane lagA- jAvo tuma de devAnuniyA ! sAlATavI corapallI ko luMTo, usakA vinAzakaro aura abhaggasena cora senApati ko jindA pakaDakara mere suparata karo // 38 // taba usa daMDa senApatine rAjA kI AjJA tahati prmaannkii|| 39 / / taba vaha daMDa senApati bahuta subhaToM sAtha sannaddhabaddhaho mannahAva ktara zastra dhArana kara yAvat dathIyAra dhAranakara una subhaToM ke meM parivAra se parivarA huvA hAtho meM khAMDA khaDgAdi grahaNa kiye| For Personal & Private Use Only t 408 duHkha vipAka kA tIsarA adhyayana- abhaggasena cora kA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI ukiTu NAyaM karemANe purimatAlaM NayaraM majjhamajhaNaM Niggacchai 2ttA jeNeva sAlADaviH corapallI teNeva pahAratthagamaNAe // 40 // taeNaM tassa abhaggaseNAvaissa corapurise imIse kahAe laDhe samANe jeNeva sAlADavI corapallI teNeva abhaggaseNAvai teNeva uvAgayA, karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! purimatAle Nayare mahabbaleNaM raNNA mahayA bhaDacaDagaraNAM parivAreNaM daMDe ANae gacchahaNaM,tuma devANuppiyA ! sAlADavi caurapaliM vilupAhiM abhaggaseNa coraseNAbai jIvaggAhiM giNahehi 2ttAmamaMuvaNNehi,taeNase Ehuve vAdina vAjate huve mahA gariva karate purimatAla nagara ke madhya madhya meM hokara nikalakara jahAM sAlAvaTI corapallI hai usake rAste meM gamana karane lge|||40|| taba phira vaha apaggasena caurasenApati ke gupta cAra lAne vAle cora puruSa ko ukta prakAra kI kathA kAratA prApta hone se jahAM sAlATavI corapallI / abhaggana corasenApati thA tahAM AyA, Akara hAtha joDakara yAvat yoM kahane lagA-yoM nizcaya he devAnupriyA ! purimatAla nagara kA mahabbala rAjA mahA sUbhaToM ke vRnda sahita daMDa senApati ko AjJAdI hai ki-jAvo tuma he devAnupriyA! sAlATavI corapallI ko lUoM vidvaMsakaro abhaggasena cauraptenApItako jindA pakaDa kara lAkara mere muparata karo. tara phira vaha daMDa senApati mahA subhaToM ke vRnda se parivarA .prAzaka-rAmAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI pAlAprasAdajI. / For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDe mahayA bhaDacaDagareNa jeNeva sAlADavI corapallI teNeva pahArettha gmnnaae||4 1||tennN se abhaggaseNa coraseNAvaI tersi copurisANaM aMtie eyamaTuM socANisamma paMcacorasayAiM sahAvei 2ttA evaM vayAsI-eyaM khalu devANuppiyA! purimatAle Nayare mahabbale jAva teNeva pahArattha gamaNAe Agae // 42 // taeNaM se abhaggaseNe tAipaMcacorasayAiM evaM vayAsI-taM seyaM khala devANuppiyA! amha taM daMDaM sAlADavi corapalliM asaMpattaM aMtarAceva pddisehitte||43|| vaeNaM tAi paMcacorasayAI abhaggasejassa tahatti jAtra paDisuNe 2 // 44 // taeNaM se huvA yahAM sAlATavI cora pallI meM ArahA hai // 41 // taba phira vaha abhaggasena cora menApati uma herU cora ke pAsa ukta artha zravaNa karake hRdaya meM abadhAra kara pAMca so coroMko bolAye, volAkara yoM kahane lagA-coM nizcaya he devAnupriya ! purimatAla nagara kA mahA balarAjAkA daMDa menApati kaTaka senA) lekara yahAM apanI cora pallI lUTane ArahA hai,aimA herUkA kahanA hai // 42 // phira abhaggasena cora una pAMcaso cAroM ko yoM kahane lagA-he devAnupriya ! una senApati kA kaTaka sAlATavI caura pallI ko A nahIM pahuMce tahAM taka sanmukha jAkara usa ko bIca rAste meM se mArakara pIchA phirAnA apana ko ucita hai // 4 15 una pAMca so coroMne senApati kA vacana tahati pramANa kiyA-mAnya kiyA // 44 // taba phira vaha agga ekAdazamAMga tripAkasUtra kA prathama zrutaskandha duHkhAvapAkakA-tIsarA adhyayana-abhaggasana cAra kA 1 8 Horos For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fu artha +3 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI amaggaseNa cora seNAvai vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAi 2 ttA paMcAhi~ cora sahiM saddhiM pahAe jAtra pAyacchitte bhoyaNa maMDavaMsi taM vipulaM asaNaM 4 suraMca 5 AsAe mANe 4 viharai, jimiya bhututtarAgae viyaNaM samANe AyaMte cokkhe paramasUi bhUe paMcahiM cora saehiM saddhiM allaM cammaM duruhai 2 tA saNNaddhaM jAva paharaNe magaitehiM jAtra raceNaM paJcAtraraNDa kAla samayaMsi sAlADavI corapallIyAo nigacchai 2ttA visama dugga gahaNaM Thiegahiya bhattapANIe taM daMDaM paDivAle mANeciTThai // 45 // taNaM se daMDe jeNeva abhaggesaNa cora seNAtraie teNeva uvAgacchai 2 tA abhaggaseNeNaM cora {sena senApati azanAdi cAroM prakAra kA AhAra bahuta niSpanna karAkara madirA ke sAtha asvAdatA khAtA khilAtA vicarane lagA, jImakara culu Adi kara pavitra huve, tRpta huve phira pAMca so ( rakSI [ baktara ] pahana kara TopI lagAkara, hathiyAroM lekara vAsoM grahaNa kara khAMDA cora sAtha sannaha jIva khaDgAdi yAvat vArditra vAjate dina ke cauthe pahara meM sandhyA samaya sAlATavI cora pallI se nikale, nikalakara jahAM anya ko praveza karanA duSkara aise durgamasthAna parvata ke kaDave meM chipakara AhAra pAnI grahaNa kara usa daMDasena senApati kI mArga pratikSA karate rAstA dekhate rahe haiM // 45 // taba phira vaha daMDa senApati jahAM abharaMgasena cora senApati hai tahAM For Personal & Private Use Only prakAzaka- rAjAbahAdUra lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdanI 82 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandhaPage #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + eNavi AsavaleNa vA hAtthibaleNavA johabaleNavA; rahabaleNavA, cAuraMgiNaM piura . ureNaM giNhattae, tAhe sAmeNaya bhedeNaya uvappadANeNaya, vIsaMbhamANe upatteyAvi hotthA, jedaMDeNayaviSase abhitaggAsI sagasamAmitaNAi Niyaga sayaNa saMbaMdhi pariyaNaMca... vipulaM dhaNakaNagarayaNa saMtasArasAvae jeNaM bhiMdai abhaggaseNassaya coraseabhikkhaNa 2 mahatthAI mahagghAI maharihAiM pAhuDAI pesei abhaggaseNaMca corase viimNbhmaannei||48|| taeNaM se mahabbalerAyA aNNayAkayAi purimatAle Nayare egaMmahaM mahai mahAliyaM kuDA. caturaMganI senA ke balakara UparA Upara AtA huvA laSkarabhI use grahaNa karane samartha nahIM hosakatA hai,parantu vacanAdi se santoSa ke varupa meM kara paraspara bheda paDAkara vazya meM kara, tathA dhanAdi. dekara vazya meM kara vizvAsa prApta kara, pratIta utpanna kara, usa ke Abhyantara ke ziSyasamAna mitra gautrI svayaM ke sajanAdi dAsa dAsI pramukha ko bahuta dhana suvarNa ratnAdi hotI huI sAra vastu dekara tatkAla usa kA bheda upAvakara aura abhaggasena cora senApati ko bArambAra bheTa pramukha bheja kara mahA arthavAlA bahuta mUlyavAlA uttama puruSa ke yogya isa prakAra bheTanA(nijarAnA)nA kara abhaggasena cora senApatiko vizvAsa utpanna kara pakaDoto bhalAi pakaha sakoge // 48 // taba phira mahA balarAjA usa vacana ko dhyAna meM rakha anyadA kisI vakta rimatAla. nagara meM eka bar3I jaMgI bahuta hI lambI vistIrNa.cauDI kuMTa ke AkAravAlI-tathA kUDapAsa rUpa .prakAzavarAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. - For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ++ ekAdazamAMga- vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha gArasAlaM karei, aNega khaMbhasaya pAsAdiSa 4 // 49 // taNaM mahambalerAyA aNNayAkayAi puzmitAle jayare ussukkaM jAva dasarattaM pamoyaM ugghosAvei 2 cA koDuMbiya purise sadAvei 2 tA evaM vyAsI- gacchahaNaM tumbhaM devANupiyA ! sAlADavIe corapallI, tatthaNaM tubhe abhaggaseNaM coraseNAvaista karayala jAva vayaha evaM khalu devApiyA ! purimaMtAla jayare mahAbbalassa raSNo usukke jAba dasarate pamoda uggholie taM kiNNaM devAdhviyA ! vipulaM asaNaM 4 pupphavattha gaMdhamalAlaMkAreya ihaM hamba zAlA banavAI, vaha aneka sthambhoMkara vaiSTita cittako prazna kArI dekhane yogya abhIrUpa pratirUpa banI thii|| 41 // { taMtra mahA balarAjA usa zAlA ke utsava ke liye anyadA kisI vakta daza dinakA dAna mApha kiyA yAvat dazadinataka pramoda utsava surU kiyA usa utsavakA nirdoSa karAyA-- paDaha bajavAyA aura kuTumbika puruSa ko bolAkara yoM kahane lagA- he devAnupriya ! tupa sAlATava cora pallI meM jAvo nahIM tuma abhaggatena cora senApati ko hAtha joDa vadhAkara aisA kahanA - yoM nizcaya he devAnupriya ! purimatAla nagara meM mahA balarAjAne pramoda mahotsava maMDA hai, daza dina dAna lenA bhI bandha kiyA hai, yAvat daza dina taka pramodotsava kA nirghoSa paDaha bajAyA hai, isa liye Apa kaho to Apako vistIrNa azanA de cAroM prakAra kA AhAra puSpa gaMdha mAlA alaMkArAdi yahAM lAkara arpaNa karUM aura jo Apa kI iccha ho Apa For Personal & Private Use Only 4 duHkhaviSAMka kA tIsarA adhyayana-amamAnena cora kA 85 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI + mANija udAhu symevgcchittaa||50||te koDubiya purise mahabbalassa raNo karayala jAva paDimuNai2ttA purimatAlAo gayarAo pAMDanikkhamai rattA NAivikaTuhiM ahA hiM sahahiM pAtarAsehiM jaNava sAlADavI cIrapallI teNeva uvAgacchairattA abhaggaseNa cauraseNAvahassa karayala jAva evaM vayAmI evaM khalu devANuppiyA ! purimatAla Nayare mahabbalassa raNNo ussukke jAva udAhu sayavacchittA ? // 51 // taeNaM se abhagga seNe te kADubiya purisaM evaM vayAsI-ahaNNaM devANuppiyA ! purimatAle nayare saya. svayaMpetra vahA~ padhAge // 50 // dava phira kaumaka puruSa mahA balarAjA kA vacana hAya joDa zirasAvana aMjalI kara vinaya mahinazraNa kiyA. aSaNa kara puripatAla nagara me nikalakara dhIre 2 rAste meM su sukha se mukAma karatA hA. jana sirAma pAlU Adi karatA huvA, jahAM nAlATavI cora pallI thI tahAM AyA, Akara abhaggana cAra menApati kA jaya vijaya kara badhAyA, badhAkara yoM kahane lagA-yoM zraya devAnupriya! paripatAla nagara meM yahA balarAjAne pramoda utsava maMDA hai, daza dina dANa hAMsa bhI bandhakiyA hai, isaliya kahIye Apako azasAdi yahAM lAkara arpaNa karUM ki Apasvayameva vahAM padhArate ho ? // 51 // taba phira vaha abhagamena cAra senApati usa kauTumbika puruSa ko yoM kahane lagAhe devAnupriya ! purimatAla nagara meM maiM sayaM hI apanAbasaba parivAra lekara AtAhUM. yoM kahakara usa .prakAzaka-gajAbahAdura lAlA mukhadavamahAyajI jvAlA prasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutaskandha 428+ mevagAmie, koDuMbiya purise sakArai sammANei paDivisajei // 52 // taeNaM se abhaggaseNa coraneNAi bahahiM mitta jAya paribuDe hAe jAva pAyapichatte savvAlaMkAra vibhUsie, sAlADavI ca ramallIo paDiNikSamai jaMgetra purimatAla gayare jeNeva mahaH bbalarAyAleNeva Agaccha32tta karayala pariggAhayaM mahabbalaM rAyaMjaeNaM vijaeNaM baDAveha baDAdehattA mahatthaM jAva pahaI uvvnngei||53||tennN se mahaballarAyA abhaggaseNassa corassa ta mahatthaM jAva paDicchai, abhaggaseNa corase sakArei samANei visajei, kuDAgAra sAlabase AzsaehiM dalayai // 54 // taeNaM se abhaggaNa coraseNAvaha kauTubika puruSa ko dasa tAmbUlAdi se maskAra sanmAna kara pIchA vidA kiyA // 52 // phira ama-2 jaggasena cora senApati bahuna mitra zAtIyoM ke pArevara se parivarA huvA snAna kara zuddha ho sarva alaMkAra sAmaraNa pAnakara sAlAcI cora pallI se nikalA, nikalakara jahAM purimatAla nagara jahAM mahAra sahI pAyA, tahAM Akara donoM hAtha jADa jaya ho bijaya ho isa prakAra badhAkara mahA mukhya rAjya bheTanA (nijarAnA ) aNi kiyA // 53 // taba phira vaha mahA balarAnA abhaggarena cora senApani kA vA mahAmasya bheTa grahaga kiyA. abhagona cora senApati ko prakAra sammAna diyA aura usa kuTAkAra zAlA meM usa kA utArA karAyA. rahane ko sthAna diyA // 54 // taba phira vaha abhaggasena cora senaapti| n nawwaanwwwwwwwwwwwimaAAAAAAA dipAkakA-sAsarA adhyayana-bamamgasana cora kA A For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mani zrI amolaka RpijI mahabbalaMNaM ramA visajie samANa jaNava kuDa gArasAlA; taNava uvAgacchai 2 // 55 // taeNaM se mahabbalarAyA koDu baya purise sadAyei 2 ttA evaM vayAsI. gacchahaNaM tukbhe devANuppiyA ! vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei 2ttA taM vipulaM aptaNaM 4 suraMca 5 subahu pupphagaMdhamallAlaMkAraMca abhaggaseNassa corasaNAvaissa kuDAgAra sAlAe uvaNNeha // 56 // taeNaM te koDuMbiya purisA karayala jAva uvaNei // 57 // taeNaM se abhaggaseNa bahuhiM mittaNAi jAva saddhiM paribuDe pahAe jAva savvAlaMkAra vibhasie, taM vipulaM asaNaM 4 suraMca 5 AsAemANe 4 pamatte viharai // 58 // mahA balagajA kA bhejA huvA jahA~ kDAgAra zAlA thI tahAM AyA, Akara usa meM rahane lagA // 55 // taba phira maThA balarAnA kauTubika puruSa ko bolAkara yoM kahane lagA-jAvo tuma he devAnupiya ! vistIrNa azanAdi cAroM AhAra taiyAra karAkara madirA ke sAtha bahuta phala phUla mRgandhamAlA alaMkAra abhaggasena cora senApati ke liye kUDAgAra sAlA meM bhejo // 56 // taba phira vaha kodumdhika purupa hAtha joDa AjJA nAna kara pUrvavat azanAdi cAroM AhAra nazA yukta taiyAra kara abhaggamena cora senApati ko arpana kiyA // 17 // taba phira abhaggona cora senApati bahuta mitroM ke sAtha parivarA huvA jAna karake pUrvaka sarva alaMkAra se vibhUpita ho yaha bahuta azanAdi cAroM AhAra madirA ke sAtha asvAdatA khAtA khilAta, . prakAzaka rAjAvAdara lAlA sukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajA * artha For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taeNa se mahabdhalarAyA koDaMbiya purise sahAvei 2ttA evaM bayAsI gacchahaNaM tumbha devANuppiyA ! purimatAlassa jayarassa davArAI pihiMti 2ttA abhaggaseNa coraseNAvai jIvaggAhaMgaNhaMti 2ttA mamaM uvaSaNNeha, tviuvnneti|| 59||tennN mahabbalarAyA abhagga* seNa coroe teNaM vihANaNa vajjha aannvee|| 6 // evaM khalu goyamA ! abhaggaseNa coraseNAvai purA jAba biharai // 61 // abhaMggaseNeNaM bhaMte ! cArasaMNAvai kAlamAse kAlaMkiccA kahiM gacchihiMti kahiM upajihiti ? goyamA ! abhagaseNa coraseNAvai sattavIsaM vAsAI paramAupAlitA anevatibhAgAvasese divase sUlI bhiNNakae samANe mAdI(vhoMza) vanakara vicarane lagA / / . 8 // tava phira mahA balarAjA kauTuka puruSa ko bolAkara yoM kahane lagA jAyo tuma he devAnupiya! purimatAla nagara ke dvAra bandha karo.abhaggasena ko jindA pakaDa mere suparata karo; kauTUbika puruSane taisA ho kiyA, ||29||tb phira mahA balarAjA abhaggasenako banyAkara. he gautama ! tuma dekha , Aye isa prakAra mArane kI AjJA dI hai // 30 // yoM nizcaya he gautama ! abhaggasena pUrva kAla meM kiye karma ke phala bhogavatA vicarahA hai // 61 // aho bhagAn ! yaha abhaggasana kAla ke apara kAla kara yahA~se kahA Pin nAvegA kahAM utpanna hogA? he gautama ! agalena cora senApati sattAvIsa (27) varSa kA pUrNa AyuSya bhaMga kara bAja tIsare prahara meM zUlI se zarAra bhedAyA hudA AyuSya pUrNa kara isa hI ratnaprabhA naraka meM? ekAdazcamAgavipAka sUtra kA prathama zrutaskandha 48 + duHkhavipAka kA tIsarA adhyayana-abhaggasena cora kI For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 42 anuvAdaka brahmacArImuni zrI amolaka RSijI kAlamAse kAlakiccA imose rayapyabhAe ukkImeNaM raiesa uvavajjirhiti seNaM tAo anaMtaraM uvahitA evaM saMsAro jahA paDhame jAva puDhavI tao ubaTTittA bANArasIe e suratA pacAyAhiMti, seNaMmacchatoya riehiM jIviyAoM vivaraM vie samANe sattheva bANArasI jayarIe saTukulali puttattAe pabArhiti seNaM tastha umukkabAlabhAve evaM jahA par3hane jAtra aMtaM kAhiti // 62 // nikhaca // duhavivAgANaM taiyaM ajjhayagarasa sammattaM // vahAM utkRSTa eka sAgaropama ke AyuSyameM merIyene utpanna hogA, nahIM aMtara gIta nikalakara mRgAputrakI mahAra paribhramaNa karegA yAvat pRthavyAdi ke bhAkara vahAMna nikalakara banArasI nagarImeM zUrurapane una sUparakA pAlanevAlA use mAregA, sa se nikalakara bagmI nagarI zeTha kuDa meM putrAne upa.ga. bAlyAvasthA se mukta ho dIkSA grahaNakara mRgAputra kI taraha siddha hogA yA sarva duHkhakA anya karegA || iti duHkha vipAka kA tIsarA abhaggasena cora kA adhyayana saMpUrNa // 3 // X x O Maste For Personal & Private Use Only RBCLEA * prakAzaka-gajabahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI * Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48ekAdazamAMga-vipAka satra kA prayaya zrutskandha88+ * caturtha-adhyayanam * jaiNaM bhaMte ! cauttharasa ukkhevA-taNaMkAlaNaM taNaMsamaeNaM sohaMjaNagAmaM gayarI .. hotthA, riddhAsthAniya // 1 // tIsaNaM sohaMjagINayarI bAhayA uttarapuga ma dimIbhAe devaramaNeNAma ujANe hotthA,tatthaNaM amohassa jakhasta jAyage htthaa.pugnne||2|| tatthaNaM sohaMjaNIyarIe mahaccaMdaNyA hotthA mahayA // 3 // tamAma maha vadasma raNo suseseNeNAmaM amacce hotthA, sAmabhayadaMDa Nigaha kumale // 6 || I jaNie NayarIe mudaMsagA NAmaM gANayA he tyA vaNa // 5 // tattha gaM mAhaMjaNI NayarIe cauthA adhyayana-usa kAla usa samaya meM mohaMjanI nAmakI nagI Rddha smRddhikara maMyuyI // 1 // isa sohajanI nagarI ke bAhira IzAna kauna meM devarAna nAma kA udhyAna thA, vahAM amaMghame yakSa kA yakSAyatana (devAlayathA) vaha bahu kAla kA jIrNa bacca' thA // 2 // nIgarI meM mahAda nAma kA rAjA rAja karatA thA. vaha mahA hivaMta timamAna thA // 3 // usa mahAvada rAjA ke bhuna nAma kA pradhAna thA. vaha pradhAna zAma-vacanAdi me sanmAMpakara, bheda-sarasara bheda paDAkara, daMDa-nigrA krke| ityAdi rAjanIti ke zAstra meM kuzala thA // 4 // tahAM mohaMjanI nagarI meM sadA nAmakI gANakA rhtii| thI, usa kA varNan kAmana gaNikA jaisA jAnanA // 5 // usa sahiMjaNI nagarI meM subhadra nAmakA sArtha / / duHvavipAka kA-cauthA adhyayana-zakArakayAra kA ... For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 49 anuvAdaka bAlazramacArI muni zrI amolaka RSijI + subhadde NAmaM tvA hotthA aDDe || 6 || tassaNaM mumaddassa satyavAhasma bhaddA nAmaM bhArIyA hotyA ahINa // ||tsvnnN subhaddassasatyavAhasta putte bhaddAe bhAriyAe attae sagaDe NAmaM dArae hotthA aMhINa | 8 || teNakAlaNaM terNasamaeNaM samaNe bhagavaM mahAbIre samosaraNaM. parisA rAyA NiggayA, dhammo kAhao, parisArAmA pAMDegao ||9|| tekAle samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jaTThe aMtevAsI jAva rAyamagge ugADhe. tatthaNaM hatthI AsI purise tesiNaM purisANaM majjhagayaM pAlaI, egaMsa itthiyaM vAhI rahatA thA vaha RddhivaMta thA || 6 || usa subhadra sArtha vAhI ke bhadrA nAma kI bhAryA thI vaha saMpUrNa aMgavAlI surUpa thI // 7 // usa subhadra sArthavAhI kA putra bhadrA bhAryA kA Atmaja zakaTa nAmakA kumAra IthA vaha bhI sarvAMga pUrNa surUpa thAM // 8 // usa kAla usa samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAre, pariSada tathA rAjA Aye, dharma kathA sunAi, paridA rAjA pIche gye||2||us vakta zramaNa bhagavaMta ke jeSTa ziSya gautama | svAmI chaTha-belAkA pAranAlene zramaNa bhagavaMtakI AjJA lekara sohajanI nagarI meM gocarIgaye, phirate huve rAjyapathaM meM pUrvokta prakAra hI bahuta hAthI ghoDe suToM ke madhya meM eka strI puruSa kA jor3A ulaTI ko sebandhA bubA, jinake kAna nAka cher3ana kiye, pUrvokta prakAra phUTA Dhola bajAte udaghoSatA karate dekhA, taise hI bhagavaMta ke pAsa Aye AhAra batAyA vyatIta kara nIvedanakara pUchane lage-aho bhagavan! ve strI puruSa kauna hai aura pUrva janma For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha +++ ekAdazamAMga- vipAkasUtra kA prathama zrutavan purisaM AvaDagabaMdha ukkhattaM jAya ughosaNacittA; tatra jAba ||10|| bhagavaM vAgarei evaM khalu goyamA ! teNaMkAleNaM tenaeNaM Iheva jaMbUdI vedIce bhArahevAse chagalapure yare hotyA, tattha siMha girINAmaM rAmA hotyA mahayA || 11|| tatthaNaM chagalapure Nayare chaNie NAmaM chagalie parivasai, aDDe, amnira jAva duDiyANaMde // 12||tsvnnN chaSNayachAga liyarasa bahave - ajANaya, elANaya, rojjhANaya, vasabhANaya, sasayANaya, parAyANaya sUyarANaya, siMghANaya, harINANaya, mayurANiya, mahilANiya, sahassaMbaddhANiya, juhA* kyA pApa kA saMcaya kiyA hai jisase narakake jaise duHkha kA pratyakSAnubhava kara rahA hai|| 10 // bhagavaMta bole yoM nizcaya he gautama ! usa kAla usa samaya meM ina hI saMdIpa ke bhArata varSa meM chagalapura nAma kA nagara thA, tahAM siMhagIrI nAmakA rAjA rAjya karatA thA, vaha mahA parvata samAna thA // 12 // usa chAtra thA aura adharmI yAvat kukarma kara pUra nagara meM chaNika nAmakA khATa kI (kasAI) rahatA thA ke Ananda pAtA thA || 12 || usa chanika khAkI ke bahuta se chalA bakare, eka meMDhe, rojha, bela, sunale subara, siMha, hirana, mayura, bhaiMse, ityAdi hajAro pazuoM kA yutha vAMDe ke viSa pUrA huvA - marAhuvA nilaMbana kiyA vA rakhA thA / / 13 / / aura bhI tahAM bahuta puruSo jina ko AhAra pAnI tanakhA detA thA, ve For Personal & Private Use Only 403 duHkhavipAkakA cauthA adhyayana - zakaTakumAra kA 93 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Niya vADagaMsi saNNiruhAI ciTThai // 13 // aNNeya tattha bahave purisA diNNamA bhatta veyaNA bahave ae jAva mahiseya sArakkhamaHNA saMgovemANA citttthi||14|| aNNeya se bahave puritA ayANaya jAba gihaniNiruddhA ciTuMti // 15 // aNgaya se bahaMva purisA diNNabhaibhatta gaNa! bahara Aya ra mahiya jIviyAo vivaroviMti 2 sAmaMtAI kappaNI kaniyAI karei 2ttA chANyA gAlayasta unne||16| apNaya se bahaba purimA diNNamata veyaNAtAI bahuyAI ayamaMmAiye jAva mahisamasAiyaM, tabaemaya kayalIsuya bakare yAvat bhenoM kA saMrakSaNa karane dAnA ghAMsa pAnI kI saMbha la late corAdi upadrava se bacAte huve vicara se the // 24 // aura bhI bahuta meM mAM ko baha khAna pAna nakhAdetA thA ve kA bakare yAvada meMse ko bAre meM gopakara chipAkara rakSaNa kara rakha the // 15 / / aura bhI bahuta puruSoM ko baha khAma nakhAdetA thA, ve bahuta se pakara yAvat bheMge kA jIvita me rahita kara mAra kara, una ke mAMsa ke churA Adikara dukaTaM 2 kara unachana khaToka ko dene the|| // aura bhI bahunase puruSoM usa bahutase para ke mAma ko yAvat bhaina ke mAM ko, tAvoM meM kaDA meM kuMbha (ghaDe) meM mUMjane ke liye agnipara caDAkara 11 vasate ye mUlA-TukaDA karate the, seka-bhaMjakara solA kara, usa ko rAja mArga meM becate huye AjIvikA anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolakaM RSinI" wwwwmammmmmmmmmmmmmmmm prakAzaka:rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. ' For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ekAdazamAMga-vipAka mUtra kA prathama zrutkandha488 kaMdasaya bhajaNAesuya,iMgAlemaya,taletiya, solitiya,tarlitAya solitAya rAya maggAMsa - vittikappemANA vihaati||17||appnnaaviynnN se chANNae chAgalie // 18 // eya kamme pavisesaM bahupazavakammaM kalikalumaM sammajiNisA, sattavAsa sayAI paramAupalitA kAlamAse kAlaMkiccA caratthIe puDhabIe ukkosaNa dasa sAgarobama Tiiesa garaesu garaiyattAe ubvnnnn19|| taeNaM subhadarasa satyavAhassa bhadAe bhAriyA jAvaNiyAyAvi hotthA, jAtI pAragA viNihAyamAvajA2.tieNaM se chAie chAgalIe cautthIe puDhavIe aNaMyaraMuvAhitA ihava sohaMjagIe NayarIe subhahasta satthavAhassa, bhadAeM nAriyAe kuJchisi. puttcAe uvaSaNNe ||2||tennN sA subhadAsasthavAhINI aNNayAkayAi NavaNhaM mAsANaM karate hune vikarate the // 17 // vaha chanika khATika Apa svayaM bhI una bahuta me bakare kA yAvat ase kA mAsa khAtA huvA vicaratA thA // 18 // isa prakAra vaha chatrIka kasAi pradhAna azubha karmoM kA upArjana kara hai| bahuna pApakoM klA ke kAraNa kA maMyakara sAno varSa kA utkRSTa prayugA pAlana kara,kAla ke avasara meM kAla pUrNakara cauthI narakameM utkRSTa dazanAgagegama kI sthinipana naraka meM nerIyepane utpanna huvA // 19 // taba vaha mubhadra sArthavAhIMnI mRtAMjma thI usake bAlaka jAte rahata nahIM th20|| phira vaha chanika khATakI cauthI naraka se nikalakara soiMjanI nagarI meM subhadra sArthavAhI kI bhadrA mAryA ke kukSImeM puzpane utpana huaa|21|| taba phira / dAkhavipAka kA cAthA adhyayana:zakaTakumAra kA - For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha OM anuvAdaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSI bahupaDiNNANaM dAragaM vyAyA // 22 // eNaM tassa dAragassa ammApiyaro jAyame taMtrasagaDama Tuo vei 2 tA dona giNhAvei 2 tA aNuputreNaM sArakkhai, saMgo saMi, jahA ujjhiyA subhadde lavaNe kAlagayA se vigihAo NichUDe // 23 // taeNa se sagaDedArae sAo gihAo gichUDe samANe, siMghADagaM taheva jAva sudaMsaNAe gaNie saddhiM saMpalamyAvi hotyA 24 // taevaM se susaMNa amace taM sagaDaM dAragaM aNNAkayAi sudarasiNAe gaNiyAeM gihAe NichUbhAi 2 tA sudarrisaNaM gaNiyaM bhadrA sArthavAhInI ekadA prastAve nava mahIne pratipUrNa hone se bAlaka kA janma diyA ? // 22 // tatra usa bAlaka ke mAtA pitA janmate hI bAlaka ko gAMDe ke nIce rakhA kara rakha turta uThA liyA, anukramame rakSaNa karatI huI gopavatI huI dugdhAdi pAnakarA vRddhi karatI huI ityAdi saba adhikAra dUmare adhyayana meM ujjhita kumArakA kahA taisA isakA bhI saba jAnanA. vizeSa meM gADe ke nIce rakha uThAliyA, isaguNa niSpanna isa kA { nAma zakaTa kumAra diyA yAvat sumadra sArthavAhI samudra meM kAla mApta hube, anukramase vaha patike zoga se bhadrA (sArthavAhInI bhI mRtyunAI, kotavAla karajadArako ghara suparatakara zakaTa bAlakako ghara se nikAla diyA, // 23 // taba vaha zakaTa kumAra nirAdhAra niraMkuza huna bhaTakatA phiratA sudarzanA gaNikA selubdha banA||24|| taba vaha susena nAme pradhAna anyadAkisI vakta usa zakaTa kumArako sudarzanA vaizyA ke ghara se nikAla kara, sudarzanA For Personal & Private Use Only * makAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahASajI jvAlAprasAdajI 13 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandha 128 abhiMtarae Thavei 2 ttA // 25 // taeNaM se sagaDedArae sudarisaNAo gihAo . NichubhesamANe aNNattha katthai sUiMvA khUiMvA alabha, aNNayAkapAi rahassiyaM suMdarisaNAgihaMsi aNuppavisai, sudarisaNAe saddhiM udAlAI bhogabhogAiM bhuMjamANe viharai // 26 // imaMcaNaM suseNaM amacce hAe jAva vibhUsie maNussa vaggurAe jeNeva sudarisaNAe gaNiyA gihe teNeva uvAgacchai.2 tA pAsai sagaDaMdArayaM sudarisaNAesaDiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANe pAsai, Asurute jAva misimisemANe tivaliyaM bhiuDi piDAle sAhaTu sagaDaMdArayaM purisehiM giNhAveirattA aTThi Ava mahiyaM karei,avauDagako apanI strI banAi abhyantara gharameM sthaapnkii||26||tb vaha zakaTa kumAra sudarzana gaNikAke gharase nikAlA huvA anya kisI bhI sthAna rati-sukha prApta kara sakA nahIM. anyadA kisI vakta guptapane sudarzanA gaNikA ke ghara meM praveza kara sudarzanA gaNikA ke sAtha udAra pradhAna manuSya sambandhI kAma bhoga bhogavatA vicarane lagA // 26 // usa vakta sumena pradhAna bhI snAna kara vastrabhUSaNAdi se alaMkRta ho manuSyoM ke parivAra se hai parivarA huvA jahAM sudarzana gaNikA kA ghara thA tahAM AyA, Akara sudarzanA gaNikA ke sAtha zakaTa bAlaka ko udAra pradhAna bhoga bhogavatA dekhakara, zIghra hI krodhAtara huvA sarpa ke jyoM phaMphATe karatA havAI tInazalya nilADapara carAkara zakaTa vAlakako anya puruSake pAsa ekaDAyA,pakaDAkara IToM patharoM lAtoM ghuTane duHkhavipAka kA tIsarA adhyayana-cauthA zakasku For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 42 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI baMdhaNaM karei, jeNeva mahacaMderAyA teNeva uvAgacchai rattA karayala jAva evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! sagaDedArae mamaM aMtapuriyaMsi avaraddhe // 27 // taNaM se mahacaMderAyA suseNaM amacaM evaM vayAsI tumaM cevaNaM devANupiyA ! sAgaDassa dAragarasa daMDanitehiM // 28 // taraNaM se suseNa amace mahaccaMdeNaM raNNA abbhaNuSNAe samANe sagaDaM dArayaM sudarimaNaM ca gaNiyaM eeNaM vihANeNaM vajjhaM ANavei // 29 // taM evaM khala goyamA ! sagaDedArayaM taM purAporANANaM duzciNNANaM jAva viharai // 30 // sagaDeNaM bhaMte! dArae kAlagae kahiM gacchahiMti kahiM uvavajihiMti ? goyamA ! khunIkara khUbamarAyA, usa kI haDIyoM noDa DAlI, dahI ke jyoM mathana kiyA, ulTI mumakoM se bandhA, jahAM { mahAcaMdarAjA thA tahAM lAyA, lAkara sAvaMdarAvAse hAtha joDakara yoM kahane lagA-yoM nizcaya he svAmI! isa zakaTa kumArane mere ante pura meM atyAcAra kiyA hai // 57 // taba mahAcaMda rAjAne subena pradhAnase kahA, he devAnupriya ! tuma hI tumArI icchA pramAne zabda kumAra ko jainA jAno vaisA daMDakaro // 28 // taba phira vaha susena pradhAna mahAcaMda rAjAkI AjJA hune zakaTa kumArako aura sudarzana gaNikAko he gautama tumane dekhA usa prakAra bandhana meM ndhakara mArane kI AjJA dI hai / / 21 / isaliye he kiye bahuta kAla ke pApa ke phala bhogavatA huvA vicara rahA hai // 30 // For Personal & Private Use Only gautama! zakaTa kumAra pUrvopArjana bho bhagavan ! zakaTa kumAra * prakAzaka - rAjabahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajo 98 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +8+ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha +8+ sagaDeNaM dArae sattAvaNNaM vAsAI paramAupAlaittA ajeva tibhAgAvasese divase eMge * mahaM aumayaM tattaM samajoi bhUyaM itthI paDimaM avatAsAvie samANe kAlamAse kAlaM. kiccA imIse rayaNappabhAe puDhabIe meraiyattAe uvavajihiM // 31 // saNa tao aNaMtaraM udhvahittA rAyagihe Nayare mAtaMgakulaMsi jamalattAe paJcAyAhi // 32 // taeNaM tassa dAragarasa ammApiyaro NivattabArasamasa divasassa imeM eyArUvaM NAmadhenaM karissaMti, houNaM dArae saNaNAmeNaM houNaM dArie sudassiNA NAmaNaM // 33 ||tennN sesagaDe dArae umukkayAla bhAve jovaNagamaNupattaM bharisai // 34 // taeNaM sA sudarisaNA kAla ke avasara kAla karake kahAM mAregA. kahAM utpanna hogA ? he gautama ! zakaTa kumAra saMcAvana varSa kA utkRSTa AyuSya bhogava kara Aja dina ke tIsare bhAgameM ekabaDI loha-polAda kI strI kI pratimA (pusalI) anime USNakI huI agni varNa samAna usakA kA zakaTakumAra ko DhAliMgana karAne se kAlake avasara kAla karake isa ratnaprabhA pRthvI meM merIpane utpanna hogA // 31 // tahAM se aMtara rahita nikalakara rAjagrahI KnagarI meM cAMDAla ke kula meM yugala-joDepane utpanna hoMge // 32 // taba phira bAlaka ke mAtApitA igyArave 3 dina atikrame pArave dina isa prakAra nAma sthApana kareMge-putra kA zakaTa nAma aura putrI kA sudarzanA nAma deMge // 33 // taba phiru zakaTa bAlaka bAlyAvasthA se mukta ho yauvana avasthAko prApta hogaa| Ammmmmm duHkha vipAka kA-cauthA adhyayana-za For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI meM vi dAriyA umukkabAlabhAvA viNNAya jovyaNagamaNupatA rUveNaya jovaNeNaya lavaNNeNaya ukkiTThA ukiTTa sarIrayA bhavissai // 35 // taeNaM se sagaDedArae sudarisaNAe rUveNaya lAvaNNeNaya jovaNeNaya samucchie 4 sudarisaNAe bhagiNIe saddhiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMz2amANe viharissai // 36 // taeNaM se sagaDedArae aNNayA kayAi sayameva kuDagmAhattaM utrasaMpajittANaM viharissai // 37 // taeNaM se sagaDadArae kUDaggAhe bhavistai ahammie jAva duppaDiyANaMde .. // 38 // eyakammesu bahupAbaM jAva samajiNittA kAlamAsaM kAlaMkiccA imIse rynn|| 34 // taca phira vaha sudarzanA kumArI bhI bAlyAvasthA se mukta ho yauvanAvasthA ko prApta hogI, zarIra kI krAnti AkAra usa kA saMyukta yaubana vaya vizeSa kara lAvaNyatA-strI kI ceSTA kara pradhAna stra lakSaNa kara pradhAna isa prakAra hogI // 35 // taba phira vaha zakaTa bAlaka usa mudarzanA ke rUpa meM yauvana meM lAvaNyatA meM mUJchita huvA apanI bahina ke sAtha udAra pradhAna manuSya sambandhI kAma bhoga bhogavatA vicaregA // 36 // taba zakaTa bAlaka ekadA prastAve kUDagrAhI-cugalakhorakA hodA prApta karegA // 37 // taba ra vaha zakaTa bAlaka kUDagrAhI adharmI yAvat kUkarma kara ANanda prApta karegA // 38 // yoM mahA pApakA * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jva praladajAsI. - For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 ekAdazammakipAka mUtra kA prathama zrutssa.ndha 422 ppabhAe puDhavIe NeraiettAe ubavaNNe, saMsAro taheva jAva puDhavIseNaM, tao aNaMtara uvAhittA vANArasIe NayarIe macchattAe uvavajihi, tiseNaM tatthaNaM maccha maccha baMdhiehiM vahie, tattheva vANArasIe NayarIe seTuiMkulaMsi puttattAe paJcAyAhiMti, bohiM pavajA sohammekappe. mahAvideha vAse * sijjhihiMti // 39 // Nikkhavo duhavivAgarasa cautthaM ajjhayaNaM sammattaM // 4 // upArjana kara kAla ke ayasara meM kAla pUrNa kara isa hI ratnaprabhA pRthvI meM nerIyepane utpanna hogA, tahAM se antara rahita nikalakara banArasI nagarI meM macchapane utpanna hogA, tahAM maccha vadhaka ke mArane se usa hI vanArasI nagarI meM zeTha kA putra ho dIkSA dhArana karegA, vahAM seAyuSya pUrNa kara saudharmA devaloka meM devatA dezA, vahAM se mahA videha kSetra meM janma le saMyama le mokSa prApta karegA // 39 // nikSepa // ili. duHkha viSAka kA zakaMTakumAra kA cauthA adhyayana saMpUrNam // 4 // duHkha vipAka kA-cauthA adhyayana-zakaTakumAra kA 8 ka For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka apijI ||pnycm-adhyynm // jANaM bhaMte ! paMcayarasa ajjhayaNassa ukkhetrao-evaM khalu jaMbU ! teNaMkAleNaM teNaM. samaeNaM kosaMbI NAmaM NayarI hotthA, riddhatthamiya, vAhiM caMdotaraNe ujjANa, seyabhadde jakkhe, // 1 // tatthaNaM kosaMbIya NayarIe sayANie NAmarAyA ho thA, mahayAhimavaMta // 2 // tassaNaM sayANista raNago miyAvatI NAmaM devI hotthA, ahara jAvarUvA // 3 // tasmaNa sayANissa raNNA puttA mipAvatIe devIe attae udayaNe NAma kumAre hotthA, ahINa jAva jayarAyA // 4 // tassagaM udayaNassa kumArarasa paumAvaiNAmaM pAMcavA adhyayana-yoM nizcaya he jambU ! usa kAla uma mamaya meM kosaMbI nAma kI garI Rddhi sagarUra sayukapI. kosaMbI nagIka vAhira IzAna kauna meM candrotara nAmakA udhyAna thA, usa me zvanabhadra yakSa kA yakSa yatana thA // 1 // tahAM komaMbIgarI meM matAki nAma kA rAjA rAjya karatA thA. vara vaDAhimavaMta parvata mamAna thA // 2 // sanAnika rAjA ke mRgapatI nAmakI ganI saMpUrNa aMgAlI surUSAthI // 3 // satAnIka rAjA kA putra mRgAvatI rAnI kA aMgajata udayana na ma kagAra thA, vaha mara / indriyakarAla sahita thA use yuva rAjapada para sthApana kiyA thA // 4 // udayana kumAra ke padmAvatI nAmakI devIyA // 5 // .prakAzaka-rAjAvaDAdara lAga sukhadevasahAyajI jAlApamAdajI. Bot For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 ekAdazamAMma vipAkasUtra kA prathama zrunaskandha att devI ho // 5 // tatthagaM mayANiyasta somadatte NAmaM purihie hotyA, riuvedeyajuvede jAva baMmaNayemu kula // 6 // tassaNaM somadattassa purohiyasma vasudattA NAma bhAriyA hotthA // 7 // tasmaNa somadataputte vasudattAe attara vahasmaIdatte NAmaM dArae hotthA ahonnaa8|| taMgakAlegaM tegaMsamaeNaM samaNa bhagavaM mahAvIre smosrie||9|| teNaMkAlaNaM teNaMsamaeNaM bhagavaM goyame taheva jAva rAyamaggaM uggADhe taheva pAmai hatthI Ase purise majheparisaM, ciMttA taheva pucchai-puvvaM bhvN||10|| bhagavaM vAgarei evaM khalu goyamA ! teNaMkAlegaM teNaMsamaeNaM iheba jaMbuddIne 2 bhArahavAsa savvaobhade NAmaM NayarI hotthA uma saMsAnika rAjA ke somadatta nAmakA purohita thA, vaha Rjuveda yajuraveda zAmaveda anaveda cAroveMda Adi bahuta zastra kA jAna thA brAhmaNa vidyA meM kuzala yA // 6 // sAmadatta purohita ke vasudattA nAmakI bhAryA thI // 7 // usa somadatta kA putra vasudattA kA Atpaja bRraspatidatta nAma kA putra vaha pAMcoM indraya kara pUrNa thA // 8 // una kAla usa samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI samomara // 9 // kAla usa makya meM bhagavaMta gautama svAmI pUrvokta gati pramANe gaucarI padhAre. phirate huve rAjyapaMtha meM mamAna hAthI ghaDe purUSoM ke bRnda meM eka puruSa bandhA meM bandhA dekhakara cintA utpanna huI. pUrvokta prakAra bhagavaMta se pUrvabhava pUchA // 10 // bhagavaMtane kahA-yoM nizcaya he gautama ! usa kAla usa samaya meM isa hI :kha vipAkakA-pAMvavA adhyayana bRhaspanidatta kA / For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ridvitthamiya // 11 // tatthaNaM savvaobhadde Nayare 'jiyasattU NAma rAyA hotyA // 12 // tatthaNaM jiyasattussa raNNo mahesaradatteNAmaM purohie hotthA, riubeya 4 jAva atthavvaNa kusaleyAvi hotthA // 13 // taeNaM se mahesaradatte purohie jiyasantu ssa rapaNo rajabala vivaraNa dvayAe kallAkalliM egamagaM mAhaNa dAragaM egamegaM khasiya dAraMgaM, egamegaM, vaissa dAragaM, egamegaMsudda dAragaM giNhAvei 2 ttA tesiM jIyatagANaM cava hiyeuDae giNhAvei 2 ttA jiyasattussa raNo saMti homaM karei 2 // 14 // taeNaM se mahesaradatte purohie aTThamI caudisIsu duve 2 mAhaNa khattiya vaissa sudde, aMbudvIpa ke bharata kSetra meM sarvato bhadra nAma kI nagarI RddhismRddhi yukta thI // 11. usa sarvato bhadra nagarI meM jitazatru rAjA rAjya karatA thA // 12 // jitazatru rAjA ke mahezvaradatta nAma kA purohita thA, vaha Rju Adi yAvat avanaveda meM kuzala thaa||13|| taba phira vaha mahezvaradatta purohita jitazatru rAjA ke rAjyabala - kI vRddhi ke liye sadaiva (dina 2 parate ) ekeka brAhmana kA putra, ekeka kSatrIkA putra, ekeka vaizya kA F putra aura ekeka zUdrakA putra yoM cAra laDako ko pakaDakara una ke jIvate kA hRdaya kA mAMpiMDa nikAla Me kara jitazatru rAjA ke mukha zAnti ke liye homa karatA thA, // 14 // taba phira vaha mahesaradatta purohita, 17 aSTamI caturdazI ke dina-do brAhmaNa ke, do kSatrI ke, do vaizya ke, aura do zUdra ke yoM 8 bAlako ko muni zrI amolaka RSijI artha prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI * 4.3 anuvAdaka-vAla For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandha8+ cauNNaM mAsANa cattAri2, chaha mAsANaM aTU2, saMvaccharassa solassa2, jAhera vithaNaM jiyasattUNaM rAyA parabaleNaM abhibhujjai tAhe tahiM viyaNaM se mahesaradatte purohie aTThasayaM mAhaNaM dAragANaM, aTThasayaM khattiya dAragANaM, aTThasayaM vaissa dAragANaM,aTusayaM / suddadAragANaM, purisehiM giNhAvei 2 tA tesiM jIvaMtANaM ceva haya uDiyAo giNhAve 2 ttA jiyasattussa raNNo saMtihomaM karei // 15 // taeNaM se paraghale khippAmeva visai vA paDisehijaibA // 16 // taeNaM se mahesaradatte purohie eyakamme 4 . subahu pAvaM jAva samajiNittA tIsaMvAsa sayAI paramAupAlitA, kAlamAse kAlaM hai pakaDAkara ukta prakAra mAratA thA, caumAsIra( cAra 2 mahIne ) meM cAra brAhmaNa ke yAvat cAra zUdra ke yo bAlako ko mAratA thA, che che mahIne meM ATha brAhmaNa ke yAvat ATha zUdra ke yoM 32 laDako ko imAratA thA, aura varSoM varSa solA brAhmaNa ke bAlaka yAvat solA zaTaka bAlaka yoM 64 bAlakoM ko mAra tA thA, aura jisa 2 vakta jitazatru rAjA para zatru ke kaTaka kA bhaya tathA ocATa utpanna hotA thA taba 108 brAhmaNa ke putra, 108 kSatrI ke putra, 108 vaizya ke putra aura.108 zUdra ke putra, yoM 432 laDako ko Apake pAsa pakaDAkara maMgAtA unakA jIvatekA kalejakA mAMsa piMDa nikAlakarajitazatra rAjA ke makha zAnti ke liye homa karatA thaa||15|| isa prakAra karane se anyakA kaTaka kitanAhI pravalpa hoto pIchA phira jAtA thA, dizodiza bhaganAta thA, yA viMdvaza pAtA thA // 16 // -~-unmaavamahanmammmmmmmmmmAAAAmawaanwa duHkhavipAka kA-pAMcavA adhyayana-brahaspatidatta kA For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + kiccA, paMcAmae puDhavIe ukkoseNaM sattara sAgarovamaTTiI NaraeSa uvavaSNe, seNaM tao aNaMtaraM utrahittA iheva kosaMbIe NayarIe somadattassa purohiyassa vasudattAe bhAriyAe puttattAe. uvavaNe // 17 // taeNaM tassa dAragarasa ammApiyaro Nivatta bAramAhassadivasa imaM eyArUvaM NAdhija karei, jamhANaM ahma ime dArae somadattasma putte vasudattAe attae lamhANaM. hou amadArae dArae vhssiNdttegaamennN||18||tennN se vahassaidatte dArae paMcadhAI pariggahie jAva privddddi|| 19||tennN se vahassaidatta dArae umukkapAla taba phira vaha mahesaradatta purohita isa prakAra ke karma kara atipApa kA upArjana kiyA, vo nIna hajAra varSa kA pratipUrNa AyuSya bhogavA jisameM emA mahApApa upArjana kara AyuSya pUrNakara pAMcavI inaraka meM utkRSTa satarA sAgaropama ke AyuSyapane utpanna huA. tahAM se antara rahita nikalakara isa hI| komaMbI nagarI meM somadatta purohita kI vasudattA bhAryA kI kukSI meM putrAne utpanna huvA // 17 saba phira usa bAlaka ke mAtA pitAnabAre dina gugatAna ucAlaka kA nAtra sthApana kiyA, ji liye hamArA yaha bAlaka somadatta kA putra sattA kA Atmajata hai iliye hamAre isa putra kA nAma bRhaspati // 18 // taba vaha baharapAtedatta bAlaka pAMca dhAya me parivarA yA baddhi pAne gA // 19 // * prakAzaka-rAjAvAdura lAlA sukhadevasahAyanI jvAlAprasAdajI. artha dakSa hovo For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 ekAdazamAMga vipAkamUtra kA prathama ataskandha 48 bhAve jovaNa viNNAya hotthA, udayaNasa kumArarasa piya bAla vayassa payAvi hotthA, sahajAyae sahavaDiyae mahApasu kIliyae // 20 // taeNaM se mayayANie rAyA aNNayA kayAi kAla dhamatrA sNjt||21||tennse udayaNe kumAra bahuhiM rAIsara jAva saMparibuDe-royamANe kaMdamANa vilabamANe sayANiyarasa raNNo mahayAi iDDImakAra samudaeNaM NIharaNaM karai 2 ttA bahuiM loiyAI mayakiccAI karei // 22 // taeNaM se bahave rAIsara jAva satthavAhe udayaNaM kamAraM mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcai // 23 // taeNaM se udayaNe kumAre rAyAjAe mahayA himavate // 24 // taeNaM se tabaphira vaha vRhaspanidatta bAlaka balyAvasthA se mukta huvA yauvana avasthAko prApta huvA, taba udayana kumArakA priyakArI bAla mitra huvA, pAtha meM janme sAtha meM vRddhi pAye mAtha meM raju (dhUla) krIDA kI // 20 // taba vaha saMtAnIka rAjA ekadA prastAve kAla dharma prApta hugA // 21 // taba phira udayana kumAra bahuta rAjA pradhAna pramukha yAvat sArthavAhI Adi sAtha parivarA rUdana karatA akranda karatA vilApa karatA maMtAnika rAjA ke zarIra kA mahA Rdi sarasA samudAya kara nihArana kiyA, phira lokIka sambandhI bahuta se mRtyu Ta kArya kiye // 22 // taba phi bahuta se rAjA pradhAna zeTha sanApati sArthavAda milakara udayana kumAra kA mahA maMDAna se rAjyAbhizaSa kiyaa||26||tb phira udayana kumAra rAjA huvA mahA himavaMta parvata smaanaa24|| ammaaranamannaamanmannamanna. 4. duHkhaviSAka kA-pavivA adhyayana-bAra patidatta kA For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahassaidatte dArae udayaNassaraNNo purohie udayaNassa raNNo aMteure velAsuya avelAsuya kAlesuya akAlesuya rAuya riyAleya pavisamANe, aNNayAkayAi paumAvaidevIe saddhiM saMpalaggeyAvi hotthA, paumAvai devIe saddhiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANa viharai // 25 // imaMcaNaM udayaNe rAyA bahAe jAva vibhUsie jeNeva paumAvaIdevI teNeva uvAgacchai 2 ttA vahasAidattaM parohiyaM paumAvaIe saddhiM urAlAi bhogabhogAI bhuMjamANe pAsai 2 ttA Asurutte tibaliyaM bhiuDiM NilADe sAha9, vahassaidattaM purohiyaM purisehiM giNhAvei 2 tA jAva eeNaM vihANeNaM yanjha ANavai // 26 // taba phira bRhaspatidatta bAlaka udayana rAjA kA purohita huvA, udayana rAjA ke aMsepura meM, vakta meM ve vakta meM bhojana ke kAla, zayana ke kAla, tIsare prahara prathama prahara rAtri ko sandhyA ko praveza karatA huvA, ekadA prastAve padmAvatI devI ke ke sAtha Asakta huvA lubdha banA, yAvat 1mAvatI rAnI ke sAtha udAra pradhAna manuSya sambandhI bhogopabhoga bhogavatA vicarane lagA ! // 25 // isa vakta udayana rAjA snAna karake yAvat vastra bhUSaNa se bhUSita ho jahAM padmAvatI devI thI tahAM AyA, tahAM Akara vRhaspatidatta purohita ko padmAvatI rAnI ke sAtha udAra pradhAna bhoga bhogavatA huvA dekhA, dekhakara zIghra krodhAtura hokara trIvalI nilADa para caDhAkara vRhaspati ko subhaToM ke pAsa pakaDakara he gautama ! tumane dekha Aye isa 4. anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI ** prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyanI jvAlAprasAdajI * artha | For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 48+ ekAdazamAMga-vipAkamUtra kA prathama zrutaspha evaM khalu goyamA ! vahassaidatte purihie purAporANANaM jAva viharai // 27 // vahassaidatteNaM bhaMte ! dArae iokAlagae kAhaM gacchihiti kahiM upavAjihiMti ? goyamA ! vahassaiMdatteNaM dArae purohie causaTuiM vAsAiM paramAUpAlitA, ajeva tibhAgAvasesedivase sUlImiNakae samANe kAlamAse kAlaMkiccA, imIse rayaNappabhAe puDhavIe. saMsAro taheva puDhavIe, tao hatthiNAure Nayare miyattAe paJcAissai, seNaM vasthavAuriehi vahie samANe tattheva hatthiNAure seTTikulaMsiM puttattAe, bohiM sohamme kappe, mahAvidehe sijjhihiMti. Nikkhebo // 28 // paMcamaM ajjhayaNaM sammattaM // 5 // prakAra bandha karane kI mArane kI AjJA dI hai // 26 // yoM nizcaya hai he gautama ! vRhaspati purohita pUrvajanma meM janmAntara meM bahuta kAla ke saMcita karmoM ke phala bhogavatA huvA vicaratA hai // 27 // aho bhagavana ! yaha bRhaspatidatta yahAM se AyuSya pUrNa kara kahAM AyagA kahAM utpanna hogA ? he gautama ! bahaspatidatta purohita causaTa varSakA utkRSTa AyuSya bhogava kara Aja dina ke tIsare bhAga meM zulI se bhinna zarIra kiye kAla ke avasara kAla pUrNa karake prathama ratnaprabhA pRthvI meM utpanna hogA, phira magA putra kI taraha bahuta kAla saMmAra meM paribhramaNa kara yAvatU pRthvI se nikalakara hastinApura nagara meM mRgapane utpanna hogA, vaha mRga vAgarI ke hAtha se mRtyu pAkara usa hI hastinApura nagara meM zeTha ke kula meM putra utpanna hogA samarkita yukta cAritra aMgIkArakara saudharmA devalokameM devatAhoMgA. vahAMse mahAvideha kSetra meM janme sale dIkSA le, muktI jaavegaa||28||nikssep, duHkha vipAka sUtrakA bRhaspatidattakA pAMcavA adhyayana sNpuurnn||2|| 48 duHkhavipAkakA-pAMcAvA adhyayana-bRhapatidatta kA For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + * SaSTama-adhyayanam * jaiNaM bhaMte ! chaTThA uklevo-evaM khalu jaMbU / teNaMkAlegaM teNaMsamaeNaM mahurA NayarI, bhaMDIre ujANe, sudarisaNe jakkhe, siridAmerAyA, baMdhusirI bhAriyA, putte gaMdiseNe NAmaM kumAre, ahINa jAva jubarAyA // 1 // tassaNaM siridAmassa subaMdhuNAmaM amace hotthA, sAma daMDe bheya // tassaNaM subaMdhussa amaccassa bahumittA NAmaM bhAriyA hotthA // 2 // tassaNaM subaMdhassa amaccassa bahumittIputte NAmaM dArae hosthA ahINa // 3 // tassaNaM siridAmassa raNo citteNAmaM alaMkArie hotthA, siridAmassa raNNo citiM bahuvihaM alaMkAriya kammaM kareimANe sabaTThANesu samva bhaho bhagavan ! chaThA bhadhyapana kA AdhikAra kahiye-yoM nizcaya he jambU! usa kAla usa samaya meM mathurA nAme nagarI thI, bAhira bhaMDIra nAma kA udyAna thA, usa meM mudarzana yakSa kA yakSAlaya yA, zrIdAma nAme rAjA thA, usa kI baMdhuzrI nAma kI bhAryA thI, una kA putra nandIsena nAma kA kumAra thA, yaha saMpUrNa indriya dhAraka yAvat yuvarAjyapada para sthApana kiyA huA thaa||1|| zrIdAma gajA ke subandhu nAma kAba pradhAnapA. baha zAma-pacanAdi kara saMtoSanA,daMDanAdenA,aura bheda-parasparaphuTapaDAnAityAdi rAjya nItikA jAnathA usa subannu Amatya-pradhAna ke baTumitrA nAma ko strI dhI // 2 // una ke bahumitrA nAma kA putra thA vaha sarva indriya kara pUrNa thA // 3 // zrIdAma rAjA ke citra nAma kA alaMkArI (nApika): * prakAzaka rAjAbahAdura DAlA mukhadevasahAyajI vAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ momrrARAAAAman bhamiyAsu aMteureya diNNaviyAreyAvi hotthA // 4 // teNaMkAleNaM teNasamaeNaM sAmI samosar3e parisArAyAya Niggao jAva paDigayA // 5 // teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM samaNassa jeTTe jAva rAyamagga ugADhe taheva hatthI Ase purise, tesiMcaNaM parisANaM majjhagayaM egaMpurisaM pAsai 2 ttA jAva karaNArIsaMparibuDaM, taeNaM taM purisaM rAyapurisA caccaraMsi tattaMsi aumayaMsi samajoiyati siMhAsaNaMsi NivesAvei, tayANaM taraMcaNaM purisANaM majhagayaM bahuhiM ayakalasehiM tattehiM samajoi bhUehiM appe gaiyANaM taMbabhaalaMkAra (murana ) kA karanevAlA thA, vaha zrIdAma rAjA kA AzcaryakArI vividha prakAra bahuta podhakara alaMkAra karya! nApitapanA ] karatA thA usako sarva prakArase zaiyyA bhojanAdi parSa sthAnoM meM sarva bhami kA prasAda koThArAdi meM ante pura meM praveza karane kI rAnAne-AjJA rajA dI thii||4|| usa kAla usa samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAre, pariSadA baMdhana karane gaI, dharma kathA zravaNa kara pariSadA pIchI gaI // 5 // usa kAla usa samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ke jeSTa ziSya pUrvo prakAra bhikSArtha nagarameM phirate hAthI ghoDe mumaToM ke bRndameM eka puruSako dekhA-vaha bahuta strI puruSoM ke parivArase parivAra huvA hai, usa puruSa ko bahuta rAjya puruSoM caurAste meM tapta kiyA lohA kA ami samAna siMhAsanapara 15 baiThAyA hai, phira usa puruSa ko loha ke kalaza agni samAna taptakiye una meM se kitaneka kAla meM tAmme kA?" 11 ekAdazamAMga-vipAka mUtrakA prathama bhravaskandha 42 duHkha vipAkakA chaThA adhyayana nandI kenakumAra kA For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI + riehi, appetaupabhariehi, appesIsaga bhariehi, appekala 2 bhariehi, appekhAratelabhariehiM, mahayA 2 rAyAbhiseeNaM, abhisiMcai // tayANaM taraMcaNaM tattaaumayaM samajoi bhUyaM aumaya saDAsagaM gahAya hAraMpiNaDai, tayANaM taraMcaNaM hAraM addhahAraM jAva parTa mauDaM, ciMtA taheva pucchA jAva vAgarei // 6 // evaM khalu goyamA ! teNaMkAleNaM teNaMmamaeNaM iheva jaMbUhIveM 2 bhArahevAse sIhapure NAmaM Nayare hotthA riDatthamiya // tatthaNaM sIhapure Nayare sIharahe NAmaM rAyAhotthA // 7 // tassaNaM AE garama kiyA huvA rasabharA hai kitane kalazameM tarUA (kadhIra) kA tapta rasabharA hai, kitane kameM sIsAkA saptarasa bharA hai. kitaneka kalazameM tIkSaNa cANAdimizrIta garamapAnI bharA hai kitaneka kalasameM kSAra bharA hai. unakalazoM unake zarIra parasIMcana karAte use snAna karAte huve mahAmaMDAga-ADammara karake rAjyAbhijeSakara rahe haiM.' usa puruSa ko tapta kiye agni samAna lohe ke aThArAsarehAra, ardhahAra navasara yAvat mastaka kA Topa mukaTa dhAranaM karA rahe haiM-pahanA rahe haiM. isa prakAra usa puruSa ko dekha kara gautama svAmI ko pUrvokta vicAra huvA yAvat bhagavaMta pAsa Aye sarva vRttAnta munAyA, aura pUchA ki isa purupane pUrva janma meM aisA kyA karma kiyA hai ki jisase yahamatyakSa naraka jaisa duHkhakA pratyAkSAnubhavakara rahA hai?||3||tb bhagavaMta bole-yoM nizcaya rahe gausama ! usa kAla usa samaya meM isa hI jambUdvIpa ke bharatakSetra meM sIMhapura nAma kA nagara Rddhi *prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI! For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ And M kA prathama zrunandha 48 ekAdazamAMga-vipAkasUtra AIL sIharahassa ragaNo dujohaNe NAma cAragapAlae hotthA, ahammie jAva duppaDiyANaMde // 8 // tastaNaM dujohaNassa cAragapAlassa imeyarUve cAragabhaMDe hotthA-tassaNaM dujohaNassa cAragapAlassa bahave ayakuMDINo-appegaiyAo taMbabhariyAo, appegaiyAo, taubhariyAoM, appegaiyA sIsagabhariyAo, appegaiyA kalakala bhariyAo,appegaiyA khAratela bhariyAo; agiNIkAyaMsi addahiyAo ciTThati // 9 // tassaNaM dujohaNassa cAragapAlaise bahave uhiyAo Asamutta bhariyAo, appegaiyAhatthImutta bhariyAo, samRddhi kara yukta yA tahAM siMhapura nagara meM siMhastha nAma kA rAjA rAjya karatA thA // 7 // usa siMhastha rAjA ke duryodhana nAma kA cora kA rakSapAla (jelara ) thA, vaha adharmA pApaTa yAvat kukarma kara Ananda prApta karatAyA // 8 // usa duryodhana jelara ke coroMko sajA dene ke isa prakAra ke upakaraNo kA saMgraha kiyA yA usa duryodhana jelara ke bahutasI loha ke kUDe the usa meM se kisI meM tAMbe kA ukAlA huvA rasa bharA thA, kisI meM tarU kA taptarasa bharAthA,kisImeM sA~sekA uSNarasa bharAthA,kisI tIkSaNa cUrNa mizrita garamA garama pAnI bharAthA, kitane meM ati tIkSaNa tejApAdi kSAra bharA thA, kitaneka meM meM uSNa tela bhagathA, yaha saba agnipara ukalate2 rakarakhe huve the // 9 // usa duryodhana jelara ke bahuta se maTTI ke kuMDe the. una meM se kitaneka meM azva-ghoDe kA mUta. bhara rakkhA thA, kitaneka meM hAthI kA mUta bharA thA, kitaneka meM UMTakA mUta bharA thA, kisaneka meM 4 duHkhavipAka kA chaThA adhyayana-nandAsana For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 48 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI appegaiyA uTTasumutta bhAriyAo, appegaiyA gosumutta bhAriyAo, appegaiyA elayasumuta bhAriyAo, appegaiyA mahisamutta bhAriyAo bahupaDipuNNAo ciTThai // 10 // tarasaNaM dujjohaNassa caragapAlassa bahave - hatthaMDuyANaya, pAyaMDuyANaya, haDINayayA, {NiyalANaya saMkalANaya puMjAya NigarAya saNikhittA ciTThati // 11 // tarasaNaM dujjo - haNassa cAragapAlassa bahave beNulayANaya, cicA chibANaM kasANaya vAyarAsINaya puMjAgirA ciTTheti // 12 // tasmaNaM dujjohaNa cAragapAlasta bahave silANaya, uDANa mogrANaya, kaNNagarAya puMjANigarA ciTThai // 13 // tassaNaM dujjohaNa cAragapAlassa gaukA mUta bharA thA, kitaneka bakare kA mUta bharA thA, kitaneka meM bhaiMsoM kA mUna bharA thA, ityAdi kara pratipUrNa bhara kara ve kUMDe ghaDe rakkhe the, // 10 // usa duryodhana jelara ke bahuta se hAtha ke bandhana -hathakaDI, pAMva ke baMdhana - beDI, khoDA beDI sayukta, sAMkalo, baDI beDIyoM ityAdikoM kA dagakiyA huvA rakkhAthA // 1.1 // usa duryodhana jelara ke bahutasI bAMsakI latA (chaDIyoM) beMtakI latA, kASTakI latA, ambalIkI kAMcA (chaDI) camaDekI latA-cAbuka, vAMka-sanakI DorIyoM, tADana karaneko mAraneko Dhagakara rakkhI thI // 12 // uma dUryodhana { jelara ke, bahutasI patthara kI choTI silA, baDI laThIyoM- mudgara tathA mogarIyoM, jAgara haloM ityAdikA mArane ke liye { saMgraha kara rakkhA thA || 11 | usa dUryodhana jelara ke bahutasI tAMta samAna majabUta atIpatalI (bandha se For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahASajI jvAlAprasAdajI * 114 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 +8+ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha 428 varatANaya, vAgarajjaNaya, bAlasattarajjaNaya. paMjANigarAsaMciddha 14 // tassaNaM dujohaNa caragapAlassa bahave akhisAgara karapattAzaya, saspatANaya, kalaMbacIra pasANaya puMjANigarA saMciTThai // 15 // tasmaNa dujAyaNa caramapAlassa bahare lohakhI- . , laNAya kaDasakarANaya, alipattANaya puMjANigarA sNcitttth|| 16 // tassaNaM dujAyaNa caragapAlassa bahave succINaya maMDaNANaya koTilANaya puMjANigarA saMciTThai // 17 // tassaNaM dujohaNa cAragapAlasTa bahave satthANaya pippalANaya kuhADANaya, pahaccheyaNA Naya, dabbhANaya, puMANigarA saMciThi // 18 // tassaNaM se dujohaNa cAragapAlassa pamaDI kaTe aisI) baDI 2 lambI tathA choTI rassIyoM bandhana karane Dhaga karake rakkhI thI // 14 // uma yodhana, jelara ke bahuta karavata khaGga chUrI pAchane ityAdi cIra phADa karane ke zastra ke Dhagakara rakkhe the // 15 // usa duryodhana jelara ke bahuta se lohake khIle, vAMsa kI zalAiyoM. vidaMka ke AkAra vAle ityAdi kA lagakara rakkhAthA // 16 // usa duryodhana jelara ke bahuta se mUI soye phAla (DAma dene-dAgane) ke zastra, ityAdi kA Dhagakara rakhA thA, // 17 // duryodhana jelara ke bahuta se gupti ustare kataramI 30 kaicI kuhADe nakha chedane kI neranI phADane ke zastra ninake samUha rakkhe the, // 18 // taba phira vaha duryodhana. 48 duHkhavipAka kA chaThA adhyayana nandomenakumAra kA , For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra anuvAdaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI * saharaharu raNNI bahave caureya, paridAriya, gaMThIbhedeyazayA vakA rAyaaNNadhArateya, bAlaghAteya trIsaMbhaghAteya jUikareya, khaMDapaTTeya purisehiM giNhavei 2ttA uttANaeyADeI, lohadaMDeNa muhaM vihADe, apvegaee tataM taMba pajjai, appegae taoyaM jei appegaee sIsagaM pajjei, appegaee kalakalaM pajei, appegaee khAratillaM pajjei appegaee teNaMceca abhisegaM karei, appegae uttANaevAi, AMsamuttaM pajjei appegae hatthimuttaM pajjei, jAba elamuttaM jei, appeee hiTTAmuhaM pAMDei, balassavammAvei, agae erNaceva uvIla. jelara siMhastha rAjA ke bahuta se coroM ko, parakhI ke lampaTa ko, gaThaDI chedane vAle ko, rAjA ke aparAdhI ko, bahuta RNa vAle ko, bAlaka ke ghAtaka ko, jugArI ko, dhUrtaThagAre ko, ityAdi julama karane vAle ko anya sUmoM ke pAsa se pakaDAkara, citte sulAkara lohake saMDAsI se muha phaDAkara, kisI ke muha me tapta [ kiyA ani samAna tAmbekA rasa pilAtA thA, kaTuka carana polA huvA uSNa pAnI pIlAtA thA, kitane ka ko kSAra pilAtA thA, kitaneka ke zarIra para ukta vastuoM sIMcana karatA jAna karAtA huA, ko cisAsUlAkara unake mukha meM ghor3e kA mUta, hAthI kA mUta yAvat bakare kA mUta pilAta thA, kitaneka kitaneka ko ulaTe mUha paTaka kara latA-char3IyoM ke saDA ke mAratA thA, kitaneka ke sirapara bahuta silAoM rakhakara khadA rakhatA thA, kitanekako hathakar3I pahanAtA, kitaneka ko beDI pahanAtA, kitane kakA khoDemeM pAMca DAlatA, For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlA prasAdajI 1.11 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayai,appegaeehatthaMDayAhiM baMdhAvei, appegaee pAyaMDuyANaM baMdhAvei, appegaera haDibaMdhaNaM karei, appegaee NiyalavaMdhaNa karei, appegaee saMkoDiya karei, appegaee saMkalabaMdhaNaM karei,appagaee hathicchiSNae karei,jAba satthAbADie karei,appegaee veNulayAhiya jAva vAyarAsIhiya haNAvei, apregaee uttANae karei 2ntA uresila dalAvei 2 tA leulaM bubhAveda,parisaMhiM ukaMpAvei,appagaee taMtIhiya jAya suttarajjuhiya hatthesuya pAdesuya baMdhAvei, agaDamiu laMpANagaM pajei,appegaee asipantehiya jAva kalaMbacIrapattehiya mahanmRAAnnnnnnnnn 488 ekAdazamAMma vipAka sUtra kA prathama zrutaskamya 48+ duHkhavipAka kA chaThA adhyayana-naMdIsena kumAra kA kitaneka ko baDI sAMkaloM se choTI sAMkaloM se rahe indhana bandhatA. kitaneka ke aMga saMkoca kara dRDhavandha kara rakhatA, kitaneka ke aMga maroDakara toDatA, kitoka ke hasta chadana karatA, kitaneka ke yAvat zabdase pratyeka aMgopAMga kA chedana karatA, khaGgAdi kara gardana mAratA, kitaneka ko bAMsa kI latA-(chaDI) kara mAratA, kitaneka ko yAvat rastI-bAbuka kara paratA, kitaneka ko cittA sulAkara hRdaya para milAna rakhAtA, Upara lakaDe gharAlA donoM tarapha puruSoM ke pAsa dadhAtA, kitaneka ko tAMta se yAvat mRta kI DorI kara hAtha pAMva bandhanakara kUtra meM ulaTA laTakAtA, Upara nIce uma ko sarakAtA huvA isa prakAra pAnI meM DUbatA, kitaneka ko svagAdizastra kara chedatA, yAvat karavata zastra vizeSa usa se tarAcha kara-chIlakara - For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 118 muni zrI amolaka RSijI 48 anuvAdaka-bAlapramacArI pacchAvei khAratelleNaM abbhaMgAvei,appegaee NilADesuya avaTusuya kopparesuya jANusuya khaluesuya lohakIla esuya kaDasakkarAsuya dalAvei, alae bhaMjAvei, appegaee sUtIuya daMbhaNANiya,hatthaMguliyAsuya pAyaMguliyAsuya kuTilaehiM AuDAvei 2ttA bhUmikaMDyAvei, appegaee sathiehiya jAva NahacchedaNaehiya aMgaM pachAvei, danbhehiya kusehiya ulladanbhehiya veDhAbei, AyaMbaMsi dalayai, sukkesamANe caDacaDassa uppADei // 19 // taeNaM se dujohaNa gharagapAlae eeyakamme 4su bahupAvaM samajiNittA egatIsaMvAsA sayAI Upara tela kSAra copaDatA, kitaneka ke nilADa meM ghuTane meM buMnI meM pagatale meM lohakekhIle ThokatA, zarIra meM prakSepa karAtA, tIkSaNa kaMkara zarIra meM ThokAtA, DAbhakI salAi harevAMsakI salAi AMkho meM nAmeM ThokAtA, kitaneka ko lohe kI sUI hastakI aMgulIyoM meM cunAtA pAvoMkI aMgulIyoM meM cuvAtA Upara mogarI mudralA Adise kuTAtA, phira una hAtha pAMvoMkI aMgalIse jamIna khodAtA, kitane kA zarIra zakhase chedana bhedana karakSA, neranIkara churIkara aGgopAMga chedatA, DAbhamla yukta kuzamUla yukta mastaka ko bandhakara dhUpa meM kAtA caraTa caraDa camaDA ukhADa DAlatA, isa prakAra jIvoM ko satAtAthA // 19 // taba phira vahadaryodhana koTavAra isa prakAra karma karatUna karake atihI pApa kA upArjanakara ekatIsaso (31.. ) varSa kA *prakAzaka-rAjAvahAduralAlA sukhadevasahAyajI mAlAmasAdajI For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha987 ' paramAupAlaitA kAlamAse kAlaMkiccA chaTThIe puDhabIe ukkosaM vAvIsaM sAgarovamAiM DhiIema Neraiesu uvvnnnne||20||sennN tao aNaMtaraM UvvahittA iheva mahurAe NayarIe siridAmassa raNNo baMdhusirIe devIe kuJchisi puttatAe uvavaNe // 21 // taeNaM baMdhusirI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM jAva dAragaM payAyA // 22 // taeNaM tassa dAragarasa ammApiyaro Nivatta bArasAhe imaM eyArUvaM NAmadhejaM karei, houNaM amhaM dArage gaMdi seNe NAmeNaM // 23 // taeNaM se gaMdiseNa kumAre paMcadhAI paribuDe jAva parivaDhAi // 24 // taeNaM se gaMdiseNa kumAre umukkabAla bhAve jAva viharaI, jAva jubarAyAjAe pUrNa AyuSya pAlakara, kAla ke avasara kAla karake, chaThI naraka pRthvI meM utkRSTa bAbIsa sAgaropama kI sthiti meM nerIyepane utpanna hucA // 20 // tahAM se antara rahita nikalakara isa mathurA nagarI meM zrIdAma rAjA, kI bandhuzrIdevI rAnI kI kuMkSI meM putra pane utpanna huvA // 21 // taba phira bandhuzrI mava mahine pUrNa putra kA janma diyA // 22 // taba phira umabAlaka ke mAtA pitAne cArave dina isaprakAra nAma sthApA-hamAre bAlaka hone se hama ko Ananda huvA jisa se isa kA nAma naMdIsena kumAra hovo // 23 // taba phira naMdI sena kumAra pAMca dhAya se vRddhi pAtA bAlyAmasthA se mukta ho yauvana avasthA prApta hote yuvarAjapada para sthApana hunA // 24 // taba phira naMdIsena kumAra rAjya sukha meM yAvat antepura meM mUJchita duvA zrIdAma + duHkhavipAka kA chaThA adhyayana-naMdIsena kumAra kA 1 For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha anuvAdaka brahmacArImuni zrI amolaka RSijI yathA // 25 // taeNaM se maMdiseNa kumAre rajjoya jAva aMte ure puya mucchie icchaisiridAmaMrAyaM jIviyA vivazevittA, sayameva rajjasiri kAramANe pAlemANe viharai // 24 // eNaM se NaMdiseNa kumAre siridAmassa raNNo aMtaraM alabhamANe aNNA yA cittaM alaMkAriyaM sadAvei 2ttA evaM vayAsI-tumaNaM devANupiyA ! siridAma rAyaM savRRTThANesu savvabhUmiyAsuya aMta ureya diSNadhiyAre siridAmarAyaM abhikkhaNaM 2 alaMkAriya kammaM karamANe viharai, taNhaM tumaM devANupiyA ! siridAma rAya alaMkAriyaM karemANe gIvAe kharaMNivesehiM, tANaM ahaM tummaM addharajiyaM karessami, rAjA ko jIvita rahita kara mArakara ApastrayaM rAjyalakSmI kA bhogopabhoga bhogavane kI icchA karane lagA || 25 || taba phira naMdIsena kumAra zrIdAma rAjA ko mArane kA avasara maukA prApta nahIM karatA huvA, anSadA usa citra nAmaka alaMkArI [ nApika / ko bolAyA, bolAkara ekAnta meM lekara usa se yoM kahane lagA - he devAnupriya ! tuma zrIdAma rAjA ke zaiyyA sthAna meM bhojana sthAna meM prasAda meM aMtepura meM praveza karate ho, zrIdAma rAjA kA vAramvAra alaMkAra (muMDanAdi ) karate ho isa liye he devAnumiya ! tuma zrIdAma rAjA kA alaMkAra-kSora karma (hijAmata ) karate gale meM kSurA- pAsana- ustarA lagAkara mAraDAlo, saba phira maiM tumAre ko merA AdhA rAjya dekhUMgA, tumArA kahA karUMgA, aura tuma hama donoM pradhAna rAjya For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjA bahAdura lAlA sukhadeva mahAyajI jvAlAprasAdajI * 120 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskamgha8 tumhaM amhehiMsaddhiM urAle bhoga bhogAI bhuMjamANe viharissai // 27 // taeNaM se ciMte alaMkArie gadiseNassa kumArassa kyaNaM eyamaTuM paDisuNei 2 // 28 // taeNaM tassa cittassa alaMkAriyassa imeyArUce jAva samuppajidhA-jaiNaM mamaM siridAmerAyA eyamaTuM Agamei, taeNaM mamaM NaNajai keNai asubheNaM kumareNaNaM mArissatti ttikaha bhIe 4, jeNeva siridAmerAyA teNeca uvAgacchai 2 ttA siridAmarAyaM rahassiegaM karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! NaMdiseNakumAra rajjeya jAtra mucchie 4 icchai tumbhe jIviyAo vivarovittA sayameva rajesiriM karemANe pAlemANe viharaha // 29 // taeNaM se siridAmerAyA cittassa alaMkArIyassa aMtie eyamaTuM socANisamma sambaMdhI bhoga bhogavate vicreNge||27|| taba phira usa citra nAmaka alaMkArI [nApika ne naMdIsena kumAra kA ukta kathana prapAna kiyA // 28 // taba phira vaha citra napika ko isa prakAra madhyavasAya utpanna huvA-jo zrIdAma rAjA merI yaha bAta jAna jAye to namAlupa mujha ko kita ku mRtyukara mAreM, ainA vicAra kara vaha bhaya bhrAMta huvA trAsa pAyA, jahAM zrIdAmarAjA yA tahAM AyA, Akara zrIdAmarAjA ko gupta ekAnta meM hAtha joDa yAvat yoM kahane lagA-yoM nizcaya he svAmI ! nandIsena kumAra rAjya meM mUJchita ho tumAre ko 50 mArakara Apa svayaM rAjya karanA cahAtA hai // 21 // taba phira zrIdAma rAnA citra nApika ke mukhame ukta 48 duHkhavipAka kA-chaThA adhyayana-naMdIsana Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI abolaka RSijI + Asurute 4 jAva sAhaSTu NaMdisaNaM kumAraM purisehiM giNhAbei, eeNaM vihANeNaM vajhaM ANavei // 30 // taM evaM khalu goyamA ! NadiseNa kumAre jAva viharai, // 31 // gaMdisaNaM kumAre io cuo kahiM gacchihiMti kahiM uvava. ___ jirhiti ? goyamA ! NadiseNaM kumAre saLivAsAI paramAupAletA kAlamAsaM kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe, saMsAro taheva, tato hatthiNApure payare macchattAe uvavAjihiti, seNaM tatthamacchiehiM vadhie samANe tatyevaseTrikule bohiM sohammekapye mahAvideha vAse sijjhihiMti // 32 // evaM khalu nnikkhyo|chtttthss ajjhayaNaM smmttN||6|| kathana zravana kara avadhAra kara zIghrahI kopAyamAna huvA yAvat trivalI bhRguTI caDAkara naMdIseNa kumAra ko sUbhaTa ke pAma pakaDAkara he gautama ! tuma dekha Aye vaimA hAla kara rahA hai. // 30 // he ase gautama ! naMdIsaNa kumArane pUrva bhara meM isa prakAra karma kiye jisake phala bhogavatA hucA vicara rahA hai|||21|| aho bhagavAna! nandIsena yahAM se mara kara kahAM jAyagA? he gautama ! nandIsena kumAra sATha 60] varSe kA AyuSya pUrNa bhogakara kAla ke avasara kAla karake isa ralaprabhA pRthvI meM utpanna hogA yAvat mRgAputra ke a jyoM saMsAra bhramaNa kara tahAM se nikala hasanApura meM, maccha hogA, vahAM macchImAra ke hAtha me bharakara vahAM hI nagara meM seThake kula meM putra ho saMyamale saudharma devaloka meM jAvegA. vahAM se mahAvidaha kSetra meM janmale siddha hogA / / iti duHva vipaka kA naMdImena kumAra kA chaThA adhyayana samAptam // 6 // * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI ucala prasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111kAdazarmAga-viSAka mUtra kA yama zrutskandha428+ ||sptm-adhyynm // jaiNa bhaMte ! ukkhaMvo sattamassA-evaM khalu jaMbU ! taNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM pADaliM saMDe Nayare, vaNasaMDe ujjANe, uMbaravatteyakkhe // 1 // tattharNa pADalisaMDe gayare sihattha rAyA // 2 // tatthaNaM pADalisaMDe gayare sAgaradatta sasthavAhe hotthA aDDe, gaMgadattA bhAriyA // 3 // tassaNa sAgadattassa putte gaMgadattA bhAriyAe attae uMbaradatte NAma dArae hotthA, ahINa // 4 ||tennNkaalNgN teNaMsamaeNaM samosaraNaM jAva parisA paDigayA yauda aho bhagavAna ! sAtA adhyayana kA kyA artha kahA hai. ! yo nizcaya he jaMba ! usa kAla usa samaya meM pADalI khaMDa nAma kA nagara thA, vanakhaMDa nAma kA udhyAna thA, umvaradatta yakSa kA yakSAyatana thA, hai|| 1 // usa pADalIkhaMDa nagara meM siddhArtha rAjA rAja karatA thA // 2 // usa pADalIkhaMDa nagara meM sAgaradatta nAma kA sArthavAhI RddhivaMta thA, usa kI gaGgAdattA nAmakI bhAryA dhI // 3 // usa sogaradatta kA putra gaGgadattA bhAryA kA Atmajata umbadattaM nAma kA kumAra thA, vaha sarva aMga pUrNa thA // 4 // usa kAla 10. usa samaya meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI samosare, pariSadA vaMdane AI, dharma kathAsunAi, pariSadA pIchI gai, // 5 // usa kAla uma samaya meM bhagavaMta gautama sAmI pUrvokta pramANa jahAM pADalIkhaMDa nagara thA tahAM duHkha vipAka kA-sAtavA adhyayana-umbaradana kumArakA For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSinI + // 5 // taNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM bhagavaM goyama tahatae jaNava pADalisaDa gayara taNava uvAgacchai 2 ttA pAlisaMDa jayare purathimaNa duvAraNaM aNuppavisatti, tatthaNaM pAsai egaM purisaM kacchalaM koDhiyaM douyAreyaM bhagadaliyaM arisillaM kAsilla sAsillaM yamUha sUyahatthaM sUyapAyaM saDiya hatthaMguliyaM, saDiya pAyaMguliyaM, saDiya kaNNANAsiyaM, rasiyA eya pUeNaya thivithivittaM vaNamuhaM kimi uNNuyaMtagalaMta pRyaruhira lAlApagalaMta kaNNaNAsaM abhikkhaNaM 2 pUyakavaleya ruhirakavalaya kimiyakavaleya vamamAI kaTThAI kaluNAI vIsarAI kRtramANaM maMchiyA caDagarapahagareNaM aNijamANamaggaM phuTahaDAhaDasIsaM bhIkSArtha Aye, pADalIkhaMDa nagara ke pUrva ke dvAra se praveza kiyA, tahAM eka puruSa ko dekhA vaha puruSa khujalI ke roga yukta, kArake rogayukta, jAlodara ke rogayukta, bhagaMdara ke roga yukta, rama roga yukta, jisa ke khAMnI calatI thI, zvAsa uThatA thA, pAMca hAya kI aMgulIyoM para soj| caDA huvA thA, hAtha pAMva kI aMguliyoM saDagAi thA, kAna nAka bhI saDagaye the, pIpa ( rassI) rakta zarIra se jara rahA thA, krImI (kIDe ) kalI jabala kara rahe the, gUgaDe huve the, muha me se kamI sahina pIpa kI lAla ugala rahA thA, vArambAra rakta ke kulla pIke kula kA mana karatA thA, klAzata karUNA janaka vacana bolatA thA, avyakta zabda se akradaM karatA thA, makSIkAoM ke samUha usapara beTe huve the, bahutasI makSIkAoM usa ke pIche paribhramaNa kara rhiithe| * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA muradeva mahAyajI jAlAprasAda jI . - - For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ape satra ekAdazAMga-vikA prathama taka daMDaM khaMDabasaNaM khaMDamala khaMDahatthagayaM gihe 2 dehaM baliyAe virtikappemANe pAsai 2 // 6 // taNaM bhagavaM goyame uccaNiya jAva aDai ahApajataM giNhai 2ttA paDalIsaMDAo NayarAo paDiNikkhamai 2 ttA jeNeva samaNe bhagavaM teNeva uvAgacchai 2 tA bhattapANaM paDidasei 2 tA samaNeNaM abbhaNuSNAe jAva vilamitra paNNagabhae appANaM AhAra mAhArei, saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai // 7 // taraNaM se mastaka ke bAla bikhara rahe the, daMDa khaMDita-phaTe TUTe bala se zarIra kA kucha 2 vibhAga acchAdana kiyA thA, phUTA haMDA hAtha meM grahaNa kara dvArA dvAra paribhramaNa karatA thA, apane pAMvoM ke balakara bhikSAvRti se upajI vikA karatA huvA phiratA huna bhagavaMta gautama svAmIne dekhA // 3 // taba bhagavaMta gautama UMca nIca madhyama kUla meM yAvat paribhramaNa karake yathA paryAma cAhiye yA utanA AhAra pAnI Adi grahaNa kiyA, grahaNa (kara pADalIkhaMDa nagara se nikalakara jahAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI the tahAM Aye, Akara AhAra pAnI batAyA, zramaNa bhagavaMta kI AjJA prApta karake jisa prakAra bila meM sarpa praveza karatA hai usa prakAra mamatva rahita kavala ko mukha meM nahIM phirAte huve apane peTarUpa koThAra meM vaha AhAra pAnI Adi prakSepa kiyA, phira saMyama tapakara apanI AtmA ko bhAvate huve vicarane lage // 7 // tatra bhagavaMta gautama rakamI dUsare chaTha khamana bele ke pArane ko prathama pahassI meM svadhyAya kI dUsarI meM dhyAna kiyA, tIsarI meM bhagavaMta kI For Personal & Private Use Only 3 duHkha vipAkakA mAtA adhyayana- umvaradatta kumArakA 195 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 anuvAdaka-yAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI bhagavaM goyame doccapi cha?khamaNa pAraNagAMsa par3hamAe porasIe sajjhAI jA pAlisa NayaraM dAhiNilleNaM duvAreNaM aNuppavirasai taMcava purisaM pAsai2ttA kacchUlaM taheva jAtra saMjameNaM viharai // 8 // taeNaM se goyame ! tacaM chaTuM taheva jAva pacatthiAmalleNaM dugareNaM aNuppavisamANe taMtra purisaM kacchUllaM pAsai 2 ttA cautthaM chaTuM utareNaM ime ajjhathie samupaNNe- ahoNaM ime purise purAporANANaM jAva evaM kyAsI-evaM khalu ahaM bhaMte! chaTussa jAba riyaMte jeNeva pADalisaMDe gayare teNeva uvAgacchai 2ttA pADa. lipure purasthimilleNaM duvAreNaM aNupaviTe, tatthaNaM egaM purisaM pAsai kacchUle jAva AjJA grahaNa kara yAvat pADalIkhaMDa nagara ke dakSiNa ke dvAra se praveza kiyA, tahAM bhI vaha puruSa dekhA bujalI sahina yAvat AhAra Adi grahaNa kara pIche Aye mayama tapakara AtmA bhAvate vicarane lage nava gautama ! tIsare chaTha khamana-bala ke pArane meM pADalIkhaMDa nagara meM pazcima ke dvArakara se praza ki vahAM, usa hI purUpa ko dekhA aura cau the vale ke pArane uttara ke dvArase praveza karate upahI pustra ko dakhA. batA gautama mApI ke isa prakAra kA adhyAlAya utpanna huvA-aho yaha puruSa purva ke pUrAne mAMcita karSake phala kA naraka ke samAna duHkha kA pratyAkSAnubhava karatApicaratA hai yAvat bhagavaMta ke pAsa Akara yoM kahanelaga-yoM nizcaya aho bhagavAna meM le ke pArane kA iryAmamitI yukta pADalIkhaMDa nagara ke phUMke dvAra se praveza prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kappemANe taM jahA ahaM doccaM chaTapAraNae dAhiNilledAraNa taheva tacca chaTuM paJcatthimeNaM taheva. te ahaM cautthaM chapAraNae pADaliuttara dAreaNuppaviThU taMva purisaM pAsAmi kacchUle jAca vittikamANe viharai, ciMtA, puvabhave pucchA vAgarei // 9 // evaM khalu goyamA ! teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM ihaba jaMbuddIvedIve bhArahevAse vijayapure NAmaM gayare hotthA, kaNagarahe NAmarAyA hotthaa||10||tsmnnN kaNagarahasmaraNo dhaNaM 127 486+ekAdazamAMga tripAkamaMtra kA prathama zrutaskandha 4+8+ kiyA, tahAM eka puruSa ko dekhA khujalI yukta yAdan dvAra 2 phira upajIvikA karatA vicaratA huvA jaba meM dUsare chaTha svamana ke pArane ko dakSiNa ke dvAra se praveza kiyA to bhI usa hI puruSa ko dekhA, tIsare bele ke pArane kedina pazcima ke dvAra se praveza karale usI puspako dekhA aura cauthe bale ke pArane uttara ke dvAra se praveza karate usa hI puruSa ko dekhA, khujalayukta yAvat bhikSA vRttikaratA vicaratA huvA. taka mujhe vicAra huvA ki yaha kisa purAkRta karmodayA se naraka mamAna dukha kA pratyakSAnubhava karatA vicaratA hai aho bhagavan ! yaha pUrvajanma meM kauna thA ? // 9 // bhagavaMta ne kahA-yoM nizcaya he gautama ! usameM kAla usa samaya meM isa hI jaMbudvIpa ke bharata kSetra meM vijayapura nAma kA nagara thA, vahAM kanakaratha rAjA rAjya karatA thA, // 10 // usa kanakaratha rAjA kA dhanaMtarI nAma kA vaidha thA, vaha ATha prakAra Ayuyo dAkhavipAka kA-sAtavA adhyayana-jambaradatta kumAra kA For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amAlaka RSijI + tarINAme vejehotthA, aTuMgAovede pADhae taMjahA-komArabhiccaM, sAlAge, sallakahate, kAyatigicchA, jaMgole, bhUyaveje, rasAyaNe, vAjokaraNe; sivahathe suddha hatye lahatthe // 11 // taraNaM dhagaMtarIveje vijayapure Nayo kaNaga rahA rasa raNo aMteure aNNesiMca bahuNaM rAIsara jAva satyavAhaNaM aNNasiMca bahuNaM zAstra kA jAna thA-una ke nAma-1 kupAra kI cikillA-cAlaka ko kSIrapAnAdi me poSa karate jo zUnyacittAdi doSa utpanna hote haiM usa kI vizuddhI kA karanA, 2 zalAkA-jo kAna meM nAka meM AMkha meM 1 ityAdi prakAra ke sthAnoM meM roga hove usa auSadhamaya zalAkA pherakara roga dUrakare, 3 zAlyakRta-khaDga tIrAdi zastra ke zalya ke kara kAMcAdi gupta rahA ho una kA uddhAra kare, 4 kAtigacchA-jArAdi roga grahasta zazIra se umaroga kA upazamana kare, jaMgola-sarpa viccha Adi jaMgapa viSa sAlakuTAdi sthAvara viSA kA upazama kare, 6 bhUnavidyAbhUta gaMdharvAdi devatA zarIra praviSTa ho na ukA upazamana kare, 7 rasAmRta-zarIramA dRDhakara paddhAvasyA kA abhAva kare, tathA rogAdi kI utpani aTakAkara Arogya rahe, aimA, kare aura 8 vA karaNa-zarIra meM zukrAdi dhAtu kI vRddhikara ghoDe ke jaisA puSTa parAkramI zarIra kare isa prakAra ke zAstroM meM kA jAnakara vaha thA, usakA hAtha roga harana karane meM Agegya thA. suvotpAdaka hAtha thA, amRta tulya jima kA hAtha thA, laghu-halakA hAtha thA // 11 // tava phira vaha chatarI vaidya vijatha yura nagara meM kanaka ratha ... prakAzaka-rAjAbahAdara lAlA mumbadava mahAyajI jyAminAdajA. For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gha - ekAdazamAMga-vipAka mUtra kA maiMthama zrutskandha 1888 - dubalaNAya, gilANANaya, bAhiyANaya, rogIyANaya, saNAhANaya, aNAhANaya, sama. jANaya, mAhaNANaya, bhikkhaNANaya, karoDiyANapa, kappaDiyANaya, AurANaya, apagaiyANaM macchamaMsAI, uvAdisai,appegaiyANaM kacchamaMsAI, uvadisai appegaiyANaM gAhamasAi uvadisai, appegaiyANaM, magaramasAI uvadisai, appagaiyANaM susamAramaMsAI uvadisai, appegaiyANaM ayamaMsAI, upadisai evaM-elA-rojjhA-sUyara-migasasatha. gomaMsAI mahisamaMsA appegaiyANaM tittiramaMsA, appegaiyANaM baTaka-lavaka kayota-kukkuDa-mayura. aNNasiMca bahaNaM jalayara thalayara khahayarAmAINaM maMsAi rAnA ke antepura meM aura bhI bahuta yuvarAja pradhAna senApati yAvat mAryavAhI ke ghami tathA bahuta me durbala rogIyoM vyAdhI yo-unAtha anAthasAdhu brAhmaNa aneka pikSAcAroM kApaDI AdirogIyoM jo kI cikitsAke, ajAna the una kI cikitsA auSadha karatA havA, unako pathya ke liye kitanaka ko maccha kA mAMsa khAne kA upadezadetA, kitaneka ko kAcho ke mAna svAne kA upadeza detA, kitaneka ko grAhAkA mosambAne kA upadeza devA, kitaneka ko magara kA mAMsa khAne kA upadezadatA, kitaneka ko susamAra kA mAmakhAne kA upadevadetA, aise hI kitIkoM-meMhakA-rojjhakA-sUbara kA-mAkA-sUsale (kharagora) kA gAyakA-bhenekA-kitanaka ko tItara kA-baTera kA-lave kA-parece ko yUge kA- mayura kA ityAdi aneka prakAra ke jala ghara kA daHkharipAkakA-mAtA adhyayana-umbaradatta kumAra kA 6 / For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka RSijI + 130 uvadisai // 12 // appANaM viyaNaM sedhaNNaMtarIveje tehiM macchamasahiya jAva mayUramaMsehiya aNNahiya bahuhiM jalayara thalayara khahayara maMsAi maccharasaehiya jAva mayUra rasaehiya sollehiya tilliehiya bhajiehiya suraMca 5: AsAyamANe 4 viharai // 13 // taeNaM se dhaNNaMtarIveje eyakamme 4 subahupAvaM samajiNittA batIsasayAI vAsAiM paramAuM pAlaittA kAlamasa kAlaMkiccA chaTThIe puDhavIe ukkosaM bagavIsasAgarobamAI uvaNe // 14 // taeNaM ihevapADalisaMDe Nayara sAgaradatte satyavAhe gaMgadatte bhAriyA jAyaNiyAvi hAtthA, jAjA jAyA dAragA viNighAyamAvati // 15 // taeNaM sthalacara kA khecara kA mAMsa khAne kA upadeza detA thA // 12 // aura Apa bhI pacha kA yAvat mayurAdi kA mAMga ke sole-Tukar3e kara talakara muMjakara seka kara madirA Adi ke sAtha asmAdinA thA khAtA khilAtA vicaratA thA // 13 // vaha dhanaMtarI vaidya-ukta prakAra ke karmoM kA Acarana kara bahuta pApa kA upArjana kara battIsa hajAra 32000 varSa kA parama utkRSTa AyuSya kA pAlanakara kAlake.avasara meM kAlapUrNakara chaThItamaprabhA naraka meM utkRSTa bAvIsa sAgaropamakI sthitiSane meriyA pane utpanna huA // 14 // taba isahI pADalI khaMDa nagara meM sAgaradatta sArthavAhI kI gaGgadattA mArga mRtavajjhathI arthAt usa ke bacce jIte nahIM the jIte garbhAzaya meM utpanna ho janmakara turta maramAte the // 15 // * prakAzaka-rAjAbahAdara lAlAmukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI* 48 anavAdaka-bAlabrahmacArI For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.88 ekAdazarmAga vipAkamatra kA prathama zrutaskandha 48+ Anomanianmananewwwwnewwwwwwnama tIse gaMgadattAe saMsthavAhie aNNayAkayAi puvarattA varattakAla. samapaMsi kuTebajAga. riyaM jAgaramANe ayaM ajjhasthie 4 samuppaNe-evaM khalu ahaM sAgaradatteNaM satthavAheNaM sahi bahuhiM vAsAhiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAiM bhuMjamANe viharai, NocevaNaM ahaM dAragaMvA dAriyaMtrA payAmi, taM dhaNNautAo ammayAo saMpuNNAo kayatthAo kayapuNNAo kayalakkhaNAo sulaTeNaM tAsi ammayANe mANussae jammajIviyaphale jAsiMmaNNe Niyaga kucchi saMbhUyagAiM thaNaduDaluddhagAI mamaNa papiyAti thaNamUla kakkhadesabhAgaM atisara mANagAI muddhagAiM puNoya komala kamalovamehiM hatthehi taba phira vaha gaMgadattA sArthazAhinI anyadA kisI vakta AdhI rAtri vyatIta huve kuTumba jAgaranA jAgatI isa prakAra adhyavasAya utpanna huye-yoM nizcaya mujhe sAgaradatta sArthavAhI ke sAtha udArapradhAna manuSya saMbaMdhI bhogoMgavate bahuta varSa ho paraMtamaine AjatakA eka putra yA putrI janma diyA nAhiM, isa hai usa mAtAko saMpUrNa puNyAtmAko kunAthiko kRtpuNyako kRtalakSaNI-mulakSaNI ko,acchA prApta huvA jasa mAtA kA manuSya janma jIvitakA phala kI jisa mAtA ne apanI kuMkSI se utpanna huze putrako stana dUgdha pAna karAtI / hai muna mune zabda se bolAtI hai stana ke mUla kAMkSake dezavibhAga meM yA goda meM baiThAtI hai, mugdhAstrI (saha pAvalI bana ) bArambAra use uThAtI sulAtI hai, mukupAla kamala samAna usa ke hAtha apa ne duHkha vipAka kA-sAtavA adhyayana-umbaradatta kumArakA For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . -- -giNhauNa ucchaMgaM NivesiyAI diti samulAvae sumahure puNo puNo maMjulappabhANie, ahaNNaM adhaNNA apuNNA akayapuNNa, eto ekatara maviNapattA // 16 // taM seyaMkhalu mamaM kalaM jAva jalaMte sAgaradattaM satthavAhaM ApucchittA subahu pupphavasthagaMdhamallAlaMkAraM mahAya, bahuhiM mita NAi Niyaga sayaNa saMbaMdhi parijaNa mahilAiMsaDiM pADalisaMDAo jagharAo paDiNikkhamittA bahiyA jeNeva ubaradattassa jakhassa jakkhAyataNe teNeva uvAgacchaittArattA tatthaNaM uMmbaradattassa jakkhassa maharihaM puppha hAtha meM grahaNa kara malatI hai goda meM baiThItA hai, komala-madhura vacama kara vArambAra sneha vacana kara bolAtI hai use dhanya hai, aura isa hI siye meM adhanya hu~ apuNya hu~ cuMki Aja taka eka hI putra va putrI ko prApta nahIM kara sakI // 16 // isa liye aba zreya hai mujha ko kaoNla prAtaHkAla hote jAjvalamAna, sUrya pragaTa hote sAgaradatta mArthavAha ko pUchakara acche bahuta phUla vastra sugaMdhI yAlA grahaNa kara, bahana mitrajJAti svajana sambandhiyoM parijanakI strIyoM ke sAtha parivarI huI pADalI khaMDa ngrse| lanikala kara bAhira jahAM umbaradatta yakSakA yakSAyatana ( maMdira ) hai vahAM jAkara tahAM umbaradatta yakSakI 1 mahA mUlya phulose ArcagakarUM, karake donoM ghuTane jamIna ko lagAkara pAMca paDUM aura yAcanA karUM ki 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI *kAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdaNI* For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428+ ekAdazamAMga-vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha caNaM karaI 2ttA jANupAyaDiyAe uvAettae, jaiNaM ahaM devANuppiyA ! dAragaMvA dAriyaMvA payAmi, toNaM ahaM jAyaMca dAyaMca bhAyaMca akkhayaNihiM ca aNuvassAmi, ttika? uvavAya uvAiNittae, evaM saMpehei2ttA kallaM jAva jalaMte jeNeva sAgaradatte satthavAhe teNeva uvAgacchai 2ttA sAgaradattaM satthavAha evaM kyAsI-evaM khala ahaM pevANuppiyA ! tubbhehiM sadi jAva NapattA taMicchAmiNaM devANuppiyA ! tumbhehi anbhANuNNAyA jAva uvAiNittae // 17 // taeNaM se sAgaradatte satthavAhe gaMgadattaM bhAriyaM evaM bayAsI-mamaMceva devANuppiyA! esacevamaNorahe kahaNaM tumaM dAragaMvA dArIyaMvA yadi he devAnumiyA ! maiM puSa yA putrI pasavUgIto meM tumare yahA~ yajJakara-pUjA karUMgI, tumArI yAtrA karUMgI, hamArI dravyotpati kA vibhAga kara tumArA askhUTa nidhyAna (bhaMDAra) meM dravya kI vRddhi kara aisA karane se mujhe usa se iSTa vastu kI prApti hogI. aisA vicAra kiyA, aimA vicAra kara, prAtaHkAla hote. yAvat jAkhala mAna sUryodaya hote jahAM sAgaradatta sArthavAhI thA tahAM AI Akara sAgaradatta sArthavAI aisA bolI-yoM nizcaya he devAnupiyA ! mujhe sumAre sAtha bhoga bhogavate itane varSa have paraMtu Apa eNa bhI pAlaka prApta huvA nahIM isaliye aho devAnupriyA ! jo tumArI AjJA hoto meM cahAtI hUM umbaradatta yakSakI pUnAkara yAvat pUtrakI yAcanA kruuN||1||tb usamAgaradatte sArthavAhIne gaMgAdattA sArthavAhInIse aisAghola duHkha vipAkakA-sAtavA adhyayana-umparadatta kumAra kA For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 4 anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI payAe jAmi,gaMgadattaM bhAriyaM eyATuM annujaai||18||trnn sA gaMgadattAbhAriyAe eyamaTuM abhANNAyA samANI subahu jAva mittagAiMsaddhiM tAAgihAo paDiNikkhamaittA 2ttA pADalIsaMDa jayaraM majhamajhagaM bhigacchai 2ttA jeNava pukkhariNI teNeva uvAgacchai2ttA pukhariNIetIra subahu pupphAMdha malAlaMkAraMTuvei 2 tA pukkhariNIugAhe. i 2 ttA jalamajjhaNaMkarei 2 ttA jalakiDaMkarei 2 ttA hAyA kayakoupamaMgalA ulupaDi sADiyA pukkhariNI paccuttarai 2 tA taM puppha giNhai 2 tA jeNava uMbaradattasa javakhasta java svAyataNe teNeva uvAgacchai 2 tA ubaradattassa jakkhassa kI he devAnupiyA mere mana meM bhI yahI vicArathA phikima kAranasetumAreko putra putrI nahIM hote hai,yoM kaha gaGgadattAbhA kA ukta kathana acchA jAnA. AjJAdI) // 18 // taba vaha gaMgadattA bhAryA ukta artha kI ajJA prApta hote bahuta mitrajJAtI Adi kI khI yoM kI sAtha apane ghara se nikalakara pADalIkhaMDa nagara ke madhya madhya meM ho nikalakara jahAM puSkaranI(bAvaDI) thI tahAM AI, puSkaranIke kinAre para sAthe lAye huve bahuta puSpha gaMdhamAlAI alaMkArakA sthApana kiyA, puSkaranI meM utarakarajalamaMjana jalakriDAkI, snAna kiyA kulle Adi kautukamaMgala, katilakAdikara AlI [pAnIkI bhIMjI hui sADI pahane huva hI puSkaranIse bahira nikalI, bAhira nikalakara ve puSpAdi grahaNakiye. jahAM umbaradatta yakSakA yakSAyatanavA tahAMAi, umbaradatta yakSakI pratimA ko dekhate hI * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlA prasAdajI , For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ekAdazamAMga vipAka sUtra kA prathama zrutaskandha i Aloe paNAmaMkarei 2 tA loha parAsusai 2 tA uMbaradarAMjakkhaM lomahasthaeNaM pamajai 2 tA igadha rAe akvai 2 tA pamhalagAi laTThIolUhei, seyAI tthAI paries, mahariha pupphArUhANaM vatthArUhANaM mallAgaMdhAcuNAruhANaM karei 2 ttA dhUDahai 2tA jANuAyapaDiyA evaMvayAsI-jaiNaM ahaM devANupiyA ! dAragaM dAriyaM payAmi toNaM jAva uvAiNai 2 cA jAmevadisi pAubbhUyA, tAmetrAMdasiM paDigayA // 19 // taNaM se dhanvaMtarIveje tAo NaragAo anaMtaraM uTTittA iheba jaMbUddIve 2 bhArahevA se pADilIsaDa Nayare gaMgadattAe kucchisi puttattAe ubavaNe praNAma [ namana ] kiyA, praNAma kara mora pIchI ko hAtha meM grahaNa kI, umbaradatta yakSa kI pratimA kA pramArjana kI ( pUMjI ) puMjakara pAnI kI dhArakara snAna karAyA, padma jaise sukumAla vastra kara yakSa pratimA kA zarIra ko pUMchA, use zveta va pAnAye, mahA mUlya phuloM kI mAla kA rohana kiyA ( pahanAI ) vastrA rohaNa kiyA ( pahanAye ) pAlA gaMdha cUrga vaDAyA dhUpa khevA, dhUpa khekara chUTane jamIna ko lagA pAMtra meM paDI hui-yoM kahane lagI aho devAnumiyA ! yadi meM putra yA putro prabhUMgI to meM yAvat ukta kahe mamAne karUMgI | yoM kaha kara jisadizA se AI thI usa dizA pIchI gaI // 19 // tatra vaha dhanaMtarI veda usa char3I naraka se niraMtara nikalakara isa hI jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM pADalIkhaMDa nagara meM gaMgadattA For Personal & Private Use Only duHkhavipAka kA sAtavA adhyayana- umbaradata kumAra kA 135 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amAlaka RSijI ? // 20 // tae tIsa gaMgadattAe bhAriyAe tiNhaM mAsANaM bahupaDi puSNANaM ayameyArUve dohale pAunbhUe-dhaNNAANaM tAo ammayAo jAva phalaM jAoNaM vipulaM asaNaM 4 ubakkhaDAvei 2 tA bahuhiM jAya mitta paribuDAo taM vipulaM asaNaM 4 suraMca 6, puSpha jAva gahAi pADalisaMDaM jayaraM majhamajheNaM paDiNikkhamai 2 ttA jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchai 2 sA pakkhariNI ugAhei 2 tA vhAyA jAva pAyacchitAo taM vipalaM asaNaM 4 bahuhiM mitta NAI jAva saddhiM AsAei 4 dohalaM viNei // evaM saMpehei sArthavAhInI kUkSI meM putrapane utpanna huvA // 20 // tatra usa gaMgadattA bhAriyA ko tIna mahIne pratipUrNa huve isa prakAra kA hohalA prApta huvA dhanya hai usa mAtA ko yAvat jIvita phala saphala hai ki jo vistIrNa azanAdi cAra prakAra kA AhAra taiyAra karAkara svajana bahuta yAvat mitrAdikI svIyoMke sAtha parivarI huii| usa vistIrNa azanAdi cAroM AhAra ko grahaNa kara pADalIkhaMDa nagara ke madhya 2 se nikAlakara jahA puSkaranI pAvaDI hai tahAM jAkara puSkaranI meM praveza kara snAnakara prAya:zcita kara zuddha ho usa vistIrNa azanAdi cAroM AhAra kI bahuta mitrAdi kI strIyoM ke sAtha asvAdatI khAtI khilAtI DohalA pUrNa karatI hai, use dhanya hai meM bhI aisA karUM; ailA vicAra kara prAtaHkAla hote yAvat jAjyalya mAna sUryodaya hote jahAM sAgaradatta sArthavAhI thA tahAM Ai, sAgaradatta sArthavAhI se aisA kahane lagIdhanya * prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadevasahAyajI usAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kallaM jAva jalaMte jeNeva sAgaradatta satyavAhe teNeva uvAgacchai 2ttA sAgaradatta sasthavAhaM evaM kyAsI-dhannAoNaM tAu jIva viNeti taM icchAmiNaM jAva viNetie / tateNaM se sAgaradatte satthavAhe gaMgadattA bhAriyAe eyama, aNujANAti // 21 // taeNaM sA gaMgadatteNaM sAtthavAhINI sAgaradatta sAtthavAhi abbhaNuNNAya samANI vipulaM asaNaM 4 uvAkkhaDAyei, taM vipulaM asaNaM 4 suraMcasa baha pappha parigaNhAveirattA bahahiM jAya hAyA kaya balikammA jeNeva ubaradatta jakkhassa jakkhAyaNe jAva dhUrva Dahei.2 ttA jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchai 2 // 22 // taeNaM tAo mitta hai upta mAtAko yAvat ukta prakAra DohalA purNa karatI hai. isaliye aho devAnupriyA! jo ApakI AjJAhoto meM cAhAtI hUM DohalA pUrNa karanA. taba una sAgaradatta sAryavAhI ne gaMgadattA bhAriyA kA kathana acchA jAnA ajJAdI // 25 // taka vaha gaMgadattA sArthavAhInI sAgaradatta sArthavAhI kI AjJA prApta hote vistIrNa azana cAroM AhAra taiyAra karA kara usa azanAdi cAroM AhAra ko madirA Adi ko bachuta phulAdi ko grahaNa kara puSkaranI para AI, snAna kiyA, pAnI ke kulla kiyA jahAM umparadatta yakSa kA devAlaya atthA tahAM Ai pUrvokta prakAra pUjAkara yAkta dhapa kheyA phira pIchI usa puSkaranIpara aai||22||tb ve mitrajJAtI Adi strIyoM aura gAdattA sArthavAhInI vastrAlaMkAra kara vibhUSita huI, phira gaMgadattA sArthavAhInI mitta 4.11 ekAdazamoga-vipAka mUtrakA prathama zrutaskandhA382 duHkhavipAka kA sAtavA adhyayana-umparadaca kumAra kA? For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 48 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI java mahilAo gaMgadattA satyavAhiNI savvAlaMkAra vibhUtiyaM karei, taM sA gaMgadattA tAhiM ma ahiM bahuhiM Nayara mahilAhiM saddhiM taM vipulaM asaNaM 4 suraMca 6 AsAmANI 4 dohalaM viNai 2ttA jAmevadisiM pAunbhUyA tAmevadisiM paDigayA // 23 // taNaM sA gaMgadattAbhAriyA pasatthadohalA taMganbhaM suhapuheNaM parivahai // 24 // taeNaM sA gaMgadattA bhAriyA navahaMmAsANaM jAva dArayaM payAyA, TThiyA jAva NAme jamhANaM amhaM imedArae uMbaradattassa jakkharasa ubAIladdhate taM hoUNaM dArae uMbaradatteNAmeNaM // 25 // taNaM se ubaradatte dArae paMcadhAI pariggahie parivaDDaI ( jJAti Adi kI bahuta grAma kI strIyoM ke sAtha vaha vistIrNa azanAdi cAroM AhAra madirA Adi ke {sAtha astrAdatI khAtI khilAtI vicara kara vaha dohalA pUrNa kara jisa dizA se AI thI ula dizA pIchI / | gai || 23 || taba vaha gaMgadattA sArthavahInI kA pUrNa huna dohalA usa garva kI sukha se prati pAlanA karatI vRddhi karatI vicarane lagI ||24|| taba vaha gaMgadattA sArthavahInI navamahIne pratipUrNa hune yAvat putrakA janmadiyA janmotsava kiyA yAvat nAma sthApana kiyA jisa liye hamArA yaha bAlaka umbaradatta yakSa kI ArAdhanA se { huvA isa liye hamAre isa putrakA nAma umbaradatta kumara hove ||22|| taba phira vaha umradatta pAMca dhAya mAta * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only 138 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ++++ ekAdazamAMga- vipAkasUtra kA prathama skandha+8+ dArae vAvantarivAsAI paramAupAlittA kAlamA se kAlaMkiccA isIse rayaNappabhAe puDhavIe iyattA uvavajjihiti, saMsAro taheva, puDhabIe, tao hatthiNAureNayare kukuDattAe paccAyA hiMti, nAyAmittecetra goDillavahiMti, tattheva hatthiNAureNayare seTTIkulasi bohI sohamme kappe, mahA videhe sijjhihiMti, nikkheo // 31 // saptamaM ajjhAyaNaM sammataM // 7 // 0 (( 72 ) varSakA pUrNa Ayu bhogava kara kAlake avasara AyuSya pUrNakara isa ratnaprabhA naraka meM utpanna hogA ( yAvat mRgAputra kI taraha saMsAra baribhramaNa karegA, pRthvIkAya se nikala kara hastanApura nagara meM mUrgA hogA! { janmanehI goThIla puruSa usakI ghAta kareMge, taba vahAM hI zeThake kulameM putrapane utpanna hogA, dharma pAveMgA {saMyama lekara maudharmA devaloka meM devatA hogA | vahAM se mahAvideha kSetra meM janmale saMmama dhAranakara karma kSayakara mokSa jAvegA // 31 // uti duHkha vipAka sUtrakA umbaradatta kumAra ko sAtavA adhyayana samAptam // 7 // 0 For Personal & Private Use Only duHkhavipAka sAtavA kA adhyayana- umbaradattakumAra kA 139 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAla brahmacArI muni zrI amolaka RSijI // 26 // tattaNaM se sAgaradatte satyavAhe jahA vijayamitte jAva kAlaMmAse kAlaMkiccA, gaMgAdattAvi, uMbaradatta nichUDe, uhAujriyate // 27 // taeNaM tassa uMbaradattassa dAragassa aNNayAkayAi sarIragaMsi jamagasamagameva solasarogAyaMkA pAubbhayA taMjahA-sAse khAse jAbakoDhe // 28 // taeNaM se ubaradatte dArae solasa rogAyaMkAhiM abhabhUe samANe saDiyahatthaM jAva viharai // 29 // evaM khalu goyamA ! uMbaradatte dArae porApurANANaM jAva viharai // 30 // taeNaM uMbaradatta dArae kAlamAse kAlaMkiccA kahiM gacchahiMti kahiM ukvajihiMti ? goyamA ! uMbaradatte se vRddhi pAyA // 26 // taba phira ve sAgaradatta sArthavAha vijaya dhimArthavAhI kI taraha isa badra meM mRtyu pAyA usake phikarame gaMgadattA bhI maragaI, kota bAlane karja bATa ko gharaspati dekara umbaradatta kumAra ko ghara se nikAla diyA, // 27 // tava uma umparadatta ke kimI vakta zarIra meM zvAsa khAM yAvat koDa, ina moleroga kI utpatI hui // 28 // taba usa umbaradatta kA zarIra sole roga se vigahA yAvat sahagaye hAra pAMca Adi zarIra yAvat he gautama! tumane dekhA caimA vicaratA hai // 21 // yo nizcaya he gautama! umpattane pahile kopArjana kiye haiM yAvat jisake phala bhogavatA vicara rahA hai // 30 // aho bhagavan ! umparadatta yahAM + me AyuSya pUrNa kara kahAM jAvegA kahA~ utpanna hogA? yoM nizcaya he gautama ! umbaradatta vAlaka - prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI * artha Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 111 488+ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha 48 * aSTama-adhyayanam * aiNaM bhate ! aTThAmassa ukkhevo-evaM khalujaMbU ! teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM soriyapure NayaraM, soriyaDiMsagaM ujANaM, soriyajakkho, soriyadazorAyA // 1 // tassaNaM soriyapurassa Nayarassa bahiyA uttarapurAsthamadisIbhAe etthaNaM egemacchaMdhapADae hotyA. tatthaNaM samahadattaNAmaM macchaMdhe parivasaha ahammie jAva dappaDiyANaMde // 2 // tassaNaM samudadattassa samuhadattANAmaM bhAriyAhotthA ahINA / / 3 // tarasaNa samuddadattassa macchaMdhassa putte samudadattAe bhAriyAe attae soriyadatteNAme yadi aho bhamavan ! AThave adhyAya kA kyA artha kahA hai ? yoM nizcaya he jaMbU usa kAla uma samae meM sorIpura nAma kA nagara thA, sorAbaDamaga udhyAna thA, tahAM sAriya yakSakA yakSAyatana thA, sorIpura kA sorIdatta nAme rAjA thA // 1 // usa sorIpura nagara ke bAhira uttara pUrva dizA ke bIca IzAna kauna hai meM yahAM macchIpADA macchImAra logoM ke rahane kA mahallA] thA, tahAM samudrAta nAmakA macchI (macchIyoM becane vAlA )rahatA thA, vaha adharmI yAvat duSkarya karake Ananda mAnanevAlA thaa||2|| usa samudradatta macchI ke samudradattA - nAma kI bhAryA thI vaha sIpa pUrga thI // 3 // usa samudra maccho kA putra samudra dattA kI Atmaja morIdatta nAma hai| 4. duHkhavipAkakA AThavA adhyayana-sauryadatta macchI kA For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI - dAraehotthA, ahINaM // 4 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAmIsamosar3e Ava parisA paDigayA // 5 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM jetu aMtevAsI jAva sauriyapureNayare uccaNIya ahApajattaM samudANaMgahAya soriyapurAo jayarAo paDiNikkhamai, 2cA tassa macchaMdha pADagassa adUrasAmateNaM vIivayamANe mahaimaliyAe maNussa purisANaM majhagayaM pAsai, egaMpurisaM sukaM bhukkhaM NimmaMsaM aTThicammAvaNaddhaM kiDikiDiyAbhUyaM 1 NIlasAmAgaNiyatthaM macchakaTaeNaM galae aNulaggoNaM kaTThAI kaluNAI vIsArAI kuu kA putra thA vaha bhI pUrNa abAvAlA thA // 4 // usa kAla usa samae meM zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmI padhAre, pariSadA AI, dharmakathA manAI, pariSadA pIchI gaI // 5 // usa kAla usa samaya meM bhagavaMta ke baDe ziSya yAvat sAyapUra nagara meM uMcanIca madhyamakula meM bahuta gharoM kI bhikSA grahaNa karate sorI-33 pura nagara se pIche nikalate usa macchIpADe pAsa se jAte huve mahAjavara bahuta manuSyoM kI pariSadA ke madhya meM eka puruSa kA zarIra kASTabhUta sUkagayA hai, rAkhabhUta lUkkhA hogayA hai, mAMsa rahita haDDI kA paMjara cayaDe kara veSTita kiyA huvA zarIra hai kiDakiDIbhUta-uThate baiThate calate haDDIyoM kA kahara avAja hotA hai, pAnI se bhIjA duvA vastra pahane hai, usa ke kaMTha ( gale ) meM macchI kA kATAlagAhuvA hai jisase vaha atyaMta klezakArI yAvat dInadayAmane vacanabola rahA hai, vikarAla zabda se rUdaga / * prazAzaka-sanIbahAdara lAlA sukhadevamahAyanI jvAlAprasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUtramANe abhikkhaNaM 2 -pUyakavaleya, ruhirakavaleya, kimikavalehiya, bamamANaMpAsai 2 ttA imeyArUve ajjhasthie 4 purApoNANaM jAba viharai, evaM saMpehei 2ttA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre jAva putvabhavapucchA // 6 // jAva vAgaraNaM evaM khalu goyamA! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheya jaMbUddIve 2 bhArahevAse gaMdipureNAmaM NayarehotthA, mitterAyA // 7 // tassaNaM mittassa sirInAma mahANasihotthA ahammIe jAva duppaDiyANaMde // 8 // tassaNaM siriyarapta mahANasiyasa vahave macchiyAya, vAguriyAya sAuriyAya, diNNabhatti, kallAkAliM vahavesaNha macchAya jAva paDAgAi 1DAgeye kara rahA hai akrandana kara rahA hai,pIpa(rassI) ke kulla lohIke kulle kRmI jantu ke kulle sahita vamana karatA huvA dekhakara adhyavasAya utpanna huvA, yAvat bhagavaMta ke pAsa Akara pUrva bhavakI pUchA kI // 6 // bhagavaMtane kahA yoM nizcaya he gautama ! usa kAla usa samaya meM isa hI jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM naMdIpura nAma kA nagara thA, tahAM mitra nAma kA rAjA thA. // 7 // usa mitra rAjA ke zrIyA nAma kA rasoiyA thA. vaha KadharmI yAva kUkarma karake AnaMdapAne vAlA thA // 8 // zrIyA rasoiyA ne bahuta se machI-macchI mArane 7 vAle, vAgurI-pakSI tIlarAdi ke ghAtaka, khATakI-caupada ke ghAtaka ityAdi ko sadaiva mAhAra pAnI natakhA 1 majadUrI detA thA, ve macchI Adi macchIyoM kAchave Adi jalacara jIvo,bakare ase Adika caupada, niiboN| 418-ekAdazamAMga-viSAka satra kA prathama zrutskandha482 +2 duHkhaviprAka kA-AThamA adhyayana-sauryadatta macchI kA 8 For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha * anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI aetha jAva mahisAteya, titareya jAtra mayUreva jIviyAo vivaroveti sirIyassa mahANasiyarasa uvaNe, aNNeyase bahave tittarAya jAba mayurAya paMjaraM sisANiruddhA citi aSNeya havepurisA diSNabhittie vahave tittareya jAtra mayureya jIviyae caitra NiSpakhei 2 tA siriyassa mahANasiyassa uvavaNNei // 9 // taeNaM se sirie mahANasie bahuNaM jalayara thalayara khaiyara masAI kappANI kappiyAI karei 2 taMjahA saNhakhaMDi yANiya vaTTa dIha rahasta himapakANiya, jamma dhamma- mAruya-pakkANiya kAlANiya, haraMgANiya, mahiTThANiya, AmalasiyA. NiyA, muddiyA kaviTThA dAlimara[tItara yAvat mayUrAdi khecara- pakSIyoM ityAdi ko jIvita rahita kara mArakara zrIyA rasoiye ko lAkara dete the aura kitaneka nokaroM pazu pakSIyoM ko bADe meM piMjare meM baMdakara rakhate the, aura kitaneka nokaroM pazu pakSI yoM Adi kI pAMkho ukher3akara Adhe mare banAkara zrIyAko lAkara dete the // 9 // taba phira vaha zrIyA rasoiyA bahuta jalanara thalacara khecara ityAdi kA mAMsa kaiSI se kATa kara tadyathA-sUkSma bArIka TUkaDe karakara, gola TUkaDe kara, choTe khaMDakara, zItakara pacAve, pAnI kara pacAce, vAyukara pakAve, takra [ chAcha) kara bhare hune tathA taka kara saMskAra kiye huve, khaTTe amalI ke rasa bhare, khaTTerasa kara saMskAre, ikSu ke rasa se bhare, drAkSa ke rasakara saMskAre, kavITa ke rasakara saMskAre, dADima For Personal & Private Use Only * prakAzakaM rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI # 1.44 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siyA maccharasa taliyANiyA bhajiyA solliyA upakkhaDAvai 2 tA aNNeya bahave maccharasaeya eNijjarasaeya tittararasaeya jAva mayUrasaeya, aNNaMca viulaM hariyasAgaM upavakkhaDAveI 2 ttA mittassaraNNo bhoyaNamaMDavaMsi bhoyaNavelAe uvaNei // 10 // appANA viyaNNaM se sirie mAhaNasie tesiMca bahuhiM jAva jalayara thalayara khahayara maMsehiM rasaehiya hariyasAgehiya solihi yatalliya bhajiya surecada AsAyamANe 4 viharai // 11 // taeNaM se sirIemANasie eyakamme 5 subahu -vipAka sUtra kA prathama zrataskandha ekAdazI duHkha vipAka kA-bhAumA adhyayana-sAryadatta macchI kA 1(anAra )ke rasakara saMskAra, macchI ke rasakara saMskAre, telAdikara saMskAre, telAdi meM sale, agnIkara bhUme isa prakAra mAMsa ko taiyAra kara, aura bhI bahuta se macchIyoM kA rasa macchIyoM kA mAMsa kA rama, mRgAdi pazu ke mAMsa kA rasa, tItarAdi 1kSIyoM ke mAMsa kA rasa yAvat mayUrAdi ko kA rasa, aura bhI bahuta harita kAya? zAka bhAjI taiyAra karake mitra rAjA ke bhojana maMDapa meM bhojana sthAnaka meM bhoga (jemana) ke vakta Age koM rkhtaathaa||10|| aura ApasvayaM bhI vaha zrIpa rasoiyA ukta prakArakA jalacara thalacara khecara ke mAMsakA mUlAkara ukta rasoM ke sAtha harita zAka bhAjI ke sAtha seka kara bhUna kara tala kara madirAdi ke sAtha aspAdatA huvAvicAratA thA // 12 // taba phira vaha zrIyA ramoiyA isa prakAra karatUtakara kUAcaranakara tIsa so [3300112 For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + jAva samajiNittA, tettisaM vAsasayAI paramAupAlitA kAlamAse kAlaMIkaccA chaTThIe puDhavIe ubavaNyo // 12 // taeNaM sA samudadattA bhAriyA gidyAbi hotthA jAyA 2 dAragA viNighAyamAvajaMti; jahA gaMgadattAe ciMtA apucchaNA, uvAiya, dohalA, jAtra dAragaM payAyA, jAva jamhANaM amhaM ime dArae soriyassa uvAtiyANaDae tamhANaM hou amhe dArae soriyadatteNAmeNaM // 13 // taeNaM se soriyadatya dArae paMcadhAi jAva umukkabAlabhAve viNAya pariNayamite jovaNe hotthA // 14 ||tennN se varSa kA paramAyuSya pAlakara kAla ke amasara kAla pUrNa kara chaThI naraka meM utpana huvA // 12 // tava vaha samudra dattA bhAryA mRtabajjhA thI una ke janme bAlaka jIte rahate nahIM the, use jisa prakAra pUrvokta gaMgadattA bhAryA ko ciMtA upatma huI taise isa ke bhI ciMtA utpanna hui samudradatta ko pUcha sorIyakSa kI pUjA kI mAnatAlI | phira chaThI naraka se nikalakara zrIyA rasoiyA samudradacA kI kUkSI meM putrAne utpanna huA. tIsare mahIne DohalA utpanna hudA, sorIdata kI pUjA kI navamahIne vyAtIta huve, bAlaka janmA, naisehI soriyadatta nAma sthApana kiyaa||13||tb phira vaha sorIdaca bAlaka pAMca pAya karabaDA huvA, bAla bhAva se mukta huvA, yauvana avasthA prApta huvA // 14 // phira samudradatta macchAndha anyadA kAla prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI jyAlAmasAdajI 1 For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 49ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandha 480 samudadattassa aNNayAkayAi kaaldhmmunnaasNjutte||15||tennse soriyadatte dArae bahahiM mirA royamANe 2 samudattassa NIharaNaM karei 2 // aNNayAkAyAi sayameva macchaMdha mahattaraMgattaM uyasaMpajittANaM vihrii|| 16 // taegaM se soriyadatte dArae macchaMdha jAe ahammie jAca dappaDiyANaMde // 17 // taeNaM tassa sIriya macchaMdhassa bahave purisA dinna bhatti kallAkalli egaTThiyAhiM jauNaM mahAgaMdiogAhiti bahuhiM dahagalaNahiya dahamalaNehiya, dahamahaNehiya, dahamahaNehiya, dahavahagehiya, daha rahiya pacvule heya, dharma prApta duvA mRtyupAyA // 10 // taba phira vaha sauryadatta bahuta se mitrAdi sAtha rudana karatAnA sanadAnakA nihArana mRtyukArya-kiyA, bahuta se lokIka sambandhI kArya kiya; phira apa saMyaM macchI kA AyAti panA aGgIkAra kara vicarane lagA // 16|| taba phira vadda sauryadatta pacchepa kA mAla hukA adha pApiSTa yAvat kakarma kara AnaMda pAne lagA // 17 // taba phira saurya datta macDI ke bahuta se puruSa nokara the, vaha una koI sadaiva bhojana pAnI nokarI detA thA, ve sadaiva kASTa kI nAvAruDa hokara mahAnadI meM praveza karakedraha-talA vAdi meM praveza karake bahutasI macchI Adi grahaNa karane paribhramaNa karate, pAnI meM sa macchI Adi jala cara jIva ko nikAlate, kardama meM mazalate, draha Adi ko ulIva kara pAtI kamI karate, pAnIkA mathana karate taruzAkhAdikara pAnIko DobalA karate,pAla phoDakara pAnI nikAlate, sApha pAnInikAla kara taDaphaDate pcchaadi|| * duHkhavipAkakA-AThavA adhyayana- mauryadatta macchI kA For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4- anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI paMcapulehiya, jaMbhAhiya, tisarAhiya misarAhiya visarAhiya, hillIrIhiya, jAlehiya, lallirIhiya jhallarIddiya galehiya kUDapAsehiya, cakabaMdhehiya, suttabaMdhahiya, bAlabaMdhe. hiya. bahaye sahAmaccheya jAva paDAgAi paDAgaya givhaMti 2 tA egaTTiyAo bharei 2 tA kUlaMgAhiti 2 cA macchakhalae karei 2 cA AyarvasidalayaMti // aNNeyate bahave purisAdiSNabhaktiveyaNA AyavaMtattaehiM satyehisolahiMya bhajiehiya rAyamaggi virtikappemANe viharai // 18 // appAtiNAviyaNaM sesorie bahurhi sesahAmacchei { ko grahaNa karate, ityAdi prakAra se macchIyoM ko grahaNa karake maccha bandhana kA, trirAjAla, bhIsarAjAla, dillarIjAla, jalarI jAla, lalarI jAla, bhalarI jAla, ityAdi jAloM ke nAma jAnanA, maccha kaMTha chedana kA kAMTA, kUTa pAsa baMdhana, bakkala baMdhana, sUttabaMdhana, bAloM ke baccana, chAla ke bandhana, bahuta prakAra ke samhA zastra ityAdi kara macchIyoM ke par3Age 2 samUha ke samuha grahaNa karake nAtrA bhara 2 kara nadI ke tadapara Ate, mcchii| yoM ke Dhaga karate, tApa ghUra meM sUkAte the, ve bahuta se puruSoM ko dete the. aura bhI bahuta se puruSoM ko AhAra pAnI majUrI detA thA ve una sUke hune macchIyoM ke mULe karake agnira se bhUMja taLa yAvat rAjapArIne becakara apanI AjIvikA karate hune vicarate the || 18 || aura vaha sauriyadatta macchI Apa bhI For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjavahAdura lAlA sukhadeva saDAyajI jvAlAprasAdajA 148 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jAva paDAga sollAhie talehie bhajiehie suraMcadda AsAyamANe 4 viharai // 19 // taeNaM tassa soriyadattarasa macchaMdhayassa aNNaya kayAi macchasollaya talie majie AhAremANassa macchakaMTaegalae laggeyAvihotyA, mahayAe veyaNAe abhibhUe samANe koDuviyapurise sahAvei 2 tA evaM vayAsIM-gacchahaNaM tumme devANuppiyA ! soriyapure Nayare siMghADaga jAva pahesu mahayA 2 saheNaM ugdhosemANe 5 evaM badaha- evaM khalu devANuppiyA ! sAriyadattassa macchakaMTae galaelagge jaM joNaM icchai vijovA soriyA macchiyassa macchakaMTagaM galAo Niharittae tassaNaM soriya vipulaM atthasaMpayANa una bahuna maccha yAvat patAke ke solekara tala kara bhUjakara madirAdike sAtha khAtA hucA rahatA thA // 59 // eka dA maccha ke sUle karake talakara bhUjakara AhAra karate-khAte huve macchI kA kAMTA gale meM lagA-cuva hai| gayA taba phira vaha soriyadatta macchI ko atyanta prabala bedanA utpanna huI, taba koTumbaka puruSa ko bolAkara kahane lagA jAvoM tuma he devANupriya sorI purake vIvaTa cauvaTa mahA paMthame udaghoSanA karo yoM kaho ki aho 166 davANu, preyasIriyadatta macchI, kegale meM macchakA kA~TA lagA hai, jo koivaidya vaidyake pUtra sauriyadatta macchI ke gale 1me kATa nikAlegA. use soriyadatta macchI bahuta dhana sampadAdegA taba phira phoTumbika puruSane taisAhI kiyA hai 498 ekAdazamAMga-vipAkaputra kA prathama zrutaskandha duHvadhika kA-AThavA adhyayana-goryadatta macchI kA artha For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- dalayai // taoNaM. koDubiyapurisa jAva ugghosi|| 20 // tao bahave vijAya ima eyArUvaM ugdhosejaM taMNisAmei 2 ttA jeNeva soridattAgihe; jeNeva soriyamacchaMdha teNeva uvAgacchai 2ttA bahuhiM uppattiyAhiya 4 icchaMti soriyamacchaMdhassa macchakaMTagaM 150 galAo pIharitaevA visohittaevA NocavaNaM saMcAetti NIharittaevA visohiettaevA tAhesaMtA taMtAparitaMtA jAmevadisi pAunbhUyA.taMmevAdasi pddigyaa||21||tennse soriya macchaMdhe vijaMpaDiyAraNiviNNe, teNaM dukhaNaM mahayA abhibhUe sukke jAva viharai // 22 // evaM khalu goyamA ! soriya purAporANANaM jAva viharai // 23 // sorieNaM // 20 // taba phira bahuta vaidha Adi ukta udaghoSanA zravana kara jahAM soriyadatta macchI kA ghara thA jahA~ soriyadatta macchI thA tahAM Aye, Akara bahutasI utsAtI kI vinIyA krapIyA pariNAmIyA cAroM prakAra kI buddhIkara cahAne lage soriyadatta ke gale se macchakA kAMTA nikAlanA, paraMtu aneka upAva karake bhI kAMTA, nikAla ne samathana huve galA vizuddha karasake nahIM taba bahuta se vaidhAdi thaka gaye hAragaye ghabarAkara jisa dizA se Aye the usa dizA pIche gaye // 21 // taba sauryadatta macchI una vaidya ke gaye bAda / MduHkhakara atIhI pIDita huvA sUkA bhUkA mAMsa rahita haDI kA piMjara carma veSTita zarIra rahagayA / hai // 22 // yoM nizcaya he gautama ! sauriya pacchI pUrva janmameM bahuta kAla ke upArjana kiye pApakarma ke phala 42 anuvAdaka-ghAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI + prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra ekAdazamAMga-vipAka sUtrakA prathama zrutaskandha 428 mate / macchaMdhe io kAlemAse kAlaMkiccA kahiM gAcchirhiti kahiM uvavAjirhiti ? goyamA ! sattarivAsAiM paramAu pAleittA, kAlamAse kAlaMkiccA imIse rayaNappa. bhAe puDhavIe, saMsAro taheva jAva puDhavI, tatohatthiNAure Nayare macchattAe ubavaNe seNaM taomacchIehiM jIviyAo vivarovei, tattheva saMTTi kulaMsi bohI, sohamme, mahAvidehe sijjhihiti // Nikkhevo // aTuMmaM ajjhAyaNaM sammattaM // 8 // bhogavatA vicaratA hai // 23 // aho bhagavAna ! saurikhadatta macchI kAla ke avasara kAla pUrNa kara khaaN| jAyagA kahAM utpanna hogA gautama sittara [70] varSa kA pUrNa AyuSya bhogakara mRtyu pAkara ratnaprabhA naraka meM utpanna hogA, yAvat mRgAputra kI pare saMgAra paribhrAgakara pRthvI kAyase nikala hathanApura nagara meM maccha hogA, vahAM macchImara mArane se mRtyu pAkara tahAM hI hastanApura nagara me zeTha kA puSa ho dIkSA le, saudharmA devaloka meM devatA hogA, yahAM se mahA videha kSetra meM janma le dIkSAle mokSa jAvegA / / iti vidhAka hai mUtra kA soriyadatta macchI kA AThavA adhyayana samAptam // 8 // * duHkha vipAka kA AThayA adhyayana sauryadaca macchIkA + 6.8% Reer - For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 maamannawwand * navama-adhyayanam * jaiNaM bhaMse ! ukkhovo Navamassa-evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAhI. DaeNAmaM Nayare hotthA ridvatthamiya, puDhavAvaDiMsae ujANe, dharaNe jakkha, vesamaNada tterAyA, siridevI, pRsaNaMdIkumAre, juvarAyA // 1 // rohIDaeNayare dattaNAma gAhAvaI parivasai, aDDe kaNhasirIbhAriyA // 2 // tassaNaM dattassadhUyA kaNhasirie attayA. devadattANAmaM dAriyAhotthA ahINa jAva ukkiTThasarIrA // 3 // teNaM kAleNaM teNaM yadi aho bhagavAna ! nAve adhyayana kA kyA artha kahA hai ? yo nizcaya he jambU ! usa kAla usa samaya meM rohIDa nAma kA nagara RddhismRddhi kara saMyukta thA. IzAna kauna meM pRthvI vaDisae nAmakA udhyAna thA, rohIDa nagara meM vezramaNadatta nAma kA rAjA rAjya karatA thA, jisa kI zrIdevI nAma kI rAnI thI, FEvezramaNa rAjAkA putra zrIdevIkA Atmaja pUjanaMdI nAmakA kumAra thA, usako jugarAjapada para sthApana kiyA thA // 1 // uma rohIDa nagara meM datta nAma kA gAthApati rahatA thA vaha RddhivaMta thA, jisa ke kRSNa zrI nAma kI bhAryA thI // 2 // datta gAthApati ke putrI, kRSNa zrI kI Atmaja devadattA nAma kI putrI thI, vaha sarva indriyakara pUrNa thI yAvata utkRSTa pradhAna zarIra ke rUpakI dhArana karane vAlI thii|| 3 // usa ka . prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAmamAdajI. 4. anavAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amAlaka RSijI arthaH For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha sUtra ekAdazamAMga tripAkasUtra kA prathama zrutasya 4 samaeNaM sAmIsamosaDDhe, jAva parisA paDigayA // 4 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM jeTTe aMtevAsI chaTThakhamaNa taheva jAtra rAyamaggaM ugAr3he hatthI Ase purise pAsai, tersi purisANaM majjhagayaM pAmai egaM itthiyaM abauDagabaMdhaNaM ukkhata kaNNaNAsaM jaba sUlabhijamAnaM pAsa, ime ajjhatthie 4 taheva Niggae jAva evaM vayAsIesiNaM bhaMte ! itthiyA puvvabhave kAAsI ? // 5 // evaM khalu goyamA ! teNaM kALeNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbUddIvadIye bhArahevAse supratiSNAmaM nathare hotyA, riddhatthamiya mahAseNarAyA || 6 || tassaNaM mahAseNassa raNNo dhAraNIpAmokkhaM devIsaharasaM uma samaya meM zramana bhagavaMta mahAvIrasvAmI udhAre pariSada vaMdane AI, gharmakathAsuna pariSadA pIchI gaI || 4 | usa kAla upa samaya meM zramaNa bhagavaMta ke jeSTa ziSya bele ke pArane pUrvokta prakAra gaucarI gaye, rAjyapaMtha meM hasti ghoDe pramukha bahuta dekhe una puruSoM ke madhya meM eka strI ulaMTI musko se bandhI hui jima ke nAka kAna stana chedita kiye huye zUlI dene ko lejAte dekhI. pIche phira bhagavaMta ke pAsa Aye, yAvat thoM bole aho bhagavAna ! yaha strI pUrva janma meM kauna thI ? // 5 // bhagavaMta bole yoM nizcaya he gautama ! usa kAla usa samaya meM isa hI jambUdvIpa ke bharata kSetra meM sumatiSTa nAma kA nagara RddhismRddhi yukta thA, vahAM mahAsena nAmakA rAjA rAjya karanA thA || 3 || upa mahAsena rAjAke dhAritI pramukha ekahajAra rAnIyoMkA antepura thA For Personal & Private Use Only 203 duHkha vipAka kA navavA adhyayana-devadattA rAnI kA 153 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI mohaka RNI urohiyAdhi hotthA // 7 // tassaNaM mahAseNassaputte dhAraNIdevIe attae sIhoNa NAmaM kumAre hotthA, ahINa jubarAyA // 8 // taeNaM tassa sIhoNasa kumArassa ammApiyaro aNNayAkayAi paMcapAsayavAsayAI karei, abbhUgae // 9 // taeNaM tasma sIhaseNassa kumArassa annayAkayAI sAmApAmokkhANaM paMcaharAyavara kaNhagasayANaM egaMdivasegaM pANIgiNhAvei paMcasai udAtI // 10 // taeNaM se sIhasaNassa kumArasta sAmApAmakkheihiM paMcadevIsaehiM sAr3heM upi jAva viharai // 17 // taeNaM se mahAseNarAyA aNNayAkayAi kAladhammuNA saMjunA, jIhAraNaM, rAyAjAe // 7 // usa mahAsenarAjA kAputra dhAranI devIkA Atyaja sahasena nAmakA kumAra thA, vaha sarva aMgopAMgakara pUrNa yuvarAjyapada para sthApana kiyA thA, // 8 // taba phira siMhasena kumAra ke sAtApitAne eka dA pAMcamo pramAda zikhAgbaMdha karAya, ve bahuta UMce pAvat zobhAyamAna the, // 2 // nava phira siMhasena kumAra ko eka hI vakta sAmAdavI pramukha pA~caso (500) rAjA pradhAna kI kumArI kA ke sAtha pAnI grahaNa karAyA, pAMca se hiranya kroDa, pAMcaso grAma Adi 192 bola kA pAMcaso 2 dAyacA diyA // 10 // taba phira siMhasenakumAra pAMcaso rAnIyoM ke sAtha prasAdo ke upara pAMcoM indriya ke bhogabhogavatA huvA vicarane lagA // 11 // taba ekadA vaha mahAseNarAjA kAladharSa mAptahuA-mRtyupAyA. usakA * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI udAhArasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 488+ ekAdazamAMga vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha 480 mahayA // 12 // taeNaM se sIhaseNarAyA sAmAdevIe mucchi9 6 avasesAo devIo NoADhAhiM NoparijANAhiM aNADhAimANe aparijANamANe viharai // 13 // taeNaM tAsiM eguNagANaM paMDaNhaM devIsayAiM eguNAi paMcamAodhAisayAiM imIse kahAe laDhAI samANiyAe- evaM khalu sIhaseNarAyA sAmAdevIe muchie 3 amhaM dhUyAo goADhAiNoparijANai, taMseyaM khalu amhaM sAmAdevIM aggipaogeNavA, visappaogeNadhA,satthappaogaNavA,jIviyAovivarovittae / / evaM saMpeheirattA sAmAdevIe nihArana bahuta ADambara se kiyA, phira siMhasanarAjA huA mahAhimavaMta parvata jaisA // 12 // saba vaha siMhasenarAjA anyadA sAmAdevI se macchina banA huvA, dumarI rAnIyoM kA anAdara karatA, una kA anumodana bhI nahIM karatA una kA vacana mAtrale bhI santoSa nahIM upajAtA rahane lagA // 13 // taba eka kama pAMcasoM (411 ) rAnIyo aura eka kama pAMcane ( 411) una rANIyoM kI dhAya mAtAoM ne isa prakAra jAnAki siMhasana rAnA eka zApArAnIhI meM lubdhahubhA imArI putrIyoM kA anAdara karatA hai, vacana mAtra se bhI mantopatA nahIM hai acchI bhI nahIM jAnatA hai. isaliye apana ko zreya hai ki zAmAdevI ko ani ke prayogakara, viSake prayogakara, zastra ke prayogakara jIvita rahita kahe mAraDAle. aisA vicAra kara sAmAdevIkA duHkhAvapAka kA-navavA adhyayana-devadattArAnI kA 8 For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI aMtarANiya chiddANiya virahANiya paDijAgaramANIo viharati // 14 // taeNaM sA sAmAdevIe imIsakAhAe laTThAe samANe evaMvayAsI-evaM khalU mamapaMcaNhaM sabatI sayAiM imIse kahAe laDhe samANe aNNamaNNaM evaM vayAsI. evaM khalU sIhaseNa rAyA jAva paDIjAgaramANIo viharaMti, taNaNajjatiNaM mamaM keNai kumaraNeNaM mAressatI tikaTu bhIyA, jeNeva kovaghara teNeva uvAMgacchai rattA uhaya jAva jhiyAi // 16 // taeNaM se sIhaseNarAyA imIse kahAe laDhe samANe jeNeva kovaghare jeNeva sAmAdevI teNeva uvAgacchai 2ttA sAmAdevI udaya jAva pAsaitta 2ttA evaM vAyasI-kiNhaM tumaM / devANuppiya ! uhayaM jAva jhiyAi // 15 // taeNaM sA sAmAdevI sIhaseNaNaM rAyANaM tara chidra manuSyoM kA viraha dekhatI huI vicarane lgii||14|| taba sAmArAnI ko ukta sApAcAra taba vaha apane mana se vicArane lagI-yoM nizcaya pAMcamo zoko pAMcase soko kI mAtAoMne aisA jAnA aura paraspara milakara yoM kahane lagI-ki siMhamena rAjA zAmAdevI se lubdha ho apanI putrI kA Adara nahIM karatA hai isaliye zAmA ko kisI bhI upAya se mAra DAlanA yAvat mujhe mArane kA antara chidara dekhatI huI vicara rahI hai. to namAluma mujha ko kisa kumRtyukara mAreMgI. yoM vicAra kara DarapAI prAsapAI, jahAM kopa ghara ( sUnA ghara) thA tahAM bhAkara cintA grahastabanI, ArtadhyAna karatI huI vicarane lagI // 18 // * bhakAzaka-rAjAvahAdura lAlAmukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha +8+ ekAdarzamAMga vipAka sUtra kA prathama skandha etta samANI uppheNa uSpheNiyaM sIhaseNarAyaM evaM baghAsI evaM khalu sAmI ! mamaM ekUNa paMcasabattIsayAI, ekUNaM paMcadhAisamAI imIse kahAe laDaTThae satraNayAe, aNNa maga sahAvei evatrayAsI- evaMkhalu sIhaseNarAyA sAmadevIe mucchi 4 adhuyAo aDhAi jAva aMtarANiya chiddANiya jAtra paDijAgaramANI viharItae, taMNaNajaiNaM taba himana rAjA ko yaha bAta mAluma hote hI jahAM kopa ghara thA jahAM zAmAdevI thI sahAM AyA, akAra (zAmAdevI ko cintAgrasta yAvat ArtadhyAna dhyAtI, dekhakara yoM kahane lagA- he devAnumiyA ! kisa kArana tU cintagrasta ho ArtadhyAna dhyArahI hai ? / / 16 / / tatra zAmAdevI siMhasena rAjA ke ukta vacana zravaNa kara krodha ke uphAna meM AvilabilATa zabda karatI siMhasena rAjA se yoM bolI-yoM nizcaya aho (svAmI ! merI eka kAma pAMcaso zoko -- aura eka kama pAMcaso unakI dhAya mAtAoM, isa prakAra jAnA aura paraspara milakara isa prakAra misalatakI ki-yoM nizcaya siMhasena rAjA zAmAdevI se mUcchita huvA hai, hamArI -putro yoM kA Adara satkAra nahIM karatA hai, isaliye zAyA ko agni se zAstra se jahara Adi [prayoga se mAraDAlanA, yoM vicAra kara mujhe mArane kA antara chidara dekhatI huI vicara rahI haiM, isaliye {namAluma kI ve mujhe kisa kumRtyukara mAregI, aisA jAna meM DarapAI trAma pAi cintA grastaho Arta dhyAna For Personal & Private Use Only 42 duHkhaH vipAka kA navavA adhyayana -devadattA rAnI kA 157 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 43 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + mamaM kei kumaraNeNaM mAresai tikaTTu bhAyA 4, jjhiyAmi // 17 // taraNaM se sIha seNe rAyA sAmAdeviM evaMvayAsI- mANaM tumaM devANuppiyA ! uhaya jAva jjhiyAhiMti, ahaNaM tavavattIhAmi jahANaM tavaNatthi katoci sarIrassa AvAhevA patrAhevA bhavissai tIka, tAhi iTThAmimAsAsati, taopaDiNikkhavamai 2ttA koDaviyapurIsa saddavii 2 tA evaM vayAsI - gacchahaNaM tugbhe devANuppiyA ! supaiTThiyassa nayarasta bahiyA evaM mahaM kuDAgArasAlaM kareha agega khaMbha pAsAdiya 4 kareha 2ttA mamaeyamANaMtiyaM paJcApiNaha // 18 // taNaM te koTuMbiya purisA karayala jAtra paDisuNei 2 ttA, suppaiTThiyarasa dhyArahI hUM // 17 // taba vaha siMhamena rAjA zAmAdevI se yoM kahane lagA-de devAnupriya ! tuma Arta dhyAna mata karo, aba meM aisA hI upAya karUMgA jisa prakAra tere zarIra ko kiMcita bhI bAdhA pIDA karane vAlA koI nahIM rahagA. yoM kaha kara usa ko iSTakArI priyakArI vacana se santoSakara, vahAM se nikalA, nikalakara bAhira Akara koTumbika puruSa ko bolAkara yoM kahane lagA- jAvo tuma he devAnupriyA ! supratiSTa nagara ke bAhira eka baDI kuTAkAra zAlA aneka sthammakara sahita citta ko prasanakArI dekhane yogya abhIrUpapratirUpa) { banavAo, banavAkara yaha merI AjJA pIchI mere suparata kase ||18|| kuTumbika puruSa hAtha joDa yAvat vacana * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI # For Personal & Private Use Only 168 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ekAdazAMga vipAka sUtrakA prathama zrutaskandha yarasa bahiyA pacchimadirAbhAe evaM mahaM kUDAgArasAla jApa karei, agega khaMbha pAsAiyA, jegeva sohasarAyA teNeva upAgacchai 2ttA tamAgaciyaM paJcappiNai // 19 // taNaM se sIhaserAyA aNNayA kayAi, eguNagANaM paMcaNhaM devIsayANaM eguNAI paMcamAI sayAI AmaMtei // 20 // taraNaM tAsi egUrNapaMcadevIsayANaM egUNaM pacamAI sayAI sIha seNaraNA AmaMtiyAI samANAI savvAlaMkAravibhUsiyAI karei jahA tribhaveNaM, jeNeva supaiyare jeNeva sIhasemerAyA, teNeva uvAgacchai 2 // 21 // taNaM se sIteNarAyA ekUgaMpaMcadevIsayANaM, ekUNapaMcaNhaMmAIsayANaM kUDAgArasAla manA kiyA, supratiSTha nagara ke bAhira pazcima dizA ke vibhAga meM eka baDI javara kuTAkAra zAlA aneka sthaMbhoM se vaiSThita cina kI kArI navAkara jahAM siMhasena rAjA thA tahA~ Akara vaha AjJA pIchI suparata kI / / 12 / / natra hitena rAjA anyadA kisI vakta eka kapa pAMca rAnIyoM ko aura una kI eka kama pAMca vAtAoM ko AmaMtraNa de bola|20|| ve ekakapa pAMcalo devIyoM aura ekama kAma pAMcaso una kI dhAyamAna rAjA kA AmaM zravanakara sarva alaMkAra kara vibhUSita huI, jisa kA vibhavakArI vAsa hokara jahAM sumatiSTha nagara jahAM siMhasena rAjAthA tahAM AI, / / 21 / / taba siMhasena rAjAne ekakama pAMcoM rAnIyoM ko aura eka kama pAMcaso unakI dhAya mAtAoM For Personal & Private Use Only 4 duHkhatripAkakA navavA adhyayana -devadattArAnI kA 102 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 anuvAdaka-palabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI AvasahaM dalayai // 22 // taeNaM se sihaseNerAyA koDuMbiya purise saddAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchahaNaM tubha devANuppiyA ! viula asaNaM 4 uvaNeha, subahupupphavatthagaMdha mallAlaMkAraMca kUDAgArasAlaM sAharai // 23 // taeNaM te koDubiya taheva jAva sAharai // 24 // taeNaM tAsiM eguNagANaMpacaNhadevIsayANaM eguNapaMcaNhaMmAisayAI jAva savvAlaMkAra vibhUsiyAI, taM viulaM asaNaM 4 suraMca 6, AsAemANI 4, gaMdhavvehiM NADaehiya uvagIyamANAI viharai // 25 // taeNaM se sIhaseNarAyA aDarattakAla ko kUDAgAra zAla meM rahane kA kahA, ve usa hI pramANe upta kuTAkAra zAlA meM jAkara rahI // 22 // taba siMhasena rAjA kuTumdhika puruSa ko bolAkara, yoM kahane lagA-yoM nizcaya he devAnupriyA ! tuma jAvo vistirNa azanAdi cAroM praphAra kA AhAra taiyAra kara ke usa kUDAgAra zAlA meM pahoMcAvo bahuta vastra phUla gaMdha mAlA alaMkAra bhI kUDAgAra mAlA meM phoNcaayo||23|| taba phira kuTumdhika puruSane taisehI , cAro thAhAra vaskhAdi tahAM bheje // 24 // taba phira ekakamapAvaso rAnIyoM aura eka kama pAMcaso dhAya / mAtAyoM pUrvokta kiye huve sarva zrRMgAra sahita vaha bahuta azanAdi cAroM prakAra kA AhAra madirAdi ke sAtha khAtI khilAtI gandharva-gItagAtI, nRtvakaratI, gIta nRtya meM pramoda pAtI vicarane lgii||25|| taba phira se vaha siMhasena rAnA AdhIrAtri meM bahuta puruSoM ke sAtha parivarA huvA jahAM kUDAgAra zAlA thI tahAM AyA, * prakAzaka-rAMjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyanI jvAlAprasAdajI * + For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ekAdazamAMga-vipAkasUtra kA prathama zrutaskandha samayasi bahuhiM puri sehiM saMparivuDe jeNeva kUDAgArasAlA teNeva uvAgacchai 2ttA kUDAgArasAlAe duvArAI pihei, kUDAgAra sAlAo samaMtA agaNikAyaM dalayati // 26 // taeNaM tAsiM eguNagANaM paMcaNhaM devIsaMyANaM, eguNagANapaMcamAI sayAI, sIharaNo AloviyAI samaNAiM, royamANAi 3 attANAI asaraNAi kAladhammuNA saMjuttAI // 25 // taeNase sIhaseNerAyA eyakamme 4 subahu jAva samAjiNittA,cautIsaMvAsa sayAi paramAupAlaittA kAlamAse kAlaMkiccA, chaTThIe puDhIvIe ukkoseNaM vAvIsaM sAgarovamAI dvitI uvavaNe,saNaM tAo aNaMtaraM uvAhittA, iheva rohIDae Nayare dattassa satyaAkara kuDAgAra zAlA ke dvAra bandha karAye, kaDAgAra zAlA ke cAroM tarapha ani prajvalita kI arthAt kaDAgAra zAlA ko aMra lAya lgaadii||20|| taba phira ve ekakama pAMcaso rAnIyoM aura ekakama pAMcaso una kI pAyamAtAoM siMhasena rAjAne aMgAra lagAye vAda Rdana karatI akrandana karatI, du:kha kA harana karane vAlA, mukha kA prApta karane vAlA koI bhI nahIM milane se mRtyu ko prApta huI !! // 27 // taba phira siMhamena rAnA isa prakAra karma karake bahuna pApa upArjana karake cautImaso ! 3400 ] varSa kA pUrNa AyuSya pAlakara kAla ke avasara kAla prApta ho uThI naraka meM utkRSTa bAvIsa sAgaropama kI sthiti pane duHkhavipAka kA navavA adhyayana-devadattAganI kA For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma vAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI :* bAharasa kaNhasirie bhArIyAe kuJchisi dAriyAtsAe ubavaNNe // 28 // taeNaM sA kaNhasirI NavaNhaM mAMsANaM jAva dAriyaM payAyA,sakumAla jA suruuv||29|| taeNaM tIse dAriyAe AmApiyaroNivatta bArasAhiyAe viulaM asaNaMjAba mittaNAmadhaja karei, houNaM dAriyA devdttaannaamennN||30||ennN sA devadatA paMvadhAi pasmigahiyA jAva parivAi ||3tennN sA devadattA dAriyA umAvAlabhAve jIvaNeNaya rUveNaya lAvaNNaNaya jAra aIva 2 ukiTThA ukiTusarIrA jAyAyAvihotthA // 32 // taeNaM sA devadattA nirIpA utpanna huvA / / 28 / / tahAM se ansara rahita nikalakara isa hI roTinagara ke datta sArthavAhi kI kRSNA zrI bhAryA kI kuMkSI meM putrIpane utpana huvA // 21 // taba phira kRSNazrIne nA mahIne prati pUrNa huve bAda yAvat putrIkA janmadiyA. vaha putrI sakumAla yAvata sarUpata thI, usa laDakI ke mAtApitA bArakhe dina vistIrNa azanAdi cAroM prakAra kA AhAra taiyAra karAkara mitra jJAtI Adi ko bolAkara jemanadekara isa prakAra nAma kI sthApanA kI-hamArI putrI kA devadattA nAga hoNe // 30 // sara phira yaha devadattA pAMca dhAyakara parivarI huI yAvat vRddhipAne lagI // 31 // tara yaha devadattA puSI bAlyAvasthA se mukta haI yauvana kavasthA ko prApta huI rupakara yauvanakara lAvaNyatA kara yAvat anIhi 2 utkRSTa 2 sarIra kI dhArana karane vAlI huI // 32 // taba phira vaha devadattA kumArI anyadA kisI vaktanAna karake yAvat vibhUSita prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * rtha For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 48.ekAdazayAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutskandha014 dAriyA aNNayA kayAI vhAyA jAba vibhUsiyA bahuhiM khujAhiM jAva parikkhittA uspi AgAsatalagaMsi kaNaga tiMdRsaeNaM kIlamArNae viharai // 33 // imaMcaNaM vesamaNa datterAyA NhAyA jAba vibhUsie AsaMduruhai bahuhiM purisehiM saMparibaDe AsavAha. NiyAe NijjAyamANe dattassagAhAvaiyassa gihasma adurasAmaMte bIyavayamANeNaM // 34 // tapaNaM se vesamaNerAyA jAvavIDavayamANe devadattaMdAriyaM piAgasatalagaMti kIlamANI pAsai2ttA devadattAe dAriyAe ruveNaya jovaNeya lAvaNNeNaya jAva vimhae koDabiya purise sahAvei2ttA evaM vayAsI-kassaNaM devANuAppayA!esAdAriyA kiNvaannaamdhejennN||35 hokara bahuta se, khojA yAvat puruSoM ke parivArakara kara parIvarI huI apane ghara kI AkAzake tale [cAMdanI] kI geMda se krIDA karatI huI vicarane lagI // 33 // idhara paizraNadatta rAjA snAna kiyA yAvat vibhUSita ho azvAruDha ho bahuta puruSoM ke parivArase parivarA azvakriDA karanekoM jAnA huvA datta gAthApatike gharake pAma ho kara niklaa||34||tv baha vaizramaNa rAjA dattagAthApanika gharake pAsa jAte devadattA bAlikA ko Avasa ke upara ke tala meM krIDA karatI huI dekhI,dekhakara devadattA vAlikA ke rUpa meM yauvana meM lAya- 2 patA meM yAvat AzcAryatA ko prApta huvA, koTunika puruSa ko bolAkara yoM kahane lagA-kihe devAmupriya ! yaha bAlikA kisakI hai? isakA kyA mAma ||35||ttr koTumbika puruSa vaizramaNa rAnA se hAtha joDakara yoM se duHkha vipAka kA-navavA adhyayana-devadatta For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 1 anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI taeNaM te koDaMbiya purisA vesamaNarAyA karayala jAya evaMvayAsI-esaNasAmI ! dattasatthavAhassa dhUyA kaNhasiriattayA devadattaNAmaM dAriyA rUveNaya jovaNeya lAvaNNeNaya ukkiTThA ukkiTusarIrA // 36 // taeNaM se vesamaNerAyA AsavAhANao paDiNiyattesamANe abhiMtaraTThANijje purise saddAvei 2 ttA evaM vayAsI-gacchANaM tumbhe devANuppiyA ! dattassadhUyaM kaNhasirI attayaM devadattaM dAriyaM pUsaNaMdissa javaraNNo bhAriyAe vareha jaiviyasayarajasukkA // 37 // taeNaM se abhitara?NijjA purisA dhesamaNaraNNo evaM vuttasamANa haTTa karayala jAva evaM paDisuNai 2 ttA pahAyA jAva kahane lagA-aho svAmI ! yaha dattasArthavAhI kI putrI kRSNazrI kI Atmana devadattA nAma kI kanyA, rUpakara yauvana kara lAvaNyatAkara utkRSTa utkRSTa zarIra kI dhAraka hai // 30 // tava vaizrayaNa ra azvIkraDA se pIchA nivRta kara AyA, abhyantara ke kArya karatA puruSa ko bolAkara yoM kahane lagA-thoM nizcaya he devAnupriyA ! jAvo tuma dattamArthavAhI kI putrI kRSNazrI bhAryA kI Atmaja devadattA nAma kI kenyA ko puSpanandI yuvarAja ko bhAryA ke liye mAMgo, jo usa kA mUlya ho mo devo // 37 // taba vaha ka.abhyantarika puruSa vaizramaNa rAjAkA ukta kathata zravaNakara harSa pAyA,hAtha joDa miravaDA vacana pramANa kiyA, khAna kiyA, yAvatU zudra ho.uttama vastra dhAranakara manuSyoM ke parivAra se parivarA hucA, usa dattagAthApati ke * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlA prasAdajI* For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 48ekAdazamAMga vipAka sUtra kA prathama zrutaskandha 4+8+ suddhappAvai saMparibuDA, taeNaM dattassagiha teNeva uvAgacchai 2 // 38 // taMeNa se dattasatyavAhe te purise ejamANe pAsai 2 ttA haTTha AsaNAo abbhuTThai satakRpayAI abhuggae AsaNeNaM uvaNimaMtei 2 tA te purise Asattha vIsatthe muhAsaNa varagae evaM vayAsI-saMdisaMtaNaM devANappiyA! kiM mAgamaNappaoyaNa ? // 39 // taeNaM te rAyapurisA dattasatthavAhaM evaM bayAsI-amheNaM devANuppiyA ! tavadhUyaM kaNhasirI attayaM devadattaM dAriyaM pUsaNaMdista juvaraNNo bhAriyattAe baremo, te jaiNaMsi devANuppiyA ! jutvA pattaMvA sallAhaNijaMvA sarisovA, saMjogA dijaM uNaM devadattA bhariyA pusaNaMghara ko AyA // 38 // taba vaha dattamArthavAhI uma rAjya paruSa ko AtA huvA dekhakara harSa pAyA Amana E se khaDA huvA sAta ATha pAMva sanmukha gayA. baiThane ko Asana kI AmaMtraNA kI, taba yaha rAja puruSa uma Asana para baiThakara mArgakramana ke zrama rahita huvA, tara ume dattamArthavAho kahane lagA-he devAnupriyA : AjJA dIjIye tumArA yahAM kila prayojana me AnA huvA hai ? // 31 // taba vaha rAjya puruSa dattasArthavAhI se aisA kahane lagA-he devApriyA ! maiM tumArI putrI kRSNA zrI kI Atmaja devadattA nAma kI kanya ko OM puSpanandI yuvarAja kI bhAryA ke liye mAMgare AyA hUM, isaliye aDao devAnu prayA! yadi tupAre ko yaha OMkArya yogya lagatA do,parata takArI mAluma par3atA do, prasaMzanIya jAnAjAtA ho, donoM kA ekAsA yogya saMjoga ho| duHkhavipAka kA navA adhyayana-davadattArAnI kA For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmmmmmmmmmmmmmmmmmm anuvAdaka bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSinI + dissa juvarANo. bhaNadevANuppiyA ! kiM dalayAmo sukaM ? // 4 // taeNaM se datte te abhiMtaraTThANa purisassa evaM bayAsI-evaM caNaM devANuppiyA! mamaM sukaM jaNNaM vesamaNa datterAyA mamaMdAriyA NimitteNaM aNugeNharasA seTTANapurise viuleNaM pupphavastha gaMdhamallA laMkAreNe sakAreDa paDivisajeDa // 41 // taeNaM seTrANa parise jeNeva samaNerAyA teNeva uvAMgacchai 2ttA vesamaNassaraNNo eyamaMTU Nivedei // 42 // taeNaM se dattegAhAvaI aNNayAkayAi sobhaNaMsi tihikaraNadivasaNakkhattamahataMsi viulaMsi asaNaM 4 ubakkhaDAvei 2cA mittaNAi AmaMte vhAe jAva pAyacchite suhAsaNavaragae teNamita sahi Ear tupArI kanyA devadattA ko puSpanandIkumAra yuvarAja ke bhAryA pane devoM, aura kaho ki he devAnubhicA! usa kA mUlyakyA deveN||40|| ta dArtha vAha uma abhyantara sthAnika rAjya purupata isaprakAra bolA-yoM nizcaya aho devAnupriyA mujhe mUlya yahI dIjIye ki vaizramaNadatta rAjA merI putrI ko grahaNa karane anugrahakareM. yoM kahakara usa abhyantara sthAnIya rAjya puruSako vistIrNa vastra sugaMdha dravya phulamAlA alaMkAra kara satkAra sanmAnade visarjana kiyA // 41 // tapa va abhyantara sthApAneya puruSa jahA~ baizramaNarAjA thA taha Akara vaizramaNarAjAse sarva vRtAnta nivedana kiyA // 42 // saba vaha dattagAthAMpati anyadA kisI vakta acchA tIthI dina karaNa nakSatrAdimuharta dekhakara vistIrNa azAnAdi cAroM AhAra taiyAra karAkara mitrajJA * prakAzaka-rAbAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdI For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMparithuDhe taMviulaM asaNaM 8 AsAemANA 4 evaM varNa viharai, jimiya bhututarAgae AyaMte 3 taM mittaNAI viulaM gaMdha puppha jAva AlaMkAreNaM sakArei samaNei, devadattaM dAriyaM hAthaM jAva vibhUsiyaM sarIraM purisahassavAhiNIyaM duruhiera sA subahumitta jAba sahi saMparivuDe savaDIe jAva sabbaraveNaM rohiDagaM NayaraM majhaM majheNaM jeNeva vesamaNe raNogihe jeNeva vesamaNorAyA teNeva uvAgacchai2ttA karayala jAva vahAvaI 2ttA vesamaNa. rAyaM devadattaM dAriyaM uvaNei // 43 // taeNaM se vesamaNarAyA devadattaM dAriyaM uvaNIyaM arthatIyoM ko bolAye; pAvat prApAzcatakara zuddha huve, sukhAsanapara peThe hubhe una mitrajhAtIyo ke sAtha pariSare hume vistIrNa azanAdi cAroM AhArako khAte khilAte vicarane lage | jImakara tRpta hune kulle AdikAra atyanta pavitra huve,phira una mitrajJAti ko vistIrNa gaMdhaphUla yAvata alaMkArakara satkAre sanmAne,devadacA laDakI ko mAnakarAyA yAvat bahu mUlya vastra bhUSaNa kara vibhUSita kI, hajAra puruSa uThAve aisI zivakA meM baiThAi baiThAkara bahuta mitrajJAti bhAdike sAtha yAvat parivare huve sarva Rddhiyukta yAvana vAditra ke jhagakAra pukta . rohiDa nagara ke.madhya madhya meM hokara jahAM vaizrayaNarAjA kA ghara thA jahAM vaizramaNarAjA thA tahAM Aye. Akara hAtha joDa sirasAvarta kara jayaho vijayaho isa prakAra badhAye, badhAkara vaizramaNarAjA ko devadacA 0 putrI suparataMkI / / 43 // taba.vaizramaNarAjA devadattA kanyA ko prApta hui dekhakara harSa pAyA phira vistIrNa +8ekAdazamAMga-vipAkamUtra kA prathama zrutaskandha 48+ duHkha vimAka kAnavavA adhyayana-devadacArAnI kA For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r wmanmintimromanmkamom 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI meM 'miksikhninashamitramaniammmmmmmmmmmmmmmminaru pAsai.2ttA haTTha viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei 2ttA mittaNAi Amatei z2Ava sakArei 2 samANei pUsaNaMdikumAraM devadattaM dAriyaM paTTayaM duruhei 2 tA seyApIehiM kAlasehiM bhejAvei 2 tA varaNevacchAI karei 2ttA aggihoma karei pUrNadikumAraM devadattAe dAriyAe pANigiNhAvei // 44 // taeNaM se vesamaNadatterAyA pusaNaMdikumArassa devadattaM dAriyaM sambaDDIe jAva raveNaM mahayAiDDI sakkArasamudAeNaM pANiggahaNaM karei, devahattAe bhAriyAe ammApiyaromitta jAva pariyaNaMca viulaM asaNaM 4 basthagaMdhamalAlaMkAriya azanAdi cArau prakAra ke AhAra ko taiyAra karAyA, mitrajJAsIyoM ko bolA ye satkAre sanmAne puSpa naMdI kUmarako devadatta ke sAtha pATapara baiThAye. baiThAkara cAMdI ke suvarNa ke kalazakara mAnakarAyA, phira vivaha yogya pradhAna vastra pahanAye agnihoma kiyA, pRSpanandI kupArakA devadattAkA hAtha milApa kiyaa| pAnI grahaNa karAyA // 54 // taba phira vaizranaNa dattarAjA puSpanaMdI kumAra ko aura devadatta ko sarva prakAra kI Rddhikara yAvat sarva prakAra ke dravya kara bahuta satkAra sanmAna kara bahuta parivAra se parivare pAnI) grahaNa' kA utsava kiyA. taba phira devadattA bhAryA ke mAtA pitA mitra yAvat parIjanako vistIrNa azanAdi. cAroM prakAra ke AhAra kara vastra gaMdha alaMkAra kara satkAra sanmAna kara visarjana kiye // 45 // * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAmasAdajI. martha For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - * ekAdazAma vipAkamtra kA prathama zrutaskandha 18+ sakArei jAva paDivisajei // 45 // taeNaM se pUmaNaMdIkumAre devadattAe dAripAra sahiM urSipasAya phaTTayattIsa upagija 2 ittA jAya viharai // 46 // taeNaM tIse vasamaNerAyA aNNayAkayAi kAladhammuNAjuttA, NIharaNaM jAva rAyAAe pusaNaMdI // 47 // taraNa se pUmadarAyA siMgadabIramAyA bhatteya ci hotthA, kallA kaliM, jeNeva si devI teNeva ugacchai 2 cA pAyapaDaNaM karei 2ttA sayapAga sahassapAgehiM tehiM abhigAyei , aTThisuhAe maMsasuhAe tayAsuhAya rAmasuhAe cauvihAe saMvAhaNAi saMbAhAvei 2 ttA surabhiNA gaMdhavaTTaeNaM ubaDhAvei 2ttA tihittiNi taba vaha puSpanandAkumAra devAttA bhA ka mAya upara prasAda meM mRdaMga ke mastaka phUTate hune battIsa prakAra ke nATaka hone durA ityAdi mukhApabhoga meM gadahA sukha bhogavaMtA vicara ne lagA // 46 // saba vaha vaizramaNa rAjA anyadA kimI vakta kAladharma ko prApta huA-mRtyupAyA, jimakA mahARddhi se nihArana kiyA phira vaha puSpanandIkumAra gajA maa||47|| taba phira puSpanandI rAjA zrAdevI mAtA kA bhakta banAma vako vakta jahA~ zrIdevI hai vahAM Akara pAMca paDe, phira kopAka sahazrapAka telakA mA telakA mAliza, haDDIko mukhadAi, mAMsako mukhAdAi, tvacA-camaDIko mukhadAi, romarAi ko sukhadAiDoye, yo cAraprakAramukhakArI saMvAhana karake sugandhI gaMdha padArthake ugaTanA pIThI kare, phira tIna prakArake pAnI kara nAna karAve-prathama uSNa pAnI se nantara zItala pAnI se, nantara sugaMdhI pAnI se. mAna karA vastrAdi se 48 duHkhavipAka kA-navavA adhyayana-devadattA artha For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANIe NhavarAvai udaehiM maMjAvei 2ttA taMjahA-usiNodaeNaM, siodaeNaM, gaMdhodaeNaM. viulaM asaNaM 4 bhoyAveyI, sirIdevIe vhAyAe jAva pAyAcchittAe jAva jimiya bhuttuttarAgayAe, taopacchA pahAi bhuMjahi vAurAlAiM maNussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai // 48 // taeNaM tIse devadattAe devIe aNNayAkayAi puvvaratA varatta kAlasamayasi kuMTuba jAgariyaM jAgaramANe imeyArUve ajjhathie4evaM skhalu pUsaNaMdIrAyA sirIdevIe mAi bhatte jAva viharai,taM eeNaM vighAeNaM No saMcAemi ahaM pusaNaMdiNAraNNo sarDi. urAlAI bhuMjamANe viharAmI // evaM saMpehei 2ttA sirIdevIe aMtarANiya 3 paDi jAgaramANI 2 viharaI // 49 // taeNaM sA sirIdevI aNNayAkayAi majAvIvirahiya zrRMgAra kara asanAdi cAroM prakAra kA AhAra taiyAra karA ke bhojana jimAve, isa prakAra zrIdevI ko snAna karA yAvat bhojana karA phira Apa apane sthAnaka meM Akara snAna kare bhojana kare pradhAna manuSya sambandhI mukha bhogatratA vicare // 48 // taba vaha devadattAdevI ekadA prastAve AdhIrAtri vyatItahuve kuTumba, jAgaranA jAgatI huI isa prakArakA adhyavamAya vicAra karanelagI-yoM nizcaya paSpanandI rAjA zrIdevI mAtA kA bhakta hokara yAvat vicaratA hai, usa vyAghAtakara maiM puSpanaMdI rAjA ke sAtha udAra pradhAna manuSya sanumbandhI kAma bhoga bhogavane ko samartha nahIM huM. aisA vicAra kara zrIdevI ko mArane keliye antara chidra 17 akelI kavamile isa prakAra dekhatI huI vicasne lagI // 49 // taba vaha zrIdevI anyadA kisI vakta 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI * prakAraka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA prathama zrutasA artha sayANa jAsamAjAyAyAdhi hAtyA // 50 // imacaNa devadAra devI jeNeva simI devI neNava vAmanachaha 2 nA kisI majAvI bigahiya samijAsi sahapamatta esai 2ttA dinAlAya kA? 2 ne mayA tava lAhadaI parAmasadarattA lohadaMDaM lAvadha2 cA tattaM mama jAibhayaM phala kisayamAna saMDAsae gahAya jeNeva sirIdavI teNeva uvAgacchada 2ttA sirI e devIe apAgAsa pkkhbii||51|| taeNa sA sirIdevI mahayAramahaNaM ArasittA kAlarAmaNA jAtA // 52 // eNaM se sirIdevIe dAsacaDIo ArahiyasaI so cANisamma jeNeva sirIdavI taNeva uvAgamadirApI kara mAnakara ekAnta sthAna meM zaiyA meM nidrAvaza munI thI // 50 / / ina vaktavara devadanA devI jahAM zrIdevI thI tahAM Ai Akara zrIdevI ko madirA ke nAza meM bahoMza zaiyyA meM mukha se mRtI dekhA cAroM dizA meM avalokana kiyA ki koI dekhanA tA nahIM hai, tatkAla jahAM bhojanamaH thA tahAM Ai Akara lohAkA daMDa grahaNa kiyA, lohadaMDa grahaNa kara agni meM pAyA, tapta ani samAna ka.sahA (pajAma) ke phala samAna lAla kiyA, use saMhAsa meM pakaDa kara jahAM zrIdevI sUnI thI tahAM Akara zrIdevI ke apAna se dvAra (yonI) meM vaha lohadaMDa prakSepa kiyA-dAvA diyAM // 51 // taba vaha zrIdevImA 2 zabdakara cillAi, aura tatkAla mRtyu prApta huI ||5||tb phara zrIdevI kI dAsIna vaha aNDATa zabda vanakara hRdayameM dhAranakara zrIdevadhI tahAM Ai, devadattA devI ko vahAM se bhAgatI hai devI, dekhakara jahAM zrIdevI bhI nahIM dukhAvapAka kA - navanA adhyaya-denA For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + chattA devadatta devi tao avakammamANa pAsaha 2ttA jeNeva sirdivI teNava uvAgacchai 2 ttA siridevI gippANaM NiceTuM jIvavippajaDhaM pAsai 2 ttA hAhA ! aho akajaM !! mitikaTTa, royamANI 3 jeNeva pUsaNaMdirAyA teNe ubAgacchai rattA pUmaNaMdIrAyaM evaM bayAsI-evaM khala sAmI! sirIdevi devadattA devIe akAle cava jIvi. yAo vivaroviyA // 53 // taeNaM se pUraNaMdIrAyA tAmiMdAsaceDIo aMtie eyamadvaM socANisamma mahayA mAi soeNaM aphaNNe samANe pharasuNiyatavidha capaga pAyave dhamai dharaNItalaMsi savyaMgahi saNipaDiye // 54 // taeNaM se pUmaNaMdIrAyA mahattaM tareNaM Asatye mamANe bahuhiM rAIsara jAva satyavAhAhi mitta jAva paraNeNaya saddhiM royamANe 2 Akara zrIderI ko zvAzadi jIvita kI caTA gahata jIva rAta dekhI, dekhakara hAhAkAra kiyaa| aho iti khadAzcarya! jabara akaye huvA !! yoM bolatI rudana karatI jahAM puSpanandA rAjA thA tahAM pAha Akara puSpanandI gajA ko yoM kahAne lagI-po nizcaya he svAmI! zrIdevI mAtA ko devadatA rAnI ko vinAkArana jIvita rahita kI-mAraDAlI ! // 53 // tatra puSanabhI rAjA udAsI ke pAsa ukta kathana zrAna kara avadhAra kara mAtA ka mRtyu ke mahAnogakara vyApta duvA, ase pharamI me kATa hui cammaka vRkSa kI zAkhA paDatI hai yoM dhamAkara karaNI nalapara sIMga kara paDagayA // 54 // sara phira puSpanaMdI rAnA muhurtavAda sacisa hI bahuta se rAjA mAna sahi mitra jAvI yAvat dAsadAsIyoM ke sAtha rUdana karatA wamanawanemammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm prakAzaka-rAjAbahAdaralAlA haradadava mahAyamI bhAlAprapAdajI. 1 For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 rammronmmmmmmmmmm wwwwwimmind sirIe devIe iDDie NIharaNaM karei 2ttA.Asuratte 6devadattaM devi purasehiM giNhAvei 2 nA. eeNaM vihANaM bajhaM ANaveI // 55 // evaM khalu gAyamA ! devadattA iMdhI purA jAva viharai // 56 // devadattANa bhaMte ! devI Io kAla pAne kAlaMkicA kahiM gacchihiti kahiM uvavajihiti?goyamA! atIyavAsAI paramAupAletA kAlamAse kAlaMkijA imIse rayaNapabhAe puDhavIe gariyattAe uvavaNNe; saMsArAvagassai, taoNaM aNaMtaraM ubAhittA gaMgapure Nayare haMsattAe paJcAyAhiM, tiseNaM,tatthamAuNiehiM badhie samANe,tattheva gaMgapure seTrikule, bohi, sohamme kappa,mahAvidaha simjhi hti||57|| gayamaM ajjhayaNaM smmttN||9 AzrUpa na karatA zrIdevI mAnA kA maha Rddhikara nihArana kiyA, phira zighra ko pAtara ho devadatta devI ko anya puruSa ke Ama paDAkara gautama ! tumo dekha pAye naise hAla karA rahA hai // 55 // yoM nizcaya he hai jagAtama ! davadattA devI pUrvopArjina karma bhAMgavatI picara rahI hai, // 56 // aha. bhagavan ! yaha davadattA devI kA kAla ke avasara kAlakara kahAM jAyagA kahAM utpanna hogA?ha gautama ! assI.80) varSa kA pUrNa Ayu bhogavakara kAla ke avasara kAla kara isaho rahasabhA naraka meM utpana hogA yAvat mRgAputrakI taraha saMbhAra paridharaNa kara gaMgApura nagara meM ma pakSIpane utpanna hogA, vahAM ciDimAra ke hAtha se mArA jAyagA. phira vahI gaMgApUra nagara meM zeTha ke kUla meM janma le, dakSAle saudharma davaloM meM devatApane utpanna hogA.vAle hai mahAvidaha kSetra meM janma lepAkSa jAvegA // iti vipAka mabahAdevadacArAnI kA navavA adhyAya spuu||9||1 ekAdazamAMga-vipAkaratra kA prathama zrutaskandha varipAkakA-nAmA adhyayana-davadattA rAnI kA - For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 103 anuvAdaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI * dazamam-adhyayanam jaiNaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa dasamasta ukkhevao ? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAlaMNaM teNaMsamaeNaM vaddhamANapureNAme jayare hotthA, vijaya vaddhamANe ujjANe,maNibhaddejakkhe, vijaya mittarAyA // 1 // tatthaNaM dhaNadevaNAmaM satthavAhe hotthA, aDDe, piyaMgubhAriyA, aMjadAriyAM jAva sarIrA // 2 // samosaraNaM, parisaNiggayA jAva paDiggayA // 3 // tekAleNaM teNaMsamaeNaM jeTTe jAtra aDamANe jAva vijaya mittassa raNNogihassa aso yadi ho bhagavAna ! zramaNa bhagavana mahAvIra svAmIne dazave adhyayana kA kyA artha kahA hai ? yoM nizcaya he jaMbU ! usa kAla usa samaya meM vRddhamAnapura nAma kA nagara thA, vahAM vijaya bRddhapAna nAma kA udhyAna thA, usa meM maNibhadra yakSa kA devAlaya thA, vRddhamAna purakA vijaya mitra nAme rAjA rAjya karatA thA // 1 // usa vRddhamAna nagara meM dhanadeva nAma kA sArthavAhI rahatA thA, vaha RddhivaMta thA, jisa kI priyaMgu nAma kI bhAryA thI aura aMjUnAmakI usakI putrI thI, vaha rUpakara yauvana kara lAvaNyatA kara yAvat utkRSTa 2 zarIra kI dhArana karane vAlI thI // 2 // zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAre, pariSadA vaMdane gaI, dharma kathA zravaNa kara pariSadA pIchI gaI // kAla usa samaya meM bhagavaMta ke jeSTa ziSya 3 // usa For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * 171 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4- ekAdazamAMga- vipAkasUtra kA prathama taskanSa gaNiyA adUrasAmaMteNaM vIivayamANe pAsai 2 tA egaitthiyaM sukaM bhukkhaM nimmaMsaM kiDi 2 bhUyaM aTThacammAbaNaddhaM, nIlasAsagaNiyatthaM kaTThAI kaluNAI bissarAi kUtramANaM pAsa 2 tA ciMtA, taheva jAva evaM vyAsI-esaNaM bhaMte ! itthiyA punvabhave kAAsi ? // 4 // vAgaraNaM evaM khalu goyamA ! teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM iheva jaMbuvedave bhAravA se iMdapure NAmaM Nayare hotthA. tatthaNaMdadatterAyA ||Dhavisiri NAmaM gaNiyA o // 5 // taNaM sA puDhavisirI gaNiyA iMdapure Nayare bahave rAIsara jAva ppabhiyao zrI gautama svAmI bhikSArtha bRddhamAna pura meM phirate huve yAvat vijaya rAjA ke ghara kI A(zoka vADI ke pAsa hojAte huve eka strI ko dekhA, vaha strI zarIra kara sUkI huI bhUkhI { huI mAsa lohI rahita, ThaDDI kI piMjara carma se maMDIta zarIra ko pAnI me bhIMjoi hui sADI se Dhakakara karunA janaka klezakArI dInadayAyane vidrUpa zabda se akrandana rudana karatI dekhakara gautama svAmInI ko vicAra utpanna huvA, taise hI yAvat bhagavaMta pAsa Akara yoM kahane lage - aho bhagavan ! yaha strI pUrva bhava meM kauna thI ? // 4 // bhagavaMtane kahA yoM nizcaya he gautama ! kAla usa samaya meM isa hI jambUdvIpa nAye dvIpa ke bharata kSetra ke indrapura nAma ke nagara meM indradatta rAjA rAjya karatA thA, tahAM pRthavI zrI nAme (gaNikA - vezyA thI usa kA varNana kAmadvajA gaNikA jesA jAnanA // 5 // taba vaha pRthvI zrI usa For Personal & Private Use Only duHkharipAkakA dasavA adhyayana-aMjUrAnI kA 175 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni zrI amola Rpino + bahuhiM cuNNappayogehiya jAva abhiogitA urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai // 6 // taeNaM sA puDhavisiri gaNiyA, eekammA eyasakammA 4 subahAvaM samajiNittA paNatIsaM bAsasayAI paramAupAlita! kAlamAse kAlaM kiccA cha / puDhabIe ukkoMme NeraiyattAe ukvaNNA // 7 // sANa tAo uvattA iheva bamANa Nayare dhagadevarasa saravAhassa piyaMgumAriyAe kacchisi dAriyattAe uvaNe / // 8 // taeNaM sA piyaMgubhAriyA NavAhaM mAsANa dAriyaM payAyA, gAma aMjU, sesaM / jahA de dattAe // 9 // taeNaM se vijayarAyA AsavAhaNiyAe NijAyamANe jahA - 14 gaNikA indrapura nagara ke bahuta se rAjA Izvara yAvat prabhRtika ko bahuta me cUNadi prayAga kara yAyat} . abhiyoga kara vaza meM kara pradhAna manuSya saMbaMdhi bhAgopabhoga bhogavatI vicaratI thI // 6 // taba vaha pRthavI zrI yA ima prakAra kA~garja kara bahuna prakAra papa kA samAyarana kara patIso ( 3500 ] varSa kA pUrNa AyuSya pAlakara kAla ke avamara meM kAla pUrNa kara chaDI pRthvI meM uttaSTa yAvIma mAgarAMpapa kI sthitipane utpanna huI // 7 // vahAM se nikalakara isa hI bRddhamAnapuH gara meM dhadara mAryavAhI kI priyaMgu bhAryA kI kuMkSI meM putrIpane utpanna huI // 8 // saba miyaMgu bhAryA na mahIne pUrNa hune putrikA janma diyA. usa kA aMjanAma sthApana kiyA. zeSa adhikAra maba davaracA kumArI jaisA jAnanA // 1 // taba ...zikAjAsAdaramahA sukhadava sahAyanI jvAlApramAdajI. For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + ekAdanamAMga viSAkasUtra kA prathama zrunaskandha vesamaNadatte tahA aMjU pAsai. gavaraM appANo aTThAvaevarei, jahA setalI. jAva aMjU bhAriyAe saddhiM upi jAva viharai // 10 // taeNaM tIse aMjadevIe aNNayAkayAi joNIsUle pAubbhUeyAdhi hotthA // 11 // taeNaM se vijayerAyA koDaMbiya purise saddAvei2ttA evaM bayAsI-gagchahaNaM devANupiyA ! vadamAgapura jayare siMghADaga jAva evaM vaya evaM khalu devANuppiyA! vijae rAyassa ajU devIe jANI sUle pAunbhUe,jANaM icchavaha vijagamitra rAjA azva kahA nImina nikalA thA jaise vaizrayaNa rAjAne devadattA ko dekhIthI taisetI vijaya mitra rAjana aMjUnyA ko dekhI, jisa meM vizeSa itanA vaizravaNa gajAne putra keliye yAcanA karAi thI aura isane apane liye yAcanA karAi, jisa prakAra jJa.tA sUtra meM tAlI pradhAnane karAI thI. yAvat aMjU bhAryA ke mAtha kara prasAda sukha bhoganA vicarane lgaa||10||n usa aMjasvI ko anpadA kisI vakta yonIzU kA roga utpanna huA ||11||nv jaya rAjA ke Tumpaka papa ko bulAkara yoM kahane lanA-he danAnupita? javA tu ra vRddhamAnapura nagara ke zRMA.Taka ya meM yAvat mahApaMtha meM mahA 2 zabda kara udyop| kage ki hinApita rAjA kI aMjAnIka yAnI roga utpanna huA hai,uo koi vaidyA de| ArAma karegA use vijaya kirAnA vA artha samara degA. kedumA pugI 3 hI prakAra udyopanA dukha vipAka kA dasarA adhyayana-aMjUrAnI kA? * For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 sivA 6 jAva ugyosai // 12 // tae se bahave vejAvA 6, imaM eyArUyaM socAjisamma jeNeva vijayarAyA teNeva uvAgacchai2ttA aMjae devIe bahave uppttiyaahiN| baddhihi pariNAme mANAicchati aMjae devIe joNIsale uvasAmitte No saMcAei uvasAmicae // 13 // taeNaM te bahave vijAyai jAhe No saMcAei aMjadevIe joNIsUle uvasAmittae tAsaMtA taMtA jAmeva disi pAubbhayA tAmevadisiM paDigayA // 14 // taeNaM sA aMjadevI tAye veyaNAe abhibhayA sama.NI sukkAmukkhA himmaMsA kaTThAI kalaNAiM pIsarAi pilavai // 15 // evaM khalu goyamA ! aMjadevI purA jAva viharai // 16 // aMjaNaM bhaMte devIe kAlamAse kAlaMkiccA kI // 12 // taba ve bahuta vaidya vaidya ke putroM vagaire auSadha zAstrAdi lekara vijayamitra rAjA ke pAsa Aye, Akara aMjadevI kI cikitsA utpatiyAdi cAroM prakAra kI buddhI prajyaMkara karI parantu aMjadevI kI yonIzala upazamAne-gamAne samartha nahIM huve. taba ve vaidhAdiyake atIhIthaka kara jisa dizA se Aye the usa dizA apane ghara pIchegaye // 14 // taba vaha aMjUdevI usa vedanAkI sanmakharDaI sUkI bhukI rakta mAMsa rahita kakASTha bhata ho karuNA janaka zabda karatI he gautama ! tumane dekhI vaisI vicara rahI hai // 15 // yo nizcaya rahe gautama ! aMjUdevI pUrva janma ke upArjana kiye huye karmake phala isa prakAra bhogavatI vicara rahI hai||16||aho / anuvAdaka-bAlagrahmacArI muni zrI amolaka RSijI - prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdanI * For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 48+ ekAdazamAMga vipAka sUtra kA prathama zrutaskandha 18+ kahiMgachirhiti karhi uvavajjahiMti ? goyamA ! aMjUNadevI uivAsAI paramAu pAlItA kAlamAse kAlaMkiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyattAe ubavaNe, evaM saMsAro jahA paDhamo tahA yavvaM jAtra vaNarasaIsANaM taoanaMtaraM ucaTTittA sanbao bhadreNayare mayUrattAe paccAyAhiMti, seNaM tatthasAuNiehiM bahiesamANe tattheva savao bhadreNayare seThikulaMsi puttatAya paccAhiMti, seNaM tattha umukkabAlabhAvaM tahArUvA therANaM aMtie kevaliMbohiM bujjhirhiti 2, pavvajjA, sohamme seNaM tAo devalogAo bhagavAna ! aMjUdevI kAla ke avasara pUrNa kAlakara kahAM jAyegI kahAM utpanna hovegI ? he gautama! aMjadevI naye (90) varSa kA pUrNa AyuSya pAlakara kAla ke avasara meM kAla pUrNa kara, isa ratnaprabhA pRthvI meM nerIye pane utpanna hogI. yoM prathama adhyayana meM kaha mujaba mRgAputrI kI taraha saMsAra paribhramaNa karegI. yAvat vanaspati kAya meM utpanna ho vahAM se aMtara rahita nikalakara sarvotabhadra nagara meM mayUrapane utpanna hogA, vahAM cIDImAra ke hAtha meM mRtyu pAkara vahIM usa hI sarvatobhadra nagara meM zeTha ke ghara meM ( putra ne utpanna hogA, vahA~ vAlyA vasthA se mukta ho yauvana avasthA prApta huve tathArUpa sthavira ke pAsa kevalI praNita dharma se vodhita ho dIkSA aMgIkAra kara AyuSya pUrNa kara saudharma devaloka meM devatA hogI / For Personal & Private Use Only 403 duHkha vipAka kA dasavA adhyayana-aMjUrAnI kA 179 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 43 anuvAdaka bAlagrahmacArI muni zrI amolaka RSijI AukkhaNaM 3 kahiM gaccharhiti karhi uvayanirhiti ? goyamA ! mahAvidehavAse jahA paDhamo jAtra simjhihiti jAtra aMtakArhiti // 17 // evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatte dunivAgANaM danamasma ajjhayaNasna ayamaTThe paNNatte // sevaM bhaMte ! bhaceti || dasamaM ajha sambha mattaM / viga dasa ajjhavaNasu paDhamo suyakkhaMdho sambhatto // 1 // aho bhagavAna ! vahAM se AyuSta bhavasthitI kSayakara kahAM jAyeMgA ? he gautama! mahAvideha kSetra meM prathama adhyayana meM RDe mAphaka siddha buddha mukta hogA yAvat saba duHkha kA anta karegA / / 17 / / itei dazavA aMjU devI kA adhyaya / samaHpta // 10 // yoM nizcaya he jaMbu ! zramaNa yAvat mukti padhAre unone duHkhavipAka { ke dazavA adhyayakA yaha arthakahA || vahitI bhagavAna !|ita duHkhavipAka sUtra samAptam // 13 // * iti duHkhavipAka nAmaka prathama * // zrutaskandha samAptam // For Personal & Private Use Only # prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA sukhadevasahAyatrI jvAlAmajI * 1.80 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : // dvitIya zrutaskandha-sukha vipAka // ekAdazamAMga-bipAkasUtra kA dvitiya zruta skandha ahabIya suyakhaMdhaM / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM, rAyagihaNayare, guNasile ceie, muhammo samosar3e, jaMbU jAva pajjuvAsaMti evaM vayAsI-jaiNa bhaMte ! samaNeNaM jAva hai saMpatteNaM duhavivAgANa ayamaddhe paNNatte, suhavivAgANaM bhaMte ! samajeNa jAva sapatteNaM ke aTe paNNatte ? // 1 // taeNaM se suhamma aNagAre jaMbU ! aNagAraM evaM vayAsI evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM dasa ajjhayaNA paNNattA atha dUsarA zrutskandha mukha vika prAraMbha / / usa kAla usa samaya meM rAjagrAhI nAma kI nagarI thI, jisa ke IzAna kauna meM guNamilA nAmakA caityathA.vahAM zrI sudharmA svAmI padhAre,inake ziSya jaMbU svAmI vaMdanA namaskAra kara sevA karate isa prakAra bole yadi aho bhagavAna zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmI. yAvat mokSa padhAre :unAne daHkha-vipAka ke daza adhyayana kahe ve to maiM ne zravaNa kiye, aba aho bhagavAna ! zramaNa yavAt makti pdhaare| unoce sukha vipAka kA kyA artha kahA hai ? // 1 // taba sudharmAsvAmI. jaMbUsvAmI se : aimA bole-yoM nizcaya he jaMbU!zramaNa yAvat mukti padhAra unoMne sukha vipAka ke daza adhyayana kara hai,una ke nAma-1 subAhu kumAra kA, 2 bhadra nandI kumAra kA, 3. sujAta kumAra kA, 4 subAsaba kumAra kA, 5 jinadAsa .kupAra 14 sukha vimAka kA-pahilA adhyayana subAhukucArakA / For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI - taMjahA-(gAhA)-subAhu,2bhaddaNaMdI,3 sujAe.4suvAsave. 5 taheba jiNadAse // 6 ghaNapa. tiya 7 mahanyalo, 8 bhaddaNaMdI, 9 mahacaMde, 10 varadatte // 1 // 2 // jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM dasa ajjhayaNA paNNattA; paDhamassaNaM bhaMte ! ajjhayaNassa suhavivAgANaM jAva saMpatteNaM ke aTTha paNNase // 3 // taeNaM se suhamme aNagAre jaMbU ! aNagAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaMsamaeNaM hatthIsIseNAmaM Nayare hotthA riddhasthamiya, // 2 // tatthaNaM hatthIsIsarasaNayarassa bahiyA uttarapuracchimedisIbhAe esthaNaM puSphakaraMDae NAma ujANe hotthA, savvauya // kA, dhanapani kumAra kA, 7 mahAbala kumAra kA. 8 bhadranandI kumAra kA, 9 mahAcandra kumAra kA, aura 11. vara kumAra kA, // 2 // yadi aho bhagavAn ! zramaNa bhanavaMta yAvat mokSa padhAre unoMne sukhavipAka al ke daza adhyayana kahe hai, to ahoM bhagavAna! prathama adhyayana kA kyA artha khaa?||3|| taba mudharma anagAra jaMdhU anagAra se aisA bole-yoM nizcaya he jaMbU ! usa kAla uma samaya meM hastizIrSa nAma kA gagara Rddhi smRddhi kara saMyukta thA. // 4 // tahAM hasti zirSa nagara ke pAhira ucara aura pUrva dizAke bIca-IzAna kauna meM puSpakaraMDa nAma kA udhyAna thA, usa meM marva Rtu kI vastu prApta hotIthI, jahAM kRtapAlabanamiya nAma ke yakSa kA yakSAya tana ( devAlaya ) yA vaha divya prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mumbadevasahAyanI jvAlApasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ekAdazamAMga-vipAka sUtrakA dvitIya zrutskandha82 - tattha keyavayaNamAlA piyarasa jakkhassa jakvAyataNe hotthA, divve // 5 // tatthaNaM hatthIsIse Nayare adINasattUNAmaM rAyAhotthA, mahayA // 6 // adINasattussaraNNo dhAraNApAmokkhANaM devIsahassaM uroheyAtrI hotthaa|| 7 // taeNaMsA dhAraNIdevI aNNayA kayAi taMsi tArisagaMli vAsa bhavaNaMsi sIhaM sumiNaM jahA mehajammaNaM, tahA bhANiyabdha, gavaraM subAhukumAraM jAva alaMbhogasamatthaMvAvijANaMti 2 ttA ammA piyaro paMcayAsAyavaDiMsagavAsAyaI karei 2 ttA abbhugaya bhavaNaM evaM jahAM mahavvala. prasiddhi pAyA huvA thA // 5 // tahAM hastizIrSa nagara meM adInazatru nAma kA rAjA rAjya karatA thA vaha mahAhimavaMta parvata samAna thA // // usa adIna zatru rAjA ke dhAranI pramukha eka hajAra vIrAnIyoM thii| ||7||b vaha dhAranI rAnI anyadA kisI vakta punyavaMta ke zayana karane yogya bhuvana [ghara ] meM sukha zaiyyA meM mUtI huI siMhakA svapana dekhA, jisa prakAra meghakumAra kA janma kA adhikAra jJAtA mUtra meM kahA hai taise yahA~ bhI kahanA, jisa meM itanA vizeSa-muvAhu kumAra nAma sthApana kiyA, yAvat saMpUrNa bhoga Fbhogapane samartha huvA jAnakara usake mAtA pitAne pAMcaso prasAda zikharabaMda karAye, una pAMcaso prasAdo ke. madhya meM eka ati UMcA bhugna karAyA. jisa prakAra bhagavatI mUtra meM mAvala rAjA ko pAMcaso kanyA +pAnIprANa karAnekA adhikAra kahA hai taisehI yahAM bhI jAnanA jisa meM itanA vizeSa-puSpacUlA pramukha pAMcaso meM sukha vipAka kA-pahilA madhyayana-subAhu maramanawaranan For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuvAdaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI saraNo varaM puSpacUlA pAmokkhANaM paMcaNDaM rAyavarakaNha syANaM egadivaseNaM pANi giNhAve, taba paMcasayadAto jAtra upi pAsAya varagae phuTTa jAva viharai // 8 // kANaM te samaeNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM samomaraNaM, parisANiggayA, adINasattU jahA koNie Niggae, subAhuvi jahA jamAlI jahA raheNaM Niggae, jAva dhamma kahio, yA parisA paDigayA // 9 // taeNaM se subAhukumAre samaNassa bhagavao mahAvIra aMtira dhammaM soccANisamma haTTa tuTThe, uTThae uTTheitA jAva evaM vayAsIsaddahAmiNa bhaMte ! niggaMthe pAvayaNaM jahANaM devANuppiyA ! atie bahave rAIsara jAva rAjA kI pradhAna kaMnyA ke sAtha ekahI dina pAnI grahaNa karAyA, taisehI pAMcaso 2 suvarNakI rUpakI yAvat 128 bolakA dAya jAdiyA yAvat prasAda ke Upara pAMcoM indriya se viSaya sukhopabhoga bhogavate vicArane lage // 8 // upa kAla usa samaya meM zramaNa bhagamaMta mahAvIra svAmI samosare, pariSadA darzanArtha AI, jinazatru rAjAbhI koNika rAjAkI taraha AyA, subAhukumAra bhI jamAlI kSatrIkumArakI taraha rathArUDha ho AyA, dharmakathA kahI rAjA pariSadA pIchIMga // 1 // tatra subAhukumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrasvAmI ke pAsa dharma zravaNa kara harSa tuSTa AnandapAyA uThakhaDA huvA vaMdanA namaskArakara yAvat yoM bolA- aho bhagavAna ! maiMne nigrantha pravanakA zradhAna kiyA, jaisA devAnumiyA ne kahA vaisA hI hai; yadi devA ke pAsa to bahuta se rAjA yuvarAjAdi rAjA / * * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only 184 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : sUtra sUtra kA dvitiya zrutaskandha ppabhiiyo muMDe bhavittA, aNAo aNagAriyaM evaiyA, No khalu ahaM tahA saMcAebhi muM. bhakttiA AgArAo aNagAriya pavvattie, ahaNaM devANuppiyA aMtie paMcANubbaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajissAmi ? ahAmuhaM devANuppiyA ! mapaDibaddhaM karei // 10 // taeNaM se subAhu kumAre samaNassa bhagavaA mahAvIrasa aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikhAvazyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajai 2ttA, tameva duruhai 2 ttA jAmavadisiM pAubbhUyA tAmevadisaM paDigae // 11 // teNa kAleNaM teNaMsamaeNaM jeTe iMdabhUI jAva evaM vayAsIahoNaM bhaMte ! subAhu kumAre choDakara sAdhupanA aGgIkAra karate haiM parantu nizcaya meM taisA muNDitaho ghara choDakara anagAra hone sAdhu-canane ko samartha nahIM huM meM to devANupriyAke pAsa pAMca aNuAta sAta zikSAvrata rUpa bAraha prakArakA jo gRhasthakA dharma hai usa ko aGgIkAra karaNAcAtA? bhagavaMta kahA he devANu prayA! jisa prakAra sukha ho usa prakAraM karo dharma kArya meM pratibandha-DhIlamatakaro // 10 // tava subAhukumAra zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmIjI ke pAsa pAMca anuvrata sAta zikSAbata bAre prakAra kA zrAvaka kA dharma aGgIkAra kithA, aMgIkAra kara taise hI thAruDha ho jisa dizA se AyAthA usa dizA pIchA gapA // 11 // usa kAla uma samaya meM 'zramagavaMta ke baDeziSya indrabhUti-gautama svAmI jI bhagavaMta ko vaMdanA namaskArakara yoM bole-aho iti / sukhavipAka kA pahilA adhyayana sudhA hukumAra kA artha For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iTe-i8 rUbe, katai-kaMtarUve, pie-pierUve, maNuNe-maNANe, some, subhage, piyasipI, surUve bahujaNassa viyaNaM bhaMte! subAhu kumAre iSTerakate some4 sAhujaNassa viyaNaM,bhate! subahukumAre i8 iTTharUveya jAva surUve subAhukumAreNaM bhaMte ! imeyArUve urAlA mANussariddhI kiNNAladdhA kiNNApattA kiNNA Abhi samaNNAgayA, kovAesa Asi putrabhava jAva samaNNA gayA ? // 12 // evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaMsamaeNaM harSAzcarya hai ki aho bhagavaMta ! bahuta logoM meM sarvAdhika sAhukumAra iSTakArI iSTakArI rUpavAlA, kaMtakArI kantakArI rUpavAlA, piyakArI priyakArI rUpavAlA, manojJayanAma saumya - candamA samAna saubhAgyavaMta, motpAdaka sundara darzanI svarUpa zobhanikAkAra, dekhane meM AyA, aho bhadaMta ! subAhukumAra iSTakArI ballabhakArI acchA, kAmanIya saumya-audAra yAvat murUpa, aho bhadaMta ! muvA hukumAra ko isa prakAra udAra pradhAna manuSya kI Rddhi kisa prakAra kI karanI karane se milI hai kisa prakAra prAptahuI hai kisa hetuse, bhogavane manmukha AI, subAhukumAra parabhava meM kauna thA yAvat kyA nAma va kyA gautra thA kahAM rahatA thA, kyA isane acchA padArtha supAtradAnadiyA, kyA isane phAmuka AhArAdi bhogavA, kyA imane uttamAcAra samAcArana kiyA, kisa prakAra mAdhu zrAvaka ke pAsa dharma zravaNa kiyA, jima se mubAhakupAra ko ima kapakAra kI pradhAna manuSya sambandhI Rddhi milI prAptahaI samAva AI hai? // 12 // bhagavaMta bole-yoM 49 anuvAdaka-bAla brahmacArI muni zrI amolaka RSinI + prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwnaramnonvar ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA dvitiya zrutaskandha iheva jaMbUddIve 2 bhArahevAsa hathiNAure NAmaMNayare hotthA riddhItthamitha // 13 // tatthaNaM hathiNAure Nayare sahameNAma gAhAvai parivasai ar3e // 14 // teNaM kAlaNaM / teNaM samaeNaM dhammaghosANAmaM gherA jAi saMpaNNA jAva paMcahi samaNasaehiM saddhiM saMpari buDA puvANu purdiba caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe jeNeva hatthiNAure "yare jeNeva sahasaMbavaNe ujANe teNeva uvAgacchai 2 ttA ahA paDirUvaM uggahaM ugiNNai 2ttA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe hiraI // 15 // teNaMkAleNaM teNaMsamaeNaM dhammaghosANaM therANaM aMtavAsI sudatteNAma aNagAre, urAla jAva teyalese mAsemAseNaM nizca gautama ; usa kAla usa samaya meM isa hI jambU dvIpanAma ke dvIpa meM bharatakSetra meM hastinApura nAma kA nagara Rddhi smRddhi saMyukta thA // 16 // usa hastinApura nagara meM mumukhanAma kA gAthApati rahatA thaa| vaha RddhivaMta thA // 15 // usa kAla uma samama meM dharmaghoSanAma ke sthavira jAti saMpanna kulasaMpanna yAvata pA~caso sAdhuoM ke sAtha parivare huve, pUrvAnu pUrvAnu calate huve grAmAnugrAma ullaMghate huce sukha sukha se vicarateM jahA~ hastAnapura nagara kA jahAM sahazramba udhyAna thA tahAM Aye Akara yathA pratirUpa sAdhu ko kalye baimA avagraha-AjJA grahaNakara saMyama tapakara apanI AtmA ko bhavate huve vicarane lage // 15 // uma kAla usa samaya meM dharmaghoSa stharavara ke antevAsI mudattanAma ke anagAra audara- pradhAna tapa ke karanevAle yAvat sukha vipAkakA-pahilA adhyayana-mubAhu kumArakA ' For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. anugadakAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI + khamamANe vihri|| 16 // taeNa se saddatte aNagAre mAsakhamaNarasa pAraNagaMsi paDhamaM pArasie sajhAyaM karei, jahA goyamasAmI taheva dhammaghosathere Apucchai 3 ttA jAva aDamANe sumuhassa gAhAvaissAgahaM aNupavitu // 27 // taeNaM se sumuhagAhAvaI kule sudatte aNagAre ejamANaM pAsai haTe tuDhe AsaNAo abbhuTei 2ttA pAyapIDhAo paccArUhai 2 ttA pAduyAomuyai 2 ttA egasaDiyaM uttarAsaMgaM kareittA 2 tA sudattaM aNagAraM satapAyAI aNugacchai 2 ttA tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei2 tapa ke prabhAva se utpanna huI tejolezyoM ko guptakara rakhane vAle mAMsamAMsa kSamaNa tapa karate vicarate the // 16 // taba ve sudatta anagAra mAMsa kSamanopavAsa ke pArane ke dina prathama prahAra meM svadhyAya kI, dUsare pahara meM dhyAna kiyA tIsare prahara meM gautama svAmIjI kI taraha dharmaghoSa sthAvira ko pUchakara yAmat bhIkSArtha phirate huve sumukha gAthApati ke ghara meM praveza kiyA // 17 // taba sumukha gAthApati apane ghara meM sudatta anagAra ko Ate huye dekhakara harSa santopapAyA, Asana chADakara khaDA huA, pAdapIThakA meM nIce utarakara pAMva meM se pagarakhA nikAlI, phira bIca meM nahIM sIvA huvA enA ekapATasATika-stra kA utarAsana kiyA mukhakI yatnAkara ke sudana anagAra ke sanmukha sAta ATha pAMva jAkara tIna vakta dono hAthajoDa pradakSiNAvarta mastapara phirAkara vaMdanA namaskAra kiyA. vaMdanA namaskAra kara vistIrNa anna pAnI pakAna mukhavAsa * prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdanI * For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vaidai NamaMsai 2ttA viuleNaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paDilAbhe sAmIti tuddhe||18||tennN kA tassa samuhassa teNaM dabbasuddheNaM dAyakasuddhaNaM paDiggaha suddhaNaM tibiheNaM tikaraNasuddheNaM sudatteaNagAre paDilAbhie samANe saMsAra parittIkae, maNussAueNibaMdha gihesiyaM se| imAiM paMcadivvAI pAubbhUyAiM taMjahA-vasuhArabuTThI, dasavaNNe kumameNivAtie, 4 . celukhevakarai, AhayAo devaduMdubhIyA aMtarAviyaNaM AgAsaMsi-ahodANaM 2 ghuTTeya, cAroM prakAra kA AhAra kA dAnadete pahilI saMtuSTa huvA, // 18 // taba phira vaha sumakha gAthApati dravyazuddha F arthAt jo dravyadAna meM diyAjAtA vaha bhI phramuka nirdoSa tapasaMyaya kI jJAna kI vRddhi karanevAlA, dAtAra zuddha arthAta dAnadenevAlA bhI vizuddha nirmala-dravyaphala kI vAMchA rahina udAra pariNAma sahita, aura paDigrAhi bhI zuddha-arthAt vaha dAnadrahaNa karanevAla bhI zuddha saMyamapAlaka saMjamanirvAha ke artha loluptatA rahita AhAra grahaNa karanevAle, yoM tInoM prakAra ke yogya uttama mile. aura mana meM utsahA mahita, vacana se gagAnuvAda karatA, kAya se aDhalakadetA, yoM tInoM karaNazuddha sudattaaNagAra ko pratilAbhatA-dAna detA huvA saMsArako parata kiyA arthAt saMsAra paribhramaNa ko pRSTadI mokSa ke sanmukha huvA. vahAM hI manuSyAyu kA bandha kiyA. usa vakta vahA~ uma mumukha gAthApati ke ghara meM pAMca pradhAna dravya pragaTa hube, una ke nAma-sADhI bADe koDI sone kI pAMca varNake acita vaikraya banAye phUloM kI-kSAmAlAdi uttamavastroMkI-vRSTIhuI, AkAzameM ekAdazamAMga-vipAka mUtrakA dvitIya zrutaskandha 10884 sukha vipAkakA pahilA adhyayana-subAhu kumAra kA For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4: anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka jI hathiNAre siMghADaga jAba pahesu bahujaNo aNNamaNNassa evaM AikkhaMi ghaNNeNaM devAppie! sumuheNaM gAhAbai jAva taMghaNNeNa devANuppie ! sumuhe gAhA // 19 // taNaM se sumuhegAhAi bahuhiMvAsasayAI AuyaMpAlai 2ttA kAlamAse kAlaMkiccA ihetra hatthisiya yara adINasattussaraNNAM dhAriNI devIM kucchisi puttattA uvaNNA // 20 // taNaM sA dhAriNI devI saghaNijAMsa suttajAgarA AhIramANI 2 duMdubhI kA nAda huvA aura AkAza meM rahe huve devoM mahAdAnam 2 aisA nirghoSa zabda karane lage. hastinApura nagara ke zrRMgATaka paMtha meM zrIvaTa cauvaTa yAvat mahApaMtha meM bahuta logoM mila 2 kara paraspara bAta karane lge| ki hai devAnupriyA ! sumukha gAthApatiko ghamya hai, ki jisane isaprakAra uttama prakAra kA dAnadiyA aime uttama sAMdhu ko pratilAbha isaliye dhanya hai sumukha gAthApati ko ! // 19 // taba phira sumukha gAthApati bahuta varSa kA AyuSya pAlakara kAla ke avasara meM kAla pUrNakara, isa hI jaMbUdvIpa ke bharata kSetra ke ise { ho hastizIrSa nagara meM adIna zatru rAjA kI dhAranI rAnI ke kUMkSI meM putrapane utpanna huvA // 20 // taba dhAranI devIne sukha zaiyyA meM sutI huI kucha nidrA meM kucha jAgrata ipatnidrA Ate taise hI pUrvokta prakAra kezarIsiha kA svama avalokana kiyA aura adhikAra saba pUrvokta prakAra jAnanA yAvat pAdoM para sukha * For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjA bahAdura lAlA sukhadeva mahAyajI jvAlAmasAdajI 110 ( Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ekAdazanAMga -vipAkasUtra kA dvitiya zrutaskandha - taheva sIhaM pAsai, setaM taMce jAva upipAsai vihrNti-|| 21 // evaM khalu goyamA! . sabAhuNA imA eyArUbA mANussariddhI laDApattA abhisamaNNAgayA // 22 // pabhaNaM bhaMte ? subAhukumAre devANuppiyANaM aMtie muMDebhavittA AgArAo aNagAriyaM pavaittae ? hetA pabhU // 23 // taeNaM se bhagavaM goyame ? samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdai NamaMsai2ttA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe viharai // 24 // taeNaM samaNe . bhagavaM mahAvIre aNNayAkayAi hatthIsIsaoNayarAo pupphakaraMDAo ujjANAo keyavaNa jakkhayaNAo paDinikkhamai 2ttA vahiyA jaNavaha vihAraM viharai // 25 // bhogavanA vicaratA hai // 21 // yoM nizcaya he gautama ! subAhu kumArane pUrvajanma meM isa prakAra acchI karanI karane se manuSya sambandhI Rddhi milI hai prApta huI hai, sanmukha AI hai // 22 // aho bhagazAna ! mubAhu kumAra gRhasthA vAsa DoDakara devAnupiyA ke pAsa muNDiMta ho dIkSAlene samartha hai kyA?hAM gautamImubAhu pAra dikSA grahaNa karegA // 23 ||vr phira bhagavaMta gautama svamIjI zramaNa bhagavaMna mahAvIra svAmIjIko -vaMdanA namaskAra kara tapa saMyama se apanI AtmAko bhAvate huve vicarane lage // 24 // tava apeNa bhagavata zrIbahAvIra svAmIjI anyadA kisIvakta hastizIrSa nagara ke puSpakaraMDa udhyAna ke kRtavanamAlI yakSake yakSAyatana se nikale nikala kara bAhira janapada deza meM vihAra karane lage / / 25 / / taba sarAhakamara zrama sukhavipAkakA pahilA adhyayana-subAhakumAra kA | For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 4anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI" taeNaM se subAhukumAre samaNovAsae jAe abhigaya jIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharai // 26 // taeNaM se subAhukumAre aNNayAkayAi caudarasaTThamuddiTTha puNNamA siNIsu jeNeva poshasAlA teNeva uvAgacchai 2 ttA posahasAlaM pamajjai 2 ttA uccArapAsavaNaM bhUmipaDilehe 2 ttA dabbhasaMthAraM saMtharai 2 ttA dabbhasaMthAraM durUhai 2 ttA aTThamaMbhattaM giNhai 2 ttA posahasAlAe posahie aTThamabhattieposahaM paDijAgaramANe viharai // 27 // tassa subAhussakumArassa puvvarattavarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANasta, imeyArUve ajjhathie samupappaNe-dhaNNApAM te gAmAgaraNagara jAva . * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyanI jvAlA prasAdajI * No pAsaka sAdhukA bhaktAvanA, jIva ajIva Adi navatatvakA jAna huA yAvatU caudaha prakAra kA dAna pratilAbhanA huA nicarane lagA // 26 // taba subAhukAra anyadA kisivakta turdazI amAvazyA aSTamI pUrNimAke dina jahAM poSadhazAlA hai tahAM AyA. Akara, poSadhazAlAko rajoharaNase pUMjakara uccAra-bar3InIta pAsaNa laghunIta pariThAyanekI bhUmIkA parDilehI, paDilahakara dArma (pagala) kA saMthArA vicchona bichAkara darbha baMdhAre para baiThakara aSTamabhakta ( telekA tapa ] grahaNa kiyA, grahaNakara aSTabhakta-telekA poSadhavata grahaNakara dharma jAgaranA jAgatA huA viprnelgaa|| 27 // taba usa subAhukumarako AdhArAtrI vyatIta hu dharma jAgaraNA jAga te hu isa prakAra adhyavasAya utpanna huA dhanya hai usa grAma nagara 1 / For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 43 ekAdazamAMga- vipAkasUtra kA dvitIya zrutaskandha - sasA jatthaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre viharai, ghaNNANaM terAIsara jeNaM samaNassa aMtiemuMDA jAva pavvayaMti, ghaNNANaM terAIsara jeNaM samaNassa aMtie paMcANuJcatiyaM jAtra gihidhammaM paDivajjai. dhaNNANaM terAIsara jeNaM samaNassa aMtie dhammaM suNei // aNaM samaNe bhagavaM mahAvIre puvvANupurvi jAba dUiz2amANe ihamAgacchejA jAna viharijA taoNaM ahaM samaNassa aMtie muMDebhavittA jAna pAejA // 28 // ta samaNe bhagavaM mahAvIre subAhussa kumArasta imaM eyArUvaM ajjhatthiyaM jAtra viyANitA yAvat sanIsa ko jahAM bhramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI vicarate haiM, pati Adi ko jo zravaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ke pApa muNDita he una rAjA izvarAdi ko jo zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ke grahastha kA dharma dhArana karate haiM, dhanya hai una rAjA IzvazAde ko karate haiM; yadi zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI pUrvAnu pUrva calate huve bhAvate vicaraMto meM bhI zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ke pAsa muNDita ho dIkSA dhArana karUM // 28 zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmIne subAhu kupAra ke isa prakAra ke adhyavasAya ko jAne, aura pUrvAnupU dhanya hai una rAjA Izvara zeTha senA hote haiM. yAvat dIkSA dhArana karate haiM, dhanya pAsa pAMca anunA sAta zikSAtratarUpa jo zravaNa bhagavaMta ke pAsa dharma zravaNa yahAM padhArakara tapa saMyama se mAtmA ta For Personal & Private Use Only / 48 sukhavipAka kA pADelA adhyayana-suhukuhAra kA 193 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 48 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI vANuputra caramANe jAtra duijamANe jeNeva hatthIsIse Nayare jeNeva pupphakaraMDae ujjANe jeNeva kayavaNamAlA piyarasa jakkharasa jakkhAyataNe teNeva uvAgaccha 2ttA ahApaDivaM uggaha ugivhatA saMjameNaM tavasA jAba viharai // 29 // parisA rAyA niggao, taNaM tassa subAhussa kumArassa taMmahayA jahA paDhamaM tahA niggayA dhammohio parisArAyA paDigayA || 3 * // eNaM se subAhukumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhammaMsaccA NisammahaTTu jahA meho, tahA ammApiyaro Apucchara, nikkhamaNAbhiseo grAmanugrAma ullaMghate jahAM hastizIrSa nagara jahAM puSpakaraMDa udhyAna jahAM kRtavana mAlI yakSakA yakSAyatana thA tAM Aye, Akara yathA pratirUpa sAdhu ke yogya avagraha avagAhakara grahaNakara saMjama tapakara apanI AtmA ko bhAvate huve vicarane lage // 29 // pariSadA darzanArtha AI, taba subAhu kumAra mahA aDaMbara kara pahile kI tarehI baMda karane gayA, dharmakathA kahI, pariSadA pIchI gaI // 30 // tatra subAhu kumAra zramaNa bhagavaMta ke pAsa dharma zravaNakara avadhAra kara hRSa tuSTa Anandita huvA jisa prakAra kara meghakumArane apane mAtapitA se pucchA, praznottara huvA isa hI prakAra praznottara hune hunA yAvat anagAra-sAdhu huvA, iryAsamitI samatA yAvat brahmacArI banA, // dIkSA utsava bhI taise hI 31 // saba vaha subAhu For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI 194 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazamAMga-vipAkasUtra kA dvitIya zrutaskandha taheva aNagAre jAe, iriyAsamie jAva baMbhayArI // 31 // taeNaM se subAhuaNagAre samaNasma bhagavao mahAvIrassa tahAruvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasaaMgAI ahijai 2 ttA bahuhiM cautthachaTThama tabo vihANeNaM appANaM bhAkittA bahuhivAsAI samaNapariyAgaM pAuNittA, mAtiyAe salehaNAe appANaM jhUsitA sarTi bhattAiM aNasaNAI chedittA Aloiya paDikaMte samAhipatte kAlamApte kAlaMkiccA sohammakappe devattAe ubavaNNe // 32 // seNaM tAo devalogAo AukkhaeNaM anagAra zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmAjI ke samIpa rahane vAle tathArUpa sthavira ke pAsa sAmAyika Adika igyAre aMgapaDhe, paDhakara bahuta prakAra cothabhakta-upavA velA telA Adi tapakarmopAdhAna se apanI AtmA ko bhAvate bahuta varSa sAdhupane kI paryAya kA pAlanakara, antima eka mahine kI saleSanA se pApAtmA kI jhosanAkara sATha bhakta anazana kA chedana kara AlocanA prakikramanAkara samAdhI prApta ho kAla ke avasara kAla kara ke saudharma devaloka meM devatApane utpanna huvA // 32 // vaha subAhu deva devaloka se yahAM kA bandhA AyuSya kA kSayakara devatA kA bhava kA kSayakara devatA kI sthiti kA kSayakara antara rahita cakkara manuSyapane ko prAptahogA, kevalI praNita bodha se bodhita hogA, bodhita ho tathArUpa sthapirapAsa maNita ho sukha vipAkA-pahilA adhyayana-subAhukumAra kA : For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI - bhavakkhaeNaM TThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaMcaittA mANurasaM viggahaM lAbhahiti kevalaM vohiM bujhiAhiti 2ttA tahArUvANaM therANaM aMtie muMDe jAva pavvaissai, seNaM tattha bahuhiM vAsAi samaNNa pariyAgaM pAuNihiti,Aloiya paDikaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA, 193 saNaMkumAkappe devattAe uvavapaNe: taomANussa pavajjA,baMbhaloe, mANussaM mahAsukke, mANussaM, AraNae, mANussaM, smvdsiddiN||sennN taoaNaMtaraM uvvahitA mahAvidehe jAva aDDA jahA daDhapaiNNe sijjhihiti // 33 // evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva sapattaNaM suhavivAgANaM yAvat dIkSAdhArana karegA. vaha vahAM bahuta varSa sAdhupanA pAlakara AlocanA patikramaNAkara samAdhI se kAla ke avasara kAla prApta ho sanatakumAra nAmaka tIsare devaloka meM devatA hogA, vahAM se cakkara manuSya hogA, dIkSAdhArana karegA, vahAM pAMcame brahmadevaloka meM devatA hogA, vahAM se manuSya ho saMyamalegA, vahAM se| sAtave mahAzukra devaloka meM devatA hogA, vahAM se phira manuSya hogA, saMyama kI ArAdhanA kara igya rave araNa meM devaloka meM devatA hogA,vahAM se phira manuSya ho saMyama kI ArAdhanA kara sarvArtha siddha nAmaka mahA-vimAna devatA hogA, vaha mubAhakumAra kA jIva vahAM se anantara nikalakara mahAvideha kSetra meM jana-legA,RddhiMvata hogA. jisa prakAra dRDhapratijJA kumAra kA kathana ubavAi sUtra meM kahA hai usahI prakAra yAle karma kA kSapakara , muktahogA nirvANapAvegA sarva duHkha kA aMtakaregA // 33 // yoM cizcaya * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. - For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhamassa ajjhayaNassa ayamadrupaNNatte timi // iti paDhamaajhayaNaM sammattaM // 1 // bitiyassa ukkhevao // evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usabhapure Nayare dhUmakaraMDagaujANe, dhaNNojakkho, dhaNNovahorayA, sarassaidevI, sumiNadaMsaNaM, kahaNAjamma-bAlataNaM-kalAuya-jomaNe pANiggahaNaM-dAu-pasAda-bhogAyaM jahAsubAhussaH Navara bhadanaMdIkumAre, sirIdevI pAmukkhANaM paMcasayA // 1 // sAmIssa samosaraNaM,sAvagadhamma 197 - he jaMbU ! zramaNa bhagavaMva zrI mahAvIra svAmInI mukti padhAre unoMne sukha vipAka kA prathama adhyayana kA isa prakAra artha kahA taisA hI maiM ne tere se kahA // iti subAhu kumAra kA prathama adhyayana samAm // 1 // hai dUtarA adhyayana-yoM nizcaya he jaMbU ! usa kAla usa samaya meM bRpabhapura nAma kA nagara kA vahAM stUbhakaraDa nAma kA, udhyAna thA, usameM dhanAyakSakA yakSayatana thA, vRSabha puranagara kA dhannAvaha nAmakA rAjAthA, usakI sarasvatI nAmakI rAnIthI, siMhakA svapna dekhA. svapnapAThaka se pachA. patrajannatsava havA. bAlyaka se mukta ho bahutarekalA kA abhyAsa kiyA, zrI devI Adi pAMcaso kanyA ke sAtha pAnI grahaNa kiyA. 5pAMcaso 2 dAtadI yAvat prasAdapara pAMcoM indrIya ke sukhopabhoga bhogavate vicArane lage, ityAdi sarva kathana subAhu kumAra jaisA jAnanA jisameM itanA nizepa ina kA bhadranandIkumAra nAma sthApana kiyA // 1 // ekAdazamAMga vipAka sUtrakA dvitIya zrutaskandha 42 sukha vipAka kA dUsarA adhyayana-subAhu kumAra kA ? For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yeonghwa artha 48 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + ||2||puvtrbhvpucchaa-mhaavidehe puMDarigaNanayarI vijayakumAre, jugabahutitthakare paDilA bhe mANussA u nivaDe ihaMuppaNNe, sesaM jahA subAhussa jAva mahAvidehe sijjhihiMti bujjhirhiti muccihitiM parinivvarhiti, savcadukkhaNa maMtakarihiMti // tritiyaM ajjhayaNaM sammataM // 2 // taccasukkhavao // vIraMpuranayaraM maNeoramaMujjANaM, vIrakaNhamitterAyA, siridevI; sujAte kumAre, balasirIpAmokkhANaM paMcasayA, sAMmIsamosarie // punvabhavapucchA zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmIjI samosare dharma kathA zravaNakara zrAvaka dharma aGgIkAra kiyA // 2 // gautama svAmIjIne pUrvabhava kI pRcchA kI bhagavaMtane pharamAyA - mahAvideha kSetra kI puMDarIkagaNI nagarI meM vijaya nAma kA rAjya putra thA, zrI yugabAhu tIrthaMkara ko pratilAbhe dAnadiyA manuSyajanma kA AyuSya baMdhakara yahAM utpanna huvA, zepa adhikAra saba subAhu kumAra jaisA jAnanA yAtrat mahAvideha kSetra meM siddha hogA tahAM taka kaha denA || iti dUsarA bhadra nandI kumAra kA adhyayana samAptam // 2 // tIsarA adhyayana kA ukSepa | vIrapura nagara, manorama udhyAna, vIrakRSNa mitrarAjA zrIdevI rAnI sujAta nAmakA kupAra, balazrI pramukha pAMcaso kanyA ke sAtha pAnI grahaNa kiyA. bhagavaMta padhAre, zrAvaka bane, gautama svAmIne pUrva bhatra pUchA- bhagata ne kahA- ikSukAra nagarameM vRSabhadatta gAthApatine puSpadana anagArakA pratilAbhakara manuSya For Personal & Private Use Only prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI * 19. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na artha 48 ekAdazAMga vipAka sUtra kA dvitIya zrutaskandha usupAreNayare- usabhadatte gAhAvaI, pupphadatteaNagAre paDilAbhe, mANussAunibaDe, ihauppaNNe, jAva mahAvidehe sijjhirhiti // suhavivAge taiyaM ajjhayaNaM sammattaM // 3 // cauttharasa ukkhavao // vijayapuraMNayaraM, NaMdaNavaNaM ujjANe, asogojakkho, vAsavada terAyA, kaNhadevI, suvAsa kumAre, bhaddA mokkhaM paMcasayAdevI // jAva puvvabhavo kosaMbINayarI dhaNNapA'lo rAyA, vesamaNa bhadde aNagAre paDilA bhie, ihaM jAvasiDe // cautthaajjhayaNaM sammattaM // 4 // paMcamassa ukkhovao || sogaMdhiyAM NayarI, NIlAsoga ujjANe, sukAlo jakkho, vAsavadatta Ayubandhakara utpanna duvA] yAvat mahAvideha kSetra meM siddhabuddha mukta hogA / / iti sujAta kumAra kA tIsarA adhyayana // 3 // cauthA adhyayana kA ukSepa | vijayapura nagara, naMdanavana udyAna, Azoka yakSa. ( rAjA kRSNAdevI rAnI, suvAsa kumAra, bhadrA pramukha pAMcamo kanyA ke sAta pAnI grahaNa karAyA || pUrvabhava - kosaMbI nagarI dhanapAla rAjAne vaibhramaNa bhadra anagAra ko pratilAbhe, yahAM ( utpanna huvA, yAvat mahAvide kSetra meM siddha hogA // iti suvAsa kumAra kA cauthA adhyayana saMpUrNa // 4 // paMcatrA adhyayana kA ukSepa - saugandha kA nagarI, nIlAzoka udhyAna, sukAla yakSa, apratihata rAjA, { sukRSNAdeSI rAnI, mahAcandra kumAra, usake arahadatta bhAriyA. jisakA jinadAsa putra, tIrthakara padhAre // For Personal & Private Use Only 40 sukhavipAka kA 3-2 adhyayana- subAhukumAra kA 199 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmmmmmmmmmmmmm appaDihayorAyA, sukaNhAdevI, mahacaMdakumAre, tassa arahadattAbhAriyA, jiNadAsaputte, titthagarAgamaNaM, jiNadAso, puva bhavo-majjhimiyA NayarI, meharahorAyA, suhamme aNagAre paDilAbhie, jAva siddhe // paMcamaM ajjhayaNaM sammattaM // 5 // chaThussa ukkhevao kaNagapUraM gayaraM, seyAseyaM ujANe, vIrabhaddAjakkho, piyacaMdo rAyA subhaddAdevI, vesamaNe kumAre, jubarAyA, sirIdevI pAmakkhiA paMcasayA, titthagarAgamaNaM dhaNavai juvarAyaputto, jAva putraM bhavaM-maNivayA gayarI, mitorAyA, saMbha. tivijaya aNagAre paDilAbhie, jAva siddha // chaTuM ajjhayaNaM sammattaM // 6 // sattamassa ukAkhevo // mahApuraMNayaraM, rattAsogaM ujANaM, rattApAla jakkhA, balerAyA, subhaddA pUrvabhava-majjhimikA nagarI,megharatharAjA,saudharma ajagAra pratilAbhe yAvat siddhahuvAjindApakA pAMcavA adhyayana chahA adhIna kA ukSe kanakapura nagara, zvetAzoka udhyAna, kIrabhadrayakSa, priyacaMdrarAjA, subhadrAdevIrAnI, vaizramaNa kumAra yuvarAjA,zrIdevI pramukha500 kumaganI yonIrthakara padhAre,dhanavatI yuvarAjAkA putra / / pUrva bhava pUcchA. maNivayAnagarI,mitrarAjA,saMbhUtIvijaya anagAra pratilAbhe yAvat mukti prAptahuve ||dhnpti kA chaTThA yadhyAya // 6 // 10 sAtavA adhyAyana kA ukSepa-mahApuranagara, rattAzoka udhyAna, rakta pAla yakSa valanAme rAjA, subhadrA devA 49 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI. * prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 498+ ekAdazamAMga vipAka sUtrakA dvitIya zrutaskandha devI, mahAbale kumAre, rattavatIyAmokkhANaM paMcampA, titthagarAgamaNaM,jAva punabhavo-mANIpuraM Nayara,NAgadattegAhAvaI,iMdapure aNagAre paDilAbhie,jAva siddhe|| sattammaM a0s017|| aTumassa ukkhovao // mughosaM Nayara, devaramaNaM ujANaM, vIraseNojakkho, ajjuNorAyA ta. tavaidevI, bhaddanaMdIkumAre, sirIdevI pAmokkhANaM paMcasayA // jAva punabhavepucchA-mahAghose Nayare dhammaghosegAhAvai, dhammasIhe aNagAre paDilAbhe, jAva siddha // aTThamaM a0 sa0 // 8 // Navamassa ukkhevo|| capANayarI, puNNabhadde ujjANe, puNNabhaddejakkho.datterAyA,rattavaidevI, mahacaMdekumAra, juvarAyA, sirikaMtApAmokkhANaM paMcasayA, jAva puvvabhavo-tigicchi NayarI, rAnI mahAbala kumAra, raktAvatI pramugva 500 kumArAnI yoM // tIrthaMkara samavamare, pUrvabhava pucchA-mANIpura nagara, nAgadatta gAthApati, indradatta anagAra ko pratilAbhe, yAvat mokSapAye iti mahAbala kA sAtavA adhyayana samAptam // 7 // * AThayA adhyayana kA ukSepa-mughosa nagara, devaramaNa udhyAna, vIrasena yakSa, arjuna rAjA, talavatArAnI, bhadranandI kumAra, zrIdevI pramukha 500 3 kupArarAnI. purvabhava-mahAghoSa nagara, dharma ghoSa gAthApati, dharma siMha anagAra ko pratilAbhe yAvat mokSa pAyA // iti bhadranandIkA aSA adhyayana samApta 10 8 navamA andhA kA upa-bama nagarI, pUrNa bhadrayakSa sukha vipAka kA 6.9 adhyayana mubAhu kumAra kA For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiyasatturAyA, dhammavirati aNagAre paDilabhie jAka siddhe ||nnvmNajbhynnN sammattaM // 9 // jahaNaM dasamassa ukkhevao // evaM khalu jaMbu ! teNaM kAlaNaM teNaM samaeNaM sAeyaM NAmaM gayare hotthA, uttarakuru ujANe, pAsAmiyo jakkho, mittaNaMdIrAyA, sirikatAdevI, varadattakumAre, vIraseNApAmokkhANaM paMcasayAdevI, tityagarAgamaNaM, sAvagadhammaM // puvabhavo-sayAduvAre Nayare, vimalavAhaNerAyA, dhammarUi aNagAre padhilAbhie, mANussAu 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka. RSijI + * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI dattarAjA rattavatI rAnI mahAcandra kumAra yuvarAjA, zrIkAntA pramukha pAMcaso kumarAtIyoM // pUrvabhava-tigichI nagarI jitazatrurAjA, dharmavRti anagAra pratilAbhe,yAvat siddhhuve||iti mahAcaMdakA navavA adhyayana smaaptm|| ___ dazA adhyayana kA ukSepa-yoM nizcaya he jaMbU ! usa kAla usa samaya meM sAketa nagara thA uttarakura udhyAna, pAsAmIyakSa, mitranaMdIrAjA, zrIkaMtAdevI, varadattakumAra. vIrasenA pramukha pAMcaso kanyA se pAnI grahaNa karAyA // bhagavaMta zrI mahAvIra svAjI padhAre, varadattakumAra zrAvaka banA. gautama svAmIjIne pUrvabhava pUchA-bhagavaMta pharamAte haiM-zatadvArA nagarI ke vimala vAhanarAjAne dharmarucI anagAra ko pratilAbhakara nuSyAyu kA bandhakara yahAM utpanna huvA, aura zeSa adhikAra subAhu kumAra jaisA jAnanA, pauSadha meM bhagavaMta ke darzana kI cintabanA kI bhamavaMta padhAre, dIkSAdhArana kI, AyuSya pUrNa kara-prathama devaloka, wwwwwwwwwwwwanm For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ekAdazamAMga-vipAka sUtra kA dvitIya zrutaskandha baMdhe ihaM uppaNNe sesaM subAssa ciMtA jAva pavajjA, kappaMtare tao jAva sabasiDe, tao mahAvidehe jAva sijjhihiMti // dasamaM ajjhayaNaM sammattaM // 10 // * evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM dasamassa ajjhayaNassa ayama? paNNatte ||mevN bhaMte 2 // NamosayadevayAe vivAgasuyassa dosuyakkhaMdhA duhavivAga dasaa. jjhayaNA, suhavivAga dasaajjhayaNA, ekkArasagA dasamu ceva divasesu uddisijaMti, evaM suhavivAgovi sesaMjahA AyArassa // iti vivAgasuyaM ekArasamaM agaM smmtto||11|| manuSya, tIsarA devaloka, manuSya, pAMcavA devalo, manuSya, sAtabA devaloka, manuSya, navadhA devaloka, manuSya, gyAravA devaloka manuSya aura sarvartha siddha meM utpanna ho vahAM se mahAmideha kSetra meM janmale dIkSAle karma | kSayakara siddha hogA yAvat sarva duHkha kA anta karegA // yoM nizcaya he jaMbU ! zramaNa bhagavaMta yAvat mukti gaye jinone dazavA adhyayana kA yaha artha kahA, taimA hI meMne tere se kahA. tahati vacana aho bhagavAna Apane kahA taisA hI hai / / iti sukha vipAka kA dazavA adhyayana samAptam // 10 // + upasaMhAra-namaskAra hovo zrutadevako,vipAka mUtrake dozrutaskandha duHkha vipAkake daza adhyayana aura sukha vipAka-24 ke bhI daza madhyayana. igyArave aMga ke20 adhyayana prathayake daza adhyayana bhI daza dina meM vAMcane taisehI dUsare kedaza adhyayana bhI daza dina meM bAMcana, aura AcAraMga ke jaise jAnanA // iti mukha vipAka sUtra samAptam // 11 // 40 sukha vipAkakA-10-11adhyayana subAhukumArakA For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S . . . . . . . . . .. . Pratada iti Osdany ekA dazamAGa vipAka sUtra samAptam ........ 1 anuvAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI makAraka-rAjAbahAdaralAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. .. ..... - vIrAbda-2444 jeSTa pUrNimA candravAra. * pI . mra g eevariyory For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9.9.00.. .... HISAMAVOXIMESMORE zAstrodvAra prAraMbha vIrAbda 2442 jJAna paMcamI 2 5903RRIERRECE 3039332-28 11 Artic PRASAR PASPICES STREAL vipAka sUtra 12BSETERNATI zrI mahApAra jaina bhAradhanA keha, kobara FEAD999903:26 PATRE Nins Isist4 OTOS CEER F REEKS. samAptama .3 LEELAM kolI zAstroddhAra samApti vIrAbda 2446 vijayAdazamI 9.00000000000000 00000 Calkala.....9.466