Book Title: Prabhavik Purusho Part 01
Author(s): Mohanlal Dipchand Chokshi
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022905/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNa jo koikana Be web 08000 jAya che. A pachI te '' karI rahI ja kAraNa che Fra pragaTakato ane yama prasAra3 sabhA lAlAza, re prabhAvika puruSo | vIza rocaka kathAono saMgraha, ] zrI " Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premadIpaka graMthamALA puSe trIjuM. bae ' prabhAvaka puruSo * 40000 ) -Ara - [ "zrI jaina dharma prakAzanA pu. 4nAM aMka 12 mAthI pu. pada mAnAM aMka trIjA parvatamAM Avela 20 kathAnakeno sudhArAvadhArA sahitane saMgraha.] cer Arthika sahAyaka- chebhAizrI cunIlAla durlabhajI tathA tribhavana durlabhajI bhAvanagara IS 6 6 23 7 vebaka- mehanalAla dIpacaMda cekasI-muMbaI - na . . 1 y000000000000 0 0e+: 55 t - " prakAzaka - tA 10, zrI jainadharma prasAraka sabhA bhAvanagara, kane vIra saMvata 2469] . [ vikrama saMvata 1989 mudraka - zA. gulAbacaMda lallubhAI, zrI mahAdaya presa-bhAvanagara. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA 1. zAlibhadra zeTha 2. dhanyazreSThI anukramaNikA 5 3 20 3. kRtapuNya zeTha 4. metA 50 5. atimuktaka kumAra 77 6. zALa tathA mahAzALa 86 7. Ardra kumAra 93 8. draDhaprahArI 112 9. dazA bhadra 122 137 10. rAjiSa karaka DU 11. prasannacaMdra bhUpALa 168 12. udAyana rASi 182 - zreNikaputrA (4) 220 13. maMtrIzvara anaya kumAra 225 14. meghakumAra 23 15. halla ane vidha 270 16. na diSeNu 275 17. puNiyA zrAvaka 18. zreSThI suda na 19. ceDA mahArAsa 20. anAthI ni 297 318 48 423 upasa'hAra 438 thI 448 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 888888 - 7 900... revatAcaLatIrthodvAraka *00- @ @ etc eeeeeeeeeeee eeeee 66 :000007 sva AcAryazrI vijayanItisUrIzvarajI mahArAja 1000000ews * e Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha A, zrI vijayanItisUrIzvarajInA saMkSipta paricaya vi. sa. 1930 nA peAsa zudi 11 ne divase vAMkAneramAM temane janma thayA hatA. temanuM nAma nihAlaca'da ane mAtApitAnuM nAma phulacaMdabhAi tathA cothIbAi hatu. kuzAtra mRddhinA pariNAme temaNe aMgrejI ceAthA dheAraNa sudhIne vyavahArika abhyAsa apavayamAM ja karI lIdhA. pitAnI icchA temane AgaLa abhyAsa karAvavAnI hatI, paraMtu dhArmi ka vRttivALA ane sAMsAranI jaMjALathI chUTavA mAgatA nIhAlacaMdanI mane vrutti judI ja dizAmAM gati karI rahI hatI. mApatA tathA svajanavathI temanI abhilASA gupta na rahI zakI eTale temane sa MsArabaMdhanamAM khAMdhavA mATe temanA lagnAdikanI vAta pitAe temanI samakSa rajU karI. para Mtu saMyamavadhUne svIkAravAne IcchatA nIhAlacaMdabhAie teneA inakAra karyAM, temanI vairAgya bhAvanA vadhu ne vadhu vikasI tethI tee! gupacupa dharamAMthI cAlyA gayA. vi. sa. 1949 nA azADa zudi 11 ne divase maheravADA najIka svayaM ja sAdhuveza svIkArI lIdhA, cAmAsuM maheravADAmAM ja vyatIta karyuM, paraMtu vidhipUrvakanI dIkSA mATe temanuM mana talapApaDa catra lAgyuM. cemAsu UtaratAM ja tee umatA AvyA ane munizrI kAMtivijayajI pAse petAnA guru zro vijayajInA nAmathI vidhipUrvaka dIkSA grahaNa karI. bAda tee vaDanagara peAtAnA guru pAse AvyA ane sa 1950 nA mahA zudi ne divase temane vaDIdIkSA ApI muni zrI nItivijayajI tarIke jAhera karyA. kramekrame zAstrAbhyAsa ane gurunizrAmAM vihAra karatAM alpa samayamAM temanA zAstramedha vRddhi pAmyA. temanI vyAkhyAnakaLA paNa khIlI nIkaLI eTale zAsanedyotanAM sArAM sArAM kAryaM temanA upadezadvArA thavA lAgyAM, temanI AvI zaktithI raMjita thai vi. sa. 1962 na: kArtikavadi 11 nA rAja paMnyAsapa6 ane 1976 nA mAgazara suda 5 nA roja AcArya pada arpaNa karavAmAM Avyu. AcArya`pada maLatAM ja temane peAtAnI javAbadArInuM savizeSa bhAna thayu' ane sthaLe sthaLe vihAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI kusaMpa-kalezanA bIje naSTa karI aikya sthApyuM, pratiSThA karAvI, upadhAna mahotsava karAvyA, pAThazALAo sthApI, sevAsamAje UbhAM karAvyAM ane tIrthamahimA vadhAravA mATe vividha tirthonAM saMghe kaDhAvyA. temanA jIvananuM sauthI yazasvI kArya te revatAcaLa jIrNoddhAra. vi. saM. 1979 mAM A kArya temaNe hAtha dharyuM ane athAga parizrama ane upadezadvArA cha lAkhanA dravya-vyayethI temaNe te kArya sAMgopAMga pAra UtAryuM. bIjuM kArya te citoDagaDhanA bhavya jinAlayanA jIrNoddhAranuM karyuM. A uparAMta vi. saM. 1983 mAM nIkaLela kacha-giranAranA saMdhavI nagInadAsa karamacaMdanA saMdhamAM temaNe yazasvI hisso Ape hato. rAjanagaramAM bharAyelA sAdhu-saMmelana samaye paNa temanI salAha, sUcanA ane kAryakSamatA apUrva dRSTigocara thaI hatI. sAhitya-pracAra ane prakAzana pratye paNa temanuM durlakSa nahotuM. e ja hetuthI temaNe vi. saM. 1972 mAM pATaNamAM zrI hemacaMdrAcArya graMthamALA zarU karAvI. temanA jIvananuM eka mAtra lakSya hatuM vItarAgabhASita dharmane pracAra ane prAcIna tIrthono jIrNoddhAra. temanA pitAnA ziSyonI saMkhyA sattAvIza che jyAre praziSyo sahitanI saMkhyA totera jeTalI che. te ja temanI upadeza-zailI ane samajAvavAnI zaktinI sAbitI che. temaNe pitAnA jIvana daramiyAna 10 'charI 'pALatA sAthe kaDhAvyA, 22 upadhAne mahevo jyA, 9 vakhata pratiSThA-utsava karyo ane sevAnA kArya mATe 16 saMsthAonI sthApanA karI. vi. saM. 1998 nA posa vadi 3 nA roja temano amara AtmA mevADanA pavitra tIrtha ekaliMgajImAM A vinazvara dehano tyAga karI varga pathe saMcaryo. svargasthanuM jIvana pavitra paramANuothI vAsita hatuM. temane ziSyavarga ane Adhunika sAdhusamUha AvA pavitra, cAritrapAtra, tapasvI ane zAsanaprabhAvaka sUrIzvarajInuM anukaraNa kare e ja abhilASA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SIA *_. vALa svargastha sajajanaziromaNi 3 4 - parI, durlabhajI rUganAtha zrI maheAdaya presa-bhAvanagara. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI pUjya vaDIla pitAzrI durlabhadAsa rUganAtha Apane svargavAsI thayAMne trIza varSanAM vahANAM vAI gayA chatAM amo ApanAM pitRpremanAM sumadhura saMsmaraNe bhUlI zakyA nathI. ApabaLe AgaLa vadhI Ape vi. saM. 156 mAM svataMtra dhaMdha zarU karyo ane eka kuzaLa vyavahAraparAyaNa vyakti tarIke jIvana-nAva calAvyuM. ame ApanI zItaLa chAyAmAM ucharI rahyA hatA tevAmAM vi. saM. 1968 mAM ApanuM svargavAsa thaye, paraMtu Ape amArI laghu vayamAM siMcelA saMskArothI ApanI lAInane anusarIne ame sukhI jIvana gALI rahyA chIe. pitR-traNa apratikaraNIya che ema chatAM kiMcit anRNuM thavA A nIti ane dharmabhAvanAne poSatuM "prabhAvika puruSa"nuM pustaka Apane samarpaNa karI kaMIka kRtakRtya thaIe chIe. Apano jainadharma pratyeno avicala prema ane zatruMjaya mahAtIrtha pratyeno bhaktibhAva anahada hato. tenA aNuo amArAmAM vistAra pAme evI IcchA sAthe viramIe chIe. mauna ekAdazI saM. 1999 ApanA laghu bALake cunIlAla ane tribhuvana Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka 107 paMkti 22 13 240 azuddha pitAdharmanuM hAthe zebhe janatAe nidhAna puna: pAchI 271 291 292 zuddha pitRdharmanuM hAthe na zobhe janatAne vidhAna punaH huM pAchI (kADhI nAkhavuM) chatAM AtmA te kuTuMbataNe 294 309 - 417 432 thatAM AtmA che to kukuMbata khoTo mahatvano vAMdhAvALuM ja 439 443 mahatvanI vAMdhAvALuM na 447 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA gaNadhara mahArAjA--guphita dvAdazAMgI svayaMbhUramaNa sAgara sA agAdha che. jema sAgarane kadI pAra na pAmI zakAya tema zrI jinAgamane pAra pAmavA paNa duSkara che. dareka Agama--sUtrAmAM cAre anuye samAvezita thatA hatA tevI tenI agAdhatA hatI ane che, parantu kALaprabhAvathI jyAre mAnava-buddhi ane Ayu hIna banavA lAgyA tyAre zAsanaprabhAvaka yugapradhAna zrI Aya rakSitasUrie lokApakAranI dRSTithI AgamazAstrone cAra anuyAgamAM pRthak pRthak karI nAkhyAM. dravyAnuyAga, caraNakaraNAnuyoga, [tAnuyoga ane kathAnuyAga-A cAre anuyoga paikI kathAnuyogane keTalAka AcAryae vizeSa prAdhAnya ApyuM ane uttarAttara anya radhara AcAryae paNa zAstronu dAhana karI-karIne tene kathAnuyAgamAM sacoTa rIte gUthyuM. kathAnuyAganI viziSTatA e che ke maMdabuddhivALA prANIe paNa tene jaldIthI samajI zake che ane temAM varNavavAmAM Avela sadAcAra, sa MskAra ane dharmAM-nItinAM suMdara medhapAThene hRdayagama karI zake che; kAraNa ke te temAM guMthAyelA ja hAya che. rAcaka zailIne aMge kathA-sAhitya sAmAnya AmajanatAnA aMtaHkaraNa dravita karI tenA para dha`bhAvanAnI UMDI asara kare che ane kAi kAi vAra tA vIjaLInA camakAranI mAphaka tAtkAlika jIvana-parAvartana karavA paNa zaktimAna nIvaDe che. jaina sAhityanA samartha vidvAnoe vizeSa pramANamAM kathAnuyAganI racanA karI che ane atyAre upalabdha sAhitya-bhaMDAratA lagabhaga pacAsa TakA jeTalA bhAga kathAnuyAgane ja maLI Ave che. sAmAnya kathA ke lokavArtAne paNa kathA kahI zakAya parantu gagana-maMDaLamAM graha, nakSatra ane asaMkhya tArAgaNa hovA chatAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI rIte sUrya ane caMdra ja jyotiSInA svAmI tarIke gaNAya che tema sAhitya-gaganamAM vairAgyabhAvane poSatI ane AtmaddhArane darzAvatI jena kathAo ja viziSTa sthAna prApta karI cUkI che. anya prANIgaNanI apekSAe manuSya evI vyakti che ke te saTTavastu zIdhra grahaNa karI zake che ane sArAsArano vicAra paNa karI zake che. vAMcanamAM AvatAM sArA vo viparIta banAvonI asara tenA hRdayamAM citrAmaNanI jema AlekhAI jAya che ane saMskArI banela AtmA krame krame guNasthAnakanA pagathiyAM caDhI Atmasiddhi sAdhe che. saMtapuruSonA jIvanacaritrothI, temaNe sAdhela anupama siddhinA dRSTAthI mAnava-jIvana keLavAya che; ane keLavAyelI buddhi tene chevaTe sAdhyabiMdumekSa prati AkaSI jAya che. Adhunika samayamAM vAMcanano zokha vadhe che, paraMtu nIti, sadAcAra, viveka ane dhArmikatAnuM digadarzana karAvanAra jIvanacaritranuM sthAna kalpita navalakathAe jhaDapI lIdhuM che. manuSyahRdaya lAgaNIothI bharapUra che. kSaNe kSaNe avanavI vRttio ane AkAMkSAo tenA hRdayano kabajo meLave che ane eTalA ja khAtara tenA mAnasane paropakArI, karuNA, zraddhALu ane dhArmika vRttivALuM banAvavA mATe AvA saMtapuruSenA caritrAnI AvazyakatA rahe che. bhAIzrI mohanalAla dIpacaMda cokasIe A dizAmAM prayAsa AraMbhyo che ane tenA phaLasvarUpa A prabhAvika puruSa ene graMtha ame samAja samakSa rajU karavA bhAgyasaraLa thayA chIe. bhAIzrI cekasInI sAhityopAsanA jANItI che. agAu paNa temaNe AvuM eka gucchaka (vIza kathAonuM ) zrI jaina sastI vAMcanamALA mAraphata bahAra pADayuM hatuM, jene ullekha A pustakanA prAMtabhAgamAM Apela upasaMhAramAM temaNe ja karyo che. A pustakamAM ApelA saghaLA kathAnako "zrI jaina dharma prakAza" mAsikamAM krame krame pragaTa Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI gayelA tene sudhArAvadhArA sAthe A saMgraha che. A kathAnakonA temaNe pAMca gucchaka karyA che ane dareka gucchane hetupuraspara AlekhavAmAM Avyo che te saMbaMdhI vivecana temaNe svayaM ja upasaMhAramAM darzAvyuM che eTale te vibhAga ja vAMcI javAnI bhalAmaNa karI ahIM tenuM punarAvartana karatA nathI. bhAIzrI cokasInI kalama dhIme dhIme kasAtI Ave che ane teo dharma-kathAnakonA AlekhanamAM dinapratidina vizeSa ne vizeSa phatehamaMda nIvaDe tema icchuM . krame krame chapAvelA kathAnake je pustakAkAre prasiddha thAya te samAjane atIva upayogI thaI paDe tevI bhAvanA atrenA agragaNya sAhasika vyApArI bhAIzrI cunIlAla durlabhadAse pradarzita karI ane tene aMgeno saghaLo kharca ApavAnuM temaNe saharSa kabUla karyuM. bhAIzrI cunIlAla e kalA vyApAramAM ja rasa dharAve che tema nahi paraMtu sAhitya ane keLavaNInA kAryamAM paNa eTalA ja utsAhathI bhAga le che. A prakAzita thatAM pustakanI pUrve temanI ja sahAyathI ame kumArapALa rAjAnA rAsanuM rahasya" ane "gautama nIti durlabha bodha" prakAzita karyA hatAM. A uparAMta teo "zrI siddhakSetra jaina bAlAzrama-pAlItANA" nA paNa mAnada sekreTarI che. teo kIrtinI jhaMkhanAthI pragaTa dAna karavA karatAM guptadAnanA ja abhilASI che. Adhunika viSama vAtAvaraNamAM dareka sujJa zrImaMtanuM e AvazyakIya kartavya che. temano sva0 A. zrI vijayanItisUrIzvara pratye agAdha pUjyabhAva hatA, kAraNa ke dharma-dAtA gurune upakAra to na badale vALI zakAya tevA che. gurubhaktinA cihna tarIke ane pitR-RNa adA karavA mATe A. zrI vijayanItisUrine temaja temanA pitAzrI bhAI dulabhadAsa rUganAthane pheTe A pustakamAM ApavAmAM Avyo che. jJAnavRddhinI sAthe sAthe guNavRddhi karAvanAra kAryamAM bhAI zrI cunIlAle karelI dravyasahAyanI ame anumodanA karIe chIe. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya sajajanone A dRSTAnta anukaraNIya che. bhAIzrI cunIlAlane AvA jJAnavRddhinA kArya savizeSapaNe karavAmAM prayatnazIla rahevAnuM namrabhAve sUcavIe chIe. A 20 kathAnake pragaTa thaI gayA pachI paNa bhAIzrI cekasInuM kathAsAhitya "zrI jaina dharma prakAza' mAM aviratapaNe cAlu ja rahyuM che. sakhI gRhasthanI sahAyathI ame tenuM paNa pustakAkAre prakAzana karavA IcchA dharAvIe chIe. prAte bhAIzrI cokasIne ane dravya-sahAyaka bhAIzrI cunIlAlano AbhAra mAnI A laghu prastAvanA pUrNa karI viramIe chIe. mauna ekAdazI saM. 1999 kuMvarajI ANaMdajI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S A graMthanA lekhaka t O 8 e seeboote mehanalAla dIpacaMda cokasI zrI maheAdaya presa-bhAvanagara. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CA LCULUS LUETUL I UCICucu LELELS antarilar hKHtbtb SHUBE - prabhAvika puruSo bhUmikA mahAna puruSonAM jIvanacaritra janatA mATe eTalAM Avazyaka che ke jeTalI AvazyakatA sAgaramAM bhramaNa karatAM jahAjone dIvAdAMDInA dIpakonI che. moTA puruSonAM jIvanasUtra e te navA ghaDataranAM prANapreraka tattva che. e sAhasakathAonAM vAraMvAra vAMcana, manana ane parizIlanathI ja UgatI prajAmAM cetanAnAM pUra caDhavAnAM. Ama chatAM e caritra kivA kathAprasaMge veza parivartana to jarUra mAge che. eTaluM samajAvavAnI bhAgye ja AvazyakatA hoya ke vezaparivartana eTale AtmAnuM parivartana nahi ja. kathA ke vAtAnA vezaparivartanathI ene rajU karavAnI rIta, pAtraguMthaNa ane e dvArA IcchavAmAM AvatI sAra-vaheMcaNuM ja samajavI. mULa vastune badalavAne jarA paNa emAM hetu nathI. Ama karavAmAM vartamAna dezakALa tarapha najara rAkhavI jarUrI che. janatAnI kevA prakAranI ruci che e tarapha paNa lakSa daravAnI jarUra che, eTale ja tenA AlekhanamAM pheraphAra agatyatA dharAve che. jaina sAhityamAM kathAnakone to meTa bhaMDAra bharyo che. ahIM te mAtra thoDAMkanI ja vAta karazuM ane e vAta paNa khapapUratI ja. cAlu jIvanamAM upayogI nivaDe e daSTibinduthI ja je thoDAM pAtro pasaMda karavAmAM AvyAM che te badhAM paramAtmA zrI mahAvIradevanA samayamAM athavA e samayanI AsapAsa thayelAM che; Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] prabhAvika puruSa : eTaluM ja nahi paNa emAMnAM ghaNAkharAM mATe aitihAsika ne paNa maLI zake che. vaLI teonAM jIvana prAkRta prajAnI mAphaka AraMbhAya che ane saMyogonA parivartana sAthe evo jheka le che ke saravALe e badhAM mahatmAonI kakSAmAM jaI bese che. mahAtmA paNa nAmamAtra gaNavA pUratAM ja nahi paNa mAnavabhavanI prApti karI, jemaNe dharma, artha ane kAmarUpa traNa puruSArtha sAdhI laI jIvana evA prakAranuM sarala banAvI dIdhuM che ke jethI cotho mokSa puruSArtha e mAnavapaMganI hAthaveMtamAM ja cheare ! lagabhaga sAdhyA jevo ja che. ApaNI manokAmanA e jAtanA mokSanI che; chatAM ApaNe je bhUmikAmAM khUMcyA chIe temAMthI bahAra nIkaLavuM saheluM nathI. vyavahAra-nItinA ane adazya karmonAM baMdhane ApaNuM AsapAsa evI rIte vIMTaLAyelAM che ke ene cheDe hAthamAM levAmAM khaDI thatI muzkelIono sAmano karavA sAru je sAmarthya--baLa--parAkrama joIe tenuM pramANa ApaNAmAM nahiM jevuM ja che. ene saMcaya karavA sAru jeoe ApaNA jevA pagathiyA parathI ja AgaLa vadhI, sAme AvatI agavaDane aMta ANyo hoya tevAnA dAkhalA ja levA joIe ane temanI mAphaka rasto kADhavA udyamavaMta banavuM joIe. A hetu prati daSTi rAkhatAM A graMthamAM ApavAmAM AvatAM kathAnakonI pasaMdagI vyAjabI lekhAze. emAM jema rAjA-mahArAjAe che tema vaNaja-vyApAramAM covIze kalAka rakta rahenAra vaNike paNa che. rAjaputro ane zreSThIputro paNa kharA ja. dhanavAnonI sArI saMkhyA sAme mAmUlI pUMjI dharAvanAra eka vaNika tarapha najara phekatAM, jenuM sAruM ya jIvana cerI ane mAraphADamAM vyatIta thayuM che evA corane pavitra jIvanamAM paga mAMDatA jotAM athavA e badhAne TapI jAya tevA anArya ane cAMDALa kuLamAM jagyA chatAM sva-jIvanane UrdhvagAmI banAvanAra AtmAo saMbaMdhI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA : [ 3 ] vAMcatAM, ApaNA aMtaramAM avazya kaMi ne kaMi lAgaNInA pravAha phUTavAnA-akathya ne aneruM mathana thavAnuM. ApaNuM jIvana paNa kai che evA sacATa bhAva pedA thavAnA. ApaNe paNa dhArIe tA icchita pheraphArAdvArA, e prabhAvika nA jevA, pUrNa paNe nahi tA adhUrA, chatAM e ja kakSAnA jIvaneAnuM nirmANa karI zakIe evI tAlAvelI jarUra lAgavAnI. ATalI jAgRti arthe ja A prayatna ucita dhAryA che. vIza caritrAne cAra cAranA vargamAM vaheMcI daI pAMca vibhAga pADyA che. prathama vibhAgamAM vyavahArI-zeThIA tarIke jemanA gArava Aje paNa gavAya che evA dhanya, zAlibhadra, kRtapunya ane metA nuM catuSka lIdhuM che. supAtradAnanuM mAhAtmya magadha dezanI nagarI rAjagRhIthI bhAgye ja keAi ajJAta heAya. jainadharmanA keTaleA ya gaiAravavaMtA itihAsa e mahAnagara sAthe saMkaLAyeleA che. Aje jo ke e aDatAlIza gAunA vistAravALI nagarI gheADAka jhUMpaDA ne nAnakaDA bajAramAM ja samAyelI che; chatAM enuM bhUtakAlIna gArava smRtipaTamAM tAjI karAvanAra vipuLAcaLa, vaibhAragiri Adi pAMca pahADA, TADhA-UnA pANInA kuMDA ane zAlibhadra zeThanI 'nirmAlya kUi ' tarIke eLakhAtI jagyA hajupaNa vidyamAna che. pathikanI e prati najara paDatAM ja enI cakSu sAme gatakALanA banAvA nRtya karavA mAMDe che. ApaNe je samayanI vAta karIe chIe te veLA rAjagRhInI gAdI para prabhu zrI mahAvIra devanA paramabhakta ne prabhAvazAlI rAjavI zreNika yAne aimisAra birAjatA hatA. cAre kathAnAyakA A samRddhizALI nagarImAM ne lagabhaga samAna samayamAM utpanna thayA che. emAM paNa zAlibhadra, dhanya ane kRta Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] prabhAvika puruSo : punyane pUrvabhava vicAratAM eTalI samAnatA daSTigocara thAya che ke jethI keTalAka evuM mAnavA lalacAya che ke A badhA kapita prasaMgo che; paNa vastuta: tevuM kaMI ja nathI. jyAM saMkhyAbaMdha pAtre supAtradAna detAM hoya tyAM be-traNamAM sAmyatA prApta thaI jAya tethI kathAnaka kalpita na ja kahevAya. hA, eTaluM to spaSTa che ke e traNe zreSThIo je samRddhi pAmyA e pUrvabhavanA bhAvapUrvaka dIdhela supAtradAnanA phaLarUpe ja hatI. ahIM je hadayamAM kerI rAkhavA jevI vastu che te e che ke munine kSIra vahorAvanAra eka sAmAnya kakSAnA abhaNa, raMka ane sudhAthI jenA peTamAM khADA paDyA che e bALaka che. AhAra tarikeno padArtha kSIra e jarUra uttama padArtha che, chatAM ahIM te potAnA kharce nathI niSpanna karAyele, paNa paDozIo pAsethI. mAMgI lAvelI sAmagrImAMthI taiyAra karavAmAM AvyA che. teyAra karanAranI jAti tarapha najara karatAM sahaja samajAya tema che ke rasavatI nipajAvavAnI kaLAmAM e kAryadakSatA na ja dharAvatI hovI joIe. Ama chatAM vahorAvavAthI je lAbha thAya che e ghaNuM ja uttama prakAra ne aciMtya che. AnuM kAraNa zuM ? supAtradAna. eTale phaladAyIpaNAmAM kacAza vagaranuM, chatAM AhAra ApanAra pAtranA bhAvane oLakhavAnI jarUra che. e bhAvanI utkRSTatAthI ja teo devone paNa durlabha evI Rddhisiddhi manuSyapaNAmAM pAmyA. jenadharmamAM bhAva yAne pariNAmanI ghArA kivA AtmAnA adhyavasAya para je vadhu vajana mUkavAmAM AvyuM che tenuM rahasya A udAharaNe jotAM barAbara gaLe Utare tevuM che. pUrvabhavanI A sarakhAI jANyA pachI emanA cAlu jIvana tarapha daSTipAta karIe. darekamAM vividhatA jaNAya che. sauthI prathama zAlibhadranuM jIvana avalokIe. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra zeTha - supAtradAnane mahimA aciMtya che ane emAM bhAvanAnI jhamaka pUrNarUpe jhaLakatI hoya tyAre to enA phaLa mATe kahevAnuM ke vicAravAnuM paNa zuM hoya? magadha dezanA nAka samuM e rAjagRha ane e ja zreNika rAjavI. kRtapunya zeThanA samayanI ja A vAta. gobhadra zeTha ane bhadrA zeThANIne A lADakavAyA putra. e garbhamAM AvyuM tyAre mAtAe bhareluM zALIkSetra yAne cokhAnuM pUrNa paNe UgeluM khetara svapnamAM joyeluM. e parathI guNaniSpanna zAlibhadra nAmanI sthApanA karavAmAM AvI. pauDhatAthI paravArI vRddhAvasthAnA prAMgaNamAM pravezatA zeThazeThANune A putramukha jevAno vega sAMpaDelo eTale lADakeDanuM paNa zuM kahevuM? vaLI bALaka zAlibhadranI kAnti paNa suMdara, nAjuka badana ane mane hara dehalatA sau koIne priya thaI paDe- be ghaDI ramADavAnuM mana thaI jAya tevI hatI. eka vAra jaMgama tIrtha samA prabhuzrI varanI dezanA sAMbhaLatAM ja gobhadra zeDanI najara pharI. Aje te samRddhinA zikhare hatA ane saMsAranA keIpaNa sukhanI emane tyAM nyUnatA nahAtI. putrI subhadrA ane putra zAlibhadra have to moTAM thayAM hatAM. putrIno vivAha dhannA zeTha sAthe karavAmAM Avelo, jyAre A putrane sAru judA judA kulIna kuTuMbamAMthI batrIza yuvatIonI pasaMdagI karI lagna karela. vicAra eka ja thayo ke A dazAmAM zA sAru mAre AtmasAdhana na karavuM ? ummara lAyaka putranA khabhe gRhabhAra seMpI have te pravrajyA svIkAravI ja joIe. ATalI anukULatA chatAM je na nIkaLI zake te mUrkha gaNAya! ene prabhu Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] prabhAvika puruSo : vacana yAda AvyuM ke-manuSya parabhavanuM pAtheya te badhI ja rAkhavuM kemake yamarAjanuM AmaMtraNa AvavAnuM che e to cokkasa ja che. vaLI cAritrapAlananuM jaghanya phaLa paNa jyAre vaimAnika devaloka prApta karAve che, tyAre enA utkRSTa phaLanuM to zuM kahevuM? temaNe pravajyA grahaNa karavAno nizcaya karyo. patnI bhadrA ne putra zAlibhadra samakSa A prazna rajU karyo. zeThANIe AnAkAnI darzAvI, paNa putranI saMmati meLavavAmAM vilaMba na thayo. kharuM ja kahyuM che ke-"punyavAnane parivAra paNa punyazALI ja hoya che. " bAda dIkSAnuM zuddhatAthI pAlana karI thoDA kALamAM bhadrazeTha kALa karI vaimAnika deva thayA. avadhijJAnanA upagathI jANyuM ke A svargasukhaprAptimAM putra zAlibhadranI haste mukhe vidAya kAraNabhUta che, tethI putra nehI A devapitAe pratidina navAM navAM vastrAlaMkAronI divya vastuo ane jyavastunI putra ne putravadhuonI saMkhyAmAM arthAta tetrIzanI saMkhyAmAM varSA zarU karI. (mokalavA mAMDI). Ama zAlibhadra zeThanA gharamAM ja navA navA svargIya zRMgAra ubharAvA mAMDyA. ekanuM punya ne bIjAno neha AmAM nimittabhUta che. bhadrA zeThANuM paNa gobhadra zeThanA saMsAra choDyA bAda gharano temaja vepArane vahIvaTa calAvatA hatA. vaNakuTuMbamAM janma pAmela e zreSThibhAryA vyavahArakuzala hAI sarva kAryomAM dakSa hatA. putranI saMpattimAM kariyANAnA kayavijayathI temaNe sArI vRddhi karI. vyApArI bAbatonuM temanuM jJAna nArIgaNamAM temane advitIya sthAna apAvatuM. zAlibhadra kumAra to sAta mALanA ramya prAsAdamAM rUpazAlinI lalanAo saha daigaMduka deva sarakhA vilAsa mANI rahyo hato. enI duniyA e samabhUmi prAsAdamAM ja samAI jatI. devalokanA sukhano anubhava A mRtyulokamAM karanAra te pahelavahele ja bhAgyazALI nara hatA. - magadhanI kIrti sArAye bhAratavarSamAM puSpanI vAsa sama Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra : [ 7 ] prasarelI hAvAthI eka ratnaka'baLanA vepArI savAlakSa suvaNaeN mahArAnI eka evI seALa ratnaka khaLA lai zreNikarAjAnA darabAramAM vecavA sAru AnyA. ratnaka baLanI A ki Mmata sAMbhaLI pahelI take Azcarya lAge, chatAM emAM karavAmAM AvatI kArIgarI ane tenA guNa tarapha STi karatAM tema ja enA nAmanA khyAla karatAM samajAya tevuM che ke enI gUMthaNImAM ratnA paNa TIMgAtAM haze. A jotAM dAma vadhu na gaNAya. vaLI e suvarNa samayanI Rddhi-siddhi amApa ne agaNanIya hatI. * aMta:puramAM e kabaLa pahoMcatAM ja sau koi rANIne akeka levAnuM mana thayu' ne ghaDIbhara seAdAgarane lAgyu* ke pherI saphaLa thayA; paNu dAma zravaNu karatAM ja rAjavInAM gAtra DhIlAM paDyAM. vIza lAkha seAnaiyA Ama vilAsa nimitte vaparAya e vyAjabI na lAgyuM. vaLI manamAM vepArIne kasavAnAM kADa paNa kharAM. ATalI UMcI kiMmate kANu kharIdavAnu che ? evA garva paNa kharA. athaDAze eTale echI kimate ApI jaze e AzAthI kharIdI karyA vagara ene pALeA vAgye. gaDhanA daravAjo vaTAvI vepArI bahAra tA Avye, paNa enA meAtIA marI gayA. jyAM kArIgarInI kadara na maLe tyAM pachI hunnara jANavAnu pracAjana zuM? jyAM magadhanA samrATa seALamAMthI ekAda paNa na kharIdI zake tyAM enA aDatALIza gAunA rAjanagaramAM kayAM bhaTakavuM ne kAne kahevuM ? madhyAhna tA thavA Avye ne mAlanA vakare na maLe, teA pachI A giritrajamAM paDI rahevAnu prayAjana paNa zu ? Ama vicAramALAnA maNakA mUkatA te sAme AvatA pathikane athaDAi paDyo. jANe UMghamAMthI na jAgyeA hAya tema zaramabharyA cahere peAtAnA mAla grahaNa kare tevA koi zAha sAdAgara ahIM che ? " evA tene prazna karyo. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] prabhAvika puruSo : tarata ja javAba maLyA ke " bhadrA zeThANI pAse jAe, game tevA kiMmatI mAla paNa zAlibhadra zeThane tyAM khapI jaze. bhalA mANusa, e devatAi vilAsa bhAgave che. tyAM echI ja dhananI kamInA che? gayA ke sAdo thayA ja samajavA." sAdAgaranA pagamAM jora AvyuM. bhadrA zeThANI jamavA UThavAnI taiyArImAM hatAM tyAM hAthamAM ratnaka baLa paDyu. tapAsI jotAM pasada AvyuM eTale prazna karyo. " keTalA naMga che ? " " che teA seALa, chatAM Apa eka--e paNa lai zake che. kiMmata eka naMganI savAlAkha sAnAmaheAra che ane kAma paNa tevuM ja che." bhadrAzeThANI nirAza thatAM khelyA : " bhAi! tane kiMmata pUche che paNa kANu ? tuM eka enI vAta kare che, paNa mAre seALathI cAle tema nathI. bIjA seALa noMga joie. tArAthI hamaNA bIjA lAvI zakAya tema che ? " 66 zA mATe mArI mazkarI karI samaya gumAve che ? je nagaranA svAmI-are dazekriza jenI kIrtipatAkA UDI rahI che e samrAT bhabhasAra-eka paNa lai zakayA nahi, tyAM tame khatrIzanI vAta kare che e majAka nahi teA khIjuM zuM kahevAya ? A sALa vecatA nAke dama AvyA ne madhyAhnanA tApa thayA tyAM bIjA sALa heAta te zI dazA thAta ? " " bhaMDArI ! ene sALa kamaLanA vIza lAkha seAnaiyA gaNI dyo. ' Ama bhaMDArIne kahIne pachI seAdAgarane kahyuM ke " bhAi ! huM majAka nathI karatI. mAre khatrIza putravadhUe hevAthI sALa naMga kema kAma Ave? darekane akeka tA joIe ja nA ? khera, nathI tyAM upAya ze ? " vakarA karI sAdAgara paMthe paLyeA. je nagaramAM AvA mahaddhika bhAgyazALIe paDyA che enI hAka akhila vizvamAM saMbhaLAya temAM zI navAi ! ekanA babbe TUkaDA banAvI khatrIze vahune ratnaka baLA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra : [ 9 ] vaheMcI dIdhI. sadaiva jemanA sAruM svargathI : vastrAbhUSaNeA Ave tyAM A mAnavakRta ke baLanu jIvana keTaluM ? eka divasabhara vaparAIne bIjI savAre te vAsI anna mAphka jaine kRSThamAM paDayA. ekAda TUkaDA bahAra paDyo haze te jhADu vALanArInA hAthamAM AvyeA. rakane dhananA caru maLatAM jevA Anada thAya tevA tene Aje yeA. A suMdara vastra eDhI te darabAragaDhamAM gai. rAjanI mAphaka kacarA sApha karI pAchI pharI tyAM te! paTarANInI najare caDI. "are A! zu? A jhADuvALI ratnaka khaLa lAvI kyAMthI ? ATalI megherI vastu vAparI eka dinamAM phekI denAra evA te kaco punyazALI nagaramAM vase che ? " rANI calaNAe jyAre A vAta zreNikabhUpane kahI tyAre te paNa vismaya pAmyA. tajavIja karatAM tenA kharIdanAranuM nAma jANI tene akhUTa dAlatanA ne anupama saiAbhAgyanA dhaNI zAlibhadrane najare nihALavAnuM mana thayu.. tarata ja abhayakumArane e saMbaMdhamAM AjJA ApavAmAM AvI. niyata karele divase rAjAsAhebanI savArI gAbhadrazeThanA AMgAmAM AvI pahoMcI. gRhamAM pravezatAM ja taLIAmAM besADelA vividhavI kAcanI nirmaLatA jotAM ja rAjAne pANInA bhrama thayeA. gulImAMthI mudrikA kADhI parIkSAthe jevI nAMkhI ke tarata ja khananana avAja thayeA ane te vIMTI kayAMye adRzya thai gai. zeThANI bhadrAe avanIpatinu svAgata karyuM. prAsAdanA trIje mALe sArI rIte zaNagArelA ane jyAM cAtarapha sugadhIdAra puSpAnI mALAe bAMdhelI che ane suvAsita attarA chAMTI dIdhelAM che evA eraDAmAM temane lai javAmAM AvyA. devatAi samRddhinA nirIkSaNamAM rAjavI teA ekatAra anI gayA. bhadrAmAtAe sAtamI bhUmi para khakhara kahevarAvyA ke " zreNika AvyA che, mATe tame nIce AveA. " Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] prabhAvika puruSa : rAtridivasa bhagavilAsamAM bhramara jevuM jIvana gALanAra zAlibhadrane zreNika zuM cIja che enuM bhAna kyAMthI hAya ? te samajyuM ke kAi kraya-vikrayanI vastu haze, eTale tarata ja javAba ApyA ke--" mAtAjIne jaNAvA ke emAM mane pUchavAnI zI AvazyakatA che ? zreNika AvyA che teA kharIda karI vakhAramAM nAkhA." bhadrAe bhUla sudhArI. tarata ja anucarane pAchA vALI sphATa kaye ke-" zreNika e kariyANuM nathI, paNa magadhadezanA nAtha ane ApaNe jenA rAjyamAM vasIe chIe te ApaNA svAmI-rAjavI che. te khAsa tane maLavA padhArela che, mATe satvara nIce AvI jAe." ' mAre mAthe paNa uparI sattA che" evA khyAla zAlibhadrane Aje pahelI ja vAra AvyeA. ethI enI AMkha khulI gai. te ceAgya pAzAka dhAraNa karI trIjI bhUmikAe AvyA. rAjAe rUpamAM madanamUrti samA kuMvarane nihALI, premathI bheTI, svaaMkamAM sthApyA. alpakALamAM te parasevAthI kuMvaranuM zarIra Ardra banI gayuM. pRthvIpatinI sa Mmati lai tarata ja te samabhUmi para pAche sidhAvI gayA. AvI kAmaLatA ne sukhasAhebI joi bhUpane tenA pUrva punyanI adekhAi AvI. peAtAnA rAjyamAM AvA paNu puNyavata vase che e mATe mAna upajyuM. bhadrAzeThANIne tyAM ja lAjana lai pAchA pharatAM mudrikAnI vAta yAda karavAmAM AvI. tarata ja jyAM pratidina UtaratAM nirmAlya AbharaNeAnA saMgraha karavAmAM AvatA hatA e karaDIe hAjara karavAmAM AvyeA. divya maNienA samUhamAM jANe ekAdA kAcanA TUkaDA na haiAya evI bhRpanI vIMTI temAM eka khUNA para daSTigAcara thai. jyAM pratidina AvA vyavasAya cAlu hAya tyAM savAlakSanI ratnaka baLanA zA hisAba ? rAjA teA sidhAvI gayA, paNa te eka ucca pratinI yAdagIrI mUkatA gayA. enAthI zAlibhadranu Akhu ya jIvana palaTAi gayuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra : | [11] eka samayane mahAbhegI Aje eganA paMthe pAda mUkavAnA maMgaLAcaraNa karI rahyo che. "jenA mAthe nAtha che evo AtmA svataMtra kema kahevAya ? mAre evuM jIvana jIvavuM ke jethI bhaviSyamAM mAre zire keInuM svAmItva hoI ja na zake. tema ja A badhA bhego sAra vagaranA kevaLa AtmAne paritApajanaka che. atyArasudhI huM kevaLa bhramamAM ja rahyo. sAcI svataMtratA ane kharI Rddhisiddhi A sAta majalAnA AvAsamAM nathI samANuM, paNa vaibhAragirinA pahADa para samavasarelA zrI mahAvIradeva pAse rahelI che. cAritra vinA e prApta karavAno anya keI upAya ja nathI.' AvA vicAro zAlibhadranA magajamAM ramI rahyA. jIvanapalaTo thatAM kaMI jhAjhA kalAke nathI lAgatA. e mATe aMtarmuhUrta je sUma kALa paNa basa che. "kame zUravIra te dharmo paNa zuravIra e sUtranuM rahasya ahIM samajAya che. batrIza lAvaNyavaMtI ne tetrIzamA bhadrAmAtAe zAlibhadranI vicArasRSTi palaTAvavA mATe enI nAjukAI ne pratrajyAnA saMkaTonI sarakhAmaNI karI. bhinna bhinna udAharaNa ApI tenA vicAra pheravavA bahue macyA, paNa ciLamajIThane raMga ocho ja jAya ! sAcI laganI te AnuM nAma! brahmA paNa tene pheravavA asamartha. samajutIthI eka taDa nIkaLe. pratidina eka eka nArIno tyAga karI abhyAsa pADe. e rIte mAsa vyatIta karo. eka dina jene varSasama hato te putra mAtRbhakti mATe A svIkAryuM. zUravIro mATe Avo krama hoI ja na zake. jyAre zAlibhadranI bhaginI subhadrAnA mukhathI A vAta zreSTivara dhanya jANI tyAre te vimita thaye. "je saMsAra tajavAno nizcaya ja karyo to pachI roja akeka strI cheDavAnuM zuM prayojana ?" "kathanI sahelI che, paNa karaNa dehIlI che" evA patnI subhadrAnA mArmika vacanathI takSaNa dhanya dIkSA levA cAlI nIkaLyA. zAlibhadrane hAkala karIne sAthamAM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] prabhAvika purUSA : lIdhA. ubhaya paheAMcyA zrI vIraprabhu pAse. trikALajJAnI bhagavAna ! sarva vyatikara kevaLajJAna-danadvArA jANIne joi rahela hAvAthI pratrajyA ApatAM zAne vilaMba kare ? mAtA-pitA, patnI AdinI anujJA pUchavAnuM e ja prabhu pharamAve che, paNa te chadmastha gurue mATe. jJAnInA rAhu teA nyArA ja hAya. aMtaranI laganI tyAM AtmakalyANa kyAMthI dUra rahe ? prabhu sahu vicaryA, sthavirAnAM pAsAM sevyAM ane zrutadhareAnA anubhava sAMbhaLyA, eTale alpa kALamAMja ubhaya sALA-banevI mAra aganA jJAtA thayA. upasa, parISahune sahanArA ne iMdriyAne damanArA, vaLI nItra tapa tapanArA evA tee puna: eka vAra rAjagRhI padhAryA. * uttamanAM Agamana te DhAMkyAM rahe. mAtA bhadrAnA harSanA pAra na rahyo. vaMdana dananAM vividha svama sevatA AkhA parivAra vastrAbhUSaNa sajavAmAM lIna banyA. jene dekhavAnI utsukatA hatI e ubhaya dvAra samipa AvyAM chatAM kAinuM dhyAna paNa na gayuM. prAkRta manuSyAnuM vartana vicitra ja hAya che. ghaNIvAra te mULane tyAgI DALane vaLage che. sAdhuyugala tA mArge sAmI maLela eka vRddhAnA bahumAnapUrvaka devAyelA padArtha ne grahaNa karI prabhu pAse paheAMcyu. AhAra dekhADatAM zAlibhadre prabhuzrIne prazna karyA--" deva ! Ape teA mAtAnA hAthathI bhikSA maLavAnuM kahelu, paNa A bhikSA teA anya vRddhA pAsethI maLelI che. " (C vatsa ! e vRddhA anya kAi nahi paNa tArI pUrva bhavanI mAtA ja che. tuM saMgamaka nAme tene putra geApAlananu kAma karatA. pADAzIne tyAMthI judI judI cIjo mAgI ANI eNe tArA mATe kSIra rAMdhelI. tane thALImAM pIrasI te bahAra gai. daramiyAna mAsakSapaNunA pAraNe e sAdhue vaheAravA AvyA. te bhAvapUrvaka khIra vaheArAvI. supAtradAnanA mahimAthI tuM A samRddhi Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra ? [13] pApe. tene jotAM ja e vRddhAnAM mAMca khaDAM thayAM. aNuoLakhe paNa pUrvajanmane sneha kAma kare che. Aje tene bhava sudharyo." - $EUR - dha zreSThI yAne dhannAzeTha je rIte khIra khAvAnA bhAva pUrvabhavamAM zAlibhadra zeThanA jIvane thayA hatA ane je rIte paDezamAMthI sAmagrI meLavI kSIrajana taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM e ja rIti dhanya zeThanA pUrvabhavane paNa lAgu paDe che. jarA UMDA UtaratAM jaNAze ke rAjagRhI nagarImAM jeo samakALe vidyamAna hatA ane jemanAM nAme mahAna RddhizALI ane prakhara puNyazALI tarike janatAmAM atyAre paNa suvikhyAta che evA vaNikakubAvataM sa kRtapunya zeTha, zAlibhadra zeTha ane dhanya zeTha pUrvabhavamAM raMka kuTuMbamAM avatarelA hAI, sAmAnya bharavADa ke gopALanA jIvana jIvanArA heI, ADesIpADozInA sahakArathI nipajela khIrarUpa bhajanathI ane zramaNanA pAtramAM enA dAnathI je apUrva bhAva utpanna thayelA tenI prabaLatAthI ja teo bIjA bhavamAM ApaNe joyuM tevA mahaddhika ne punyabhAjana banyA che. jovAnuM eTaluM ja che ke satpAtramAM dIdheluM nAnuM sarakhuM paNa dAna ane e kALe hRdayamAM ramatA uttama bhAvo kevA utkRSTa phaLanA dAtA bane che. yAda rAkhavuM ke jenA darzanamAM jeTalo bhAra dravyanI vipula sAmagrI para nathI mukAyo, tema nathI mukAye enI ochI-vadhatI kiMmata para, tethI seMkaDemaNe adhika bhAra mUkavAmAM Avela che AtmAnA adhyavasAya upara, tethI ja mAvanA manAriAnA" e ukti pravatI che. sAce ja bhAvanAmAM prabaLa zakti samAyelI che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] prabhAvika puruSa : dhanya muninI pUrvakathA pratiSThAnapuramAM rAjavI jitazatrunA rAjyamAM eka daridra kuTuMba rejI meLavavA Ave che. emAMne eka bALaka prakRtimAM soya ne namra lokenA vAcharaDA carAvI potAnI mAtA sahita nirvAha calAvavA lAgyA. eka divasa udyAnamAM kaMI utsavanimitte lokone paramAnna banAvI ujANI karatAM joyAM. vAcharaDA cAratAM A chokarAne paNa evI rIte paramAnna khAvAnuM mana thayuM. ghera AvI mAtAne vAta kahI. paNa ahA ! jyAM nAnA sarakhA jhUMpaDAmAM pUruM paheravAoDhavAnuM paNa na hoya ane hAMllAM kustI karatAM hoya evI raMkadazAmAM mAtA paramAnna kyAMthI karI Ape? putranI vAtathI mAtAnuM hRdaya bharAI AvyuM! nArIjAta-sulabha rudana zarU thayuM. pADozIoe vyatikara jANyo eTale eke dUdha, to bIjAe sAkara, trIjAe vaLI cekhA ema paraspara maLI kSIra niSpanna karavAmAM joItI sAmagrI meLavI ApI. jenA upakArano badalo na vaLI zake evI mAtAe paNa paramAnna banAvI, enI eka thALI putra sAme dharI dIdhI ane pote kaMI kAma prasaMge bahAra gaI. - jyAM A Icchita bhejanane udaramAM padharAvavAnI taiyArI kare che tyAM te suMdara AkRtivALA, ne mahinAnA upavAsathI jemanI dehalatA kRza thayelI che evA muniyumane gocarI arthe AvI rahelA A chokarAe joyA. rakhe samajI letA ke dharmanA IjAradAre amuka vaNika ke dvija jAtimAM janmelA ja hoI zake. pazu cAranAra A alpamati bALaka munirUpa sAmyajoDalAne jotAM ja jANe meghavarSAthI vanarAjI navapallavita banI hasI rahI na hoya evA ullAsathI nAcI rahyo. pAyasanI thALI UcakI, namra vANuthI munine uddezI kahevA lAgya: Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyazreSThI H [15] he sAdha! A khIra zuddha che, mArA para kRpA karI Apa e grahaNa kare che jethI huM kRtArtha thAuM." gya AhAra prApta thatAM muni te grahaNa karI mArge vanyA. Avo suyoga sAMpaDavA badala A govALanA bALakane je harSa thaye enAM mApa jJAnI sivAya koNa kADhI zake ? mAtAe AvyA bAda puna: khIra pIrasI te bALake dharAIne khAdhI. sAdhunA darzanathI pavitra thayela che jene AtmA e A govALa bALaka akasmAt rAtrinA kALadharma pAmI supAtradAnanA mahimAthI A ja nagaranA dhanasAra zeTha ne zIlavatI zeThANInA putrapaNe upaye. A samaye dhanasAra zeThane dhanadatta, dhanadeva ane dhanacaMdra nAmanA traNa putro, tema ja dhanazrI, dhanadevI ane dhanacaMdrA nAmanI traNa putravadhuo hatI. cothA putranA janmakALe bhUmimAM nAlakSepasamaye dhanano lAbha thavAthI tenu dhanya evuM guNaniSpanna nAma sthApyuM. enA vayamAM vadhavA sAthe zreSTha gRha ddhisiddhithI bharapUra thavA lAgyuM. kumAra dhanya paNa kaLAcArya pAsethI vyavahArika tema ja dhArmika zikSaNa saMpAdana karI sarvakAryaniSNAta thaye. te jotajotAmAM varSonAM vahevA sAthe daivanakALanA AMgaNe upasthita thaye. AvA punyavaMta putranuM nairava sarva kaI karatA; ane mAtApitA to savizeSa karatA. basa, ATalA kAraNathI ja vaDIla baMdhuonI tripuTIne duHkha thayuM. jyAM sadeva ramA rAmAno AnaMda kalola vartato hato tyAM gupacupa kalie praveza karyo. meTA putrane dhanyamAM rahelI caturAI dekhADavA sAru eka vAra pitA taraphathI darekane batrIza sIkkA ApavAmAM AvyA ane pharamAza thaI ke "e rakamavaDe kaya-vikaya karI sAre naphe karI lAve." Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16 ] prabhAvika puruSa : traNa bhAIo te A vAta svIkArI potAnA vyavasAyamAM pravaryA, paNa dhanyakumAre buddhi deDAvI rAjaputranA meMDhA sAthe hADamAM UtaravA sAru eka majabUta meM kharIdyo. "hAre te hajAra dinAra Ape" evI zaratathI te heDamAM Utaryo ne jaya meLavyo. e rIte hajAra dinAra saMpAdana karI ghera AvyA. vyavasAyarakta traNa baMdhuoe karele naphe nAnA dhannAnA naphA AgaLa nahi je ja gaNAya. Ama zubha pariNAmanI varamALA A bhAIzrInA kaMThamAM paDI. mAtApitA taraphathI prazaMsA paNa prApta thaI. mAtra kaI paNa vimAsavuM paDyuM hoya to ukta traNa mADIjAyAone! puna: parIkSAnI temanA taraphathI mAgaNI thaI. paNa zuM vaLe? " bhAgya vinA nara keDI na pAve" e vAta taddana satya ja che. naziba cAra DagalAM AgaLanuM AgaLa. jyAM jyAM bhAgyarahitanAM pagalAM paDe tyAM tyAM lIluM hoya te sUkuM thAya yAne ApadAo vaNamAgI AvIne paDe. traNa bhrAtAe nibhaMgI hovAthI bIjI vAra paNa kaMI kamAIne lAvyA nahi. dhanyakumAre to bajAramAM paga mUkatAM ja eka khATale lIlAma thato joye. samipe pahoMcatAM ane tenAM Isa tathA pAyA bArikAIthI avaletAM maMca ene bhedI lAge. upADI jatAM vajanamAM bhAre lAgyuM. tapAsa karatAM jANavAmAM AvyuM ke A maMca to Aje kALa karI janAra eka kapaNa zeThano che. zeThanI AjJA mujaba tenA putro A khATalA para ja suvADI mRtakane smazAnamAM bALavA laI gayelA ane zeThanI AjJA to pitAnA zaba sAthe ja maMcane bALavAnI hatI, paNa mazAnabhUminA rakSakano AvI cIjo para haka thato hovAthI teo na chUTake khATale tene seMpI cAlatA thayA. e rakSaka taraphathI ja A lIlAma thatuM hatuM. kRpaNa zeThanuM nAma sAMbhaLatAM ja aniSTanI zaMkAthI grAhako sade karyA vagara cAlyA jAya che. ATalI vAta parathI ane prApta thayela nizAnIo uparathI bRhaspatinA vaMzaja dhanya jhaTa sodo nakkI karyo ane khATalo upaDAvI ghera AvyA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyazreNI : [17] dvAramAM UbhelA bhAIo kaMjusa zeThano smazAnethI aNAyela khATalo jotAM ja bhabhakI UThyA. "AvI vastuthI ghara apavitra thaze" ema pikAra pADI dhannAnI prajJA para hasavA lAgyA. mAbApa paNa be ghaDI joI rahyA. dhanno kaMI A kathanathI akaLAya te nahoto. e to khATalo upADIne pahoMcyA aMdaranA cokamAM ne dhaDAka deta jamIna para pachADyo. kuTuMbI jane se ekaThA thaI gayA ane temanI najare tarapha sonAmahora paDelI dekhAI. bhAbhIe to nAnA diyara para vArI javA lAgI. mAtApitAne harSa thayA. mAtra keraDAnA vRkSa mAphaka traNa bhrAtAnA mukha karamAI gayA. lAthI teo zyAma paDI gayA. nAnA bhAI sAthe parAbhava temane asahya thaI paDyo. chUpI rIte teo dhannAne herAna karavAno dAva zodhavA lAgyA. bhAbhI mAraphate A vAta dhanyanA kAne pahoMcI. AvuM kaMI thAya te pUrve te dhanyakumAra guptapaNe tyAMthI cAlI nIkaLe. judA judA sthAnomAM pharatAM pharatAM ekadA madhyAhna samaye eka khetara najIka AvI pahoMcyA. kheDUte suMdara mukhAkRtivALA A puruSane joI pitAnI sAthe jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM. dhanyakumAre hAthamAM haLa laI thoDo samaya pheravyuM tyAM te kSetramAMthI dhanane caru nIkaLyo. suvarNathI bharela A kuMbha kheDUte dhanyanA takadIrano gaNI tene ApavA mAMDyo, paNa A paropakAraparAyaNa kumAre emAMthI keDI sarakhI na letAM te tene pI AgaLa cAlya ane rAjagRhImAM AvI pahoMcyA. nagara bahAranA eka sUkAI gayelA udyAnamAM paga mUkatAM ja te navapallavita banI gayuM. kharuM ja kahyuM che ke "punyavAnanA pagalAmAM addhi bharI hoya che." mALIdvArA A camatkRti zravaNa karI udyAnano mAlika kusuma zeTha paNa tyAM zIdhra AvI pahoMce. AkRtithI ja guNaparIkSA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prabhAvika puruSA : thAya che. zeThane paNa kapALa jotAM ja samajAyu` ke A kAi pratApI puruSa che. aTa Agraha karI svagRhe teDI gayA. Atithya sAcavavavAmAM jarA paNa khAmI na rAkhI. * kusuma zeThane puSpavatI nAmanI eka rUpalAvaNyavatI, iMdranI apsarAne paNa lAve tevI putrI hatI. zreNikabhUpanI putrI sAmazrI ane geAbhadrazeThanI putrI subhadrA saha teNIne sakhIpaNA hatA. A lalanAtripuTIe evA nizcaya karelA ke lagnagraMthIthI joDAvuM tA eka ja varanI sAthe joDAvu ke jethI parasparanA vicAga thavAnA prasaMga ja na Ave. puSpavatInA netrAe jyArathI navina atithinA darzana karyAM tyArathI ja tenA aMtaramAM keAi agamya AMdolana upasthita thai cUkyuM. caiAvanAMgaNamAM tAjI pravezanAra ALA puSpavatI A bhAvAne pUrNa rIte oLakhI zakI nahI. sakhIvRMdamAM teNIe peAtAnI vyathA pragaTa karI. rAjaputrI ne subhadrA paNa kAmadeva sarakhA rUpavALA kuMvarane jotAM ja kAmakhANuthI ghavAyA ! dAsI mAraphate e vAta viDalAnA karNa para pahoMcI. atithi dhanyakumArane lalanAtripuTInA svIkAra karavAnA ati Agraha thayA. Ama kudaratI rIte vaibhavane cheADI janAra dhanyane puna: enI prApti thai. rAjavInA jamAI thatAM kai vAtanI nyUnatA rahe ? suMdara prAsAdamAM vasavATa ane pratidina triyAtripuTI saha saMsArasukha mANavAmAM dhanyakumAranA divase| saritAnA nIrasama vahI javA lAgyA. ekadA gavAhye besI kuMvara dAtaNa karI rahela che tyAM dUrathI peAtAnA mAtApitAne AvatAM joyA. pAchaLa bhAI tathA bhAbhIone paNa nihALI. sarvanA deha para daridratA nAcI rahI hatI. mukhanA caherA paNa zuSka banI gayA hatA. paheravAnA vastronuM paNa pUruM ThekANuM nahAtuM. A dRzya joI dhanyakuMvara ghaDIbhara maMtramugdha Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyazreSThI : [ 19 ] banI gayA. peAtAnA kuTu MbanI saMpatti Ama ekAeka kyAM cAlI gai haze ne ApadAnuM vAdaLa akasmAt yAMthI caDI AvyuM haze e saMba MdhI te vicAravA lAgyA. karma rAjanA tamAsA sivAya tenI dRSTi khIjuM ka Mi na joi zakI. tarata ja te nIce UtarI peAtAnA sarva Aptajanane mahelamAM teDI lAvyeA. AtAnA vAdaLa varSe tA paNu sajjana puruSA pAtAnI prakRtimAMthI eka pagaluM paNa pAchaLa haDatA nathI. du natA paNa kayAM DhAMkI rahe che? rAjagRhImAM AvyAne pUrA paMdara dina na thayAM tyAM te dhanadatta Adi traNe bhrAtAe svabhAoenA bharamAvyAthI dhanyanI saMpattimAMthI judA hissA mAMgavA lAgyA ane tenAthI pRthak vasavAnI vAte zarU karI. sukhamAM lAvanAra dhanyakumAra sAthe puna: lezanA zrIgaNeza maMDAyA. mAtApitAe bahue samajAvyA ke: " he putrA ! A badhI sa Mpatti dhannAe peAtAnA bhujabaLathI sapAdana karI che emAM tamArA bhAga zI rIte saMbhave ? zA sAru nakAme valepAta kare che ? dhanyakumAranu cAra mANusamAM khATu dekhAya tevuM AcaraNu kyAM Adara che ? " paNa e zikhAmaNu paththara para pANI sama niSphaLa gai. dhanyakumArane svakuTubamAM Ama bhinnatA paDe te na rucavAthI kAine paNa kahyA sivAya rAtrinA te nIkaLI paDyo. judA judA dezeAmAM bhramaNa karatA te kauzAMkhI nagarImAM AvI paheAMcyA. haMsamAM rahelI je dUdhapANIne chUTA pADavAnI zakti e game tevA saMjogAmAM paNa tenAthI vegaLI jatI nathI kivA te keAinAthI jhuMTavI zakAtI nathI, tema dhanyakumAranI bAhya RddhimAM bhAie bhAga paDAvavAnuM icchavA lAgyA ane kalahanA bhayathI e badhAnA tyAga karI dhanyakumArane chUTA paDavuM paDayuM. paNa je Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] prabhAvika puruSo : tenAmAM vyavahArakuzaLatA ne buddhibaLa hatu emAM AchuM ja koi bhAga paDAvanAra hatuM? e teA karmAnI mAphka sAthenu sAthe ja hAvAthI jyAM e paga mUke tyAM prasarAi jatu ane mATI mahelAta yAne navA vaibhava khaDA karatu. kauzAMbImAM ratnaparIkSAnA nimittathI dhanyakumAra rAjadarabAramAM mAna pAmyA ane nRpa-aMgajAne paraNyA. bhAgyadevIe tenA sAruM puna: eka vAra vilAsa vistAryA. dhanyakumAra A pradezamAM sAdhu dhanya yAne pavitra-puNyaaAka dhanyazreSThI tarIke suvikhyAta thayeA. prajAnA hita mATe teNe nagarI bahAra eka vizALa sarAvara khAdAvavA mAMDayuM. majUrone rAja maLavAthI satASa thaye ane prajAnI eka cirakALanI jarUrIyAta pUrI pADavAnA kAraNathI enA manamAM paNa AnaMda thavA lAgyA. dhanyanA cAlI nIkaLyA bAda rAjagRhImAM gharanu gADu thADA samaya paryaMta ThIka ThIka cAlyuM, paNa nirbhAgyazekharane tyAM ApadA AvI paDatAM keTaleA vilakha lAge ? Avaka ThaMDI paDI ane rAjadarabAranI pratiSThA dhanyakumAranA cAlyA javAthI tUTI paDI. Akhare dhanasAre kuTuMba sahita anyatra javAnA nizcaya karyo. rAjaputrI sAmazrI ne puSpAvatI tA svAmInAthanA cAlI gayA khAdya peAtAnA piyaramAM sidhAvI cUkelI, mAtra subhadrA zvasuranI sevAmAM hatI. ApattikALe vadhue piyaramAM na javu e sUtra teNe AMtarapaTa para keAtarI rAkhyuM hatuM. emAM ja teNI kulIna kAntAnA dharma samajatI, tethI sAsusasarA taraphathI vAraMvAra kahevAmAM AvyA chatAM paNa teNI peAtAnA bhrAtAne ghera A viSama saceAgAmAM na gai. jene jIvanabharamAM kaSTanuM nAma paNa sAMbhaLyuM nathI evI te vaDIlanA sAthamAM rahI du:khAne anubhava karavApUrvaka jIvana vahana karavA lAgI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dhanyaachI : [21] AjIvikA arthe bhramaNa karatuM AkhuM kuTuMba kauzAMbImAM jyAM sarovara khodavAnuM kAma cAlI rahyuM che tyAM AvI pahoMcyuM. mahenata karatAM chatAM kamabhAgyane laI peTapUratuM dhAnya paNa na maLatuM hovAthI darekanA gAtro sUkalakaDI samA banyA che evA A kuTuMbane sAdhu dhanya te tarata ja oLakhI kADhyuM. sAthe patnI subhadrAne nirakhI kaMIka Azcarya paNa thayuM. Ama chatAM kuTuMbanI ja eka vyakti-A sarovara khedAvanAra sAdhu dhanya te anya keI nahi paNa potAno saMbaMdhI che eTale khyAla AvanArA na ja karI zakyA. se ke bIjA majUre sAthe kAme lAgI gayA ane yogya pramANamAM rojI kamAvA lAgyA. A tarapha dhanya paNa pratidina kAmanI tapAsa arthe Avate. eka veLA svapitAne uddezI tenA AkhA kuTuMbane bhojanamAM ghI ApavAno hUkama karyo. anya majUrenI paNa tevI mAgaNuM thatAM sarvane pramANasara ghI maLavA lAgyuM. AthI majUragaNamAM vRddhanI ThIka chApa beThI. vaLI vRddhane khAsa bhalAmaNa karavAmAM AvI ke teNe pitAnA AvAse temanI putravadhuone mekalI chAza paNa maMgAvI levI, kemake chAzamAM baLavRddhi karavAne khAsa guNa che. avAranavAra vadhUo chAza levA jatI emAM paNa jyAre subhadrA jatI tyAre vadhAre chAza maLatI. dhanyanA kahevAthI tenI bhAryA Ama IrAdApUrvaka karatI. subhadrAne vadhAre chAza AhutI jaI sAsu-sasarA jo ke prazaMsA karavA lAgyA paNa vahuo to kaMI kaMI judI judI TIkA karavA lAgI ! are pratyakSa kahevA paNuM maMDI ke je je, subhadrA kaI veLAe ghara mAMDI, kuLa para mazIno kUcaDo na lagADe! banyuM paNa tema ja thoDA divasamAM eka veLA chAza laIne pAchI pharatI subhadrAne AMtarI dhanyakumAra prazna karavA lAgyuM: Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] prabhAvika puruSo : "he subhAge! tuM zA sAruM AvI rIte kaSTa vahana karI suMdara dehayaSTine karamAve che? mAre tyAM ja rahe ane tArA divaso amanacamanamAM pasAra kara." subhadrA lajajAthI mukha namAvI kahevA lAgI: "he sAdhupuruSa ! tamAre Ama vadavuM e vyAjabI nathI. he annadAtA ! mArA mArgamAMthI tame khasI jAo ne mane satvara gharabhegI thavAM gho. tamArA jevA cAritrazIla puruSane pArakI triyA para kudaSTi karavI zobhatI nathI. mArA hRdayavallabhanA viyegathI jyAM mAruM aMtara dazya thaI rahyuM che, jyAM mArA mAtApitA sarakhA sAsu-sasarAnA gAtra majUrIthI sadeva gaLI rahyA che ane jyAM mArA sarakhI zAlibhadranI bhaginIne svapativratadharmanuM khaMDana karavA karatAM mRtyune bheTavuM ati zreyaskara jaNAya che tyAM amanacamananI vAta karatAM Apane zarama nathI AvatI? tamee annavastra ApI amArA kuTuMba para upakAra karyo che eTale vadhAre kahevuM mane ucita lAgatuM nathI, paNa yAda rAkhajo ke AvI rIte paranArI para kudaSTi karavAnuM pariNAma kadI paNa sAruM AvatuM nathI. cAlo, bAju para khasI jaI mAre mArga mokaLo karo." pavitrahRdayA preyasInA A jussAdAra vacano zravaNa karatAM dhanyanI dhIraja cAlI gaI. najIka AvI, potAnI oLakhANa karAvatAM pAda paranuM lAkhuM batAvyuM. vaLI vizeSa pratIti karAvavA sAru pite rAjagRhI choDatAM pUrve ApelI mudrikAnI yAda ApI. subhadrAne khAtrI thaI ke sAdhu dhanya te anya keI nahiM paNa potAnA svAmInAtha ja che. te puna: eka vAra e madhurA mukhAraviMda prati mITa mAMDI joI rahI. dhanya tene premapUrvaka AliMgana daI, sarva paristhiti samajAvI. vastro badalAvI suMdara zaNagAra sajAvI pote je kare te manapaNe joyA karavAnI AjJA karI. tarata ja dhanya pite tathA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyazreSThI [ 23 ] ubhaya patnIe harSa pUrvaka jamyA. rAjaputrIne subhadrA sarakhI ahena maLavAthI AnaMda thayA. Ama subhadrA tA kaSTamAMthI chUTI. * ghaNA samaya thavA chatAM subhadrA pAchI na pharavAthI sArA ya kuTuMbamAM zrIkaranI lAgaNI patharAI. anya vahue te khullu kahevA lAgI ke amArI vAta para lakSa na ApyuM tenuM ja A pariNAma che ! rAja enA vakhANu karI phulAtA hatA teA jAva have teDavA. eNe te mAlikanu ghara mAMDayuM. " dhanasAra ne zIlavatI A ka kaTu zabdo mAnapaNe sAMbhaLI rahyAM. emanuM hRdaya jo ke nahAtu kabUla karatuM ke subhadrA sarakhI kulIna lalanA AvuM kalaMka vaheAre, chatAM cAkasAi karyA vagara javAba devAya zI rIte ? vilaMba ghaNA thayA hatA eTale tee banne jAte ja sAdhu dhanyanA gRhe paheAMcyA ane subhadrA saMbaMdhI tapAsa karavA mAMDI. pahelAM tA nakArA bhaNI, ' subhadrA teA ahIMthI chAza lai turata gai che, ' evA javAba ApI dhanye vaDIlane paNa mUjhavyA; paNa Akhara temane gRhanA aMdaranA bhAgamAM teDI jai, caraNamAM zira namAvI peAtAne sarva zrRtikara nivedana karyuM. mAtApitA ghaDIbhara Azcarya mAM mugdha banyA. putranu sukha dekhI, subhadrAne sukhI nihALI AnaMda pAmyA. Aje temanA ha nA pAra na rahyo. hajI dhanyane, sva bhrAtAone UMdhA pATha paDhAvI pRthak thavAnI vAta karAvanAra bhAbhIene edhapATha ApavAnI icchA hatI eTale peAte je kare emAM viDaleAe paNa mAna rahevuM evI sUcanA karI. A tarapha cirakALa sudhI mAtApitA pAchA na pharavAthI traNe putrAne caTapaTI lAgI ke A thayuM zuM? badhA sAthe ja khabara kADhavA nIkaLI paDyA. temanA nazIbamAM paNa dhanyagrahanI mUMgI keda hAvAthI teo paNa aMdara dAkhala thayA pachI pAchA dekhAyA ja nahiM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] prabhAvika puruSo : - have to cokhkhuM samajAI gayuM ke IrAdApUrvaka subhadrAne rokanAra ane potAnA sAsu-sasarA tathA dhaNIone keda karanAra dhanya ApaNane sIdho javAba nahi ja Ape, eTale tarata ja traNe putravadhUo kauzAMbIpurInA mahAjana pAse pahoMcI. gariba, duHkhiyA ke jenA para anyAya vatele hoya enI rAva suNanAra je kaI paNa purAtana DhabanuM sAdhana hoya to te mahAjana. sAre ya hevAla sAMbhaLI laI, bAIone dhIraja ApI, jenI lAgavaga cAlI zake evA thaDA gRhastha sAdhu dhanya pAse AvyA ane kaI paNa hisAbe banela vAtano toDa lAvavA prayAsa karyo, paNa dhanya to nakAro bhaNuM hAtha ja na mUkavA dIdhe. koI paNa rIte dhanyane te vAta rAjadarabAranI devaDIe mokalavI ja hatI. mahAjananA dhurIo "A vyAjabI nathI thatuM" ema kahI vidAya thayA. teoe rAjavI pAsethI dAda meLavavAnI bAIone sUcanA karI. putravadhUoe paNa pitAne pokAra rAjavInA kAne pahoMcADyo. evI sarasa rIte potAnI bAbata rajU karI ke rAjAne paNa dhanyanI ja kasura mAlUma paDI. sAdhu dhanya eTale potAno jamAI, chatAM nyAyanA kAMTA sarakhA karatI veLA evo saMbaMdha jenAra InsApha na ja toLI zake, e vAta A bhUpane samajAvavI paDe tema hatuM ja nahi. tarata ja dhanya zeThane bolAvavA sipAI AvyA. kaI divasa vagaravicAre zabda na vadanAra sAdhu dhanya jarA tochaDAIthI pratyuttara Apyo; eTaluM ja nahi paNa sAthe kaherAvyuM ke "ekapakSI vAta sAMbhaLI tame je valaNa akhatyAra karyuM che e vyAjabI nathI karyuM." basa, ATalAM vacana zravaNa karatAM ja pRthvIpatinA gussAne pAra na rahyo. tarata ja dhanyane pakaDavAne subhaTo doDAvyA. ahIM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyazreNI : [25] te gaNatrI bAMdhIne ja kArya karAyeluM hovAthI subhaTanuM kAma muzkela thaI paDayuM. sAdhu dhanyanA sAmanAthI teo muMjhAyA. tenA parAkrama AgaLa temane pAchuM haThavuM paDyuM. samAcAra darabAramAM pahoMcyA. rAjAne paNa vimAsaNa thaI. mahAjanane paNa lAgyuM ke dhanya zeTha jevA sAthe bagADavuM te ThIka nahi, te pachI anyAya pravartAvA de? e prazna sone mUMjhavavA lAge. vyAvrataTI jevI dazA AvI paDI. eka tarapha sAdhu dhanya jevo pavitra puruSa durAcaraNa seve nahi, jyAre bIjI bAju bAIonI vAta paNa khoTI to nathI ja. je banAvanI e vAta kare che e mATe majUravargamAMthI eka karatAM vadhu sAkSIo tenI puSTi karavA taiyAra ja che. Ama puSkaLa vicAraNA karatAM mahAjanamune lAgyuM ke "jarUra AmAM kaMIka rahasya samAyuM che." tethI rAjavI sAthe e saMbaMdhI parAmarza karI teo sAdhu dhanyanA AvAse pahoMcyA. temanA AdarasatkAramAM dhanya zeThe jarA paNa khAmI na rAkhI. teoe sarva vicAraNA khullA zabdomAM rajU karI, dhanya para dabANa calAvyuM ke-"A banAva pAchaLa zuM rahasya samAyeluM che tene jaladI have pheTa karavo ghaTe. sAdhu dhanyane paNa vAtane bahu vadhAravI ucita na lAgavAthI sAruM ya vRttAnta athathI mAMDIne Iti sudhI mahAjananA mukhyAne jaNAvyuM ane prAMte teNe umeryuM ke mArA bhAIone pRthak thavAnI salAha ApanAra bhejAIone zikSA karavA sArU ja meM A keyaDo racyA che. jyAM AkhA ya banAva parathI paDade kheMcAI gayo tyAM to sau koInA hRdayamAM avarNanIya AnaMda ubhaLyo. tarata ja mAtApitA ane bhAIone bolAvavAmAM AvyA. pelI bhAIone paNa teDAvI maMgAvI ane temanI pUrve thayelI bhUla mATe tema ja aNachAjatI prakRti mATe mIThA zabdamAM Thapako ApIne, najara Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] prabhAvika puruSo : ( sanmukha dekhADavAmAM Avyu ke 'subhadrA koi anyane ghera jaine nahAtI eThI paNa e te tenA khAvAyela, cirakALathI gRhatyAga karI gayela prItamane prApta karavAthI peAtAnA AvAsamAM ja rahI hatI. ' A rIte kozAmbImAM punaH eka vAra dhanasAranuM kuTuMba ekatra maLyu. saiAnA manamAM khAtrI thai ke * sa mAM punyazALI ekaleA dhanya ja che. have tenA sAtha kadI paNa na cheDavA' evA niradhAra bhAi-bhAjAioe karyo. kaiAzAstrIpatinI saMmati lai dhanya zeDa sarAvaranuM kAma ATopI, vipuLa samRddhi sahita rAjagRhImAM pAche! IM. zreNika bhUpALa temaja puranA AgevAna vepArIoe tenuM svAgata karyuM. cAra zreSThIoe peAtAnI kanyAo, jenI kIrti kathA satra gavAi rahI che ane je rAjamAnya gRhasthAmAM ra pade che evA dhanya zeThane paraNAvI. Ama dhanyatA bhAgyamAM sapadA, sukha ane aizvarya nAcavA lAgyA. vepAra-vaNajamAM, sAMsArika bhegavilAsamAM dhanyazeDanA keTalA ya samaya pANInA pravAha sama vahI gayA. jyAM paDyeApama ne sAgarApama jevA amApa varSanA lekhAM na rahyAM tyAM se-savAse varSanI zI kathA ! eka veLA ATha patnIAne svAmI dhanya snAnagRhamAM besI deha para pIThI ceALAve che, bIjI patnIe sahu subhadrA paNa mastakanA bhAgamAM sugaMdhI padArtha cALI rahI che. tyAM akasmAta teNInI AMkhamAMthI azrubindu TapakayuM. e uSNa TIpAe dhanyanuM dhyAna khe'cyu'. subhadrAnA netrAmAM AMsu jotAM ja ene premALabhAve prazna karyAM. kAraNu anya hatuM ja nahi. dhanya jevA sadAcArI ne sAbhAgyaziromaNi patinI chAyAmAM peAtAne duHkha jevu tA hAya ja kayAMthI ? du:kha thavAmAM te! vAta e manI hatI ke peAtAnA bhAi Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyachI : [27] zAlibhadra thaDA samayamAM ja saMsAra tyajI daI, saMyama grahaNa karavAno hovAthI pratidina akeka nArI sAtheno saMbaMdha cheDatA hato. du:khanuM kAraNa A ja. subhadrAnA mukhamAMthI azrunimittanI kahANI sAMbhaLatAM ja dhanyakumArathI bolI javAyuM. "are! emAM te du:kha kevuM? saMyama jevI AtmakalyANakArI cIjanA grahaNamAM A vilaMba! tAro bhAI te kAyara jaNAya che. choDavuM tyAre kAM eka sAthe na choDI devuM ?" svAmInAtha ! kahevuM sahela che paNa karavuM muzkela che. duniyAmAM kathana karanArA kivA salAha ApanArAne kayAM to che? amala karanArAnI saMkhyA ja AMgaLInA Terave gaNAya teTalI che. kAyaratA vadanAre keTalI vIratA dAkhavI ?" vAta tArI sAcI che, to A cAlI nIkaLyo. utkRSTa vastunA svIkAramAM nizcaya karyo eTale basa." nAtha ! huM to mAtra majAka karI rahI chuM, emAM Apa khoTuM lagADI tara cheDI cAlyA na jAo." subhadrA dInavacane belI. nA, nA, vallabhA ! AmAM mAThuM lagADavApaNuM ja nathI. mohanidrAmAM paDelA mane jAgrata karyo. samajyA tyAMthI savAra gaNavI e to nItinuM kartavya che." paNa Ama mArA vacane mArI sAta bahenane daMDa devA Apa taiyAra thayA e vyAjabI na kahevAya. mArI bhUlanuM prAyazcitta mAre ekalIe ja bhegavavuM joIe, Apa vagara amArA jIvana TakI zI rIte zake?" have e badhI carcAmAM kALa vyaya karavAne upaga kaMI ja nathI. arihaMta devanA upAsaka namAlA na ja hoya. e to Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvika puruSa : [ 28 ] bhAgAne bhAgavI paNa jANe tevI ja rIte zUratA dAkhavI cheDI paNa jANe. zu bhAgavavAnu khAkI rahyuM che? A mArga vinA e kamanA aMta paNa kema karIne thavAnA che? AtmA ja jyAM bhinna che tyAM kANu keAneA zaraNadAtA che ? " " meM mULa dha zUrA '" e vacana yAda karavAnI jarUra che. Ama kahetAM ja eka samayanA prakhara bhAgI dhannAzA rAjagRhInA mArgethI nIkaLI cAlyA. zALibhadra zeThanA makAna samipa AvI pahoMcyA ane hAkala karI. " zALibhadre ! cAleA, cAlA, vilaMba thAya che. rAja akeka parathI meADu utAravAnu kArya e teA kAyarAnu. zUravIratA, sApa jema kAMcaLI UtArI nAkhe tema, eka sAmaTA tyAga karI nAkhe. jyAM manamAM nizcaya karyo tyAM pachI vilaMba karavAnuM prayAjana zuM ? " ghaDIbhara zALibhadra teA peAtAnA banevI sAme joi rahyo. temanA vacane sAMbhaLI vicAramAM paDyo. tyAM tA khIjA zabdo karNa para athaDAyA. " emAM Azcarya jevuM ke vicAraNIya zuM che ? snAna karavA beThele! huM ATha pramadAne tyajI cAlyA Avu chu. tame paNu AkI rahelane chellA zabda saMbhaLAvI nIkaLI paDeA. ApaNe ubhaya sAthe ja vaibhArigira para rahela zrI vIra pAse pahoMcIe ane saMyamanI mIThI suvAsanA bheAktA banIe. " A pachI dhannA--zALibhadre kevuM jIvana gALyuM ? e ApaNe zAlibhadranI kathAmAMthI jANI cUkayA chIe. mAtra eka vAta umeravAnI che. te e ja ke jyAre bhadrA zeThANI peAtAnI putravadhUe Adi parivAra sahita prabhu zrI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyazreNI : mahAvIra samipa pahAMcyA ane dhanya prazna karavA lAgyA tyAre ja prabhuzrInA anela vyatikara temaNe jANye. [ 29 ] zALibhadra munie sabaMdhI mukhethI pAraNA saMbaMdhI e sAMbhaLI emane ghaNuM ja du:kha thayuM. AMgaNe Ugela kalpavRkSane sahasA chedI nAkhI pachI ene manava chita pUraNa guNu vicAratAM je jAtanA pazcAttApa thAya evA tIvra pazcAttApa thayA; paNa have zuM vaLe tema hatu. je ' khudathI bagaDI te have hAjathI sudhare tema hatuM ja nahIM.' eka ja bhUle sArI ya paristhiti pheravI nAkhI hatI. gayA avasara pAchA lAdhavAnA saMbhava ja naheAtA. ubhaya munioe vaibhAragira para AkharI anazana karyuM che e vAta jANatAM ja, prabhune vAMdI teo e TekarI para pahAMcyA. tyAM zuM joyuM ? ahA ! jemanI dehalatA mAkhaNuthI paNa sukeAmaLa hatI ane jemane sAmAnya garamIthI paNa parasevA thatA hatA teA Aje UghADA zarIre sUryanA prakhara tApanI ke pavananA prabaLa jhaMjhAvAtanI jarA paNa paravA rAkhyA vagara aihika mUrchAnA, nAnAmAM nAnI pAlika vAsanAne, sarvathA jaya karI, kevala AtmakalyANamAM ekatAra banyA che. emanI najara sarakhI A vaMdana karanArA parivAra tarapha kheMcAtI nathI ! ' ahaM' ane * mama ' jevA bhAvanu ekAdu bindu paNa dekhAtuM nathI. tyAM te mAtra dhyAnaparAyaNa dazA ja che. bhadrA mAtA peAtAnA pramAdane azrubhInI AMkhe varNave che, paNa e jhIlavA kAna ja jyAM UghADA nathI tyAM zuM thAya ? mAtA viSNu cahere pAchA pharyA. ubhaye ekatArathI AtmakalyANa sAdhyuM. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapuNya zeTha kulInatA ane halakAInA mApa nirdhana dazA prApta thatAM ja jaladIthI kADhI zakAya che. e samaye ubhaya jAtinA vacana ane vartana uparathI ja kulIna-akulIna sahaja parakhAI jAya che. "have tuM zA sAruM ahIM paDI rahyo che? vAraMvAra kahyA chatAM tane cAlI javAnuM nathI sUjhatuM, to Aje huM dhakakA marAvI tane bahAra kaDhAvIza tyAre ja tane bhAna Avaze. A to vezyAnuM gRha. emAM dhana vagara ghaDIvAra paNa cAle nahIM. tArA jevA bhUkhaDI bArasanI prItine vaLagI rahIe to amAro dhaMdho nAza pAmI jAya ane ame trIje divase bhIkha mAgatA thaI jaIe. jyAM lagI tAre gharethI paisA AvatA hatA tyAM lagI eka zabda paNa mAre kahevo paDyo hato ? A to dAsI mAtra kaMkaNanI jeDa ucakI lAvI ane nirdhana dazAnuM varNana karyuM e sAMbhaLatAM harakoI samajI zake ke have tArI pAse phUTI badAma paNa nathI rahI. amAre to roja dhana sAthe ja kAma rahyuM, mATe ahIMthI sIdho sIdho nIkaLI jaI dhana pedA karIne punaH Avaje." kuTTinInI A aMtara vIMdhI nAkhe tevI vAgdhArA sAMbhaLI kRtapuNya saDaka banI gayA. ghaDIbhara jaDa putaLA mAphaka stabdha thaI rahyo. mAMDa mAMDa eTaluM uccArI zakyoH "mane eka vAra anaMgasenA sAthe vAta karI levA dyo. jene tyAMthI Aja bAra bAra varSothI dhananI nIka vahI rahI hatI te manuSyanI be AMkhanI to zarama rAkhe." cAla, cAla, pAmara ! tArI jabAna baMdha kara. dhana ApyuM temAM zI navAI karI ? vanarasano lahAvo kaMI rastAmAM nathI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : [31] paDyo. anaMgasenAnI hAjarImAM tAruM caDhI vAge che mATe to A taka sAdhavI paDI che. enA AvatAM pUrve te tAre A devaDInA pagathiyAMne chellA rAmarAma karI javAnA che." kRtapuNya Akhare paNa vaNika saMtAna hatA. vezyAnI prItamAM e lubdha banI gayo hato chatAM enI prajJA taddana bahera mArI gaI nahotI. tarata ja te paristhiti kaLI gayo. kapaDAM paherI, nIce UtarI jyAM tabadIra laI jAya tyAM cAlI javA nIkaLyA. have ja tene duniyA zuM vastu che tenuM bhAna thayuM. netro sAme potAnI pUrva dizA khaDI thaI ! eka samayanu samRddhibharyuM jIvana, jJAnagoSThI, mitro saha vArtAlApa ane anaMgasenAnA premamAM paDavAne prasaMga tema ja varSonA vahevA sAthe Akhare AvI paDela A natIje-e badhuM yAda AvyuM. manaDuM e banAvo vacce hIMcoLA khAvA lAgyuM. kaI tarapha pagalAM bharavAM e prazna thaI paDyo. ene nizcaya thAya te pUrve ApaNe jarA bhUtakALamAM DekiyuM karI laIe. aiciell as all a nd teci magadha dezanA pATanagara tarIke jenI khyAti daze dizAmAM kapUranI sugaMdhanI jema vistArane pAmelI che evA rAjagRha nagaramAM puSkaLa dhanano svAmI dhanezvara nAmane sArthavAha vasaMta hato. ene rUpaguNasaMpanna ane zIlavatI subhadrA nAmanI bhAryA. hatI. saMsArajanya bhegavilAsamAM te daMpatIno keTaleka kALa vItI gayA pachI emane tyAM kathAnAyaka kRtapuNyane janma thaye. sArA ya kuTuMbamAM AnaMdamaMgaLa vatAya. putranA vadhAmaNA kyAM nathI thatA? putrI janma veLA e AnaMda nathI jaNAte e paNa eka jagatanI vicitratA che ke bIjuM kaMI? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] prabhAvika puruSa : divasanA vadhavA sAthe kumAra kRtapuNya paNa bALabhAva mUkI vidyAdhyayanamAM pragati sAdhavA lAgyo ane tIvra buddhine laI alpakALamAM ja dhArmika tema ja vyavahArika vidyA-kaLAmAM niSNAta thaI gayo. yuvAnavayanA AMgaNe UbhatA kumArane mAtApitAe eka sulakSaNI kanyA saha paraNAvI saMsAranA eka advitIya prasaMgano lhAvo lIdho. kumArane zikSaNa-samayathI ja sAdhu mahAtmAno paricaya savizeSa hovAthI tenA vicAra-vartanamAM tyAga saMbaMdhI bhAvanAo otaprota thaI cUkI hatI. sAMsArika bAbato para enuM lakSa ochuM hatuM. vyavahAramagna mAtA-pitAne A vAta catI na hatI. mehapAzamAM AkaMTha bharelA AtmAo satvara tyAga jevI pavitra ne aNamUlI vastunI kiMmata na AMkI zake emAM Azcarya paNa zuM ? kumAranuM mana virAgI thatuM aTakAvavA-saMsAranA viSayavilAsamAM vALavA-patnInI saMmatithI pitA dhanezvare svaputrane raMgIlA mitronI sobatamAM jaDyo. chUTA hAthe lakSmI vAparI vilAsanA sAdhanonI vipulatA karI ApI. rasIlA mitrone raMgarAga vinA bIjAnI darakAra paNa zI? teoe kRtapuNyamAM rahelA dhArmika ane naitika suMdara vicAronuM dhIme dhIme umUlana karI, tenuM mana zRMgAramaya cenabAjImAM vALI dIdhuM ane ISTasiddhi arthe gaNikAnuM ghara paNa dekhADI dIdhuM. basa thaI cUkayuM. eka vAra dhanajIvI rAmAnA phaMdamAM je phasAye te pachI ocho ja sadAcAranA rAha para TakI zake che? vezyAputrI anaMgasenAnA rUpa-lAvaNyamAM kumAra atizaya rakta banyo. vividha prakAranI kaLAkelImAM ubhayano samaya pANInA relA sama vahI javA mAMDyo. dhanezvara zeTha paNa putranA vicAre saMsArAsakta karavAnI dhUnamAM AMkho mIcI dhana, vilAsa mATe mokalavA lAgyA. AnAthI putranuM jIvana ke anya mArge kheMcAI jAya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : [33] che ene vicAra sarakho paNa temane na uddabha. raMgIlA mitra paNa have to bAju para rahI gayA. jema baMdha chUTatAM jaLa jabarA ghasArAthI vahevA mAMDe tema kRtapuNya kumAra keI paNa jAtanA aMkuzavihIna banI yuvatI anaMgasenA sAthenI kAmakIDAmAM managamatA vilAsa lUMTI rahyo. potAnA ghara sAmuM jovAnuM paNa mUkI dIdhuM, tyAM pachI mAtapitAnI bhakti ke jenI sAthe lagnanI gAMTha bAMdhI che te strInI sAthe vArtAlApano saMbhava paNa kayAM rahyo ? Ama be-cAra nahiM paNa bAra varSanA vahANuM vAyA. daramiyAna keTalIe navAjUnI thaI gaI. kALa ochA ja keInI rAha jevA thobhe che? "kumAre Aje ghera Avaze, are! pakhavADIye to jarUra Avaze. vasaMtatratumAM na AvyA paNa A varSAkALamAM to AvyA vinA nahIM ja rahe-AvA AvA manera sevatAne Agamana saMbaMdhI maNakA pharavatA mAtapitAne lehI paNa sUkAvA mAMDyA. putravadhUnA sukha sAmuM jovA jatAM samULago putra paNa hArI beThA. dhana levA AvatI gaNikAnI dAsIdvArA putranA kuzaLa samAcAra jANI mana manAvavAnuM rahyuM. jyAM putranA darzana durlabha thaI cUkyA tyAM pitrane joI rAjI thavAnA ke anya sAMsArika lhAvAnA koDa mANavAnA paNa kyAM rahyA? have ja zeThanI AMkha UghaDI. pote karela bhUlane khyAla Avyo. virAgadazAmAMthI vALavA jatAM Ama maryAdA kudAvI sarAgadazAmAM garakAva thavArUpa je banAva banyA te na ja banata ema moDuM moDuM paNa samajAyuM; paNa have upAya kayAM hAthamAM hato? AzAnA hicALe avalaMbI rahI jIvana vyatIta karatAM zeTha ne zeThANa baMne akALa varanA bhega banyA ane thoDA divasanI mAMdagImAM A saMsAramAMthI sadAne mATe prayANa paNa karI gayA. mehathI jenuM jIvana matta banyuM che evA kumArane A mAMdagI saMbaMdhI saMdezA to pahoMcADelA paNa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] prabhAvika puruSo : Aje pUrvano bhaktivaMta putra rahyo ja nahoto. enuM jIvana to anaMgasenAnA hAthamAM parAdhIna banyuM hatuM. sArAsAra vicAravAnuM bhAna to keTalA ya samaya agAuthI e hArI beThelo hato. Aje te kaMdarpanI amApa AgamAM dagdha thaI rahyo hato. enI zAMtine arthe vezyApatrI vinA tene kaI ISTa padArtha paNa nahoto. kharuM ja kahyuM che ke-kAmAMdha jana divasa ne rAta ema ubhayakALa AMdhaLo che. kAmAturane lokabhaya ke lokalajA jevuM hotuM ja nathI. mAtapitA jatAM putravadhU ke jenuM nAma dhanyA hatuM te ekalI paDI. haiye dharI duHkhanA dahADA vyatIta karavA lAgI. Akhare saMtAna to kulIna gharanuM rahyuM eTale duHkhano bhAra mUMgI mUMgI sahI rahI hatI. bAra bAra varSathI ulecAtA dhananA DhagalAthI moTA rAjavIno bhaMDAra paNa khAlI thaI jAya tyAM pachI A dhanezvara sArthavAhanI tijorInuM taLiyuM dekhAya temAM zI navAI ? kudinInI dAsI dhana levA AvI tyAre zeThanA gharanI badalAyelI sthiti joI gaI chatAM dhanyAe patine mAThuM na lAge, temanA sukhamAM-AnaMdamAM aMtarAya na paDe eTalA khAtara mAgaNI pramANe dhana AkhyA karyuM. dAsI mukhethI A sarva vyatikara kuTTinIe sAMbhaLyo hato tyArathI ja teNue manamAM gAMTha vALI hatI ke jema phaLavihIna banelA vRkSane pakSIo kivA zuSka thaI gaela jaLavALA saravarane sAraso tyajI jAya che tema A kRtapuNyane have choDI devAnI jarUra che. A talamAMthI have vizeSa tela nIkaLavAnI AzA che ja nahIM. A vAta eka karatAM vadhu prasaMge teNue anaMgasenA samakSa uccArI hatI ane zreSThIputrane ardhacaMdra batAvI devAnI AjJA paNa karI hatI, chatAM premapAzathI tenA aMtaranA tAra gADha rIte guMthAyelA hovAthI teNI tema karavA aMzamAtra khuzI nahotI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : [35] anaMgasenAe vRddha DekarI sAthe khAnagImAM ghaNIvAra carcA karI hatI ane e vAta para bhAra mUkyo hato ke "ApaNane bAra bAra varSothI dhana ApIne teNe potAnuM ghara khAlI to karI dIdhuM, have tene kayAM sudhI ApaNe cUso joIe ? ApaNe tene upakAra mAnI pUrvavat vartana cAlu rAkhavuM joIe. AvI sthitimAM tene rastAno bhikhArI banAvavAmAM ApaNe vyAjabI na gaNAIe. ethI jarUra ApaNu para daiva rUThe." piso ja jene mana prANu karatAM adhika che ane paramAtmA, dharma ke paraloka jevI kaMI vastu ja jenA manamAM nathI evI kudinIne gaLe putrInI uparokta sAcI vAta kayAMthI Utare? te samaye te te IrAdApUrvaka mananuM avalaMbana karI gaI paNa tyArathI ja niradhAra karI lIdho ke anaMgasenAnI gerahAjarImAM taka sAdhI A kAma jAte ja patAvavuM. yegAnuyoge evuM banyuM ke A tarapha dAsI dhana levA gaI tyAre dhanyA pAse devAnuM anya kaMI sAdhana na hovAthI chevaTa hAthanA kaMkaNa utArI ApyA. e laI satvara te pAchI pharI. anaMgasenA tenI sakhIne maLavA gaI hatI te takano lAbha laI, kaMkaNa jevI a5 kimatanI cIja AvelI joI DekarIe ekadama kRtapuNya zeThane bolAvI tenA upara dhurakavA mAMDyuM. eno ze natIje AvyuM te prAraMbhamAM ja ApaNe joI gayA chIe. nizcaya bIje zuM thavAne hato? saMsAranA vyavahAramAM lakSamInI jarUra hAlatAcAlatA paDe che. vasu vinAnA naranI gaNanA pazu barAbara thAya che. peTano khADe pUravAmAM paNa enI jarUra rahI. khIsAmAM phaTI badAma paNa maLe nahIM. paradeza jaI bhAgya ajamAvavuM evo nizcaya te ryo chatAM jenuM paraNune bhAvathI mukha paNa nathI joyuM ane jenA para du:kha varasAvavAmAM kamInA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36]. prabhAvika puruSa : nathI rAkhI evI priyAne eka vAra maLIne javuM cogya lAgavAthI kRpuSya potAnA AvAsane mArga lIdhe. paNa gharanA AMgaNAmAM paga mUkatAM ja zuM joyuM? eka samaye je vizALa makAna samRddhithI bharapUra hatuM ane jyAM manuSyonA avarajavarathI nAnAsarakhA rAjadarabArane khyAla Avato tyAM Aje smazAnabhUmi samI nijanatA patharAyelI che. ghaNe bhAga jIrNavizIrNa thaI paDu paDu thaI rahyo che. cekamAM dhULanA Dhaga ekaThAM thayAM che ane mAnavInA pagaravamAM mAtra ekAkI yuvatI daSTigocara thAya che. teno deha zuSka thaI gayelo, deha para mAtra sAmAnya vastra ane kaMThamAM kevala saubhAgyasUcaka maMgaLasUtra ! mAtra koI agamya AzAtaMtu para teNInuM jIvana jholA khAI laTakI na rahyuM hoya evo spaSTa khyAla dvAramAM paga mUkatAM ja AvyA. A dazya jotAM ja kRtapuNyanA gAtra gaLavA mAMDyA. cakSu sAme bhUtakALa nRtya karavA lAgyA. ghaDIbhara thaI AvyuM ke dharatI mArga Ape te emAM samAI jauM, paNa A sthiti jhAjhIvAra na TakI. kulInatArUpI suvAsita udyAnamAM jeno bAlyakALa vyatIta thaye che ane jene gaLathuthImAMthI pati e ja sarvasva athavA te svAmInAthanA kalyANamAM ja potIkuM sarva kalyANa mAnavAnA naitika bodhapATha maLelA che, e patnI, are sAkSAta kuLadevI. acAnaka nAthane uMbare Avela jemAM ja umaLakAbhera UbhI thaI, hastamAM jaLapAtra laI sAme AvI, adhevadane UbhI rahI. cirakALathI je dehalatA karamAI eka sUkI yaSTi sarakhI bhAsatI hatI temAM Aje apUrva tejasvitA AvI gaI. priyakAMtanA darzane sArI ce ramAvalI keAI anero AnaMdathI pulakita banI. kharekhara saMsAramAM nArI jAtane saubhAgyamaNinA darzanathI zuM adhika che? kRtapuNya hAthapaga dhoI duHkhI hRdaye gRhamAM praveza karyo. pitAnI svachaMdatAe A sthiti janmAvI che ene tAdaza Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtipuNya zeTha : [37] citAra najara sAme AvatAM ja potAnA jIvana para tiraskAra chUTyo. anaMgasenA ane dhanyA vacceno pharaka tenI cakSuo Aje satya svarUpamAM nihALI rahI. paNyAMganA ane kulAMganAmAM zuM aMtara che te samajAyuM. vezyAnA sneha karatAM A prema keTalI hade zreSTha che tene sAce khyAla Avyo. have ja tene bhAsyuM ke paisAnI pUjArI evI vezyA game teTalI rUpavAna hoya chatAM- sAmAnya svarUpa ane kaI jAtanI dravyalAlasA vagaranI kevaLa patibhaktA patnI sAthe tenI sarakhAmaNI thaI zake ja nahIM. eka kathIra to bIjuM kAMcana. kAMcana saha kathIranA tolana zA? potAnI jevA zokasaMtApadAyI putrathI mAtApitAne kevuM duHkha thayuM haze? emanI aMta avasthAmAM pitA sarakhe naguNe chokara, ke jene ekAda vAra AvI maLI javAnA keTalA ya saMdezA mokalAvelA chatAM AvavAnI tasdI sarakhI na lIdhI, AvA aNachAjatA vartane kevI pIDA upajAvI haze? e vicAre AvatAM ja aMtara baLavA lAgyuM. sAme UbhelI sAthvI priyAne paNa kyAM ocho uga pamADyo che? paraNIne AvyA bAda pUrA pAMca divasa paNa premabhInI AMkhe enA pratye joyuM che paNa kharuM? are ! ekAda vAra premALa vacane bolAvI che paNa kharI? Ama chatAM jeNe Aje zuzruSA karavAmAM khAmI rahevA na dIdhI. rastAnA bhikSuka banelAne ATalo AdarasatkAra ? jene potAnA poSaNa sAru pArakA daLaNA daLavA paDe che ane jenI pAse phUTI badAma rahI nathI chatAM te Aje harSathI ubharAI jaI ekAdI cAkaraDI karatAM paNa vadhu baradAsa uThAvI rahI che. jayAM dhananA Dhaga hatA te kayAM gayA? are ! jeNe vividha khAnapAnathI lADa laDAvyA te huM Aje kayAM bhaTakuM chuM kivA mArI kaI avasthA che? tenI bhALa paNa kADhatI nathI ane pelI kuTTinIe to tiraskAra karavAmAM kacAza paNa rAkhI nathI. Ama jyAM ubhaya vacce ATalI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] prabhAvika puruSa : hadanuM aMtara che tyAM mArA jevA mUkha sivAya adyApi sudhI keNa rAcImAcIne rahe? kharekhara mAruM jIvana vyartha gayuM che. A pramANe vicAramAM paDelA patine uddezI dhanyA vinayapUrvaka bolI:-"nAtha ! zuM vicAre che? bhUtakALane bhUlI jAo. bananAra banI gayuM, havenuM jIvana sudhArI lyo. keme kene kene nathI bhUlAvyA? pANI taiyAra che to snAna karI A devAdhidevanuM pUjana karI lyo. daramiyAna huM rasavatI taiyAra karuM chuM te sukhethI Arogo. dhana gayuM to bhale gayuM paNa mAruM saubhAgya maLyuM e kaMI mane je te lAbha che? mAre mana Aje sonAno sUraja Ugyo che." vicakSaNa puruSa te ja che ke je gayelAno zeka karatA nathI tema bhaviSyanI ciMtAmAM garakAva na banatAM vartamAna saMjogo joIne ja varte che. kamanI ja sarvatra pradhAnatA che. e vagaranA sArA graho paNa zuM kAmanA che? juone vasiSTha jevA muhUrta kADhanAra hatA chatAM e yugamAM zrI rAmane rAjagAdIne badale vanavAsa prApta thaye, tethI he vallabha ! bIjA vicAre hAla choDI daI, tema hamaNAM dezAMtara javAnI vAta paNa abharAIe caDhAvI, mArI pAse A maMgaLasUtra rahela che te vecI nAMkhI vyavahAranuM nAva cAlavA do. tame pote zirachatra tarike mejuda chatAM mAre anya sibhAgyacita jevA maMgaLasUtranI AvazyakatA paNa zI che? daramiyAna Apano citAbhAra ocho thaI jaze tema ja mana praphullita banaze eTale koI dhana upArjanane mArga zodhI kADhaje." priyAnI A madhurI vANIe kRtapuNyanI ghaNuM gamagInI haThAvI dIdhI. nachUTake samayane mAna ApI maMgalasUtra vecyuM ane paraspara premagoSThImAM saMsArasukha bhogavatAM e daMpatInA traNeka mAsa pANunA relAnI mAphaka vahI gayA. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - : kRtapuNya zeTha : [39] ekadA rAjagRhIthI eka sArthavAhe dUra dezAntara javAnI udghoSaNA karAvI. gavAkSamAM UbhelA kRtapuNyanA kaNa para ene sAda paDyo. jema ke gADha nidrAmAMthI jAgI UThe tema tenA hRdayamAM dezAntara jaI, dhanaprApti karavAnI AzA punaH janma pAmI. game tema to paNa te vaNikakuLanuM saMtAna hatuM. vANijya kheDavAmAM tenI mati kuMThita thAya tema hatuM nahIM. eka tarapha priyA dhanyA garbha dhAraNa karI cUkI hatI ne bIjI bAju maMgaLasUtranA vikayathI lAvela rakama paNa khUTI javA AvI hatI. vaLI tenuM mana paNa have pUrva banAvone visarI jaI, navesarathI jiMdagInuM pAnuM ughADavAne tatpara banyuM hatuM. tarata ja teNe A vAta priyAne jaNAvI. te paNa sArI rIte samajatI hatI ke puruSano khorAka vyavasAya che ane paradeza kheDyA vagara takadIranI parIkSA thatI nathI. eTale "patino viyoga thavAno ane te paNa AvA vilakSaNa saMgamAM" e vicAra du:khakara lAgyA chatAM ene bAju para rAkhI teNIe vAtamAM saMmati ApI. eka dAbaDAmAM mAdakanuM bhAtuM karI ApyuM ane jarUra pUratA sAdhana sAthe sAthe upaDavAnI AgalI rAtrie nagara bahAranI dharmazALAmAM jyAM judA judA maMcako (khATalA) para sAthe sAthe upaDanAra musAphare nirAMtathI nidrAnuM AsvAdana karI rahyA hatA tyAM AgaLa eka bhAgamAM eka maMcaka para kRtapuNya mATe bichAnuM pAtharI dhanyA svagRhe pAchI sidhAvI. kRtapuNya paNa tyAM leTI gayo ane a5 kALamAM ja mIThI nidrAno bhaktA banya. jyAM anaMta kALa vahI gaye tyAM rAtrinA bAra kalAkone pasAra thatAM keTalI vAra ! prAta:kALa thavAnI ghaTikA vAgatAM ja kRtapuNyanA netro UghaDI gayA ane je dekhAva najare paDyo ethI to ghaDIbhara e vicAramAM paDI gaye. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] prabhAvika puruSo : eka tarapha eka vRddha DezI pitAne putra tarikenuM saMbodhana karatAM ThapakAnA zabdo kADhI rahI hatI. "he putra! ATalA divasathI tuM kayAM cAlyA gayA hatA ? tArI keTalIe zeAdha karAvI ! Ama rIsAI javuM ThIka kahevAya? A bicArI patnIe tArA viraha baLI rahI che ne pIDA pAmI rahI che tene to vicAra kara." vAta paNa sAcI hatI. samIpamAM ja cAra rUpavaMtIo avanata mastake UbhI hatI. ekanA hAthamAM pANIne kaLaza hato to bIjInA karamAM daMtadhAvananA upakaraNe hatAM. vaLI A sthaLa to ekAdA vizALa prAsAdanA madhyabhAgamAM Avela zayanagRha hatuM. kRta puNya manamAM vicAravA lAgyo ke "A svanuM che ke mAyAjALa che? kayAM sArthavAhana paDAva? kyAM TUTIphUTI maMcA parano ArAma ? ane kevI rIte A palaMga para Agamana tathA A rAmAo paNa keNa ? Ane mAyAjALa kahevAya paNa zI rIte ? game tema paNa A eka sAce banAve che. hAla eno tAga kADhavAnI tarakhaMDamAM paDavA karatAM samaya pramANe vartavuM e ja ucita che." jANe gADha nidrAmAMthI jAgrata na thato hoya ema kRtapunya tarata ja vRddhAne mAtA tarike gaNI praNAma karato beThe thaI gayo ane temane guma thayela putra pote ja na hoya tema dareka rIte vartavA lAgyA. " bhAvatuM hatuM ane vaidya kahyuM " e mujaba A gRhanuM taMtra cAlavA lAgyuM. cAra lalanAo sAthe sAMsArika vilAsamAM divase vyatIta thavA mAMDyA, paraMtu prAsAdanI bahAra paga mUkavAnI vRddhAnI manAI hatI. e AjJA ullaMghana karavI mahAvikaTa hatI ane hAlanA tabakke tema karavAnuM kAraNa paNa na hatuM. kutapunyane AvI rIte cAra bhArthIo sAthe sAMsArika sukha bhogavatAM lagabhaga bAra varSa thavA AvyA. e gALAmAM to dareka strIne akeka putra paNa thaye ne te sarva potAnI tataDI vANIthI mAbApane AnaMda ApavA lAgyA. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : [41] Ama sukhane madhyAnha thatAM ja udaya pachI astanI mAphaka ahIMnI paristhitimAM palaTo AvyuM. eka divasa cAra vastuo ane vRddhAnI khAnagI masalata cAlI. emAM zuM banyuM te kRtapunya jANI zakyo nahi paNa eTalI to khabara paDI ke Akhare vRddhAnuM dhAryuM thayuM. A banAva pachI cAre patnIonuM vartana kRtapunya sAthe jevuM pahelA hatuM tevuM na ja rahyuM. vilAsa ochA thayAM, neha ghaTavA lAge ane je putre sAro ya divasa pitAzrInA aMkamAMthI AghA paNa nahatA khasatA teone have IrAdApUrvaka dUra rakhAvA mAMDyA. AnuM kAraNa jANavA kRtapunya svaaMganAone ghaNuM ya vAra cakAsI joI paNa jyAM pahelAMnI mAphaka khullA dilathI vAta sarakhI na karI zakI tyAM kAraNane to uccAra paNa kyAMthI saMbhave ? te darekane gaMbhIra sUcanA vRddhA taraphathI karavAmAM AvelI anumAnI zakAI. kRtapunya A guMcAyelI paristhiti na UkelI zakyA ane mUkapaNe svavyavahAra pUrvavat cAlu rAkhI rahyo. eka divasa miSTa rasoI jamavAnA prabhAvathI vahele nidrAdhIna theye ane prabhAta thatAM jyAM AMkha UghaDe che tyAM bAra varSa pUrvane, nagara bahAranI dharmazALAmAM-sArthavAhane je samudAya gayelo temAM eka bAju pitAnI zayyA hatI te nihALI. vizALa mahela, enuM zayanagRha ane cAra patnIo tema ja nAnA bALake ane vRddhA tema ja bhUtyagaNa Adi iMdrajALa mAphaka ekAeka kyAM adazya thaI gayA te bAbata e vicAravA lAgyo. tarapha avalokana karatAM dhanyAe Apela modakano dAbaDe najIka paDelo dIThe. vAtanA aMkoDA besADatAM tene dhIredhIre samajAyuM ke vRddha DekarIe goThavela A prapaMca che. ene mULa chokaro aputrIe mRtyu pAmavAthI sarva milakata rAjadvAre na jAya enI khAtara A bALa racavAmAM AvelI hovI joIe. eka bAju kAma sarI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4ra ] prabhAvika puruSA : gayuM ne mIjI bAju sAvAha paNa pAche pharyA eTale dAvasiddhinI pUrNa anukULatA thai gai. te divasa rAtre vahelI UMgha AvI temAM paNa kaMi mAdaka padArtha nu khAvAmAM mizraNa karela hAvuM joie. strIcaritra kayAM sudhI pahoMcI jAya che tenA vicAra karatAM mAMcaka parathI uThavAnI taiyArI kare che tyAM te putra sahita dhanyA AvI paheAMcI. samipastha dAkhaDA sivAya anya kAMi vastu svAmI pAse nirakhavAmAM na AvavAthI pAmI gaI ke nAtha gayA evA ja khAlI hAthe pAchA pharyA jaNAya che. tagadIra para e vAta cheADI dai, teNIe harSa bharyA hRdaye kuzaLa vata mAna pUchyA ne putranI oLakhANu karAvI. vAMcaka sArI rIte jANe che ke dhanyAne garbhAvatI mUkIne ja kRtapunya sAthe vAha joDe javA nIkaLyeA hatA eTale putramukhadarzananA A prathama prasaMga hatA. jo ke nagaramAM ne nagaramAM ja khAravA lAMbe samaya vyatIta karyA hatA, chatAM kayAM rahyo hatA te sthAna haju paNa pAte jANI zake tema na heAvAthI e vAtane harapha sarakhA paNu dhanyAne kAne teNe nAMkhyA nahIM. jANe paradezathI ja pAche! phre che evI rIte ghera AvyeA ane kaMI paNa kamANI nathI karI lAvyA evI TUMkI vAtathI ja pahelAnI mAphaka jIvananA ekaDeeka ghUMTavA zarU karyA. khIje divase nizALe jatAM putrane dhanyAe khAvA sAruM dAmaDAnA cAra medakamAMthI eka meAdaka ApyA. apeAranI rajA vakhate najIkanI kaMdoinI dukAna AgaLa besI te khAvA lAgyA ke turata emAMthI eka caLakatA kAcanA kakaDA kaDhAinA pANInA ThAmamAM paDyo. e paDatAM ja pANI be bhAgamAM vaheMcAI gayu. ka daie te sa joyuM ne jANyuM ke A kAcanA kakaDA nathI paNa jaLakAnta maNi che. eTale jyAM pele bALaka tene pANImAMthI bahAra kADhavA jAya che tyAM tene pheAsalAvI, mIThAivaDe tenA hAtha bharI dIdhA ne tene e kAcanA kakaDA badalAmAM meLavI lai peAtAnA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : | [43] paTArAmAM mUkI dIdho. bALaka mIThAI maLavAthI rAjI rAjI thaI gayA. chUTI pUrI thatAM nizALamAM gayo ane sAMja paDatAM ghera pAcho pharyo. dhanyAe paNa bAkInA mAdaka putrane ApavA kAma lAgaze ema vicArI dAbaDAmAM judI ja rAkhI mUkayA. Ama AMdhaLe heruM kuTAye jAta paNa bIje ja divase eka evo banAva banI gayo ke jethI kRtapunyanuM sAruM ya jIvana palaTAI gayuM. kRtapunya sAce ja jeNe punya kareluM che te kahevAya. dhanyAnI du:khI jidagIno aMta Avyo. duHkha pAchaLa sukha Ave che e jagatano niyama sAco Tharyo. bIje divase utsavano dina hovAthI bhUpAla zreNika ane bIjA adhikArIo gajarUDha thaI saritAmAM jaLakIDA karavA gayA. acAnaka rAjAnA hAthI secanakane page jaLamaNe rahela jhuMDa jAtino jaLajatu vaLagI gayA tethI kaMI paNa rIte hAthI bahAra nIkaLI zakyo nahIM. abhayakumAre bhaMDAramAM jaLakAnta maNinI zodha karAvI paNa tyAMthI hAtha na AvavAthI A vAta zreNikabhUpane jaNAvI. e sAthe bhAra mUkIne kahyuM ke "jaLakAnta maNino svabhAva jaLane be bhAgamAM vaheMcI devAno hovAthI enI je prApti thAya to secanakane bahAra kADhavAnuM ghaNuM sulabha thaI jAya." rAjagRha yAne giritraja jevA vizALa nagaramAM jarUra kaMI vyavahArIyAne tyAM evuM maNi yAne ratna hovuM joIe, ema dhArI dAMDI pITAvI ke "je kaI jaLakAnta maNi lAvaze tene rAjavI svaputrI paraNAvaze ne cagya pAritoSika Apaze. A dAMDI pelA kadaIe chabI lIdhI ane TUMka samayamAM maNi sahita upasthita thaye. A rIte avanIpatine paTTahastI mukta thatAM sarvatra AnaMda prasarI rahyo. rAjAne eka ja vAta khaTakavA lAgI ke rAjaputrIne kaMI paraNe te vyAjabI na lekhAya. abhayakumAre A gUMca dUra karavAne eka mArga zodhI kADhyo. teNe anumAna karyuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja [44] prabhAvika puruSo : ke ratnanA parIkSaka vaNiko ja hoI zake kemake e vyavasAya temane che. mIThAI banAvanAra kaMInI buddhi temAM kAma na lAge; mATe koI paNa rIte kaMI pAsethI kharI vastu jANavI. pachI ja lagna saMbaMdhI pratijJA pUrNa karavI. rAjyane vAtanuM nirAkaraNa karatAM zI vAra? jaldI kaMdoIne teDI maMgAve. prathama abhayakumAre kaLAvIne pUchyuM paNa ema kAMI ochuM ja satya pragaTa thAya che ! Akhare jyAM cadamAM ratnano prayoga karavAnuM jAhera thayuM tyAM e ratnaprApti saMbaMdhI sarva vyatikara pragaTa karI dIdho. abhayakumArane svadhAraNA satya nIvaDelI joI harSa thaye. te tarata ja kRtapunya zeThane tyAM pahoMcI gayA. dAbaDAnA bIjA modaka paNa bhAMgI jotAM bIjA traNa ratna lAgyA. sa keinA vismayano pAra na rahyo. kRtapunya paNa Ama raMkadazAmAMthI rAva banI gayo eTale enA AnaMdanuM zuM pUchavuM ? dhana maLatAM manuSyamAM sarva kAMI AvI jAya che. tethI ja kahyuM che ke sarve guNe kAMcanamAM rahelA che." dhanaprApti, rAjya taraphanuM mAna ane rAjaputrI saha pANigrahaNa eTale zI kamInA? rAjagRhanagaramAM sarvatra kRtapunyanI yazogAthA gavAvA lAgI. vAtane vA laI jAya che e ukti anusAra anaMgasenAe paNa A bhAgyapalaTo sAMbhaLe. kRtapunyanA gayA pachI te bicArIne bahu du:kha lAgyuM hatuM. prItinA sUtro tajavA sahelA nathI. sAcA premI sivAya eno khyAla bIjAne na ja AvI zake, paNa pote kuTTinInI sattAmAM parataMtra hovAthI kaMI karI zake tema hatuM ja nahi. have to kRtapunya narapatine jamAI banyuM eTale te dhAre te karI zake tema thayuM. kuTTinI cuM-cA karavA jAya to sArI ya milkata pAchI meMpI devI paDe, eTale e kaMI bolI zakI nahIM ane anaMgasenA sIdhI kRtapunya pAse AvI pahoMcI. AjIjI karI svaaparAdha khamAvavA lAgI ane potAne svIkAravA mAgaNI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kutapurNa zeTha : [45] karI. kutapunya premane pUjArI hatI. tenuM hRdaya sArI rIte pIchAna hatA eTale be bhegI traNa gaNI ene paNa svagRhamAM sthAna ApyuM. Ama chatAM atula upakArI patnI dhanyAnuM sthAna to sarvoparI ja rAkhyuM. eka vaDila sama gaNuM teNunI salAha pratyeka bAbatamAM leto. teNIne jarA paNa kaSTa na paDe enI khAsa takedArI rAkhatA. saMpattimAM to sai AvI maLe che paNa vipatti veLA te te ekalI ja sAthamAM khaDI hatI. e vAta have tenAthI visarAya tema hatI ja nahIM. maidakamAM ratna mUkanAra cAra preyasIone paNa te bhUlI gaye nahoto. e parathI te cAra triyAone sneha ane vRddhAne prapaMca ghaNe aMze pArakhI gayo hato. khAnagI tapAsa te bahue karI paNa kaMI patto meLavI zake nahIM; chatAM prayatna cAlu ja hato. ekAMta sAdhI eka vAra cAra vadhavALo banAva pitAnA mitrarUpa thayelA maMtrIzvara abhayakumArane kahyo ane prAMte jaNAvyuM ke "AzcaryanI vAta to e che ke jyAM meM bAra varSa je lAMbe kALa vyatIta karyo ane jemanI saha saMsAra mANatA cAre strIne akeka putraratnanI prApti thaI, te sthaLa tema ja temAM vasatA e snehIjane saMbaMdhI haju sudhI kaMI paNa mAhitI meLavI zakyA nathI. e sthAna A vizALa rAjagRhanI bahAra to nathI ja. hikamata lagADI zodha karI Apo to tamArI buddhinI parAkASThA ! mane khAtrI che ke tamArA sivAya anyathI A zodha banI zake tema nathI ane aMtaranA nehI vinA AvI vAtane prakAza paNa bIjA samakSa karI zakAya tema nathI." abhayakumAre kahyuM: "tamArI A vAta eka rIte kahIe to iMdrajALane bhUlAve tevI che, chatAM jarUra eno tAga lAvI ApIza. tame najare jevAthI tamArAM strI chokarAne oLakhI zakaze kharAM ne?" Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] prabhAvika puruSo : kRtapunya belyA: "avazya, ema to bAra varSane neha kayAMthI visarI jauM ? " abhayakumAre kRtapunyanA AkAranI eka kASTa pratimA karAvI. e para raMgarogAna lagADAvI sAkSAt kutapunya pote ja na UbhA hoya te ThAThamATha jamAvyuM. pachI nagarabahAranA eka mAtAnA maMdiranA amuka bhAgamAM te pratimA goThavAvI. pachI sArA ya nagaramAM uddaghoSaNuM karAvI ke "pratyeka nArIoe patIkA nAnA-moTA bALakone sAthe laI ukta maMdiramAM birAjatA yakSadevanA darzana karavA avazya javuM. ethI putra-putronA kalyANanI vRddhi thaze ane emAM je koI pramAda sevaze enA para yakSanI avakRpA utaraze ane rAjA paNa aprasanna thaze." nArIsamAjane yakSadarzanane prasaMga eka moTA utsavane dina thaI paDyo. suMdara vastrAlaMkAro dhAraNa karI saMkhyAbaMdha nArIo svasaMtAna sahita yakSamaMdiramAM darzanArthe UtarI paDI. mUrti samakSa bhinnabhinna prakAranA naivedya dharavA lAgI. eka pracchanna bhAgamAM besI abhayakumAra ne kRtapunya zeTha A badhI ceSTAo joI rahyA hatA. lalanAonI hAramALA cAlI rahI. eka daravAjethI pravezI bIje daravAjethI bahAra nIkaLavA lAgI. alakamalakanI vAta e samudAyamAM pravartI rahI. keI to A vilakSaNa prakAranA cakSane nirakhI vismayatA dharavA lAgI. e saMbaMdhI keTalAye vArtAlApa thaI gayA. keTalA ya gapageLA gabaDI rahyA. ajJAnatAmAM athaDAathaDI vinA bIjuM hoya paNe zuM ? jyAM amaMgaLa thavAnI AgAhI ane rAjavInI avakRpAno prazna hoya tyAM pachI keNa bAkI rahe ? pelI vRddhA paNa cAra putravadhao ane cAra putro para adhikAra bhagavatI AvIne maMdiranA dvAre khaDI thaI. kRtapunya IsArAmAM maMtrIne samajAvyuM ke e ja enuM bAravaNI kuTuMba che. " Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : [47] purAvAnI jarUra paNa na rahI. jenA aMkamAM aneka vAra kIDA karI che ane jenI mukhAkRti eka karatAM vadhu vAra nirakhI "pitA" zabdathI saMbodhana karyuM che evI yakSamUtine jotAM ja praNAma karavAne badale cAre putro mUrtine "pitA" zabdathI bolAvavA maMDI paDyA ane hAtha-paganA bhAge pakaDI jANe ATalA samayathI bhAgI gayA hatA e mATe upAlaMbha na detA hoya, e dekhAva karavA lAgyA. temanI mAtAo paNa lajajA dhAraNa karI maunapaNe UbhI rahI, paNa vRddhAne gusso hada oLaMgI gayo. pitro pratye lAla AMkha karI dabaDAvA lAgI. abhayakumAranI AMkho A badhI ceSTA pArakhavA taiyAra ja hatI. tarata ja anucara mAraphate e vRddhAne bAju para bolAvI khUba dabaDAvI. jamAnAnI khAdhela A DekarIe pahelAM te vAta uDAvavAnA khUba yatno AdaryA, paNa maMtrInA bhayathI ane kRtapunyanI hAjarIthI Akhare tene namatuM melavuM paDyuM. maMtrIe pUchayuM ke--"tArA jevI vaNikakuLanI AbarudAra strIe AvuM kArya zA sAru AcaryuM?" vRddhAe niDaratAthI javAba dIdho ke "jyAM rAjAo ane triyAnI lakSmI ucApata karI javA samudratIre beThelA bagalAnI mAphaka taiyAra ja hoya tyAM mArA sarakhI abaLAne A rasto lIdhe ja chUTake. moTA bhAganuM jIvana, saMpattinI anukULatA hAvAthI yatheccha prakAranA sukha bhogavavAmAM vyatIta karyuM hoya tyAM acAnaka enAthI vikhUTA thavAne prasaMga khaDA thAya ane rastAnA bhikSuka jevI dazA DokiyA karatI sAme UbhI rahe tyAM Avo mArga zodhavo ja paDe. nArIjAtimAM paNa AtmA te narajAti jevo ja hoya che! mAruM nAma rUpavatI. dhanadeva vyavahArInI huM bhAya. thAuM. mArA patie parizramathI lakSmI prApta karI che. mArA putranuM nAma jinadatta. te paNa dharmanItikuzaLa ane vyavahArakaLAnipuNa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] prabhAvika puruSo : hato. tene kramazaH cAra patnIe paraNAvyA chatAM putramukhadarzanane vAro na Avyo. Ama chatAM AzA to hatI ja. daramiAna akasmAt rAtrinA tenuM mRtyu thayuM. eka tarapha amApa dolata javAnI dhAstI, bIjI tarapha niveza javAnuM duHkha ane trIjI tarapha ama sarakhI abaLAonA zire dhana jatAM kAyamanuM gaddhAvaitaruM ! A badhA kaSTamAMthI bacavA sAru meM A mArga pasaMda karyo hato. vadhuone jarA paNa rUdana karavA dIdhuM nahIM. putranA zabane paNa tevI ja gupta rIte makAnanA eka bhAgamAM ThekANe pADyuM ane kRtapunya zeDane lAvI bAra varSa rAkhyA. A badhAmAM mAre ja mukhya hAtha che." abhayakumAra Akho ya vRttAnta sAMbhaLI vicAramagna banI gaye. vRddhAnI vAtamAM rAjyanA pracalita kAyadA sAme keTaloka satya kaTAkSa jovAmAM AvyA. aputriyAnuM dhana levAnA saMbaMdhamAM rAjyakAnUna vyAjabI nathI, ema mana kabUla karavA lAgyuM. e sudhAravAno nizcaya karyo. pachI vRddhA sukhathI nirvAha karI zake tevI vyavasthA karI cAra patnIe, temanA putro ane bIje dhanamAla sarva kRtapunya zeThane seMpavAmAM AvyuM. Ama zeTha to trAddhisiddhi ane mArAmAnA vilAsanI parAkASThAe pahoMcyA. keTaleka samaya sukhamAM vyatIta karyo evAmAM jagavaMdya paramAtmA zrI mahAvIra deva bhavyarUpa kamaLone upadezavArithI sicana karatAM vaibhAragiri parvata para AvIne samavasaryA. rAjA zreNika, abhayakumAra, kayavannA yAne kRtapunya zeTha saparivAra prabhuzrIne vAMdavA gayA. vAMdIne dezanA sAMbhaLavA beThA. prabhue dezanAnA prAraMbhamAM kahyuM ke- dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH / saubhAgyArthiSu tatpradaH kimaparaM putrArthinAM putradaH // rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpairnRNAM / tat kiM yanna dadAti nApi tanute svargApavargAyate // 1 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNya zeTha : [49] "manuSya sadA kALa dharmanuM sevana karavuM, kema ke tenA vaDe ja sarva manavAMchitanI siddhi thAya che. dhananA pipAsuone te dhana denAra che, kAmIjanonI AzA pUranAra paNa te ja che, saubhAgyano rakSaNahAra ane aputriyAne putramukhanuM darzana karAvanAra paNa dharma ja che. rAjyanI AzA rAkhanArane rAjyaprApti karAvavAnuM sAmarthya paNa tenAmAM che; te zA sAru nAnA prakAranA vikapi karavA joIe? prAMte svarga, apavarga(mokSa)nAM sukhe paNa tenA samyapha prakAranA ArAdhanathI pAmI zakAya che." dezanA pUrI thayA pachI namaskArapUrvaka kRtapunya prazna karyo kehe svAmina ! pUrvanA kayA karmovaDe aMtarAyavALuM sukha huM pAmyo?" eTale prabhuzrIe tene pUrvabhava A pramANe kahyo- "zrIpuranagaramAM tuM vastrapALa nAmane zevALaputra hatuM. eka veLA paDezamAM sarvatra kSIranuM bhejana thayeluM joI tane paNa te khAvAnuM mana thayuM, paNa garIbAIne lIdhe tArI mAtA te na banAvI zakI. te raDavAnuM zarU karyuM. tane rudana karato sAMbhaLI pADozI strIoe dUdha vigere sAmagrI tArI mAtAne ApI, jenI kSIra banAvI, thALImAM kADhI ApIne tArI mAtA jaLa bharavA gaI. daramiAna mAsakSamaNanA pAraNe be sAdhuo tAre tyAM vahoravA padhAryA. e tapasvIone jotAM ja tAro bhAva vRddhi pAme. te aMtaranA umaLakAthI traNa kakaDe badhI khIra munine vaherAvI. te supAtradAnanA prabhAve A bhavamAM tuM traNa kakaDe trAddhisiddhi pAme." A pramANe sAMbhaLI vairAgyavAsita banela kRtapuje strIone samajAvI, jyeSTha putrane gRhabhAra seMpI dIkSA lIdhI. samyak prakAre cAritra pALI svarge sIdhAvyA ane prAMte me jaze. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metAya supAtramAM bhAvapUrvakanu dAna kevI rIte jIvanapalaTA ANe che e ApaNe traNa ciratrAmAM joi gayA. A ceAthA kathAnakamAM supAtra hAjara chatAM kathAnI dizAmAM phera che. AmAM teA dAnanA athI evA munirAjanI kada nAthI ja ma`gaLAcaraNa thAya che. emAM vaLI kuzaLa mahAtmAnA hAthe jabarajasta pheraphAra thAya che. tyAM paNa dugArUpI DAkinI pIThe cheDatI nathI ane tethI kevuM mAThu pariNAma Ave che e prati ApaNe mIMTa mAMDavAnI che; chatAM eTalA mArga kApavA sAru dhIraja dharavI paDaze. ATalI nAnIzI bhUmikA pachI vArtAnA pravAhamAM AgaLa vadhIe. 66 jarA A mAjI UbhA rahIe jethI sAmethI AvatA varagheADA joi paNa zakAya ane ApaNA UbhA rahevAthI keAine takalIpha paNa na pahoMce." hira metarane hAtha kheMcatA gagI metarANIe kahyuM. khetara belTeA:-hA, hA, Aje te rAja karatAM vahelAM patyA chIe ane khAvAnu paNa ThIka maLyu che. ghera pahoMcatAM ja maheAdAmAM teDA karaje. Aje bhale ujANI thAya. "" Ama khetara (bhaMgI) dhaNI-dhaNIANIne vArtAlApa cAlI rahyo che tyAM te, jemAM suMdara vAtrAnA karNapriya svarA gAjI rahyA che ane saMkhyAbaMdha naranArIoe ra gaberagI tathA ki MmatI vastrAbhUSA dhAraNa karelAM che evA sAjanamahAjanavALA vaghADA AvI pahoMcyA ane dhIme dhIme pasAra thavA lAgyA. hira metara teA UMcA azva para ArUDha thayela vararAjAnI sAmu ekITase joi rahyo. enA pratye kAI anerA sneha ene pragaTyo. gagI enA pratye najara pheravI kahevA lAgI: Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ==aa na metArya : [51] "juo ! mAthe zirabaMdha baLe che ane sAjananI madhyamAM cAle che e ja madAlazA zeTha ane jenA hAthamAM dIvaDe baLI rahyo che. e ja mArA zeThANuM bhAnumatI. Aje emanA umaMgane pAra nathI. ghaDapaNamAM mAMDa dIkarAnuM maha jevA vAro A ane emAM vaLI lagna mahAlavAno avasara maLe. pachI zuM bAkI rahe ? sonuM ne sugaMdha e benA yoga thayA jevuM ja ne." paNa, eNe zuM dIThuM ? hari metara to jANe ArasanI pratimA mAphaka jarA paNa maTakuM mAryA vagara zeThanA lADakAne ja nirakhI rahyo che. gaMgIe harine hAtha pakaDI savAla karyo ke "A sAjananI zobhA jevAnI mUkI meM oLakhANuM ApavA mAMDI e tarapha kAna baMdha karI ekAgratAthI zuM joI rahyA cho?" are, gaMgI ! Aja to mane ema thaI AvyuM ke mArI dIkarI metalI jIvatI hota to A kumAranA jevaDI ja hota. huM paNa mArI nAtamAM dhAmadhumapUrvaka enA lagna karata. Aje jema A ApaNA zeTha-zeThANI saMsAramAM jIvyAnuM sArthaka kare che tema huM paNa AnaMda meLavata ane tene paNa lahAvo levarAvata." e paNa manakha (manuSya ) che ane ApaNe paNa manakha chIe. lagnane AnaMda e bhagave che tema ApaNe paNa bhegavI zakIe. temanI pAse dhana-vaibhava vadhAre che tethI teo vadhAre kharace jyAre ApaNe ApaNA pramANasara kharaca karIe. jema temane nyAta che tema ApaNe paNa che ja ne? e zeTha che te huM paNa ApaNuM jamAtamAM paTelIo chuM, paraMtu A badhuM to pANuM valavavA jevuM che! jyAM metalI jIvatI ja nathI tyAM zuM thAya? hari! hari! !" - Ama dhaNune aphasesa karate jaI, gaMgInuM hRdaya bharAI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvika puruSa : [ para ] AvyuM. nArIjAtasulabha kAmaLatAe jora karyuM ane putrapremathI mAtAnuM hRdaya ghavAyuM. tenAthI ekadama khelI javAyuM: " mAtalI nathI teA kaMi nahIM, A mAtaleA tA che ne ?" " are! tu zu lave che?" ri metara teNInA mukha sAmuM joi pAkArI uThyo. "zuM A ApaNe chekarA che ke jethI tu ene meAtale kahe che ? jo evA ekAdo chekarA ApaNane paNa hAta te ApaNuM jIvatara kevuM sukhI heAta ? " . "huM sAcuM ja kahuM chuM ke e tamArA cheka che. '' " ema bane ja zI rIte ? bhaMgInA dIkarA vaNikane tyAM ucca ema te kAi mAnI paNa zake ? ' .. " jone hira ! A vAta keAi mAne ke na mAne paNa huM tA sAce sAcI ja vAta kahu chuM. huM rAja jyAre pALa sApha karavA jatI tyAre bhAnumatI zeThANIne udAsa dekhatI. mane keTalIe vAra thatuM ke AvA mATA gharamAM sarva jAtanI sukhAkArI chatAM A zeThANInu mhAM gamagIna kema rahe che? emane te zuM du:kha haze ? ghaNIe vAra pUchavAnA vicAra AvatA paNu ApaNuM leAhI halaku eTale mana pAchuM hatuM. Ama chatAM pALamAM pesatAM ja mArI najara rAja temanA tarapha jatI. eka vAra temaNe mane khUma mArI ane ekAMta bhAgamAM besADI, sArA pramANamAM khAvAnuM Apyu. A amArA vaccenA snehanuM paheluM pagathiyuM . pachI te ame keTalIe vAra vAtA karatAM ane eka khIjAnA khabara aMtara pUchatAM. samaya jatAM amArA vacce sAmAjika aMtara pahADa jevuM chatAM hRdayanuM ekaya sadhAyuM. eka bIjAne aMtaranI vAta kahI zakIe tevA sakhAbhAva jAmyA, tyAre ja khabara paDI ke zeThANIne sarva prakAranA vaibhavanI vipuLatAmAM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : [53] eka nyUnatA hatI ane tethI ja teo sadA viSAdamAM rahetAM hatAM. temane baccAM thatAM paNa jIvatAM nahi ane nArIjAta mATe A kaMI jevuM tevuM kaSTa na gaNAya. A to mukhamAM paDato koLIyA koI jhaDapI le ane kSudhAturane je du:kha upaje tenA jevI sthiti! jyAre mArA jevI eka kSudra jAtinI nArI sAthe sneha baMdhAyo ane pitAnA marmanI vAta pragaTa karI tyAre mane paNa lAgyuM ke A kaSTa mAre dUra karavuM ja ghaTe. meM kahyuM: "bhAnumatI bAI ! tame jarA paNa muMjhAze nahIM. jema tamane garbha rahyo che tema huM paNa be jIvavALI chuM. prabhu karaze te mane putra prApta thaze ema cihno parathI jaNAya che ane je tema banaze to evI gupta rIte te tamane mekalAvIza ke keInA paNa jANavAmAM nahIM Ave. tamane je mareluM saMtAna prApta thAya che te mane mekalaje. amAruM jIvatara tamArA sarakhuM mahattAbharyuM nathI. je tamArI pIDA TaLatI hoya to e sAhasa huM jarUra kheDIza, mATe tame nirAzAne dezavaTo daI sadA praphullita raho." - "bahena gaMgI ! bhale tuM duniyAnI daSTie nIca kahevAtI ho, chatAM mArA mATe je kAma karavAnI IcchA darzAvI che e jotAM sakhI mATe prANa pAtharanAra vyakti sadaza tAruM jIvana jarUra UMcA prakAranuM kahI zakAya. putrasneha taja helo nathI.' hari! A amArI samajutI. kudarate dhAryuM hatuM tevuM ja sarajAvyuM. putranuM mukha joIne mane paNa apAra AnaMda thaye, chatAM pratijJA-vacanabhaMga kema thavAya? tarata ja gupta rIte meM ene bhAnumatI zeThANune ghera mokalAvI dIdhuM. jagate e vAta naja jANI. haju paNa e satya aMdhArA heThaLa ja daTAyeluM che. mAro putra chatAM vaNikuLamAM poSAya eTale Aje te khAnadAna gaNAya. meTA meTA ATha zeThIAnA kulIna gharamAM enuM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] prabhAvika puruSa : vevizALa thayuM. raMbhAne zaramAve evI rAmAono e mugaTamaNi nirmA. Aje te ja mAro bAluDe paraNavA jaI rahyo che. pelI bALA sAce ja vaNikaghare janmelI chatAM te metaranI kanyA kahevANI. e ja ApaNuM metalI janmatAM ja maraNa pAmI. samAja mAne ke na mAne chatAM e vararAjA mAre ja dIkaro che. Aje mAtAno prema ubharAvAthI, chupI rAkhavAnI vAta paNa meM tane kahI saMbhaLAvI. bhale e sukhI thAya. AnaMda bhagave. ApaNe eTale ja saMtoSa laI mAge paDIe." gaMgI, zuM kahe che? ema che? to huM e mArA putrane uMcakI lAvuM. te vinA pAcho na pharuM. ATha kanyAne badale aDhAra kanyA huM paraNAvIza. mArI jAtimAM kyAM toTo che?" eTaluM kaheto ja gaMgI hAtha pakaDe te agAu te hari metara ekadama varaghoDAnI aMdara deDyo. putramehathI prerAyelA hari metare varaghoDAmAM pAchaLathI praveza karI jyAM vararAjAnA azvanI lagAma pakaDI ke ekAeka tarapha khaLabhaLATa macI rahyo. sAjanavargamAM kolAhala zarU thayo. keTalAka to halakaTa manAtA metaranA A kAryathI eTalA badhA uzkerAI gayA ke ekadama tenA para dhasI gayA ane eka-be jaNa ADA na paDyA hota to ene baraDe paNa halaka karI nAMkhata. thoDAka vRddho A banAvathI gaMbhIra vicAramAM magna banyA. keIka rAjA zreNikanuM zaraNa levAnI salAha daI rahyA to koI vyavahAravicakSaNa mAnavIo dUra UbhA rahI tamAso jevA lAgyA. eka nIca jAtine metara rAjagRhInA vizALa mArga para UMca ne khAnadAna zeThIAnA varaghoDAmAM Avo kSobha pedA kare e joI konuM haiyuM DAthe rahe? harakeI vaNikanuM lehI tapI Ave; chatAM so gaLaNe Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metAryuM : paNa jAta pAsa panna cAle che te [55] gaLI pAchuM pInAra, vicAra karI pagaluM bharanAra, prajJAsaMpanna birudadhArI A vaNika sajajanoe koI paNa jAtanuM ugra pagaluM na letAM zeTha zuM karavA cAhe che tenI rAha jovA mAMDI. zeTha to azva najIka AvI metarane dAru pIne Avelo samajI, lagAma mUkI devAnuM ane AghA khasI javAnuM samajAvatA hatA. metara "A mAre ja chokare che ane ene huM laI jaI mArI nyAtamAM paraNAvIza." ema kahI jarA paNa namatuM Apato nahoto. zeThANa paNa gheDA AgaLa AvIne gAMDAI na karavAnI, dArunA ghenamAM A jAtanI ghelachA na AdaravAnI hari metarane vinavaNI karI rahyAM hatAM. vaLI jerathI kahetA hatA ke - tAre chokaro ahIM kayAMthI AvyA? A to gaMgIne vara jANe javA daIe chIe; nahiM te hamaNAM ja cabUtare mokalAvI daIzuM." zeTha paNa sipAIne bolAvavAnI ane pakaDAvI devAnI dhamakI devA lAgyA. Ama rakajhakamAM thoDI paLo vItatAM gaMgIne sAda saMbhaLAya. tarata ja zeThANanI najara enA tarapha gaI. najaronajara maLI. emAM zuM isArA thayA te to jJAnI jANe paNa tarata ja vAtano raMga palaTAye. zeThANIe zeThane uddezI jaNAvyuM : A metara nathI mAnato to bhale ene javA de. game tema to mArI gaMgIne e vara che. gaMgInA dhaNIne mArAthI cabUtare nahiM mekalAya. atyAre enuM citta ThekANe nathI to bhale mArA dIkarAne e laI jAya. meM to zerImAMthI nIkaLatAM ja bilADI ADI utarelI joI tamane kaheluM ke-A apazukana thAya che paNa tame mAnyuM nahIM. Akhara apazukane bhAva bhajavyo. Ama raMgamAM bhaMga paDyo. kadAca hari metara samaje te paNa ApaNAthI Aje vivAha jevo mAMgalika prasaMga nathI ujavAvAno. have te Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 56 ] prabhAvika puruSA : anya muhUtta' jovarAve ja chUTakA. bhale bicArA ene lai jai putrasnehanA AnaMda mANe. e kyAM sudhI rAkhavAnA che ? Akhare te ApaNA bALaka ApaNe ghera ja AvavAne. enA jevI halakAi ApaNAthI kema karAya ? jyAM putranI janetA ja hira metaranA mArga meAkaLA karI Ape tyAM itara janAne ghaNuM lAgI AvatuM hatuM chatAM emane ilAja ze ? hira metara gheADA parathI putrane utArI, peAtAnI sAthe lai peAtAnI jhuMpaDI tarapha vaLyA. pAchaLa gaMgI maitarANI paNa cAlI. A tarapha sAjana paNa vIkharAi gayu ne sA peAtapAtAnA ghara tarapha vaLyA. A kai jevA teveA banAva naheAtA. zeTha jevA prabaLa ne sAhasika vepArInI dhIraja paNa hAlI UThI hatI. mAtra zeThANInI vyavahAradakSatA mATe pUrNa vizvAsa hAvAthI ja teNInA cIMdhelA mAne teo mUMguM anumeAdana ApI rahyA hatA. abaLA chatAM zaktinA e avatAre A veLA jabarI hiMmata dAkhavI. caherA para eka paNa viSAdanA bhAva jaNAvA na dIdhA. pUrvanI praphullatA jANe kaMI banyu ja nathI evA svAMga dharI, jALavI rAkhI. duniyA tA dAraMgI che. A banAvanI carcA sArAe nagaramAM prasarI rahI. vividha prakAranI za kAe mahAra AvavA lAgI. kalpanAnA taraMgAmAM avanavI vAtA pragaTa thavA mAMDI. keTalAkane dALamAM kALuM hAvAnA zaka gayA, teA keTalAka zeThANIe putrane jatA karI gagI metarANI sAthenA sneha jALaLye enI praza MsA karavA lAgyA. sAcIja vAta che ke jJAnIe vagara nathI ja jANI zakatA. jagatanI AMkheA nirakhatI hatI te karatAM e banAvanuM saMpUrNa satya tA kAI A banAvane je rUpe sAcuM svarUpa te kAi Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netA : [ 57 ] judA ja prakAre AlekhAyalu hatuM; tethI ja eka kavie kahyuM che ke-' jagatanA kAcanA yaMtre, kharI vastu nahIM bhAse. ' hira metaranA AnaMdanA pAra nahAtA. gagIne paNa zeThANIne du:kha pamADyAnuM du:kha teA lAgyuM chatAM e viSAda putraprAptinA AnaMdamAM kyAranA ya egaLI gayA hatA. saMtAnamA chUTave sahaja teA nathI ja. emAM paNa jyAM jJAnadazAnA aMkurA UgyA ja na heAya tyAM meAhanuM sAmrAjya pravarte emAM zI navAi? jenI prAptithI metara kuTuMbane harSa nA ubharI samAtA nahAtA evA putra metA ne kayAM Anada hatA ? AkhA banAve tene ka vyamUDha banAvI dIdhA hatA. hira metara sAthe e AbyA kharA, chatAM eka geAvALa gAyane dorI jAya tevI rIte enA mukha para viSAdanA vAdaLAM evA teA gADha patharAyA hatA ke emAM ghaDI naheAtI. pUrvanI praphulatA zeAdhI paNa jaDatI hira ne ga MgInA ghaNA ghaNA yatna chatAM te lADakeADanA vacaneAnI varSA varasAvyA chatAM eka haraphanA paNa teNe uccAra karyA nahIM. Ama AnaMdanuM mukhya sAdhana metarakuTu'ane atyAre tA . upayAgavagaranu nakAmA jevuM thai paDyuM. hira metaranI putra meLavI lahAvA levAnI keTalIe kAmanAo hAla te vadhya thaI paDI. Akhare e 6 patIe putrane jhuMpaDInA eka ekAMta bhAga para ekaleA rahevA daI, bIjA bhAga para rasAinI jagyA hatI tyAM jai peTa bharavAnI sAmagrI taiyAra karavAnI tarakhaDa AraMbhI. Ama metA ekalA paDatAM ja enI cakSu sAme Ajane anAva sinemAnA citrA mAphaka eka pachI eka cakrAvA levA lAgyA. emAMthI tenu mana bhUtakALamAM utarI paDayuM. zeThagRhanA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] prabhAvika puruSa : bAlyakALa, lAlanapAlana ane bALakrIDA Adi prasaMgo yAda AvyA. tyAM acAnaka divya avAja saMbhaLAye. maDhulInA ekAMta bhAgamAMthI akasmAt avAja sAMbhaLI metAryane prathama te Azcarya thayuM, paNa jyAre eNe joyuM ke e avAja karanAra eka divyarUpadhArI vyakti che tyAre to enI vismayatAnI avadhi ja AvI rahI! sahasA mukhamAMthI zabda nIkaLI gayA : "mahAzaya ! Apa koNa cho?" savAlanA javAbamAM sAme prazna rajU thayo ke "zuM tuM mane nathI oLakhI zakato? ApaNA vacce thayela karArane ATalo jaladI vIsarI gayA?" metAryo javAba dIdhuM ke : "Apa game te ho, chatAM mAruM magaja AjanA banAvathI eTaluM to guMcavAI gayuM che ke huM nathI to Apane oLakhI zakato ke nathI to ApanI sAthenA karAranI smRti tAjI karI zakto." tyAre te mATe lAMbo ItihAsa rajU kare paDaze" ema kahI divyarUpadhArI vyaktie kahevA mAMDyuM : metArya e vRttAMta dhyAnapUrvaka sAMbhaLI rahyo. " A sAketapuranA nyAyI rAjavI caMdrAvataMsane sudarzanA rANIthI thayelA sAgaracaMdra ane municaMdra nAmanA be putro hatA. sAgaracaMdrane yuvarAja padavI apAchuM te veLA municaMdrane ujajenanuM rAjya prApta thayuM. keTalAka samaya pachI bIjI priyadarzanA rANunI kukhe guNacaMdra ane bAlacaMdra nAmanA be putro thayA. eka veLA saMdhyAkALe bhUpALa caMdrAvataMsa potAnA AvAsamAM "jyAM sudhI dIvImAMno dI baLato hoya tyAM sudhI mAre kAtsargamAM rahevuM evo niyama dhArI ekAMta bhAgamAM sthira Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : [59 ] UbhA rahyA. AbhigrahanA svarUpanI jene khabara nathI evI eka dAsIe mahArAjAne aMdhAruM na lAge evA zuddha bhAvathI dIvImAM tela khUTe nahIM evI rIte vakhatevakhata tela pUryA karyuM. Ama kAyetsarganI maryAdA prAta:kALa sudhI laMbANuM. jyAre sUryodayanA coghaDIA vAgyA tyAre dIvo ApoApa olavAye. rAjAe pratijJApAlanane harSa jenA mukha para nRtya karI rahyo che evA AnaMdapUrvaka kAryotsarga pAryo, paNa zarIra rAtrinA sakaLa parizrama sAme TaTAra na UbhuM rahI zakayuM. tarata ja bhUmi para paDI gayuM. AyuSyano kSaya thatAM caMdrAvataMsa bhUpane AtmA svagabhUmi pratye prayANa karI gaye. have sAgaracaMdra rAjagAdIe Avyo paNa pitAnA avasAnathI enuM hRdaya eTalI hade dubhAI cUkyuM hatuM ke ene saMsAranI bAbatamAM rati upajatI nahotI. A vAta eka vAra teNe potAnI : oramAna mAtA priyadarzanAne jaNAvI, guNacaMdrane rAjya soMpI dIkSA levAnI IcchA pragaTa karI, paNa priyadarzanAe pitAne putra haju bALaka che ane rAjyabhAra vahana karavAne zaktimAna nathI evuM kAraNa batAvI, thoDA samaya thobhI javA kahyuM. Ama Agrahane vaza thaI sAgaracaMdra prajAnuM pAlana karavA lAgyA. AvI rIte keTalAka samaya vyatIta thaye. sAgaracaMdranI rAjyakAryamAM kuzaLatAthI prajAmAM tenA yazagAna gavAvA lAgyA. daramiyAna eka dAsIe khAnagImAM priyadarzanAne bharAvyuM ke "tArA putre guNacaMdra ne bALacaMdra to sAmAnya mANasa jevA ja lekhAya che jyAre khara rAjA to sAgaracaMdra ja che ane have e pite AkhuM rAjya pacAvI paDyo che. jema maMtharAe kaikeyIne bhaMbherI dazarathanA sukhI saMsAramAM Aga lagADI hatI tema A dAsIe caMdrAvataMsanA kuLamAM kalahAgni jagAvyA. enA vacanathI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60] prabhAvika puruSo : kAcA kAnanI rANI priyadarzanA bhaMbherAI gaI ane sAgaracaMdra prati ISyane vahana karatI satI e kaMTaka kevI rIte mArgamAMthI ukheDI nAkhavo tenA upAyo ciMtavavA lAgI. - ekadA sAgaracaMdra pitAnA anuja baMdhuo sahita udyAnamAM krIDA arthe gayela hato. temane mATe sudarzanAe medakano thALa bharI dAsI sAthe mekalya. mArgamAM priyadarzanAno bheTo thayo. teNIe sAgaracaMdrane jhera ApavAno vicAra bara ANavA mATe A prasaMga ThIka maLe ema jANuM dAsInA hAthamAMthI thALa laI dAsIne keI kAmamAM thoDI kSaNa mATe rokI daI, pracchanna(gupta)paNe mAdakamAM viSanuM mizraNa karyuM. khADA khode te paDe" e nyAya yathArtha che. priyadarzanAnuM pApa teNIne potAne ja naDyuM. dAsIe medakano thALa upADI udyAnamAM AvIne sAgaracaMdra samakSa mUkyo. sAgaracaMdra parizramathI kSudhAtura thayelA potAnA laghu bAMdhIne modaka ArogavAnuM pharamAvI piote snAna karavA gayA. "jenA hRdayamAM sAca rame che tene AMca AvatI ja nathI. modaka khAtAM ja guNacaMdra ne bALacaMdra bebhAna thaI gayA. A vAtanI khabara paDavAthI sAgaracaMdra doDI AvyA ane tarata ja nokarene deDAvI vamananA sAdhano maMgAvI ubhaya baMdhuone vamana karAvyuM, apa kALamAM rAjavaidya paNa AvI pahoMcyA. temanI pAsethI auSadha apAvatAM ja bane bhrAtAomAM svasthatA AvavA lAgI tyAre ja sAgaracaMdrane jaMpa va. teNe nizcaya karI lIdho ke "lADumAM jheranuM mizraNa karavAmAM AvyuM che. eTale tarata ja dAsIne bolAvI pUchavAmAM AvyuM ke "Ama kevI rIte banyuM?" teNue sarva vRttAnta jaNAvI dIdho. kAryadakSa sAgaracaMdra e parathI sarva vAta kaLI gayo ane baMdhuone laI ghera AvyA. aMtaHpuramAM jaI, ekAMtamAM potAnI vimAtAne Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : [61] belAvIne kahyuM: " dhikkAra che tane ! viSathI mane mArI nAkhavA te kAvataruM racyuM, paNa tArA ja putrone tethI prANa jAta. zA sAru tAre Ama karavuM paDyuM ? mane rAjyanI IcachA che ja nahiM, mAtra pUrve tArA AgrahathI ja huM rekA hato. AvI dubuddhi tane zA kAraNathI sUjhI ?" pachI tarata ja guNacaMdrane rAjya para besADI sAgaracaMdra saMyama svIkAryuM. ane alpa samayamAM teo ekAdaza aMganA jJAtA thayA. eka samaye avaMtI taraphathI vihAra karI AvelA sAdhuonA mukhathI sAMbhaLavAmAM AvyuM ke " tyAM rAjaputrAdi taraphathI sAdhuonI kanaDagata thAya che. avaMtIrAja municaMdrane putra ane sevastika nAmanA purohitano putra sAthe maLIne sAdhuone vahoravAnA miSe teDI jaI, potAnA AvAsamAM ekAMta bhAga paranA oraDAmAM lAvI temane nAcavAnI pharaja pADe che ane saMsAranA AvA vilAsathI ajANa sAdhu jyAM mana seve che tyAM temane baMdhAvI kadarthanA pahoMcADavAmAM Ave che." sAgaracaMdra muni A vAta zravaNa karatAM ja vicAra karavA lAgyA ke "e to mArA eka samayanA bhAInuM rAjya. caMdrAvasaMta jevA pavitra vaMzamAM tyAgI AtmAonA AvAM apamAna thAya ane te paNa mArI haiyAtimAM thAya? e kema calAvI levAya? tarata ja guru AjJA meLavI sAgaracaMdra muni ujajenIne paMthe panyA. anukrame vihAra karatAM mahAtmA sAgaracaMdra avaMtImAM AvI jyAM anya sAdhuo rahelA che e upAzrayamAM utaryA ane pitAnA Agamana saMbaMdhI vyatikara jaNAvyuM. madhyAhna thatAM ja ekAkI carIe nIkaLyA ane rAjamahAlayano mArga lIdho. rAjamahela samIpa pahoMcatAM ghaNA lokoe aMdara javA mATe nA pADI. rAjaputra ane purohitaputra taraphathI ApavAmAM AvatAM kaSTonI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] prabhAvika puruSa : kathAo varNavI, chatAM muni to cAlyA. "sudhAraNa daDha nizcaya vinA kayAMthI saMbhave? " theDuM AgaLa jatAM ja pelI nAmIcI jeDIne bheTo thayo. pahele ja prazna karavAmAM AvyuM ke-bhe muni ! amArI joDe tame ramaze ? " munie javAba vALya- zA mATe nahIM? jarUra ramIza." tarata ja e tripuTI mahAlayanA ekAMta bhAgamAM AvI pahoMcI. haMmezAnI Adata mujaba A prapaMcI putaLAoe muninI mazkarI ane kadarthanA karavA mAMDI. mukhamAMthI dharmanI helanA karatAM jematema lavavA mAMDyuM, paNa A muni te judA prakAranA hatA. ramatanA ghenamAM cakacUra banelA A putaLAone sAgaracaMdra munie evI rIte aMgo dabAvI, sAMdhA DhIlA karI nAMkhyA ke jotajotAmAM temanA mukhamAMthI phINa nIkaLavA mAMDyuM. te ubhaya jamIna para paDI gayA. punaH uThavAnI temanAmAM zakti paNa na rahI ! temane ekeeka avayavamAM pIDA thavA mAMDI. muni te tyAMthI pAchA pharI zahera bahAra jaI udyAnamAM AvI kotsarga dhAraNa karI eka vRkSa nIce UbhA rahyA. - A tarapha ubhaya putro moTethI rudana karavA lAgyA. e vAta municaMdra bhUpa sudhI pahoMcI. te pote tyAM AvI jyAM putranI sthiti nihALe che ane temanA mukhathI munie parAjaya pamADyAnuM sAMbhaLe che eTale tarata ja muni upara tene koI A ane bolI gayA-"he subhaTA ! kumArane AvI dazAmAM ANanAra te muni kyAM che tenI tapAsa karo. ' tarata ja subhaTae bahAra jaI tapAsa karI AvIne jaNAvyuM ke-"udyAnamAM te muni te kAryotsargamAM UbhA che. rAjavIe udyAnamAM AvI damAmathI savAla karyo-"he yati ! zA sAru AvuM pApa AcaryuM ?" Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : " kAusagga pArI munie kahyuM: "he rAjana! uttama kuLamAM utpanna thayela evA tArA rAjyamAM tArA putrovaDe munione tADana karavAmAM Ave te anyAya tuM kema sAMkhe che?" A sAMbhaLatAM rAjA adhomukha banya. dharmalAbhanI AziSapUrvaka munie AgaLa calAvyuM: "he caMdrAvataM sanA putra municaMdra ! tArA rAjyamAM sAdhuonI hIlanA na thavI joIe. 'tyAgIo hIlanA pAmyA chatAM narakanA denArA ane pUjAyA thakA mekSane denArA thAya che arthAt teo zrApa ke AzIrvAda nathI detA paNa zubha azubha karaNanA phaLa avazya maLe che. mArI sAme che. huM koNa chuM ? oLakhANa paDe che ke saMsAranI vilAsitAe ekalehInA saMbaMdhane paNa vismRta karAvI dIdhuM che ? putranuM du:kha jhaTapaTa dhyAnamAM AvI gayuM ane pUjya zramaNone atyAra sudhI thatI kadarzanA tArA kAne paNa na pahoMcI? alabatta, te parisaha sahana karavAno sAdhuno to dharma che. teo e mATe phariyAda karavA AvyA nathI. huM temanA taraphathI vakIlAta paNa nathI karato, paNa bhAI ! tArA jevA pavitra puruSanA vaMzajanI nyAyaparAyaNatA kevI kahevAze e vicAre kya ? nyAyatolanamAM pitAputranA neha kAma na Ave. AthI to anyAyInuM kalaMka caeNTaze ane rAjyanI barabAdI thaze teno vicAra kaivAra karyo che?" - hRdayamAM saMsarI UtarI jAya tevI vANuM sAMbhaLavAthI ane te paNa eka vakhatanA potAnA vaDila bhrAtAnA mukhe sAMbhaLavAthI tarata ja municaMdrane reSa zAMta thaI gaye. te namra banI pagamAM paDI vinavaNI karavA lAgyA. he munipuMgava ! Ape ahIM padhArI kharekhara mArA jevA mUDhanI daSTi ughADavAnuM popakArI kArya karyuM che. dharma jevI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvika puruSA : [ 64 ] agatyanI vAta je mArA smRtipaTamAMthI bhU sAi gai hatI te punaH Ape upadezavArinA siMcanathI navapalravita karI che. have kRpA karI e mugdha mALakAnA aparAdha mATe kSamA Ape ane punaH temane mULa sthitimAM mUkA. havethI teo koipaNa sAdhunI kada nA nahi kare. ' he rAjana ! tenI vartamAna sthiti sudhAravA mATe eka zarata che. teo jo sayama svIkAre te ja huM temane chUTA karuM. AthI tuM ema na samajatA ke huM pharajIyAta cAritra ApavA mAMgu chuM kivA mane ziSyA meLavavAnI lAlasA che. A zarata rajU karavAnA be kAraNa che: eka tA teoe tyAgajIvanamAM ramatA nigraMthAne pIDA pamADIne ati dAruNu karma mAMdhyu che, temAMthI chUTavAnA cAritra sivAya anya koi zreSTha upAya nathI samatAla ane bIjI eka rAjavI tarike prajAmAM nyAyanI tulA darzAvavAnI paNa tArI kraja che. munione nyAya ApavAmAM tee jAte munipaNuM aMgIkAra karI je veSanI avalehanA karatA hatA tenuM gaurava vadhAre e ja ceAgya mA` mane bhAse che. rAganI taratamatA pramANe auSadha zeAdhavuM e sujJanuM katta bya che. " rAjavIe A zarata ubhaya taruNA samakSa nivedana karI. teAe prathama teA e sAme nirAzAnA sUra kADhyA paNa jANyu ke e vinA bIjo mArga ja nathI tyAre ene svIkAra karyA. duniyAmAM anubhavIonuM kahevuM che ke-jevA jevA pAtrAnA yAga thAya tevA tevA bhaktinA prayAga ceAjavA ghaTe. geAbaranA devatAne teA kapAzIyAnI AMkhA ja ghaTe. ane je vAyu`` na kare te hAyu " ja kare. bhAgavatI dIkSAne svIkAra ane te paNu eka niSNAtasaMyamaragI ane labdhisapanna muninA haste. pachI enA svarUpanI pichAnamAM kacAza kayAMthI rahe ? jema jema e pavitra cIjamAM samAyelI mahattvatA A ubhaya taruNAnA aMtara uja Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : | [65] vALatI gaI tema tema teo temAM daDhacitta thatA gayA. emanAmAM je bhAva prathama nahAtA ubhavyA te satata bedhathI udbhavyA-teo sAcA sAdhu banyA. ziyALanI mAphaka saMyama svIkAranAra teo enA pAlanamAM siMhavRtti dAkhavanAra banyA. eka bAbatamAM purohitaputra rAjaputra karatAM pAchaLa paDyo. sAdhujIvanamAM snAnano niSedha hovAthI e dvijaputranuM mana malina veSanI durgachA dharavA lAgyuM. jo ke mananI vAta manamAM ja samAtI hatI paNa "jevI mati tevI gati" e nyAya lAgu to paDyo ja. niraticAra cAritra pALanArA teo banne aNasaNa karI devagatimAM upajyA. svargasukhanA anubhavamAM ghaNo samaya vyatIta thatAM eka vAra teoe paraspara zarata karI ke "ApaNAmAMthI je deva pahele eve tene bIje tyAM jaI bedha pamADe." thoDA samaya pachI purohitaputrane jIva ca ane rAjagRhImAM Avela hari metaranA gharamAM gaMgI bhAyanI kukSomAM garbhapaNe upa. gaMgI metarAne eka zreSThIbhAryA sAthe sakhIpaNuM baMdhAyela hatuM. sakhInuM kaSTa haravA gaMgI metarANIe pUrA dahADe je putrane janma Apyo te gupta rIte zeThANuMne gRhe mokalI dIdho ane zeThANInI janmatAM ja mRtyu pAmelI chokarIne pitAne tyAM maMgAvI lIdhI. Ama banavAmAM karmarAjAnA prapaMca sivAya bIjuM kaMI ja nathI. purahitaputre cAritrapAlanamAM je daDhatA dAkhavI hatI tenuM rUDuM phaLa to maLavuM ja joIe ane te janmatAM ja garbhanA pheraphArarUpe zreNInA kuLa sarakhuM kulIna ghara maLavAthI maLyuM. e sAthe vividha prakAranA sukho paNa prApta thayAM, paNa pUrvabhave je durgacchA karelI tenA phaLarUpe janma to halakA kuLamAM ja thayA. kare tevuM pAme " e to jagaprasiddha nyAya che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [66] prabhAvika puruSa : jagate eTaluM ja jANyuM ke zeThane ghera putrajanma thaye. hari metara bicAre eTaluM ja samajyA ke gaMgIe putrIne janma A paNa e bicArI alpa AyuSanI hovAthI janmatAM ja marI gaI. karmanI UMDI gUMco ukelavAnuM A karatAM vadhu sAmarthya carmacakSuomAM kayAMthI saMbhavI zake? | he metArya! tAruM A jIvana. have to tuM mane oLakhI zakya haIza ke A badhuM kahenAra huM tAre devamitra-eka samayano rAjaputra ane te jAte purohitaputra. pratijJA mujaba bodha karavA huM pUrve eka be vAra Avela paNa bAlyakALanA vicAramAM enuM kaMI pariNAma na AvyuM, tethI ja mAre tArA lagnanI taka sAdhavI paDI. haju kaMI bAjI bagaDI nathI gaI mATe tuM samajI jaI A mahinA baMdhanamAM jhakaDAtA pUrve emAMthI vimukta thaI jA." sAye vRttAnta zravaNa karatAM metAryanI saghaLI gaca ApaApa ukalI gaI. tenuM mana praphullita thayuM. te bolI UThyo : "mitra! teM pratijJAnuM pAlana karyuM ane eTalA sAru svargIya sukha tyajI daIne ahIM Avyo te mATe dhanyavAda ! paNa tane zuM ema nathI lAgatuM ke A vizALa nagaramAM mArI je apabrAjanA thaI che te kAyama rAkhIne huM saMyama svIkAruM to vyavahAramAM enA kevA mUlya aMkAvAnA ? janatA e mATe kevo abhiprAya uccAraze? mArA pAlaka mAtApitA mATe kevI vAto karaze ? vaLI mAruM AtmabaLa paNa ekadama kUdako mAravA taiyAra nathI. huM saMyama jarUra svIkArIza paNa e pUrve mArA para lAgela malinatAne DAgha bhUMsI nAMkhavAnI mane tIvra lAlasA che ane emAM tArI sahAyanI pUrNa AvazyakatA che. tuM devazaktithI kaI evI vastu mane Apa ke jenA dvArA huM camatkAra dekhADI duniyA Aje je jAtanA UMca-nIcanA vamaLamAM aTavAI gaI che enI bhramaNa Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : [67] TALI zakuM ane e sAthe mArA jIvanarUpI bedhapAThathI samajAvI zakuM ke UMca kuLa vA nIca kuLa e te karmarAje UbhA karelA vRkSa samAna che. e kaMI garva karavAnA ke paraspara jhaghaDavAnA sAdhana nathI. vRkSanA mULamAM je prakAranuM siMcana thAya che tevA prakAranI taratamatA enA phaLanI mIThAzamAM Ave che. jevI karaNI AtmAe pUrvabhavamAM karI hoya che tevI pAra utaraNa tenI thAya che arthAta karaNIne anurUpa phaLa jIva bhegave che. nAmakarma ene baMdhabesatuM cekaDuM DhALI Ape che." deve kahyuM: "mArI pharaja meM bajAvI che. tArI IcchA je ema ja che to mAre kaMI utAvaLanuM prayojana nathI. AtmakalyANamAM baLajabarI karavI zA kAmanI? huM A meMThuM (chAga) mUkI jAuM chuM e tArI manokAmanA pUraze, paNa eTalI zarata ke tArA vinA anya keIne e vaMchita phaLa denAra nahIM ja bane. A uparathI te samaye hAIza ke e meMhuM to sAdhana mAtra che, enI pAchaLa kAma karanAra huM ja chuM. mAnI le ke e mAruM bAhya svarUpa jagatane Azcarya upaje e khAtara nirmAyuM che. jatAM pUrve mArI salAha che ke-tuM have tAruM kAma jaladI ApavA mAMDaje kemake mArA AyuSyanA paNa ghaDiyA vAgI rahyA hovAthI huM lAMbo samaya tArI madadamAM rahI zakIza nahIM. vaLI A badhAnI pAchaLa je pratijJApAlana ane saMyamane svIkAra rahelo che tene bhUlIza nahIM." A pramANe kahIne deva adazya thaye. zreNika-abhaya! tyAre have pelA metarane zuM javAba daIzuM? abhaya-mahArAja ! Apane kema A prazna kare paDyo? parIkSAnA kSetranI hada AvI gaI che, have to parIkSAmAM uttIrNa thanAra mATe pAritoSika ApavArUpa nirNaya ja karavAnuM che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [68] prabhAvika puruSo : zreNika-abhaya to zuM tAruM kahevuM ema che ke-mAre e metarane mArI putrI ApavI? rAjakanyA eka metaranA chokarAnI vahu bane ! abhaya-mahArAja ! magadhanA svAmI Aje A jAtane vicAra kare che ethI mane ajAyabI upaje che. kadAca A vicAraNAnuM kaMI paNa sthAna mAnIe to te vicAraNA prathama karavI hatI. have e para taraMge deDAvavA taddana vyartha che. kSatriya vacanapAlana arthe prANa paNa kurabAna karI zake che tyAM A to eka najIvo prazna che. ApaNe metara nAmathI bhaDakavAnuM nathI. nItikAranuM te e kathana che ke " guNAH pUjAsthAnaM, guNiSu na ca liGgam na ca vyH|" ' arthAt pUjA-satkAra ke sanmAnanuM je koI paNa sthAna hoya to te guNo ja che; nathI veSa ke nathI vaya. ahi paNa guNanI ja kadara karavAnI che tyAM pachI metara jAtine savAla rahe che ja kyAM ? Apa hari metaranI mAMgaNIne ekadama vadhAvI nathI letA paNa parIkSA karI enI zaktinuM mApa kADhe che, e parathI ema nathI jaNAtuM ke enI pAchaLa koI daivI zaktine hAtha che? ekAda sAmAnya metara roja sonAmahorano thALa bharI lAvI kyAMthI bheTazuM kare? vaLI e sonAmahore ene tyAM chAganI lIMDIrUpe utpanna thAya e kaMI jevuM tevuM Azcarya che? Ape e chAgane eka divasa ahIM maMgAvI nahotI khAtarI karI ? e veLA eka paNa sonAmahora nIkaLI hatI? nihArasamaye lIMDIo nIkaLe e ja vAstavikatA chatAM enuM sthAna sonAmahora le tyAM jarUra samajavuM ke AnI pAchaLa keI chupI zaktino hAtha che. jarA AgaLa jaIe. eka rAtrimAM-kaThINa evA vaibhAragirinA mArganI sudhAraNA thAya e zuM mAnavakRti Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : [69] che? aDatALIza gAunA vistAravALI rAjagRhI nagarI killAthI saMrakSita banI jAya ane te paNa mAtra eka rAtrinA samayamAM! e uparathI ja tola karavAno che ke e badhA daivI zaktinA pratApa che. hari metara ke tenA putranI game tevI sthiti hoya paNa A kAma AgaLa te kuMThita bane che. mAnavInA eka rAtanA game tevA mahAprayAso hoya chatAM A kAryo evA vikaTa che ke jyAM enuM kaMI paNa pariNAma AvI zake nahi, tethI ja emAM daivIzakti pUravAra thAya che. jyAM AvI rIte deva sahAyaka che tyAM kanyA devAmAM vilaMbanuM zuM projana hoya? AvI zaktivALe e metaranA putra sivAya keI bIje Ape joyo che? jenI sahAyamAM deva che e metaranA putrane paraNanAra rAjakanyA sukhanA rAzi anubhavaze ke du:khanA DuMgara ? zuM metarano avatAra sadAkALa niMdanIya che? pazu karatAM paNa e halakI kakSAmAM Ave che? emAM rahelI lAyakAtanA pratyakSa darzana thayA chatAM e saMbaMdhamAM zaMkAnA vamaLa uddabhavyA ja kare e zuM vyAjabI che?" zreNika-abhaya! tArI buddhi mATe mane mAna che. tArI salAhamAM tathyapaNuM che eTale have vadhAre vilaMba na karatAM zubha muhUrta nakkI karI, harimetaranA putra sAthe rAjasutAnuM pANigrahaNa karAvI ApI, enI lAMbA samayanI abhilASAne saMtoSa." vAcaka samajI to gayA ja haze ke metAryane devamitra sAthe vAtaoNlApa thayA pachI paraNavA jatAM je nAmazI thaI hatI te bhUMsI nAkhavA ane puna: pratiSThA sthApavA A prayAsa hato. bakare lIMDIone badale sonAmahorane nihAra kare che" e vAtathI enA maMDANa thayA enuM aMtima phaLa zuM AvyuM te ApaNe upara joI gayA. e badho deva--mitrane pratApa! Aje metArya rAjamAtA banI cUkela che. harimetarane Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70] prabhAvika puruSa : kare chatAM te aspRzya nathI rahyo. janatA tene tiraskAra nathI karatI. rAjA-prajA ubhayanuM e premapAtra che. sonAmaherenA DhagalAe ane janahitanA kAryoe enuM nAma se koinA mukhe caDhAvyuM che. ene nivAsa have metaravAsanI sAmAnya jhuMpaDImAM nathI rahyo. Aje te e moTA prAsAdamAM vasI dhanika ane adhikArIo karatAM paNa vadhAre Rddhisiddhino bhaktA banyA che. AgaLa je ATha zreSTIkanyAo sAthe enuM pANigrahaNa thavAnuM hatuM te paNa tenI bhAryAo thaI cUkI che. jyAM magadhano svAmI potAnI putrI paraNAve tyAM pachI vaNikone vicAra karavApaNuM hoya ja zAnuM? Ama metAya nava lalanAo sAthe saMsAranA vilAsa bhogavI rahela che. harimetara ne gaMgInI manokAmanA paNa pUrI thaI cukI che. eka rIte kahIe to je kAraNathI metAryanI apabhrAjanA thaI hatI te sarve svapnasRSTi sama adRzya thaI gayuM che. kaI jANatuM paNa nathI ke metAya e aspRzya jAtine putra che. dhanya che rAjyavyavasthAne ! ane dhanya che mahAjananA baMdhAraNane! vizeSa dhanya che vaNika samAjanA dharaNene ke jeo samayajJa hAI upasthita thatA vikaTa praznone buddhipUrvaka toDa ANuM, keIpaNa jAtanA taDA ke bhedamAM potAnI samAjane vahecI nAMkhI baLahINuM banAvavA karatAM, deza-kALane anurUpa parivartana karavAmAM ja sadAkALa tatpara rahetA hatA. mahAjananI zebhA te vakhate ja hatI. AgevAnanI mahattAnA mUlya te kALe ja aMkAtA hatAM. Time and Tide wait for no man 24a id quid ane bharatI-oTa keInI rAha jotAM nathI. temanuM kArya niyamita cAlu ja hoya che. Ama anaMta kALa vahI gayA chatAM saMsArI AtmAne tenuM bhAna mahAmuzkelIpUrvaka thAya che, paNa metArya to saMsAranI AMTIghUMTIthI ghaDAI cUkyo hato. devamitranI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metA : [71] vAta tenA aMtaramAM satata jAgRta hatI. Aje je ke te eka, be nahiM paNa nava kAminIo sAthe bhegavilAsa mANuM rahyo hate chatAM tenuM lakSyabindu kAyama ja hatuM. samakitazALI chavaDe, kare kuTuMba pratipALa; aMtarathI nyAre rahe. dhAva khIlAvata bALa. e sthiti tenA jIvana sAthe maLatI AvatI. je samayanI e mArga pratIkSA karI rahyA hatA te samaya AvI pahoMcyA. saMsArasukhanA phaLarUpe Aje tenA mahAlayamAM bALakono kalarava saMbhaLAto. keTalAka abhyAsanI bhUmikAe pahoMcyA hatA ane ekAda-be pukhta vayamAM paNa AvI cUkyA hatA. temanA skaMdha para saMsAra-zakaTano bhAra AropaNa karI, preyasI-patnIonI harSa pUrvaka vidAya laI, eka zubha coghaDiye te cAlI nIkaLyA. prabhu zrI mahAvIra deva samIpa pahoMcI gayA. pitAnI bhAvanA vyakta karI ane bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. saMyamamAM aticAra lagADavAthI potAne kevo kaDavo anubhava thayele te jANavAmAM hovAthI niraticAra cAritra pAlanamAM ane dehaiMdriyanA damanamAM rakta thayA. vIsamI sadImAM metAryane strI-putra taraphathI maLelI bhAvabhInI vidAya ajAyabIbharI lAgaze, paNa vastuta: vicAratAM emAM vimaya jevuM kaMI ja nathI. hAlanuM mehagrastapaNuM ke snehIjananA virodha e ucita saMskArane abhAva sUcave che. samAjanA dhuriNAe, dharmanA pracArakoe ane kuTuMbanA vaDIloe sevelo pramAda ane dAkhavelI upekSA enA nimittabhUta che. rAjapUtAnAno itihAsa vAMcatAM eka karatAM vadhAre udAharaNa najare caDhe che ke jemAM navapariNIta vadhu, jenA hAthethI mIMDhaLa paNa chUTyA nathI hotA, te raNAMgaNamAM jatA patine haste mukhaDe Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra ] prabhAvika puruSA : vidAya Ape che. peAtAnA mehamAM paDI, pITha na khatAvatAM sAmI chAtIe mRtyune bheTavAnA vacane saMbhaLAve che. zuM bhAgavilAsa temane nahi gamatA hAya ? dhaNIviSNu jIvana zuM pasaMda haze ? evuM kaMi ja nathI, paraMtu e badhAne TapI jAya tevA kSAtradharma tene gaLathathImAM ja pAvAmAM Ave che. ApaNA samAjamAM paNa prathama evI bhUmikA taiyAra karavAnI jarUra che. bhUmikA zuddha thatAM parAvalaMbIpaNuM naSTa thaze. e veLA metA jevI vidAya Azcaya rUpa nahIM lAge. e tA'jevuM vAvetara tevA pAka. ' * madhyAhna thavA AvyA che. geAcarI arthe nIkaLelA metAya muni eka suvarNa kAranA gRhamAM pravezatAM ja, java ghaDatA seAnI potAnu kAma paDatuM mUkI praNAmapUrvaka munizrIne gharanA madhyabhAgamAM lai jai peAte AhAra levA mATe gharanI aMdara gayA. daramyAna eka krAMca pakSI lIlA javanI bhrAMtithI e sAnAnA javA gaLI gayuM, para Mtu peTamAM bhAra thavAthI te dUra UDI na zakayu eTale najIkamAM eka chAparA para beThuM. munizrInI dRSTie pakSInI A kriyA caDhyA vagara na rahI. jyAM seAnI AhAra vArAvI pAche phrI pAtAnI beThaka AgaLa Ave che tyAM java na maLe ! e jotAM ja e AbhA banI gayA ! zreNika bhUpatine khIjA divasanA savAramAM pUjA avasare e paheAMcavA ja joie, nahiM te rAjAnA prakApa kevI pAyamAlI nAtare ? vaLI A tA kiMmatI vastu. gharamAM trIju kAi najare paNa caDhayuM nathI. e badhI vicAraNAmAM bhAna bhUlelA sAnIe e metA munine java kayAM gayA? ema krodhAvezamAM pUchyuM. pUchatAM javAya na maLavAthI temane ja cAra mAnyA. jyAM cAra tarIkenA khyAla: janmyA eTale pahelAMnI bhakti adRzya thai gai. enuM sthAna tIvra krodhe lIdhuM. mAnavI krodhanA AvezamAM zuM zuM nathI karateA? e eka jAtanA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metAryaH [ 73 ] unmAda che. e veLA sArAsArane ke kartavyAkartavyane viveka nathI raheto ? pitAnA AcaraNanuM kevuM pariNAma Avaze? eTaluM vicAravAne paNa te azakta bane che. manamAM eTalI nirmaLatA rahI zakatI nathI tethI ja jJAnI puruSo " kaDavAM phaLa che krodhanA" ema kahI gayA che. jyAre krodhane vaza thayela sanInuM citra upara kahyA mujaba hatuM tyAre metAryamuni kaI judA ja bhAvamAM ramaNa karatA hatA. have te sAcA saMtanI kakSAe pahoMcyA hatA. potA paranuM ALa khaMkheravAmAM muzkelI jevuM hatuM ja nahiM. "pakSI java carI gayuM" eTale javAba basa hato, paNa tethI pakSIne ghAta thAya. dayALu muni e kema sahI zake? athavA to "paMcamahAvratadhArI sAdhu jothI hajAragaNuM kiMmatavALA padArthone lAta mArI pavitra saMyama dharanAra evo huM-tArA java zA mATe coruM?" eTale uttara zaMkAnuM nirasana karI nAkhata, paNa jene AtmaramaNutA sivAya anya pravRttimAM aMzamAtra AnaMda uddabhavato nathI te zA mATe bIjI bAbatamAM mAthuM mAre ? satya para mustAka rahenAra cerInA AropathI kema gabharAya? muni manapaNe karmarAja ke nAca nAcave che e joI rahyA. eka zabda sarakho mukhamAMthI na kADhyo. sonI jevA pAmara manuSya A monano artha java coryAnI khAtarIrUpe mAnya ane zikSA karyA vagara te nahIM kADhI Ape ema mAnI metArya muninA mastakane lIlI vAdharathI bAMdhI lIdhuM. upara sUrya pUrNa kaLAthI tapI rahyo hato, tenI garamIthI vAdhara sUkAvA mAMDI tema muninA mastakane vadhu ne vadhu kaSTa thavA lAgyuM. naso tUTavA lAgI. eka to kSudhAnI pIDA hatI, temAM vaLI corInA AropanuM duHkha bhaLyuM. e sAthe sUryane tApa umerA ane vAdharInA sukAvAthI aMgenI jhakaDAmaNa zarU thaI. upasargonI paraMparAthI sAcA saMta gabharAya te e saMta Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvika puruSo : > [ 74 ] zAnA ? se| TacanA suvarNanI parIkSA te agnimAM paDye ja thAya che. emanA manamAM pakSInA jIvananI rakSAnA AnaMda hatA. ene mana pariSauA prApta thatAM pAte kevI samatA rAkhI zake che e anubhavavAnA Anada hatA. ene mana je kameni kSaya karatAM varSonA vahAMNA vAta te alpa samayamAM khapI jaze ene AnaMda hatA. ene mana ' satyameva nayate ' arthAt satyane jaya thaze evA niradhAra hatA. AvA AnaMdamAM layalIna banelA metA muni koi anerI bhAvanAmAM ArUDha thayA. emane seAnI teA nimittarUpa lAgyA. A badhuM nATaka bhajavanAra tA sattAmAM rahela karmo ja hAvAthI temanA tarapha emanI najara AkarSAi. e kamo para jaya meLavavA mATe tA pAte nIkaLelA ja hatA eTale enAthI parAbhava kema pAme? dehane AtmAnA bhinna bhinna dharmAnuM manana karatAM emaNe zubha bhAvanAne vega vadhAryA. vidyutthI paNa tIvratama vege karmonA adhanA tUTavA mAMDyA; paNu e badhu AMtiraka yuddha samajavu. bAhyaSTi jIvAnA carma cakSuo mATe enuM dRzya asa Mbhavita hatu. e AMkhAe te joyu ke muninA jIvananI ghaDIe gaNAtI hatI, asahya tApathI te nasAnA kheMcANuthI AMkhAnu teja haNAi cUkayuM hatuM; paNa tene jonAra mAtra AMgaLInA Terave gaNAya teTalA ja-sAnI, tenuM kuTuMba ane enA zeAraNakArathI ekatra maLela Ache janasamudAya. javalA cAranAra sAdhu para keAne dayA Ave ? gatAnugatika janatA ethI AgaLa buddhi doDAvI zake kharI ? paNa satya tA chApare caDhIne khele che. e prasaMge eka kaThiyArAe mAthA paranA bhArA jorathI tyAM jamIna para pachADyo ke tarata ja pelA java carI janAra phreMca pakSIthI viSTA thaI gaI ane temAM javalA nIkaLI paDyA. seAnI tA A joi rahyo. jotAM ja AbhA banI gayeA ! have ja tenI sAna ThekANe AvI. javalA ekaThA karavAnA mUkI dai, muni tarapha doDyo paNa teNe tyAM zuM joyu ? Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metArya : [5] metArya muninuM mAtra kalevara ja tyAM hatuM. AtmA to kayArane prayANa karI gaye hate. mastakanA baMdha cheDatAM ja e pakSIvihoNuM piMjara nIce paDayuM. A jotAM ja sonIne deha kaMpI UThyo. hadaya pokArI UThayuM ke meM muni para cerInuM kalaMka caDAvI tenA prANa lIdhA. have khare pazcAttApa zarU thayo. eka sAmAnya prANIne ghAta paNa samrA zreNikanA rAjyamAM mahAna gunho gaNAto tyAM A to munino ghAta. e mATe dehAMtadaMDanI ja zikSA saMbhave. vaLI A to temanA jamAI thAya eTalI vizeSatA ane temAM paNa corInuM khoTuM kalaMka ! sAdhu mahAtmA paranuM AvuM haDahaDatuM jUThANuM zreNika bhUpAla ghaDIbhara paNa calAvI le kharA? A vAtanI khabara paDatAM ja nakakI AkhA kuTuMbane garadana mAraze e bhaye sonInA gAtra DhIlA karI nAkhyAM. rAjAne kAne samAcAra pahoMce te pUrve ja evA mArga kADhavo joIe ke jethI nRpatine roSa vahAre na paDe ane AkhA kuTuMbanuM rakSaNa thAya. sAme ja muninuM zaba paDyuM hatuM, AtmA nIkaLI gayo hato, chatAM vezamAM rahelI samatA, samabhAvadazA ane zAMti haju paNa jaNAtA hatA. mRtyune haste mukhe bheTanAra e mahAtmAnAM mukhAravida para vairano ke bhayano jarA sarakhe paNa vikAra nahato. sonIe e parathI temanuM anusaraNa karavAne nizcaya karyo. jIvatAM jemanA para maraNAMta upasarga karyAM temanuM ja have zaraNu zodhyuM-emano paMtha svIkAryo. metArya munine veza dhAraNa karI jainadharmanI dravyapravajyA svIkArI te cAlI nIkaLe. kuTuMbIjana joI rahyA. keI ADuM na AvyuM. eka to beTI vRttie mahAbhISaNa kAma kareluM eTale tenA prati sahaja abhAva keIne thAya ja, paNa ethI vizeSa to maraNano bhaya emane aTakAvI rahyo. e sAdhu thatAM ja enA kuTuMbane nirbhayatAnI khAtarI maLI. moDA moDA paNa zreNika mahArAjanA kAne metArya muninA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 76 ] prabhAvika puruSa : kALadharma pAmyAnA samAcAra pahoMcyA. temane ati du:kha thayuM. ekadama sanIne pakaDI ANavA hukama chUTyo, tyAM te sAdhunA vezamAM enI sAme ja khaDe the. ghaDIbhara rAjavI paNa kiMkartavyamUDha banI gaye. rAjA mahAmahenate belyA: "bhAI ! teM Aje mahAbhayaMkara gunho karyo che chatAM A veza svIkAryo eTale huM gunho mApha karuM chuM, paNa A veza dekhAvapUrato na hovo joIe, sAce sAdhu banaze to ja zikSAmAMthI bacI jaze. emAM ja tAruM paNa kalyANa che. munighAta sarakhA mahApApamAMthI bacavAne cAritra ane tapa sivAya bIjo koI upAya nathI." sAdhu banela sonInI bhIti naSTa thaI. pApa dhovAne sAce nizcaya karI, bhUpa sAthe te prabhu samIpa pahoMcyA ane bhAvapUrvaka dIkSA svIkArI. rAjavIe paNa prabhumukhathI metAryanuM aMtagaDakevalI thaI siddhigamana sAMbhaLyuM. pariSaha sahana karatAM emaNe je samatA rAkhI hatI tenI prazaMsA karI. Ama vaNika ne metaranA saMyukta saMskArethI jenuM jIvana pioSAyuM che evA metArya munie sadAne mATe bhavabhramaNanI pIDA TALI. A udAharaNamAMthI dhArmika, sAmAjika keTalAye prazno para ajavALuM paDe che, paNa enI carcAnuM A sthAna na hovAthI prabhAvika puruSarUpa mALAnA prathama gucchakanuM A cothuM puSpa atre pUrNa thAya che. Ww Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuktaka kumAra zreSThIputrAnA caritrArUpa prathama gucchanA cAra puSpA yathArtha rIte sU MghyA pachI have ApaNe bIjA gucchakanA prathama puSpa prati vaLavAnuM che. A gucchakamAM evA AtmAonA caritrAne ApaNe vicAra karavAnA che ke jemanA jIvanamAM nathI tA prasaMgeAnI lAMbI hAramALA ke nathI te vividhavaNI khAkhatAnI paraparA. kevaLa thADAmAM iSTa siddhi jIvana paNa sAdA ane svabhAva paNa sarala. vaLI A uparAMta vicitratA teA kharI ja. traNa te rAjaputra chatAM jIvananI asa gatatA, jyAre ceAthAnuM jIvana teA kevaLa cAra lUMTArA jevuM ja. Ama chatAM mahAtmAnA saMsargathI emAM kevuM parivartana thAya che? jotajotAmAM teo kevA AtmakalyANanA sAdhaka banI jAya che ane thADAmAM kevI rIte ghaNuM karI dekhADe che ? e vAMcatAM bhAvanI prabaLatAne sAcA khyAla Ave che. bhAvanAmAM samAyelI amAgha zaktinA sAkSAtkAra thAya che. bhAvanA bhavanAzinI e uktimAM rahelI yathArthatA samajAya che. * AnA prAraMbha karIe te pUrve eTaluM kahevuM paDaze ke A AtmAenA jIvana saMsAra-aTavInA mahAbhayAnaka tApeA sahuna karIne ThIka ThIka rIte ghaDAyelAM hatAM. te vinA temanAmAM saralatA ne pApabhIrutAnAM je darzana thAya che te na ja sa MbhavI zake. saMtasamAgama thatAM kivA vastusvarUpanA bhAsa thatAM athavA tA najara sAme dASAneA rAzi nihALatAM e sarvathI tarI pAra thavAnI je tAlAvelI janme che e nirakhavAnA prasaMga bhAgye ja anyathA meLavI zakAya. game tema hA paNa enA UMDANamAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70] prabhAvika puruSa : UtaryA vagara kathAnakanA pravAhamAM AgaLa vadhIe ane joIe ke prathama puSpanA nAyaka atimuktaka keNa che? bAlyavayamAM bhAgavatI dIkSA svIkArI, IryAvahI paDikkamatAM jemaNe kevaLajJAna prApta karyuM tevA mahAtmAne vaMdana ho! bhAratavarSanA meTA nagaramAM pilAsapura paNa gaNAtuM hatuM. rAjavI zrIvijaya ane rANuM zrImati prajAne pitAnA saMtAna sama gaNIne pAlana karatA hatA. ubhaya daMpatIne jaina dharmanA saMskAra vaMzaparaMparAthI UtarI AvelA hovAthI dAna, ziyala, tapa, bhAva, jinapUjA, prabhAvanA, svAmIvAtsalyAdi kAryomAM temanI lamIno vyaya thato ane jinamUrti, caitya, jJAna, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa sAta kSetranuM poSaNa hamezAM thayA karatuM hatuM. vaLI bhUpati rAjadharmane anusarI jainetara prajAnA kAryomAM paNa dravya vAparata. dInadu:khIne nAda zravaNa thatAM ja anya kAme bAju para rAkhI prathama e vAta para lakSa daI dAridraya nivAraNane upAya zodhate. Ama dharmAtmA zrI vijaya rAjavInI rAjya praNAlikAthI prajA saMtuSTa rahetI ane tethI peDhALapura (pilAsapura)nI yazapatAkA deza-dezAMtaramAM vijayadhvanipUrvaka UDavA lAgI hatI. A premALa daMpatIne saMsArajIvanamAM eka UNapa hatI te paNa pUrNa thaI. rANI zrImatIe eka divya kAMtivALA putrane janma Apyo. jainadharmanA saMskAra UMDA UtarelA hovAthI adyApi sudhI putramukha jevAne suavasara lAdhyo nahoto tethI kaMI A daMpatI nahAtA kalpAMta karatAM ke ochuM ANuM muratAM. mAtra karmarAjAnA tamAsA samabhAvapUrvaka nihALatA hatA. Ama chatAM Aje suyoga sAMpaDavAthI ubhaya harSAnvita thayA hatA. putrajanmanI vadhAmaNamAM lakSamIne jaLa mAphaka gaNu chUTathI vAparavAmAM AvI. sArA ya nagaramAM AnaMdamaMgaLa vartAI rahyo. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuktaka kumAra : [ 79 ]. kumAranuM nAma atimuktaka rAkhavAmAM AvyuM. bIjanA caMdranI mAphaka te vadhavA lAge. kIDAkutuhaLathI se kaIne AnaMda upajAvavA lAgyo. Ama karatAM te cha varSa thayA. AvA AtmAne pUrvajanmanA saMskAranuM baLa to hoya che ja ane emAM potAnI AsapAsanA aneka banAvonuM nirIkSaNa karavAnuM maLe che. e uparathI bAlyakALathI ja te amuka prakAranuM valaNa grahaNa karavAnuM zarU kare che, tethI ja lokavAyakA che kekumaLA jhADane jema vALIe tema vaLe." eka samaye kumAra atimuktaka bALaka sAthe ramI rahyo che dUrathI gocarI mATe maMda maMda pagalAM bharatAM, suMdarAkRtivALA zrI timasvAmI gaNadhara mahArAjane teNe joyA. samipa AvatAM ja ! bhAvapUrvaka namaskAra karyA. UbhayanA netro maLyA. tarata ja kuma | mukhAraviMdamAMthI zabdo bahAra AvyA keH bhagavan! huM tamArA jevo thaIza." pUrvabhavanA koI saMketa vagara Ama belivuM zuM zakya che? jJAnInA vacana che ke karmonI gahanatA prAkRtajanathI parakhAtI nathI. zrI gautama javAba Ape che ke: vatsa! tuM hajI bALaka che, dIkSA e kaMI bALakanA khela nathI paNa duSkara vastu che; cAritranuM pAlana kaSTabharyuM che. kahyuM che ke-"tapanuM sevana, kriyAnuM AcaraNa, mananuM gepana ane vinayAdi guNAnuM anusaraNa jemAM samAyeluM che evo cAritradharma AtmAne prApta thavo atyaMta muzkela che. e vAtamAM rajamAtra saMzaya dharavApaNuM nathI." kumAra belyo-"prabhu! je ke huM zizu chuM, chatAM mAruM aMta:karaNa ema kahe che ke tamArA sarakhe jarUra huM thaIza. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] prabhAvika puruSo : tame mArI sAthe AhAra vAravA mAre tyAM padhAre. ApasAhebane anukULa Ave tevuM annapAna mAre ghera taiyAra che.' bALakanA AgrahathI gAtamasvAmI tene ghare ( rAjamahelamAM ) vaheAravA padhAryAM. zrImati rANIe bhaktipUrvaka vizuddhamAna AhAra vaheArAbyA. gaNadhara mahArAja teA AhAra lai paMthe paDyA, paNa kumAranA hRdayamAM jakharuM maMthana zarU thai gayuM. tene eka ja tamannA lAgI ke 'kevA prakAre huM zrI gaiAtamasvAmI jevA banuM ?' enA jore te temanI pAchaLa doDI pahoMcyA. vArtAlApa karatAM gautamasvAmI sAthe prabhu pAse gayA. pAtAne dIkSA ApavA vinaMti karI. prabhue mAtApitAnI AjJA lai AvavA kahyuM. teNe mAtApitA pAse AvI sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI ane aMtamAM mAgaNI karI ke 'mane prabhunI pAse dIkSA apAve. , mAtApitA svaputranI dIkSA saMbaMdhI mAgaNI zravaNu karI ghaDIbhara vicAramagna banI gayA. mAlyakALamAM A vacaneA nIkaLatAM joi svatanujanI Asannasiddhi ne pUrvasa'skAritA mATe mana pramudita banyuM, hRdaya pulakita thayuM. Ama chatAM tenu mana saMcamaraMge keTalI hade raMgAyeluM che e jANavA sAruM prazna karyA-- 6 vahAlA putra ! A tuM zuM vade che? tuM mAtra AMdhaLAnI lAkaDI ne neAdhArAnA AdhAra same amArA lADakavAyA eka ja putra che--eka AdhAra mAtra che. amArI AMkhanI kIkI tulya hAi tAruM dana sRSTinAM sarva padArtho karatAM paNa amane atizaya iSTa che, tu jatAM A vizALa rAjyanA bhAra keAnA zire amAre sthApana karavA ? amArI vRddhAvasthAmAM tArA vagara amArI sArasaMbhALa paNu kANu kare ? dIkSAgrahaNanI veLA tAre mATe AvI che ke amArA mATe ? tenA teA jarA khyAla kara. dunyavI taDakA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuktaka kumAra : [ 81 ] chAMyA joine amArA keza zvetatAne dhAraNa kare che. tuM teA hajI khIlatA kusuma sarakhA che. tAre hajI ghaNA prakAranA navanavA anubhavA prApta karavAnA che. keTalI ya TADhI-mIThI cAkhavAnI che, mATe utAvaLA na thA. ' vahAlA janaka jananI ! viziSTa jJAna vagara kema jANI zakAya ke tame vRddha che ane huM mALaka chuM? zuM yamarAja kezanuM zvetapaNu nirakhI AmaMtraNa mokale che ? cakSu sAme ApaNe joi rahyA chIe ke paga jenA khakhaDI gayA che, netra jenA vahI rahyA che ane gAtra jenA gaLI javA lAgyA che evA vRddhane paDatA mUkI, jene saMsArane nihALyA pUrA pAMca cAmAsA paNa nathI thayA, are ! jenA vALanI kALAza paNa maneAharatAne dhAraNa karavA lAgI hAya che ane je hajI duniyA kai cIDIyAnuM nAma che e jANatA paNa nathI hAtA evA abha kane zuM nathI yamarAja upADI letA ? mATe ja nAnA meTAnA ke yanA vicAra nakAmA che. '' vaLI pUjyazrI ! vicAre ke keNu putra che ne kANu mAtA ke pitA che ? saMsArabhramaNamAM A jIvane evA keTalAya saMbadhA thai gayA tenI kaMi noMdha che? Aje je mAtA che te bhUtakALamAM pitA, bhrAtA ke putranA saMbaMdhathI keTalI ya vAra joDAi cUkela che. karrarAjanI jALamAM saMbaMdhanI sarakhAi zeAdhI paNa jaDe tema nathI. vItarAganA vacana mujaba sarve AtmA pathika tulya che. e sivAya na tA mAtA ke na teA pitA, nathI teA priyA ke nathI te saMtAna, ane tevI ja rIte na tA bhAi ke na tA bahena zaraNu ApanAra thai zake che. jyAM peAte ja parAdhIna che tyAM khIjAne zaraNabhUta thAya paNa kevA prakAre raka AtmA keATi dravyanuM dAna kayAMthI karI zakavAnA? zaraNa te te mahAtmAnuM levuM ghaTe ke jeNe traNa leAkamAM parama aizvarya tA sAdhI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] prabhAvika puruSa : che. evI aizvaryatAnI sAdhanA arthe he zirachatra! huM ApanI anujJA cAhuM chuM. ApanA hArdika AzIrvAda vagara mAruM Isata kArya sadhAya tema nathI, tethI Apa ubhaya rAjIkhuzIthI mane rajA Ape. tame sArI rIte samaje che ke Apa vaDilenI anujJA vinA bhagavaMta IMdrabhUti mAro svIkAra kare tema nathI. vaLI vinayapradhAna jainadharmamAM mArA jevAnuM svachaMdI vartana talamAtra cAlI zake tema paNa nathI. ema karavuM te mAro putra tarikeno dharma paNa nathI, mATe Apa aMtaranA umaLakAthI mane anujJA Apo." mAtApitA paNa arihaMtadevanA upAsaka hatA. saMsAranI paristhitine samajanArA hatA tethI teoe mahotsava pUrvaka putrane zrI mahAvIrasvAmIne haste pravajyA apAvI. kumAra paNa guruzrInuM bahumAna karavApUrvaka zAstranA adhyayanamAM tema ja kiyAkalApamAM tadrupa banyA. aMtaranA ullAsathI sAdhudharmanuM pAlana karavA lAgyA. vayamAM bALa chatAM jJAnathI abALa (paMDita) banyA, khalanA vagara cAritradharmamAM divasAnadivasa vizuddhine dharato guru sAthe viharavA lAgyA. Ama chatAM bALasvabhAvasulabha keTalIka truTIo thaI jatI. ekadA prAtaHkALamAM kSudhAtura thavAthI koI zreNInA gharamAM kumAra atimuktaka gocarI levA gayA. jyAM dharmalAbha zabdane uccAra karI UbhA tyAM zeThanI putravadhUe hAsya karatAM prazna karyo ke-"he bhullaka sAdhu ! ATalI jaladI utAvaLa kema karI?" enI AvI apUrva ne mArmika vANI sAMbhaLI camatkRti upajI che jene evA kumAre javAba Apyo ke-"jJAnAmi tanna jJAnAmi' zeThanI putravadhue punaH prazrana karyo-Ape zuM kahyuM ? mane barAbara samajA." "he bhaginI ! tamArA prarjhanano Azaya to e hato ke mane ATalI nAnI vayamAM dIkSA levAnI utAvaLa kema thaI AvI ?" meM jaNAvyuM ke "vanAnAmi eTale mRtyu game te veLA jarUra AvavAnuM che e vAta huM jANuM chuM paraMtu' 'ta jJAnAmi' Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuktaka kumAra : [ 83 ] phakta je nathI jANato te eTaluM ja ke e kaI avasthAmAM Avaze? bAlyakALa ene mAphaka Avaze ke vRddhAvasthAne te pasaMda karaze ? ane jyAM A sthiti hoya tyAM pachI utAvaLane pratrana ja ke? evuM viziSTa jJAna nathI ke jethI enA AgamananI cokkasa miti avadhArI zakAya tethI utAvaLa kahevAya paNa kema ?" zeThanI putravadhUe bALaka sAdhunA A sAcA vacano zravaNa karI samyakatvamULa bAra prakAranA vratayukta zrAvakadharma grahaNa karIne zuddha annapAnAdithI munizrIne pratilAlyA. eka samaye dharatI para cotarapha jaLa patharAI rahyuM che, vijaLInA camakArA ne vAdaLAnA garava pachI muzaLadhAra varasAda varasI rahyo che. jANe sRSTi suMdarI harSabharyA snAna karI na rahI hoya te bhAsa thAya che. janatA potAnA AvAsamAMthI varSAkALanuM A manohara dazya nihALI rahI che. piSadhazALAnA makAnamAMthI bALasAdhu atimuktakanI daSTi paNa A tarapha kheMcAya che. ghaDIbhara svAdhyAya bAju para rahe che. najara mAga para nAnA moTA khADAmAM bharAI rahelA jaLa tarapha jAya che. varasAda aTakatAM jANe kArAgRhanA baMdhanamAMthI chUTyA hoya ema nAnI vayanA bALake gharamAMthI bahAra AvI pANInA nAnA nAnA khAbocIyAmAM kAgaLanI hoDIo banAvI sAgaramAM vahANa haMkAryA tulya AnaMda mANI rahyAM che. A jotAM ja munizrI paNa zALAnA pagathiyA UtarI tyAM pahoMcI jAya che, samAna vayanA zizuonI sAthe zarata karatAM kAcalInI hoDI tarAvavAmAM lIna bane che. pote kaI kakSAmAM varte che e vAta taddana visati bahAra jAya che. jJAnI sivAya koNa A veLA bhAkhI zake tema che ke jaLamAM kAcalInuM nAva tarAvanAra A bALasAdhu a95kALa pachI saMsAra Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84] prabhAvika puruSa : sAgaramAM sAcuM nAva tarAvI AtmasAkSAtkAra karanAra che ! prAkRta janatA te UghADI AMkhe joI rahI che ke-munipaNAne na chAje, emAM dUSaNa lAge tevuM vartana calAvI rahela che. akasmAt zALAnI bArIethI jaI rahelA zrI maitamasvAmInI daSTi A laghu ziSya para paDI. teozrI tyAM jaI pahoMcyA. guruzrIne jotAM ja atimuktaka zaramAyA. ubhaye prabhuzrI mahAvIradevanA samavasaraNane mArga lIdho. jyAM praveza karI IryA pathikI paDikamavA lAgyA tyAM atimuktaka sAdhue "dagamaTTI, dagamaTTI e padanA arthamAM puSkaLa vicAraNA karI. pite sAdhujIvananA sUtrone abharAI para caDhAvI, nAva tarAvavAmAM hamaNAM ja pANI tathA mATInA jIvane je kilAmaNuM pahoMcADI che e AkhuM ya dazya cakSu sAme khaDuM karI enI sAcA manathI kSamApanA AraMbhI. kharuM ja kahevuM che kemana gva manuSkALAM vAra vaMdhamokSa' baMdha ke muktinuM kAraNa manuSya mAtrane pitAnuM mana ja che. "dagamaTTI" nI vicAraNAmAM ekAgra thaI, kSapakazreNikanuM avalaMbana grahI, arthAt karmane kSaya karI alpakALamAM kevaLajJAna prApta karyuM. samipastha devoe kevaLajJAna mahotsava karyo. je tIvra kame koTi janma sudhInA tIvra tapathI bALI zakAtA nathI te adha kSaNamAM AtmabhAvanArUpI tIvra tapabaLa ne samatAnuM avalaMbana laI bALI zakAya che. e veLA mananI vicArasRSTi ekAgra thavI joIe. atimuktaka kevaLIe pRthvItaLa para vihAra karI ghaNuM bhavya jIne upadezavArithI huvaDAvI adhogatimAM paDatAM aTakAvI tene uddhAra karyo. Ama vicaratAM vicaratAM, jUdA jUdA gAmanagaramAM pharatAM pharatAM sUryapura samIpa AvI pahoMcyA. bahAranA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuktaka kumAra: * [85] udyAnamAM samavasaryA. jitazatru rAjA aneka janayukta AvI, pradakSiNa daI, vaMdana karI, dharmazravaNa karavA beThe. upadezadhArA vahI rahI-jyAM lagI A deha svastha che ane vRddhAvasthA AvI nathI tema ja iMdriye zithila thaI nathI ne AyuSyano aMta AvI lAgyuM nathI tyAM sudhImAM AtmakalyANa arthe he bhavyA! jarUra yatna se. Aga lAgyA pachI kUvo khodavo jema mUkhatAnuM kAraNa che tema A sthiti palaTAyA pachI-bAjI hAthamAMthI gayA pachI-udyama zuM kAmano ?" pratiSThAsaMpanna ane atizayatAne varelA atimukta kevaLInI dezanA phaLavatI ane emAM zuM Azcarya ? keTalA ye bhavyAtmAoe sAdhudharmane svIkAra karyo. bIjAoe bAra vratayukta zrAvakadharmane svIkAra karyo. AtmakalyANanI AvI keTalI ye paraMparA pravartAvI prAMta atimuktakakumAre muktipurImAM pagalA karyA. zrI aMtardazAMga sUtranA chaThThA vargamAM eno 15 me adhikAra che. temAM aMtakRtakevaLI thaIne mokSe gayAnuM kaheluM che. tattva kevaLIgamya. :- .? ' Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALa tathA mahAzALI prathama atimuktakakumAranuM caritra vAMcyA pachI zrI gautamasvAmInA haste pravrajyA lenAra A bIjA be bAMdhavAnI vAta vicArIe. khAsa camatkRti to e che ke zrI gautamasvAmInA haste dIkSita thanAra vyaktio a5 kALamAM ja kevaLajJAna pAmatI jyAre temanA guru zrI gautamane zrI mahAvIradevanA jIvana paryaMta e kevaLajJAnano udaya ja na thaye ! enA kAraNamAM prabhu pratyeno ekapAkSika rAga gaNAya che. je samayanI vAta thAya che e kALe pRSTacapA nAmanI nagarI manahara jinaprAsAdothI zobhatI ane dhaMdhAnA dhIkatA dhAma tarikenI khyAtine dhAraNa karI rahI hatI. rAjavI zALa ane yuvarAja mahAzALa tathA bhaginI yazomatI vacceno neha, avarNanIya hato. yazomatInA lagna kAMpityapuranA rAjA pIThara sAthe karavAmAM AvelA ane Aje te daMpatInA khoLAmAM gAgali nAmano eka laghu arbhaka kIDA karato hato. parasparanI savRtti vRddhi pAme te sAru avAranavAra yazemata sahakuTuMba, svabAMdhavonI rAjadhAnImAM AvatI ane keTalAka samaya rahI paNa jatI. ekadA paramAtmA zrI vIraprabhunuM Agamana A nagarImAM thayuM. ratna, suvarNa ane rUpAnA traNa suMdara killA jyAM zobhI rahyA che, jyAM alaukika rUpane dharanArA deva-devAMganAnA samUha gamanAgamana karI rahyA che ane jyAM devaduMdubhInA karNapriya nAdathI kAzataLa gAjI rahyuM che evA ramya samavasaraNamAM virAjI prabhuzrI mAlakoza rAgamAM upadezavArinuM siMcana karI bhavya jIvarUpa kamaLone vikasvaratA apI rahyA che. zrI arihaMtadevane e eka atizaya che ke jethI pote Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALa mahAzALa : [7] mAnavI vANImAM upadeza devA chatAM teonI vANI devo potAnI devabhASArUpe, bhIlo potikI bhIlaDIyA belIrUpa, tiryaMce potapotAnI jAnavaranI balIrUpe samajI zake che. A saMsAra asAra che. " eTalI ja vAta hRdayapaTa para katarI rAkhI, mAtra zivasthAna prApti nimitte dharmanuM ArAdhana karavAmAM Ave to jIvanA kalyANamAM kaI jAtanI UNapa rahetI nathI, paNa dharmanA ArAdhanamAM jarA mAtra vilaMba karo vyAjabI nathI, kAraNa ke tema karavA jatAM bAhubaLI jevA baLAtya ane bhaktivaMta rAjavIne prabhu zrI yugAdidevanA darzanathI vaMcita rahevuM paDayuM hatuM. e rAjA saMdhyAkALe padhArelA jinane savAre trAddhi-siddhinA ADaMbara yukta vAMdavA javAnA vicAramAM paDavAthI ane samaya cUkyA. nigraMthazaromaNi zrI kaSabhadeva to prA:takALa thatAM anyatra vihAra karI gayA. emane mana ekAkI AvI vaMdana karI jAya ke ddhipurassara AvI caraNamAM ALoTe e sarva pratye samabhAva ja hato. vaLI te manuSya ! tame tethI karIne jarA mAtra pramAdanuM sevana na karaze. mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA maLI enA pAMca mukhya bhede che. temAM paNa jAti, kuLa, rUpa, tapa, aizvarya, vidyA ane addhi Adi madanA prakAre che. pAMca iMdri nA maLI trevIsa prakAre viSaya gaNAya che. kaSAyanA kodha, mAna, mAyA ane lobha ema cAra prakAra athavA te cArane anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjvalananA bhedathI guNatAM soLa prakAro che. nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalApracalA ane thiNaddhirUpe nidrA pAMca bhede che, jyAre vikathA yAne kuthalInA rAjakathA, dezakathA, bhejanakathA ane strIkathA evA cAra bheda che athavA to mRdu Adi traNa prakAra maLI sAta bheda paNa gaNAya che. sArAMza ke AkhuM ya pramAdacaka jIne saMsAramAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] prabhAvika puruSanA : bhramaNa karAvanAra mahAkuMDALArUpa che. jema jaDa dhana mATe lUMTArAthI sAvaceta rahevAnI jarUra che tema Atmadhanane mATe tenA lUMTanAra A pramAdarUpI meTA lUMTArAthI cetatA rahI satata jAgrata avasthA rAkhavAnI jarUra che. dharmakaraNImAM udyamava thavuM ane jarA (vRddhAvasthA ) rAkSasI AvI deha para tarApa mAre te pUrve zakti anusAra parabhavanuM pAtheya taiyAra karI levuM. " ,, AveA hRdayasparzI upadeza sAMbhaLI pAchA pharatAM zALa bhUpALa peAtAnA laghubhrAtA mahAzALane kahe che ke- he bhAI ! tu have rAjyanI lagAma dhAraNa kara ane hu N teA vIra prabhunI pAse pravajyA grahaNa karIza. mane have A rAjyanA sukhA taNakhalA sarakhA bhAse che. ' rAjyane aMte naraka ' e te jANItI vAta che. ,, mahAzALa-" jyeSTa bhrAtA! tame Ama jANe! che tethI ja e bhAra mAre zire sthApI mane narakagAmI manAvavA mAMgeA che ? paraMtu huM paNa saMyamanA ja abhilASI chuM. zivasuMdarInA samAgamamAM mane je sneha varte che evA A sRSTi paranA eka paNa padArthamAM nathI vatA. "" zALa--" madhu ! tArI bhAvanA ghaNI suMdara che. vizvanA A vizALa cAkamAM nathI te evA keAi vedya janmyA ke je tUTelu AyuSya sAMdhI zake. nathI te evI kai auSadhi ke jaDIbuTTI hAtha lAgI ke jenAthI mRtyurUpI mahAroganu nivAraNu karI zakAya. jyAM paristhiti Ama che tyAMpachI sagA-snehInA vArtAlApA ke kuLadevatAnA naivedyothI zu vaLe ? mAtra eka dharma ja tAraNahAra che ane sAdhudharma e tenA dhArI mA che. kahyuM che ke- ananya manathI jo vidhipuraskara eka ja dinanu cAritra pALyu hAya tA pALanAra AtmA jarUra vaimAnika devAnI gatimAM jAya che arthAt ethI utaratI gatienA du:khAthI khacI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALa mahAzALa : [ 89] jAya che" kevaLa sukhane bhoktA bane che to pachI enI yathArtha ArAdhanAnA phaLanI zI vAta ?" zALa, mahAzALa rAjamahelamAM AvI tarata ja pote Icchita kAryanI siddhimAM lAgI gayA. kampilapurathI potAnA banevI tathA bahena ane bhANeja gAgaline belAvI maMgAvyA. teonI samakSa svavicAra nirdiSTa karI, potAne saMtAna na hovAthI gAgaline rAjyAbhiSeka karyo. sAta kSetramAM puSkaLa lakSamI kharacI ane paramAtmA zrI vIra samIpe jaI zALa tathA mahAzALe pratrajyA aMgIkAra karI. ekadA zrI gautamagaNadharanI sAthe zALA-mahAzALa muni vihAra karatAM pRSThacaMpApurInA udyAnamAM AvI pahoMcyA. A vAtanI gAgali bhUpane khabara paDatAM svamAtA-pitA sahita te vAMdavA mATe AvyA. gaNadhara mahArAjAe dezanA ApI ke-"saMpatti e pANInA parapoTA jevI capaLa che. vaivana e to cAra dinanI cAMdanI pachI aMdhArI rAta jevuM che ane jIvita e zaradaRtumAM vAdaLA jevuM nazvara che to pachI prApta thayela dhanAdi sAmagrIthI zA sAru zuddha dharmanuM sevana na karavuM ?" zrI gautamasvAmInI A mIThI vANIe gAgali bhUpanA tathA tenA mAtApitAnA jIvanamAM palaTo Aye. gAgalie ghera AvI, potAnA putra sAthe vAtacIta karI, tene mahotsavapUrvaka rAjyasana para besADI, amAtyane bhalAmaNa karI mAtA-pitA ne putrarUpa tripuTIe a9pa kALamAM ja bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. gAgali, yazomatI ane pIThararUpa navadIkSitane uddezI gaNadhara mahArAjAe jaNAvyuM ke-"he mahAnubhAvo! tamAre cAritranuM pAlana zuddha prakAre, a9pa paNa aticAra lagADyA vagara karavuM. zuddha saMyama sivAya mukti nathI e nizcaya mAnavuM. sAdhu jIvana saMbaMdhI nIce mujaba cAra bhAMgA che: Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [90 ] prabhAvika puruSa : (1) keTalAka letI veLA siMha sarakhI prakRtivALA hoya che paNa pALatI veLA ziyALa tulya nirmAlya banI jAya che. (2) keTalAka saMyama letAM ziyALa jevI bhIvRtti dharanArA hoya che, paNa pAlana karavAmAM siMha samI zUravIratA dAkhave che. (3) keTalAka ziyALa vRttie grahaNa karI tevI ja vRttithI sAruMya sAdhu jIvana vyatIta kare che. (4) keTalAka siMhavRttie svIkArI tevI ja vRttinuM pAlana jIvananA aMta sudhI kAyama rAkhe che. prazaMsanIya te e cothe bhAMge che, kemake muktisukha to enA hAthamAM rame che ema kahI zakAya." zrI gaNadhara mahArAjanI sAthe zALA ane mahAzALa, gAgali, pIThara ane yazematI Adi zrI vIra jina ke jeo zrI rAjagRhImAM hatA temane vAMdavA javA mATe cAlI nIkaLyA. mAge gurukathita upadezano vicAra karatAM ghara, mahela, vADI, baMgalA ane anya dekhAtAM sukho nazvara che ItyAdi vairAgya bhAvanAmAM jemanA citta satata ujamALa che evA te sarvane mArgamAM ja kevaLajJAnanI prApti thaI. saraLa jIvana-mokSabhAvI jIvone-cAritrazuddhithI kaivalya ghaNuM dUra nathI hotuM, e vAta ahIM pUravAra thAya che. jyAM samavasaraNamAM pahoMcyA ke prabhune traNa pradakSiNA daI zrI gautama vAMdavA lAgyA ne A ziSyo to pradakSiNA karI jyAM kevaLIe beThA hatA tyAM jaIne beThA. eTale zrI gotama bolI UDyA ke "Ama kema kare che ?' prabhue jaNAvyuM ke "he maitama! teo vyAjabI kare che. temane sarvane kevaLajJAna utpanna thayela che. ghaDIbhara sakaLa parSadA vismita thaI gaI. guru to ema ne ema rahyA ane temanA hastadIkSito AvI rIte kAma sAdhI gayA e paNa eka camatkRtine! Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ardra kumAra Aje ApaNe jemanu jIvana vicAravAnuM che te vyakti anArya dezeAtpanna che, chatAM zubha nimitta prApta thatAM tenA jIvanamAM kevA palaTA AvI jAya che ane AkhA ce rAha kevA badalAI jAya che e jovA jevA che. " pitAzrI ! eka vAra huM. bhAratavarSa jovA icchuM chuM te e mATe Apa anujJA Apaze| ane ghaTatI vyavasthA karI Apaze." " Ardra kumAra ! tArI AkAMkSA vadhu paDatI hAvAthI temaja tu mane adhika priya ne ekanA eka putra hAvAthI mArA cakSuAthI paLavAra paNa tu dUra jAya e mane jarA paNu ruce tema nathI." " pitAzrI ! Apa murakhkhInI vAta vyAjakhI nathI. gADha snehanA kAraNe svaputrane dezadarzana ane jAta-jAtanA anubhavanA lAbhathI vaMcita rAkhavA e putrahitavatsala pitAnA dhama paNa nathI." kuMvara ! A tuM zuM vade che ? ApaNA deza kAMi nAnA nathI. emAM tu yatheccha prakAre vicarI jAta-jAtanA anubhava meLavI zake che; paNa je deza ane ApaNA deza vacce ADA mahAsAgara paDyo che, jenI sa MskRti, lipi ane bhASA, paheraveza tathA rItarivAjamAM mahAna atara che, vaLI jyAM ApaNu kAi aMtaranu saguM vasatuM paNa nathI evA ajANyA dezamAM huM tane na ja javA dai zakuM. 66 " he pitAjI ! Apa kema kaheA che ke e ajANyA deza che ? magadharAja sAthe ApaNane vaMzaparaparAthI sa`khaMdha cAlyA Ave che. hajI thADA divasanI vAta che ke jyAre Ape rAjavI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] prabhAvika puruSa : zreNikane bheTa mokalAvelI ane kuzaLa samAcAra pAThavelA. te samaye meM paNa magadhapatinA putra sAru thaDA muktAphaLanI bheTa mekalAvelI ane mitratAne prAthamika prayoga karelo. Aje tene suMdara phaLa beThuM che. jema Apane magadharAja taraphathI pratyuttara temaja bheTanA badale bheTa pAchI maLI che tema mane paNa e rAjavInA putra abhayakumAra taraphathI eka suMdara vastu prApta thaI che. vaLI prItisUcaka patra paNa maLe che. e vakhatathI ja mArA manamAM eka vAra bhAratavarSanA darzana karavAnI ane svanetrovaDe magadhadezane nirakhavAnI tema ja mitra evA abhayakumArane maLavAnI prabaLa lAlasA udbhavI che, mATe ja ApanI AjJA cAhuM chuM." "putra! magadharAja sAthenI ApaNI prIti je ke lAMbA samayathI cAlI AvatI hovA chatAM na to eka vAra meM bhAratavarSanI dharatI para paga mUkyA che ke na to magadharAje A tarapha jAte padhAravA ekAda vAra paNa tasdI lIdhI che ! elacIo kivA sodAgaro avAranavAra gamanAgamana kare che. temanI dvArA parasparamAM bheTa-samAcAranI Apa-lethI amAre neha banyo banyA rahe che. vaLI ApaNuM sarakhI rAjyasaMpattinA bhaktAne sapharanA kaSTo bhegavavAnI agatya zI? avazya Aje magadha e bhAratavarSanuM nAka gaNAya che, enI yazagAthA cotarapha prasarelI paNa che; chatAM mane e tarapha javAnI IcchA sarakhI nathI ubhavI. tAre paNa e vAtane visArI mUkI, prApta thayela sukha-sAhebImAM AnaMda mAnavo." pitAzrI ! mArI prArthanAno eka vAra vicAra karI je je ane AjJA Apaje. bAkI eka vAra e bhUmimAM pharyA vagara mane jaMpa nathI vaLavAne." vAcakano meTe samudAya prativarSa paryuSaNa parvamAM vaMcAtA AdrakumAranA caritrathI bhAgye ja ajANa haze. atre paNa e ja Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra : [ 3 ] kathAnaka varNavavAnuM che. emAM cAlu samayane sparza karatA keTalAka prazno saMkaLAyelA che te prati paNa najara pheravavAnI che. e tarapha vaLatAM pUrve pitA-putra vacce upara mujaba je saMvAda thayA che tenA akADA meLavI laie. Adraka bhUpALanA deza Aje jyAM arabastAnane pradeza Avyo che tyAM hatA, ema purAtattvakAvidonu mAnavuM che. Aje paNa kharAM-sAcAM meAtI tyAMthI ja muMbainA bajAramAM Ave che. enI gaNatrI anArya dezamAM thAya che e paNa yathArtha che; kemake arabastAnanA pradezeAmAM pharI AvelAM manuSyA tyAMnA citra dore che e parathI e vAta pUravAra thAya che. astu. ApaNe teA e jovAnuM che ke e rAjA taraphathI jema zreNika bhUpane leTaDuM AvyuM tema Ardra kumAra taraphthI abhayakumArane paNa muktAphaLanI bheTa AvI hatI. e rAjAe vacce Apa-lenA vahevAra hatA, paNa rAjaputrA vacce A prathama prasaMga hatA. bheTa lAvanAra manuSyAdvArA abhayakumAre sAMbhaLyu ke- Ardra kumAra tamArI sAthe maitrI khAMdhavA icche che '" tyAre tene Azcarya thayuM. sameAvaDIA-sarakhesarakhA vacce maitrI baMdhAya e kaMi navI vastu nathI, paNa jee nathI te eke vAra maLyA ke nathI te arasaparasa eka bIjAne joyA chatAM jyAre maitrI mATe hAtha laMbAvAya che tyAre jarUra kai pUrvanA sa Mketa hAvA ghaTe. dakSa abhayakumArane lAgyuM ke anAryadezAtpanna A kumAra avazya bhavya ne sulabhabeAdhi jIva hAvA joie; te vinA mArI joDe ene mitratA joDavAnA saM5 sa Mbhave ja nahIM. ' 6 P khasa, jyAM ATaleA niradhAra thayA ke eNe nakkI karyu ke " mAre koi paNa rIte mArA A navIna mitranA kalyANapatha UjALave. Arya bhUmi tarapha enA kadama thAya evA mArga cIMdhavA.' tethI ja bheTanA badalA tirake ane suMdara jinamUrti meAkalavAnA prabaMdha karyA. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] prabhAvika puruSo : mUrtinA AkAranA macchane joine paNa anya maccha jIvAne samyaktvanI prApti thAya che e vAta pote jANutA hatA. vaLI vItarAgadevanI mUrtinA darzanathI saMkhyAbaMdha AtmAonA kalyANu thayAM che ema peAte zraddhAthI mAnatA hatA. eTale ja maMtrIzvara abhaye A mArga lIdhe!. lai janArane mAtra eka ja sUcanA ApI ke ' mArA mitra evA A kumArane mArI A maMjUSAnI bheTa khAnagImAM ApavI ane ekAMte ughADavAnuM kahevu. ' * Aje jeA mUrtipUjAnA virodha kare che kivA pattharanI mUrti zuM phaLa dai zake tema che? evI nirAdhAra dalIleA kare che teAnI najara sAme A mUrtine jotAM Adra kumArane je asara thai e purAvArUpa che. ahIM mUrtipUjA zAsrasiddha che e darzAvavA lakhANa karavAnI jarUra nathI. e mATe ghaNuM sAhitya vidyamAna che. jeA pramAdamAM mUrtipUjA jevA aNumUlA sAdhananeA kevaLa svani LatA chUpAvavA virodha kare che tee peAtAnA AtmAne bhAre banAve che; bAkI zraddhALu hRdayAmAM mUrtie ajaba bhAvA pragaTAvyAnA saMkhyAbaMdha udAharaNeA TAMkI zakAya tema che. AkIna vA zraddhA phAi anerI vastu che ane e ja phaLe che. mahAmAjI jevA kahe che ke ' jyAM buddhinu kSetra pUruM thAya che tyAMthI zraddhAnA prAra bha thAya che. ' manuSyane zraddhA vinA cAlavAnuM nathI ja. kumA buddhivAdanA cakrAvAmAM pharatA yuvAne mAne ke na mAne paNa zAstra kahe che ke 'abhayakumAre mekalelI majUSAe A ranI AMkha UghADI.' AbhUSaNanI icchAe jyAM teNe peTI UghADI ke dedIpyamAna pratimA dRSTi sanmukha khaDI thai. prathama te anAya dezavAsI kumAre bhAratavarSamAM paherAtuM A paNa ekAda jAtanu AbharaNu haze ema mAnI lai, vAravAra dvavI joi aMga para paheravA prayAsa sengeA, paNa emAM saphaLatA na maLI. pachI ja sAcu Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra : [5] manomaMthana zarU thayuM. IhA, apAya zarU thayA. pUrve AvuM meM keIka sthaLe joyuM che evI taraMgaNI pravartI. dhAraNAnA nAnA prakAro mastiSkapradezamAM jhaMjhAvAtanA vAyarA mAphaka ghUmI rahyA. Akhare jAtismaraNajJAna prApta thatAM ja potAnA pUrvabhava dIThe. ghaDIbhara AdrakumAra anAryabhUmimAMthI jANe ucakAIne AryabhUmimAM AvI gayA hoya ane koI anerI sRSTimAM viharato hoya evuM dazya netro sAme jovA lAgyA. ene pUrvabhava sinemAnA calacitronI mAphaka tenA cakSu samIpa ramI rahyo. A to vItarAga bhagavAnanI pratimA. e bhagavAne upadezelI AtmAno uddhAra karanArI pravrajyA meM pUrvabhave mArI patnI sahita bhAvapUrvaka svIkArelI, ane sAdhusamudAyamAM rahI meM varSo sudhI niraticArapUrvaka zuddha jIvana gALyuM. tevI ja rIte mArI e bhavanI patnI baMdhumatIe paNa pavitra AryAonA samudAyamAM rahI sAdhvIjIvananI mIThI vAsa lIdhI. paNa meM eka ja bhUla karI ke je bhUle mAro sAre ya khela khalAsa karI nAMkhe. kAMThe AvelI naukAne bharasamudramAM dhakelI dIdhI. e bhUlanA pratApe ja huM Aje evI bhUmimAM upa ke jyAM nathI to vItarAgane dharma ke nathI to e bhavanistAra karavAmAM sAdhanarUpa dharmanA upadezaka. tyAM mArI pUrvanI pavitra bhAgavatI dIkSA jaDe paNa kyAMthI? arere ! kevI bhayaMkara bhUla ! viSarUpa samajIne visArI mUkelA viSayene sAdhvIjIvanamAM niSkalaMka jIvana jIvatI baMdhumatIne jotAM pharIthI mANavAnA koDa upajyA ! manamAM uddabhavelI A vAtano isAre e pavitra AryAne kAne pahoMcatAM ja ene vicAra Avyo ke "je muni maryAdA toDe te jagatamAM UbhuM rahevAnuM sthAna ja na rahe. " eTale anazana dvArA prANunuM bali Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] prabhAvika puruSa : dAna daIne sAmAyika( saMsArIpaNAnuM-AdrakumAranuM pUrvabhavanuM nAma)ne sAcA sAmAyikano-kharI sAdhutAno khyAla karAva." Ama vicArI baMdhumatI sAthvI te anazana karI kALadharma pAmI svarge gaI, paNa manathI jeNe sAdhuvrata khaMDita kareluM che evo huM pAchaLa rahyo. huM paNa dekhAdekhIthI anazana karI svarga gayo ane tyAMthI cavI A anArya dezamAM upa. " jAtismaraNajJAnanA prabhAvathI AdrakumAranI daSTi barAbara khulI gaI. teNe eka ja niradhAra karI lIdhuM ke kaI paNa bhoge AryadezamAM pahoMcavuM ne bhUlyA tyAMthI pharIthI gaNavuM arthAta bhAgavatI dIkSA svIkAravI. A vAta keTalAya samaya sudhI gupta rAkhI AdrakumAre jANe kaMI banyuM ja nathI evo dekhAva karI aMdarakhAnethI gupta taiyArI karavA mAMDI. pharavA javAnA miSe dUra sudhI azvo doDAvavA mAMDyA. keTalIye vAra rAjadhAnIthI ghaNe dUra dariyAnA kinArA paryata pahoMcI jate. musApharI arthe gamanAgamana karI rahelAM jahAja-vahANa ane paDAva to tema ja nAvike ane khAravAone kaMI kaMI pUchato. eka tarapha kumAranI taiyArI vRddhi pAmatI hatI tyAre rAjA paNa mUMge nahoto beThe. AdrakumAranI vAta parathI ja eNe jANuM lIdhuM hatuM ke jarUra e guptapaNe nIkaLI jaI bhAratavarSa tarapha prayANa karI jaze, tethI sAvaceta banI kuMvaranI dekharekha mATe pAMca so subhaTane niyata karI rAkhyA hatA. jyAM jyAM kumAranA pagalAM paDatAM tyAM tyAM A saMrakSaka sAthe jatA. paNa nizcayI zuM nathI karI zakato ? kumAre pAMca so rakSakene vizvAsamAM levA sAru jAtajAtanI yuktio che. keTalIka veLA azvane AgaLa deDAvI jaI, thoDA samayamAM pAcho Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra : . [ 7] vaLI subhaTa sAthe joDAI jato. keIka vAra kalAkonA kalAke ekale rahetA ane zodha karIne A leke jyAM najIkamAM AvatA jaNAya tyAM te temanI pAse pahoMcI jaI hasI paDato. A jAtanI saMtAkukaDIthI subhaTAmAM kumAre vizvAsa jamAvyA. ekadA bhUlathApa ApI, jahAjamAM caDhI, cirakALathI je sthAnane jevAnI tAlAvelI uddabhavI hatI evA bhAratavarSanA AryavibhAgamAM AvI pahoMcyuM. pavitra bhUmi para paga mUkatAM ja jAtisamarajJAnathI nirakhela dazya tAjuM thayuM. dIkSAnI laganI baLavattara banI. yegya gRhasthane pratimA soMpI, maMtrIzvara abhayane e pahoMcADavAnI bhalAmaNa karI, AdrakumAre svayameva cAritra svIkArI lIdhuM ane magadhadeza tarapha prayANa karyuM. cAritra-grahaNa samaye AkAzavANImAM saMbhaLAyuM ke * kumAra ! tAre dIkSAnI vAra che. haju bhegAvaLI karma bAkI che mATe utAvaLa na thA." paNa AdrakumAre e tarapha baherA kAna rAkhyA. potAnA nirNayamAM te AgaLa vadhyA. eka bhUle tenI bAjI UMdhI vALI hatI te sudhAravAnA AvegamAM enuM mana eTalI hade lIna thayuM hatuM ke bIjI tarapha e jotuM ja nahIM. basa, eka ja laganIsaMyama, saMyama ne saMyama. ane tenA pAlana arthe iMdriyadamana tathA tapa. pharatAM pharatAM Adramuni magadhadezanA vasaMtapura gAmamAM AvI, bhAgoLe AvelA maMdiramAM ekAMta sthAna pasaMda karI, kAyotsargamAM ekAgrapaNe UbhA rahyA. samaya samayanuM kAma karyuM ja jAya che. enI gatimAM raja mAtra alana nathI thatuM, tethI ja "ditatAna iti evI upamA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] prabhAvika puruSA : tene apAya che. jIe! 'ayeAdhyAmAM sau kAi jANatuM hatuM ke prabhAtakALa thatAM ja zrIrAmacaMdra rAjagAdIe Avaze ane bhUpa dazaratha vAnaprastha svIkAraze ' paNa savAra thatAM tA nirmaLa AkAzamAM ghanaghAra vAdaLasamUha ekatra thai jAya tema aceAdhyAmAM banI gayu. eka tarapha rAma, lakSmaNa ne sItA vanavAse jai rahyAM che, bIjI tarapha bhUpa dazaratha avAk banI gayA che, trIjI tarapha AnaHthI gAjatu aMta:pura zmazAnanI zAMti darzAvI rahyuM che ane ceAthI dizAmAM purajanAnA AnaMda pAMkhA karI kayAMya palAyana karI gayA che. sarvatra kAlImA patharAyelI che. A sarva kANe karyuM ? 6 sunitanitAni na'rI te ' jevA kALadeve ke kAi khIjAe ? A muni te dhyAnamagna hatA paNa temanI pAchaLa paDela kAmadeva temane kayAM cheDe tema hatA ? lAga maLyA jANI tarata ja e upaDyo. enuM bIjuM nAma anaga che. enA artha vicArIe te zarIra vagaranA kahevAya. e game tema hAya. Ardra kumAranI khAkhatamAM te sAce ja zarIra vagaranA banI rahyo, chatAM evI karAmata karI ke jethI dIkSA letI vakhate je daDhatA hatI te narama paDavA mAMDI. Akhare bahu narama paDI ane AkAzavANI sAcI TharI. A kevI rIte banyuM? te TUMkamAM avaleAkIe. jyAre A muni dhyAnamagna hatA tyAre tyAM vasaMtapuranA zreSThonI kanyA zrImatI samAnavayanI sAhelIo sAthe krIDAthe AvI ane vara pasaMdagInI ramata ramavA lAgI. dareka sakhI akeka thAMbhalAne vara mAnI laI vaLagI paDI. zrImatI thaMbhane sthAne sthaMbha samAna nizcaLa UbhelA Ardra munine page vaLagI gai. e kALe puna: eka vAra AkAzavANI saMbhaLAi ke- he bALA ! teM suMdara pasaMdagI karI che. ' tyAM te adbhuta nAdathI jemanA aMtarA vismayatAne varyA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra : [ 9 ] che evI zrImatI vigere sasakhIe peAtapAtAnA sthAne paDatAM mUkI, pura tarapha pAchI pharI, paNa zrImatInA hRdayamAM tyArathI ja eka navIna aMkuranA prAdurbhAva thayA ane te e ja ke-- paraNuM teA e dhyAnamagna munine ja paraNuM. ' dhyAna pUrNa karI muni Ardra paNa vasaMtapuranI bhAgALethI sAmI dizAmAM prayANu karI gayA. e vAraMvAra thatI divya vANInA marma samajI cUkayA hatA, chatAM manamAM eTalI vAta ghara karavA lAgI ke-zuM A daivI zabdo sAcA paDaze ? Ama chatAM aMtaranI majabUtIthI Adarela vratane jarA paNa ti na pahoMce e hetuthI tyAMthI evI rIte vidAya thaI gayA ke thADA divasa pachI AkhA ya banAva smRtipaTamAMthI bhuMsAi gayA. jJAnI mahAtmAo sivAya kALanI gatine kANu eLakhI zake tema che? kameonI vicitra ane gahana gatine jANavAnuM sAmarthya paNa evI vijJAnasaMpanna vibhUtio vinA kAnAmAM che? ne devatAi vANI eTale paNa zuM ? avadhi ke vibhagajJAnadvArA AgAmI samayamAM bananAra vastunA sabaMdhamAM AgAhI karavI e ja ne ? AthI sahaja samajAze ke e vANI niSphaLa nathI jatI. nikAcita karmo cAhe te zubha heAya kivA azubha hAya paNa te bhAgavyA vinA AtmAthI chUTA paDatA nathI. AdramuninA saMbaMdhamAM paNa tevuM ja banyuM che. 'sAmAyika'nA bhavamAM sAdhvInA anazanathI ubhavelI lAlasA dakhAi jAya che chatAM sava thA enuM unmUlana nathI thatu. adyApi e vRtti muninA maneAbaLane dabAvI zakI nathI, paNa eneA camakArA zrImatInA caraNa pakaDavAnA ane ' paraNuM teA e munine ja paraNuM ' evuM paNa ( pratijJA ) levAmAM jaNAi AvyeA. e camakAre kevI rIte satya rUpe pariName che te have joie. jyAM zrImatIe taruNAvasthAmAM praveza karyo tyAM zeThane tenA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] prabhAvika puruSo : pANigrahaNanI ciMtA zarU thaI. keTalAye muratIAnA saMbaMdhamAM sakhIdvArA tene mata pUchAye tyAM to enI daDha pratijJA jANavAmAM AvI. zeThane emAM mAtra azakyatA nahiM paNa asaMbhavitatA dekhAvA lAgI, paNa jyAre zrImatI sAthe e saMbaMdhamAM parAmarza karyo tyAre samajAyuM ke e asaMbhavane saMbhavamAM pheravavAne zrImatIne nizcaya che ane nimitta kAraNamAM devavANuM che. pachI zuM thAya? zeThane vacce avarodha khaDe karavAnuM prayojana paNa zuM? zrImatI e munine pArakhI zake eTalA sAru puramAM padhAratA pratyeka bhikSune tenA haste dAna apAya tevo prabaMdha tarata ja zarU karavAmAM AvyuM. varSo pachI varSo vItavA mAMDyA. AzArUpa latAne phaLa na besavAthI zrImatInA keTalAya snehIjane nirAza banyA, paNa lAkho nirAzAmAM AzAnI amaratAnA darzana karanAra zrImatInuM hRdaya Dage tema hatuM ja nahi. A parIkSAmAM uttIrNa thavAne e niradhAra karI cUkI hatI. ene mana Aje na AvyA te kAle jarUra Avaze ja e daDha nizcaya hato. emane ANavAne bhAra deva ke daivanA zire mUkI te to pitAnA nityakarmamAM rakta rahevA lAgI. ApaNe joI gayA ke Adramuni to e dharatIthI AghA gayA pachI e banAva visarI gayA ne potAnA nitya jIvanamAM ekatAra banyA. evAM keTalAya varSo vItyA bAda jANe kaI adazya zakti ja kheMcI lAvI hoya tema muniAdra e ja vasaMtapuramAM AvI caDhyA; eTaluM ja nahi paNa dAna detI zrImatInI sAme khaDA thayA. najarenajara maLI. je kAma caraNa sparzavAthI nahotuM banyuM te AMkhanA meLApe karyuM. kahe che ke "kAmanA bANa netro dvArA vAge che" e satya ahIM pUravAra thayuM. dAnanA athI Adramuni zrImatIne punaH jotAM keI agamya taraMgamAM taNAyA. zrImatI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra : [101] to pANigrahaNa mATe prArthanA karI rahI hatI, paNa munie zuM vicAryuM ? enuM yathArtha mApa jJAnazakti vinA na thaI zake, chatAM karmarAjanA AdezathI kALabhUpe evI te bhUmikA racI hatI ke emAM parAjayanuM nAma nahotuM. dIkSAne jaLa mAphaka eMTI rahenAra ane AkAzanAdane avagaNanAra eka samayanA Amuni zrImatIne je vicAre che ke-ATale kALa javA chatAM mArA mATe A yuvatI kema ATale sneha dharI rahI che? UMDuM avagAhana karatAM baMdhumatIne AtmA jANe zrImatIrUpe na upasthita thayA hoya ema lAgyuM. emAM Azcarya paNa zuM ? AtmA ocho ja badalAya che? je badalAya che e te zarIranuM khoLiyuM. baMdhumatI e ja zrImatI. e vicAra utpanna karanAra piluM bhegAvaLI kama ke bIjuM kaI ? game teTaluM pharyA paNa Akhare to jyAM sarjita thayuM hatuM tyAM ja AvIne UbhA. muniArTsanuM hRdaya Aje pahelAM jevuM majabUta nahotuM rahyuM. zrImatInA hAvabhAva ke vacanathI ane e karatAM vadhu to. e ja baMdhumatI che e bhAvathI jarjarita thaI cUkayuM hatuM. daSTi sanmukha devane parAjaya karavA jatAM pitAne parAjaya tarate hate. eTale ja sAdhutAnA upakaraNone khIMTIe bharAvI, zrImatIne kara grahaNa karI eka vAranA muniAddha pharIvAra gRhastha banyA. jyAM agamyatAnA hAtha pharI vaLe che tyAM pAmara buddhinA mAnavInI gaNanA kAma nathI ja AvatI. duniyA uparachalluM dekhI anumAnaparaMparA calAve che. eAchuM ja tene aMdaranuM satya samajAya che? eTale ja manuSya saMgAdhIna prANI che arthAta A man is the creature of circumstances.' jaya ho Adrakamunine ! jaya he jaina dharmane!! vaMdana he prabhAvika mahAtmAne !" Ama bhinna bhinna vininA jyAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] prabhAvika puruSo : piokAra thaI rahyA che tyAM zreNikabhUpanI svArI abhayakumAra sahita AvI pahoMcI. lokoe mArga Ape ane rAjavI zreNike Amunine vaMdanA karI beThaka lIdhI. dharmadezanA samApta thatAM zreNika mahArAje kahyuM ke-"mahAtmA Apane jotAM ja hastinA zRMkhalAbaMdhana ApoApa tUTI gayA. vaLI ApanI upadezadhArAthI hastImAMsabhakSI tApasoe prabhu zrI mahAvIradevane ahiMsAmUlaka dharma svIkAryo e vRttAnta sAMbhaLIne mane Azcarya thayuM che. Apane e kAryanI siddhi pUrve je pariSahane sAmane kare paDyo ane Ape gheryatAthI ene tAga Aye e kaMI ochI camatkRtibharyuM na gaNAya." - "rAjana ! mane jeTalI mahenata e zRMkhalAbaMdha toDAvavAmAM ke tApasonA hRdayamAM ahiMsAnI prANapratiSThA karavAmAM nathI paDI ethI ati ghaNuM sutaranA tAMtaNAnA baMdhana toDavAmAM lAgI che. hAthInI lokhaMDI sAMkaLa tUTavI hela che paNa snehavaDe baMdhAyelA sutaranA tAMtaNA teDavA muzkela che. A mAruM anubhavasiddha vacana che." aho ! A to kaI navI ja vAta Ape uccArI huM eka AzcaryamAMthI chUTo thAuM te pUrve Ape bIjAmAM mane UtAryo. te have kRpA karIne ApanuM e caritra saMbhaLAve ke jethI uddabhavelI jijJAsA tRpta thAya." vAcaka agAu joI gayA che ke Adramunie sAdhutAne aMcaLa khIMTIe TIMgADI zrImatI saha gRhasthAzrama zarU karyo hata, te pachI zreNikabhUpa sAme svajIvana varNavavA tatpara thayela munizrI Adra e ja ke bIjA? e prazna sahaje uddabhave. eTale spaSTIkaraNa karI laIe ke e te ja Adra muni che. punaH sAdhutAnA paMthe temaNe kevI rIte prayANa karyuM ane rAjagRhImAM teozrI kevI rIte AvI pahoMcyA e sarva vRttAnta temanA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ardra kumAra : [ 103 ] mukhethI ja bhUpa zreNikanA praznanA javAbarUpe kahevAvAnuM heAvAthI ApaNe have kathAnA pravAhamAM AgaLa vadhIe. * munizrIe eka samaye jomapUrvaka svIkArela cAritrane kevA saceAgAmAM tilAMjali ApI, sa'sAramAM praveza karyo e sa vyatikara jaNAvyA bAda uccAyu" keH-- " rAjan ! zrImatI saha saMsArasukha segavatAM, keTalAka varSa vItyA tyAM putramukha jovAne ame daMpatIne ceAga sAMpaDyo. suMdara aMgopAMga ne maneAhara mukhAkRtivALA a kane-ubhayanA snehane peASanAra ane kAlu kAluM elIne AnaMda ApanAra bALakane ame banne ha pUrvaka ucheravA lAgyA. e rIte saMsArajanya sukhAnA anubhavamAM tallIna banyA. Ama chatAM mArA aMtaranA eka khUNAmAM phakIrInI cirAga AchI pAtaLI saLagatI ja rahI hatI. eka tarapha mArA sneha zrImatI ane navA bALakamAM vaheMcAvA lAgyA. khIjI tarapha zrImatInI paNa tevI ja sthiti dRSTigAcara thai ane meAhanI je AMdhIe mArA pavitra veSane utarAvyeA hatA te ApeAApa cAhe teA varSonA vahevAthI ke cAhe teA anubhavanI cakkImAM pIsAvAthI game te kAraNe e AMdhI kSINa thavA mAMDI. jJAnI puruSAnA zabdomAM kahIe tA bhAgAvaLI karmanA udaya pUrNa thai gayA heAvAthI te have nAmazeSa thavA mAMDyuM. e kAraNe meM zrImatIne eka vAra kahyuM paNa kharuM ke-- * priyA ! tArA kheALAmAM putra ramatA thayA che, jotajotAmAM te umaralAyaka thaI tArA manAratha pUrNa karaze. vaLI vizeSa bhAvilAsa e sukhanA sAdhana nathI paNa rAgane vadhAranAra che, mATe khullA hRdaye saMmati ApI mane have mArA mArge prayANu karavAnI anumati Apa. eka vAra je jAtanuM mAruM patana thayuM che temAMthI puna: mane unnatinA mArge caDhavAmAM tu harSita vadane shAyabhUta thA. " Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [104] prabhAvika puruSo : - zrImatI paNa kulIna kuTuMbanI tanayA hatI. premavaza thaI te mane varI hatI chatAM tene eTale jarUra khyAla to hatuM ja ke mAro rAha sadAne mATe eka saMsArI tarike rahevArUpa na hatA. vaLI viSayamAM kIDA jevI vRddhi dharavA jevo tene svabhAva paNa nahoto. Ama chatAM duniyAmAM bane che tema pati jevuM chatra sadAne sAruM cakSuthI adazya thatAM je duHkha eka pativratAne thAya tenAthI e alipta kema rahI zake? nArI jAtanA e hRdayane pAra puruSavarga mATe aNapAmyo ja rahevAne. sahana karavuM eya che eka lhANa" jevA bhAvane samajanArI e lalanA mArA prazna sAme avAk rahI. huM paNa enA khulAsA mATe adhIre na bane. madhyAhna samaya pachInI mIThI nidrAmAM mArA netro gherAyA. keTalIye ghaTikAo pasAra thaI gaI. jyAre jAgRta thayo tyAre mArA banne paga sutaranA kAcA tAMtaNAthI baMdhAyelA joyA. samipamAM ja mArA bAluDAne eka paheregIra ekAdA kedInI rakSAmAM khaDe page UbhuM hoya tema mArI cokI karato joye. A dazya nihALI huM vismayatAmAM DUbI gaye. kaMI prazna karuM te pUrve to e belI UThyo : meM tamArA paga bAMdhI dIdhA che, have tame kaI rIte amane mUkI nAzI jaze ane dIkSA laI sAdhu banaze ?" sAdhu banaze" e zabdo zravaNa thatAM ja mane zrImatI sAtheno vArtAlApa smRtipaTamAM tAje thaye. paga tarapha najara paDI to sutaranA tAra vIMTAyelA joyA. vaLI zrImatIne reTIye pheravatI nihALI eTale paristhitinuM mApa nIkaLyuM. eTaluM te samajAyuM ke mArA nidrAsamaya daramiyAna mA-dIkarA vacce mArI pravrajyA paratve kaMI vicAraNA thaI che kharI. huM hasate hasate zayyAmAM Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra : * [ 105] beThe thaye ane zrImatI paNa mukha para hAsyanI lAlImA pAtharatI najIkamAM AvI. ubhaya vacce vArtAlApa zarU thayo. priyA! tuM mane uttara na ApI zakI paNa te A bALakane zaNagAryo ne ? " nAtha ! evuM kaMI ja nathI. huM te mAtra patinA virahasamaye patnIne hAyabhUta thanAra ane pativratA dharmanA pAlanamAM madadakartA reMTIyAne Azraya laI sutara kAMtavA beThI hatI. e vakhate ApaNe A bALaka ramavA gayele tyAMthI acAnaka AvI caDhyo. mane reMTIye pheravatI joI prazna karyo- mADI! ApaNA gharamAM dhanasaMpattinI lIlAlhera chatAM koI di' nahIM ane Aje ekAeka te A zuM AraMvyuM che?" beTA! tArA pitA ApaNane choDI sAdhu thanAra che. Ama chatrarUpa temano viyoga thatAM A reMTIyA ja mAtra nodhArAnA AdhArabhUta ApaNe rakSaNahAra che. tuM jANe che ke navI Avaka na hoya ane vyaya cAlu hoya to bharyA bhaMDAra paNa khAlI thaI jAya ! kamAnAranA gayA pachI ApaNI saMpatti kyAM sudhI TakavAnI? tuM umaralAyaka thAya ne kaMI kamAI lAve tyAM sudhI AjIvikA calAvavAnI jokhamadArI mAre zira to kharI ja ne! vaLI strIne svAmI sadRza eka mAtra sukhanuM sthAna ne snehanuM vizrAmasthaLa jatAM navarA paDelA manane niyaMtrita karI, beTA mArge caDhavA na detAM sIdhA rAhe kAyama rAkhI, ghara AMgaNe beThA beThA je AvakamAM kaMIpaNa sahAya ApanAra sAdhana hoya to A eka mAtra reMTIye ja che. vizeSamAM jaNAvuM te sadA dhoLA rUne nirakhavAnuM hovAthI hadaya paNa kaI jAtanA vikAraviheNuM e veta kApasa mAphaka svaccha rahe che, arthAt e parizramamAM Itara kaI cIjano khyAla Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] prabhAvika puruSa : AvatA nathI tethI ja enA maMgaLAcaraNa meM karI dIdhAM che ane rUDA mArA re'TIyAnu gIta ha pUrvaka gAi rahI chuM. ' * 6 mA, mA, mArA bApA ekadama, huM hajI mAlyAvasthAmAM hAvA chatAM, mArA zikSaNanA tema ja vyavahAramAM palATavAne bhAra temanA zire hAvA chatAM, tema ja tArA bharaNapASaNa mATenA prabaMdha karyA vagara kema cAlI javA icche che? zuM gRhasthajIvananI sAmAnya krajanA paNa temane khyAla nathI ? putra e tA mAbApanA sahiyArA vArasA. te pachI pati, patnInA mastake enI javAbadArI eDhADI kema bhAgI nIkaLe ? kadAca premanA sAgara samI mAtA, niSThura banI jo pitAnA jevuM vana calAve tA e saMtAnanA zA hAla thAya ? enu jIvana ucita saMskAravihANuM ane ja ne ? ahiMsAnAM upAsaka mATe zuM A sthiti vyAjakhI lekhAya ? jagata e mAbApane dharma bajAvyAnA AzIrvAda Apaze ke saMtAna pratyenI pharaja cUkayAnA zrApeA varSAvaze ? ' ' putra! tArA badhA kathananA mArI pAse javAba nathI. mArA dharma pativratA tarike mane eka ja vastu zikhave che ke- patine sukha upaje tevI rIte vartavuM " ane ema karavAmAM je kai sahanazIlatA dAkhavavI paDe te snehabhAve dAkhavavI. patinA kalyANumA mAM ADA hAtha dharanAra patnI pativratAnI pharaja adA nathI karI zakatI. vaLI mArA saMbaMdhamAM kahuM te tArA pitAzrIne sAdhutA cheDAvI saspeMsAramAM vAsa karAvavAmAM ja nimittabhUta anI chuM. tArA pratyenA mAtRsnehathI huM e pavitra saMyamanA rAha para cAlavA taiyAra nathI thai zakatI, chatAM tArA pitAzrI pAte pAtAnA pUrvanA mArge javA tatpara banyA hAya tA temane aTakAvavA samartha paNa nathI. mAruM hRdaya mane avarAdha karavAnI nA pADe che. emAM avarodha karavAthI mArA nAthanuM akalyANa mane STigAcara thAya che, eTale e saMbaMdhamAM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra : [17] huM mana chuM. teonI gerahAjarImAM paNa huM tAruM ne mAruM piSaNa karIza. huM kulIna kuTuMbanI tanayA hAI mAre e ja dharma che. eTaluM khamIra mArI chAtImAM haju bharyuM che." mADI ! tArI vAta tane zebhe tevI che chatAM te tArI pAse rahe. huM A sutaravaDe ja svasaMtAna pratyenI pharajane abharAIe caDhAvanAra pitAne bAMdhI rAkhIza ane e dvArA temanI pharajano khyAla karAvIza." rAjana ! tame game tema mAne paNa, mArI nidrAvasthAmAM mA-dikarA vacce je vAtacIta cAlI che ene bhAva mArA uparyukta varNanamAM AvI jAya che. magadha dezanA svAmI ! Apane huM zuM kahuM? phakIrInAM svAMga dharavAne ughukta thayela huM Akhare te eka mAnavI ja hato. mArA hRdayanA sneha-jharaNA taddana nahotA sUkAI gayA. UMDe UMDe tyAM ekAda khUNAmAM patnI ke putrane nahiM paNa jIva athavA AtmA pratyeno prema te DhaMkAyela paDyo ja hato. e premamAM ja huM dayAnA darzana karato ane ahiMsAnA Adara bhALato. patnI dharmanI vAta zravaNa karI mAruM hRdaya thanaganI UThayuM. AryAvartanI e mahAdevIonA AvA pavitra jIvana pratye mane bahumAna pedA thayuM. Aje paNa e mahAsatIonA caraNamAM mAruM mastaka avanata thAya che. apekSAnA daSTibindune vegaLuM mUkIe to nArIjAtamAM dUSaNa jenAre kevaLa ekAMta deSa ja joyA che. tarata ja mArA cakSu sAmenA AvaraNo e banAvathI khasI gayA. pitAdharmanuM mane bhAna thayuM. mArA kalyANa karatAM paNa mane emAM vadhu kalyANa dekhAyuM ane tethI meM e nAnA bAluDAnI pITha thAbaDatAM harSita haiDe jaNAvyuM ke- vatsa! tAre cokI karavAnI have jarUra nathI. beTA! te sutaranA jeTalA AMTA mArA page vIMTyA che teTalA varSa hajI huM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] prabhAvika puruSo : saMsAramAM rekAIza ne mArI pitA tarikenI pharaja adA karIza." kudaratane saMketa paNa e ke e AMTA bAra thayA. rAjavI! e sutaranA tAMtaNuM teDavAmAM mane je muzkelIo naDI che ane je anubhava prApta thayo che tenI AgaLa bIjuM badhuM kazI gaNatrImAM nathI. Ama chatAM patnI-putranI hasate mukhaDe vidAya laI huM medAne paDyo. hRdayane eke khUNe paNa have nehAddha na rahyo. e draDhatAe eka samayanA mArA pAMcaso aMgarakSako-jeo mArA palAyana thayA pachI mArA pitAnI bIke pAchA na pharatAM jahAjamAM caDhI A ajANI bhUmimAM AvelA ane lUMTaphATa ke cAravRttithI jIvananirvAha calAvatA hatA temane upadeza ApI, temanA jIvana ajavALyA. magadhanA sImADe hastI-tApasInA Azrama samipa AvatAM ja lokhaMDanI zRMkhalAo vaDe jenA paga baMdhAyelA hatA evA eka hAthIe anya pathikane vaMdana karatAM je kaI agamya saMketa ja na hoya tema mane vaMdana karavAnI bhAvanA sevI, ane sAcI bhAvanAne zuM azakaya che? "mana caMgA to tharoTameM gaMgA e ukti anusAra mArA prati daSTi karatAM ja tenI sAMkaLe tUTI gaI! mukta thatAM ja gajarAja mArA prati dhasI AvyuM. cotarapha piokAra UDyo. : "are sAdhujI! dUra bhAge, dUra bhAge, nahi to e madamasta prANa tamane mArI nAMkhaze." : "magadhanA dhaNI! meM e sUcanA na gaNakArI. "pUrvanA saMcita vagara viDaMbanA nathI pamAtI." e Agamavacana para mane zraddhA hatI. chakAyanA jIvone kAyamI abhayatA apI, huM nirbhaya banyo hato. eTale mAre bhaya rAkhavApaNuM nahotuM ja ane - banyuM paNa tema ja. unmatta gajarAje to mane vaMdanA karI ane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ardra kumAra : [ 109 ] sUMDha avanata karI evA namrabhAva dAkhavyA ke- jo tene tiryaMcapaNAmAM manuSya jevI sAmagrI maLI hAta tA te mArA eka zraddhALu sevaka banI raheta evA mUka sa MdezA emAMthI maLI rahetA hatA. ' ATalu karI te hAthI araNya prati doDI gayA. , AzramavAsI tApasAne vismaya ane duHkha sAtheAsAtha upajyA. tiya ca jevAnA dhana ApeAApa mane dekhatAM tUTI jAya e camatkAra vinA kyAMthI saMbhave ? e maMtavya vismayatAnu ane cirakALa sudhI jenu mAMsabhakSaNa karavA kAma Avata e prANI Ama cAlyuM gayuM ethI thayeluM du:kha ! ( e tApaseA hAthIne mArIne ja nirvAha calAvatA hatA. ) " " avanIpati ! mAre mATe bhUmikA taiyAra joI, me nimna zabdomAM mAruM kArya Arahyu. meM te tApasAne kahyuM-' mahAnubhAvA ! zA sAruM viSAda dharA che? tyAgajIvananI madhura suga dha jyAM prasarI rahI che tyAM AjIvikAnA AvA praleAbhana zA ? zA mATe pApa-pakathI tamAre hAtha kharaDavA paDe dehadamana arthe saMsAranA vilAsAne lAta mAranArA tamAre poSaNa sAruM eka paMcendriya tiryaMcane AMgaNe AMdhavApaNuM ke Azrama khaDA karI eka sthAne niyata vasavApaNuM zA kAraNe ? Ama tA tame dayAnI himAyata karI che. mukhathI vo che ke jema AchA jIvanA ghAte jIvananirvAha thAya tema vadhAre sAruM, tA pachI eTaleA vicAra kema nathI karatA ke jenI sAmagrI nahiM jevI che ane je hajI suSupta dazAmAM che evA ekendriya padArthothI jo calAvI zakAtu hAya tA jene ApaNA jevI ja pAMca iMdriyA prApta thai che ane ApaNA sarakhI ja sukha-duHkhanI lAgaNIe je anubhavI zake che tevA paMceMdriya jIvanA nAzavaDe zA mATe svadehanuM rakSaNa karavuM ? vaLI ema kahevuM ke e tA mAtra eka ja jIvanA ghAta che ne ? paNa joDe e jANI levAnI jarUra che Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [110] prabhAvika puruSa : ke e ghAta ekAdA AhArane sAdhanane nahIM paNa pacaMdriya prANI che. vaLI enA mAMsamAM paNa samaye samaye anaMta nigoda jIvane utpatti-laya thayA kare che eTale anAja ke vanaspatinA jIva sAthe hAthInA jIvanI tulanA anucita che. ane sAthe eTaluM paNa umeruM chuM ke tamAre tyAgajIvanamAM zA mATe e jAtanA nAnA-moTA AraMbhamAM paDavApaNuM hoya? saMsArastha gRhastho tamArA sAcA cAritranA darzana karaze-tamArA paramArthajIvananI sairabha suMghaze eTale tamArI AhAranI ciMtA ApoApa TaLI jaze. mArI sAme najara kare. nathI te eka ThAme niyatavAsa ke nathI to dehapaSaNanuM sAdhana, chatAM mAruM gADuM aTakI nathI paDatuM ane dhAre ke kaI divasa aTake to ahobhAgya mAnavuM. pariSahanA sAmanA vinA AtmasAkSAtkAra na ja lAbhe, tethI ahiMsAnuM sAcuM svarUpa pichAne ane paramAtmA mahAvIradevanA mArge cAle. ahisA te ja che ke jenA pAlanathI keIpaNa jIvanuM rUMvADuM sarakhuM paNa na dubhAvuM joIe temaja rAzI lAkha jIvanine abhaya prApta thavuM joIe.' tApasa mArA vaktavyathI baMdha pAmyA. temane dalIla karavApaNuM na rahevAthI vItarAgamArganA anuyAyI banyA. teo paNa vaibhAragiri para birAjatA jJAtaputranA darzane jaI rahyA che ane bhUpALa! huM paNa cirakALanI mArI e abhilASAne pUrNa karavA Atura bane chuM. Aje e mahAprabhunA caraNamAM paDI AtmAne pavitranirmaLa banAvavA IcchuM chuM. tame jozo ke gajanI baMdhana-mukti ke tApasane bedha devApaNuM e jeTalA muzkela nathI lAgyA eTalA pelA sutaranA tAMtaNuM vikaTa lAgyA che." dhanya ho ! munizrI ApanA jIvanane dhanya ho ! anAryatAnI madhyamAM ucharI, Ape kamaLapuSpa sama nirlepatA sAdhI jIvana utkRSTa banAvyuM che." Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdrakumAra : [ 111 ] mahArAja ! e mATe huM ApanA putra A abhayakumArane jaNI chuM. e mahAnubhAvane jeTale upakAra mAnuM eTale ochA che. temaNe mArA kalyANanA kAraNarUpa jinabiMba na mokalyuM hota to Aje huM kaI duniyAmAM, kevuM ye vicitra jIvana jIvato hota." munizrI, zreNika mahArAja ane abhayakumAra Adi mAnavagaNa vaibhAragirinA zikhare pahoMcyA ne traNa jagatanA svAmI zrI vardhamAnaprabhunI sevAmAM upasthita thayA. Amunie zeSa jIvana nirdoSa cAritrapAlanamAM gALI, AtmakalyANa sAdhyuM. anArya dezamAM janmyA chatAM puruSArthathI sarva kaMI meLavyuM. A kathAnakamAMthI ghaNI jAtanI preraNA meLavI zakAya tema che. e vAta vAMcakanA hRdaya para choDI have pachI eka hatyArAnA jIvanamAM DokiyuM karIe. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dramahArI (6 juA! sAme Ubhela che eja e durAtmA. have sAdhutAne acaLA AhI mahAtmA banavAnA DhoMga AdaryA che! ethI jarA paNa ApaNe chetarAvAnuM nathI. e pApInA ghAthI ja mArA pitAnA prANa gayA che. A bhAinI hajArAnI dolata lUMTI janAra paNa e ja lUTArA. ane zAha karamaca MdanI akALe hatyA karanAra paNa e ja adhama AtmA. eka madhyarAte karamacaMdane tyAM dhADa pADI enu dhana lUMTI levA AvanAra A adhama puruSa. karamacaMda jAgI javAthI ane cAtaram hA-hA macavAthI na phAvye eTale jatAM jatAM talavAranA ghAthI ene pUrA karI A zayatAna palAyana thaI gayA. AvA AvA keTalAMya dAruNu karmA, mAraphADanA bhISaNa kAmA, lUTAkATanA ane jIva levA sudhInA karapINa kRtya AcaratAM paNa A mAnava-pizAcanuM hRdaya jarA paNa A nathI anyu. AjanA enA DhAMga dekhI phreMca mAtra gabharAyA sivAya, cAra lUTArAnA e saradArane-kALA kAma karanAra bhIleAnA e nAyakane- ApaNe sAthe maLI evA khAkharA karavA ke pharIthI AvA ghAtakI kAmeA karavAnI bIjo keAI hiMmata na kare. ' nAyakanI ATalI lAMkhI vivecanA pUrI thatAM ja daza-khAra AdamIonu eka TALu nagaranA daravAjAthI thADe dUra UbhelA, kAyAtsarga mudrAmAM lIna banelA, jemanA zarIra para sAdhutAnA bhAva sUcavatuM eka mAtra veta vastra prAta:kALanI havAmAM pharapharI rahyuM che evA, mAnapaNe UbhelA-ekAkI AtmA para ekAdA zIkAra upara jema bhUkhyA varU tUTI paDe tema tUTI paDyuM. 6 mAre--lagAvA, eharAmakhAra para jarA paNa rahema na dAkhavA ' evA avAjo vacce lAkaDInA ghA ane hAthanA tamAcA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draDhaprahArI : [117] dhabadhaba paDavA mAMDyA. vaLI keI to enA kAna AmaLavA lAgyA, to bIjA vaLI hAthe maraDavA lAgyA. darekathI apAya teTaluM duHkha ApI, kadarthanA pamADI vera vAnyAne AnaMda anubhavatuM ToLuM nagara tarapha pAchuM pharyuM. A to ekAda banAvanI jhAMkhI karAvI. AvuM to roja banatuM. muni savArathI madhyAhna paryata mainapaNe dhyAnastha dazAmAM UbhA rahetA ane nagarajanatA jAtajAtanA upadra, pUrvanI vAto saMbhArI saMbhArIne karatI. bhAtabhAtanA vizeSaNe lagADatI. e upAlaMbha sAme ke e apAtAM kaSTa pratye munizrI taraphathI eka sIsakAro sarakhe paNa na saMbhaLAto ke roSa yA zreSanI lAgaNI paNa janmatI. sahanazIlatAthI e sarva upasarga mUkabhAve sahana karatA. Ama AghAta sAme pratyAghAta na thato hovAthI nagarajanatAmAM paNa vairanI lAgaNI ghaTavA mAMDI. keTalAkane muninA pUrva jIvananI vAta visAre paDavA mAMDI, keIkamAM temanA prati bhakitabhAva pragaTyo. Ama chatAM haju paNa thoDAka to evA hatA ke jemane kaMI ne kaMI pIDA upajAvyA vagara cena paDatuM nahIM. avA eka ToLAnuM vartana ApaNe joI gayA. thoDI vAra thatAM ja evuM bIjuM ToLuM AvyuM. sAmethI AvI rahela eka zakaTamAM beThelA eka dvija mahAzaye muni sAme thaI rahelA vividha prakAranA prahAro najare joyA. tarata ja nIce UtarI, ToLAne samajAvI pAchuM vALyuM ane gADAvALA tarapha pharIne prazna karyo ke- A nagaranA mAnavIo ATalA badhA nIca kema banyA che ke AvA eka saMta pratye A jAtanuM halakaTa vartana calAvI rahyAM che? saMtanA deha para A jAtanA mArathI UThI AvelI nizAnIono pAra nathI. e dvArA thatAM kaSTanI pIDA e samajAya Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114] prabhAvika puruSo : tevI vastu che. A saMbaMdhamAM rAjya taraphathI kaMI pagalA nathI bharAtA? A anyAya kema calAvI levAya che?" "mahAzaya! mane kaMI vizeSa khabara nathI paraMtu lokavAyakA pramANe mArA kAne eTalI vAta AvI che ke Aja chellA cha mAsathI ekAda sAdhu ke jenuM AgavuM jIvana carI ne mAraphADamAM vyatIta thayuM hatuM, te kuzasthaLa nagaranA daravAje dhyAna dhare che ane sAme leza paNa pratikAra karyA vagara karavAmAM AvatI sarva kadarthanAo maunapaNe sahana kare che." zakaTa-vAhakanI vAta sAMbhaLIne dvija mahAzayanuM Azcarya vRddhi pAmyuM. zaheramAM javAnuM TharAveluM chatAM gADAvALAne bhADAnI rakama ApI te tyAM ja UtarI paDyA. samIpamAM Avela eka vizALa ghaTAvALA vRkSanI nIce potAno sAmAna rAkhI, ekAdI zetaraMjI bichAvI, munizrIne haju kevI jAtanI kalAmaNAo thAya che e jovA lAgyA. navuM to zuM banavAnuM hatuM ? e dhorI mAge thI pasAra thanAra javalle ja koI evI vyakti jaDatI ke jenI daSTi muni pratye na kheMcAtI. bhAgye ja emane joI kaI babaDyA vagara rahetuM. kaTu zabdonI ke phITakAranI to dhArA vahI jatI. prahAra karanAranuM saMkhyAbaLa kamI thayuM hatuM. Ama chatAM khUbI to e hatI ke sAdhujInI pavitratA ke temanA samabhAva tarapha keInuM paNa dila kheMcAyuM nahotuM. Ama keTalIye ghaDIo vItI gaI. vRkSa heThaLa bhUdeva kalpI rahyA hatA tevA prasaMga banyuM. eka kheDUtane munizrI pratye bhaktibhAvathI hAtha joDI namana karato joye. tarata ja bhUdeva tyAM deDI gayA ane e kheDUtane pUchavA lAgyA ke - bhAI! A badhuM che zuM? AvI vicitratA to ahIM kuzasthaLamAM ja joI. AvA sAdhupuruSa sAme janatAne Avo Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draDhaprahArI : [115] prabaLa roSa? tame e saMbaMdhI je hakIkata jANatA ho te mane kahI saMbhaLAvo. huM hajI Aje ja pAvAgAmathI ahIM Avelo chuM." mahAzaya ! mArA vyavasAya khetIne havAthI mane A mahAtmA saMbaMdhI kaMI paNa khabara nathI. paNa eTaluM huM jANuM chuM ke A mahAtmA chellA cha mAsathI A nagaranI judI judI dizAe savArathI madhyAhna sudhI A rIte menapaNe UbhA rahe che ane temanA prati thato Akroza ke pariSaha samatAbhAve sahana kare che. meM mArI najaronajara A badhuM joyuM che tyArathI mane kudaratI temanA prati bahumAna pedA thayuM che. temanA darzana karyA vagara mAro divasa paDato nathI. temanI mAphaka huM paNa nagaranI cAre dizAmAM pharyo chuM. mane keTalIka vAra thatI kadathanAo nivAravAnuM mana thayeluM ane tethI ekAda be vAra baporano samaya sAdhI huM munizrIne mane paNa kharo. paraMtu eka ja vAra javAba maLe ke-"mahAnubhAva! A badhuM huM IrAdApUrvaka sahana karuM chuM, tAre emAM kaMI karavApaNuM nathI." "mahAzaya ! tyArathI mane paNa lAgeluM ke A prakAranA dehadamanamAM kaMI UMDe (1da rahelo haze paNa mArA jevAM raMka ane rojanA vyavasAyIne ene tAga mAMthI maLI Ave ? kadAca tamArA jevAthI e paDado ucakAya to nA na kahevAya. madhyAhna thayA pachI ahIMthI te jaMgala tarafa cAlyA jAya che. e taka sAdhIne tame kaMI vAta kaDhAvI zake kharA." madhyAhnane haju vilaba hato. kheDUta te nagara tarapha sIdhA, jyAre bhUdeve najIkanI vAvamAM jaI, snAna karI, Avazyaka karma patAvyuM ane munizrInA AgamananI mArga-pratIkSA karavA lAgyA. dhArelI paLa AvI pahoMcI. muni kAyotsarga pArI jaMgalanA mArge vaLavA mAMDyA. tyAM to dvijamahAzaye karajoDI AhAra Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] prabhAvika puruSa : arthe vinaMti karI ane vRkSa heThaLa laI jaI pitAnI pAsenA bhAtAmAMthI sUjhata AhAra grahaNa karavAnI prArthanA karI. munizrIe cogya cIjo lIdhI ane haMmezanA mArge AgaLa vadhavA mAMDayuM. dvije e samaye svahRdayane bhAva prakaTa karyo. munizrIe jaNAvyuM ke: "bhAI ! e badhuM jANavAmAM kaMI sAra nathI, Ama chatAM tArI IcchA ja hoya to thoDA samaya pachI araNyanA amuka vRkSa heThaLa maLaje." jijJAsA cIja ja evI che ke eka vAra utpanna thayA pachI jyAM sudhI e pUrNatAne pAme nahIM tyAM sudhI zamatI nathI. samaya thatAM pUrve dvijamahAzaya nirdiSTa sthAne pahoMcI gayA. alpa kALamAM samIpavatI TekarInA eka bhAga parathI utarI AvatA munizrI paNa dekhAyA. ucita vidhipUrvaka beThaka lIdhA bAda sAdhujIe sva-jIvanane bhUtakALa nimna zabdomAM Ukela zarU karyo "eka samaye tArI mAphaka huM paNa kriyAkAMDamAM tatpara brAhmaNa hatA. mAruM nAma durdhara pADavAmAM AveluM. mane saMgata thaI kSatriya saMtAnonI, eTale astra, zastra pheravavAnuM paNa zikhyo. nizAna tAkI evuM to tIra pheMku ke e niSphaLa jAya ja nahIM. mArA prahAra khAlI gayo hoya evuM bhAgye ja bane. tyArathI ja draDhaprahArI evuM mAruM nAma paDayuM. zaktinI sAthe mane garva paNa AvyA. "vaLI vyasanemAM cakacUra rahevA lAge. dvijasaMtAnane AvuM jIvana zobhAspada na ja hoI zake, eTale vaDIla mAtApitA taraphathI upAlaMbha maLavA lAgyA, chatAM saMgatane deSa na ja Ta. "zvAnanI pUMchaDI vAMkI ne vAMkI" e ukita anusAra zikSA denAra pratye huM rAtI AMkha karavA lAgyo. Akhare rAjA taraphathI mane gAma choDavAne Adeza maLe. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draDhaprahArI : [117] yuvAnI dIvAnI to che ja emAM vaLI vyasanane vaLagADa ane prApta karela baLane garva. jIvana sudhAravAne badale "cAra keTavALane daMDe e nyAye" rAjA ane saMbaMdhIo para dveSa dharI, najIkanI ekAdI pallImAM pahoMcyo ane temAM bhaLI jaI lUMTaphATano vyavasAya AraMbhe. mArA parAkramathI bhillanAyaka rAjI thaze ane pote ni:saMtAna hovAthI mane putrapaNe sthApe. tyArathI mAruM kAma vadhI paDyuM. avAranavAra AsapAsanA pradeza para huM meTI dhADe laI jato, prajAne raMjADato, sAmA thanAranA jAnamAlane nAza karato ane dhananA pioTalA bAMdhI lAvato. keIpaNa prakAre vadhu dhana ekaThuM karI, vadhAre mANasanuM jUtha jamAvI, mArA rAjA sAme bahAravaTuM khelavAnA mane keDa hatA. cAre taraphanA pradezamAM mAruM nAma jabaradasta ne zUravIra lUMTArA tarike-bhayaMkara hatyArA tarike prasiddhine pAmyuM hatuM. kuzasthaLanI saMpatti mane ahIM kheMcI lAvI. keTalA ya dhADAmAM akhUTa lakSamI ekaThI karI. keTalAyanA jIvanane akALe aMta ANyo. ghaNuM bahenane akALe vaidhavya bhagavAvAmAM huM nimittabhUta banyo. keTalAya saMtAnane anAtha banAvavAmAM kAraNarUpa thayo. hatyArAnA jIvanamAM bIje te zuM sAra hoya? draDhaprahArInA pagale pagale dharaNI dhrujavA mAMDI. nAma-zravaNa thatAM ja mAnavI hRdaye kaMpavA lAgyA. "Ane cheDe kyAre Avata te kalpanAtIta vAta hatI paNa eka ja banAve bAjI palaTAvI. lAMbA kALathI racela mane sRSTimAM e bhUkaMpa e thaye ke sArI ya ImArata ekAeka tUTI paDI. e sonerI paLa te veLA te mane bhayaMkara bhAselI, mArA manerathane bhasmIbhUta karanAra e coghaDiyA para meM tiraskAra varasAvele paNa Aje mane samajAya che ke mArA jIvanapalaTAnuM mULa vaheNa tyAMthI ja zarU thayuM. e kSaNa sAce ja aNamUlI hatI. jo ke e kuTuMbanuM to meM satyAnAza vALyuM chatAM e kuTuMbarUpa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118 ] prabhAvika puSo : ( ubhaya brAhmaNa hAvAthI ) mArA jJAtibhAie . marIne paNa mArA kalyANanA rAha dekhADyo. " 66 kuTuMbanuM satyAnAza sAMbhaLatAM ja dvija mahAzayanA mukhamAMthI acAnaka 'Aha'zabda sarI paDyo. AMkhA lAla manIveravRtti kapALamAM ramavA lAgI. munizrIe e joyA chatAM vAta AgaLa calAvI : mahAnubhAva ! eka prasaMge huM mArA bhillu sAthIdAro sahita kuzasthaLamAM dAkhala thayA paNa cAghaDiyuM evuM ke jyAM gayA tyAMthI haDadhUta thayA ane khAlI hAthe pAchuM pharavuM paDayuM. AthI mArA krodha vadhI paDyo. huM ekadama eka vipranA gharamAM peThA tyAM tA sAmethI doDatI AvatI eka gAya mArA mArga rAdhatI haiAya ema ADI UbhI. meM khaIthI tenA prANa lIdhA ne jyAM aMdaranA umarAmAM pravezuM chuM tyAM thALImAM khIra khAtA bALaka joyA. e ekadama huMkAra karatA sAme thayeA ne kahevA lAgyA. re pApI ! A garIbaDI gAyanA vadha te zA kAraNe karyA ? paNa eTaluM sAMbhaLavA huM taiyAra na hatA. tarata ja tenA para paNa ghA karyo. daramiyAna ene pitA je nadIe snAna karavA gayelA te AvI pahoMcyA ane peAtAnA gharamAM raktapAta jotAM ja kruddha banI hastamAM DAMga pakaDI sAme Avye. ene paNa meM alpakALamAM dhULa cATatA karI dIdhA ane AgaLa vadhI jouM chuM tA e dvijanI bhAryA mArA bhayaMkara kArya para zrApa varasAvI rahI hatI 'hatyArA, pizAca, pApIjI' ityAdi kaDavA vanA mAre mATe kADhI rahI hatI. e sahana karuM tA huM dura zAnA? draDhaprahArI jevA prabaLa AtmA mATe eTalu' paNa sAMbhaLavAnu hAya ? enA para paNa 5nA prahAra! jotajotAmAM enA rAma ramI gayA. e garbhAvatI hAvAthI taraphaDatA garbha paNa mAjue paDyo. Ama leAhInA khAbeAciyAmAM UbhelA hu, hatyA para hatyAe karI nirdazanA prANa lenAra huM, hajI paNa ahaMkAravaza zuM na karata ? paNa w Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draDhaprahArI : [ 119 ] pelA taraphaDatA garbha mArI sAna ThekANe ANI. e karuNa dasya jotAM ja mArA gAtra DhIlA paDyA. AMkhe adhArA AvavA mAMDyA. tarata ja tyAMthI bhAgyA. nagara bahAra nIkaLI A araNyamAM AvyA tyAMsudhI paNa e bhISaNu dRzya mArI najara sAmethI dUra na thayuM. aMtaramAMthI eTale ja avAja saMbhaLAtAH---- * ' A te zuM karyuM ? cArI lUMTaphATa te ThIka paNa eka sAmaTI cAre mahAhatyA ! gAya, dvija, strI ane bALaka jevA niraparAdhI gaNAtA AtmAAnA eka sAmaTA vadhu ! adha...dha...dha!!' 66 dharaNI paNa AvA durAtmAne kema dhAraNa kare ? AthI te koi mahAna pApa mInu karyu hAya ? phAMsIne mAMcaDA tA najara sAme dekhAtA hatA ane e karatAM paNa vadhu jorathI pAparUpa kITA mAruM kaleju kAtaratA hatA. pUrve prANa teA ghaNAnA lIdhA hatA paNa AvI arerATI naheAtI uddabhavI. jANe mArA hRdayamAM mahAbhayaMkara dAvAnaLa saLagI UThyo na heAya ema hu baLavA lAgyA. sAmenI TekarI parathI apApAta karI prANanA aMta ANavAnA niradhAra karI huM doDyo. 66 macchu bhAgyanI keAi anerI paLe ekAda sata kevaLa prema ane zAMtinI sAmya mUrti samA maLyA. upadeza aMjanathI mArA a Mdha anelA netrA temaNe ughADyA. mArI kala ka-kathA sAMbhaLIne emAMthI acavAne eka ja upAya kahyo-te e ja ke 'paramAtmA mahAvIra devane zaraNe jA. te je pAparAzi saMcita karyA che. te sathA bhasmIbhUta karI AtmanirmaLatA prApta karavA jo kAi yathArtha ilAja dekhADavA samartha hAya tA mAtra te ja vibhUti che. bAkI cAritrane mArga svIkAryA vagara have tAreA uddhAra nathI. saMyama ane taparUpa vAriyeAdha vinA tArA pAparUpa kIcaDa nathI dhAvAvAne ' " mahAnubhAva ! meM sAcA hRdaye tyAM ja sAdhuveza svIkAryo. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] prabhAvika puruSo : mArA jevA aghora pApIne ATalI dhIraja denAra je kaI hoya te te sAdhujI. huM prabhu vIranI samIpe pahoMcyo. eka ja vAkya sAMbhaLyuM. amRta karatAM paNa ati mIThuM-saMcita pApa yA karmone nAza samatA ane sahanazIlatAvaDe ja thAya che. ane eka ja upAya te mahAvibhUtie darzAvyuM ke "jyAM jyAM te AvA dAruNa karmo AcaryA hoya tyAM tyAM Ubhe rahI, anyathI karavAmAM AvatAM upasargo sahana kara. samatAthI nizcaLatAne dhAraNa karI tArAM sarva kRtya janatAnI smRtimAMthI bhuMsAI jAya tyAMsudhI tuM kAyAtsarga mudrAmAM rahe. eka ja vicAra manamAM jAgratA rAkha ke A badhA te nimittamAtra che, khare gunhegAra to mAre AtmA ja che. tArA pApa dhevAno A ja dhorI mArga che. enA jevo bIje sarala mArga nathI." "sarvasanI vANuM mArA hRdayamAM soMsarI UtarI gaI. tarata ja meM mAruM aMtima jIvana nirmaLa banAvavAno nizcaya karyo. eka vAra karma karavAmAM zUravIratA dekhADI hatI tene sthAne dharmamAM zUravIratA dAkhavavAnuM nakakI karI. rAme ramUnA ghase zUrA e prabhuvAkya AcaraNamAM mUkI batAvyuM. cotarapha pedA karelo cheSAgni premarUpa jaLathI-manapaNe sahana karavAnI daDha zaktirUpa vArithI zAMta karavAno prayAsa AraMbhyo. e prayogane Aje cha mAsa thaI gayA che. jene hAtha ugAmela pAcho nahoto pharato ane jene ghA khAlI nahoto jato e AtmAe svecchAthI anekaza: prahAre-jAtajAtanA kaSTo ane karNakaTu vacana sahana karavAmAM maMdatA nathI dAkhavI. parane kaleza pamADavAmAM-anyane prANa levAmAM kevuM dArUNa dukha samAyuM che? tethI AptajanemAM kevI zokanI kAlImAM patharAya che? ekanA javAthI kuTuMbarUpa prAsAda kevA prakAre khaLabhaLI UThe che? ItyAdi vividha prakAranA Akada ane vRttAnta manapaNe zravaNa karatAM ja mArI daSTi khulI gaI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahArI : [ 121 ] tyAre ja me kevA ulkApAta macAvyeA hateA aneA mane khyAla AjyeA. e rAjanA anubhavathI samajAyuM ke mArA jevA narAdhamathI tA mAtra jananI nahi paNa janmabhUmi-jAti ane sArI ya mAnava samAja lAje che. e pachInA dainika anubhave pratIti thavA mAMDI ke zrI vIranA A upAya ja mAtra eka rAmamANa ilAja che. ethI mArA pratyenA virodha lagabhaga egaLI gayA che. javalle ja keAI have draDhaprahArIne ke tenI kAryavAhIne yAda kare che. " dvija mahAzaya pAkArI UccA: tamArI zayatAnIyate ja mArA bhAinuM ja sarvanAza karyuM che. duniyA para mane ekaleA banAvI mUkayA che. e samAcAra sAMbhaLIne huM vera levA ahIM AvI caDhyo. tame jyAM cAra mahAtyA karI e mArA sagA bhrAtAnuM ghara. vyavasAyane kAraNe dUra rahevA chatAM ame snehathI ekabIjAnI najIka hatA, emAM tame bhaMga paDAvyeA. tamArI pavitratA meM najare na joi hAta tA jarUra atyAre kAMi paNa paravA karyA vagara e veranA badale leta." "" haju tema thaI zake che, bhUdeva ! A deha tamAre svAdhIna che. satvara eno aMta ANNA ane mArA rahyAsahyA pApamAMthI mane chUTA karo. " 66 pUjya munizrI ! mArI bhAvanA tamArA kathanathI pheravAi gai che. taM na zoyam e nyAye jUnI vAta visarI jai huM paNa zrI mahAvIrane upadeza mastake caDhAvu chu. teozrInu zaraNu svIkAravA huM paNa tamArI sAthe AvuM chuM. ,, K Ama draDhaprahArIe pApanA pazcAttApathI AtmakalyANa sAdhyuM. ahIM khIjA gucchakanuM caturthAM puSpa pUrNa thAya che. emAM Avela bhinna bhinna vRttAMta parathI vAcaka svajIvana mATe ghaNu grahaNa karI zake che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra karmonI vicitratAthI AtmAo judI judI jAtanA jIvanamAM nATakanA pAtranI mAphaka bhAga bhajave che. emAM jeo AtmasvarUpa pIchAne che teo svakalyANasAdhanAmAM agresara thAya che, jyAre bAkInA mATe ghANamAM joDelA baLadanI jevuM paribhramaNa cAlu ja rahe che. ApaNe ekIsutonA jIvana avalokyA tema cera ne hatyArAnA kathAnako para paNa cakSu pheravyA. e parathI eka muddo to sarvemAM ramato joI zakyA ke-AtmA dhAre to potAnI bagaDelI bAjIne paNa sudhArI zake che ane patananA chellA pagathiyethI, unnata paMthano pathika banI zake che. phakta eka vAra niradhAra karavo joIe. A trIjA gucchakamAM cAra evA mAnavIonA jIvana ava-. lekavAnA che ke jeo eka kALe prabaLa--pratApI rAjavIo hatA. temano vaibhava-vilAsa koIne paNa IrSyA pragaTAve tevo hato ane jemanI samRddhinI maryAdA paNa nahotI. TUMkamAM kahIe te 'ramA ane rAmA" ke jenI mehajALathI sAruM ya vizva maMtramugdha thayeluM nayanapathamAM Ave che emAM ekatAra hatA. paNa dharatIkaMpane AMcako lAge ne mAnavI saphALe jhabakI UThe tema, emanI saMpatti ne rAjyaRddhi vacce ekAeka dhaDAkA thAya che. A dhaDAke bomba ke tapano na hovA chatAM je tIvra asara kare che, e ja AzcaryakArI che. nimittavAsI AtmA" arthAta A man is the creature of circumstances e nyAye ekadA saMtane vega sAMpaDe che. enI mIThI-madhurI vANI karNa para athaDAya che ane tarata ja Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra : [123] AkhI ye hadaya-vINamAM jhaNajhaNATa prakaTe che. e jANavA sAru rAjavIonA jIvanamAM DokiyuM karIe. e sAthe vicArIe ke e ekAda prasaMga ApaNane prApta na thAya? kadAca prApta thayo haze chatAM ApaNe e kALe bedarakAra haIzuM tA? e vicAraNAmAM kALakSepa na karatAM-jataM na rovAmi' e nIti-sUtrane saMbhArI bhUlyA tyAMthI pharI gaNue. kathApravAhamAM AgaLa vadhIe. paraMtu eka vAta na ja bhUlIe ke-pUrvapuruSanA kathAnake avalaMbana athe ja che. prAta:kALathI ja Aje dazANapura zaheramAM keI anerI jAgRti AvI che. cotarapha daDadhAma cAlI rahI che. koI azvArUDha banI darabAragaDha tarapha jaI rahyA che to bIjA vaLI khAsa agatyanA saMdezA sAthe mArate ghaDe darabAragaDhanA mukhya dvArane vaTAvI rahyA che. jaDa gaNAtA mArgo ane nizreSTa kahevAtI pRthvI, cetanavatA mAnavIonA gamanAgamanathI svayameva cetanavaMta thaI paDela che. zaheranI ekAda paLa paNa evI nathI rahI ke jyAM thoDA paga mAnavIo haju ALasa maraDatA UThatA hoya kiMvA mahAmuzIbata zayyAno meha choDatA hoya. panaghaTa para te atyArapUrve jabarI bhIDa jAmI cUkelI ane nArIvRdamAM pANI bharavA nimitte sajajaDa hariphAI thayelI, atyAre te kaI raDIbI paniyArI pANI bharatI daSTigocara thAya che. cAha tA moTI poLa tarapha najara phere ke ekAdI pralikAmAM daSTi kekesarvatra eka ja vastu dekhAze ane te eTalI ja ke jhaTapaTa prAta:kALanA Avazyaka kAryothI paravArI, svaccha ane zobhitA vastrothI sajaja thaI darabAragaDha tarapha javAnI. darabAragaDha to Aje kaI judI ja rIte dIpI UDyo che. eka tarapha saMkhyAbaMdha azvone hArabaMdha UbhA rAkhI temanA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124 ] prabhAvika puruSA : para bhAtabhAtanA zaNagAranI sajAvaTa thai rahI che. bIjI tarapha hAthIonI zreNI khaDI che. emanA para suMdara aMbADIe zeAbhI rahI che. keTalAka para rezamI vastro AcchAdita karelAM che tA keTalAka para jarIyAnathI bharelI ki MmatI jhulA ADhADI che. eka paNa subhaTa evA nathI dekhAtA ke jenA a`ga para jUne pozAka hAya. eka paNa cApadAra ke hajurIyA evA dRSTigocara nathI thatA ke jene paheravA sAru navIna lekhAza na maLye hAya. sarvatra navA vastro ne navIna sAmagrI dekhAya che. adhikArIvage paNa pAtAnA hAddAne chAjatA svAMga dhAraNa karI AvavA mAMDyuM che. aMta:puramAM dAsIenI doDAdoDa evI macI rahI che ke jANe sinemAnA citrapaTAnI halacala ! Ama chatAM Aje temanA mukha para umaMganI lAlIne pAra nathI. rANIvAsanI ramaNIonA saMbaMdhamAM tA kahevApaNuM ja zuM hAya ? humUlya AbhUSaNe ne kimatI vasrona rAzi najara sanmukha ekatra karI, AjanA prasaMgane kayA zaNagAra anurUpa che. enI vicAraNAmAM athavA te paridhAnamAM aMta:puranI phulanAe mazagUla anI che. sahuja prazna uddabhavaze ke Aje evA te kayA prasaMga che ke jethI sAruM ya nagara e mATe A jAtanA jorazeArA ane aMtaranA umaLakAbhera taiyArImAM lAgI gayuM che. e jANavA sAruM vAcakavR de bhUpati dazA bhadra pAtAnA maneAhara AvAsamAM virAje che tyAM javuM paDaze; kemake temanI ja AjJAthI nagaravAsIoe AjanA dinane sAmudAyika utsavamAM kbyA che. kaNu paraMparAthI eTaluM te jANavAmAM AvI gayuM che ke rAjavI dharma -nItiparAyaNa hAi prajAnuM pAlana svaputravat karatA hAvAthI tenA pratye prajAnA prema agAdha che. pArthivAnAma.ddAra:, prajJAnA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhaka : [125] meva paMTinam ! e sUtrathI nRpati dazArNabhadra sArI rIte mAhitagAra hovAthI prajAne duHkhakArI thAya evo eka paNa kara te leto nahoto eTaluM ja nahi paNa janatAnI sukhAkArI jaLavAya, vepAra-vANijyanI vRddhi thAya ane nAgarikanI samRddhi vipuLatAne dhAraNa kare e arthe dareka jAtanI sagavaDa karI Apate. trikALa jinapUjana karanAra A rAjA, jeTalI bhakti prabhu pratye dAkhave che teTalI mAnavakalyANamAM paNa darzAve che. pu maitrI ane zipu Du paratvanuM e ene mudrAlekha hato. je rAjAnI janatAnA kalyANamAM A prakAranI manokAmanA che enI prajA, rAjavInI AjJAne devatulya mAnI, amala karavA tatparatA dAkhave emAM Azcarya paNa zuM ? pitAzrI ! jemanA Agamana nimitte chellA sAta divasathI jAtajAtanI taiyArI karAvI rahyA che, jemane mATe avAranavAra samAcAra meLavatA rahe che ane hamaNuM ja jemanA AgamananI vadhAmaNI udyAnapALa ApI gayA ne tene Ape udAratAthI mukuTa sivAyanA aMga paranA sarva alaMkAranuM dAna karyu-e vibhUti koNa che? meM pUrve dazArNapuramAM rAjA-mahArAjAnA sAmaiyA joyA che tema keTalAye saMta-mahantothI ApaNI A dharatI pAvana thatI nihALI che; chatAM Apa atyAre je ekalInatA dAkhave che tevI prakhara ekatAratA pUrve kaI vAra dIThI nathI." " rAjakumAra ! tAre prazna vyAjabI che eTaluM ja nahi paNa teM je anumAna doryuM che te sAcuM che. mAruM mana ja kevaLa sAkSI che ke A veLA mArA hRdayamAM kevA bhAve ramaNa karI rahyA che. Aje jemanuM Agamana thayuM che e saMtanI vilakSaNatAne pAra nathI. temane janma hajAronA kalyANamAM kAraNabhUta banyA che. amIrImAM janmyA chatAM temaNe phakIrI svIkArI, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] prabhAvika puruSa : rAjamahAlayanA sukhone ane urvazI samI aMganA yadAnA premane samajaNapUrvaka tilAMjalI ApIne ekAkI nIkaLI paDyA. prathama te varSonA varSo sudhI tIvra tapa tapyA, vividha prakAranA upasargo mUkabhAve sahyA ane prAMte AtmasAkSAtkAra karyo. kevalajJAnarUpI amUlya Adarza meLavyo. e dvArA jagatanI vicitratAonuM-cAlatA daMbha, prapaMca ane ajJAnatA tathA vahemanuM pratyakSa darzana karyuM. e dazya joyA pachI, e sarvane toDavAno nizcaya karI janatAne sAcA svarUpane khyAla ApavA medAne paDyA. emanuM nAma vardhamAnakumAra chatAM vadhu prasiddhi pAmyA jJAtaputra mahAvIra tarike. e kALe paMDita gaNAtA puruSe yajJo karAvatA ane saMkhyAbaMdha pazuonA balidAna detA. e prANIonI mRtyuveLAnI kAramI cIsa ke dardabharyA ArtanAdathI paNa mAMsapI e pAmara AtmAone arerATI na upajatI ke karaNa na AvatI. hasavA jevI vAta to e hatI ke AvuM pizAcatulya kAma AcaratAM chatAM teo kahetA ke yajJamAM homAnAra pazu to svarga jAya che! yajJa kare e mahAdharmanuM kAma che ! A jAtanI svAthI pracAraNArUpI jALamAM phasAnAra bhaLI janatAno pAra nahoto. A uparAMta dharma ane punyanA nAme janasamUhane chetarI dhanopArjana karavAnA ane badalAmAM AgAmI bhavamAM tamane amuka prakAranI sukhasamRddhi prApta thaze evA khoTA prabharUpa paravAnA ApavAnA mArgo zodhI kADhyA hatA. A prakAranI lIlA sAme bhalabhalA kSatriya rAjA-mahArAjAo paNa AMgaLI cIMdhI zakatA nahIM. vatsa! e sAme rAjaputra mahAvIre apUrva hiMmatathI ane aDaga dhairyathI pokAra karyo ke- "yajJa karavAmAM je hiMsA thAya che e dharma nathI. hiMsAmAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dANa bhadra : [17] dharma jevI uttama vastune vAsa ja na hoya. jyAM ahiMsA tyAM ja dharma. je yajJamAM homAnAra pazuo svarge jatAM hoya te zA sAru yajJa karanArA potAnA mAtApitAne homIne svarge nathI mokalatA? zuM teo svargakAmI nathI? pazu bicArA kayAre svarge javAnI mAgaNI karavA AvyA hatA?" vaLI parabhavamAM sukhadu:kha pAmavAnA nimittarUpa A janmanA ke pUrvajanmamAM upArjana karelAM sArA-mAThAM karmo ja che, eTale ahIMthI apAtA paravAnA ke kahevAmAM AvatuM-"amane dhana Apaze to dhana maLaze, palaMga Apaze to palaMga maLaze" ItyAdi sarva kaMI mithyA che. eka prakAranI e chetarapiMDI che. atrethI chUTanAra jIva anya janmamAM kaI gatimAM uddabha e ja jyAM viziSTa jJAnI sivAya koI kahI zake tema nathI tyAM pachI ahIM apAtA dAna tyAM pahoMcADavAnI vAta karavI e retI para killA caNavA jevuM hAsyAspada che. putra! upara varNavyA e to mAtra ekAda be mukhya muddA che. dharmane lagato AtmAnA sAcA svarUpane varNavato, svarga-narakanI yathArtha samajaNa Apato ane e mATenI zubhAzubha karaNIone sUcavato upadeza sthAne sthAne bhramaNa karIne-jaDa nAMkhI beThelA dvijavargane roSa vahorIne-jarA paNa gabharAyA vagara ke uzkerAyA vagara upadeza ApanAra zramaNa bhagavAna mahAvIra e sarvotkRSTa vibhUti che. yajJa mATe hajAronI saMkhyAmAM ekatra thayelA IMdrabhUti Adi paMDitenuM AkarSaNa karI, pitAnI pAse bolAvI, temanuM daSTibindu pheravanAra e prabaLa pratApI advitIya vIra che. te paMDito je vadane mAnatA hatA temAMnAM ja maMtavyathI potAnI vAta siddha karI, temane vItarAga dharmamAM vALI jayazrI varanAra mahAna vijetA che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [128] prabhAvika puruSa : "Aje te pavitra-ajoDa saMtanA pagalAMthI ApaNI bhUmi pAvana thaI che. vaLI eka vAta rahI gaI. e jJAtaputra sAthe mAro saMbaMdha che e jyAre bAlyAvasthAmAM hatA tyAra che. je kALe zreNika-caMDapradyota Adi rAjakumAre cida svapnasUcita e kumAra cakavattI thaze e dhAraNAthI temanI sevA karavA kSatriyakuMDa nagaramAM AvelA tyAre huM paNa gayelo. keI agamya saMketathI prathama darzane ja amArA vacce prItinI gAMTha baMdhAI ne te divase divase vRddhigata thatI ja rahI che. Aje to e vAtane varSonA vahANA vahI gayA che. daramiyAna saMsAranA vaibhava-vilAsane tRNavat tyajI daI e mitre AtmakalyANane durdhara paMthe svIkAryo tyAre huM hajI vilAsamAM bUDelo chuM. e mahAtmAe je satyanA darzana pote karyA te Aje jagatabharane dekhADavAnA paropakArI kAryane A janmanuM vrata mAnyuM che ane e paramArtha bhAvanAthI prerita banI A tarapha padhAryA che. to mArI bevaDI pharaja che ke mArA eka samayanA e priya sahadanuM-janakalyANa karanAra prabhunuM-adyApi sudhI keIe na karyuM hoya tevuM sAmaiyuM karI svAgata karavuM. jeTalI zakya hAya teTalI tamAma RddhithI temanI sAme jaI, e mahApuruSanuM bahumAna karavuM. sArA ya mArA dezanI samRddhinA darzanapUrvaka mArI AkhI prajAnA sAthathI teozrInI evI bhakti karavI ke Aja sudhImAM e prakAranI keIe karI na hoya, tethI ja A tarapha temanA kadama thayAno saMdezo maLatAM ja meM sarvatra ucita taiyArI karavAnA pharamAne kAtyA che." | dazArNabhadra rAjAnA mukhathI Aje padhAranAra prabhu zrI mahAvIradeva saMbaMdhI vRttAMta tema ja temanA sAmaiyA mATe karavAmAM AvatI taiyArIne lagatuM vRttAMta laMbANapUrvaka sAMbhaLI kumAra harSa pAme. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA bhadra : [ 129 ] . teNe mAtra eTaluM ja uccAyu` ke: " pitAzrI ! te have jaldI karA. darabAragaDhamAM sarva taiyArI thai cUkI che. mahAjananA AgevAnA mA pratIkSA karI rahyA che. nagaranA nara-nArIe AturatApUrvaka rAha joi rahyA che. devAnu Agamana nagara samIpanI nAnIzI TekarI para thayAnA samAcAra paNa AvI gayA che. have vilaMba karavAnuM pratyeAjana nathI. ' X x sArA ya rAjamArga patAkA tAraNAthI vibhUSita karAyelA che. gALe gALe suMdara kamAne ne raMgaberaMgI dekhAvA UbhA karavAmAM AvelAM che. keTaleka sthaLe maneAhara mAMDavIenI racanAthI mAge pUrNa rIte zeAbhI rahyAM che. kapUranI suvAsa ane khaLI rahelA dhUpanI gaMdhathI sa`tra sugaMdhamaya vAtAvaraNu thai gayu che. rastA para gulAbajaLamizrita pANInA chaMTakAva thayelA hAvAthI durgaMdhanuM nAmanizAna paNa rahyuM nathI. vaLI jyAM traNa mArgA ekaThA maLe che ane jyAM cAra rastAonuM sadhIsthAna che tyAM gIta-nRtyanA prakha dha karavAmAM Avela che. jee dAnanA athI che athavA te jeonA vyavasAya prazasti gItA gAine kivA svasti vAkaye saMbhaLAvIne AjIvikA meLavavAne che teone Aje sArA mANumAM taDAkA paDavA mAMDyo che. peAtapAtAnI cAgyatA pramANe temanA thALamAM sau koi pAtAnA phALeA dhare che. Ama satra mAnaMda, ullAsa ne umaMganu... vAtAvaraNa jAmyu che. X e mArge thai rAjavI dazA bhadranI svArI AgaLa vadhI hI che. cirakALanI vAMcchA Aje phaLavatI thai rahI che. prajAnanI bhaktinA mUlyAMkana karavAnA sAdhanA zeAdhyA jaDatA nathI maja noMdhyA pAra Ave tema nathI. hRdayanI UmithI thatA mAraMbhanI zeAbhAnuM zuM kahevuM? 9 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [130] prabhAvika puruSo : A jAtanA ati vizALa varaghoDA ke saraghasano citAra AbehUba doravAne sAru kaI kalpanAzIla kavinI kalama joIe athavA to varNanakAranI capaLa vAcAnI AvazyakatA manAya. e chatAM ya najare nirakhyA sivAya eno pUrNa khyAla to na ja AvI zake. kathAkAranA zabdomAM kahIe to e varaghoDAmAM aDhAra hajAra suMdara rIte alaMkRta karAyelA hAthIo, corAzI lAkha ghoDAo, ekavIza hajAra ratha, ekANuM karaDa pAyadaLa, pAMcaso sukhAsana ke jemAM maMDalika rAjAe potapotAnA parivAra yukta virAjelA che. A uparAMta aMta:puranI ramaNIo ane temane parivAra, vizeSamAM nagaranA AgevAna-zeTha zAhukAro potapotAnI trAddhine chAje tevI rIte AjanA prasaMgane zobhAvatA nagara bahAra AvelA dazArNagiri sanmukha praphullita vadane AgaLa vadhI rahyA che. naranArInA ToLe ToLAM aTArIo para caDhI, athavA to mArgo para khIcokhIca UbhA rahI A advitIya dazyane-AjanA A mahAmUlA varaghoDAne-abhUtapUrva svArIne-nirakhI harSArothI gaganataLane gajAvatA ane sarva pAchaLa cAlI rahelA vRdamAM bhaLI jaI, saMkhyAmAM vRddhi karatA, puranA vistRta pAne saMkucita banAvatA, "sAMkaDA re bhAI parvanA dahADA" e uktino sAkSAtkAra karAvatA hatA. dazArNagiri para prabhubhakta devo taraphathI samavasaraNanI manehara racanA thaI cUkI hatI. rajatanA dedIpyamAna prAkArothI, kanakanA jhaLahaLatA dvArethI ane maNiratnonA tejasvitA vistAranA kAMgarAothI zobhatA gaDhamAM pAdapITha yukta siMhAsana para virAjamAna paramAtmA zrI mahAvIra devane dUra-dUrathI saiA koI joI zakatA. e zAMta mane hara mudrAnA darzanathI keI anerI-anupama-akathya zAMti hRdayamAM patharAI jatI. agAdha Atmika lakSmI prApta karanAra mahAt vibhUtine e prabhAva hato. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra ? [ 131 ] samavasaraNa najIka AvatAM bhUpALa dazArNabhadre aMbADIne tyAga karI hAthI parathI nIce utarI paMcAbhigamapUrvaka prabhuzrInA samavasaraNanI pAvaDIe caDhI, zrI mahAvIra devanI traNa pradakSiNa karI namaskArapUrvaka parSadAmAM ucita sthAne beThaka lIdhI. devadevIo ane nara-nArIonA AvAgamana cAlu thaI cUkyA hatA. sadharma devakanA svAmI zakeMdranA AgamananI ghaDIo gaNAtI hatI. rAjavI dazArNabhadranI cirakALasaMcita abhilASA Aje pUrNatAne varI cUkI hatI. aMtaramAM e ja vicAraNA cAlI rahI hatI ke Aje jevI rIte sarva prakAranI ddhisiddhi (sAmagrI) sahita prabhuzrIne meM vAMdyA che tevI rIte kaI devonA svAmI indra athavA to nRpationA svAmI cakravattIe adyApi sudhI vAMdyA nathI arthAt mArA sarakhI atula bhaktinuM pradarzana keInA taraphathI karavAmAM AvyuM nathI. hRdayagata A ahaMbhAva viziSTajJAnI sivAya koNa jANI zake? bhaktinA pavitra gaMgAjaLa sAthe khAbociyAnA dudhI pANIno yoga thaI rahyo hato! ghI jevo puSTikAraka padArtha vAraMvAra pANIthI dhovAya to jherarUpe pariName che evuM kArya dazArNadezanA rAjavInA saMbaMdhamAM banI rahyuM hatuM. ni:svArtha sevAmAM abhimAnanI kAlimA praveza pAmatI jatI hatI. meM karyuM e jarUra uttama che chatAM e AtmakalyANa arthe ja hatuM, e bhAvane sthAne "mArA jevuM keIe karyuM nathI" e jAtane ahaMbhAva jera karatAM sArI ya paristhiti badalAI jatI hatI. prAkRtajano prathama darzane kadAca emAM rahela abhimAnavRtti na joI zake, chatAM vicakSaNa ane mATe e vAta hAnikartA pUravAra thaI cUkI che. dazArNa dezanA mAlikamAM abhimAne ghara karyuM hatuM, RddhinA maLe Asana jamAvyuM hatuM. e made ja "mArA jevuM keIe karyuM nathI" e vicArane janma Apyo hato. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 132 ] prabhAvika puruSo : 6 kaivalya meLavI pachI prabhu sanmukha javuM e irAdAthI jo mAhubaLie kAyAtsarga lIdheA hAta ane pariSaha sahyAM hAta teA vIrA mArA gajathakI UtarA 'jevAM vAkaya na sAMbhaLavA paData, paNa * mArAthI nAnA baMdhuone vAMduM, te karatAM kevalI thaine ja tyAM pahoMcuM ke jethI vAMdavApaNuM rahe ja nahi..." e IcchA jyAM baLavattara hatI tyAM saralatA naheAtI; paNa ahu kArakA hatI. tethI ja tIrthapati zrI RSabhadevane sAcI sthitinI jhAMkhI karAvavA mATe isAra karavA paDyo. tyAre ja mAnasika pradezamAM cAlatA AMdolanA kevA khaLabhaLATa macAve che ane bAhya dRSTinA mApe mApanAra jagata jemane mATe vAhavAha pAkAre che temane mATe AMtaradraSTAe zu dhAre che enA khyAla Ave che. jevI gulAMTa abhimAne bAhubaLIne khavarAvI hatI evI ja atre dazA bhadre khAdhI. seAnAnI thALImAM leAtAnI meLa jevuM anyu, paNa sitArA pAMsarA eTale AveluM vighna thADAmAM paDyuM. prathama devalAka cheDatAM zakrendre avadhijJAnanA upayega mUkayA ane sava joyu. emAM dazANu TekarI samipatuM sAruM ya dRzya AvI gayuM. ATalI suMdara bhakti karanAra nRpati jANe-ajANe RddhimadanA zikAra ane e te accheruM gaNAya. iMdra sarakhe prabhubhakta, svadhIbaMdhunuM AvuM patana mUkabhAve kema thavA de? eNe e abhimAna dUra karAvavA nizcaya karyo. RddhinA gava nivAravA mahARddhinA darzana karAvavA e ja ghArI mArga iSTa mAnyA. vAta paNa samajAya tevI che. mAnasika bhUminA ukApAte anya jAherAtathI na sudhArI zakAya. e mATe prathamane TapI jAya tevuM Avazyaka amalI kArya ja khasa thaI paDe. devAnu sAmarthya agAdha hAya che. te dhAre tevI lIlA AMkhanA palakArAmAM sarjI zake che, tethI ja dharatI paranA mAnava Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra : [ 133] gaNamAM iMdrajALa-devamAyA, kiMvA devatAI mAnyatAnA atighaNA Adara Aje paNa thaI rahyA che-astu sadharma IMdra je RddhinA sarjana karyA ene ullekha zAstramAM kahyA mujaba jaNAvatAM pUrve eka vAta spaSTa karI laIe ke emAM atizakti jevuM kaMI ja nathI. keTalIka vAra je vastu ApaNuM jamAnAmAM ApaNuM najare banatI nathI, dekhAtI nathI tethI kaI anya samayamAM paNa nahotI ja banatI ema mAnavuM e samajazaktinI nabaLAI batAvavA barAbara che. kALacakanuM parivartana cAlu ja hoya che, emAM avanavA banAvo banatAM ja rahe che; mATe ekAMta maMtavya pakaDI besavAmAM buddhimattA nathI. dravya-kSetra-kALa-bhAva ane guNapayAnuM yathAgya avalokana ne telana karavAmAM Ave to sarva bAbatonA AMkaDA sahelAIthI sAMdhI zakAya tema che. e mATe jijJAsAvRtti ne zraddhA jarUrI che. ahIM te vaikiyazarIradhArI devanI vAta che. te dhAre tevAM rUpo sajI zake che ane jotajotAmAM tene viNasADI paNa zake che. e daSTibindu najara sAme rAkhI nigna lakhANa vAMcatAM varNanano sAra jaladI samajI zakAze. zAsaTha hajAra hAthI vimurthI. e dareka hAthIne pAMcaso bAra mukha, pratyeka mukha para ATha ATha dastUzaLa, dareka dantuzaLa para ATha ATha vAvaDIo, pratyeka vAvaDImAM ATha ATha kamaLo, dareka kamaLamAM vacce karNikA, kaNikA para Indrane besavAne sArusiMhAsana jyAM Indra mahArAja potAnI mukhya ATha IndrANuo saha virAje che. kamaLanA pAMdaDAnI saMkhyA paNa nAnIsUnI nahIM. ekeka lAkha pAMdaDA ane pAMdaDe pAMdaDe devatAI batrIza prakAranA nATake pravatI rahyAM che. A prakAranI devatAI racanA, kalpanAmAM paNa na utarI zake evI zakendra sajIne AkAzamArgethI utaratI, samavasaraNa samipamAM upasthita thatI batAvI. zAstrakAre uparokta varNanamAM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] prabhAvika puruSa : je je vastuo darzAvI che e sarvane saravALe paNa sAthe ja darzAvelo che. e laMbANa atre ISTa na dhArI choDI dIdhela che, paNa e sarvanuM tAtparya eTaluM ja avadhArI zakAya che ke evI samRddhi sahita AkAzamAM rahIne tIrtha patine vaMdana karyuM ke e jotAM bhUpALa dazArNabhadra te A ja banI gaye. jANe citramAM ALekhela mAnava AkRti na hoya tema sthira thaI gayo. atyAra sudhI pote je rIte prabhuvaMdana karyuM evuM koIe paNa karyuM nathI e jAtane ahaMbhAva aMtaramAM jora-zorathI ramI rahyo hato tenuM ekAeka zamana thaI gayuM. saudharmapatinI trAddhisiddhi ane namra bhaktie enI AMkha ADenA paDelo bhedI nAMkhyA. Avela garva, agni para jema ghI ogaLavA mAMDe tevI rIte gaLavA lAgyuM, trAddhine mada, devI zaktinI A samRddhi jotAM ja adazya thaI gayA. rAjavInA manamAM tumula yuddha macI rahyuM. are! mArI mUrkhatA te kevI? zakanI saMpadA AgaLa jenI gaNanA sAgaramAM binda samI lekhAya, enA para ATaluM abhimAna ! to pachI mArI bhakti kevI gaNAya! prabhu sAthenA mArA bevaDA saMbaMdhanuM zuM ? sarva keIthI caDhiyAtuM karI dekhADavAnI mArI pratijJA pUrNa to thavI ja ghaTe. zakrendra mArA garvanuM umUlana karI jarUra mArA para upakAra karyo che. e prakArano mAre mada kheTa hato eTaluM ja nahiM paNa asthAne hato e pUravAra karI ApyuM che, chatAM mArI sAme, AvI mArmika rIte, A jAtane mane parAbhava pamADI jAya e sahana kema karI zakAya ? sAcA kSatriyane e zabhAspada paNa kema hoI zake ? eka tarapha avanI pALa dazArNabhadranA manamAM jabaruM maMthana cAlI rahyuM che jyAre bIjI tarapha paramAtmA zrI mahAvIradeve amRtavANamAM dezanA zarU karI. kevaLajJAnarUpI divya ArisA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra : [ 135] vaDe jeo traNe jagatanA bhUta, bhAvI ne vartamAna bhAva jANuM zake che teo bhUpanA ane pradezamAM cAlI rahela maMthana joI, svadezanAnuM sukAna evI rIte pheravyuM ke sai keIe ene pitapotAnI samaja anusAra pitApUratuM mAnI lIdhuM. chatAM ethI rAjavInA hRdayamAM te daDha ne sacoTa chApa ja paDI gaI. bhagavAna mAlakoza rAgamAM upadeza suNAve che. teozrInI bhASA ardhamAgadhI hoya che. Ama chatAM devatAo ene pitAnI devI bhASA tarIke samaje che. manuSya mAnava gira tarike lekhe che, ane tiryaMco potapotAnI belI tarike avadhAre che arthAt emAM evI atizayatA che ke jethI zrotAo potAnI bhASA jeTalI sulabhatA ne saraLatAthI samaje che teTalI ja e vANIne samaje che. sArI ya dezanAmAMthI jANe sArarUpa na hoya ema prabhuzrInuM nigna vAkya dazArNabhadrane atizaya gamI gayuM. jJAnavAnane-samajune je je kAraNe anyane Azrava yAne karmabaMdhanA nimittarUpa hoya che, te te kAraNo saMvara yAne karmone tyajI devAnA (nirjarAnA) sAdhanarUpa bane che. ema banavAmAM AtmAmAM rahela samyagajJAna vizeSa upakArI hoya che. tethI ja jJAnane "sakaLapadArthaprakAzaka" kahI enuM bahumAna karavAmAM AvyuM che. mATe ja kahevAmAM AvyuM che ke "lekoloprakAzakara, jJAna eka pradhAna' eka ja laganI lAgI ke bhaktinA miSe je kArya AdareluM ane emAM mada bharAI javAthI je viSamizrita dUdha jevuM doSita banI gayuM arthAt jenAthI lAbhane badale hAni thaI e have sudhArI kema zakAya? bhagavAna kahe che ke doSanA kAraNone paNa sAco vidvAna guNanA sAdhanomAM pariNamAvI zake che, to zA sAru huM e kimiyo na ajamAvuM? prabhunA sAnidhyathI e jAtanuM samyaga jJAna mane kema na lAdhe ? AtmAnI zakti jyAre Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] prabhAvika puruSa : anaMta che ane tenI sAdhanA so kaI mATe IjArA vagara UghADI che te huM kema ene sAkSAtkAra na karuM ? bhale iMdra mahArAje mane potAnI addhinA darzanavaDe parAbhava pamADyo chatAM mAre ene parAjaya Apavo hoya to koI sAdhana mArI pAse che ke kema? pratijJA karI to enuM pAlana karI dekhADavuM emAM ja sAcI mardAnagI. e ja kharI kSatrIvaTa. vicAra ne aMte rAjavIne mArga lA. gADha aMdhakAramAM ekAda dIpaka daSTigocara thAya tema dazArNabhadrane samajAyuM ke bAhyA saMpattimAM bhale Indra mahArAja mArAthI AgaLa hoya, paNa AMtaraddhimAM to huM ja mokhare chuM. mAtra mAnavajanma ja evo che ke jyAMthI sIdhuM muktigamana thaI zake che. e zakti devabhavamAM nathI to pachI tyAganA svAMga sajavA ke jethI zaka mahArAjane ApoApa parAbhava thaI jAya. basa, nizcaya thaye ke tarata ja parSadAmAMthI bahAra nIkaLI bAju paranA ekAMta bhAgamAM yuvarAja temaja rANuone teDAvI, temanI sAthe maMtraNA karI, sUcanA ApI, rA meLavI sarva parivAra sahita parSadAmAM pAchA pharI prabhu sanmukha hAtha joDI bhUpa dazArNa saMyama mATe prArthanA karI. prabhunI AjJA maLatAM paMcamuchI lacapUrvaka e mahAna nare cAritra grahaNa karyuM. te joI khUda Indrane paNa kahevuM paDyuM ke"he mahAbhAga ! Ape ApanI pratijJA pUrNa karI, keIne na vAMdhA hoya evI rIte jinane Ape vAMdyA arthAt bAhya ane atyaMtara ema ubhaya Rddhino prakAza karyo. huM saMyama svIkArI zake tema nathI eTale mAre parAjaya kabUla ja rahyo." Ama kahIne IMdra svasthAne gayA. pachI niraticAra cAritra pALI save karmane kSaya karI rAjavI dazArNabhadra prAMte mokSa meLavyuM- anaMta trAddhinA svAmI banyA. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja karaka p?-- kairmAnA kAtIla ghAthI vizvabharamAM kayA AtmA nathI haNAyA ? khAra khAra mahinA lagI zrI nAbhiruta RSabhadevane AhAra na maLyA e kAneA pratApa ? carama tIrthapati zrI mahAvIradevane kaNu mAM khIlA naMkhAvavAmAM karma sivAya anya kAinA hAtha hatA ? e kurAjanA prapaMcanA pAra ke enI lIlAneA tAga mAnavaprajJA pAmavAne azakta che, tethI ja nItikArAe 'meLo tti pradhAnatvam' athavA tA * kanI gati gahana che ' evA vAkaye ALekhI hAtha khaMkherI nAkhyA che. vAcakama dhu, nimna kathApravAhamAM AgaLa gati karatAM e saMbaMdhamAM Ape!Apa khAtrI meLavI zakaze. 6 "ararara ! A gheAra jaMgalamAM huM ekAkI AvI paDI ! have mArI zI gati ? vAdha-varu jevA hiMsaka pazuonI jyAM trADA paDI rahI che evA bihAmaNA sthAnamAM kaye mAge AgaLa vadhavuM te paNa nathI samajAtuM ? koi mAnavI najare na caDe, are! jyAM manuSyanA pagarava sarakhA paNu na jaNAya tyAM pUchavuM paNa kene? mane evI te zI buddhi sUjhI ke jethI hu udyAna-vihAra arthe nIkaLI ? " karyAM. mArA maNiratnajaDIta bhUmikAvALA jyAM sadaiva sugadhIdAra cIjonI bahulatAthI suvAsa aekI rahe che evA-ramaNIya AvAsA ane kayAM A araNya vacce vikarALapaNAnA mUrttima ta svarUpa jevuM ghIca vRkSajhuMDa ? kayAM suMdara kArIgarIvALA, vela, jhADa, pAna AdinA citrAthI jenAM kASThA kAtaraNInA sudara khyAla Ape che evA sIsamanA pala MgA ane te upara UjaLI dUdha samI zveta cAdarAthI veSTita thayela mazarunI taLAie ane kayAM ahIMnI kaThaNa bhUmimAM UgelI barachaTa vanaspatirUpa pAtharaNuM ? Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [138] prabhAvika puruSo : meru ane sarasava, dhanika ane raMka kiMvA azvaratna ane gardabha vaccenI sarakhAmaNI je ucita hoya to ja uparyukta sarakhAmaNa zakya gaNAya. e sarva prasaMge smRtipaTamAM tAjA thatAM-daMpatijIvananA praNayaprasaMge yAda karatAM mArI AMkhomAMthI azrupravAha vahevA mAMDe che. mAruM hRdaya cIrAI jAya che! dhiga deva! A te ekAeka zuM karyuM? bhUkhyA sAme ghebarane thALa dharI, ekAeka tenA hAthamAMthI khuMcavI levAmAM Ave tema mane rAjavaibhava vacce phUla-pAnamAM ucharavA daI, rAjavI ceTaka jevA kSatriyakulAvata sa pitAne ghera acAnaka caMpApatinA meLApane vega karAvI, teozrI sAthe pANigrahaNarUpa vidhivaDe dAMpatyabhAvathI jeDI, yatheccha prakAre saMsArI vilAsamAM cheDe kALa vicaravA daI, ekAeka A dAruNa lAta mArI jaMgalamAM bhaTakatI karI mUkI! are! eka samayanI mahArANune bhikhAraNa karatAM paNa adhama dazAmAM dhakelI dIdhI. krUra deva tane jarApaNa dayA na AvI? A IrAde je hato, te zA mATe vaizAlIpatinA gharamAM janma Ape? rANIpadathI vibhUSita thavA ja zuM kAma dIdhI? jene prAsAdanI ekAdI sIDI utaratAM khamA khamA karanAra dAsavaMda hAjara rahetA, are ! jeno paDyo bola ucakavA sAru saMkhyAbaMdha sevake taiyAra rahetA, khUda narapatine mana jenuM sthAna mairavabharyuM hatuM, evI bhAgyavatIne Aje ke huMkAra bhaNanAra paNa najIkamAM nathI ! kSudhAthI deha karamAyA chatAM ane tRSAthI gaLe kAkaDI bAjhayA chatAM nathI te kaI anna dharanAra ke nathI to kaI pAchuM ApanAra ! o bhagavAna ! A te kevuM parivartana ! ghaDIkamAM kevA palaTo thaI gaye? veLA veLAnI chAMyaDI athavA to sukha pAchaLa duHkha te AnuM ja nAma ne? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karka : [ 139] "zuM mRtyu A karatAM vadhu bhayaMkara che? zA mATe AvI paristhitimAM jIvatAM rahevuM? duHkhamAM janmIne du:kha bhegavavuM e jeTaluM muzkela nathI tethI ati ghaNuM kaparuM sukhamAM jamI, vaibhava-vilAsanA zikhare pahoMcI tyAMthI ekAeka duHkhanI UMDI gartAmAM jaI paDavAmAM che. jyAM kudarata ja pharI beThI tyAM pachI zA sAru vilApa karatAM jIvana gALavuM? AtmahatyAdvArA ene aMta ANo zuM che ? tyAM to aMtaranAda thayo. sahaja prazna thAya ke-"AtmahatyAdvArA jIvanane akALe aMta ANanAra tuM keNa? tuM konI tanayA? tAro dharma zuM hoI zake ? "du:kha Ave maraNanI vAMchA kIdhI e (saMleSaNa) aticAranuM vAkaya amalamAM mUkavA sAru nathI paNa ema karatAM aTakavA mATe che. vicAra kara. kamarAjanA prapaMcamAM konA nA UMdhA nathI vaLyA ? ethI gabharAnAra AtmA kevI rIte UgarI javAno? ceTaka bhUpa jevA prabaLa kSatriyanI putrI Ama saMkaTothI gabharAI, ekAda mUDha abaLAnI mAphaka prANa visarjana karavAno vicAra kare? e sAthe garbhamAM rahela ekAda anya jIvana paNa nAza thavA de? jenA pitA rAjavI chatAM jaina dharmanI ahiMsAnA pUjaka che ane jemanA gharamAM AbAlavRddha saune bALapaNathI ja jaina dharmanA umadA saMskAra ApavAmAM Ave che, evA prasiddha kuTuMbanI eka ramaNuM mAtra karma janita ApattithI akaLAI, ajJAnajanya ceSTA Adare e zuM ucita che? e kAryathI jagatamAM jainadharmanI kevI vAto thAya? jainatvanA sAcA upAsaka mATe AvuM vartana zobhAspada kema gaNI zakAya?" duHkhanuM Agamana thAya tyAre ja sattvazIla manuSyanI kasoTI thAya che. agnimAM pUrNa paNe tapAyA pachI ja sAcA suvarNanI pratIti thAya che. sugaMdhIdAra caMdana baLatAM baLatAM ja cemera suvAsa prasarAve che. Ama kaNonI paraMparA prApta thatAM ja satva Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] prabhAvika puruSo : guNa pragaTa thAya che. jyAM pAmaranA pagalAM pAchAM paDe che, jyAM nibaLonA gAtre gaLe che, jyAM bhIruo raDavA lAge che tyAM ja ane tyAMthI ja sattvazALI svahRdayabaLe AgaLa kUca kare che. jagatamAM enA yaza gavAya che. kSatrIvaTane AtmahatyA sAthe bAramo caMdramA che, tethI ja AmAnI amaratAmAM atUTa zraddhA dharanAra jainadhamI vyakti enA paDachAye paNa caDavAmAM nabaLAI dekhe che. jIvanadhArI mATe kalyANanA rAho ochA nathI. samaye samaye bhAvanAo palaTAya che" e vAkaya AptapuruSanuM che ne anubhavasiddha che. araNya vacce UbhelI ramazuM ke je ghaDIpUrve maraNane vadhAvavA tatpara banI hatI te ekAeka UbhI thaI AgaLa cAlavA lAgI ane AvegamAM keTalIya bhUmi parathI pasAra thaI gaI. keTaloka mArga kApyA pachI dUra-dUra daSTi pheMkatAM tenI najare eka Azrama paDyo. jo ke kSudhA, tRSA ane thAkathI sArI ya dehalatA karamAI zyAma banI gaI hatI ane paga paNa AgaLa vadhatAM lathaDiyAM khAtAM hatAM, chatAM AzramamAM pahoMcavAthI jarUra kaMI ne kaMI AzvAsana maLaze e AzArUpI kiraNe hadayamAM e to vega bharyo ke dUra dekhAte Azrama hAthaveMtamAM AvI paDyo. - jemanA mastakanA keza vetatAnI spardhA karI rahyA che ane jemaNe mAtra kaSAya vastra dhAraNa karela che evA eka vRddha tApasane AzramamAMthI bahAra nIkaLatAM A du:khI abaLAno bheTo thaye. tarata ja temaNe cAlatA aTakI jaI, bAIne AzvAsana ApatAM prazna karyo ke -"putrI! tuM kaI dukhiyArI avasthAmAM AvelI chatAM kulina nArI jaNAya che. tAre kaIpaNa jAtanA saMkeca ke bhItine jarApaNa dhAraNa karavAnI jarUra nathI. mane tArA pitA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karaka jhU : [ 141 ] samAna lekhIne tArA vRttAMta jaNAva ke jethI e du:kha evu karavAmAM mArAthI banatA bhAga huM ApI zakuM. ,, " pUjaya RSi ! ApanI mIThI vANIthI mane AzvAsana maLyuM che. mAruM vRttAnta jeTaluM lAMbu nathI teTaluM mArA para aNudhAryuM AvI paDeluM mAruM du:kha lAMbuM che. mAruM nAma padmAvatI. vaizAlInA svAmI ceTakarAjanI huM... putrI. caMpAnA mAlika rAjavI dadhivAhananI huM rANI. amArA lagna thayAne vadhAre varSA nathI vItyA. ame| daMpatI tAruNyanA praNayanA amApa lhAvA letAM divase pasAra karatA hatA. evAmAM huM garbhavatI thai, eTale mane jAta-jAtanA dAdA utpanna thavA mAMDyA. keAi apazukanavALI paLe svAmI saha hastIpITha para besI udyAna-vihAra karavAnu mana thayu. premIvallabha taraphathI enI pUrti turata thatAM ame daMpatI jotajotAmAM amArA nagarathI keTalI ya bhUmi AgaLa vadhI gayA. hAthInI utAvaLI gatithI saMrakSaka sainya paNa pAchaLa paDI gayuM. koi paNa prakAre hAthI akuzathI vazamAM na Ave ane mahAvatanA prahArane avagaNIne AgaLa ne AgaLa doDyo ja jAya. e saMbaMdhamAM zuM karavuM? enI mArA patidevane vimAsaNa thai paDI. tyAM teA hastIe jorathI uchALA mArI, mahAvatane jamIna para paTakI dai araNyanA mArge pAgalanI mAphka DhADavA mAMDyuM. mArA svAmIe ubhayanuM jIvana bhayamAM joi, eka dUra dekhAtA vRkSa tarapha AMgaLI karI mane sUcanA karI ke e vRkSa nIce hAthI Ave ke tarata ApaNe ubhaye akekI zAkhAne pakaDI lai vaLagI javuM. jhADa AvatAM patie sUcanAnA amala karyo paNa huM tema na karI zakI. Ama amArA viyeAga thayA. hAthIe e pachI teA keTalI ya dharatI oLaMgI. bhayAnaka aTavI madhye eka sarAvara jotAM e pANI pIvA thAbhyA. e tarkanA lAbha laI samapanA vRkSane vaLagI paDI. rAtri tyAM ja pasAra karI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] prabhAvika puruSo : kalAkomAM mArA manamAM je maMthana thaI rahyuM, e jJAnI vinA koNa jANI zake tema che? savAra thatAM hiMmata ANI AgaLa vadhatAM Apane mane prathama meLApa thayo che. mAruM sudhA-tRSAnuM duHkha bhAMgI kaI yogya sthAne pahoMcADavA mArI Apane vinaMti che. tarapha lazkarI chAvaNInA DerA-taMbu ThekelAM hovAthI, dUra sudhI najara nAMkhatAM zibirenI hAramALA sivAya bhAgye ja bIjuM kaMI dekhAya che. sainikenI vAtamAM temaja dainika carcAmAM TUMka samayamAM zarU thanArA bhayaMkara ane bhISaNa saMgrAma sivAya bIjuM kaMI saMbhaLAtuM nathI. divasa Ugye zastronI vividha prakriyAo ane zastronA bhinnabhinna pravega AraMbhAya che ane zatrune kevI rIte satvara parAsta karI devAya tenA bodhapATha apAya che. TUMkamAM kahIe to sAruM ya vAtAvaraNa laDAImaya thaI gayuM che. khUda dharatI paNa jANe lehI-tarasI na banI gaI hoya evo bhAsa thAya che. kAgaDA-gIdha Adi hiMsaka pakSIgaNanA zabdomAM paNa e ja vAtanA paDachaMdA paDe che. - jyAM A jAtanI paristhiti vatI rahI che tyAM ahiMsAnI devI samI veta vastradhAriNuM eka sAdhvImAtA, parizramathI kalAnta thayelA ane jemanI mukhamudrA thAkathI kiMvA anya ke prakArathI viSAdamaya daSTigocara thAya che evA, rAjavInI zibira prati pagalAM mAMDI rahyAM che. teo evI nirbhayatAthI cAlyA Ave che ke e joI ghaDIbhara Azcarya thAya. bhalabhalA caMDa prakRtinA khagadhArI rakSakone paNa temanI sanmukha najara karatAM mastaka namAvavuM paDe che. e svAMgamAM ja jANe ke keI ajaba jAdu na bharyA hoya tema vinA reka-Teke teo bhUpALanA mukhya taMbu pAse AvI UbhA rahyA ane dvArapALane sUcanA karI ke Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaMDU : [ 143 ] pite rAjavIne maLavA mAMge che. e mATe zIdhra prabaMdha kare arthAt ucita anujJA meLave." yuddhanA samayamAM cokI karanArA dvArapALane bahu ja sAvacetI rAkhavI paDe che. zatrunyanA mANaso sAdhu-saMnyAsI vigerenA kRtrima rUpo dhAraNa karI kyAM to baLamApaNI karavAnA hetuthI kiMvA dago ramavAnI malina bhAvanAthI Ave che ane e dvArA jItanI bAjI hAramAM pheravI nAMkhe che. eTalA khAtara chAvaNamAM saMta, mahaMta ke phakIrane game tyAM bedhaDaka vicaravAnI chUTa hovA chatAM e saMbaMdhI sakhta cokasAI rAkhavAmAM Ave che. jAtajAtanA prazno pUchI teo kyA hetuthI AvelA che ene nizcaya karAya che. Ama chatAM A sAdhvImAtAne evI kaIpaNa prakAranI AkarI kasoTImAMthI pasAra thavAnI jarUra na paDI, e temanI mukhamudrA para ramI rahelI zAMtine prabhAva hato kiMvA temaNe paridhAna karelA ahiMsA-pracAranA sAdhanasamAvezane prabhAva hato e kahevuM muzkela che; chatAM eTaluM kahevuM basa che ke teone rAjavI karakaMDa samakSa mAnapUrvaka laI javAmAM AvyA ane yogya Asana para bahumAnapUrvaka besADavAmAM AvyA. rAjana taraphathI vinayapUrvaka prathama A pramANe prazna karavAmAM AvyA ke - pavitra dharmadhAriNI mAtA ! ApanA kadama A tarapha zA kAraNe thayA che? Apa sArI rIte jANe che ke je dharmane Apa upadeza Ape che ane je jAtanI zAMti sthApavAmAM Apa ahorAtra mazagUla rahe che enAthI UlaTuM karavuM ane emAM mAnavatAne paNa bhUlI javI e atyAre amAruM kArya che. mAraphADa ne zekIne jyAM vepAra cAle che, ahiMsA kaI cIDIcAnuM nAma che e paNa jANavAnI jyAM darakAra nathI, sadAkALa Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144] prabhAvika puruSa : hRdaya maravuM ke mAravuM evA ciMtanamAM paDeluM hoya che ane jyAM raktapAtathI udavega AvavAne badale rAcavApaNuM pravarte che tyAM tamArA sarakhI dayAnI devI aNadhAryA paga mUke e Azcarya pUrNa te che ja; paNa mArA anubhavamAM te A pahelA ja prasaMga che." rAjana ! vAta sAcI che. saMsAranA saMbaMdhane ThAkare mArI, kevala AtmakalyANa arthe nIkaLI paDanArA ane mAtra paramArthanA kAryomAM svavANIne upaga karanArA nircane mATe A sthAnamAM paga mUka saMbhavato nathI paraMtu keI evA kAraNe upasthita thAya che ke jethI teonA hadaya A tarapha sahaja kheMcAya che." mArA bhAgye Apa sarakhA zAMtinA phirastAnA darzana thayA. Apa sUcanA kare ke AsevakadvArA kyA kAryanI Apane apekSA che?" "karakaMDUmArI eka ja sUcanA che ke tuM A jAtanA yuddhathI virAma pAma. emAM adharma che, jIvane saMhAra che ane e uparAMta vinayadharmanuM ullaMghana paNa che, je tArA sarakhA su-saMtAnane kadApi zobhatuM nathI." sAdhvImAtA ! Apa bIjuM je kaMI kahe te karavA huM taiyAra chuM paNa rAjadharmanA pAlana arthe je vastu Avazyaka che te vAta tyajI devA huM taiyAra nathI. Apa emAM adharma darzAve cho e ApanI daSTie bhale vyAjabI hoya, paNa jyAM ethI paNa ati ghaNe adharma vatI rahyo che evI A dharatI para meM mArA bAhanA sAmarthyavaDe satya ane nIti pAtharavAno niradhAra karyo che. A saMgrAma khelavAnI mArI IcchA nahotI paNa e mArge caMpApatie mane pharajIyAta deryo che." pavitra mAtA ! Apane e saMbaMdhanI khabara nahiM hoya paNa mAre jaNAvavuM joIe ke A dharatI para dharma ane samAna Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaMDU : [14] janA nAme paNa ghaNuM dhatIMga cAlI rahyAM che. emAM satya, nIti ke pramANikatA jevA aNamUlA guNAnuM khUna thaI rahyuM che; chatAM e khUna karanArAo potAnI jAtane pavitra mAne che ! mArI ja vAta kahuM chuM. caMDALane tyAM ja eTale aspRzya gaNAya. kudaratanI kRpAthI mane rAjyalakSmI prApta thaI chatAM mArA tarapha UMca tarIkenuM gaurava letAM dvija-samudAyane virodha cAlu ja rahyo che. eka ja dalIla karavAmAM Ave che ke aspRzya jAtimAM janmele huM rAjA thaI ja na zakuM. pavitratAnuM saMpUrNa svarUpa brahmAe mAtra brAhmaNane ja soMpyuM che, paNa meM mArA bhujabaLavaDe e bhUdene garva toDyo ane "vImothA vasudhA' nI uktinuM rahasya samajAvyuM. mArA jevA saMkhyAbaMdha mAnavIo ke jeo mAtra janmathI ja nIca gaNAtA hatA ane samAjathI haDadhUta thaI rahyA hatA teono uddhAra karI "pavitra AcaraNa karanArA pavitra gaNAya ane adhama AcaraNa karanArA nIca gaNAya e pATha meM paDhA arthAt UMcanIcanA bhedo janmaAzrita nahiM paNa kaAzrita che e vAta sAbita karI batAvI. A yuddhane AraMbha paNa meM eka brijane vacana ApeluM ke "tuM mAge te gAma ApavuM" tenA pAlana arthe karavo paDyo che. caMpApati dadhivAhana ke je mArA karatAM UMca getranA A duniyAmAM manAya che emane meM rUkko pAThavI namratApUrvaka jaNAvyuM ke "tamAruM eka gAma A rUkako lAvanAra dvijane bakSIsa Apo ane enA badalAmAM tame mAMge te mAruM gAma huM tamane ApuM." vacana pALavAne dharma ke jene huM mArA jIvana eTale ja kiMmatI gaNuM chuM te A jAtanI goThavaNa vinA bajAvI zakAya te nathI." AnA javAbamAM e rAjavI jaNAve che ke tArA jevA zudrane huM rAjA tarIke svIkArato ja nathI, tyAM e rUkkAmAM jaNAvelI 1 0 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] prabhAvika puruSo : vAtane amala to kayAMthI ja karuM? A prakArano rUkko pAThavavAmAM te mAruM je apamAna karyuM che te mATe yuddha karavA taiyAra thaI jA." "pavitra AryA! mane kahezo ke meM zuM khoTuM karyuM che ke jeno javAba mane upara pramANe asabhyatAmAM ApavAmAM AvyA? pratijJA pALavA sAru hemAMgI vastu ApIne eka cIja levI e zuM adhama che? chatAM ethI UlaTuM vinAkAraNa, jenA para bhAgyadevInI kRpA UtarI che tene tiraskAranA zabda saMbhaLAvavA e zuM vyAjabI che? dharmanuM svarUpa samajanAra ane enuM pAlana karavAne dAvo karanAra pAsethI A jAtane vartAva! A badhAthI mane dharmanA bAhya dekhAva para abhAva jAmyo che, samAjanA kheTA baMdhAraNe para dveSa utpanna thayo che ane tethI ja A yuddha keIpaNa hisAbe meM laDI levAne niradhAra karyo che. jagatane huM batAvavA mAguM chuM ke jenI bhujAomAM vIratA ramI rahI che e ja sAce vIra che ane belelA vacananA pAlana mATe je prANanI paNa kurabAnI karI zake che e ja sAco dharmAtmA che." rAjavI karakaMDU! tArI vAta nyAya-tulAe tolatAM satya Thare tevI che, emAM kiMcit saMzaya jevuM nathI; chatAM mAruM hRdaya pokAre che ke tAre hajAro ane vinAza karanArA A bhayaMkara yuddhathI hAtha uThAvavA. meM prathama jaNAvyuM che ke amArI jevA tyAgIonuM vinAkAraNa A tarapha Agamana thatuM nathI. rAjana! tuM caMDALaputra nathI. Aje je jAtane vatAva kahevAtA uccavarga taraphathI aspRzya tarIke oLakhAtA janasamUha pratye thaI rahyo che e anucita che eTaluM ja nahi paNa ene jainadharma jevA AtmakalyANakara ane pratyeka AtmAmAM anaMtazakti svIkAranAra dharmanA Teke na ja hoI zake. e saMbaMdhamAM tArA prayAso prazaMsanIya hovA chatAM mAre kahevuM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaMDa : [147] ghaTe che ke tuM piote bhale caMDAlane tyAM Ucharyo chatAM janmathI caMDALaputra nathI ja, tArI janmadAtrI huM chuM ane e lohInA saMbaMdhathI ja-aMtaranA UMDANamAM rahelA putrasnehathI ja-ahIM kheMcAI AvI chuM. suputrane dharma mAtA-pitAnuM bahumAna sAcavavAne che. jenadharmamAM vinayane mukhya sthAna apAyeluM che ane khUda paramAtmA mahAvIra deve svamAtAnI IcchAnuM pAlana karI enuM aurava dekhADI ApyuM che. tArAthI paNa e vinayadharmanuM ullaMghana na thAya eTalA sAru huM vikaTa mArgamAM vicarI, vividha pariSaha sahana karI enuM bhAna karAvavA AvI chuM. huM jANI le ke caMpApati dadhivAhana e tArA zatru nathI paNa tArA pitA che." "sAdhvImAtA ! Apa A zuM kahI rahyA cho? A vAtanA aMkaDA maLe ja kevI rIte ?" "rAjana ! tAre vAtanA ekeDA meLavavAnA abhilASa che to pachI e jIvana ke jene ukelavAnI mArI lezamAtra IcchA nathI ane jenA para meM paDado pADela che tene punaH eka vAra varNavI batAvavAnI mane pharaja paDe che eTale na chUTake TUMkamAM jaNAvuM chuM. caMpApati saha keTalAka varSo vaibhavavilAsamAM vItI gayA. pachI ekadA huM sagarbhA banI. mane jAtajAtanA dehaLA upajavA lAgyA. eka abhAgI paLe mane udyAnavihAra karavAnuM mana thayuM. tarata ja nehI pati taraphathI e mATenI yaMgya taiyArI thaI cUkI. ame daMpatI hastIpITha para ArUDha thaI, thoDA saMrakSaka sainike sAthe caMpApurInA dherImAge thaI AgaLa vadhyA. hastInI gati pagale pagale vRddhigata thavA mAMDI ane nagarIno mukhya daravAje mUkyA pachI te e eTale zIdhra gatie doDavA lAge ke jANe ame AkAzamAge UDI rahyA hoIe ema lAgyuM. aMgarakSaka sainya pAchaLa paDyuM, udyAna paNa bAju para rahI gayuM ane mahAvate Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ] prabhAvika puruSa : hAthIne aMkuzamAM ANavA karelA prayAsa niSphaLa gayA. gajarAja tA keAi vilakSaNa gatie doDavA lAgyA. keTalIya dharatI A rIte amAe pAchaLa mUkI ane jo alpa kALamAM hAthI para kAbU na rahe te anya rAjyanA sImADAmAM pahoMcavAnA bhaya khaDA thayA. bhUpALe mahAvatane hAthIne aMkuzamAM ANuvA sakhata tAkIda karI, paNa enuM pariNAma te tadna viparIta AvyuM. gajarAje jorathI kUdakA mArI mahAvatane eka bAju jhADImAM pheMkI dIdhA ane jANe ameAne koi nizcita sthaLe irAdApUrvaka ghasaDI javA mAgatA hAya tema doDavAnuM cAlu ja rAkhyuM, have zuM thAya ? AnaMdavihAra mAjue rahyo ane jIvanasaMrakSaNanA prazna upasthita thayA. kAIpaNa upAye enI pITha parathI UtaravuM rahyuM, paNa te ane kevI rIte ? e kaMi jevAtevA prazna nahAtA. Akhare ca MpApatine eka upAya sUjhayo. hAthI je mAge jai rahyo hatA te taraph thADe dUra vaDanI vaDavAio laTakatI najare paDI. ame ubhaya enI heThaLa AvatAM jo e pakaDI laie ne hAthIne ekale pasAra thavA daie tA pachI sarva kaMI ThIka thai rahe. jema DUbatA AdamI taraNuM paNu pakaDavA jAya tema ame ubhaye e upAya ajamAvavAnA nizcaya karyo. vicAra karavAne jhAjhe samaya paNa nahAtA. vRkSa nIce AvyA. bhUpe te UchaLIne vaDavAi pakaDI paNa huM tema na karI zakI. * asa paLa vItI gai ! mananI manamAM rahI gaI. rahyAsahyA Azraya samA vahAlA patine paNa Ama viraha thayeA. hAthI te nimitta mAtra hatA, paNa e pAchaLa kAi adRzya deva A badhI ramata ramI rahyuM hAya ema mane spaSTa lAgyuM. upara Abha ane nIce dharatI. svapnAmAM jema eka pachI eka banAvA khaDA thAya ne naSTa thAya tema jAtajAtanI aTavIe ane gIca jhADIe oLaMgI gajarAja zIghra gatie doDye ja jatA hatA. A Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karaka H [ 149 ] ekAkI dazAmAM mAre je samaya vItyA e jIvanabhara bhUlAya tema nathI. kharekhara jagata zuM cIja che ane du:kha kevA padArtha che enA tyAre ja mane sAcA khyAla ANye. * 6 pitAzrI ceTakarAjane tyAM ke patideva dadhivAhananA mahAlayamAM me koI jAtanI takalIka ta gAza veThelI nahi, tene A jAtanI pIDA kIDI para kaTaka ' jevI thai paDI. jenI AjJA ajAvavA dAsa-dAsIe sadaiva hAjara rahetA, jayAM bhAgavilAsanA sAdhaneAnI kamInA na hatI ane jene raca mAtra parizrama javalle ja karavA paDatA, are ! prAsAda bahAra je vAhana vinA paga paNa na mUkatI te Aje ekAeka bhayaMkara aTavImAM ekalI, alI, nirAdhAra dazAmAM, hastiska dha para jIvana-maraNa vacce bhUkhI tarasI jhAlA khAtI hoya ! e citranuM svapnuM ANuvuM e paNa udvegajanaka che te! A teA pratyakSa banAva hatA. du:khInAM dardanA khyAla AvyA. pIDitAnA A nAda pAchaLanA svara keTalA sAcA hAya che enuM bhAna thayuM. 'mAnavIe meTAI ke zrImatAi prApta thatAM abhimAnI na banI javu joie' e AptavacananA bhAva samajAyA; paNa A adhA tara`ge| atyAre te prayAjana vagaranA hatA. je sthiti madalAi gai tenA zeka nakAmeA hateA. cAlu saceAgane AdhIna banI, hi Mmata dharI kai mArga evA zeAdhavAnA hatA ke jethI A matta hAthInA jaldI tyAga karI zakAya. Akhare teA bhale huM amaLA hatI chatAM sattvazALI kSatriyanI tanayA hatI ne ? nabaLAione kha MkherI nAMkhI, mana majabUta banAvyuM. gatakALanI satIonA jIvana smRtipaTamAM tAjA karI Avela saMkaTamAMthI bacavAnA rAha zeAdhavA nizcaya karyo. nizAnA zyAma aMdhArA esarI cUkayA hatA. kSitija para sahasrarazminI raktavaNI prabhA prasaravA mAMDI hatI. karAla gA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [150 ] prabhAvika puruSo : ravathI bhayaMkara bhAsatI aTavI, pakSIonA madhura kilakalATethI gAjI rahI hatI. bhItinA oLA adrazya thaI cUkyA hatA ane e sthAne kAnanaucita kudaratI utsAhapreraka vAtAvaraNa khaDuM thavA mAMDyuM hatuM. De dUra ekAda suMdara sarovara dekhAtAM ja mArA gajarAje enI gati dhImI banAvI. mane paNa lAgyuM ke e pANI pIvA tyAM thobhe to te daramiyAna mAre ene sAtha jarUra choDI de e ThIka che. kharekhara mAnava dRDha mana rAkhI je nizcaya kare che te jarUra phaLavaMta thAya che ja. enI sAme kaparAmAM kaparuM vigha paNa TakI zakatuM nathI tethI ja "manuSya dhAre ane prabhu pAra UtAre athavA to "God helps them, who help themselves." jevI uktio pracalita banI che. dhAraNuM sAcI paDI. lIlApUrvaka gajarAje pANI pIvA mAMDyuM ane samaya pUrve je jAtanI gAMDAInuM pradarzana karAveluM te taddana naSTa thaI gayuM. samI pavatI vRkSane Azraya laI, dhImethI huM UtarI paDI. Ama eka AphatamAMthI to svataMtra banI paNa, jyAM cotaraphanI Aga bhaDakI rahI hoya tyAM ekAda dizAnI muktine zuM artha ? divasanA vadhavA sAthe uSNatAnuM jora vadhavA, lAgyuM hatuM. zrudhAne saMtoSavAnA upAya paNa zodhavAno hato. vaLI gIca jaMgalamAMthI kaI vastIvALA pradezamAM pahoMcavAnuM hatuM. paga mATe e prazna taddana no hato, paNa saMgo ja manuSyane majabUta banAve che, tema meM paNa e badhI vipattio vaccethI mArga kADhavAne AraMbha karyo. sAce ja "nimittavAsI AtmA" e sUtra TaMkazALI che " A man is the creature of circumstances" e vAta khoTI nathI ja. meM eka dizA pakaDI cAlyA ja karyuM. thAkatI tyAre thoDIka Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaM : [151] vizrAMti vRkSanI chAyAmAM besIne laI letI. vRkSanA phaLathI ane sarovaranA ke jharaNanAM vahetA jaLathI bhUkha-tarasa chIpAvatI huM AgaLa vadhI. divasane aMta Ave te pUrve AzAnuM eka kiraNa dekhAyuM. dUra ekAda Azrama jevuM jaNAtAM ja mArA caraNa meM e tarapha vALyA. saMdhyAnI zILI chAyA patharAvAne thoDI vAra hatI, chatAM te pUrve mAre tyAM pahoMcI javuM joIe, evo niradhAra karI, thAka ne parasevAthI gAtra DhIlA paDyA hatA chatAM, meM gati vadhArI. AzAtaMtu para nAcatI huM e sarva parizrama kevI rIte sahana karI gaI te Aje yAda karuM chuM tyAre paNa samAjamAM AvatuM nathI. eka ja javAba jaDe che ane te e ja ke-eka maraNa jema sone bhAre paDe tema eka kRtanizcayI AtmA sarva kaMI karI zake che. enI hAma sAme duHkho ke kaSTona rAzi, agni sanmukha jema vRta pIgaLI jAya tema, ogaLI jAya che" rtha dhAma vA huM tayAmi " e sUtramAM evuM amApa baLa raheluM che. Azrama samipa pahoMcatAM ja sAmethI bahAra nIkaLatAM kaSAyavastradhArI kuLapatinA darzana thayA. huM kaI kahuM te pUrve mArI sthiti samajI jaI, be hAtha UMcA karI temaNe mane zAMtvana ApyuM, eTaluM ja nahi paNa pitAnA ziSyane hAka mArI mAruM bhUkha-tarasanuM kaSTa nivAraNa karavAnI tema ja saMdhyApUrve najIkanA zaherane mArga batAvavAnI AjJA pharamAvI bahAra nIkaLI gayA. Ama AzramamAM thoDA samayanI zAMti meLavI ane thAka paNa UtAryo. AhArapANInA cAge zarIramAM uttejanA paNa pragaTI, paraMtu haju zaheramAM pahoMcavAno ane tyAM salAmatIbharyo Azraya zodhavAno prazna najara sAme DekiyAM karato hovAthI kuLapatinA eka ziSya sAthe huM Azrama choDI AgaLa vadhI. manamAM paropakArapUrNa saMnyasta jIvana jIvanAra A tApasane dhanyavAda devA lAgI. thoDuM cAlyA bAda nagaranI bhAgoLe ame AvI pahoMcyA eTale "bahena! Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] prabhAvika puruSa : A dattapura nAmanuM prasiddha nagara che, tyAM jaI tame kaI paNa AzrayasthAna zeAdhI leze." ema kahI saMnyAsI pAcho pharyo. ajANyuM nagara, ajJAta rAjavI ! nArI jAtanA saundarya prati kAmalolupa daSTie jenAra puruSavargane saMbhava ane mArA sarakhI janavyavahArathI taddana anabhijJa sagarbhA ramaNI ! A prakAranI vicitratAomAM "kyAM javuM ane zuM karavuM? " e kaMI jevI tevI muzkelI nahatI. kadAca "olAmAMthI nIkaLI cUlAmAM paDavA jevuM thAya to ? ziyala saMrakSaNano savAla paNa gaMbhIra gaNAya." eTale keTalIka manasvI bAMdhachoDanA aMte huM pUchatI pUchatI sAdhvIjInA upAzraye pahoMcI. rAtrinA samaye eka bhAgamAM nidrAnuM sevana karavA arthe kaI paNa jAtanI pUrva oLakhANa vinA mAtra svadhamIbaMdhutvanA saMbaMdhathI meM Azraya meLavyuM. putra tyAMnA nivRttijanaka vAtAvaraNe, keI paNa jAtanI Adhi, vyAdhi ke upAdhivihuNA e sAdhvImaiyAonA AtmaciMtanamAM ratapaNAe:mArA mananuM sukAna pheravyuM. mane du:khagarbhita vairAgya upaye. je sukha mANyuM hatuM e have ravamamAM puna: jovAno saMbhava na hato ane hota to paNa e saMsAratyakta sAdhvIonA jIvanamAM je nirava ne gADha zAMti nirakhI te karatAM vadhu AnaMdajanaka na ja nIvaDI zakata, evI mArI daDha mAnyatA thatAM, nItikAe vairAgya ke saMyamane ja eka mAtra bhaya vagarane mArga kahyo che, e vAtanI pratIti netra sAme nihALI. bIjI savAre e pUnita paMthe vicaravAne niradhAra karI huM amApa zAMtithI nidrAnuM Asevana karavA lAgI. eka vAta huM jANatI hatI ke- jenadarzanamAM amuka ayogyatAvALI strIne saMyamamArganI dIkSA apAtI nathI. emAM nAnA bALakavALI ne garbhiNune samAveza paNa thAya che. Ama chatAM meM irAdApUrvaka mArI ava Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karaka yU : [ 153 ] sthA chupAvI. ka vazAt evI buddhi ja mane sUjhI ke jethI meM e vAtanA sphATa saMyama svIkAratA pUrve na ja karyAM. ethI je vikaTa paristhiti bhaviSyamAM utpanna thai te kahevAne huM AgaLa vadhuM te pUrve mAre eTaluM teA kabUla karavuM ja joie ke mArI e utAvaLa ne bhUlanuM pariNAma jo cAgya sahAya na maLI. heAta te ati bhayaMkara Avata. mAtra mArI badanAmIne prazna ja naheAtA, paNa emAM jainadarzana para kALI TIlIneA paNa savAla hatA. * 6 vagara vicAryuM je kare, pAchaLathI pastAya ' e leAkavAyakA pramANe mAre paNa pazcAttApanA pAvakamAM bhArAbhAra maLavu paDyu. garbhAnI vAtanA saMbaMdhamAM jarA paNa isArA karyA vagara pravrajyA svIkArI te! lIdhI paNa divaseAnA vahevA sAthe zArIrika cihnothI sAdhvIgaNamAM mArI sthiti gupta na rahI zakI. nAnA bALakavALI ke girbhaNI nArIne dIkSA nathI ApI zakAtI evuM zAstrakArAnu pharamAna che chatAM mArI dazA tarapha jonAra sahaja kahI zake ke huM sagarbhA chuM; teA pachI meM pavitra jIvana jIvavAnA zapatha lIyA khAda e jIvanane kalaka paheoMcADe tevuM AcaraNa karyu che ? AvI zaMkA sahaja udbhave. vaLI mArA ekanA doSe sArA ya sAdhvIMgaNu niMdAya, tema ja vItarAgadevane pavitra patha vageAvAya, paNa eTalA mArA sadbhAgya ke AvI viSama sthiti upasthita thAya ane janatA bhItaranA bheda jANe te pUrve ja mArI dakSa guruNInI najaramAM huM AvI gai. ekAMtamAM jyAre meM sa vyatikara khullA hRdaye kahI saMbhaLAvyeA tyAre temane mArA vacanamAM vizvAsa Avye, eTalu ja nahiM paNu manuSya mAtra bhUlane pAtra che' ane ' karmanA prapa McAmAMthI bhalabhalA vidvAnA paNa nathI khacI zakyA. ' e sUtrAnu avala`khana grahI, vizvAsu zrAvikA mAraphte evI teA gupta rIte kAma lIdhuM ke meM pUrA divase eka putrane janma ApyA tarata ja tene ratnaka balamAM 6 " Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] prabhAvika puruSo : lapeTI huM zmazAnabhUmimAM tenA pitAnA nAmanI eka mudrikA sahita mUkI AvI ane tene ekAkI joI caMDAla svagRhe laI game te gupta rIte nIrakhI lIdhA pachI huM tyAMthI pAchI pharI tyAM sudhIne sarva vyatikara amArA be jaNa sivAya Aje paNa jagatanI AMkhathI aMdhArAmAM che. jo ke ema karavAmAM meM je cAritradharma svIkAryo hato tene keTalAka aMze kSati pahoMcI ane mArI sAme aticAranI hAramALA racAI; chatAM nathI te jainazAsanane kALI TIlI lAgI ke nathI to e alpavayaska abhakanuM akalyANa thayuM. aticAranuM sevana karIne paNa mAtRtvanuM pAlana karyuM che. e bALaka te mArI sAme rahela rAjavI te pote ja che. mArA ATalA varNana pachI emAM zaMkAne sthAna rahetuM nathI, chatAM vadhu sAbitInI AkAMkSA hoya to tArA dakSiNa hAthanI aMgulI para je mudrikA jhagamage che e tarapha najara kara. emAMnAM akSara vAMcatAM ApoApa jaNAI Avaze ke jenI sAme tuM yuddha kheDI rahela che te tArA pitA ane eka samayanA mArA svAmI-nRpati dadhivAhananuM temAM nAma che." he jananI ! svamukhe kathana karela vRttAMta ane A mudrikAne pratyakSa purAvo mArA jIvana para na ja prakAza pADe che ane ethI mane ghaNuM ja harSa thAya che, chatAM mAre du:khapUrvaka kahevuM paDe che ke ApanI eka nAnI zI bhUlathI-AgaLa vadhIne kahuM te saMtAna pratyenI bedarakArIthI mAre kevI kevI aDacaNAno sAmano karavo paDyo che ane ucca kuLamAM janmavA chatAM kevI apakIrti ne avahelanA veThavI paDI che te Apa nathI jANatA. Aje paNa mArI oLakhANa caMDALaputra tarike janatAnA copaDe ALekhAyelI che. mAruM "avakaNika" nAma to AMgaLInA Terave gaNAya teTalA mAnavIo jANatA haze. bAkI khAjane laI khaNavAnI AdatathI paDeluM mAruM nAma "karakaMDU"e suprasiddha che; Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaMDU H [ 155] chatAM huM rAjaputra chuM e te huM paNa Aje ja jANuM chuM. je ATalI jANa prathamathI ja hota to sAdhuyume je kASThadaMDane rAjya denAra tarike varNavyA ane meM je dvijaputranA hastamAMthI jhuMTavI lIdho tyAre dattapuranA mahAjana samakSa mArA caMDALa pitAne khoLA pAtharavA paDyA te samaye ja tema na karatAM jaNAvI dIdhuM heta ke-vIrabhegyA vasuMdharA" e ukti anusAra huM rAjabIja chuM ne kAraNavazAt caMDALagRhe UcharI rahyo chuM, chatAM e daMDa bhikSAtra para jIvana nirbhara karanAra brAhmaNaputrane hastamAM na rahI zake, ene dharanAra to mArA jevA kSatriyakuletpanna ane mAgavA karatAM maravuM pasaMda karanAra rAjaputra ja hoI zake. enI ja emAM mAlikI hoya! siMhaNanA dUdha mATe mATInuM vAsaNa nathI cAlI zakatuM, tene te suvarNa pAtranI jarUra paDe che, kemake temAM vastune jIravavAnI zaktino prazna prathama vicAra paDe che. paNa sAdhvImaiyA! tamArI guptatAe mArA caMDALapaNane AgaLa ApyuM. mahAjane caMDALa eTale halakaTa-nIca-pApI-bUrA kAma karanAra ane tyAM rAjyadAyaka daMDa saMbhavI ja na zake. e cUkAdo Ape. caMDALakuLamAM janmyA chatAM uttama rIte jIvana jIvI zakAya che, agara to sArA saMskArathI adharmanA kAMThe avatarela mAnavI dhama paNa thaI zake che e apavAda sarakho paNa na svIkArAyo. basa eka ja vAta pakaDI rakhANa. brAhmaNa eTale sarva varNomAM guru tulya. bhale pachI tenA AcaraNanuM ThekANuM na hoya, bhalene "brahma caratIti drAkSa" e vyAkhyA neve mUkANuM hoya. mAtA ! A jAtanA nyAyathI je bhUmi para mArA caMDALa pitAe sAruM ya jIvana vitAveluM, je jyAMnA havApANIthI paSAI svajanavargamAM jiMdagIne mATe bhAga pasAra karelo e badhAne mAre mATe ane mArI pAsenA kASThadaMDa mATe ekAeka cheDI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [156] prabhAvika puruSa : devA taiyAra thavuM paDayuM. rAtorAta ucALA bharavA paDyA ! A kaMI jevo te du:khada prasaMga na hato. nirakSara, daridrI ane mAtra majUrI karI peTa bharanAra vargane kAyamI vasavATa ane ciraparicita sahavAsa choDatAM ane taddana navI dizAmAM pAse phUTI badAma vagara pagalAM bharatAM kevI kaparI musIbato veThavI paDe che ane hRdayamAM kevo saLavaLATa uddabhave che, e ene aMtarAtmA ja samajI zake che. mAletujAra ne zrImaMtAImAM ucharelA vargane e jIvananI jhAMkhI thavI paNa durlabha che. nIcagetramAM avatAra e jarUra pUrvopArjita mAThA karmonI nizAnIrUpa che, chatAM e sAme kulIna vage tirasakAranI daSTie jovAnuM nathI. kameM jemane pADelA-dabAvelA che temanA pratye karuNA rAkhI, emAMthI temano uddhAra kare e ja kulInane dharma che. e paNa pitAnI jevA ja AtmAo che e bhAva na janme tyAM sudhI "maricIbhavanI vAta yathArtha nathI samajANuM, athavA "mada ATha nivAravArUpa sajhAya' nathI gaLe UtarI ema mAnavuM rahyuM. janatAne mATe bhAga haju paNa evA aMdhArAmAM AthaDe che. haju enA getramada ochA thayA nathI. janetA! vadhu duHkhakathA te zI kahuM? sAdhanavihIna amAruM kuTuMba bhUkha tarasanI pIDA veThatuM, satata cAlIne mAMDamAMDa keTaleka divase dattapuranI hada vaTAvI cUkyuM. kaMcanapuranI bhAgoLe AvatAM ja chUTakArAno dama kheMce. nodhArAnA AdhAra jevA, rAya ne raMka para eka sarakhe bhAva rAkhI zILI chAyA ApatA eka suMdara caMpaka vRkSa taLe visAmo levA ame sarva lyA. muniyugalanuM bhaviSya sAcuM paDyuM. te ja savAre kaMcanapuranareza aputriyo maraNa pAmavAthI pradhAnavage nakakI kareluM ke hAthiNa jenA zire kaLaza DhaLe tene rAjagAdI ApavI. pharatI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karaka [117] pharatI te hAthiNa huM jyAM vizrAma meLavI rahyo hato tyAM AvI ane mArA mastaka para suMDhamAM rahelA kaLazathI abhiSeka karyo. ghaDI pUrve rastA para bhaTakanAra-gharabAra vagarane eka caMDALaputra Ama jotajotAmAM rAjA banI gayA. jarUra e daMDano ja prabhAva huM to mAnuM chuM. sAdhu mahAtmAnA e jJAna mATe vArI jAuM chuM. teozrInI niHspRhatA UDIne AMkhe vaLage che. paNa mAjI! tyAM paNa mAruM caMDALapaNuM AgaLa Ave che. mArA rAjA tarikenA jIvanane mAtra gaNatrInA dina pasAra thAya che tyAM to pile bhUdeva mane zodhato tyAM AvI caDe che ane janatAmukhe hAthiNIe kaLaza karyAnI vAta zravaNa karatAM ja enA hRdayamAM asUyA ne roSanI prabaLa vALA bhabhUkI UThe che tethI TheraThera mArI halakI jAtimAM janmanI-caMDALapaNanI kathanIo teNe kathavA mAMDI, prajAne mArA prati virodha jagADavA uzkerI. brAhmaNa samudAya ke je potAnI jAtane pavitratAnA avatAra same lekhatI te so karatAM prathama baLavAmAM joDAyA, pAchaLa te varganI buddhie saMcaranAra anya samudAyo paNa emAM bhaLyA ane e rIte mArI sAme prajAne prabaLa baLo phATI nIkaLe. A samudAyanI mAnyatA ja evI thaI paDelI ke halakA kuLamAM janmanAra dareka jIva dareka prakAre hINa, dIna ne paMgu ja hoya. anya AtmAnI mAphaka tene bolavA ke vartavAnA hakka hoya ja nahIM-tene mATe unnati sAdhavAnA ke unnatapaMthe paLavAnA sAdhano saMbhavI ja na zake. karmavazAt e halakA manAtA kuLamAM paNa kaI prabaLa bhAgyazALI avatarI zake che evuM mAnavAne paNa A samudAya taiyAra na hato. e vakhate meM je kSatricita makkamatA ane parAkema na dAkhavyAM hota to kayAranAye te leke phAvI gayA hatA, paNa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] prabhAvika puruSA : game tevA prabaLa virodha sAme jhajhumavAne mArA aDaga nizcaya jotAM ja mArA sainikA jarApaNa aMdezAmAM paDyA sivAya mane vaphAdAra rahyA ane mANasa dhAre, prabhu pAra UtAre' pAkAra pADanArA dabAI gayA. dvijaputrane enI icchA mujakhanu eka gAma inAma apAvavAnuM nakkI thayuM ane meM paNa e takane lAbha lai zuddhidvArA keTalAya nIca gaNAtA kuhu ene uddharyA. temanA dainika karmo pheravI nAMkhyA ane te sarvane bIjA kAcamAM rokI dIdhA. Ama daDha maneAkhaLathI mAnavI, janmathI UMca ke nIca nathI paNa pAte jevA AcaraNa kare te anusAra arthAt kama thI te prakAranA vyavahAranuM bhAjana mane che ema dekhADI Akhyu. sAdhvImeyA ! meM prAraMbhamAM jaNAvyuM che tema mArA vacananuM pAlana karavA--dvijaputrane tenI mAgaNI mujabanuM gAma ApavA mATe ja A yuddhane meM vaheArI lIdhuM che. " 66 " vatsa ! mArA jIvanavRttanA zravaNathI e kAkaDuM ukelavAnA mArga saraLa thai cUkayA che; mAtra paga upADavAnI ja vAra che. tane mArI eka bhUla khaTake che, paNa e saMbaMdhamAM huM tAruM dhyAna vItarAgakathita ' karmInI vicitra gati ' tarapha kheMcuM chuM. enA saMketa pheravavA jyAM khUda anaMta maLanA dhaNI pote nathI phAvyA tyAM mArA sarakhI amaLAnI zI vAta ? " ,, 6 "sAdhvI mAtA! have e gatakALanI vAtA para mITa mAMDavAnuM kaMi prayeAjana nathI. * je kaIM ane te sArAne mATe ja * ema dhArI cAlu sthitinA vicAra karIe. Ape mane pagaluM bharavAnA isArA karyo paNa tamArI kukSIe janmela saMtAna tarike tema ja eka kSatriyakulAvata sanA putra tarike huM sAme e rIte te nahIM jai zakuM; temaja 'huM tamArA putra chuM" ema kahI nahIM zakuM, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karaka : [ 159] : paNa sAthosAtha mArA pitAzrIne vinaya jALavavAnI khAtrI ApuM chuM eTale eka ja mArga UghADe che ke Apa tyAM jaI sarva vyatikara jaNAvI sulehasUcaka zveta dhvaja UMce karAve ke tarata ja huM mArA taraphathI tevI khAtrI ApI, pitAzrInA caraNa cumavA cAlyA AvIza ne temanA pagamAM paDIza. saMdhyAnA jevA raMga senerI, vaMdhyAne lADa laDAvyA; jobana ne tana dhana tevA samajavA, pANImAMnA paDachAyA. kSitipratiSThita nagaranI bhAgoLe Avela manahara udyAnamAM eka tyAgI mahAtmAnA Aje pagalAM thayA che. vaMdanAthe AvanAra bhAvuka hRdaye temanI mukhAkRti jotAM ja ghaDIbhara maMtramugdha thaI jAya che. teo saMyamapathamAM eTalA tallIna banela che ke moTA bhAge mauna sevAmAM ja samaya vyatIta kare che. nagaranI janatAe pUrve ghaNIye vAra aneka saMtanA caraNe cUmyA che, chatAM Aje ene ukta mahAtmAnA darzanamAM, temanI dainika caryAmAM vilakSaNatA bhAse che. jANe ke keI camatkArika vibhUtinuM Agamana na thayuM hoya evI UlaTathI janatA Aje munizrInuM bhAvabhInuM svAgata karI rahela che. sArIya prajA A zramaNanA darzanArthe UtarI paDI che. vAcakagaNa! ApaNe paNa tyAM ja pahoMcavAnuM che, paNa are! nagaranI vastI jenA mATe hiloLe caDI che e to ApaNuM pUrvaparicita che. barAbara nihALatAM, vezapalaTa thayA chatAM, heje oLakhAya che. aho ! A te rAjavI karakaM. ApaNe to temane chellA samarAMgaNanA zibiramAM joyA hatA. temaNe ja sAdhvIjIne dadhivAhana bhUpa samipe sulehanA dUta tarike mekalelA to pachI A palaTa kevI rIte thaI gayo? Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] prabhAvika puruSo : e jANavA sAru ApaNe teozrIne atre mUkI, punaH eka vAra yuddhabhUmi prati daSTipAta kare paDaze. sulehanA dUta tarike sAdhvIjIe bajAvela kArya, pitAputranuM milana, avakaNikane rAjyakALa Adi banAvo vilakavA paDaze. e vaibhavavilAsane sApa jema kAMcaLIno tyAga karI nAkhe tema choDI daI, A veza aMgIkAra karavAmAM nimittabhUta kaNa thayuM? e paNa jevuM ja paDaze. tyAre ja A badalAyelI vastusthitino yathArtha khyAla Avaze. tyAre ja aMtarmuhUrtamAM bhAvanArUpI vidyutazakti kevuM saMgIna parivartana pragaTAve che teno tAdRza citAra najara samakSa khaDe thaze. e veLA ja samajAze ke ekAdI nAnI cIja paNa jIvanapalaTo ANavAmAM ke bhAga bhajave che. | caMpApatinI chAvaNImAM praveza karatAM sAdhvI padmazrI sahaja oLakhAI gayA. saMyamapathanA kaSToe-karma nijara arthe AcaravAmAM AvatA tapa anuSThAnoe, dehalatAmAM kRzatA ANI hatI chatAM ya mukha paranI gulAbI ane lAvaNyatA pUrvanA jevI ja hatI. ekAda vAra thayela e caherAnA darzana paNa smRtipaTamAMthI bhuMsAvA sahaja nahotA, tyAM A to amuka varSo sahavAsa. sainikagaNa e bhalI rANImAtAne kema vIsarI zake? teozrInI zodhakheLa pAchaLa dadhivAhana bhUpe ocho parizrama nahotA sevyo. mahinAo du:khamAM gALyA hatA. e pavitra ramaNaratnanuM ekAeka Agamana thatAM ja ghaDI pUrvenA bhISaNa ne laDAyaka vAtAvaraNamAM ekAeka khuzAlI ane vAyu kuMkA. bhUpa dadhivAhanane, preyasI padmAvatI jaina AryAnA lebAzamAM padhAre che evA samAcAra karNapaTa para athaDAtAM, keI navIna deza jIta vAthI je AnaMda uddabhave tenA karatAM adhika AnaMda uddabhavya ane tarata ja potAnA zibiramAMthI bahAra nIkaLI sAdhvIjInI sAme doDI Avyo. pagale pagale sainike dvArA praNAma karAtA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaM: [161] eka samayanA daMpatI athavA te mahArANI ane mahArAjA chatAM vartamAna kSaNa para najara rAkhI kahIe to guNa ane zramaNe pAsakane mArgamAM ja bheTe thayo. AvI anupama paLe kavacita ja Ave che ane enI sthiti ati alpa hoya che. e sanAtana niyamAnusAra ahIM paNa jemanuM mana tyAgI jIvanarUpI suMdara kAnanamAM ramI rahyuM che evA sAdhvIjIe thoDA zabdomAM potAnA Agamanane Azaya samajAvatAM uccAryuM ke "rAjana ! A ghara saMgrAmane satvara ApI levAnuM pharamAna bahAra pADe. Apa jenI sAthe yuddha karavA kaTibaddha thayA che ane e rIte pRthvIne raktaraMgI banAvavA Icche cho te vyakti anya keI nahIM paNa Apane Atmaja che. gabhi avasthAmAM hastipITha para huM rahI gaI ane Ape vaTavRkSanI vaDavAI pakaDI chUTakAro meLavyuM. e vAtane varSonAM vahANA vAyA chatAM Apa vIsarI te nahIM ja gayA che. e ja garbhane A bALaka ! pratApI pitAne zairyazALI putra! e ja Apane gAdIvArasa ! " devI ! tamArI vAta sAMbhaLIne AnaMdanA pUra ubharAya che; chatAM "A to caMDALaputra che "evI lokavAyakA che enuM kema? vaLI e jyAre rAjavI che to tame enI mAtA tarIke zA sAru A vezamAM AvyA cho?" zaMkAnA samAdhAna arthe puna: eka vAra sAdhvIjIe svavRttAntanI vahI ukelI ane yathAzakya utAvaLe saMkelI. pariNAme sulehane *vetadhvaja pharakAvavAnA hukama chUTyA. mAnapurassara yuvarAjane teDI lAvavAnA nizAnaDaMkA vAgyA. tyAM te sAmethI kSatriyakulAvataMsa, prakhara mahArathI ane tejasvI mukhamudrAvALA 11. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] prabhAvika puruSo : karakaMDU rAjavInA pagalA thayA. pitA-putrane prathama bheTe thaye. - ubhaya sainyamAM harSanA jayanAde prasaryA. caMpAnI prajAe chUTakArAne dama kheMce. paNa A zuM? pelA sAdhvImaiyA, jemanA prayAsane A zobhA AbhArI che e, to sva upakaraNane pITha para bAMdhI araNyanA mArge vicaravA taiyAra thayA che. e jotAM ja pitA-putra ubhaya deDI, pagamAM paDI, thobhI javA vinaMti karavA lAgyA. paNa e veta vastramAM sajita maiyAe, saMsAranA AvA ghaNuM milane, kSaNabharanA AnaMda ane enI pAchaLa vaNajhArAnI poTha samA viyogajanya ko joyelA ane anubhavelA eTale emAM na rAcatAM teNe eTaluM ja upadizya ke - mahAnubhAvo ! mArA vratane khalanA pahoMcADIne paNa meM mArI pharaja adA karI che-Isita kArya pAra pADyuM che. have kSaNabhara vilaMba mAre mATe asahyA che. je ujajavaLa paMthanI huM pravAsinI chuM, je AtmakalyANanuM dhyeya meM niyata karyuM che, e tarapha mane have pagalAM bharavA gho. saMsAranI A badhI lIlAonA bhUgarbhamAM eka mahattvanuM rahasya chupAyuM che ane te e ja che ke mAnavabhava punaH punaH maLI zakato nathI, te tame na bhUlaze. yuvAna avakaNikane hajI ghaNuM abhilASAo hoya e samajAya tevuM che, paNa vRddha bhUpALa! mastake veta roma nirakhyA chatAM Ama kyAMsudhI joyuM na joyuM karavA Iccho cho ? avasara lAdhyuM che te eno lAbha . viSaye mANI jANyA tema ene tajI paNa jANe. pratyeka kAryamAM dharmane daSTi sanmukha rAkhazo e ja aMtima sUcanA." ' e zabda sAthe sinemAnuM citra adazya thaI jAya tema padmazrI sAdhvI vihAra karI gayA chatAM emanA hRdayasparzI zabdone guMjArava to cAlu ja rahyo. dadhivAhananuM daSTibindu palaTAyuM. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karaka : [ 163 ] enI meAhadazA-pramAnidrA UDI gaI. caMpAnu. rAjya karakane bhaLAvI, TUMka samayamAM emaNe paNa saMyamanA rAha lIdhA. e sabaMdhI vistArapUrvaka vRttAMta jANavAnA jijJAsue ' cAra pratyekabuddhanA rAsa ' athavA 'camatkArika yAga yAne pratyekabuddha ciratra ' vAMcavuM. have ApaNe karaka DU 'rAjA maTI sAdhu anyA' e prasaMga tarapha najara pheravIe. * . rAjavI karakaMDUne gAyAnA gAkuLa rAkhavAnA eka prakArane zeAkha hatA ema kahIe teA cAle. eka vAra evA eka geAkulamAM taratanA janmele zvetavaNI eka suMdara vAchaDA jotAM ja enA prati kudaratI prema pragaTyo. tarata jagAvALane e vAchaDAne peTapUrNa dUdha pAIne ucheravAnI AjJA apANI. Ama Born with a silverspoon ' e ukti anusAra gaLathUthImAMthI ja A navIna vAchaDAne peAtAnI mAtAnA dUdha uparAMta anya gAyAnuM dUdha paNa maLavA mAMDayu. dUdha jevA pASTika padA mATe zuM kahevApaNuM hAya ? Ajane vijJAnayuga paNa emAM ' vITAmIna '( vitamin )nuM atighaNuM pramANa mAne che ane e rIte enu mahattva svIkAre che. TUMkamAM kahIe teA dUdhanA saMgIna AhAra vacherAnu baMdhAraNa evu tA sughaTita ne Dha anAvyuM ke e bhalabhalA mAtelA sAMDhane paNa bedhaDaka sAmane karavA lAgyA ane svabaLathI jotajotAmAM sAne parAsta karavA lAgyA. enA AvA parAkramathI karaka DU rAjA bahu ja rAjI thavA lAgyA. divasAnudivasa eneA snehu A prANI tarapha gADha thatA gayA. sarva pazu-prANIomAM A vRSabha riNu manAya ane eka nAyakanI je rIte aradAsta thAya evI tenI cAkarI thavA lAgI. paNa veLAveLAnI chAMyaDI!' ' cAra divasanI cAMdaraNI ne ghAra aMdhArI rAta !' AvI kahevatA pAchaLa rahelA gUDhabhAvane ukelAya teA jIvananuM UMDuM rahasya jhaTa samajAya. bAlyAvasthA 6 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164] prabhAvika puruSo : vItIne yuvAnI AvI, paNa e sAthe ghaDapaNa Avaze e paNa nizcita che ja. yuvAnIno dara khatama thavA lAgyA. jarA rAkSasI e potAnI sattA jamAvavA mAMDI, puSTa gAtro gaLavA mAMDyA, netromAMthI pANI TapakavA lAgyuM ane hemAMthI lALa paDavI zarU thaI. vizALa kAyA para karacalI paDI. govALa dUdha pAvA mahenata kare chatAM pUrvanI mAphaka na te e baLada pI zakato ke na te pacAvI zakato. eka veLA prakharazIMgadhArI ne baLavAna dehavALA saMkhyAbaMdha sADhe jenI sAme UbhA rahevAnI hiMmata sarakhI karI zakatA nahotA tyAM Aje nAnA vAcharaDAo paNa mastI khelatA. enI ceTa keTalIye vAra A vRddha vRSabhane lAgatI. mAkhIono gaNagaNATa paNa vadhI paDyo hato, chatAM zaktihIna banelo, jarArUpa DAkinIthI pUrNapaNe grasita thayela ane lAcAra avasthAnI parAkASThAe pahoMcelo A vRSabha e sarva sahana karI rahyo hato. enI agAunI sthitimAM parivartananuM caka evuM to pharI cUkeluM hatuM ke eka vAra khUda karaThaMDurAjavIne paNa tyAM AvatAM prazna karavo paDyo ke -"pelo, mAro priya vRSabha kyAM che?" govALAe jyAre A gharaDA bela tarapha AMgaLI karI tyAre bhUpa ghaDIbhara to vismayatAmAM DUbI gayA. "e te ja vRSabha che ane ghaDapaNe tenI A hAlata banAvI che" ema jyAre majabUta rIte kahevAmAM AvyuM tyAre nRpe e vAta svIkArI; paNa ene AMcako e sajajaDa lAgyA ke jema vegathI mArga kApI rahelA jahAjane ekAeka baraphanA pahADanI coTa lAge ne tenI je dazA thaI jAya tenA jevuM thayuM. rAjavIe je AnaMda sAthe gokulamAM paga mUkelo te AnaMda nIkaLatAM na rahyo. hRdayamAM eka ja maMthana zaru thayuM ke "jyAre AvA madenmatta vRSabhane paNa rAkSasI jarA vaLagI paDIne zeSI rahI che tyAre mAruM zuM? Aje je dazA e prANunI te ja dazA eka samaye mArI thavAnI ne? A Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi kAraka [195] rAjya, A senikagaNa, A manahara gAtravALI lalanAo ane A mahelAte e badhAmAMthI mane keNa sadhiyAre Apaze ? mAruM kaSTa konAthI kapAze? "jhapane phA"e jJAnI vAkya kema cheTuM kahI zakAya? chatAM huM hajI paNa mohanidrAmAMthI kyAM jANuM chuM? mAtAe saMsAra oLakhe, pitAne nahoto oLakhANe te oLakhAvyA paNa mane e kyAre oLakhAze? he Atmana ! jAga, vicAra, daSTi samakSa bhajavAyela vRSabhanA jIvanarUpI nATakane yathArtha joI le, samajI le ane sAcI zUravIratA hoya to nIkaLI paDa. karmamAM zratva ghaNuM dAkhavyuM, have dharmamAM svavIya pherava." basa thaI cUka niradhAra. rAjapUtI vacana e to paththara para kerelo zilAlekha. rAjagaDhamAM AvI potAno nizcaya pramadAene jaNAvyuM. yuvarAjane gAdInazAna karavAnI taiyArIo thaI rahI. aMtaramAM to tyAganI Aga bhabhUkI rahelI hatI ja, eTale "dhAva khilAvata bALa" nI mAphaka sarva kriyAo patAvI. jAte ja upAdhiono saMga tyajI, saMyamane svAMga sajI, anagAratva svIkAryuM. pratyekabuddha thaI, bhUmitala para vicaratAM, tArUpa damanathI kAyAne damatAM, sabhyaprakAre yatidharmanuM pAlana karatAM, pariSaha ne upasargone UghADI chAtIe sAmano karatAM keTalAya varSo gALI, kamaripune evo to sajajaDa ne ceTa parAbhava pamADyo ke Aje te nAmazeSa banI cUkyo che. caherA para jJAnaprabhAnA rekhAMkana thaI rahyA che, tejasvitAnA oLA patharAI cUkyA che, ane zAMtinA evA to AMdolane guMjavA mAMDyA che ke e sAme mITa mAMDanAra pratyeka vyaktine "A koI camatkArika saMta che" e sadbhAva utpanna thAya che. temane vadhu samaya AtmadhanamAM ane manamAM ja vyatIta thAya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . :: [16] prabhAvika puruSo : ekadA kSitipratiSThita nagaranA udyAnamAM rahela caturmukha yakSaprAsAdamAM eka avanavI ghaTanA banI ane tene kAraNe karake uparAMta namirAjarSi, dvimukha rAjA ane nagaI rAjavInA jIvanamAM paNa asAdhAraNa palaTa thayA. anAyAse te cAre munio judA-judA dvArathI prAsAdamAM pravezyA. karakaMDUne khAjanI (khaNavAnI) Teva hatI teTalA mATe teo saMyama svIkAryA chatAM eka saLI sAthe ja rAkhatA ane IcchAnusAra kharaja khaNatA. A samaye paNa temaNe saLIno upaga karyo eTale dvimukha muni bolI UThyA ke "rAjaRddhino kAMcaLInI mAphaka tyAga karavA chatAM A saLIno tyAga karI zakyA nahIM te zuM ?" dvimukha muninuM A kathana sAMbhaLI namirAjarSi bolI UThyA ke-"he dvimukha anagAra ! sarva ciMtA tyajIne sarvavirati svIkAryA pachI A saLI saMbaMdhI ciMtA zA mATe ?" namirAjarSi pitAnuM vacana pUrNa kare tevAmAM nagnaI sAdhupravare jaNAvyuM ke-"he kSamAnidhi namirAjarSi! tame AvA niMdA-vacanamAM kyAM aTavAI paDyA?" A rIte cAlatI carcAnA nimittabhUta pitAne joI karakaMDa muni sarvane uddezI belyA: "he devAnupriyo! AtmAnuM ahita thAya tevA kAryathI je nivAre te ja sAco hitasvI gaNAya. dvimukhanA kathanathI mane leza mAtra paNa duHkha nathI thayuM. temanuM kathana akSaraza: satya che. eka saLI mAtrane paNa parigraha mAre have zA mATe rAkhavo joIe? " e pramANe kahI pote dhyAnamagna banyA. dvimukha rAjavIne paNa thayuM ke huM upadeza ApanAra ke? namirAjarSinA manamAM vicAra kyo ke-upAlaMbha ApanAra huM koNa ? nagnaI munivarane paNa vicAraNA thaI ke A paraspara hita-vArtAne niMdAnI koTimAM kheMcI janAra huM paNa koNa ? A pramANe pratyekanA hRdayapaTamAM navIna vicAra-sAgara uchaLavA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi karakaM : [ 17 ] lAge ane se kayotsarga dhyAnamAM lIna banyA ane zukladhyAna dhyAtAM cArene ekI ja sAthe lokAlokaprakAzaka, kaivalyajJAna prApta thayuM. A saMbaMdhI vizeSa vRttAMta jANavAnI jijJAsue "cAra pratyekabuddha caritra athavA rAsa" vAMcave. ahIM te kathAnakanA upasaMhAramAM eTaluM jaNAvavuM ja basa thaI paDaze ke-nimitta prApta thatAM dareka AtmAmAM kaI ane jhaNajhaNATa uddabhave che. vaLI evA nimitto to sahaja prApta thaI zake che, paNa jarUra rahe che mAtra e nimittone pArakhavAnI ane e jhaNajhaNATane oLakhI laI, ene amala karavAnI, tethI ja taka sAMpaDatAM pUre lAbha laI zakAya e sAru jJAna tine jAgatI rAkhavAnI jarUra che. rAjarSi karakaM prAte mokSe gayA. emanuM jIvana se keIne preraka nIvaDe e ja abhyarthanA. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdra bhUpAla "are! paNa tame Ama vyAkuLa banI, khAlI hAthe kema pAchI phare cho? tamane gabharAvAnuM zuM kAraNa che? tamane mArA bhAIne meLApa thayo ke nahIM ?" annadAtA ! ama sarakhI pazyastrIone-Apa sarakhA bhUpanuM jemanA zire chatra vate che evI vArAMganAone anya gabharATa te zuM hoya ? Ape darzAvelA Azrame pahoMcatA ja bhAvatuM hatuM ne vaidya kahyuM " e ukti anusAra jemanA aMga upara vakalane pozAka zebhI rahyo che evA eka mugdha kumArano. amane bheTa thaye. iMgita AkArathI e ja ApanA bhrAtA valkalagIrI hovA joIe ema dhArIne ame amArI mAyAvI jALa bichAvavA mAMDI. amArA sarakhI nArIjAtine e kumAre jyAre "tAta" zabdathI saMbodhana karyuM ane hAtha joDI namana karyuM tyAre amane upajela kutuhaLane ame mAMDa mAMDa rekI zakayA. kumAranI mugdhatAno yAne vyavahAra anabhijJatAno pAro keTalI parAkASThAe pahoMce che tene sahaja khyAla Avyo. amoe kumArane najIka kheMcI chAtI sara cAMpavA mAMDyo. sAthe laI gayela svAda medika tenI sAme dharyA. Ama sparza ne rasarUpI sANasAmAM sapaDAyela kumAre, jANe Aje keI anekhuM dazya na joyuM hoya tema, lalanA jAtinA kudaratI komala sparzathI premAddha banI, prathama prazna e karyo ke "tame sarvane chAtInA bhAga para A kuMbhe zAthI upasI AvyA che?" vaLI modakanI mIThAza anubhavIne bIjo prazna karyo ke- A phaLo kayA AzramamAM pedA thAya che?" TUMkamAM kahIe te, pitanapuranA svAmI! lagabhaga yuvA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdra bhUpAla : [ 169] vasthAnA AMgaNe UbhA rahenAra ApanA baMdhunuM jIvana taddana niSkapaTa hatuM-jANe yugAdi prabhunA samayane ekAda yugalika ! hadabahAranuM bhoLapaNuM " tarata ja te veLA amArI cakSuo bhUtakALamAM UMDI UtarI paDI. pitanapuranA zRMgArabharapUra AvAsamAM kIDAkelI karatAM ane pAkI vaya thatAM mAMDa Apa sarakhA putranuM mukha-darzana karavAne jemane vega sAMpaDyo che evA semacaMdra rAjA ane dhAraNa rANI mAtAne joyA. te veLA Apa ja mAtra saMtAnamAM hatAM. vaSo vItavA chatAM anya putra ke putrInA pagalA ja nahIM. AzAvaMtuM jIvana jIvatAM e daMpatInA keze paNa zyAma varNa badalI vetavaNI thavA lAgyA. tevAmAM rANuM dhAraNane garbha rahyAnA AchA cihna jaNAyA. ekAda prasaMge svAmInA mastakamAM kRSNa keza vacce eka veta vALa jotAM ja sahasA tenAthI kahevAI gayuM ke-"nAtha! dUta A ." - "semacaMdra bhUpane aMta:puranA A ekAMta pradezamAM ekAeka dUtano praveza ajAyabIbharyo jaNAye, paNa dUtarUpe jarADAkinIrUpa paLIAnA rANIe jyAre darzana karAvyA tyAre nRpane potAnA pUrvajono rivAja yAda Avyo. vRddhAvasthA AvyA chatAM pote mehanidrAmAM lIna che e joI glAni upajI. vana adRzya thatAM ja, rAjyavilAsane tajI daI svecchAe vanavAsa svIkAranAra potAnA pitAnI tulanAmAM pote paMgu samAna jaNAyA. tarata ja kumArane rAjya para besADI vAnaprasthAzramamAM pagalAM mAMDavAno niradhAra karyo. A sAme bhAgye ja dalIlane sthAna hatuM. dhAraNuM rANuM paNa Agraha karI rAjavI saha sidhAvI. mahArAja ! Apa gAdInazIna thayA e suvarNa dina patanapuranI prajA bhUlI zake tema nathI. vanamArge sidhAvatAM ApanA mAtA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170 ] prabhAvika puruSA : pitAne joyelA tyArapachI Aje keTalAye varSo bAda dhAraNI devInA caherAnI tAdRzyatA dharAvanAra taruNu valkalacIrIne joyA eTale ja e prasaMga yAda AvyeA. janmatAM ja jeNe mAtAnA aMka ( khALeA ) gumAvye ane kevala saMnyAsI jIvana gALanAra pitA sivAya jene nathI te anyanA samAgama thayA ke nathI te anyanA Azraya maLyo. pachI e kumAramAM khAleAcita mugdhatA STigeAcara thAya emAM zI navAi! sarva kAine e tAta ' kahI sodhe emAM zuM Azcarya ! vananA mRgA sivAya ene mitratA paNa keAnI sAthe hAi zake ? mahArAja ! ATalA kALa Ape kema du ya dAkhavyuM ? " " " bhALI vAmAe ! tamane kayAMthI khabara hAya ke meM mArA e adhavane atre ANI ucheravA pitA samakSa keTalA prastAva dharyo hatA? paNa jyAre emAM saphaLatA na maLI tyAre ja phUTanItithI kAma levAnA manasube karI tamArA sadhiyArA zeAdhavA paDyo che. " tame paNa mULa muddo cUkI zA kAraNe rAmanI rAmAyaNa kare che ? jhaTa kahI nAMkhA ke pachI anya zuM? mArA e mADIjAyAne ahIM ANyA vagara mane kAipaNu rIte cena paDanAra nathI. enA suMdara gAtrA para chAla-pAMdaDAMnA DhAMkaNu joi ane apasaratuM enuM nirasa jIvana joi, mAruM aMtara baLIne khAkha thai jAya che. mArI vedanA duniyAne zI rIte dekhADAya ? kANu jANe kema paNa pitAjIne e kumAra najara sAmethI aLagA karavA gamatA ja nathI. ethI teA ene sanyasta jIvananA pATha paDhAvI rahyA che. saMsAranA viSayavilAsathI ke kSatriyAcita kaLAkauzalyathI dUra rAkhI rahyA che. mArA sarakhA sAcuM kahenAra para paNa AMkha rAtI kare che. 27 mahArAja ! amane paNa e ja bhIti lAgI. kumArane mIThI vANIthI bheALavI, vAraMvAra spa vaDe mAhita banAvI, tr Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasacdra bhUpAla : [ 171 ] ' enA zabdomAM kahIe teA pAtanAzrama( peAtanapura )mAM AvavA sAruM IMtejAra karI jyAM cAlavAnI taiyArI karI tyAM dUrathI cAlyA AvatA sAmacaMdra RSine jotAM ja amArA gAtra gaLavA lAgyA. kadAca rASamAM AvI jai kai zrApa ApI deze te ' e vicAre amArA hRdaya eTalI hade vihvaLa banyA ke tarata ja ame ADA mArge nAzI chUTyA. pachI kumAranuM zuM thayuM tenI kai khakhara nathI, paraMtu nagaradvAra para AvatAM eka rathInA mukhathI sAMbharyuM ke RSinA AzramamAMthI eka taddana bhALA tApasakumAra nagaramAM AvyA che. are! enuM bhALapaNu ane ajJAnatA eTalI hade phAlyAM che ke te mAge nara-nArI Adi je kAi maLe tene 'tAta, tAta ' kahIne sakhAdhe che ane hAtha joDIne namana kare che. rathamAM joDela baLadone te mRgalA samaje che ane meAdakane phaLa lekhe che. " " tyAre te! jarUra tamArI mahenata lekhe lAgI. e badhuM nagaramAM Avela che teA have saheje patto lAgI jaze. ' tarata ja ceAtarapha sainikAne doDAvavAmAM AvyA. paNyalalanAene pAritASika ApI vidAya karavAmAM AvI ane bhUpa prasannacandre aMta:puramAM javA sAru AgaLa pagalAM bhare che tyAM te saini kAe valkalacIrI hAtha lAgyA mAtranI ja nahi, paNa e uparAMta kAmalatA vezyAnI putrI kAmakadalA saha tenuM pANigrahaNa thaI cakrayAnI tema ja tyAM nizcitapaNe da MpatIjIvananI meAja mANI rahyAnI vadhAi ApI. rAjavI prasannacaMdranI je cirakAlIna manekAmanA hatI te Ama khara AvelI jotAM, tene ati Ana thayA. anya samaya hAta teA vezyAputrIne rANIpade besADatAM vilaMba karata, ema karanAra pratye sattAne kAraDA pheravAta; paNa ene sthAne Aje teA vezyAnA AdaramAna thayA. araNyanA aniSTa pradezamAM kevala pazu jevuM jIvana jIvatAM svama dhavane vezyAe mAnavIjIvanamAM pagalAM bharAvyA hatA. enI tanujAe Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] prabhAvika puruSA : alpakALamAM kaLAkeli ane vArAMganAsulabha kuzaLatAthI kumAranI mugdhatAne pANIcuM dai enAmAM gRhasthajIvananI rasa vhANu pAtharI dIdhI hatI. zuSkatA ane udAsInatAne sthAne rasavRtti ne pramAda pragaTAvyA hatA. te ja AdaramAnanuM kAraNa hatuM. Aje kumAranI najaramAM-' sAruM sArAjocanA 'padma jorazeArathI uchaLatuM hatuM. rAjavIe 'zrI maM duSkuni' e sUtranuM avalaMbana grahI, vAjategAjate e daMpatIne rAjamahAlayamAM praveza karAvyA. valkalacIrIne yuvarAjapade sthApyA. AnaMda maMgalasUcaka vAjIMtrA vAgI rahyA. A te ja prasannacaMdra keje, magadhanA kumAra zreNikanI sAthe cAda svaxsUcita jemanA janma thayA che evA trizalAsuta va - mAnasvAmI jyAre yuvAnavayamAM pravezyA tyAre mitratAnI gAMTha AMdhavA AvelA hatA. vadhu mAnakumAra cakravartI thAya teA bALapaNanI mitratA kAma lAge e Azaya te samaye aMtaramAM ramatA hatA, paNa jayAM vadhu mAnakumAra AgAra cheDI anagAra banyA ke A joDI tyAMthI svasthAne cAlI gai. mitratAnA mIThA prasaMgeAmAM paNa A yugala tyAgajIvananI sArabhathI alipta rahyuM hatuM. ubhayamAM kAminIenA kAtIla kaTAkSa ane zRMgArI hAvabhAva pratye gADha mAha upajgyA hatA, tethI ja temanA aMta:puramAM rUpanI rAzi samI-madanapriya ratine paNa kAmakrIDAmAM parAbhava pamADe tevI saMkhyAma dha ramaNIo hatI. temanA jIvanamAM dharma karatAM vaibhava, vilAsa, rAjya ane krIDAnI mastI agra bhAga bhajavatI hatI. ATalI prastAvanA prasannacaMdra narezanA vartamAna jIvananA mUlyAMkana mATe paryApta che. valkalacIrI taraphanA baprema mAtra tyAga mUkAvI, rAgamAM relAvI na samAvatA ene paNu saMkhyAbaMdha rAjaputrIe saha pANigrahaNa karAvI, nAma mAtra valkalacIrI rAkhI, kharekharA vrajavihArI banAvI devAmAM sArthakya karyuM. X x X Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdra bhUpAla : [173] AzramamAM janmathI ja jene ucheravAno bhAra vahana karyo che evA RSi somacaMdranI sthiti vakalacIrIne acAnaka guma thavAthI ati zokajanaka thaI paDI. saMnyasta jIvana jevI nilepa dazAmAM paNa preyasI dhAriNInI A AkharI bheTa snehanA tArane gUDha rIte gaMThI rahI hatI. eTale ja pIDAnI uSNutA vadhI paDI. trIje divase jyAre prasannacaMdra avanIpatie vakalacIrI saMbaMdhIno sukharUpa saMdeza Apyo tyAre mAMDa mAMDa A vRddhe pArANuM karyuM. Ama chatAM enI smRtimAMthI e kumAra kadI paNa vismRta na ja thA. saMnyAsI semacaMdranA ekAMta jIvanamAM e AzAvAhinIno adRzyapaNe bhAga bhajavI rahyo. ramaNIo saha ratikrIDAmAM, vaDIla baMdhu sAthe kathAkelimAM eka samayanA mugdhakumAre bAra varSa je lAMbo kALa pANInA vaheNa sama vahevaDAvI dIdho. daramiyAna ubhaya baMdhuonA AvAsamAM saMkhyAbaMdha arbhaka kAluM kAluM bolI krIDA karatA thaI cUkyA. dAMpatyajIvananA agIya sukhamAM koIne paNa semacaMdra rASino Azrama sAMbharyo nahIM. bhagavRttinA ghenamAM "udaya pAchaLa asta' kivA "dina pAchaLa rAta" avazya Ave che e sanAtana niyamane taddana visarI gayA, paNa kudaratane ghera skUlanAne saMbhava kayAMthI hoya? enI ghaDiyALa vinA cAvI pheravyuM niyata samaya jaNAve che. talamAtra tyAM AghuM pAchuM thatuM nathI. acAnaka raMgamAM bhaMganI paLa AvI cUkI. eka camakArAthI ja mahanA paDala cIrANa ane punaH e valkalacIrInA kadama araNya tarapha thayA. prasaMga sAdhI eka nAne bAluDe lADa karate vakalacIrInA khoLAmAM caDhI beTho. e tarapha daSTi kheMcAtAM ja valkalacIrIne pitAnI zizuvaya yAda AvI. tarata ja mane maMthana AraMbhAyuM. eka ja prazna vAraMvAra ubhavavA lAgyA ke "janmatA ja jenI mAtAnuM mRtyu thayuM che evA mane ucherI meTa karyo evA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [174] prabhAvika puruSa : vRddha pitAne ekAkI tyajI daI huM A vaibhavavilAsamAM cakaghera banyo chuM. pitAnA upakArane badale vALavAmAM asamartha ne kRtrima sanehadhArI evA mArI zI gati ? mArAthI keNa bIje niSpharatAmAM caDhatI pAyarIe haze? saMdhyAnA oLA UtaryA. nAnuM zuM bALaka to tenI jananI samIpa pahoMcyuM chatAM vaklacIrInA tAra tUTyA te tUTyA ja-bhajana adhUro ja rahyAM. je jhATake lAgyo te na ja bhUsAyo. rAtri vItatAM ja te ekadama vaDIla bhrAtA samipa pahoMcyA ane pitAnA darzane javAnI anujJA mAgI. darzana na thAya tyAMsudhI bhejana na levAnI svapratijJA paNa kahI saMbhaLAvI. Azrame javAnI IcchA DhIlI chatAM prasannacaMdra rAjAe anya IlAja na dekhavAthI sAthe javAnI taiyArI karI. jyAM ubhaya pavitra bhUmi samipa AvI pahoMcyA tyAM valkalacIrI potAnI smRti tAjI karI, bhUlAI gayela itihAsa tAjo karato vRkSa, phUla ane phaLa saMbaMdhI vRttAnta svabhrAtAne saMbhaLAvavA lAgyo. semacaMdra SinA caraNamAM paDI ubhaye vaMdana karyuM. ghaNuM samaye saMtAnamukhadarzanathI saMnyAsIne paNa AnaMda thaye, tarata ja valkalacIrInI daSTi eka samayanA pitAnA tApasajIvanamAM reja uparogamAM AvatAM pAtro ke jenA upara rajanA gherA AvaraNo chavAyAM hatAM te tarapha paDI. potAnA uttarIya vastrathI enuM pramAjanA AraMvyuM. aMtaramAM IhA-apehanA tAra jhaNajhaNavA mAMDyA. meM pUrve A rIte muninA upakaraNavastra-pAtra pramAryA che evI daDha pratIti jera karavA lAgI. jema beIlara tapatAM varALa vadhu jora kare tema smRti-dhAraNAnuM baLa vadhyuM ane jAtismaraNa jJAna prApta thayuM. potAne pUrvabhava je. e bhavamAM guru samipe bhAgavatI dIkSA svIkArelI ane zuddha rIte enuM pAlana kareluM te sarva najara sAme ramavA mAMDyuM. paNa e cAritra AyuSya Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasanna bhUpAla : [ 175 ] alpa hAvAthI meAkSadAtA na khanI zakyuM. ethI devagati maLI. tyAMthI mArA A janma eka rAjaputra tarIke thayeA, paNa pelI maneAvAMchita denArI jinadevaprarUpita pratrajyA kyAM ? bhAvanA vidyuvege vadhavA lAgI. rAjyalakSmI asAra dekhANI, ramaNI sAthenA bhAga dAruNu rAga sama jaNAyA ane mAnavIjIvana e teA hAthInA kaN samuM capaLa lAgyuM. nityaM saMsAre mati sAruM cAyanAn e mahAsUtra aMtaraguhAmAM pramaLa jomapUrvaka dheAdha sama vahI rahyuM. enAthI ka paka dhAvAi gayA ane upakaraNAnI pramAnA cAluM che tyAM ja kaivalyajJAna upajyuM. x x '' traNa jagatanA svAmI! Ape zuM kahyuM ? ApazrInA javAba zravaNu karavAmAM mArI bhUla tA nathI thatI ? " x 66 zreNikarAja ! meM sAcuM ja kahyuM che. atyAre bhUpa prasannacaMdra kALa kare te avazya sAtamI narake jAya. ,, prabhu zrI mahAvIra deva pAte A vAta karanAra eTale zreNikarAjane e svIkArI levuM paDayuM. e sthAne jo anya kAi kahenAra hAta teA te haragIja kabUla na karata. zrI vIranuM ATaluM spaSTIkaraNa chatAM zreNikabhUpanA manamAM te e saMbaMdhamAM vasavasa cAlu ja rahyo. mana huMDALe caDhayuM ne tara MgAnI zreNI samudramAM bharatI TANe AvatAM meAjA sama ubharAvA mAMDI. R A prakAranuM dAruNa tapa tapanAra, jenA gAtrA prati dRSTi nAkhatAM kevaLa hADakAnI khAkharamALa sivAya bhAgye ja bIjI nayanapathamAM Ave. mArA eka samayanA e prabhAvazALI ne prakhara sAhasika mitranA pUrva jIvana sahu tenA AjanA jIvananu teAlana Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 176 ] prabhAvika puruSo : karuM tenA rAjyakALanA zAya, dehakAMti ane amApa bhAgavilAsitA ke avarNanIya ADaMbara lAlAyitA sAthe AjanA saMyamI jIvananI, emAM pagale pagale nitaratI rukSatA-upekSAvRtti, pudgala saMbaMdhI sukha tarapha virAgadazA ane mAtra dhyAnadazA prati ekAgratAnI-sarakhAmaNI karuM chuM tyAre vinAsaMkoce e suhRda maTI saMta banelA AtmAnA caraNamAM mAruM mastaka sahaja avanata thAya che. agAdha vaibhavane, saMkhyAbaMdha lalanA samUhanI hajALane ekAeka phagAvI denAra, A mahAtmA tarapha bahumAna pedA thAya che. hajI alpa samaya pUrve mArI sagI AMkhe to huM jouM chuM ke pahADanI kaMdarAnA ekAMta pradeza para keI paNa padArtha tarapha ekAduM maTakuM paNa mAryA sivAya nIcI daSTie teo kAyAtsarga mudrAmAM dhyAnamagna khaDA che. AvI virAgadazA ! A jAtanI kaSTa sahanatA ! A prakAranI paulika lAbha tarapha bedarakArI! chatAM enuM phaLa? -naraka ! zuM A saMbhavI zake?te te pachI svarga ke mokSa mATe kevI karaNInuM pramANapatra joIe ? e mahAtmA narake jAya to pachI svarga apavarganA dvAra sadAne mATe baMdha ja rahevA joIe. emAM janAra jvale koI jIva ja jaDI Ave! aMtara kabUlI zakatuM ja nathI ke prasannacaMdra rAjarSi narake jAya, paNa zrI mahAvIradeva svamukhe vade che ke atyAre e je kALa kare to cokkasa sAtamI narake jAya. zrI vIranuM vacana eTale so TacanuM sonuM. emAM zaMkAne sthAna ja na hoI zake, te pachI A gUMca ukelAya kevI rIte ? daSTi juduM dekhADe che, mana juduM manAve che, aMtarane avAja kaI judo UThe che, chatAM zraddhAnA tAramAMthI aneruM ja saMbhaLAya che. yugAdi jinezanA kaivalyanI sAthosAtha cakaratnanI utpatti prasaMge jevI dazA bharatarAjanI thaI hatI evI ja atyAre mArI sthiti che. sau koI zANAne mata aMtaranA avAjanI svIkRti Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdra bhUpAla : [ 177 ] mAM paDe che, chatAM zrI vIravacananI aDaga zraddhA DagamagI zake ja kema ? meruparvata sama e dhIra ane aDaga che. jyAM buddhinI maryAdA aMkAya che tyAMthI ja zraddhAnA janma thAya che. samajIvanA e abhiprAya che. e svIkAravAmAM ja DahApaNa che. chatAM puna: eka vAra pharIne prabhune prazna karavAnuM nizcita thAya che, paraMtu e praznana pUchAya te pUrve pAtrAnu pramAna karatAM valkalacIrIne thayela kevaLajJAna, e veLA prasannacaMdra bhUpanI tyAM hAjarI, saMsAranA rasarAgaiAthI ATha bharelA e avanIpati ekAeka rAjagirinI guphAomAM sAdhurUpe dekhA de e kevI rIte banyuM te jarA joi laie, , ' 6 vidyuktinA jAtajAtanA prayAge najara sAme nihALatAM ne khaTana dAbatAM asakhya dIpakeA jhaLajhaLAyamAna thatAM anubhavatA A 'yuga " vAsIne samayanA cakranI gatinA bhAsa sulabha che. ' samaya mAtra pramAda na karIza ' evuM zrI gAtama pratinuM zrI mahAvIradevanuM vacana keTaluM sAragarbhita che enA e uparathI * samaye ane sahaja khyAla Ave che. aMtarmuhUrte ' hantarAnA jIvanA unnata banAvavAmAM, jema nAnAsUnA bhAga nathI bhajance! tema hajArAnA jIvanA patita karavAmAM paNa kacAza nathI rAkhI. ati nAneA jaNAtA samaya evA teA palaTA karI mUke che ke jene yathArtha paNe samajavA sAru varSanA vahANA vAya. e sUkSma jaNAtA vakhatanI vicAraNA ke e veLAnA manapariAma parathI banelA banAvAnI noMdha levI hAya tA kathAnuyAganA pAnA pheravI jovA. je 'taraMga' bhAgI bharatane tyAgI banAve che te 'tara'ga' subhUmane paMcatva pamADe che. alabatta, enI pAchaLa bhAvanA bhinna bhinna rahelI che chatAM kALanA mApa tA enA e ja che. 12 d Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] prabhAvika puruSA : vijaLInA eka jhaTakA jema dIpaka prakaTAve che tema sarva bhasmIbhUta paNa karI nAkhe che. upayAga karanAranI jevI kArya - dakSatA; e teA sAdhana mAtra che. tethI ja ' nimittavAsI AtmA' e vacana TaMkazALI che. valkalacIrInI sAthe AvanAra prasannacaMdra na te! saMsArathI ke ramA ane rAmAnA vilAsathI nivedya pAmyA hatA ke na tA enI aihika sukha mATenI lAlasA ochI thai hatI. tenA manamAM bhAIne pAche vALI lAvavAnA kADa hatA. e pitAnA vacanathI bhALavAI na jAya e sAru tA teneA sAtha cheDatA na hatA; chatAM vidhinA rAha anerAM hatA. valkalacIrInA kevaLajJAne evA sakhata jhaTakeA mAryA ke ethI prasannacaMdra bhUpanI kalpanArUpI AkhI havelI tUTI paDI. ekAeka jIvanapalaTA thai gayA. enI duniyA ja pharI gai. kevalInI dezanA sAMbhaLI sAmacaMdra Sine tApasa maTI nigra thanA veza svIkAratA joyA, ubhayane netra sAmethI vidAya letA paNa joyAM ane e sarvanI pAchaLa eka ja nAda peAtAnA kaNa mAM jorazeArathI paDatA sAMbhaLyo ane te e ja ke-- jAga ane jo " nitaruM satya cakSu sAme hatuM. valkalacIrInuM AkhuM ya jIvana medhapAThapa hatu. AkharI eka ja ni vAravAra UThatA ke- 'je eNe sAdhyuM te peAte kema na sAdhI zake ?' peAtanapuranA mArga vicAramaMthanamAM kayAM ya pasAra thai gayA e tene na jaNAyuM. AkharI eka ja nizcaya thai cUkayA ke je mArge pitA ane bhAI gayA e ja mArga pAte grahaNa karavA, teA ja iSTasiddhi thavAnI. kSatrivaTanA ' paNa ' ( pratijJA ) e te vajralepa samA atUTa hAya. sarpa jema kAMcaLIneA tyAga karI nAMkhe tema nRpati prasannacaMdre taruNu kumArane gAdInazIna Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasanna bhRpAla : [ 179 ] karI, sacivane rAjya bhaLAvI, aMganAone tyAgajIvananI sArabhamAM zA zA jAdu bhayo che enA khyAla karAvI, zrI vIranA samavasaraNanA paMtha lIdheA. bhAgavatI dIkSA svIkArI dura tapa tapavA ane kamaLane khapAvavA giriguphAnuM zaraNu zeAdhyuM. vaibhArigiranA mArge thai samavasaraNa tarapha jatAM zreNika bhUpALe e ja sAdhu prasannacaMdrane dhyAnamagna nirakhelA. pAchaLathI e raste pasAra thatA paheregIre sumukha ne `kha je vArtAlApa karI rahyA hatA te parathI dhyAnabhagna thavAnA prasaMga udbhavyeA. "" sumukhe rAjavInA saMsAratyAga vakhANyA paNu e sAme du khe svabhAvAnusAra vAMdhA letAM jaNAvyuM ke bhAI ! rAjakAjanA abhyAsahIna kumArane gAdI ApI, A rAjAe saMyama levAmAM utAvaLa karI che. e ThIka nathI karyuM. Aje e peAtanapuranA rAjyanI kevI mAThI dazA thai rahI che? sImADAnA rAjAe caDhAi karI, maMtrIma'DaLamAM phUTa paDAvI, kumAranRpane kevA viSama sayeAgAmAM mUkI dIdhA che? enA vicAra kara. e dAruNu sthiti A bhUpanA avicArI pagalAne ja AbhArI che." e paheregIrA te vAteA karatA AgaLa vadhyA paNa jenA kaNa mAM e zabdo paheAMcyA che evA eka samayanA rAjavI prasannacaMdra peAtAnuM dhyAna cUkayA. peAte kai dazAmAM ane kevA vezamAM che enu emane vismaraNa thayuM. kSAtratejanA du Sa Avega pragaTI nIkaLyeA. nasenasamAM vIratA prasarI gai. pote samarabhUmimAM jANe yuddha khelI rahyA hAya ane sImADAnA rAjA sAme vairAgninA aleA lai rahyA hAya evA bhAvamAM te mazagUla anI gayA. prabhunA pratyuttara kALe tee manapradezamAM mahAbhayaMkara yuddha khelI rahyA hatA. sa MkhyAbaMdha zatrusainikAnA saMhAra karI zatru sAme khaDA thayA hatA. eka ja vicAramAM ramI rahyA hatA ke mArI " Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] prabhAvika puruSa : haiyAtimAM eka nAnakaDA ThAkaraDA mArA dezanI AvI sthiti kare! mArA tanujane A rIte rastAne rakhaDate bhikhArI banAve !" A prakAranA vairInA nAzamAM eTalI hade e layalIna thaI gayA ke jANe laDatAM laDatAM potAnI pAsenA sarva zastro khalAsa thaI gayA. zatru sAme pheMkavAnuM kaMI sAdhana na jotAM tarata ja hAtha mAthA uparane loDhAno Tepa laI pheMkavAnA vicArathI mAthA tarapha vanyA. tyAre ja zuddhi ThekANe AvI. huMcita mastaka Topa to na ApI zakayuM paNa sAcuM bhAna karAvavAmAM nimittabhUta banyuM. veza ke AcAra paNa bhUlA paDelAne pAchA vALavAmAM sahAyaka thaI zake che e vAta A parathI pUravAra thAya che. leca karela mAthAe pate Aje rAjavI nathI paNa sAdhu che e vAtano sAkSAtkAra karAvyo. tarata ja mana-bhUmikAmAM vicAra-saraNuM parivartana pAmI. vairatRptine ThekANe "mAre have saMsAranI bAbato sAthe zuM saMbaMdha" evA bhAvane sthAna maLyuM. bhUlyA tyAMthI pharIthI gaNavAnuM zaru thayuM. magadhanA svAmI taraphathI A ja samaye prabhuzrI mahAvIrane punaH prazna pUchAya. javAbamAM prabhuzrIe jaNAvyuM ke atyAre mRtyu pAme to prasannacaMdra muni svarge jAya" e uttara maLe. A sAMbhaLIne zreNika rAjanuM Azcarya vadhI paDyuM. prabhuzrI taraphathI Ama vicitra uttaro kema maLe che? e praznana aMtaramAM udbhavyA ane Athamyu. e saMbaMdhamAM taddana spaSTatAthI jANuM levAnI tamannA jAgrata thaI. tyAM to devaduMdubhinA svara karNapaTa para athaDAyA. prabhuzrIe uccAryuM: " zreNikarAja ! tamArA mitra prasannacaMdrane kevaLajJAna thayuM." nAtha ! Apa A zuM vadI rahyA che ? eka vAra naraka, bIjI vAra svarga ane have kevalya ! A jAtanI vicitratAo ane te paNa Apa jevAnA mukhamAM? " Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prisannacaMdra bhUpALa : [ 181 ] nareMdra ! emAM kaMI Azcarya nathI. samaye samaye mananA pariNAme badalAya che ane jevA AtmAnA pariNAmo evI gatinA daLiyA bAMdhe che." ema kahI prasannacaMdra muninA manamAM cAlatA saMgrAma veLA kahelI narakagatine ane Topane sthAne mUDAyeluM zira jotAM badalAyelA pariNAma veLAnI svargagatino samanvaya karI aMtamAM jaNAvyuM ke pate tyAgIjIvanamAM che, anagAra dharmamAM che-evo khyAla AvatAM e jIvanane raMcamAtra paNa na chAje evA vicAra karyo e badala sakhata pazcAttApa zarU karyo. kone putra ne kenuM rAjya? e bhAva para Ahalekha jagAvyo. anityAdi bhAvanAonA prabaLa dhasArAvaDe kampakane dhavA mAMDyo. AtmAne nirmaLa banAvyA eTale vibhAvadazA bhAgI gaI ane svabhAva dazAno udyota pragaTyo. e ja kevaLajJAna." tethI ja "karbhe zUrA te dharma zUrA' jevA vacana astitvamAM AvyA che. eTalA sAru to kahevuM paDyuM che ke-"mana gva manuSkALAnuM, vAsaNam vaMdhamokSa." mAnavInuM mana eTale enI vicAramALA ja baMdhana ke chUTakArAmAM nimittabhUta bane che; tethI ja mana para aMkuza rAkhavAnI vAta para ati bhAra mUkavAmAM AvyA che. Ama bhalabhalA bhegIo ane rAgadazAmAM AkaMTha bharelAnA Atmika kalyANa jotajotAmAM sadhAI gayA. zrImad AnaMdaghanajI gIrAje barAbara ja gAyuM che kemana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM " e vAta taddana sAcI che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima rAjarSi udAyana "pUjya saMta ! Apa je nivRttimAM ho to ApanuM jIvanavRttAnta zravaNa karavAnI mane abhilASA vate che." abhayakumAre guruvaMdana karI, beThaka letAM pUchayuM. maMtrIzvara ! mAruM jIvanavRttAnta ! bhalA emAM zuM mAla che? anya puNyalokI mahAtmAonA caritra kyAM ochA che?" paNa kSamAnidhAna ! ApanI AtmakathA ApazrInA mukhe jANavAmAM kaMI khAsa hetu hoya to jijJAsu jIvane e saMbhaLAvavA jeTalo Apa parizrama na lyA? sUryane agAdha prakAza patharAyelo hovA chatAM, gRhanA aMdhakArathI AcchAdita kamarAmAM javA sAru te dIpakanI ja AvazyakatA rahe che." amAtyamaNi! bhale, je tArI e manokAmanA ja hoya, e dvArA tane kaMI lAbha thavAno hoya to, mArA bhUtakAlIna jIvananA khAsa prasaMge para najara nAMkhI javAmAM mane vAMdho nathI. saMtanA jIvanamAM paropakAra sivAya anya dharma zuM hoI zake? mAruM jIvana, tArA jevA buddhinidhAnane dIpikAnI garaja sAre e mAruM ahobhAgya." pUjya zramaNa ! prabhuzrI mahAvIradevanA mukhethI sAMbhaLyuM ke bhAgavatI dIkSA svIkAranAra Ape chellA rAjana cho tyAre mArA AnaMdane-mArA harSane jANe mahAsAgara uchaLI rahyo. Apa neMdhI rAkhe ke e adhI lIMTImAM mArA jIvanane anupama Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [183] hAva samAye che. Aje e para paDado ucakavA huM taiyAra nathI, chatAM bhAra mUkI mAre kahevuM joIe ke mArA mATe e jIvanamaraNane prazna che. It is a question of life & death." sacivazreSTha! jyAre tArI utkaTa siddhi ke prabaLa sAdhanAne tAra mArA jIvanapaTa sAthe saMkaLAyele bhagavAnanA vAkyathI pUravAra thAya che tyAre e jIvanamAM DokiyuM karavAne huM paNa taiyAra ja chuM. tArI daSTi mahAsAgara jeDe nehagraMthIthI joDAyela sidhu sovIra deza prati pherava. nRpati udAyanane tanamanATa karatA yuvAnIno samaya ane rAjyakALa cakSu sAme dhara. enA parAkramanI yazagAthA gAvAne ke vIratAnI vistRta varNamALA laMbAvavAne dila nA pADe che. zArya ne baLaparAkramathI raMgAyelA e samayamAM, divAnI yuvAnInA nAdamAM, dharma kaI cIDiyAnuM nAma che e paNa te jANato na hato. tApasInA araNyavAsa ne nivRtta jIvana prati mamatva dharAvavA chatAM jAte dharmakaraNanA AcaraNamAM taddana zuSkatA dAkhavato. ceTaka bhUpa jevA dharmAtmAnI tanayA prabhAvatI jevI gRhasvAminI maLavA chatAM te rAjavInA jIvanamAM dharmanA nAme kevala saharAnA raNanI retI ja hatI. ahaMntaupAsikA prabhAvatInA dharmamArge doravavAnA hetuthI karAyelA saMkhyAbaMdha prayAsa mAtra niSphaLatAne ja varyA hatA. kaI vAra prabhAvatInI dalIlonA aMte udAyana spaSTa saMbhaLAvI deto ke sAdhuo ke zramaNe e to kiyAjaDatvane varelA che. je kaMI paNa nivRtti jaNAtI hoya to AzramavAsI tApasanA jIvanamAM ja. bAkI dharma e to mugdha jIne lalacAvavAnI madhalALa che. DarapokatA ane bhIrutAne janma ApanAra che. "Ama chatAM zIlavatI aMganAnI mIThI vANuM ane prasaMgecita isArA huM taddana avagaNI zakato nahIM. na-chUTake paNa enI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184 ] prabhAvika puruSa : carcAmAM utaravuM paDatuM. manamAM ema thaI jatuM ke ekAda sAdhunI pila UghADI pADI zraddhAsaMpanna rANInI AMkha UghADI nAMkhavI. te vine A rejanI carcA nahi ochI thAya ke nahi e mAre pIcho choDe! paNa vo dina kahAM? tyAgI AtmAmAM pila e kALe sulabha nahatI. samajIne saMsArane lAta mAranAra mAnavIo svajIvananA pratyeka kArya para sUma najara nAkhI jatA, jarA paNa zithilatAne macaka na ApatA, pramANikapaNe lIdhela saMyamanuM pAlana karatA, vezane TIkApAtra banAvavA karatAM mRtyune bheTavuM vadhu pasaMda karatA. dararojanI tapAsane aMte eka prasaMga sAMpaDyo. nagara bahAranI caMDikAdevInA maMdiravALI nAnI dharmazALAmAM rAtri gALavAnA IrAdAthI eka nigraMtha UtaryAnI ane svaAvazyaka kriyAmAM lAgI gayAnI bAtamI mane maLI. je takanI huM lAMbA samayathI mArga pratIkSA karI rahyo hato te Ama acAnaka maLI javAthI mArA harSano pAra na rahyo. tarata ja meM bAtamIdArane hukama karyo ke "e sthAnane bahArathI tALuM lagAvI rAkhavuM ane huM thoDA samayamAM je paheregIrane tyAM mokaluM tenI sUcanA pramANe karavuM." rAtrinA oLA patharAtAM meM eka vezyAne bolAvI maMgAvI ane tAkIda karI ke "caMDikAdevInA maMdiravALI dharmazALAmAM je kaI vyakti hoya tenI sAthe tAre rAtri pasAra karavAnI che." tarata ja eka paheregIrane sUcanA ApI ke "A vezyAne dharma zALAmAM dAkhala karI, bahArathI tALuM mArI e sthAnamAMthI koI bahAra na jAya te sakhata cokI pahero rAkha." - "maMtrIzvara ! mAre Aje khullA hadaye kabUla karavuM joIe ke A prapaMcanI racanA pAchaLa mAro eka ja IrAdo hato Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjavuM che [195] ke-sAdhuonA jIvanamAM kALI bAju hoya che ema batAvI ceTakabhUpanI tanayAnI zraddhAmAM oTa ANavo. rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtam , bhAsvAnudizyati hasiSyati paMkajazrIH / itthaM viciMtayati koSagate dvirephe, hA hanta hanta nalinI gajamujahAra // A lokanuM tAtparya e che ke-'kamaLamAM bIDAyela eka bhramara vicAre che ke-rAtri pasAra thaI jaze ane suMdara prabhAta prasaratAM sUryodaya thaze, kamaLanI zreNI vikasvara thatAM hasI UThaze. ityAdi vicAramAM te mazAla banelo che evAmAM tyAM eka hAthI AvIne te bhramara sahita kamaLane toDIne khAI gayo." AtmakathA kahI rahelA carama rAjarSi maMtrI abhayakumArane uddezIne kahe che ke "e rAtre mArI evI sthiti vatI rahI hatI ke kyAre prAta:kALa thAya ne devI prabhAvatIne laI e dharmazALA prati pagalAM mAMDuM ane pratyakSa udAharaNa dekhADI rANune kahuM ke-zraddhAmAM aMdha banelI o rANuM ! nigraMtha kahevAtA ne sAdhupaNAno svAMga dharatA tyAgInI A lIlA nihALa!" vaLI e uparAMta bhAra mUkIne tene jaNAvuM ke-jyAM A lIlAnI mane jANa thaI ke tarata ja e para cekI pahero besADyo hate. bAkI AvuM te ghaNuM ya cAlatuM haze enI kaNa nedha rAkhe? A to tArA aMdhazraddhAnA paDala cIrAya eTalA khAtara yu! AvI mArI nidrA pUrvenI bhAvanA hatI. paNa jema kamaLano keLIye hAthInA mukhamAM thaI jatAM bhramaranI taraMgamALA ApoApa vinazvara thaI gaI tema mArI sthiti paNa dharmazALAnA kamADa UghaDatAM ja thaI gaI. AkhA e deha para bhasma lagAvelI ane mAtra kopIna dhAraNa karelI eka Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] prabhAvika puruSo : vyakti bheLA zaMbhunuM smaraNa karatI bahAra nIkaLI. nagaramAge jyAM kadama bharavA lAgI tyAM rAtre bhAvelI mArI bhAvanAne vinAza thaI gaye. mahAmuzIbate caNelI ImArata ApoApa najara sAme jamInadosta thatI anubhavI. ekAeka Ama taddana anekhuM kevI rIte banI gayuM? tene Ukela karI zakAya nahIM. devI prabhAvatI raktanetre mArA sAmuM joI rahI. damAmabharI vANImAM eka ja prazna teNInA taraphathI thayo. kyAM che mArA nigraMtha sAdhu? savAranA pahoramAM zA mATe tamArA laMgoTIyA bhekhadhArInI A lIlA batAvavA mane kheMcI lAvyA? jyAM sAce tyAga nathI tyAM AvuM hoya emAM zI navAI ! viSayavAsanA paranI mUrchA UDyA vagara sAdhutA na ja saMbhavI zake. tethI ja huM te Apane reja zrI vItarAganA dharmanI-satya dharmanI vAta saMbhaLAvuM chuM." mAnada maMtrI! te veLA huM kaMI ja uttara na ApI zakyA, kevaLa bheMThe paDI gayA. devI prabhAvatInA vacane mane tIra sama khuMcatA chatAM anya pratikAra na hovAthI gaLI gaye ane tarata ja ame daMpatI rAjamahAlaya tarapha sidhAvI gayA. mArA manamAMthI jena sAdhu ekadama eka bAvAnA vezamAM ATalA sakhata cekIpaherA vacce kevI rIte pheravAI gayA e jANavAnI itejArI kaIpaNa rIte dUra na thayAthI avasara prApta thatAM ja khAnagI rIte meM pelI vezyAne bolAvI ane damAmathI rAtrimAM je banyuM hoya te sAce sAcuM kahevAnI AjJA karI. | vezyA belI: "mahArAjAdhirAja ! ApanI AjJA pramANe meM sarAmAM pahoMcI jaI, bhalabhalA daDha manobaLIne paNa madanane naze caDhAve ane vihavaLa banAve tevA zaNagAranI sajAvaTa karI, vividha prakAranA hAvabhAva AdaryA. ekAMtane lAbha laI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [187] jyAM e janamuni potAnI Avazyaka kriyAmAMthI paravAryA ke ekadama tenI samIpe pahoMcI gaI ane AliMgana paNa karyuM hota tyAM te eka sattAvAhI avAja karNaraMdra para athaDAya ane emAM rahelA prabaLa manebhAvathI mArI adhI AMdhI utarI gaI. e zabdo haju paNa mane yAda che. "khabaradAra ! eka pagaluM paNa AgaLa vadhI che te ? mAre tArA kAmIjana ucita pralebhanonI raMcamAtra agatya nathI. rAmAnI mAyA ane gRhasthacita vilAsano te meM pUrI samaja pachI IrAdApUrvaka tyAga karyo che. e ucchiSTamAM punaH punaH na lepAvAnI mArI daDha pratijJA che. e bhAminI ! A nigraMtha tArA A jAtanA kAmottejaka hAvabhAva ne maryAdahIna aMgasaMcAlanethI phasAze ema jarA paNa mAnatI nahIM. vinAkAraNa nArI jAtane ucita mayadAne bhaMga na kara. sADAtraNa hAtha dUra rahIne je kaMI karavuM hoya te kara." mahArAja ! Ama chatAM meM e munine lebhAvavAmAM kacAza na rAkhI. kaTAkSa, hAvabhAva, aMgamareDa ane nagna nRtya AdinA kaMI kaMI prayoga karI dekhADyA; chatAM pattharanA sthaMbha sarakhA e sAdhu te aDaga ja rahyA. vikAranI jarA sarakhI uttejanA paNa enAmAM meM na bhALI. jyAM kAmadeva para AvuM Adhipatya hoya tyAM mAruM zuM cAle ? eka vAra pharIthI ene bheTavAne ne mArA deha sAthe lapeTavAno vicAra karI jyAM Avega saha AgaLa vadhuM chuM tyAM te e munie jarA pAchA haThI, jussAdAra vANImAM-jANe hamaNuM ja zApa ApI bALI nAMkhaze evI tIvra bhASAmAM kahyuM je eka kadama paNa AgaLa vadhaze to pariNAma bhayaMkara Avaze. abaLAjAti jANI A bIjI vAra javA dauM chuM, paNa mArA vratarakSaNa arthe AvA prayatno have nahIM ja cAlavA dauM." Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188] prabhAvika puruSa : "nAthajyAM sAmAnA dilamAM snehane lava sarakhe paNa na hoya, kAmanuM cihna sarakhuM na saMbhave, je sthAne kevaLa kacchanA raNanI retI jevI zuSkatA bharI hoya tyAM mArA jevI vezyAnA prayAsa paNa niSphaLa nivaDe emAM zI navAI? kharekhara e sAcA tyAgI hatA. mArI e prakAranI sarva kriyAo vyartha gaI ane e parizramathI mArA aMgepAMga eTalA to DhIlA paDI gayA ke na chUTake mAre eka khUNAne Azraya zodhavo paDyo. meMza AgaLa bhAgavata jema nakAmuM che ane baherA AgaLa zaMkhadhvaninI kaMI asara thatI nathI tema A muni sAme kAmakelIne ke anaMgakIDAne kaMI artha nathI ja ema nakakI karI navI kaMI paNa ceSTA na AdaravAnI mana sAthe meM gAMTha vALI.' "he vezyA! e to jANe enI daDhatAnuM varNana thayuM, paNa tArA kathana pramANe e jenadhamI sAdhu hatA e jyAre cokkasa vAta che to, emAMthI alekha jagAvato lageTo kevI rIte thaI gaye? teM A saMbaMdhamAM tenI sAthe bIjI kaMI vAta te nathI karIne? kharekharuM kaheje, je jarA paNa asatya vadavA yatna sevIza to yAda rAkhaje ke AjIvikA to jaze paNa A nagaramAM rahevuM bhAre paDaze. A udAyana bhUpALa sAme jevuM banyuM hoya tevuM akSare akSara kahI devAmAM ja jiMdagInI salAmatI che.' gaNikA-"savIra dezanA mAlika ane mArA annadAtA ! ApasAhebanI hajUramAM eka akSara paNa khA vadavAnI mArI nathI to guMjAza ke nathI te mArAmAM evI zakti. jevuM banyuM che tevuM ja huM kahI saMbhaLAvuM chuM e tyAganA mUrtimaMta svarUpe pharIthI eka vAra enI dhArmika vidhi AraMbhI. jANe ke AMgaNe Avela mahemAna vidAyagIrI na mAMgato hoya athavA te cirakALa sudhI jemanI sevA-suzruSA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [19] karI tenAthI jANe kAyamanA mATe chUTA paDavAnuM na hoya, ane tethI aMtaramAM duHkha thatuM na hoya e bhAva A veLAnI kriyAmAM jaNAyo. jo ke A mAruM anumAna che chatAM pAchaLanI karaNI parathI enI satyatA vinAsaMke svIkArI zakAya tema che. A vidhAna jhAjho samaya na cAlyuM. enI samApti sAthe ja ekAda laDA raNAMgaNamAM doDI javAnI taiyArI kare eTalA umaMgathI e muni UbhA thayA. hRdayamAM nizcita karela pejanA ane tene ISTaphaLa besavAnI dhAraNA pAkI hovAthI e moTA svare belI UThayA pratye ! arihaMta deva! je sAdhana saMyamapaMtha ujALavA arthe che, je upakaraNe cAritradharmanA saMrakSaNa mATe che, e sarvane Aje huM nAza karavAmAM-enuM astitva bhUMsI nAkhavAmAM dharma samajuM chuM-mArI pharaja mAnuM chuM. zAstra AjJA kayAM sudhI pahoMce che te huM nathI jANatA chatAM aMtarane e avAja spaSTa che. vyaktinA mahatvane savAla hota to anya mArga vicArI zakAta paNa A to zAsana-ahaMntanA dharma-nirca thanA pavitra jIvana para IrAdApUrvaka raMgAyelI ne ghaDI paLamAM paDuM paDuM thaI rahelI nAgI taravAra che. zAsana paranuM kalaMka e kaMI nAnIsUnI vAta nathI. mATe ja mAre AkharI niradhAra munijIvanamAMthI adazya thaI javAno ane enA pratyeka cihnane mITAvI devAnuM che. emAM je kaMI doSApatti saMbhavI zakatI hoya e mATe micchAmi dukkaDaMnI abhilASA." mahArAja ! meTA svare ucacarAyelA ATalA zabda meM barAbara sAMbhaLyA che. pachI e sAdhue dharmanA upakaraNomAMthI eka nAnI poTalI (sthApanAcAryanI) judI mUkI bAkI sarva phADI-toDI Dhagale karyo. kepIna dhAraNa karI bIjA sarva vastro paNa utArI nAMkhyA. e veLAno dekhAva AzcaryakArI hato. vIryarakSAthI khIlelA ne prabaLatAne purAvA ApatA pratyeka aMga Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] prabhAvika puruSa : koI paNa mAhinIne lobhAvavAne kivA mAninI mada utAravAne basa hatA. brahmacaryane atula mahimA gavAyo che ane indriyopanAmAM amApa zaktinI AvazyakatA che. e vAto sAMbhaLavAmAM te AvelI, paNa ene prathama sAkSAtkAra e rAtre ja thaye. mArI paNyAMganA tarikenI jiMdagImAM meM saMkhyAbaMdha puruSone samAgama karyo che, mArI devaDIe keTalAye bhinnabhinna rucidhArI AtmAoe AMTA mAryA che, e sarvanA jIvananI ke emanAM didAranI kaMI kaMI TADhImIThI suNa che athavA to keTalAkanI UMDAInA mApa paNa kADhyA che. ene nIceDa eTale ja AvyuM che ke vilAsanI AgamAM ke vinAdara indriyanI mekabAzamAM sAcA jIvananI ane sAta dhAtumAM rAjA samAna vIryanI kevaLa kharAbI ja thayelI hoya che. jo ke mAro dhaMdhe mane e narakAgAra tulya jIvanane pAza choDavA de tema nathI chatAM e mahAtmAnuM aMga jotAM nItikAranA nimna vacana sahaja yAda Ave che. jagatanA moTA bhAgano e svabhAva hovA chatAM emAM doreluM citra sAcuM che ema mAre AtmA pokAre che. dhaneSu jIvitavyeSu, bhogeSvAhArakarmasu / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca // e pAMca cIjane jeo samajIne tyajI de che e ja sAcA sukhI ane samaju che. mahArAja ! ATaluM laMbANa karavAnuM kAraNa paNa e ja che ke e sAcA muninA darzane mArA sarakhI hINujIvIne paNa vicAra karatI banAvI che ene kaMIka khyAla Ave. caMDikA devInA dIpakano upayoga uparyukta sarva sAmagrI bhasmIbhUta karavAmAM kya. hAthamAM rAkhavAne dAMDe sarakho paNa mULa svarUpe na rAkhe. e sarvanI pUrNAhUti thatAM je rAkho. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [191] paMja khaDo thaye emAMthI jeTalI coLAya eTalI zarIra para cALIne ghaDIpUrvene jaina sAdhu jotajotAmAM bAvAnA rUpamAM pheravAI gayA. sadhyAnA AchA aMdhakAramAM padhArelA nigraMtha muni prAta:kALamAM ahAleka jagAvatAM daSTigocara thayA. emAM meM varNavela vRttAMta sivAya anya kaMI paNa karAmata nathI." pAritoSika apAvI gaNikAne vidAya karavAmAM AvI tema chatAM rAjavI udAyananuM manomaMthana pUruM na thayuM. munie vAparelI dIrdhadaSTi para e mugdha banyuM. raMbhA samI ramaNI ane ekAMta sthAna prApta thayA chatAM kAma para Adhipatya jamAvanAra tyAgI pratye ene kudaratI ja bahumAna ubhavyuM. jagatamAM vilAsane lAta mArI kevaLa pratijJApAlana arthe marI phITanAra vIralA paNa paDyA che. e vicAre bhAratavarSa gauravavaMta bhAsyuM. sahasA mukhamAMthI-dhanuSyamAMthI bANa chUTe tema-zabda sarI paDyA. e tyAgI sAdhu! sAce ja tame jinazAsana para malina vRttithI kalaMka caDhAvavA kamara kasanAra mArA jevAne zikUsta ApI che eTaluM ja nahi paNa, jIvanabhara yAda rahI jAya tevo bodhapATha paNa Ape che. pApapaMthamAM AkaMTha bharelI aMganAnA vicAramAM palaTo Apyo che ane mArA jevA madAMdhanI-A bhava mIThe mAnI yatheccha rIte vicaranAranI-cakSue UghADI nAMkhI che. e saMta! tamane dhanya che ane eka be vAra nahi paNa aneka vAra praNAma che. haM, haM, AvA dhanyavAda! sidhu dezanA svAmI, sadAkALa e lagoTA ne vezyAnA vicAramAM ja rata raheze ke kaMI rAjanA jarUrI kAmo mATe ane prajAnA zreya arthe samaya kADhaze? " prabhAvatIe kamarAmAM pravezatAM majAkamAM kahyuM "devI ! ema na Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192] prabhAvika puruSo : bola" udAyane tarata ja uttara ApatAM jaNAvyuM ane umeryuM ketame jene laMgoTe dhAro cho e sAce ja eka jaina sAdhu hatA." Apa A zuM vadI rahyA che? zuM najare joyA chatAM haju paNa bhrama seve che? AvI te mazkarI hoya ?" nA re nA, Ama utAvaLA na thAo." Ama kahI "huM tArA dharmagurunI niMdA nathI karato. bAhya cakSue je vyaktine laMgATA tarike jotI hatI e ja vyakti mULa rUpe eka jinadharmanI cUsta pavitra vibhUti hatI. eNe kevaLa jinazAsanane vinAkAraNe asAdhAraNa kalaMkamAMthI bacAvavA sAru bhasmAdithI vibhUSita thaI "bAvAjI"no svAMga dharyo hato. "ApanI guMcavaNabharI vAtamAM mane kAMI samajAtuM nathI. je kaMI banyuM hoya te yathAsvarUpe kahe. kaMcana ane kAminIthI seMkaDo gAu dUra vasanAra jaina sAdhu caMDikAnA maMdiramAM zA kAraNe gayA ? tyAM vaLI kutarAnI cATa samI pelI paisAnI pUjAraNa kayAMthI jaI pahoMcI ? svAmI! je hoya te spaSTa zabdomAM kaho. A kaMI hAsyano prasaMga nathI. paramAtmA mahAvIradevanI upAsikA ane bAravratadhArI ceTakabhUpanI tanayA prabhAvatI ghaDIbhara paNa potAnA dharma para kalaMka nahIM caDhavA de. kadAca kaI raDIkhaDI vyakti kamasaMge vatabhaMga AdarI kumAge gaI hoya to e saMbaMdhamAM egya tapAsa karaze." prabhAvatIe udAyana narezanI vAtane Azaya judA rUpe laI jaI AvezamAM AvI jaNAvyuM. rAjA -"are! paNa ATalo Aveza zA sAru ?" udAyane mita karatAM ne vAta raMga para caDhAvatAM uccAryuM ane laMbAvyuM ke-kSatriyANIne Ave gabharATa na zobhe. arihaMta Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 193 ] devanI sAcI upAsikA Ama dhIraja na gumAve. zu mahAvIranI zrAvikA jainazAsananI sevA A rIte karavA dhAre che? enAmAM pUrI vAta zravaNu karavA jeTalI paNa samatA nathI ! sAcanA pUjArIne e zeAbe kharuM ? , udAyana rAjaya : teA pachI Apa jhaTa kahI nAMkheAne! zA sAru talasAvA che ? huM kyAM e vAta nathI jANatI ke Apane ' jainadharma ' mATe jarA paNuM mAna ke prema nathI. te vinA Ama dUdhamAMthI pArA kADhavAnuM game kharuM ? ' rAjA : ' are ! A te vAtanuM vatesara thai paDayu. devI! tame ahIM paga mUkayA tyAre sAce ja huM e sAcA tyAgInA vakhANa karatA hatA, ane jeTaluM tamArA dainika upadezeAe na nIpajAvyu ethI ati vadhAre, e yegInI dIrghadarzitAe mArA aMtarama nIpajAvyuM che. vaLI e nimitte Aje mane ceTakaputrInI dharma bhakti kevI che ? ceALamajInA raMga jevI che ke alpajIva pataMga raMga sadRza che? e cakAsavAnA cAga sAMpaDyo, e ka jevA tevA AnaMdanI vAta nathI. tamArI jijJAsAne vadhu tI karavAnI mArI icchA nathI. ' A pramANe kahI uDhAyana nRpe rAtrinA:savistara vRttAMta kahI sa Mbha LAvyA. e suNatAM ja devInA mukha para lAlImA patharAi gai. e sAmAnya zramaNe svapratijJAnA pAlanapUrvaka vikaTa paristhitinA bhayA naka vAdaLa heThaLa pasAra thai, zAsana para jarA mAtra DAgha paDavA dIdhA eTalu ja nahiM paNa be AtmA para mUkapaNe sacATa chApa pADI e vAta zravaNu karI AnaMda vyakta karyA. je dhamAM A jAtana vIralA manuSyeA paDelA che te dharmanA vijayadhvaja akhila bhArata varSamAM phare emAM navAi paNa zI heAi zake ? svapati 13 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 194] prabhAvika puruSa : sarva vyatikara sAMbhaLI prabhAvatIe premALa svaramAM hastA mukhavaDe AjavatAbharI vANImAM eka ja prArthanA karI ke nAtha ! Apa AjathI pratijJA kare ke A prakArano prapaMca puna: mAtra ekalA jaina dharma prati ja nahi paNa sarva dharma prati nahIM AdaruM. e te subhAgye daDha manobaLavALA tyAgI sAMpaDyA ane pariNAma suMdara AvyuM nahiMtara sAmAnya kakSAnA mAnavInuM Ape jelA saMgamAM avazya patana thAta ane e rIte dharma para kALI TIlI cuMTata. AvA prapaMca karavAthI vinAkAraNa ApadAne notaravApaNuM che. ethI to A bhava ne Avato bhava-ubhayane bagADe thAya che. Apane zraddhA bese to zrI vIranA vacana svIkAre. e mATe mAre Agraha nathI, chatAM kaI paNa paMthanI AvI jAtanI AkarI ane ekAMta hAnikAraka kasoTI to avazya tyajI dyo." rANI ! e jAtanuM "paNa" to tArA pagalAM atre thatAM pUrve meM manathI svIkArI lIdhuM che. caMDikAmaMdiranA zramaNanI e yAdagIrI che. have e prakArane bhaya raMcamAtra tuM na dharIza. alabatta, mAruM valaNa vItarAganA mArga prati vaLyuM che, chatAM e bharatI oTa kayAre thaze e atyAre na ja kahI zakAya. ane tArA sarakhI aTala zraddhA utpanna thatAM to kadAca varSonA vahANA vItaze ke bhavenI hAra lAgaze e kaNa kahI zake ?" tyAM to mahAlayanA AMgaNAmAM keLAhaLa thaI rahyo. saMkhyAbaMdha paheregIre eka ajANyA AdamIne vIMTAI vaLI, mahAlaya prati ghasaDI lAvatAM najare caDhyA. tarata ja bhUpata aMdarathI bahAra nIkaLyA ane anucarane tapAsa mATe daravAjA para mokalyA. tarata ja samAcAra maLyA ke "AgaMtuka AdamI jAte nAvika che. Aje savAre enuM vahANa samudratIre lAMgareluM che chatAM haju sudhI enA taraphathI dANa nathI bharAyuM. eka moTI baMdha peTI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 15] enA vahANamAM hovA chatAM A sAmudrika kahe che ke mArI pAse dANa bharavAnuM sAdhana nathI. baLajabarIthI peTI ughADavA mAMDI chatAM UghaDatI nathI eTale thAkIne enA vahANa para pahero mUkI, A sAmudrikane ahIM ghasaDI lAvavAmAM Avela che. " "jAo, satvara ene mArI samakSa khaDo kare." cotarapha besumAra mAnavamedanI maLI che. sAruM ya vItabhayanagara jANe ke ahIM ja ekatra thayuM che. ghaNAMnA manamAM to e kutuhaLa cAlI rahyuM che ke sAyAMtrika A zuM dhaMdhe laI beThe che? evI te kevI peTI lAvyA che ke je jevA sAru A jAtane mAnavameLe ekaTho thaye che? tyAM to ekAda jhINe svara karNapaTa para athaDAya che ke- ApaNu mahArAja paNa kevA! paheregIroe dANanA kAyadAnuM ullaMghana karanAra A sAyAMtrikane pakaDI teonA caraNe dharyo tyAre ene naziyata pamADavAne badale rAjAdhirAje enI hakIkata ThaMDe kaleje sAMbhaLI. emAM ratibhAra zaMkA na dharatAM nagaramAM dAMDI pITAvI, A prakArano mAnavasamudAya ekatra karavAmAM sahAya karI ApI. are ! cokIdAronA mukha zyAma pADavA sAru ja kema na hoya tema e traNa damaDInA mAnavane pitAnI sAnidhyamAM gauravavaMtuM sthAna ApyuM.' are ! sAMbhaLe, sAMbhaLe. thALI pITIne kahevAmAM Ave che ke-A peTI e kaMI vecavA mATe ANelI vastu nathI. enI pAchaLa eka vicitra kahANa samAyelI che." sodo karavAnA miSe je mahAzaye padhArelA temanA karNapaTa para uparano khulAso athaDAtAM teo kiMkartavyamUDha banyA. vicitra kahANI sAMbhaLavAnuM eka ja kAraNa have teo mATe mAtra thobhavA pUratuM rahyuM. Ama chatAM sAne mana Azcarya to hatuM ja. peTIno dekhAva ja se keIne maMtramugdha karato. enI kArIgarImAM-enA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 196 ] prabhAvika puruSA : para citarelA pratyeka AlekhanamAM kAi daivIzaktine camakAra jaNAtA. enA dekhAva jotAM ja enI aMdara kAi aneAkhI ane amUlya vastu haze evA sahaja bhAsa thatA. enI pAchaLanA mUMgA itihAsathI ja mAnavasAgara ubharAtA hatA. sAyAMtrika UDIne e saMba MdhamAM elavuM zarU kare te pUrve tA AkhI ya medanI para ni:zabdatAnI laharIe phrI vaLI. agAdha zAMti vacce saiA kAinA nayanA AturatAthI Aga tuka mahemAnanA mukha prati maMDAyA. * sindhu-sAvIra dezanA mAnavIe ! A aNumUlI cIja mane eka svarUpavAna vibhUti taraphathI prApta thai che. enI bheTa vItabhayanagaramAM dharavA huM AvyA chuM. emAM kevuM kiMmatI jarIyAna mUkeluM che athavA tA kevu aNumRtyu' javAhIra emAM samAyelu che, agara teA keTalI kiMmatI cIjonA emAM sagraha karAyela che e sarva khAkhatAthI huM khIlakula ajJAta chuM. mane mAtra eka ja pharamAna karavAmAM AveluM che ke A adbhuta peTI tAre vItabhayapaTTaNamAM lai jai, bajAra madhye jAhera pAkAra karI jenA hastA enA dvAra UghADavA samartha ane tene suprata karavI. tane pUchavAmAM Ave tA mAtra eTaleA ja javAba devA ke-emAM devAdhideva che. jene enI pichAna haze tenAthI ja tenA dvAra UghADI zakAze. ' have rahI eka ja vAta. je leTa ApanA dezane arpaNu karavAnI hAya tenu 'dANu ' ApavApaNuM na ja hAi zake eTale tenI khAtara me' paheregIrA sAthe mAkarI bAMdhI hatI. ema karavAthI mane jAherAta karavAnuM sugama thai paDyuM. bAkI dANacArI karavI ke e nimitte kalaha karavA e mAruM kAma nathI. vahANavaTI rikenA mArA vyavasAyamAM ane sthAna paNa nathI. Apane AMgaNe Avela A bheTa zarata pramANe udyama sevIne grahaNa kareA e ja prArthanA.' Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi [ 197 ] ' jeTalAmAM sAyAMtrikanuM vivecana pUrNa thayuM teTalAmAM janatAmAM peTInA dvAra khAlavA sAru mahAn spardhA udbhavI. jotajotAmAM keTalI ya bhuAe enI AsapAsa vIMTaLAi vaLI, paraMtu dhAravA jeTaluM saraLa kArya na nIkaLyuM. saMkhyAbaMdha hAtheAnA prayAso niSpha LatAne varI cUkayA. kalAkeAnA vadhavA sAthe taraNInAM teja jhIlavA bhAre thai paDyAM. AmavarganA pUra esaravA mAMDayA. sAtheAsAtha A camatkArI peTI ane emAM rahelA vadhu camatkArI devAdhidevanA samAcAra e vItabhayapaTTaNanI zerIomAM ane pALAmAM pahoMcI gayA. jatAM-AvatAM mANasAnA mukhamAMthI e sivAya bhAgye ja bIjI vAta nIkaLatI. udAyana bhUpatinI dhIraja paNa khUTI gai. koi paNa upAyane peTInA dvAre macaka na ApI. have AdarelA samAraMbha ATAkhyA sivAya UThAya paNa kema ? Ama mUMjhavaNunA pAra na rahyo. have ja janahRdayamAM devatAi karAmatanA bhaNakArA vAgavA mAMDyA. kAi zivanA nAme teA keAi zaMbhunA nAme stuti karavA lAgyA. eke te! zrI gaNezAya karI AraMbha karyA. viSNu bhagavAnanA smaraNapUrvaka prayatna karanAra paNa echA na hatA. Ama chatAM devAdhideve tA darzIna na ja dIdhA. teuramAMthI bhAjana sAru nima MtraNa upara nima MtraNa AvavA lAgyA. janAnAgRha sudhI devAdhidevanI vAta pahoMcI gai. nyAya tAlavA karatAM paNa peTInA dvAra khAlavAnuM kArya vikaTa thaI paDayuM. prabhAvatI devIe dAsImukhe devAdhideva saMbadhI paristhiti jANI tyAre ghaDIbhara vismayatAmAM DUbI gai. teNIne sahaja khyAla Avyo ke devAdhideva te rAga-dveSAdi aDhAra dUSaNane jItanAra zrI jinezvara prabhu ja gaNAya; tethI peTImAM temanI ja mUrti saMbhave che. e amIbharI pratimAnA darzananA yAga vidhAnapUrvaka ja karAya. tarata ja rANIe pUjananI taiyArI karI, snAna karI, zuddha sromAM sajja thai, je sthaLe A sarva vyatikara banI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198] prabhAvika puruSo : rahyo che tyAM pagalAM karyA. janatAe rANImAtAne mArga Ape. ceTaka bhUpanI A satIputrI mATe prajAno AbAlavRddha varga se kaI anupama prema dharAvato. so kaIne vizvAsa hato ke A pavitra mAtAnA hAthe ja peTInA daravAjA khulaze. sainI daSTi mAtA para ramI rahI. vidhipUrvaka, bhaktibhAvathI peTanA dvArenuM caMdanaakSata-puSpAdithI pUjana karI, namrabhAve rANImAtAe hastadvaya jeDI nigna vAkya dvArA stuti AraMbhI mohamallabalamardanavIra !, pApapaMkagamanAmalanIra ! / karmareNuharaNaikasamIra !, tvaM jinezvarapate ! jaya vIra ! // stutinA suMdara svara sAthe ja peTInA daravAja UghaDI gayA, ane sarva keInI daSTie gozISacaMdanamayI, suMdara AkRtivALI, siMhanuM laMchana che jene evI zrI mahAvIra prabhunI mUrti najare paDI. sarvatra AnaMda chavAI rahyo. rAjavInI ciMtAne aMta Avyo. nAvikane paNa pharaja adA karyAno saMtoSa thaye. mAnavamedanI vikharAI ane rAjamahAlayanA eka pavitra pradezamAM A manohara biMbane laI jaIne sthApana karavAmAM AvyuM. prabhAvatI devI aharniza A camatkArI biMbanI pUjA bahumAnapUrvaka karavA lAgI. rAjavI udAyana paNa emAM ghaNI vAra joDAtA. eka pachI eka banatA banAvAe temanA hRdayamAM jainadharma prati AkarSaNa pragaTAvyuM hatuM. eka prasaMge snAna karI rahelI rANIe dAsI pAse pUjAnA veta vastro maMgAvyA. dAsIe lAvI hAjara karyA chatAM bhramavaza rANune e rAtAM lAgyAM. eTale sahaja upAlaMbharUpe bolI javAyuM ke-"A zuMgArakeline yogya vastro zA sAru ANyA?" ane gussAmAM enA tarapha darpaNa phekyuM. dAsIne marmasthaLe e vAgI gayuM ane enuM prANapaMkhI dehapiMjaramAMthI UDI gayuM. pachI vastra to veta Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 199 ] jaNAyuM eTale A aNudhAryo banAvathI rANInI zuddhi ThekANe AvI. pace driya evA mAnavaghAtathI enuM a Mtara atizaya dubhAyuM. AtmakalyANanA punita paMthe paga mAMDavAmAM pramAdavaza banI kevI gaMbhIra hiMsA janmAvI. e doSathI dAruNu vyathA uddabhavI. te dinathI pratyeka kArya vicArIne karavAnuM ' paNa ' lIdhA chatAM mana viSAdapUrNa rahevA mAMDayuM. caherA para pUrvanI praphullatA na ja prakaTI. AvA akSamya pramAda peAtAthI kema banI gayA ? e vicAra satata magajane pholI khAvA lAgyA. , gheADA samaya pachI enI pUrtirUpe je banAva banyA te e ja ke-devAdhideva sAme rANI pUrNa umaLakAbhera nRtya karI rahI che ane rAjavI udAyana vAjiMtra vagADI rahyA che. sahasA ziraviSNu rANInuM mAtra dhaDa jotAM ja bhUpanA gAtra DhIlA paDI gayA ane ekAeka hAthamAMnuM vAjiMtra aTakI paDyuM. tarata ja rANInA nRtyamAM bhaga paDyo ane e mATenuM kAraNa jANavAnI haTha pakaDatAM ja sAcI sthiti samajANI. dAsInA avasAna pachI e vAta mAMDamAMDa bhusAvA AvI hatI tyAM AjanA banAve puna: e tAjI thaI. manamAM nizcita thayuM ke A manAvayugalathI spaSTa samajAya che ke mArA aMtakALa bahu dUra nathI. A prakAranA cihno parathI e sUcita thAya che ke have mAre AtmakalyANanA 5the paLavu joie. bhUpatinI saMmatipUrvaka rANIe zeSa jIvana Atmapatha ujALavAmAM vyatIta karyuM. cAritra grahaNa karyuM. niraticAra pALyuM ane mAnavabhava cheDI svarge prayANu karyuM. ' devAdhideva 'nI pUjAbhakti karanAra rANI tA sidhAvI gayA enI badalImAM e kArya eka kukhaDI dAsInA zire AvyuM. enA manamAM miSma saMbaMdhI camatkAranA bhAva teA hateA ja eTale e dAsIe paNa pUrA bhAvathI pUjAriNI pada svIkAryuM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] prabhAvika puruSo : gaMdhAra nAmane eka zrAvaka judA judA tIrthomAM paribhramaNa karato ane bhAvapUrvaka sthAvara tIrthonI vaMdanA karato ekadA eka jJAnI muninA samAgamamAM AvyuM. teozrInA mukhethI vItabhayapattanamAM rahela devAdhideva yAne jIvaMtasvAmInI mUrtinuM mULathI sarva svarUpa sAMbhaLyuM. tenA manamAM A camatkArI mUrtinA pratyakSa darzana karavAnI ulaTa jAgI. paribhramaNa karatA te mahAmuzIbate vItabhayapattanamAM AvI pahoMce. jIvaMtasvAmInA darzana karyA chatAM svAthyamAM lathaDI paDyo. ghaNuM ghaNuM tIrthomAM e pharI Avyo hato. jAtajAtanA saMtAnA ene samAgama thayA hatA. keTalAye yAMtrika ane mAMtrikone ene bheTo thaye hato eTale enI pAse keTalIka guTikAo hatI; chatAM paradezamAM ekAeka taMdurastI jokhamAvAthI e koIne daI zakAya tevuM na rahyuM. daramiyAna svAmIbhAI samajI kubaDI dAsIe zrAvaka gaMdhAranI zuzraSA ne cikitsA karavAmAM raMcamAtra kacAza na rAkhI. dAsInI eka sagI bhaginI karatAM vadhI jAya evI sevAthI dadInuM darda narama to na paDyuM chatAM dukhabhAra te avazya Acho jaNAya. e asAdhya rege gaMdhAra zrAvakane prANa lIdhe te pUrve dAsIe potAnI niHsvArtha karelI vaiyAvaccethI enA hRdayamAM eTalI hade sthAna meLavyuM ke maratAM pahelAM teNe pitAne sarva gaTikA saMgraha teNIne saMkhyA eTaluM ja nahiM paNa enA zA zA camatkAra che te paNa sAthosAtha samajAvyA. pachI te maraNa pAmyA. kubaDI maTI saMpattivALI banelI dAsI eka TikAnA prabhAvathI rUpanI rAzi samI devAMganA banI gaI. jyAM A camakAro anubhavyuM ke pachI jema keIne acAnaka dhanarAzi maLI jAya ethI te rAce-mAce tema A dAsIe to UMcA UMcA manoratha ghaDavA mAMDyA. enI pUrti pitA tulya udAyana bhUpadvArA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 201 ] te na ja saMbhavI zake eTale enI najara sahaja siMdhu-savIra dezanA kAMgarA kudAvI avaMtInA prakhyAta pradeza paryata pahoMcI gaI. sAMdaryavatI A rAmAe e pradezanA svAmI caMDapradyotanane pitAno pati sthApavAnA keDa sevyA. guTikAe emAM kevI yArI ApI te vAta joIe te pahelAM eka vAta atyAre kahI devAnI jarUra che ke A parivartana kALamAM e dAsI devAdhidevanI pUjAne jarA mAtra bhUlI nahotI. gaMdhAra zrAvakane vega paNa e mUrtine AbhArI lekhatI ane e zrAvakanA mukhe e mUrtine je camatkArika itihAsa zravaNa karelo tethI teNInI zraddhA dviguNI banI hatI. "are, tame A zuM sAcuM vadI rahyA che?" ! kumAranaMdI ! tuM eTale te vicAra kara ke jyAre ame ubhaya tArI sAthe patnIbhAvathI joDAvA pRhA dharIe chIe tyAre jUThuM vadavAnuM amane zuM prayojana hoI zake ? " hAsA-prahAsAnA kathanathI jenA dehanI nADIo DhIlI paDI gaI che ane jene utsAha maMdatAnI chellI keTIe pahoMcI gayela che e kumAranaMdI bolyA: he devIo ! haju paNa mane tamArI vAtamAM majAka jevuM lAge che. eka ekathI rUpamAM caDhIAtI ane kAmakelImAM eka bIjIthI keI anekhI vilakSaNatA ane caturAI dAkhavatI eka, be ke pAMca paMdara nahiM paNa pAMca so aMganAone huM svAmI chuM. vagarasaMkece, svecchApUrvaka e lalanAda saha saMsArI vilAsanI majA mANatA suvarNakAra tarIkenI mArI kIrti-kamANI jema ajoDa che tema mArI viSayavAsanA na ratilAlasA paNa adbhuta ja che arthAt e sarvenI prasiddhi eTalI vizALa che ke javalle ja mArA saMbaMdhI kaMI na jANato hoya e AdamI maLI Ave. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] prabhAvika puruSo : A sarva hakIkta tamArI samakSa eTalA sAruM varNavuM chuM ke tame ubhaya mArA jIvanasaMbaMdhamAM aMdhArAmAM na rahe. eka saMdhyAe tame jAte AvI, mArA prAsAdamAM pagalAM pADI, mArA pratyeno tamAre praNaya dAkhavyuM ane paMcazela dvIpe AvavAnuM AmaMtraNa karyuM. are! e sAthe tyAM AvavAthI samAgama thaze ema spaSTa. jaNAvyuM. A jAtanI sApha vAta thayA chatAM Aje tame koI judI ja rekhA de che e zuM vyAjabI che? ethI tamArA pramANikapaNAne lAMchana lAge che. devatAI jIvana mATe e kArya dhRNAjanaka lekhAya. tamArA te prasaMganA darzana ane vArtAlApathI mArI sthiti eTalI hade virahAtura banI ke tyArapachI kaI rIte ane keTalI jhaDape paMcazela dvIpamAM pahoMcI javuM e ja mAre mAtra vyavasAya banI gayo. te kSaNathI AhAra-vihAra mane AkarA thaI paDyA. - "are! devIjIvananA AnaMdapramodamAM mazagula banela vAmAo! tyArabAda meM ahIM AvavA sAru kevI kevI Apattione netarI ane kevI kadarthanAo veThI ene tame ubhaya vicAra kare te haragIja A prakAranI bedarakArI mArA prati na dAkhavo. meM sAyAMtrikanA khIsAmAM suvarNa maheranI vaSo karI tyAre te mAMDa eNe A tarapha AvavAnuM svIkAryuM ane mane nAva para lIdho. dUrathI giri najare paDatAM ja e parvata para zobhI rahela vizALa vaTavRkSanI zAkhA grahaNa karI, vahANa tyajI devAnI ane taru para rAtrie vizrAma athe AvI besatA bhAraMDapakSImAMnA ekanA page vaLagI, tamArA A nivAsasthAna prati pahoMcavA saMbaMdhI sUcanA mane ApI dIdhI. sAthosAtha jaNAvI paNa dIdhuM ke ema karavAmAM jarA jeTalI paNa khalanA thaI ke e varSa pUrA thayAnuM samajI levuM. kayAM to sAgaranA vamaLamAM aTavAI maravAnuM. phivA girikaMdarAmAM bhramaNa karI divaso pasAra karavAnA ! Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 203] paNa puNyayoge e sarva ApadAmAMthI sAMgopAMga pAra UtarI huM ahIM Avyo chuM mATe he subru! have kSaNamAtra paNa vilaMba na karatAM mane svAmI tarIke svIkAre ane ATalA samayathI virahatApathI tapta thayela mArA hRdayane zAMti apa. " "priya kumAranaMdI ! tamArI A sAhasakathA sAmAnya saMjogomAM jarUra prazaMsApAtra lekhAya, paraMtu amArA dehanA AliMgana ati sastA ke sahaja nathI. jenI kAmalolupatA pAMcaso jeTalI rAmAthI tRpta na thAya ane rUpa najare paDatAM ja jenuM aMtara hacamacI UThe, evA kAmI nara mATe ahIM AvavArUpa sUcana e to mAtra parIkSAnA prathama pagalA tulya hatuM. ame sAcA premInA saMganI abhilASiNIo hovA chatAM mAtra kAmI mAnavInA hAthamAM ramakaDA jevuM jIvana gALavA jarAmAtra IcchatI nathI. eTalA khAtara isAro karI tamArAmAM kevA prakAranuM satva che enI khAtarI karavA sAru A prayoganA pathika tamane banAvyA, paraMtu parIkSAnuM bIjuM yAne aMtima pagaluM to have Ave che. vahAlA suvarNakAra ! emAM uttIrNa thayA vagara amAro yoga AkAzakusumavat asaMbhavita che. e pAdanuM svarUpa sAMbhaLI le. AvatA bhave huM hAsA-mahAsAne pati thauM evA niyANApUrvaka maraNa svIkAro." ema karavAthI jarUra tamAro navo janma devayonimAM atre thaze ane tamane A sAtadhAtumaya dArika zarIrane badale manahara evuM vaikiya zarIra prApta thaze. janmatAMnI sAthe ja navavana khIlI UThaze. tyAre ja ApaNA ulyane meLa maLaze. prasvedanAM jamarUSa ane malinatAnA cUrNa svarUpa samA tamArA A deha sAthe amArA devatAI dehano samAgama e to na bhUto na bhaviSyati jevo asaMbhavita che, eTaluM ja nahiM paNa amArA ucca dehanA vaTALa samuM paNa che." Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204 ] prabhAvika puruSo : hAsA-prahAsA taraphathI karavAmAM Avela nivedana zravaNu karatAM ja kumAranadInA gAtrA gaLI gayA. kAmAgninI tIvratA palAyana thai gai. A mAnavadehetA kaI zukravAra saravAnA nathI e vicArathI taddana nirAzAnu meAjuM phrI vaLyuM. mAtra eTalu ja elI javAyuM ke arere ! tamArA vizvAse nIratIrathI bhraSTa thanAra pelA gaja jevI mArI dazA thai! devAMganAe maLI nahIM ane mAnavalalanAo hatI te paNa dUra thaI gaI! ' 6 sAhasa vinA apsarAnA samAgama durlabha ja hAya che. svargIya lhAvA kaMI rastAmAM paDyA nathI ! vahAlA suvarNa kAra ! raMcamAtra nirAza thavAnI jarUra nathI. tamArA nagaramAM kSaNamAtramAM tamane ame paheAMcADI daizu. jo tamArA sneha . amArA para sAcA haze te te! amArA dvArelA mAge jarUra tame javAnA. mAkI sAcA sneha vagaranA manuSya joDe prIti khAMdhavAthI kharuM' sukha na mANI zakAya. ' 6 devazaktine azakaya kaI ja nathI. AMkha UghADIne najara karatAM ja kumAranadIe peAtAne peAtAnA AvAsamAM zayyA para poDhelA joyA. dariyAnI musAphI, bhAraDanA page vaLagatu, hAsA-prahAsAnI sAnidhyamAM paheAMcavu, ramaNIya niketanamAM vArtAlApa karavA e sa` iMdrajALanI mAphka adRzya thai gayuM, chatAM e anubhava vIsarAya tema hateA ja nahI. kAmI jIvanI dazA ja vicitra heAya che. sAmAnya nazAkhAja paNa svajIvanane sAttvikatAnA paMthe dRDha nizcaya vinA nathI laI jaI zakatA. tyAM pachI kAmAMdha, rAgAMdha ke rUpAMdhanuM zu pUchyuM ? nArIdehanI vAsanAmAM e eTale lIna banI gayA haiAya che ke mAMsa-leAhInA e gAtrAne kaMcana ane ratnarAzinI upamAothI vaNu ve che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 205 ] are! emAM ja duniyAnA sarva prakAranA sukhanI kalpanA kare che. enA daSTikoNamAM anya kaMI jaNAtuM ja nathI. kumAranaMdI-pAMcase lalanAone bhegI-e ja ghaDatarano hato. devIyugalanA bhaktA thavAnI tIvratama lAlasAe jIvana agnimAM homavAno niradhAra: karAvyo. saMsAranA jame udhAra pAsAM saMkelAyA. A bhavanA vilAsa para tALAM devAyAM. A nizcayanI tenA eka zrAvaka mitra nAgilane khabara paDatAM ja te doDI Avyo. A jAtanA AtmaghAtathI pAcho vALavA eNe ghaNe prayAsa karyo. dekhAtAM asarAnA saMyeganI pAchaLa ke Amika adha:pAta samAye che enuM bhAna karAvyuM, paNa sarva kAra upara lIMpaNe samuM nirarthaka gayuM. hAsA-mahAsAe je naze karAvela emAM A suvarNakAra AkaMTha bUDelo hovAthI te kaMI paNa lAbhAlAbha na tAravI zakyo. te jIvatAM baLI muo ane niyANAnA prabhAve paMcazela dvIpamAM e devI-yugalano svAmI che. suvarNakAra maTI yaMtaranikAmAM devatvanI prApti thayA chatAM kAyamI saMtoSa na ja prApta thaye. hAsA-prahAsA sahanA samAgamamAM divase pANInA relAnI jema vahI gayA ane e jIvana nityanuM banI jatAM e saMbaMdhamAM je pahelAM moha uddabhavyo hato te kamI thaI gayo. eka vAra naMdIzvaradvIpanI yAtrAne prasaMga Avyo. tarata ja deveMdra taraphathI AgaLa cAlIne hAsA-prahAsAne nRtya karavAno ane temanA svAmIne mRdaMga bajAvavAno hukama thaze. A sAMbhaLatAM ja kumAranaMdInA jIvane ukaLATa thaI Avyo. A jAtanuM kArya bajAvavAmAM ene aNagamo thaI AvyuM. paNa thAya zuM? devarAjanI AjJA anulaMghanIya hatI. pratyeka yAtrA prasaMgamAM A jAtanuM nRtya-vAdana e to hAsA-mahAsAnA AcArarUpa hatuM. temanA svAmInI anicchA chatAM mRdaMga gaLe baMdhAI cUkayuM. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra06 ] prabhAvika puruSo : duHkha ane glAni upajyA chatAM pharajIyAta mRdaMga vagADatAM strInI AgaLa cAlavuM paDyuM. tyAM to pAchaLathI eka suMdarAkRtivALA svarUpavAna deve khabhA para hAtha mUkI prazna karyo ke "bhAI ! mane oLakhe che ?' vicAramagna dazAmAMthI saphALe keI jAgrata bane tema saMkaTapUrNa ne lajajAspada dazAmAM AvI paDela kumAranaMdI deve sAmuM joyuM. divyasvarUpI-ddhisaMpanna devane je paNa kaMI javAba daI na za. "are! teM mane na oLakhe? " AgaMtuka deve mUMjhavaNano toDa ANavA punaH uccAyuM ane AgaLa calAvyuM. "bhAI kumAranaMdI ! tAre nAgila mitra, tAruM ajJAnatAbharyuM bALamaraNa nirakhI, mAruM mana sahaja vairAgya tarapha vaLyuM. meM tarataja pravajyA svIkArI, tapa tapI zeSa jIvana cAritramANe vItAvyuM tethI huM bAramA azruta devalokamAM deva thayo chuM. tArI A zocanIya dazA avadhijJAne jotAM ja ahIM tArI pAse Avyo chuM. " mitravarya! tArI zikSA avagaNI teno A natije AvyA. mehanA ghenamAM e veLA satya na joI zakyA. have ja sAcI sthitinuM bhAna thayuM. paNa Aga lAgyA pachI kUve khedavA javArUpa e nirarthaka pazcAttApanuM have zuM prayojana ? have te A jIvanamAMthI chUTavAne koI mArga hoya to dekhADe." bhAI ! puruSAthI mATe rastAne kaMI TeTe nathI. carama jinapati zrI mahAvIradevanI gozISacaMdananI mUrti bharAvI kaI pavitra ne prabhAvika AcArya pAse enI pratiSThA karAvI, bahumAnapUrvaka tenI pUjA kara. e prakAranI bhaktithI tArA azubha karmono nAza thaze. prAMte e pratimAnI jyAM yathArtha rIte pUjA thAya evA nagaramAM tene pahoMcatI karAvaje." Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [27] AvA kathanathI te deve gozISa caMdananI zrI mahAvIrasvAmInI mUrti taiyAra karIne kapila kevaLI pAse tenI pratiSThA karAvI. avaMti dezanA svAmI ! upara mujabanuM kathAnaka jenA sarjananuM kAraNa che e camatkArI pratimA tamArI najara samukha A rahI. tene sAthe lIdhA vinA ApanI sAthe huM AvI zake tema nathI. koI paNa rIte AnA jevI mahAvIrasvAmInI bIjI mUrti bharAvI lAve ke jethI enuM ahIM sthApana karI A mULa biMba ApaNe sAthe laI jaI zakIe." caDapradyotane A kathana svIkAryA sivAya chUTako ja na hato. tethI gupta rIte Avyo hato tema puna: cAlyA, jaI teNe tevo ja pratimA navI karAvIne kapila nAmanA munivara pAse tenI pratiSThA karAvI ane tene lAvI, dAsIne suprata karI. pachI te pratimA tyAM mUkI mULa pratimA sAthe dAsInuM haraNa karI laI gaye. A apaharaNane aMge tene potAne kevI viTaMbaNA bhegavavI paDI te have ApaNe joIe. varSAkALano samaya chatAM Aja keTalA dinethI vRSTi baMdha thaI gaI che ane cetanAjanaka sUryakiraNonA sevanathI vanarAjI navapallavarUpI nIlavaNuM vAghA sajI kallola karatI daSTigocara thAya che. mAnavagaNano AhalAda paNa sAthosAtha vRddhigata thaI rahyo che. megharAjanI amaryAdita kRpAthI sevela parizramane phaLaparipAka laNavAnA abhilASamAM kheDUtagaNane AnaMda samAto nathI. e ja vaSAkALanA Agamane eka samayanI nirjanabhUmine vividharaMgI :zibironI hAramALAthI bharI daI ekAda zahera vasyuM hoya te citAra khaDe karyo che. jyAM saMkhyAbaMdha sainikanI chAvaNIonA DerAtaMbu ThekAya tyAM rojanI vastuone kayavikraya karanArA telI-taMbalI ke gAMdhI-kAchIya Adi dukAna Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] prabhAvika puruSA : dArAnI katAra maMDAya emAM navAI jevuM paNa zuM ? lazkarI TukaDInA dhAmA eTale eka nAnakaDuM zahera ja kalpI levuM. jarIyAnathI bharelA, suMdara jarI-buTTAthI zeAbhatA ane pazupakSI ke phaLa-phUla vAvelA ropA yukta vividha kaLAkRtiothI zaNugArAyelA eka suMdara zibiramAM ( taMbumAM ), jenI mukhAkRti jotAM ja sheje anumAnI zakAya ke e kAi meTA dezanA svAmI ane prabhAvazALI narapati haze evA eka tejasvI prADha puruSa jyAM prAta:kAlIna Avazyaka kriyAthI paravArI Asana para virAjamAna thAya che tyAM tA pratidina mATe navanavI rasavatI taiyAra karI, pIrasavAnI javAbadArI jenA zire che evA eka zveta ne svaccha vastradhArI raseAiyAe praveza karI, vinayapUrvaka pUchyuM ke mahArAja ! Aje rasAimAM zuM banAvavuM che ? ' 6 ' bhAi ! Aje te| paryuSaNu mahAparva nA aMtima dina yAne saMvatsarIrUpa mahApavitra divasa che eTale huM te upavAsa karavAnA chuM; paNa rAjavI pradyotanI jevI icchA hAya tevI rasavatI karI temane jamADaje. ' 6 rasAie vidAya thayA. bhUpati jyAM dainika kAryakramanI dhAraNA vicArI UThavA mAMDe che tyAM teA rasAiyAnA pagalAM puna: thayAM ane rAjA savAla kare tyAra agAu te belI Uco ke nAmadAra ! pradyotarAja kahe che ke temane paNa Aje upavAsa che. teo paNa Apa sAhebanI mAphaka zrAddhadharma AcaranArA che. ' * are ! A tuM zuM vade che? zuM te arihaMtanA upAsaka che? tA te! e mArA svadhamI gaNAya. jyAM lagI eka paNa svAmIbhAi sAthe vaimanasya hAya, jyAMsudhI e doSanuM nivAraNa karI tenI sAthe paNa sAcI kSamApanA na karI hAya tyAMsudhI mAruM saMvatsarI paththarAdhana adhUruM ja gaNAya; teA pachI huM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [20] jinAjJAne ArAdhaka kema kahevAuM? anya sarva kAryo paDatA mUkI prathama mAre e svadharma baMdhu sAthe kSamApanA karI levI ja joIe." moTA puruSano vicAra thayo ke e jarUra AcAramAM mUkAvA. AgaLa zuM banyuM e jANatAM pUrve cAlu kathApravAhano saMbaMdha jarA vicArI laIe. pradyotarAjane ApaNe te zrI kapilamuni pAse navI pratimAnI pratiSThA karAvato joyA che jyAre ahIM to te eka kedInuM jIvana jIvatA jaNAya che. e kema banyuM ? te prati UDatI najara pheravIe. kapilamuni rAjavI caMDapradyotanA AgrahathI avaMtI padhAryA. meTA ADaMbarapUrvaka rAjAe sAmaiyuM karI vidhi-vidhAnapUrvaka navIna biMbanI pratiSThA karAvI. emAMthI paravAryA bAda kapila munirAja saMmetazikharanA pravAsamAM AgaLa vadhyA; jyAre madanapIDiva ane jenuM mana suvarNagulikAnA eka rAtanA rUpa-darzanathI tenA samAgama mATe utsuka banyuM che e pradyotarAja, anilavega hAthI para mUrti laI vItabhayapaTTaNa pahoMcyA. - je samaye udayana rAjAnA mahAlayamAM nirava zAMti patharAyelI hatI ane nagaranI prajA nidrAmAM lIna thaI hatI evI madhya rAtrie aMta:puranA eka bhAgamAM, jyAM devAdhidevanuM gRhamaMdira AvyuM hatuM tyAM dAsImAMthI rANuM banI cUkelI suvarNagulI ane guptapaNe Avela pradyotabhUpa prAcIna pratimAne laIne palAyana thavAnI taiyArI karI rahyA hatA. vAcaka sArI rIte jANe che ke suvaNaMgulIne kAMI moTI taiyArI karavAnI nahotI. phakta devAdhidevanI mUrti laI javI hatI ane ene badale pradyota nRpe ANelI navI mUrti gupta rIte goThavI devAnI hatI. A kAryamAM vizeSa vilaMba na thaye. pAchalI rAtanA oLA vItabhayapaTTaNanI 14 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [210 ] prabhAvika puruSa : mIThI UMgha letI prajA para Utare te pUrve to A daMpatI avaMtInA mAge kUca karI gayA hatA. ubhayanA hRdayamAM AnaMdane vega eTalA jorathI vahI rahyo hato ke e veLA A kAryanuM bhAvI pariNAma zuM Avaze eno vicAra sarakho paNa na AvyuM. dunyavI kramamAM e vastu navIna nathI. prItinA vaheNaveLA vartamAnakALa ja jora karato hoya che. bhaviSyanA aMka mAMDavA se kaI bese te bhAgye ja eka paNa kArya thAya; tethI ja bhavitavyatAnI zakti ajoDa manAI che. "heNahAra kadApi mithyA thatuM nathI.' bIjI savAre pUjAne samaya thatAM ja jyAM udAyana nRpati gRhamaMdiramAM paga mUke che tyAM dAsI najare paDatI nathI. vaLI prabhAvika mUrtinA kaMThanI mALA Aje pahelI ja vAra karamAyelI jaNAI. bArIkAIthI tapAsatAM biba badalAyeluM che evI pratIti thaI. jyAM A saMbaMdhI UhApoha thaI rahyo che tyAM to gajazALAnA rakSaka dvArA samAcAra prApta thayA ke badhA hAthInA mada gaLI gayA che. A paristhiti parathI anumAna karI zakAyuM ke jarUra koI mahAzaktidhArI gajarAjanuM rAtrisamaye ahIM Agamana thayuM hovuM joIe ane tevI zakti caMDapradyotanA anilavega gaMdhahastimAM ja saMbhave che eTale A sArA ya banAvamAM tene ja hAtha jaNAya che. tarata ja dUtane caMDapradyota pAse doDAvyo ane pariNAme anumAna satyamAM pariNamyuM. siMdhu-saivIra dezanA svAmIne A karaNumAM pitAnuM bhayaMkara apamAna thayAnuM lAgyuM. je dvArA pote dharmane mAge zraddhA dharato thaye evI devAdhidevanI mUrti A rIte cerAI jAya ane pote AMkhamIMcAmaNA karI besI rahe e te kApuruSa na hato. kSatrIvaTanuM lehI tenI nasamAM dhabakatuM hatuM. tarata ja sainyane sajaja thavAnI AjJA apANI. apa samayamAM te vizALa lazkara sahita ujajayanInA sImADAmAM dAkhala thayo. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udayana rAjarSi : [ 211] rAjavIo vacce saMgrAma e keI navI cIja nathI. jara, joru ane jamInarUpa tripuTImAMthI eka ke adhika sAru saMkhyAbaMdha yuddha khelAyAnA daSTAMto AdikALathI itihAsanA pAne seMdhAyelA maLI Ave che. vizALa sAmagrI ane yuddhanI kAryadakSatA para jayeno AdhAra che. ahIM paNa ema ja banyuM. mAlavezanA saMrakSaNa prayAse, udAyanarAjanA prakhara hallA sAme niSphaLa nivaDyA ane jayazrInI parIkSAmAM caMDapradyota nApAsa thayo eTaluM ja nahi paNa udAyananA hAthe keda pakaDAye. gunhegAra sAme samabhAva dAkhavanArA to vIralA ja maLe. e veLA gusso maryAdA ullaMghI jAya che. emAM kSatriya rAjAmahArAjAne kepa to amaryAdita gaNAya che. vAsudevanA bhavanuM sIsu reDavArUpa dAruNa kArya kaye jaina nahIM jANato hoya? udAyane paNa AvegamAM AvI, caMDapradyotanA zira para 'dAsIpati " e cAra akSaranA DAma devarAvyA evI vAta kathAnaka vade che. e veLA "kaDavAM phaLa che krodhanAM e munizrI udayaratnanuM vacana yAda Ave che. A pachI to devAdhidevanI mUrti pAchI laI javAno prayatna AraMbhAye, paNa deva to UDyA ja nahIM. udAyana bhUpane zaMkA thaI ke vItarAga deva paNa rahyA ke zuM? tyAM to aMtarIkSamAMthI svara saMbhaLAyA. vatabhayapaTTaNa dhULa vaDe DhaMkAI javAnI AgAhI kaNe athaDAI. khela khalAsa. devane kaI haMphAvI zakayuM che ? mUrtinI pUjAvidhi yathArtha rIte thaI zake tevo prabaMdha karI nRpati udAyana khinna hRdaye pAcho pharyo. ene ullAsa sUkAI gaye. vijaya maLe chatAM ethI AnaMda na thaye, saMsAra parathI enuM dila osaravA mAMDyuM. comAsuM AvatAM mArgamAM ja sthiratA karI. paryuSaNa parvanuM ArAdhana zAMtithI karavAnA hukama chUTyA. jetajotAmAM taMbu DerA naMkhAyA. daza mugaTabaMdha rAjAone parivAra patharAya eTale eka zahera ja vasI rahene ! nAma paDayuM dazapura.. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] prabhAvika puruSa : purAtattvazASakAnI dRSTie e samayanuM dazapura te Ajanu madasAra che. sAMkaLanA khUTatA akADAne sAMdhavAmAM prajAe temane saMgIna sAtha ApavA ghaTe. kSamApanAne lagatu je Alekhana karAyeluM che e banAva dazapuramAM ja banyA. Ama te rAjavI udAyana mATeje rasavatI taiyAra karavAmAM AvatI te ja bhUpa praghAtane pIrasAtI. rAjakedI mATe bhANAbheda jevu nahAtuM, paNa saMvatsarI parva mATenA upavAsa e pradyota nRpa mATe saMzayanuM bhAjana anyA. rAja rasAi mATe na pUchatAM Aje ja e mATe prazna karAya che eTale jarUra kaMi bhedanIti saMbhave che. zakita hRdaya satra vahemanA ALA anubhave che. bhedanItimAM na sAvA khAtara ja praaAtanRpe zrAddhadharmanu avalaMbana grahyuM. e pAchaLanA bhAva bhinna chatAM upavAsarUpI dravyatape enA chUTakArA karAbyA eTalu ja nahiM paNa sAdhIadhunA sanmAnapUrNa adhikAra para besADI dIdhA. tapamAM acitya zakti manAya che e vAta khATI nathI ja. jenuM mana aMtarazuddhi ane kSamApanAmAM ekatAra banyuM che evA udAyane jAte kArAgRhanA dvAra khAlI nAMkhI, bahumAnapUrNAMka pradyAtanRpane bheTI, pAte ajANapaNe svadhamIbhAinI A jAtanI kadanA karI te mATe pazcAttApa jAhera karyo. zirAbhAganA DAma suvarNa paTakha'dhathI AcchAdita karyAM ane suvarNA jhulIne eka putrI sama gaNI jAmAtAne ceAgya sanmAna ane ucita gAmagarAsathI mAlavezane navAjyA. zAstrakAra A prakAranA * micchAmi dukkaDam ' te ja sAcAM lekhe che. dharmanI dAjhanA mApa bhUpa udAyananI AcaraNAmAMthI jaDI Ave che. parvanA Agamana bahAranA dekhAva ke kRtrima ADaMbara mATe nathI paNa aMtarazuddhi artha ja che. paryuSaNanA pavitra dinAne ane cAmAsAnA cAra mAsane jyAM anaMtA kALa vahI acA tyAM vItI jatAM zI vAra ? vIta Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 213] bhayapaTTaNamAM punaH praveza paNa thaI cUkyo ane rAjakAjamAM divaso vItavA lAgyA. paNa "bdathI bagaDI hAjathI na sudhare" tema pUrva mAphaka rAjavI udAyananI cittavRtti kAma karatI ja nathI. aharniza kRtrima jIvitasvAmInA bibanI pUjA karatAM chatAM paNa enA magajano uga kamI thaye nahIM. enI cakSuo sAme prabhAvatI devI gaI ! devAdhidevanI mUri gaI !! thAMbhalA para katarelI putaLI mAphaka aDagatAthI upAsanA karatI dAsI paNa gaI !!! ema "gaI, gaI"nA citro ja taravare che. rAjamahela akAre lAge che. pyArA vatana vItabhayapaTTaNane vinAza najIkanA samayamAM DokiyAM karato dRSTigocara thAya che. "rAjyane aMte naraka" e paramAtmA zrI mahAvIranuM vacana smRtipathamAM tAjuM thAya che. vicAra thAya che ke jANabUjhIne e narakamAM mAre zA sAru paDyuM rahevuM ane putrane rAjya ApI tene paNa zA mATe pADe? puSkaLa vicAraNAne aMte putrane to narakagAmI na ja banAvavo e niradhAra thayo. putranA kAne A vAta jatAM te rIsAIne cAlyo gayo. "ApattinA Agamana ekalaDakala nathI hatAM paNa parivAra sAthe ja hoya che. ene sAkSAtkAra thaye che. e sahIne paNa siMdhu-savIra dezane mAlika svabacAvanA ilAja zodhI rahyo che. tyAM vanapAlake vadhAmaNa ApI ke "mahArAjAdhirAja! udyAnamAM prabhu zrI vardhamAnasvAmI samavasaryA che." deve racelA samavasaraNamAM prabhu dezanA Ape che tyAM udAyanarAjA caturaMgiNI senA ne parivAra sAthe AvyA. prabhue dezanAnA prAraMbhamAM kahyuM kemjN visayakasAyA, nihA vigahA ya paJcamI bhnniyaa| ee pazca pamAyA, jIvaM pADaMti saMsAre // 1 // AryadezakularUpabalAyu-buddhibandhuramavApya naratvam / dharma-karma na karoti jaDo yaH, potamujjhati payodhigataH sH||2|| Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214] prabhAvika puruSa : he bhavya jIvo! prAta:kALathI AraMbhI nizAkALanI chellI ghaTikA yAne nidrAnA svAMgamAM cakSu mIMcatAM parvatanA kalAkamAM vadhu nahi te be pAMca kSaNane virAma prApta karI, ekAda vAra paNa tame vicAra karyo che ke-"saMsAramAM cho kaye kAraNe amaryAdita kALa sudhI paribhramaNa karI rahyAM che? athavA te saMsAramAM A jAtanuM bhramaNa karAvanAra kaI vastuo che ? zuM e vAta mahattvanI ane vicAraNIya nathI ? mahAnubhAvo ! samajI rAkho ke, saMsAramAM dIrgha samaya paryata jIne dabAvI rAkhanArA je kaI paNa zatruo hoya to te nimna prakAranA pAMca AMtarika zatrurUpI hatyArAo che. mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane visthA e enAM nAma che. prApta thayela vastunI suMdaratA ke utkRSTatA vicArI ahaMkArI banavuM-garvathI phulAI javuM enuM nAma mada. tenA gotra (kuLa), jAti, rUpa, baLa, tapa, trAddhi, vidyA ane aizvarya-A ATha mukhya prakAra che. kuLane mada karanAra eka samayanA maricI kevI viTaMbaNAnA bhAjana thayA? ene pratyakSa anubhavI huM pote tamArI sAme ja chuM. baddhine mada karanAra eka vakhatanA rAjavI dazArNabhadra juo pelA beThA. madanA mAThA vipAka sAru A, karatAM vadhu udAharaNanI AvazyakatA che kharI? viSaya to viSa karatAM paNa tIvra ane kSaya" karatAM paNa ati bhayaMkara vyAdhirUpa che. eka ja veLA prANano aMta viSabhakSaNathI thAya, prayAgadvArA emAMthI jIva bacI paNa jAya; paraMtu nAgapAsamAM barAbara phasAvI mArI, mIThI churInI garaja sAranArA A pAMca iMdriyonA trevIza viSaye to eka be bhava nahi. paNa saMkhyAbaMdha bha paryata AtmA sAthe ceTI rahI vAraMvAra ene paMcatva pamADe che--ardhagatinuM bhAjana banAve che ! Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSika [215 ] kSayanuM darada jIvaleNa gaNAya che, paNa te eka ja bhava mATenuM paraMtu viSayamAM lepAyela AtmA te aneka bhava sudhI enI madhalALamAMthI chUTavA nathI pAmate. haze haze mugdha banI pitAnA hAthe ja potAnA baMdhana vadhu majabUta kare che, te pachI kSaya jevA mahAvyAdhithI e vadhu dAruNa gaNAya ja. emAM lavaleza zaMkAne sthAna nathI. cAra kaSAya e to kharekhara saMsArarUpa vizALa makAnanA ati majabUta pAyA samAna che. sArI ya saMsArI mahelAta enA para ja nirbhara che. e jyAM hAlyAM tyAM saMsArane kakaDabhUsa thatAM jarA paNa vilaMba na samaja. enA nAmethI bhAgye ja kaI ajJAta haze. krodha, mAna, mAyA ane lebha. ene saMbhAratAM ane e caMDALa cokaDInA dAruNa karyuM ke yAda karatAM bhalabhalAnA hRdaye kaMpI jAya tema che. mahArAjAnA e traNa pautrAe ane mAyA pautrIe sArA ya vizvamAM evI te bhISaNatA-bhayaMkaratA ane bhayAturatA vistArI mUkI che ke enAthI game tevA mahArathIo paNa dhrUjI UThe che. are! mULa para lIMbu TheravanArA ane samarAMgaNamAM vAraMvAra vijayazrI varanArA mahArathIo ke prabaLa subhaTo paNa ene mIThA pAzamAM phasAI jAya che ke jethI ene tAga paNa zodhye jaDato nathI. mAyA DAkinIne te kharekhara keI vicitra svabhAvanI vyaMtarI ja samajI le. te jotajotAmAM evI to adazya rIte AtmAmAM pravezI jaI, aDDo jamAvI de che ke enAthI saMsArI AtmAonuM te zuM kahevuM paNa samartha mahAtmAo ane kevaLa nisvArtha jIvana jIvanArA saMte paNa enI kAramI asarathI mukta rahI zaktA nathI. are ! dravya ke vilAsanA sAdhanAmAM to e kuTTinI bhale nAca nacAvI rahI hoya paNa AtmakalyANanA hetubhUta dhamakaraNa ke tapAcaraNamAM paNa jyAre enA darzana thAya che tyAre to enA bahurUpIpaNuM para tiraskAra ja chUTe che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] prabhAvika puruSo : pAMca prakAranI nidrA ane cAra prakAranI vikathA je ke AgaLanA traNa jeTalI dAruNa na gaNAya, ema chatAM enA sAthI tarikenA gauravane bhAve tevI to kharI ja. je cetatA na rahyA te te pITha pAchaLathI ghA karatAM raMca mAtra vilaMba na kare. AtmAne bebhAna jevI hAlatamAM rAkhI e pitAnuM kAma kADhI lya. nidrA ne vikathArUpa pramAdabelaDImAM to harakoI AtmA ochAvatte aMze phasAyele ja che. emAMthI bacavA sAru satata jAgRta rahevAnI jarUra che. ene sadupayeAga karI levAnuM daSTibindu eka vAra nizcita karI levAya to pachI e yugalanI dhAstI rAkhavAnuM kAraNa nathI. ' he bhavya jIvo! A pAMca prakAranA pramAda saMsAramAM dareka jIne paribhramaNa karAvanAra che ema yathArtha paNe samajI . emAMthI bacavAnA sAdhanane sadhiyAre . tamane Arya deza, uttama kuLa, sarvAga suMdaratA, cagya zakti, dIrgha AyuSya, sArAsAra samajavAnI buddhi, sahAyaka badhuvarga ane manuSyapaNuM prApta thayuM che to ene pUrNa lAbha uThAvI le. uparokta sAmagrIne saMga dharmakaraNamAM anukULatA Ape che. anArya dezomAM ke halakA kuLamAM dharma e kaI cIDiyAnuM nAma che? e paNa jIva jANatA nathI. aMgonI hInatA ke azakta deha ne alpa AyuSyavALA jI dharma pAmyA chatAM paNa AcarI zakatA nathI. buddhine durupayoga karIne ke bhrAtRgaNamAM klezanI hutAzana pragaTAvIne sAruM ya jIvana viNasADI nAMkhanArA kyAM ApaNI najara bahAra che? tiya dhAre to paNa dharmakRtya temanAthI doDhaso gAu dUra che. kevaLa mAnavajiMdagIne ja e anukULatA varI che. emAM jyAre uparokta sAdhananI vipuLatA hoya to pachI ke AtmA abhAgI hoya ke je dharma na seve ? evo ega maLyA chatAM pramAda karanAranI dazA kinAre suMdara vahANa mejuda chatAM sAgara pAra karavA sAru samudramAM bhusako mAravA jevI mUrkhAI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 217 ] karavA barAbara che. bhusakeA mArI sAgara jema na tarAya tema uparanI anukULatAonA lAbha na levAya teA A jIvana niSphaLa ja jAya. evuM avaLuM kArya zubha AtmA teA na ja kare. ema thAya te pachI cetana ane jaDa vacce phera ze ? tethI ja mahAnubhAvA ! sAMbhaLyAnuM phaLa virati yAne yathAzakti guNa grahaNa karI doSane tyajavAmAM che' e vAta kharAkhara avadhArI lai manuSya janmane saphaLa karavA ujamALa thAo. ' ,, amRtathI paNa ati mIThI prabhunI vANI zravaNu karIne pa - dAmAMthI saMkhyAbaMdha mAnavIe UbhA thayA. carama tIrthapati zrI mahAvIra deva samakSa jAtajAtanA vrata-paccakhANa grahaNa karAyA. keTalAke tA saMsArane sadAne mATe lAta mArI, saMyamarUpI kalpavRkSanI zILI chAyAmAM vasavAne niradhAra jaNAvyeA. tene prabhue dIkSA ApI. keTalAke zrAvakanAM vratA grahaNa karyo. tarata ja nareza udAyane UbhA thai, hastadvaya joDI namra svare tyAga jIvanarUpI suMdara ne maneArama vATikAmAM pravezavAnA svamaneratha prabhuzrIne jaNAvyA ane pote rAjakAryanA bhAra anya zire soMpI e sa MbadhI sarva taiyArI karI le tyAMsudhI vItabhayapaTTaNanA e udyAnamAM sthiratA karavAnI vinaMti karI. zrI mahAvIra devane tA e ja javAba hatA ke * eka samaya mAtra paNa pramAda na karaze.' rAjavInI cirakALa saMcita AzA navapallavita thavAne sucAga kamADa ThAkavA lAgyA, enA nA pAra na rahyo. bhANejane peAtAnI gAdI para sthApana karI satvara pAte rAjakAjanA bhArathI mukta anI prabhuhaste dIkSita thayA. maMtrIzvara abhaya ! e udayana te huM pAte. Aje tArI samakSa mAruM jIvana vadhu vI rahyo. have mAtra eka ja prasaMga ! saMsAranA saMbaMdha kevA che e para eka ja sarca lAiTa phe kavArUpa prayAsa karuM chuM. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218 ] prabhAvika puruSA : hakadAra putrane rAjya na soMpatA bahenanA putrane rAjya ApyuM ne huM cAlI nIkaLyeA. karma teADavA sAru jAtajAtanA tapa AraMbhyA. ekadA pAraNArthe` huM e ja vItabhayapaTTaNanI bhAgALe AvI caDyo. ahA ! mAnavanI kevI leAlupatA ! e ja bhANeje rAjya pAchuM mAMgavAnI kuzaMkAe mane AhAramAM viSa* dIdhuM. sagAi ne upakAranA e rIte badalA vAnyA. e te mArA subhAgye acAnaka devasAnidhya maLI gayuM ane viSanI kAramI asarathI huM bacI gayA, nahi teA AraMbhyA adhavaca ja raheta. prabhu zrI mahAvIra devanA vacane- saiA svArthanA sagA che. kAi kAine sAcuM priya nathI. saMsAra asAra che. saMsArI samAgama tA pa MkhInA meLA ke musApharInA sAtha sameA che. ' te tyArathI mArI chAtImAM paththara paranA zilAlekha sama kAtarAi gayA che. e ja dIpikAnI rezanIthI Aje huM mArA jIvanane ajavALI rahyo chuM. "" te abhayakumAra balke--" mahAtmA ! mArA jevA upAdhimAM racyApacyA rahenAra jIvane ApanI A jIvanakahANI mAdaka leAmiyAnI garaja sAraze. ApanA jIvanamAMthI ja mArA jIvanasUtranI gu'cavAyelI AMTI sahelAipUrvaka UkalI jAya che, pitAzrI khikhisAra samakSa jyAre pratrajyAnI vAta rajU karuM chuM tyAre e ja javAba maLe che ke 'huM jAkArA Apu tyAre tAre javu' rAjarSi ! mane pitAzrInI saMsArAsakti jotAM te saMsAra cheDe ema jaNAtuM nathI paNu vaDIlanI AjJAprApti vinA dhAyuM. *udayana rAjarSinuM avasAna temanA bhANeja kezIrAjAnA viSaprayAgathI ja thayuM che. teNe traNa cAra vAra dahIM sAthe viSa Apyu. deva thayela prabhAvatIe e traNa vAra harI lIdhuM, eka vAra pramAdathI viSa na haratAM te viSavALA dahIMneA AhAra karavAthI ArAdhanApUrvaka temanA prANu gayA tethI krodha pAmI prabhAvatIdeve dhULavaDe AkhI vItabhaya nagarI dATI dIdhI. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjarSi : [ 219 ] kema thAya? Aje ApanI kathanIe mArA hRdayanA dvAra ughADI nAMkhyA che. prabhu zrI vardhamAnasvAmIe Apane aMtima rAjarSi kahyA che eTale have huM rAjA thayA pachI rAjarSi thAuM e saMbhavatuM nathI mAre tethI koIpaNa rIte pitAnI AjJA meLavavI te sivAya have bIjo Aro nathI. " A pramANe kahI vaMdanA karI maMtrIzvara abhaya sidhAvI gayA. rAjarSi udAyana kevalya pAmI siddhazilAvAsI banyA. trIjA gucchakanuM rAjavI manuSyanuM e cothuM puSpa pUrNatAne pAmyuM. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNipu. saMsArajanya vilAsamAM AkaMTha DUbelA ane dunyavI vyavahArenA vividharaMgI abhinayathI jIvanarUpI nATakanA suMdara bhAga bhajavatA pAtra, ke jemane mAtra ekAda AMcake lAgatAM ja sApa jema kAMcaLIne tyajI de che tema svaabhinayane choDI, jIvanapalaTo karatAM saheja paNa vilaMba lAgato nathI. evA AtmAonA jIvana vicAratAM ApaNe cothA tabakkA para AvI UbhA chIe. "karbhe zUrA te dharme zUrA" jevA TaMkazALI vacanane ullekha temanA sarakhAne ja lAgu pADI zakAya. "saMsAra bheLavI paNa jANe ane e ja saMsArane tajI paNa jANe" e teonI jiMdagImAMthI jharatA sAra che. agAdha sAgaranA amApa vAri vacce paNa UbhA rahI, prakhara samIranA sakhata jhaMjhAvAto sahI, saMkhyAbaMdha jahAjone ane nAnakaDA gAme citAra khaDo karatI moTI sTImarane, lAlabattI dharatI yAne mArganuM bhAna karAvatI dIvAdAMDIrUpa jemanuM jIvanasUtra che evA amara AtmAomAM keIne paNa IjA ke vAraso nathI noMdhAyA. alabatta, e sAru AtmAne AchI pAtaLI jAgratine khyAla te have ghaTe ja. nimitta maLatAM ja e jAgrati bhabhukI UThe che ane zUrAtanano pAvaka prajvalita thatAM vilaMba lAgatuM nathI. e kALe dizAphera to sahaja hoya che. ApaNuM mALAmAM evAM traNa gucchamAM guMthAyelA bAra pu samA vividhavaNuM caritro joI cUkyA. Aje AraMbhAtuM cothuM gucchaka "rAjaputra " nuM che. emAM e sarva eka ja pitAnA saMtAna che. e jema ajAyabI pamADe che tema pUrvanA gucchakamAM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikaputro : * [ rara1] Avela zALAmahAzALa mAphaka AmAM paNa halla-vihallarUpa yugalanI vAta eka ja mathALA nIce AvavArUpa vilakSaNatA che. paramAtmA mahAvIra devane samaya eTale bhAratavarSanI caDhatI kaLAne madhyAhna kALa. e veLA se dezamAM magadhanI kIrti savizeSa gaNAtI. enI Rddhi-siddhino jema sumAra nahoto tema enA vepAra-vaNaja paNa amaryAdita hatA. e kALanuM rAjagRha AjanA muMbaIne paNa Takkara mAre tevuM hatuM. kathAnakamAM AvatAM varNana parathI jaNAya che ke-aDatALIza gAune to eno vistAra hatA. Aje cheTA paDelA guNazIlavana ke nAlaMdA jevA bhAgo to te samaye tenA para tarike lekhAtAM. jemanI lakSmInuM lekhuM nahotuM evA saMkhyAbaMdha keTivrajene e rAjadhAnInA mukhya zaheramAM vAsa hato. sAta mALanA muMbaInA mALA joI, dezamAMthI pahelavahelAM e dharatImAM paga mUkanAra mAnavIne jema acaMbAne pAra raheto nathI ane sarvatra UMcA makAne ja lAgyA kare che tema e kALe A vizALa nagaramAM sAta bhUmikAvALI havelI ke UMcA prAsAdane to nahoto. AjanI moTI sTImaronI mAphaka tyAM vasatA mahAna vahevArIyAnA saMkhyAbaMdha moTA jahAje agAdha sAgarane kheDatA. emAM kaI pAMca so kUvAthaMbhavALAnA to kaI aDhIsa kUvAthaMbhavALA hatA ane emAM paNa ukta sTImaronI mAphaka traNa, pAMca ke kaImAM to cha agara sAta mALa paNa hatA. TUMkamAM kahIe to AjanA ekAda mahAna ne dhaMdhAnA dhIktA dhAma samuM mahatva e mahApurI rAjagRhInuM hatuM. AjanA sAdhanathI kalAbAnA kAMThe banele banAva dAdara vasate manuSya sahaja jANe zake che paNa e samayanI vastI, vistAra ane vyavasAyaraktatAnuM pramANa evuM vizALa hatuM ne sAthosAtha AjanI mAphakanA jAherAta karavAnA sAdhanane abhAva hato ke jethI rAjamahAlayanuM AMgaNuM vALatI bhaMginInA deha para ratnakaMbaLa joyuM tyAre rAjavI Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] prabhAvika puruSo : zreNikane khabara paDI ke mArA rAjyamAM zAlibhadra zeTha jevo vyavahArI vase che ke jenA gharanI kAminIo ratnakaMbaLa jevI kimatI vastuone upayoga mAtra eka dinanA pAdaluM chana tarIke karI, vAsI annanI mAphaka bIje divase to ucchiSTa gaNI kacarAnI bALamAM phagAvI de che. AjanA vicArakane kadAca AmAM atizayokti jevuM lAge paNa vastutaH vicAra karatAM ane e samayanA dezakALane tALo meLavatAM AmAM Azcarya pAmavA jevuM kaMI ja nathI. - je guNazIla vanamAM ane je nAlaMdApADAmAM zrI mahAvIradeve cida comAsA karyA che arthAt jyAM avAranavAra Agamana cAlu rahyAM che e sthAne mahatvanA ja haze, te vinA vAraMvAra tyAM tIrthapatinA Agamana na ja saMbhavI zake. nAlaMdA e kALanuM jabaradasta vidyApITha hatuM ema purAtatvazodhako pratipAdana kare che. Aje khodakAma karatAM tyAM AgaLa je saMkhyAbaMdha vihArene patto lAgyo che ane jUnI agaNita cIjo hAtha lAgI che te parathI e vAta siddha thAya tema che. jo ke hAla e sarva buddhadharmane nAme caDyuM che chatAM e vihAranI racanA ane enA abhyAsa tema ja ciMtana ne manana karavA sAru sagavaDabharyA saMkhyAbaMdha kamarA jotAM Aje paNa anumAnI zakAya tema che ke bhUtakALamAM A sthaLe suvikhyAta ne mahAna vidyApIThe haze ane saMkhyAbaMdha chAtro judA judA darzananA abhyAsa arthe ahIM AvatA haze. SaDradarzananA jJAtAo paNa sArI saMkhyAmAM atre nivAsa karatA haze. Ama eka kALe vidyA ane zikSaNanA keMdrasthaLa tarIke A sthAnanuM gaurava savizeSa hatuM tethI ja carama jinapatinA mAsAM avAranavAra A sthAnamAM thayA che. rAjagRhanA zAkhApura yAne nAlaMdApADA tarIke suvikhyAta thayelA A sthAnanA saMbaMdhamAM jaina kathAnakamAM ullekhane pAra nathI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikaputrA : [ 223 ] vaLI te eTalA aMtare Avela che ke dhaMdhA ke pravRttinA dhamadhamATa ane bilakula spazI zake tema nahAtu. Aje paNa vipuLagirithI mAMDI vaibhAragiri sudhI vistarelI girimALA, taLeTImAM Avela DhaMDA ne garama pANInA kuMDA ane jarAsaMdhanA akhADA, zAlibhadra zeThanI nirmAlya kui, zreNika mahArAjanA bhaMDAra, naMda maNiyAranI vAva ane rAhiNIyA cAranI guphA tarIke oLakhAtA ne kALanA karALa paMjAmAM kakaDabheMsa thai, jINu tA-vizISNutAne varelAM kevaLa nAmamAtra dhAraNa karI rahelAM sthaLAnA darzana parathI paNa gatakAlIna gAravanA jema AMkhI thaI zake che tema aitihAsika zRMkhalAnA aMkoDA paNa joDI zakAya che. ukta pAMca TekarI para sthApana karAyela devakulikAo ane pAdukAo saMkhyAbaMdha varSonA vahANA vAyA chatAM ane prabaLa varSA ke prakhara garamImAM kALadaityanA askhalita cakramAM pIsAyA chatAM haju paNa bhUtakALamAM thai gayelA mahAtmAe ke je AtmakalyANanA mArge A sthAnane Azraya grahaNa karI, kUca karI gayA che tenI sAkSI pUre che. e sthAnanAM dareka pattharamAM agamya itihAsanA lekha chupAyA che. ene pratyeka kaMkara mUkabhAve Aje paNa parthikanA aMtarane valeAvI nAMkhe che ane UMDuM avagAhana ke khArika avaleAkrana karanArane mUkapaNe ghaNu ghaNu darzAve che. je sthAnanA gAravanI ApaNe upara vAta karI ane jenI pAchaLa preraNA pAtA saMgIna itihAsa che e tarapha Aje TTi karanAra musAphara pahelI take kiMkartavyamUDha banI jAya kivA pAte kAi svapnasRSTimAM te nathI AvI paDyo evI evI Aza kAnu bhAjana thAya. kAraNa eka ja ane te eTaluM ja ke nathI e rAma-rAvaNu ke nathI e laMkAnagarI! aDatALIza gAunA vistAra Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [224] prabhAvika puruSo : vALI-eka samayanI prabaLa mahApurI-Aje thoDA jhuMpaDAmAM samAI jAya che. e girinI hAramALA Aje khaDI che chatAM enA gatakAlIna zairavanuM nAmanizAna paNa nathI rahyuM. yAtrAnA dhAma tarikenuM enuM mahatva jaLavAI rahyuM na hota to Aje tyAM bhAgye ja koI mAnavIne padasaMcAra thAta. bhaktithI kheMcAyelA hadaye Aje paNa yAtrA nimitte tyAM gamanAgamana karI, eka vAra bhUtakALanA UMDANamAM avagAhana kare che ane e kALanA nairavanI jhAMkhIthI AtmasaMtoSa anubhave che. kalyANakabhUminA nimittane ja e AbhArI che. astu. bhUta vartamAnanI ATalI samIkSA pachI zreNika putronA jIvanamAM ApaNe uttaravAnuM che. je kALanI ApaNe vAta karIe chIe te kALe magadha dezanA svAmI tarIke rAjavI prasenajitanA putra mahArAjA zreNikanI sarvatra ANa prasaratI hatI. e bhUpanuM bIjuM nAma biMbasAra ke bhaMbhAsAra paNa hatuM. teozrIne celaNa, dhAriNI, naMdA pramukha lagabhaga ATha rANIo hatI. abhayakumAra, meghakumAra, naMdISeNa, keNika ne halla-vihalla Adi putronI saMkhyA paNa dazakane vaTAvI jatI. e rAjaputrAmAMnA ApaNI kathAsaritAne vahetI rAkhavAmAM upayogI thaI paDe tevA mAtra pAMca ja che. anukrame ApaNe e darekane lagatI mukhya ane Avazyaka bAbato vicArazuM. cAlo tyAre zrI gaNezAya nama: abhayakumArathI ja karIe. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra. bhAskaredevanAM madhurAM lAgatAM kiraNe samayanA vadhavA sAthe uSNutAne dharavA lAgyA. janatAnuM saMkhyA pramANa paNa ati vadhI paDyuM. eka tarapha adhikArI varga ane potAnuM sthAna paNa prajJAsaMpannanI kakSAmAM che ema mAnato samudAya jyAre bIjI tarapha kevaLa kutuhaLavRttithI kheMcAI Avela agara "tamAsAne teDuM nahi " e ukti anusAra vinA AmaMtraNe padhArela janavRda. Ama janatArUpI mahAsAgaramAM vyavasthA sAcavavA haraphara karatA rAjyanA subhaTo e te sAgaranA pANI para laTAra mAratI nAnakaDI nAvaDIo sama dazya rajU karatA. se keInuM lakSya sAthesAthe AvelA kupayugala prati hatuM ane emAMnI keTalIka jihuvAo akTa svare bhASAvargaNAnA je pagalonuM AMdolana pragaTAvatI temAM kevaLa nirAzA ne hatotsAhano bhAsa thato. aho ! ATaATalA buddhisaMpannonA prayAsa nirarthaka ja gayA ne ! rAjakAjanA ati aTapaTIyA praznomAM jemanuM sAruM ya jIvana vyatIta thayuM che ane saMdhi-vigrahanI AMTIghuMTI ukelI jemanA keze paNa sapheda thavA AvyAM che evA A pradhAne, A divAno, kema Aje AzAdIpakane bujhAvI beThA che? temanI prajJAnuM ATalI hade taLiyuM dAkhavanAra Ajane keyaDe paNa ajaba gaNAya." tyAM to saMbhaLAya che ke-rAjavI biMbisAra paNa jabarA ! bApa karatAM beTA savAyA ! rAjagAdI para paga mUkatAM ja buddhinA akhatarA AraMbhI dIdhA. are! tevI zakti vinA magadha jevA 15 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 226 ] prabhAvika puruSo : mahArAjyanA svAmI banAya che ? ema na hAta te mRtyuzayyA para sUtelA mahArAjane kayAM putrA echA hatA ? paNa temanA mATe te vegavaMtI sAMDhaNIe doDAvelI. kharuM ja kahyuM che ke-- 6 tArAkI jyAtameM caMdra chupe nahIM, sUra chupe nahIM mAdala chAyA; ' are ! eka khaTakabAlAe te vAtanA meLa meLavatAM kahI nAkhyuM. ke-" bhAIe ! azva khelAvanArA ne zastronA dAva ramanArA kSatriyaku vAmAM AvI buddhipragalbhatA saMbhave ja nahIM; paNa ApaNA A navA mahArAjAe te paradezamAM bhramaNa karI, jAtajAtanI caturAi prApta karI che. are ! enAtaTanA eka zeThanI putrI sAthe gRhasaMsAra paNa mAMDyo che ane viSNukAnI prajJAsaMpannatA kANu nathI jANatuM ? " 6 AMgaLa kahIne mAMgaLa vAse, mAMgaLa kahIne mUla prakAse; bhUla jaNAya ta| kADhe hAMse, vaNika kaLAthI deva paNa nAse.' e tA suprasiddha vAta che. tarata ja eka jaNe TApazI pUrI. "vAta seA TacanA suvarNa mAphaka sAcI che. viNaka rANIne eka putra thayA che ane have TUMka samayamAM ja e mA-dIkarAne ApaNA rAjA ahIM khelAvI levAnA che. ' A kathana tarapha sheje eka paradezI jaNAtA yuvakanA kaNuM AkarSAyA. eNe jarA AgaLa AvI AjanI A medanI zene AbhArI che? e jANavA icchA pragaTa karI. pelAe javAba ApatAM jaNAvyuM ke " juo bhAi paradezI! pelA e kUvA che ne, emAMnAM ekamAM amArA rAjavIe ratnajaDita mudrikA nAMkhI che ane AjJA pharamAvI che ke kUvAmAM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [27] UtaryA vagara kAMThA para UbhA rahI e mudrikA kADhavI. je vyakti emAM phatehamaMda thaze tene mukhya maMtrIne adhikAra prApta thaze." UbhA UbhA lehInuM pANuM thavA AvyuM ane suraja paNa mAthe caDavA mAMDyo chatAM haju keI batrIzada te vijaya nathI meLavI zakyA, keTalA ya phAMphAM mArI gayA !" are emAM zuM bhAre kAma che?" mAMDa haju tAruNyanA prAMgaNamAM pravezatA e paradezInA zabdo zravaNa karatAM ja ghaNuM acaMbo pAmI gayA. ekAda jaNa te bolI paNa gayo ke-"A kaMI bALakanA khela nathI. bhalabhalA bujharge jyAM pAchA paDyA tyAM tArA sarakhA UgatA yuvakane gaja vAgaze ?" paradezI yuvAne dRDhatAthI javAba vALe ke "je buddhine ekahaththu ijArA apAye heta te nItikAne "vAra diti rAha" jevA sUtranI racanA karavAnI jarUra na raheta. jJAnaprApti vRddha, yuvA ke bALavaya para avalaMbatI nathI, paNa ene AdhAra te vyaktinA jJAnanA kSapazama para rahelo che." caturAIyukta vacanee paradezIno mArga mokaLo karyo. kUvA sanmukha pahoMcatAM ja rAjavInA akhatarA pAchaLanuM rahasya samajAyuM. bhAravaTa para "dhavale TeDe ghara kahI " jevA mAmika vacana lakhI janAra pitAnI buddhi mATe bahumAna jagyuM. khAlI kUvAmAM paDelI vIMTo, samIpamAM jaLathI pUrNa bIje kUve ane ubhayamAM jaLanI pherabadalI thaI zake tevI racanA jotAM ja yuvAne potAnI cejanA geThavI kADhI. anucara mAraphata lIluM chANa maMgAvI, barAbara vIMTI para goLa karI pheMkayuM. 1 jyAM suMdara ujajavaLa ToDA-ghare rahelA che tyAM mAruM sthAna che, arthAta rAjamahela mAruM sthAna che e eno artha che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 228 ] prabhAvika puruSa : mudrikA emAM cAMTI gai ke tarata ja tenA upara saLagatA agni phUM kayA, alpakALamAM ja tApathI e sUkA chANArUpe pariNamyuM, eTale tarata ja bAjunA kUvAnu pANI A kUpamAM vALatAM ja e chANu tarIne upara AvyuM. hajArA netrA jenA kArya prati eka sarakhu lakSya rAkhI rahyAM che evA te yuvAne temAMthI vIMTI kADhI rAjavI pAse jai temanA karamAM soMpI dIdhI. paradezathI Avela ane rAjyavahIvaTanI gUcA zuM cIja che ? ane kakko sarakhA paNu hajI jeNe kyo nathI evA A navayuvAnane zire, pUrva punyanA prAbalyathI ke aitpAtika buddhinA daza nathI, mukhyamatrIpaNAnA mugaTa janatAnA jayanAdo vacce rAjAe paherAvyeA. bhUpa zreNika A navayuvAnanI tejasvI buddhithI rAjI thayeA, eTalu N ja nahi paNa kudaratI enA prati ekAda aMgata saMbaMdhI heAya tevu vahAla ane chUTayu. enI AkRti ne mukhamudrA nihALatAM ja varSo pUrvenI ekAda smRti cakSu sAme ramavA mAMDI. tenAthI sahaja prazna pUchAyA ke- (6 vatsa ! tuM kayA nagarathI Ave che?" 99 mahArAja ! huM enAtaTathI AvuM chuM. " enAtaTavAsI dhanAvaha zeThane te tuM ALakhatA haiza. temanI putrI sunaMdA viSe tane kaIM mAhitI che ? '' 66 rAjas! e sarvanI sAthe to mAre ghara jevA saMbaMdha che. sunaMdAnA tejasvI putra e te! mAre jIgarajAna mitra che. mArAthI e vikhUTA rahI zakatA ja nathI. 27 66 " tA pachI, te tyAM ane tuM ahIM kema ?' d "nA re dharAdhipa ! e mArA mAtuzrI sunaMdA sahu ahIM Avela che ane sAme dekhAtA udyAnamAM ja utarela che. '' "teA cAla vatsa ! mane satvara emanA meLApa karAva. ,, Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [29] bhUpALa zreNika rAjakAjanI gADhI jaMjALamAM-pitAzrInA sRSTipaTa parathI cAlyA javAnA (maraNanA) zekamAM, snehanA Adya prasaMgane hRdayapaTa para avadhArela chatAM, e saMbaMdhamAM bAhAthI kaMI mAga niradhArI zakyA nahotA. anya kAryonA vamaLamAM e smRti tAjI thatAM na thatAmAM te vilIna thaI jatI. aho ! puruSajAti ja A bacAva zodhe che, strI jAti mATe bhAgye ja Avo ullekha thaI zake. enA hRdayamAM prItama mATenI prIti keTalI UMDAIe hoya che e mApavA keNa samartha che? e sneha pAchaLa rakatanAM zeSaNa karatAM ke dehanA balidAna detAM paNa nArIjAti pAchI pAnI karatI nathI e zuM ochA gauravano viSaya che? paNa "puruSapradhAnava" nA ghenamAM e samajAya che kharuM? magadhanA svAmI ! A rahyA mArA mAtuzrI sunaMdA." e vara karNapaTa para athaDAtAM ne UMcI najara karatAM hRdayavallabha zreNikane nirakhI, sunaMdAnA locana AnaMdabhArathI nIcA namyA. tarata ja gAlIcA parathI khasI jaI nAthane besavA sAru sthAna karyuM. nehanA tAramAM jhaNajhaNATI e to svabhAvathI ja hoya che ane emAM paNa yuvAnI agrabhAga bhajavatI hoya tyAre zuM kahevApaNuM rahe ? rAjA ke rANI te paNa daMpatI to kharAM ja ne ? vigIone varSo pachI saMga. e AnaMdanA darzana parasparanA nayanomAM thaI zake, bAkI e varNavI na ja zakAya-anubhavagamya che mATe ja. zreNikane sacivanI hAjarImAM emAM DUbI javAnuM vyAjabI na lAgyuM, tema sunaMdAnA milanamAM putranA darzana thayA nahIM eTale sahaja prazna karyo ke rANI ! kuMvara kayAM che? rAjamahAlayamAM javAnI DhIla thAya che. " javAba zuM hoI zake? kayAMya sudhI sunaMdA smita karatI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] prabhAvika puruSA : UbhI ja rahI. navayuvaka, are bhUpane mahAmaMtrI paNa mUkabhAve joI ja rahyo. zreNika bhUpanI mUMjhavaNu vadhavA mAMDI. 66 tyAM te ajAyabInA paDala cIrI avAja AvyA ke Apa kema evA savAla kare che ? sAme Ubhela che ane jenI sAthe Apa atre padhAyo che! e ja ApanA putra abhaya. " e zravaNa karatAM ja zreNika nRpanA AnaMdanA pAra na rahyo. putra ja nahiM paNa sAtheAsAtha buddhimattAnu mUrtima Mta svarUpa. e ja peAtAnA mahAmaMtrI ! sAnu ne suga Mdha maLyA tulya. athavA te meAsALa jamaNu ane mA pIrasanAra ! e harSane aMtaramAM samAvI abhayakumArane uddezI rAjavIe jaNAvyu ke-"yuvAna maMtrI ! kuMvaranA mitra tarIke eLakhAvI AvI chetarapIMDI karavAne aparAdha karavA badala mAre tArA saMbaMdhamAM vicAra karavA paDaze." pitAzrI ! emAM aparAdha jevuM zuM che? sAcA sudAnA deha judA chatAM hRdaya eka ja kahevAya che ane mAtAnAM hRdayamAM putra mATenuM sthAna evu nizcaLa hAya che ke te kadAca tenAthI dUra paNu hAya chatAM vastuta: dUra na gaNAtAM samipa ja kahevAya. A ma Mtavya nItivettAonuM hAvAthI bhAgye ja e pramANe vanAra aparAdhI lekhAya. " '' rAjagRhanI prajA mudrikAnA anAvathI taruNa yAne abhayakumAra prati sneha najare jotI thai hatI ja ane jyAre leAkavAyakA prasarI ke ' e taruNu tA mahArAja zreNikanA pATavI kuMvara che ! are! bhAvI yuvarAja che ane mahArAjA enAtaTa rahelA tyAre je NikaputrI suna MdA saha pANigrahaNa kareluM tenA buddhimAna putra che. ' tyAre te harSAtireka thaI paDyo. aMtaranA ubharAtA umaLakAAvaDe prajAe emanA satkAra karyo. rAjamahAlayamAM AnaMdamaMgaLa varatAyA. pitAputranA A jAtanA mAnabharyA meLApa e virala ja gaNAya. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [231] First in war, First in Peace; First in the heart of his people. upakta AMgla ukitane bhAva abhayakumAranA jIvanane gya rIte baMdhabesato Ave che. je kALanI vAta karI rahyA chIe e kALe bhAratavarSamAM vizAlApati ceTaka bhUpanuM rAjya nAnusUnuM nahatuM. nava mallakI ne nava lacchakI jAtinA aDhAra gaNarAjyamAM e jabaruM prabhutva dharAvatuM hatuM. Ama chatAM magadhanI kIti ane khI hatI. rAjagRhIne mAna ane yazagAthA dUra dUra sudhI patharAyelAM hatAM. emAM rAjavI zreNikane rAjyakALa mukhya bhAga bhajave che ane ene ghaNokharo yaza putrane maMtrI evA abhayanI kAryadakSatA ne vyavasthita rAjyanItine AbhArI che. mogala sAmrAjyane suvarNakALa jema mahAna akabaranA samayamAM daSTigocara thAya che tema magadhanuM kIrtikendra biMbisArane rAjyakALa che. akabaranI pratibhAmAM maMtrI bIrabala Adi keTalAkanuM niSThApUrvaka bajAvAyeluM kArya UDIne AMkhe vaLage che tema zreNikanRpanI pratibhAmAM maMtrIzvara abhayanuM kArya jaNAya che. buddhi, kaLA-rAjyakozalya kiMvA AMTIghuMTInA praznomAM abhayamaMtrI ane bIrabalane prabhAva samAna kakSAe Ave che. ubhayanA jIvana sAthe saMkhyAbaMdha AkhyAyikAo buddhipragalabhatAnA camakArA darzAvatI joDAyelI che. atre ene vistAra na karatAM e saMbaMdhI keTalIka UDatI noMdha laI keTalAka arthasUcaka IsArA karI AgaLa vadhIe. vaNikatanayA sunaMdAne e putra rAjA-prajArUpa zRMkhalAne jeDatA madhya ekeDArUpa hato. laDAI ke suleha e ubhaya prasaM. gomAM zreNikanRpane putra abhayanI salAha ati agatyanI thaI paDatI. enI ja daravaNue magadha kIrtivaMtuM banyuM hatuM ane zreNika rAjA Isita kAryo ni:zaMkapaNe karI zakyA che. Ama Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 23ra ] prabhAvika puruSo : chatAM prajAne nathI to veThavI paDI ApadAo ke nathI te bharavA paDyA bhArI kara-verAo. enuM kAraNa paNa niSNAta mahAmaMtrInA kArabhAranI kuzaLatAmAM ja samAya che. prabhu zrI mahAvIra enAmAM samakitane saDasaTha prakAramAMnuM prathama daDhapaNuM dAkhave che, arthAt zraddhAnA cAra damAM pahele bheda abhayakumAramAM daDha hato. zAstrakAra enI buddhine dIrgha dazitAvALI batAve che ane vAta paNa sAcI che. tarkazakita ke bhAvi avalokana ke hAjarajavAbInA saMkhyAbaMdha prasaMgo maMtrI abhayanA caritramAMthI udbhUta karI zakAya tema che. prajAne game te aTapaTo prazna ke guMcavAyelo keyaDe abhayakumAranI AMkhe caDatAM ja UkalI jato. prajAnA dilamAM enuM prajJAsaMpanna tarikenuM sthAna mudrikA prasaMge ja sthapAyuM hatuM. vicAra karatAM abhayakumAranI prazasti hanumAnanA pucha mAphaka laMbAvI zakAya, paNa prAcIna kALanA rAjavI zAMtanu ane bhISmapitAnI jhAMkhI karAvato ekAda prasaMga joyA vinA AgaLa na ja vadhAya. zreNika rAjane rANIo eka karatAM vadhu hatI ane putra dazaka vItAvI jatA, paNa emAM mAtra ekalA abhayanuM ja sthAna ane myuM hatuM. e putra uparAMta mitra ne svAmIniSTha sevakane bhAga bhajavato. pATavI kuMvara chatAM nathI eNe yuvarAja padavI bhogavI ke nathI eNe rAjagAdI lIdhI. pitAnI kAmanApUtimAM paNa eNe aMtaranA mitra jevuM kArya banAvyuM che. piotAnI mAtAnI bhakti eNe vimAtAone duthiIne ke temanA prati UNapa yA bhedanIti rAkhIne darzAvI nathI. rAjavIne ekAda vAtano meha ke manoratha thA ke abhaya putra che e vAta visarI jaI tarata ja tene kahevA e deDI jatA. kadAca mayadAnuM baMdhana naDatuM, to abhaya paNa putranA hakkathI nahi to maMtrInA adhikArathI jANuM leto ane jANyA pachI e game te bhege, are! jIvanA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [233] jokhame paNa pUrNa karato. emAM svajIvanasArthaktA yAne pharaja samajato. bhISmapitAe pitAnA sukha arthe AjIvana brahmacarya svIkAryuM. abhayakumAranA jIvanamAMthI spaSTa evuM to nathI dekhAtuM chatAM emaNe rAjagAdInA dehane lAta mArI, saMsAranI vAsanAone tyajI daI, saMyama svIkAryo e to khulluM ja che. ceTakarAje magadhanA rAjakuLamAM pitAnI putrI ApavAmAM hINapa joyAnI vAta jyArathI zreNikanA kAne AvI tyArathI ja enA manamAM vizAlA sAme praka5 janmyo hato ane jyAre tApasI mukhe ceTakaputrInA rUpa-lAvaNyanI vArtA zravaNa karI tyAre te koI paNa jokhame e madAMdha bhUpanI kanyAne paraNavAne manasUbo karyo hato. paNa sattA ane sainyamAM caDhiyAtA baLavALA ceTaka sAme mAthuM ucakavuM e ochuM jokhamakAraka na hatuM, tethI keTalIya vAra e manovedanA manamAM ne manamAM ja samAI jatI. paNa apamAnane DaMkha kSatriyaputrathI sahaja nathI bhUlAto. emAM vaLI rUpakathAne vega maLyo eTale pracaMDa tAlAvelI janmI. abhayakumAra sudhI e vAta pahoMcI. " zrI gaNezAya nama: " e maMgalika kAryanA maMDANanuM Adya sUva. ceTakarAja sAme baLathI nahiM to kaLathI vijaya prApta kare e mahAmaMtrIpaNAne prathama kAryAraMbha. e mATe sArthavAhanA veze vizAlAmAM jaI, rAjyamahAlaya najIka vanI, suceSTAne zreNika prati nehavaMta karavI, suraMga khodAvavI, zreNika bhUpane meLApa karAve, alaMkArane karaMDaka levA suNAnuM javuM ane celaNane laI zreNika bhUpanuM suraMga mAge palAyana thavuM, e veLA sulasAnA batrIza putrenuM ekI sAthe maraNa thavuM vigere goThavaNamAM abhayakumAre guptapaNe kAryadakSatAthI lIdhelA kAmathI bhAgye ja jainasaMtAna ajJAta hoya. eTale e saMbaMdhI vadhAre hakIkata ceTaka bhUpanI kathAmAM Apela che. X Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 234 ] prabhAvika puruSA : Birds of the same feather fly together. saMdhyAnA oLA patharAvA mAMDyA hatA. sImamAM sArA ya divasa aMga teADI mahenata karanAra ne dhULamAMthI dhAnya pedA karanAra, vaLI jagatanA tAta tarIkenuM biruda dharAvanAra kheDUtagaNu pAtAnA vahAlA maLo sahita nagara tarapha praphulla vadane pAcheA pharavA mAMDyo che. kArIgara ne majUragaNunA nAnakaDA samUhA ahIMtahIM vAtA karatAM, divasanI kamANInA AMka kADhatAM, temaja AvatA dina mATenI kAmagIrI niradhAratAM daSTigeAcara thAya che. ekAdA khUNAmAM mAchalA ne naTakhaTa tarike prasiddhi pAmelA mAnavIenI maMDaLI bhegI maLI alakamalakanI vAte-kavA zRMgapUvihIna AkhyAyikAonA pravAhamAM meAja mANI rahI che. tyAM sahaja eka suMdarAkRti ne vicitra veSa-sajjita vyaktie ajAyabI pamADe tevI vArtA kahevAnA Ara Mbha karyo. saiA e prati kAna mAMDI rahyA. " jenA pratyeka gAtrA cAvanAvasthAnA taravarATathI gulAkhanI kaLI samA khIlI rahyAM che ane jene caherA nirakhatAM bhalabhalAnA mana mugdha thAya che, vaLI jenA aMga para alakArA paNa ucita rIte paherelAM hAvAthI ze|bhAmAM vRddhi kare che evI eka taruNI, caMdrajyAhnAnA ajavALAmAM, lagabhaga madhya nizAkALa thavA AvyeA che tevA samaye, hAthamAM pUjanasAmagrI sahita vastIthI dUra nirjana pradezamAM ekalI cAlI jAya che. vinA reAkaTAke, rca mAtra gabharATa ke bhIti vagara haMsagatie AgaLa vadhe che. tyAM acAnaka cAra cAra sAmA maLe che. zukanamAM ja AvuM suMdara bhakSya maLavAthI temanA AnaMdane pAra rahetA nathI. jaldI dAgInA utAravAnI hAkala paDe che. paNa are! A zuM? jarA paNa bhaya vinA, taruNI namra Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : - [ 135 ] svare kahe che ke -"bhAIo ! A dAgInA jarUratamane UtArI ApIza, paNa mArI pratijJA pUrI karIne pAchI AvuM eTalI dhIraja tamAre dharavI ghaTe. kRpA karI enuM svarUpa sAMbhaLo. kanyA avasthAmAM hatI tyAre manapasaMda vara meLavavA huM bagIcAmAMthI gupta rIte phelai lAvI kAmadevanI pUjA karatI hatI. ema karatAM eka vAra mALInA hAthamAM pakaDANuM. meM ene kharekharI vAta kahI dIdhI, eTale teNe mArI pAsethI paraNIne sAsare javAnI prathama rAtrie maLavAnuM vacana laI mukta karI. Aje zvasura-gRhapravezane prathama dina che. pati saha prathama vArtAlApa karI, mArI bAlyakALanI vAta jaNAvI, vacanapUrti arthe AjJA meLavI huM mALInA AvAsa tarapha jaI rahI chuM. hAla mane A sthitimAM javA dyo. pAchA pharatAM A sarva dAgInA ApIne ja huM ghera pAchI pharIza. mArA vacanamAM vizvAsa rAkhe." sAdI ne sIdhI vAtathI eronA dila pIgaLyA. taruNuM AgaLa vadhI. thoDuM aMtara kApatAM ja rAkSasI mAnavane bheTe tha. ene paNa khAI javAnI moja mANavAne manoratha thaye, chatAM taruNI mukhethI sIdhuM ne sarala khyAna sAMbhaLyuM tyAre pAchA pharavA sudhI thobhavAnuM munAsiba dhAryuM. Ama madhyarAtri thatAM mALInA AvAsanA kamADa ThekAyA. jenI smRtimAM pupara bALAnI pratijJA lavaleza sarakho paNa bhAgye ja saMgharAyela che evA mALIe dvAra UghADatAM ja eka samayanI pelI mugdha kanyAne pitAnI najara sAme patigRhethI AvelI ane pratijJA pALavAne utsuka joI. varSo pUrvenI vAta yAda AvI. mazkarImAM bolAyela akSara gaMbhIrarUpe pariNamyA nihALI mALInI nidrA te UDI gaI, paNa sAthe sAthe aMtarane daravAjo paNa UghaDI gayuM. taruNuM pratye eka dIkarI jevo sneha Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 236 ] prabhAvika puruSo : pragaTyo. vacana pALavA arthe teNIe kheDelA sAhasa ane emAM patie pUrelA sUrathI e mugdha banyA. teNe vastra-dAgInAnI sArI bheTa ApI teNIne pAchI vidAya karI. A taruNunuM hRdaya A jAtanA satkArathI thanaganI UThayuM. "sAcane AMca nathI AvatI" e vacana pratinI zraddhA baLavattara banI. paNa Azcaryane sUrya madhyAhane to tyAre pahoMcyuM ke pAchA vaLatAM rAkSasa tema ja cAre taraphathI paNa kadarthanA pAmavAne badale mAjaNyA bhAI je satkAra thaye ane vadhArAmAM sAsaravAso maLe. te pote paNa AnuM kAraNa kapI zakI nahIM. saraLahRdayI tavaMgInA darzane A kaparA mAnava aMtaramAM paNa ujAza pragaTAvyA. e zubha zakune teone dhAryA karatAM ati ghaNuM prApta thayuM. teoe jyAre sAMbhaLyuM ke-mALI jevo puSpaparIkSaka mahoMmAM Avela keLiyAne vinAcAkhe javA de che, are ! suvAsita kusumane vagarathe pAchuM pherave che! ane uparathI paherAmaNI Ape che to zuM teo tenAthI adhama che ke-A umaMgabharI yuvatInA mArgamAM kAMTA khaDA kare ! jIvanane khAruM banAve ! ema bane ja nahIM. enAthI adhika satkAra karI dhasuragRhe javA devAmAM ja temanI zobhA che. emAM ja daiva rAjI rahe. Ama satyanA prabhAve judA judA aMtaramAM kaI aNakalapelA bhAva pragaTyA ane A navAvanA laI gayA karatAM ati ghaNuM samRddhi sAthe hasate mukhaDe pAchI pharI, svapatinA netra sAme khaDI thaI. sarva vyatikara yathArtharUpe jaNAvyuM. ' baMdhuo ! mArI A camatkArI kathA parathI tamo sarvane mAre prazna che ke emAM vadhAre parAkrama koNe dAkhavyuM ? arthAt pati, cara, rAkSasa ke mALI e cAramAMthI konI sahRdayatA vadhu prazaMsApAtra lekhAya? Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAre [ 237 ] Ama pUrNAhutinA ghaMTa vagADIne ekITaze zrotAo prati te mITa mAMDI rahyo. 'muMDe muMDe matiminnA' e vAkyAnusAra ane 'yathA piMDe tathA vahmAMDe ' jovAnI vRttiothI dArAi, keTalAke Honey Moon yAne samAgamanI prathama rAtrie vyavahAra tathA dharma--nItinI maryAdAne vaTAvI janAra patinI sAhasikatA vakhANI, keTalAke mukhamAM Avela bhakSya tyajI denAra mALIne prazaMsApAtra lengeA, gheADAka rAkSasanI prazasti gAnAra nIkaLyA ane eke tA cArane ja dhanyavAda ApyA. parasparanA matavyAnI carcA karatAM saivikharAyA. kathA karanAra vyakitae cAraprazaMsakanuM kAMDu pakaDI, jarA dUra lai jai, rUvAbathI kahyuM: " are adhama ! AmavRkSanI karIe te ja taphaDAvI che ne ?' cAra- kema re ! vArtAnA rasamAM--taruNInA nAdamAM dIvAne tA nathI banyA ne ? vacamAM kerIonI vAta kayAMthI lAvye hajI vasaMtanI itizrI thayA vinA grISmanAM Agamana kevA ? " . abhaya--" ekatA karI cArI, have karavI zirorI; paNa mane pIchAnI le eTale Ape|Apa samajAze ke kathAkAra vyakti anya kAi nahi paNa magadhanA svAmInA mahAmaMtrI abhaya che. kathAnA nimittathI eNe cAra pakaDI pADyo che." maMtrIzvaranuM nAma zravaNu karatAM ja dIvAnA kahenAra pAte ja eraMDIyuM pIdhela jevA anI gayA. garamInA pArA ekAeka UtarI gayA. gunhA karanAra je gabharAmaNa anubhave ane bhAvI viTaMbaNAthI dhrUjI UThe tevI enA dehanI sthiti thai. sattAavAja chatAM premALa vANIthI maMtrIe jaNAvyu - "tAre gabharAvAnI jarUra nathI, manuSyamAtra bhUlane pAtra che; tethI ja Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [238] prabhAvika puruSo : To err is human yAne manuSkA viramazITA jevI uktio pracalita banI che, chatAM kharekharuM vRtAnta kahIza to tArA jIvane jokhama nahIM thavA dauM. vArtAmAMnI navayauvanAnI jema "satya" para bharoso rAkhI gunho kabUlI le. "satyameva jayate" e vAkya trikALAbAdhita ja che. sArA ya rAjagRhamAM e eka ja udyAna evuM che ke jyAM sadeva chae RtunAM phaLa nIpaje che. emAM vasanAra paTarANuM vizAlApati mahArAjA ceTakanI putrI celaNuM satI che, enA nimitte daivI-sahAyathI A udyAnanA maMDANa thayA che. satata jyAM cokIpahere rahe che tyAMthI kerIo lAvavAnuM tAruM sAhasa paNa kALInAganA mukhamAM hAtha nAMkhavA jevuM ja gaNAya. enI pAchaLa mane to vidyAnI madada ane kaI khAsa yuktinuM anumAna thAya che. AvI nAnI sarakhI cIja sAru pAke cera A jAtanA baLatA agnikuMDamAM na kUdI paDe." maMtrIzvara ! Apa vayamAM bhale nAnA ho paNa prajJAbhArathI namelA yAne vRddhanA anubhavane paNa Takkara mAre tevA che. hajArene chakakaDa mArI, adyApi keInA paMjAmAM na AvanAra, tathA salAmata rIte jIvanazakaTa vahana karanAra huM Aje tamArI cuMgAlamAM sapaDAye chuM te eka ja kAraNathI-mArI garbhavatI priyAne AmraphaLa khAvAne dehada thaye. e aNapUryo kema rakhAya ? eTale ja anAminI vidyAnA jore gaDha bahAra rahI, vRkSane namAvIne udyAnanA AmravRkSa parathI meM kerIo meLavI. cokIdArane enI gaMdha sarakhI paNa na AvI ane keTavALane gaja paNa na vAge. mAnasazAstranA abhyAsI tame je na maLyA hota to e vAtano paDade ATalo jaladI na UghaData. have cAhe te mAre yA jIvADe. A ja sAcesAco vyatikara che." uparane banAva vArtAnA cAlu pravAhane sahaja jeDI de che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [239] celaNuM prati daDha prema dharAvanAra zreNikabhUpane sakhata rakSaNa vaccethI AmraphaLa gayAnuM dukha vizeSa lAgyuM. rAjAnI AMkhamAM dhULa nAMkhIne vastu prApta karavI e azakya ja gaNAya, tyAM to vinaMti ja zobhe. A banAve bhUpALano gusso vadhArI mUkyo. corane pakaDavA mahenata karI chatAM eno patto na lAgavAthI AkharI payagAma AvyuM abhayanA zire ke " game tema karI corane pakaDI lAve, nahiM to tenI zikSA tame sahana kare. " UMcA Asana sAthe ja bhArI javAbadArI lakhAyelI che. e krama anAdi che. corano patto maLyAnuM sAMbhaLatAM ja magadhezano kepa vadhI paDyo. maMtrI nivedana kare te pUrve cArane phAMsIne mAcaDe caDAvI devAno hukama thayo ane e sAme harapha paNa keNa uccare ? sAzAmajo di nApA, saraDhava mukti sarvatra aMdhakAra hoya tyAM buddhimAna kiraNa pheMkI zake, kemake * Knowledge is power '249191 al fetite as JET e TaMkazALI vacana che. abhayakumAre hiMmatapUrvaka rAjA pAse AvIne namratAthI uccAyuM: "mahArAja ! A AmraphaLano cora." zreNika-"ene zikSA karavAno hukama apAI gayo che. emAM khUda tArA AgrahathI paNa pheraphAra na karavo e mAro nizcaya che. mArI AMkhe pATA bAMdhI janArane mAre sakhta naziyata karI prajAmAM dhaDe besADavA joIe. e samaye gunhAnuM pramANa nathI jevAtuM, paNa AsapAsanA saMjoga jovAya che." abhaya-"svAmina! e badhuM sAcuM, paNa e vyakti pAse rahela vidyA to grahaNa karI tye; nahitara ceranA mRtyu sAthe vidyAnuM paNa mRtyu thaze. " zreNika-"to pachI vilaMba na kare. jhaTa lAvo ene ahIM. paheluM kAma e ja karo. " Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] prabhAvika puruSa : cAre Asane birAjela rAjavIne vAraMvAra vinAminI vidyAne pATha saMbhaLAvyA, paNa rAjavInI smRtimAM zabda keme karI sthira thayA ja nahIM. eTale nRpane enI dAnatAmAM vahema paDe. tyAM to abhayakumAre dhyAna kheMcyuM mahArAja ! vidyAnuM grahaNa to vinayapUrvaka thAya. vidyAgurune ucAsane besADI Apa sAme birAje to ja vidyA zikhI zakAya. vinaya vinA vidyA maLe nahIM e vAta Apa samajo to cho ja." jyAM A pheraphAra thayo ke a85 kALamAM vidyA kaMThAgra thaI gaI. rAjAnI garaja sarI eTale sevakane temanI AjJA yAda AvI. teo bolyA-"cAla bhAI cora ! AgaLa thA." abhayakumAra bolI UThyo-"sabUra kare. mahArAja ! vidyAgurune kaMI dakSiNA ApI ke khAlI hAthe vidAya kare che ? devagurunA darzana khAlI hAthe zene. vidyAdAtA guruno upakAra kadI paNa na ja visarAya." rAja-"to pachI Apa sonAmahoro ne jaladI patAvo kArya. kayAM sudhI hukama aNabajAvyo rahe?" abhaya-"jyAM jIvananuM astitva nathI rahevAnuM tyAM sonAmahero ApavAthI zuM ? e karatAM te jIvanadAna e ja zreSTha dakSiNA che. gurunuM sthAna avadhya ja lekhAya. " Ama yuktithI nRpane roSa ThaMDo pADyo ane ceranuM kArya sadhAyuM. jJAnanuM gaurava svIkArI zreNika bhUpALe corane sonAmahAranI bheTa ApI vidAya karyo. abhayakumAranI buddhie carano jIva bacAvyA, eTaluM ja nahiM paNa mAnasazAstranA abhyAsIe AmraphaLanI corI jevA to kaIka keyaDA ukelyA. eka rAMkanI dIkSA sAme AMgaLI cIMdhanAra vargane dhananA traNa DhagalA karI, je AjIvana TADhA pANIne na aDake, je A Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : * [ 241 ] jIvana agnine upayoga na kare, athavA to je AjIvana brahmacaryavrata svIkAre tene senAmahorane akeka Dhagale ApI devAnI jAherAta karI, ema karavAmAM samAyela amApa AtmabaLanuM janatAne bhAna karAvI rAMkanI dIkSA e kevaLa udarapUti arthe nahotI e sAbita karI dekhADyuM. ane sAthosAtha enI pAchaLa rahela tyAga nA darzana paNa karAvyA. X padhAre, padhAre, maMtrI mahAzaya! ATalI moDI rAtrie Ape jAte padhAravAnI tasdI kema lIdhI? evuM te jarUranuM zuM kAma AvI paDyuM?" abhaya-"rathavIrasiMhajI! khAsa kAma vagara huM Apane tasdI ApuM ja nahIM. ekAeka mahArAjAne zarIramAM sakhata pIDA upaDI che. vaidyarAjanuM kahevuM che ke eka TAMkabhara mAnavalejAnuM mAMsa lAvavAmAM Ave to A gahana vyAdhine pratIkAra thaI zake. Aje savAranI beThakamAM Ape ja mAMsane sastuM dazAveluM tethI prathama huM ApanI pAse ja doDI AvyA. mArI mAgaNI satvara saMtoSI mane chUTo karaze ke jethI jaladI mahArAjAno upacAra thaI zake." mahAmaMtrI! meM mAMsa soMghu gaNaveluM e sAcuM paNa mArA kALajAnuM TAMkabhara mAMsa ApIne huM jIvato kema rahI zakuM? mATe kRpA karI mAruM A najarANuM svIkAre ane mane mukta kare." eTaluM kahI rathavIrasiMhajIe sonAmahoranI eka thelI maMjUSAmAMthI maMgAvI maMtrI sanmukha dharI. nirAza vadane pAchA pharavAnuM hoya tema e thelI pitAnI sAthenA paricArakane soMpI maMtrI dAdara UtarI gayA ane turata ja zibikA bIjA bhAyAtanA prAsAda tarapha levarAvI. 16 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra42 ] prabhAvika puruSe : dIlipasiMhajI te zreNika bhUpanA khAsa suhada hatA. bhAgye ja emanI hAjarI vinA eka paNa mRgayA karavA mahArAjA nIkaLyA hoya. mAMsa AsvAdananI lahejata veLA dIlipasiMhanI vANu chUTathI nAcI UThe. e samayanuM varNana sAMbhaLatAM ja kavinI paMktimAM e mahAzayane mUkavAnuM mana thAya. ahIM paNa TAMkabhara mAMsanI mAMgaNI zravaNa karatAM ja, AvakAra samayanA hasatA mukhaDA para ekAeka viSAdanI kAlimAM patharAI gaI. vadana dIna banyuM. "kaI paNa rIte-e sAru managamatuM najarANuM laIne paNa-anya koIne zodhI lyo ema acakAtA-acakAtA ucAyuM." maMtroja tyAMthI paNa thelIo ucakAvI, bhramara mAphaka eka puSpa parathI bIjA puSpa para ane tyAMthI trIjA puSpa para ema mahArAjA zreNikanA keTalA ya sAthIo ane salAhakAronA nivAsamAM pharI vanyA. kALajAnAM mAMsa nimitte saMkhyAbaMdha suvarNa mahAre yukta thelIorUpI rasa cUsyA. Ama chatAM "sarva padArtho karatAM mAMsa sastu che " evI baDAza hAMkanAra eka paNa bhAyAte TAMkabhara mAMsa kApI na ApyuM. sarvane svajIvana vahAluM lAgyuM. bIje divase jyAre darabAramAM beThaka maLI tyAre mahArAjA zreNika te sAme rAkhelI pATa para thelIone gaMja nirakhI, AbhA ja banI gayA. ghaDIbhara lAgyuM ke " mahAmaMtrI abhaya Aje ni:saMdeha gAMDa banI gayuM che. te vinA A jAtanuM pradarzana racAve!" tarata ja AvezamAM AvI jyAM kAraNa mATe prazna karavA mukha khole che tyAM te abhayakumAranA zabdo kAne paDyA "mahArAja ! gaIkAle Ape sarva bhakSya padArthomAM mAMsane seMghuM TharAveluM paNa kharekhara tema nathI. Apa najara sAme joI lyo, sonAmahene A rAzi mAtra eka TAMkabhara Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [243] mAMsanI kiMmatanA badalAmAM prApta thayela che. have nirNaya kare ke mAMsa sadhuM ke meM ?" zikAradvArA paranA prANu apaharaNa karI rasanAIdriyanI lupatAmAM rAMka bAMdha athavA rAMka prANIo para prahAra karI vIratAnA baNagA pheMkavA e saheluM che, paNa jyAre potAnA jIva para Ave che tyAre ja jIvana kevuM mIThuM che ane maraNubhaya ke duHkhada che eno sAco sAra samajAya che. sRSTitaLa paranA nAnA moTA dareka AtmAne jIvana mAruM che. sarvane jIvavAnI AkAMkSA ja vate che, tethI ja mAramavata parvamUy, ca: pati ra parata ema kaheluM che. e sUtra hadayamAM dhAraNa karAya to mAMsa jevI meMghI kaI vastu nathI e vAta sahaja samajAya, mRgayAno chaMda ApoApa osarI jAya ane niraparAdhI jInA mAthe jhajhUmI rahela bhayaMkara maraNubhayarUpI vAdaLa vikharAI jAya. zreNika-"abhaya! kharekhara te Aje mArA netro khelI dIdhA che. garbhavatI haraNInA kemaLa garbhe mAruM aMtara valovI nAMkheluM. e veLA puna: "AvuM nahIM karuMevA pariNAma paNa thayelAM. cetanayAne e mATe upadeza to cAlu ja che, paNa A mitramaMDaLInI preraNA ane jillA para caeNTI beThela svAda-mane e chaMdamAMthI mukta nahotA karI zakyA. tArI TAMkabhara kALajAnAM mAMsa arthenI prayuktie mArA aMtarane paDade cIrI nAMkhyo che, tethI kAyamane mATe mAMsabhakSaNa choDavAnuM "paNa" huM grahaNa karuM chuM." abhaya-"te pachI nekanAmadAra e niyama paramAtmA zrI mahAvIradevanI sAkSImAM ja lyo. e mahAsaMtanI zItaLa chAyAmAM svIkRta karela pratijJAmAM khalana thavAno prasaMga ja na uddabhave. sAthosAtha garbhavatI mRgalIne pApanuM prAyazcitta paNa mAgajo. sIdho rAha to "baMdhasamaye citta cetIe re, ze udaye saMtApa?" Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] prabhAvika puruSa : e vAkayamAM samAyA che, chatAM pApa thayuM na thayuM thanAra nathI, eTale have AleAcanA karavI e ja eka mAtra mArga che. ' maMtrIzvaranI buddhimattAnuM A udAharaNa saMgrahavA jevu che. e pachI ja zreNikanrupanA jIvananA anerA palaTA thayA. e kathAprasaMga lAMbe hAi cAluM viSaya sAthe aprastuta che. bAkI zAstrakArAe teA kacyuM che ke-- " jJAnacAritrahIno'pi zrUyate zreNikaH kila / samyagdarzana mAhAtmyAt, tIrthakRttvam prapatsyate // e zlAkanuM bIja uparAkta banAvamAM che. prabhumukhathI ahiMsAnuM suMdara svarUpa sAMbhaLI, jIvavadha pAchaLa rahela mahApApanu vaNuM na vicArIne ja zreNika mahArAja prabhu zrI vIranA ananya bhakta banyA. aDaga zraddhAdhara tarIke deva, dAnava ane narasamUhamAM gaNAyA-jainazAsananA sthaMbha thai paDyA. e jIvaMta zraddhAe devatAi hAra apAvyA, enI prAptithI rANI celaNAne harSoMnada thayA ane akasmAta te cArAi jatAM jakharA sakSeAbha paNa pedA thayeA. cAranI tapAsanA bejo phrIpharIne Avye maMtrI abhayanA mAthe. cAlAka prajJAvaMtanI prajJA e arthe aneiza kharacAtAM paNa gunhA aNuUkalyA rahyo. sAta dinanI aMtima avadhine chaThTho sUryAsta AthamI cUkaye, AvatI kAla e tA pAkhI. dharmajJa maMtrI e dine pauSadha na mUke. vyAghrataTinyAya jevuM. pauSadha pArIne AvatAM ja kyAM tA hAra magAvavAnI agara teA mRtyunI bheTa karavAnI AjJA chUTavAnI. nyAyanI tulA nathI jotI khApa dIkarAne ke nathI pADatI bheda rAyarakanA. ' rIjhavavA eka sAMi kivA dhame karma ThelAya ' e sUtrane sadhiyAro lai mahAzaya abhaye paiASadhazALAmAM pravezI ATha paheAra sudhI sakaLa jIvarAzine 6 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : * [245] abhaya ApyuM, eka dinanuM zramaNatva svIkAryuM. sAthe ja pote saMsAramAM che kivA maMtrInA oDhA para che e vAta visArI mUkI, kevaLa dharmadhyAnamAM mana pareLyuM-dhyAnamAM nizcaLa thayA. AtmavizvAsa keI anerI vastu che. kaTokaTInA samayamAM paNa e para cokaksa palANa mAranArane javalle ja nirAzAnI AMdhimAM aTavAvuM paDe che. ghaNuMkharuM te duniyAmAM vijayazALI AtmAonI prazastio ja dhAryuM che ane e prazastiomAM naMdhane lAyaka thanAra, Atmateja para mustAka rahenAra AtmAenA ja udAharaNa jaDavAnA. devatAI hAra ceranAra jIva enI pAchaLanI sakhata tapAsathI akaLAI UThyo. abhayanA hAthamAM e kArya suprata thayAnuM jANatAM ja enA hAMjAM gagaDI gayA. guptapaNe hAra tene pahoMcato karavAnI taka jovA lAgyA. hAra maMtrInI najare caDe chatAM potAno pIcho pakaDI na zake e irAdAthI pAkhInI rAtrinA aMdhArA patharAyA pachI, upAzrayanI bahAra kADhyotsarga dhyAnamAM ekAgra banela AcAryanI keTamAM hAra paherAvI coranAra vyakti adRzya thaI gaI. saMdhyA AvazyakathI paravArI upAzrayanA kamarAmAMthI guruzuzraSA arthe bahAra paga mUkatAM ja prathama ziSya pele hAra je. tarata ja tenuM citta rAjaAjJAnA vamaLe caDyuM ne gurudevanA zire maraNAMta bhayanuM cakra bhamatuM bhALyuM. prathama prahara pUrNa thatAM ja te ziSya pAcho pharyo ane upAzrayamAM pravezatAM naidhikInA sthAne bhayaM vate" e zabdoccAra thaI gaye. abhaya-"munizrI ! saMsAranA baMdhanane sApa kAMcaLIno tyAga kare e rIte tajI denAra mahaMta! Apane bhaya ke?" - munizrI-"mahAmaMtrI! mane saMsArIjIvananI smRti tAjI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] : prabhAvika puruSo thavAthI mArAthI utAvaLe e prasaMganA anusaMdhAnamAM " bhayaM vartate " zabdano uccAra thaI gayo." auSadhAvasthAmAM rahela maMtrIzvare pUchavAthI saMsAra jIvanane eka prasaMga munie kahI paNa dekhADyo. Ama dareka prahara pUro thatAM ne zikhyAnI badalI thatAM banavA mAMDayuM. atibhaya, bahubhaya ane mahAbhaya varte che-evA uccAree rAtrinA cAra prahara pUrA karyA. e para bhinna bhinna mukhe, vividha rasa jamAvaTabharyA vRttAnto sAMbhaLIne maMtrIzvare rAtrinA kalAke dharmajAgarikAmAM vyatIta karyA. kathAnakanA jijJAsue e mATe "muni paticaritra'mAM DokiyuM karavuM kiMvA "abhayakumAra caritra" ke "zreNika rAjaprabaMdha " vilakavA. prAta:kALanA skRtijanya kiraNe patharAtAM jyAM maMtrI abhaya rAIpratikamaNathI paravArI guruvaMdana nimitta varaMDAmAM padasaMcAra kare che tyAM to gurujInA kaMThamAM pele devatAI hAra dRSTigocara thayo. tarata ja enA manamaMdiramAM ziSyoe gurunI zuzraSAthI pAchA pharatAM uccArelA bhayanA guMjanamAM bIjarUpe kaI cIja hatI tene sahaja khyAla AvyA. bhayanI philasUphI samajAvavA arthe racela bhAge samI jIvana kathAonA bhaya karatAM gurukaMThamAM rahela "hAra" ja vadhu bhayaMkara lAgyo hato ane eNe ja nigraMtha sAdhuone mukhe "bhItisUcaka zabdaprayogo karAvyA hatA. e vAta dIvA jevI spaSTa maMtrIne jaNAI. viSadha pArI, hAra grahaNa karI, abhaye sIdho darabAragaDhane mArga lIdhe ane zreNika mahArAjane hAra seM. Ama "dharmathI karma ThelAya" e ukti sAcI paDI. maMtrIzvaranI prajJAe AvA te kaMI kaMI camatkAre dAkhavelAM che. meTA ADaMbarathI jabarA sainya sahita caDI Avela caMDa * A caritra ApaNuM sabhA taraphathI chapAyela che kiMmata mAtra be AnA. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : * [247] pradyota bhUpALane rakta reDyA vagara enA maMtrIomAM bhedanItinA AMdolana janmAvI pAcho bhagADyo hato ane vadhArAmAM ene keTaleya asabAba hAtha karyo hato tethI ja kahevAmAM AvyuM che ke buddhiryasya balaM tasya, nirbuddhestu kuto balam ? / vane siMho madonmattaH, zazakena nipaatitH||1 / / "arere ! A mArInA upadravathI to trAhI trAhI thaI gayA. divasa Uge ne jotajotAmAM saMkhyAbaMdha AtmAo paraloka prayANa karI jAya ! meM ghaNuM ghaNuM yuddho kheDI nAMkhyA che, mArI cakSu sAme lohInI nadIo vahetI joI che, maraNakAMThe paDelA sainikonA Artasvare sAMbhaLyA che, samarabhUminA sapATe caDhavAthI keIna zira to keInA hAtha paga, te koInA vaLI anya gAtro chedAI javAthI kevaLa cItarI caDhe tevA bhayaMkara drazya paNa nihALyA che; chatAM e prasaMgo para huM ATalo hatAza nathI thayo. kSatriyavaTanA nAme, zAryatAnA sadhiyArAthI-e sarva aviSajJa cahere dRSTi heThaLa pasAra thavA dIdhuM che, paNa A mArI DAkinIne trAsa have to je jato nathI. pradhAnajI ! kaMI upAya zodhe. koI jJAnI puruSanI salAha pUchI lAvo." mahArAjameM ene pratikAra zedhavA sAru ochA prayAsa nathI karyo. Aje mAre mAlavapatinA kAna sudhI vAta nachUTake ANavI paDI che. kadAca ilAja maLI Ave te Ape jene najarakedamAM rAkhela che e buddhinidhAna maMtrIzvara abhayane pUchavAthI ja maLavA saMbhava che. bAkI sArI avaMtI pheMdI vanyo chuM. bhUvA, jati yA vaidya ke IlmI koIne aNapUchayA nathI mUkyA." "are! vinAkAraNa chaLa karI jene pakaDI maMgAvyA te have sAcI salAha batAve che? zuM duniyAmAM enI ja prajJA eka mahattAnI Toce caDI che? e ja kevaLa buddhine IjAradAra che?" Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [248] prabhAvika puruSo : mAlaveza! nItikAranuM kathana che ke "vATApi hita zAha ane "garaje game tenI AjIjI karavI" A lekekti Apa kayAM nathI jANatA? vaLI enI buddhipragabhatAnA mApa meM te vAsavadattAnA prasaMga parathI ja kADhyA hatA. te veLA eNe mane spaSTa jaNAveluM ke-"premaraktA vAsavadattAnA vatsa udAyana sAthe dhAmadhumathI lagna karavA e ja ISTa che, bAkI anya upAya karavA jatAM kayAM te kuMvarI bhAgI chUTaze, kivA maraNane bheTaze." Apa sAhebanA e paratvenA pratikArane ze natIje AvyuM? AMkhamAM dhULa nAMkhI udAyana vAsavadattAne vaizAMbI laI ja gaye ne! bhale Ape tenI sAthe chaLa karyuM che chatAM e maMtrI salAhane vakhate prapaMca rame te nathI. pavitrahadayI che. beTI salAha kadi paNa Ape tema nathI." te pachI lAve tyAre rImUvI vinarAti" e nItikArenuM kathana ApaNA saMbaMdhamAM to sAcuM paDayuM che. namaskAra mAsAjI! cho to majAmAM ne?" avaMtIpati caMDapradyotanA salAhabhuvanamAM praveza karatAM maMtrIzvara abhaye rAjavIne uddezI prazna karyo. are abhaya ! A kaMI rAjagRhI nathI, vaLI huM tAre mAse ke tane najarakedamAM puranAra zatru?" mAre mana rAjagRhI ne ujajayinI samAna ja che. vaLI ceDAmahArAjanI putrI jema celaNA che temaja zivadevI paNa che. celaNadevI pratyeno mAro neha mArI janetA sunaMdAthI talabhAra paNa kama nathI. e hisAbe celaNAdevInI bahena zivAdevI mArA mAsI ja che ane Apa temanA svAmI cho eTale mArA mAsA cAne vaDIla ja che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : * [ 249 ] je ke Ape rAjagRhamAMthI, vezyAne zrAvikAne svAMga sajAvI, dharmanA khoTA miSathI chetarapiMDI karAvI mane atre A baMdhanamAM rAkhe che, chatAM enuM mane duHkha nathI, paraMtu chaLaprapaMca e kSatrIvaTane lAMchanarUpa hoI sAcA rAjavIne dharma nathI. svAmIbhAInA nAtAthI jamavA teDI e banAvaTI zrAvikAe je karaNa karI enuM phaLa e bicArIne ja bhegavavuM paDavAnuM! svAmIbhAI pratyeno dharma "tAraka che paNa e vAmAe tenA karela durupayegathI ene mATe to "mAraka" rUpa nivaDavAne. yAda rAkhajo ke dharmanA aMcaLA heThaLa karAtuM chaLa mahAbhayaMkara che. mAtAjI! Apa paNa rAjadharma cUkI zuM lhANa kADhe che ? parAkramI chatAM, vagaravicAryuM karavAthI ApanI apabhrAjanA ochI thAya che?" abhaya! mAre tAruM nItizAstra sAMbhaLavuM nathI. meM bIjA ja kAma sAru tane bolAvyA che. emAM sAcI salAha daIza ne?" Apa jevuM "piMDe tevuM brahmAMDe "jevAnuM mUkI do. pIThane ghA karavAnuM abhaya zikhyA ja nathI. vizvAsa hoya to pUcho." jene bhAI! mAre sAre e deza mahAmArInI dAruNa ghaMTImAM pIsAI rahyo che, ene kaMI upAya tuM na darzAve?" mahArAja oho! AmAM vilaMba ke ! "hAthakaMkaNane ArasInI jarUra kevI?" A keI pizAcadevanuM kArya che. sAmAnyata: ATalI prabaLatama zakti ane ATale amaryAdita vistAra kevaLa marakIne na ja saMbhave, paraMtu game tevA krUra devanI zakti paNa ekAdI sAdhvI, suzIlA, pativratA, satInA darzana thatAM ja naSTa thaI jAya che. rANuM zivAdevInA haste sarvatra vAri siMcana karAve ke ApoApa A Atti zamI jaze. gharamAM mahAsatI mejuda chatAM vilaMbanuM zuM prajana?" Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [250] prabhAvika puruSa : agamana jarI abhayanI davAe havA pheravI nAMkhI. jotajotAmAM mAladevanI manaharatA puna: khIlI UThI. abhayakumArane mAnapurassara vidAya maLI. jatAM jatAM eNe mAsAne uddezIne kahyuM ke: Apa to mane aMdhAre ucakI lAvyA hatA, paNa huM to tamane prajAjananA dekhatAM UghADe chege eka vAra rAjagRhI laI jaIza ane khAtrI karI ApIza ke prajJA-naipuNya keI anekhI cIja che. temaja abhayane cheDo e vAghanI beDamAM hAtha nAMkhavA tulya che." rAjagRhImAM AvyA ne keTalo ya kALa vahI gaye. rAjakAryanI AMTIghUMTImAM ke vyAvahArika viSayonA vamaLamAM abhayakumArane jhukAvuM paDyuM. ethI caMDapradyota rAjavIne zikSA ApavAnuM karela "paNa" smRtimAM tAju chatAM e mATe mArga na yojI zakAya. "puNyavaMtane pagale pagale nidhAna " A vacana anusAra anyadA rAjavI caMDapradyotane lagato eka banAva maMtrIzvaranA karNapaTa para AvyA ane tarata ja pradyotarAjane baMdI banAvavAnuM yaMtra goThavAI gayuM. sImADAnA eka rAjya para e rAjAnI rUpa-lAvaNyamAM asarAne zaramAve tevI eka kuMvarIne meLavavA sAru caMDapradyota ekA eka hale laI gaye. carapurUSadvArA e vArtA kuMvarInA pitAe jANa. dakSAmaMtrInI salAhathI kAmalolupI pradyotarAjane adhavacathI evI chupI rIte phasAvI najarakeda karI lIdhuM ke e banAvanI gaMdha sarakhI sainyane na AvI ! nAyaka vinAnuM sainya pAchuM pharyuM, e vRttAMtanI khabara jyAre rAjakanyAne paDI tyAre guptapaNe te pradyotarAjane maLI. potAnI prApti arthe sAhasa kheDanAra avaMtIpatinA pratyakSa darzana karatAM teNInA hRdayamAM ene mATe sneha pragaTyo. AkharI aMjAma ubhayanA pANigrahaNamAM pari mukhya ane pradyotarAjanI kAryasiddhi thaI. ukta prasaMgamAMhenI kAmAsakti parathI abhaye bhejanA racI kADhI. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArata bhaginI vAta maMtrIzvara abhayakumAra : * [251] maMtrIzvara abhaye kAmI nRpane phasAvavA sAru eka yuvAna ane kAmakelI dakSa paNyAMganAne pasaMda karI. pote sodAgara banyA ane rejanA paricayamAM AvanAra paNa oLakhI na zake evuM vezaparAvartana karI, ujajayinI pahoMcI rAjamahAlayanI samIpamAM AvAsa bhADe rAkhIne rahyo. pANu mAphaka paisA vAparI vepArIsamAjamAM tema ja rAjamahAlayamAM evI te suMdara chApa besADI ke vyavahArIsamUhamAM eka dakSa ne kuzaLa vepArI tarIkenI tene prasiddhi prApta thaI. mahAlayanI pratyeka dAsI ke devaDI paranA paheragIrathI laI, khUda janAnAvibhAganA mukhya rakSaka sudhImAM bhAgye ja koI evuM haze ke je A navIna sodAgara ane tenI sauMdaryavatI bhaginIne nahIM oLakhatuM hoya. divaso jatAM A nikaTavartI rUparAzinI vArtA nRpa caMDapradyotanA karNaraMdramAM pahoMcI. eka karatAM vadhu prasaMge gavAkSamAM beThela A navAvanAne rAjavIe nIrakhI paNa kharI. madanano Avega ubharAyo, puSpabhegI bhramara jema puSparAzinI AsapAsa bhamyA kare tema kAmI bhUpALa pradyotanI carcA thaI paDI. ekAda taka sAdhI A pramadAe evI to najara pheMkI ane kamaLatAbharyA kaTAkSa dAkhavyA ke kaI paNa rIte rUbarU maLavAnI caTapaTI nRpane lAgI. eka hoMziyAra ceTI dvArA mulAkAta goThavANuM. mIlanamAM anya keI aMtarAya hato ja nahIMeTale jotajotAmAM nehanI jaDa jAmI ane maMtrInI dhAraNA pAra paDI. pachI te bhAgye ja kaI divasa evo jato ke jenI sATha ghaDImAM ekAda ghaTikA A bhegI bhramaro manyA vinA rahe. sodAgarasvAgadhArI maMtrIe paricaya vadhu gADha banAvavA thoDA samaya mATe bahAragAma prayANa karyuM. e daramiyAna caMDaprota vinAAzaMkAe tyAM paDyo pAthe rahevA lAgyo. maMtrIe prayANa paNa hetusiddhi arthe ja karyuM hatuM. te pAchA pharyo tyAre eka evA mANasane sAthe lAvyuM ke jene cahere mAM beThela rAMcI, pu Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 252 ] prabhAvika puruSA : ghaNI rIte caDapradyota bhUpane maLatA AvatA hatA ane vayamAM te tenAthI cAreka varSe nAnA hatA. bIjA ja divasathI eka prayoga AraMbhyA. jANe ke potAnA A laghu badhu asthira magajane che eTale enA upacAra arthe, gADImAM besADI avaMtInA sariyAma raste thai, nagarInI bIjI bhAgALe Avela hakImanA ghara tarapha maMtrI tene lai jatA. e veLA pelA nAnA bhAi pAkAra pADatA- are ! kAi cheDAvA, huM pradyota rAjA chuM, A mane pakaDIne lai jAya che. ' Ama vAravAra melatA ne gADImAMthI UtarI javA yatna karatA. seAdAgara hAtha pakaDI punaH puna: besADatA. vepArIgaNa rAjanI A kAryavAhIthI eTaleA badhA jANu thai gayA hatA ke zAhu sAdAgarane zire AvI paDela A Apatti pratye hamadadI batAvatA ane graMthilanA peAkAramAM daradanI vedanA nihA LatA. A irAdApUrvaka goThavAyela nATaka mahinAo sudhI cAlu rahyuM. mAtra bajAramAM vepArIe ja nahIM paNa avaMtInI prajAne moTA samUha sAdAgaranA bhAi pradyotanI cakramatAthI ne pAkArathI mAhitagAra banyA. seAdAgaranA kAryamAM eTalI hade zraddhA prakaTI ke kAi vAra jora karI A gAMDA pradyota gADImAMthI nAzI chUTatA teA mAge janAra mANasA enI pAchaLa paDI tarata ja pakaDI lAvI sAdAgaranA hAthamAM soMpI detA, jorathI baMdha AMdhavAmAM sahAya karatA, sAhasika ne pApakArI seADhAgarane zire AvI paDela du:khamAM dilAsA ApatA. Ama ujjayinInI prajAmAM sAdAgaranuM sthAna pratiSThAsa'panna thai paDyuM. enI pAchaLa kAi chUpI hIlacAla che evI gaMdha sarakhI paNa kAine na AvI. bIjI khAjI UgatI kaLIne AsvAdI bhramara kAmavRddhimAM eTalI hade mugdha banyA ke pAte kayA adhikAra para che te paNa na joi zakayA, tema A ajANyA AvAsamAM svaccha MdatAthI pAte je vartAva karI rahyo che te vinArAkaTAke kema calAvI levAya che ? Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [ 253 ] enI pAchaLa kaMI bhedI ramata te nathI ramAtI? e paNa na kaLI za. nItikAre sAcuM ja kahyuM che ke- ghuvaDa divase joI zakatuM nathI, kAgaDe rAtre joI zakato nathI, paNa kAmAMdha to divase ane rAte baMne vakhata joI zakato nathI, arthAt enuM aMdhapaNuM savizeSa che." bhrAtAyugala ane bhaginI vacce eka rAtrie masalata thaI cUkI. bIjI savAre madhyAhna thAya te pUrve avaMtImAMthI ucALA bharavAno kAryakrama niyata thaye. rAjavI caMDapradyotane baMdhanathI jakaDI laI uThAvI javAnI sarva taiyArI thaI cUkI. prAta:kALanA coghaDIyAM vAgI rahyAM tyAM to pratidina bhajavAtA ekadhArA nATakanA AkharI pravezano AraMbha thaye. dUdha pIvAmAM rakta banela bilADI pAchaLa ugAmelI lAkaDI joI zakatI nathI tema laTTu banela kAmI svane paNa mAthe bhamato bhaya nathI pArakhI zakato. haju AnaMdanA pUra ubharAyA paNa nathI tyAM to ekAeka caMDapradyota bhUpane jorathI pakaDI laI, rAjapozAkano tyAga karAvI, gAMDA pradyotane svAMga sajAvAye ane gADI para caDhAvI sakhata baMdhanathI muzkeTATa karAye. tarata ja prayANuM AraMbhAyuM. avaMtIne e ja meTa bajAra, jAtajAtanAM kariyANuM jyAM sadeva kayavikraya thatA e ja A sthAna. dago thayAnuM pUrNa rIte samajI cUkela rAjavI pradyota e badhuM nirakhatAM jorazorathI bUma mAravA lAgyuM. " are ! kaI deDA, jaldI deDe, A harAmakhora mane bAMdhIne laI jAya che, tenA hAthamAMthI choDAvo. huM pratarAja chuM. mAlavapati caMDapradyota chuM. " paNa rejanA phArasathI TevAyelI avaMtInI janatAe A banAvamAM sodAgaranA gAMDA bhrAtAnI grathilatAnI atirektA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 254 ] prabhAvika puruSA : sivAya khIjuM kaMi na joyuM tethI e sAme mAnapaNe joyA karyu . keTalAka teA hasavA lAgyA ane UMce svare kahevA lAgyA-- vAha bhAi pradyota ! kharA mAlavapati !' Ama vinArAkaTAke buddhinidhAne gAvelu saraghasa avaMtInA mArge thI pasAra thai gayu ane thADA samayamAM rAjagRhI pahoMcyuM. sAdAgaranA aMcaLA dUra phagAvI dai hasatA abhaya maMtrIe mAlavezanA baMdhana cheDI nAkhyA ane kahyuM ke--" mAsAjI ! mAruM kathana me vanamAM mUkI patAvyuM che. Apane muMjhAvAnI jarUra nathI. A te buddhinA camakArA mAtra che. " pUrA Adara satkAra ne ucita Atithya sAcavyA pachI zreNikarAje sADhu caMDapradyotane avatI javA mATe vidAya ApI. X X C 3 kharekhara vidhinI vicitratA keAi akaLa che! vidhistrAni viddhati, yAni pumAna naiva cintayati| ' e nItikAranuM vacana sAcuM ja che. Aje AMkha khulI gai ne namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karyu tyArathI ja hRdayamAM kai anerI bhAvanA nAcI rahI hatI. * kayAMthI ahIM AvavuM, prANiyA! kayAM javu, zu karyuM" zubha kAma ? Aja jIve ' e pada khelatA AtmA kAi judA ja ullAsamAM hatA. Avazyaka kriyAmAM paNa Aja apUrva AnaMda AvyeA. jANe Aje varSonI manArathamALA phaLatI lAgI ane prabhupUjanamAM paNa ThIka rasa-jamAvaTa thaI. dravyapUjAmAM jaLa, caMdana, puSpa, dhUpa, dIpa, akSata, naivedya ane phaLarUpa sAdhane enA e chatAM e pAchaLa bhAvanAnA vega jarUra javalaMta hatA. bhAvapUjA mATenA AjanA dina jIvanabharamAM neAMdhavA ceAgya gaNAya. * citta prasange re pUjanaLa kahyuM ' e jema yathArtha che tema * ilikA bhamarIdhyAnAt bhramarItva adbhute' e paNa teTaluM ja sAcu che. AjanA jevI ekAgratA ne ekatAratA atyAra pUrve " x Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : * [255] kaI divasa jAmI nahatI. zrIpALanupakathAmAM mayaNAsuMdarIne thayela amRtakiyAnA veganuM je varNana pUjA prasaMgamAM Ave che evuM ja Aja mAre mATe paNa banyuM hatuM. mana pokArIne kahetuM hatuM keabhaya ! Aja tArA mATe sonAno sUraja Ugyo. Aje tArA pAsA pobAra samajavA. aMtaramAM paNa e ja laganI hatI ke jaldI zrI viraprabhu samIpa pahoMcuM ane saMzaya nivArI ghaTikA dhanya karuM. paNa tyAM to A lakheTe Avyo. mananI manamAM rahI. rAjyAbhiSekanA muhUrte zrIrAmane vanavAsa sidhAvavuM paDyuM tema mAre paNa e ja TANe bhUpaAjJAne amala karavA thobhavAnuM. ahA ! adhikAra ! mukhyamaMtrIpaNuM! Akhare to parataMtradazA ja ne? jaMgalamAM ekAda sUkA vRkSa para vasatA paMkhInA sukha sAthe zrImaMtane ghare suvarNapiMjaramAM pUrAyela ane aharniza suMdara phaLa AroganAra paMkhIne sukhanI tulanA ja asthAne che. yathArtha rIte jotAM piMjaranA pakSInuM game tevuM sukha paNa enI kedI jevI dazA jotAM keDInA mUlyanuM thaI jAya che. jyAre vRkSavAsI paMkhI dhAre tyAM UDI zake, I che tyAM jaI zake, e svataMtratA AgaLa bhale suMdara khorAka na hoya ke alabeluM pIMjara na hoya, ethI kaMI ja duHkha nathI. koInI paNa paravA ke tAbedArIviThThANuM jIvana e ja moTAmAM moTuM sukha che, e ja sAcuM jIvana che. kevA apUrva ullAsathI Aja mArA kadama samavasaraNanI bhUmi tarapha paData. tyAM to hUkama chUTyo. "aMteura saLagAvI gho" jarA prazna kare, kAraNa jANavA prayAsa seve tyAM to mahArAjA zreNika gussAnA AvezamAM pasAra thaI gayA. saLagAvavAnI AjJA jeTalI sahelI che teTaluM saLagAvavuM saheluM nathI ja. emAM lIlA sAthe sUkuM baLavAne jema saMbhava, tema baLI gayA pachI pazcAttApa thavAne paNa saMbhava. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [256] prabhAvika puruSo : e sAMbhaLavA ke vicAravA UbhA rahevuM che kone? rAjA, vAjA ane vAMdarA jyAre TeDA (vAMkA) thAya tyAre koInA nahIM. game tevA prasaMgamAM-are ! suMdara raMga jAmyo hoya tyAre emAM bhaMga pADatAM vilaMba na thAya. "vivAhanI vaSI" karI nAMkhatA vimAsaNa na kare ane pitAzrInI to kaI vAta ja anokhI che. haju thoDA samaya pUrve to e navI rANuM lAvyA che ane enI (celaNA) sAthenA prema-saMvAdanA haju to bharatInA meja Ave che tyAM ekAeka A jAtanI AjJA teozrIne kema karavI paDI? anumAna uttara Ape che ke-emAM jarUra kaMI vahemanuM veju saMbhave che. ene tAga kADhavA sAru mAtuzrI celaNanA maMdirIe pahoMcavuM joIe. abhayakumAra rANuM celaNAnA AvAsamAM AvI jue che to reja pravartatI caMcaLatAne badale sustI ane avyavasthA DeyiAM karI rahI che. gaI rAtrinI sakhta ThaMDIthI rANa reja karatAM moDA UDyA. tyAM dAsIvRMdanA mukhethI sAMbhaLyuM ke "mahArAjA UDyA tyArathI ja gussAnA AvezamAM hatA. vAtavAtamAM rAtApILA thaI jatA. rejanI mAphaka zAMtithI prAtavidhi na sameTatA emAM paNa tvarA karI jaladIthI cAlyA gayA che. maMtrIzvarane kaMI gaMbhIra AjJA pharamAvI gayA che !" A zravaNa karatAM ja celaNAne keI bhayaMkara bhAvinI AgAhI thaI. ekAeka enAM gAtre DhIlA paDavA mAMDyAM. tethI ja jyAre abhayakumAre kamarAmAM paga mUkyo tyAre te ciMtAtura vadane vicAramagna avasthAmAM trAsana para beThI hatI. reja karatAM Aje kama taddana UlaTo kema thayo? enA kAraNanI zodha karatI hatI. pitAne sAthamAM lIdhA vagara eka DagaluM na bharanAra svAmI Aje kahevA paNa na thobhyA, e jeI apAra du:kha thayuM ! amaMgaLa thavAnI AzaMkA baLavattara banI. mane pra Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [257] dezamAM eTalI vyagratA pravartI rahI ke potAnI AsapAsa zuM cAlI rahyuM che enuM bhAna sarakhuM paNa na rahyuM ! "mAtuzrI ! praNAma. kema ApanuM mukha Aje aharnizanI mAphaka prakullita nathI dekhAtuM ? zarIre to svAthya che ne?" abhayanA A savAlathI jANe ekAda vyakti UMghamAMthI jhabakI UThe ane vihvaLatAthI javAba devA yatna seve tema celAe abhayakumArane DhIlA paDI gayelA sAde kahyuM ke-" Ava vatsa ! tArA sivAya mArI mUMjhavaNa koI TALe tema nathI." mAtuzrI ! Aje zuM vAta banI che ? pitAzrI ekAeka ATalA koMdhAnvita zA kAraNe thaI gayA che?" "putra! je e kAraNanI mane khabara hota to pachI ciMtA karavApaNuM raheta ja kayAMthI ? rAtrinA AnaMdapUrvaka alakamalakanI vAta karatAM ame sUtelA. tyArapachI sakhata ThaMDImAM mane to gADha nidrA AvI eTale pAchaLanA keI banAvanI mane kaMI ja khabara nathI. Aje UThatAM paNa vilaMba thayo ane tyAM to prathamajhAre mApa: nA jevA samAcAra kAne paDyA. "kAraNamge kAraja nipaje " e TaMkazALI vacana che, chatAM mane kaI kAraNa jaNAtuM nathI." mAtuzrI ! prAta:kALamAM ja reSanA vAdaLa gherAyAM che, eTale e pUrve arthAt nizAkALamAM ja kaMI zaMkAspada bAbata banI che. Apa zAMtithI vicAro. " zuM vicAruM ? dIkarA ! tArAthI mAre ochuM ja kaMI chupAvavAnuM hoya ? kaMI banyuM hoya to jaNAvuM ne ! je ne gaikAle tIrthapati zrI mahAvIradevane vaMdana karI saMdhyAkALe pAchA 17 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [258] prabhAvika puruSa : pharyA. vaibhAragirinI taLeTImAM ThaMDA pavana jorazorathI kuMkA zarU thayo hato, chatAM eka tapasvI munine UghADe zarIre kAyotsargamAM lIna joyA. AvA AkarA upasargo sahana karatAM sAdhune joI ame ubhaya vItarAgaprabhunA zAsana paratve vimarza-parAmarza karatAM mahAlayamAM AvyA, sIdhA zayanagRhamAM sidhAvyA ane koI paNa jAtanA manamAlinya vinA nidrAdevInA aMkamAM poDhI gayA. lagabhaga madhyarAtanA samaye ekAeka huM jAgI gaI, mAre eka hAthe oDhavAnI rajAIthI bahAra rahI gayela te e TharI gayela ke acAnaka mane saMdhyA samaye joyela muni yAda AvyA ne svataH belAI gayuM ke- temanI zI dazA ? " huM to tarata ja pAchI mArA zarIrane pUrNa rIte rajAIthI lapeTI sUI gaI ane jota-jotAmAM evI gADha UMgha AvI gaI ke jAgrata thatAM paNa roja karatAM Aje vilaMba thayo che. " "mAtA! kAraNa maLI AvyuM. AjanA sArA ya banAvanuM mULa te ja che. "rajanuM gaja" te AnuM nAma. je vAta ATalI najIvI che, jemAM bhatpAdaktAnuM nAma sarakhuM paNa nathI, te vAtathI Aje kevI bhayaMkaratA uddabhavI che ? kAna chatAM sAna na hovAthI vAtanuM vatesara kevuM banI jAya che ane enI pAchaLa zaMkAnA guMcaLA ne vahemanAM vamaLa kevA jAme che ?" keIpaNa jAtanA AMtarika mela vinA, kevaLa svAbhAvika rIte ucarAyelA "temanI zI dazA ? " e zabdae sAce ja mArA jAgatA pitAnA hRdayamAM prabaLa bha pragaTAvyA che. ethI ja mAtuzrI ! ApanA cAritra viSe keI anerI gaMdha AvI che, tethI ja mane "aMteura saLagAvI devAno hukama ApI gayA che !" celaNuM-"rAjA kAnanA kAcA kahevAya che te AvI rabhasavRttine ja AbhArI jaNAya che. nyAyatolananI A te paddhati Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [ 259] hoI zake? ayodhyAnI prajA pikI keI eke zaMkA dAkhavI ke jhaTa sItAne araNyamAM haDaselI mUkI ! navAM berakhA nirakhatAM ja premI zaMkharAjA pharI beThA ane garbhAvasthAnA kinAre pahoMcelI kalAvatIne bharajaMgalamAM mokalI ane kAMDA kapAvAno prasaMga prApta thaye! satI aMjanA ke satI narmadA suMdarI AvI ja rIte vahemane pAtra banelI ne ! zuM nArIne avatAra eTale enI kaMI pratiSThA ja na maLe! zaMkAnuM kAraNa janma rAjavI hRdayamAM ane du:khaparaMparA bhegavavAnI bicArI abaLA jAtine ! ! maMtrI abhaya ! A rasama vicitra nathI jaNAtI? e to sAruM che kejJAnI puruSoe ziyala-pativratadharmane upadeza sacoTapaNe dIdho che ane karmanI prapaMcajALa spaSTapaNe samajAvI che. vaLI satIjIvananuM mahAsya nArIhRdayamAM eTalI hade UMDuM utarela che ke, vipattionI gaMbhIra paLomAM-kaSTonI jhaDI varasatI hoya tyAre paNa-amadAo zairya rAkhI e sahana karyuM jAya che. pUrva karmane yAda kare che chatAM patine doSa haragIja jetI nathI. strIjIvananI e unnata bAju che. abaLA mATe e nairavane viSaya che chatAM AvuM lAMbe samaya cAlu rahI zakaze ? " abhaya-"mAtuzrI ! enI carcAno A samaya nathI. huM have rajA lauM chuM." celaNA-"AjJAbhaMganI salAha huM na ja daI zakuM. vaLI huM nirdoSa chuM ema jAte jAhera karavuM ene kaI ja artha nathI, chatAM mArA nimittathI mArI anya bahenane akAraNa ApadA UbhI thAya te sAme mAro virodha che. mane ekalIne ja zikSApAtra banAvavA mArI tane bhalAmaNa che." abhaya-"mAtA! Apa zuM vada cho? sUryamAM aMdhakArano saMbhava hoya, kiMvA so TacanA suvarNamAM kaMI deSane sadbhAva Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] prabhAvika puruSa : hoya to ja cekaTabhUpanI putrImAM-prabhuzrI vIranI custa zrAvikAmAM kalaMkanuM sthAna kapAya. " cela-"to pachI "sAmaMo nAnA-maravadhaE' e nItikAranA vacananuM kema thaze? tArA zire dharma karatAM dhADa to nahIM AvI paDe ne? bhAI! vicArIne pagaluM bharaje." abhaya-"zuddhithaiNa varuM tajI e vAkya para mAjI! mane pUrNa bharoso che, Apa te mATe bephIkara raho. manamAMthI ciMtA kADhI nAMkho. " tyAMthI bahAra nIkaLI maMtrIzvara abhaye agamabuddhi vAparI tarata ja eka tarakIba racI kADhI. e yukti evI hatI ke "sApa mare nahIM ne lAkaDI bhAge nahIM." koIno jIva jAya nahIM ne AjJA pALI kahevAya. aMtaHpuranI AsapAsanA keTalAka ghAsa Adi sAmAna bharavAnA jhuMpaDA sApha karAvI, saLagAvI devaDAvyA. agni javALAo UMce phelAvA mAMDI eTale maMtrIzvare samavasaraNa prati paga mAMDyA. sneha, prema ane vahema tathA mRtyu kevA vicitra prasaMge che? saMdhyAnA raMgamAM jotajotAmAM kevuM parivartana thayA kare che? Akhare sarvatra nazvaratA ja daSTipathamAM Ave che. e vicAramALAmAM mArga kApatA maMtrIzvarane mahArAjA zreNikane ekAeka bheTo tha. gussAnA atirekathI daDelA, celAne pelA vAkya-ucAraNathI vyabhicAriNI kalpI aMta:pura bALavAnuM pharamAna ApI gayelA zreNika rAja jyAM zrI mahAvIra bhagavAna pAse AvyA tyAM aMtara ekAeka zAMta thaI gayuM. kaSAyano agni zamI gaye. vAtAvaraNanI zItaLatA jera karavA lAgI. sahasA savAla nIkaLe ke - "bhagavana ! celaNuM satI ke asatI?" Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara abhayakumAra : [ 261 ] p rAjan! ceTakarAjanI sAte tanayAe satIe ja che.' ema kahI tarata ja zaMkAnuM nirasana karyuM 66 * 66 , A zravaNu karatAM ja rAjavIne peAtAnI AjJA mATe pazcAttApa thayeA. peAte bharelA utAvaLiyA ne ayeAgya pagalAM mATe dAruNa du:kha thayuM. taka sAdhI samavasaraNanI bahAra AvyA ane Aga sarvane bhasmIbhUta karI nAkhe te pUrva nagaramAM paheAMcI javA pUrapATa gADI doDAvI. mArga mAM ja abhayane jotAM pAkArI UThyA--"kema zu karyuM ? " tarata ja namra vANImAM javAba maLyA. "mahArAjanI AjJAnu pAlana karI cAlye Avu chuM. jIe ! pelI javALAo dekhAya." ATaluM sAMbhaLatAM ja zreNikanRpa duHkhI ne hatAza manI tADukyA jA, jA, mUrkha ! mane tAruM sukha na matAvIza. jarA tA buddhi vAparavI hatI ! " eTalu kahI bhUpe gADI nagara tarapha ativege dADAvI. abhayanA hRdayamAM teA ThaMDaka ja hatI eTale e tA vaibhArigiranA mArge AgaLa vadhyA. manamAM jA jA nuM vAkya guMjI rahyuM. tarata ja vicArazreNi vRddhi Mgata thai. pUrve pitAe kaheluM ke " yAre jA jA ' kahuM tyAre tAre dIkSA levA javuM " e vAta smRtipaTamAM tAjI thai. e sAthe ja pUjanaveLAne apUrvabhAva yAda AvyeA. vidhie meLavela ' yAga ' STi sanmukha khaDA thayA. tarata ja taneA lAbha levAnA nizcaya karyo ane satvara zrImahAvIradeva samIpa pahoMcI, TUMkamAM sAruM ya byAna nivedana karI pravrajyA mATe mAMgaNI karI. jJAnI bhagavAna te hastAmalakavat sarva bhAveA joi rahyA hatA, eTale e mATe vilaMbanuM prayAjana hatuM ja nahIM. ghaDI pUrve nA maMtrIzvara abhaya jotajotAmAM aNugAra banyA. a Mtera saLagAvavAnI AjJA, sAce ja maMtrIzvara abhaya mATe te suvaNuM ghaTikA sama nivaDI. mAtra jhuMpaDA ja khALavAmAM AvyA che ane aMta:pura teA sahIsalAmata che e najare joyuM tyAre abhayanI buddhi mATe zreNika Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 262 ] prabhAvika puruSa : rAjAne mAna upajyuM. tarata ja zreNikarAjA rANI celA Adi parivAra sahita puna: prabhu samIpa javA nIkaLyA. daMpatI vacce raste ghaNI ghaNI vAtA thai. vahemanA vAdaLa vikharAi gayA. prItinI gAMTha majabUta banI ane abhaya jevA putra mATe gaiArava pedA thayuM, paNu samavasaraNamAM AvIne jyAM abhayama MtrIne sthAne saMsAraaMdhana tyajI, leAca karAvI nitha thayelA sAdhu abhayane jue che tyAM harSoMnA eTa thai gayA ! ghaDIbhara rAjavI stabdha thai gayA. jamaNA hAtha tUTI gayA ema emane lAgyuM. keme karyuM mana mAnatuM nathI. jo ke peAte badhuM samaje che. abhayamunie te miSTa bhASAmAM pelI vAta ja yAda karAvI. zreNikarAjane e prasaMga yAda Avye. te mane chetaye ' eTalu ja khelI zakyA. vAMdIne pAchA vaLyA. ( abhayakumAre saMsAra dIpALyA ane Atmazreya paNa sAdhyuM. kALa karI sarvArthasiddha vimAne deva thayA ane tyAMthI racavI, mahAvidehakSetramAM mAnavabhava pAmI cAritra laine mekSe jaze. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghakumAra rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtam / bhAsvAnudiSyati hasiSyati paMkajazrIH // evI raDhIALI prabhAta thatAM ja huM te cAlI nIkaLavAneA muniveza pAcho saMpI devAno. sIdho mArA maMdirIe pahoMcavAno. ahA ! mArI preyasIone ethI keTalo AnaMda thaze ? mAtA dhAraNa to rAjIrAjI thaI jaze. mArA nizcayamAMthI pAchA vALavA eNe kayAM khAmI rAkhI hatI ? keTakeTalA upasanI-AvI paDatAM kaSTonI bhUtAvaLa dekhADI hatI, paNa meM mUkhae emAMnI eka paNa vAta kAne na dharI ane AvezamAM AvI, e rUpanA rAzi samI rAmAonA nehane tarachoDI daI, hitavatsala mAtAnA Adra vacanone avagaNuM, jenI sarakhAmaNI asidhArA vrata sAthe thAya che evA A saMyamapaMthane svIkAryo ane e utAvaLiyApaNAno A natije najare nihALe." rAtri jhapATAbaMdha vahI rahI che. ghaTikAo eka pachI eka DaMkA vagADatI cAlI jAya che. saMthArAparisImAM "gsThuM nathi che " nA chelA caraNa bhaNyAne be, traNa, cAra to zuM paNa barAbara sAta kalAka thaI cUkyA che, chatAM AMkhane kaNe sarakhA bhego thaye nathI. saMthArAporisInA madhurA AlApa veLA dhAreluM ke "hAza, have nirAMtathI dehane laMbAvI, divasabharanA parizramane bhUlI jaI, zAMta nidrAnuM AsvAdana karazuM. are! parigrahanuM nAma na hovAthI, koI padArthanI vicAraNuM ke anya prakAranI ALapaMpALane raMca mAtra saMbaMdha na hovAthI "phikaranI phAkI karanAra phakIra sama nirAMte UMghIzuM; paNa emAMnuM kaMI banyuM kharuM? AkhI rAta zuM anubhavyuM? ThallAmAtrAnA gamanAgamane sADAtraNa hAtha bhUmi Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [264] prabhAvika puruSo : paNa aNaspazI rahevA dIdhI kharI ? huM keNa ? magadhanA svAmIne vahAlasoyA putra! rANI dhAraNune ekalavAyo ciraMjIvI ! ane jenI zuzraSAmAM ATha ATha to lalanAo. vaLI jenA zayanagRhanI manaharatA AgaLa to svarganI zobhA paNa kaMI visAtamAM nathI-e mahAlayamAM vasanAra rAjaputra megha, atyAre kayAM paDyo chuM. are ! A kevuM parivartana! jANe mAnasarovarano haMsalo ekAda chIcharA khAbociyAMne kAMThe! kyAM mArI e suMvALI zayyA ane kayAM Ajano A karkaza saMthAro? gaIkAlano huM sevya Aje to sevakanI kakSAmAM-ane te paNa taddana chele naMbare ! A to hajI pAzerAmAM pahelI pUNI ! navA jIvananI prathama rAtrie ja-pravezakALanI prathama ghaTikAe bhajavAto A abhinaya mArAthI ye sahyo jAya? kaMI nahIM, jAgyA tyAMthI savAra. kyAM bagaDI gayuM che? bhalene eka rAtanI UMgha bagaDI, bhalene AMkha sarakhI na maLI. phikara nahIM e ujAgarAe paristhitinuM bhAna to karAvyuM. prabhu zrI mahAvIranI mIThI dezanAe pragaTAvela pAvaka keTalo kSaNasthAyI che ene khyAla te AvyA. tyAga pAchaLanA yazogAna ane vairAgya pAchaLanI lAMbI moTI prazastio bhale zravaNa karavAmAM karNapriya lAge chatAM ene anubhava mane to arucikara nivaDyo e nizaMsaya vAta che. savAra thatAM ja bhagavAna vIrane spaSTa zabdomAM kahI devAnuM kennAtha ! Apane sAdhuveza ApazrIne ja mubAraka. agaNita sukhomAM ramanArA "megha "ne e na khape. AkhI rAtri kevaLa ciMtAmAM gALI. pAsuM vALI jarA sUvAnuM paNa na maLyuM, paNa e roja kama keTe vaLagADavAnI mArI IcchA have nathI." vicAravAyunI gati ja pheravAI gaI. "saMyama paMtha akAra" jANanAra, "vrata che khAMDAnI dhAra" ema mAnanAra megha Aje ekAeka najIvA kaSTathI UlaTA vicAre caDI gayo. enI daSTi sanmukha saMsAranA chIcharA sukha-saravALe jemAM sAranuM nAma mAtra nathI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mezvakumAra H [ 265 ] evA viSayavilAsA-pahADa jevA meATA dekhAyA. enI sAMkaLagUthaNImAM zreNikaputra mugdha banyA. Agale divase je ucharaMgapUrvaka dIkSA svIkArI hatI e vAta taddana visarI gayeA. ' rAipratikramaNa ' ne samaya na sUcavAyeA hAta tA enI maneArathamALA keTalAye maNakA vadhu eLaMgI gai hAta. Avazyaka vidhAnamAM rajoharaNa ne muhapatti pAtapeAtAneA bhAga bhajavatA hatA. sthavirA navadIkSitane ceAgya sUcana karye jatA, paNa e badhu 'are are rAma' karI janAratuM dhyAna eka ja vAtamAM parAvAyuM hatu ane te eTaluM ja ke-- prAta:kALa thatAM ja ( yeA deva cAkhA ne mUke| mAreA cheDA ' arthAt A veza pAche| ApI gharanA mArga levAnuM. hAthe mAMdhelA kakaNane jovAne ArasInI zI jarUra ? sarvajJa prabhu zrI vardhamAna tA kaivalyadarpaNamAM sArA ya vizvanA bhAva-udhinA vArimAM jema satata bharatI eTanA prakapa cAlu hAya tema pratyeka jIvAtmAnI vicArazreNImAM samaye samaye thai rahelAM caLa-vicaLa parivarta nA joi rahyA hatA, tyAM vaMdana mATe AvI rahela-jenA caherA upara AgalA divasanI praphullatAne sthAne udAsInatA chavAi gayelI che evA meghamunine jotAM ja enA hRdayamAM thai rahela mAMthanane ane e parathI karela nizcayane pAmI gayelA prabhu dhamattAddIna e vizeSaNa sArthaka karavAnI paLa upasthita thayelI jotAM ja madhura vANIe munimegha mukha UghADI kai kahe te pUrve ja elyAH rAjakumAra ! ghare pAchA pharavAnuM ciMtavana tane na chAje. emAM tyAgIjIvanamAMthI patana teA che ja ane eka sAcA kSatriyane kadIpaNu ze|bhe nahIM evI kAyaratA paNa che. je saMsAranA e vilAse kharekhara sAcA ja-kalyANakArI heAta tA pachI ame zA sAru ene tilAMjalI Apata? 'rAjyane aMte naraka " 66 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [266 ] prabhAvika puruSa : jevI ukti zA kAraNe janma pAmata? zA sAru araNyavAsa pasaMda karAta ? mahAnubhAva ! teM kharekhara durgAnamAM nizAnA kalAke vyatIta karyA che. sAdhujIvanane anurUpa e vicAraNA na gaNAya. konI sAme javuM ane haste mukhaDe samabhAvapUrvaka e rahevA. ene sAru to AgAra tyajI aNagAra banavAnuM. e khAtara aMganAnI prIti, viSayavAsanA ane padgalika sukhonI IcchA taddana visArI mUkavAnI. enI smRti sarakhI paNa na ghaTe. tyAM tArA sarakhA rAjaputrane e yAda Ave. are! e eTalI hade dabANa kare ke enI mohinImAM tuM aMgIkAra karela pratijJAne paNa toDavA taiyAra thAya ! kSAtravacana ke kSAtravaTanuM gaurava paNa khIMtIe laTakAvI devA taiyAra thAya ! ane te paNa saMsAranA chIcharA vilAsane kAraNe? kSaNajIvI sukhane mATe? jarA UMDA UtarI vicAryuM che kharuM ke jene teM sukha kamyA che te sAce ja sukhe che? enAthI kevala sukha ja maLe che ? zuM e zAzvata che? AtmasAkSAtkArane paMthe paLI cUkela e megha ! jarA bAri. kAIthI vicAra. bAhyabhAva tyAgI aMtaradaSTithI avalokana kara. jemAM tane sukhano bhrama thAya che emAM saravALe agAdha du:kha sivAya kaMI ja nathI. karmarAje goThavelA e mAtra pAsalAo che. mugdha jI emAM phasAya che, rAcemAce che ane jotajotAmAM mAnavabhava hArI jaI corAzInA cakkaramAM haDaselAya che. sAcuM sukha karmabaMdhana teDavAmAM che. AtmA ane dehano saMbaMdha yathArtha vicArAya to enI kuMcI hAtha Ave. saMyama e arthe jAyelI eka mAtra bhUmikA che. tane je kaSTa lAgyuM e sAce ja kaSTa kahevAya ke ? je AtmAo saMsAranI lAlasAne tajI daI cAritrarUpa mahAna dharmanuM sevana karI rahyA che emanA gamanAgamanathI kAMIka akaLAmaNa thAya, pAdarajathI saMthAre bharAya, e te duHkha? emAM te Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghakumAra : [ 267 ] kaSTa? samaju AtmA ema mAne? nidrAprAptimAM e aDacaNe te uparachalI ja che. bAkI rAjakumAra ! sAcI muzkelI to te je jIvanapalaTo karyo tene AbhArI che. rojanA kramathI sadaMtara jude ja cIle jIvanazakaTa vALyuM tenI A zarUAta che. evI keTalIe rAtrio ujAgarAvALI javAnI-eka bIjAthI sadaMtara UlaTA rAha rahyA eTale saMgharSaNa to thavAnuM ja, jenA paratve daDha prIti haze, coLamajIThano raMga haze te ja kAyama rahevAne; bIje ApoApa osarI javAna. ajJAnatAnI AMdhi jyAM naSTa thaI ke sAcA jJAnabhAnuM UgavAno. tyAre ja AtmakalyANa zemAM che? e samajAvAnuM. paNa e sthiti ochI ja kaMI ekadama lAdhI jAya ? e arthe dhIraja dharIne mArga ruMdhatA baLono sAmano karavo ja rahyo. te vezyA e to kaSTAbhAsa mAtra che, bAkI parisaho ne upasargo to te haju joyA paNa nathI. kaSTa dekhIne bhAge e to kAyara! zUro te te ja ke je hiMmatathI eno sAmano kare. "vArtha sAdhavAmi nA dehaM patayAmi " e ja vIrane to mudrAlekha hoya. tAro AtmA paNa e ja che. tuM Aje mAnavadehamAM je karaNIthI asukha anubhave che e karatAM paNa vadhAre kaSTakArI karaNuM svecchApUrvaka pUrve tiryaMcabhavamAM tuM karI cUkyo chuM. emAM te pharaja mAnI hatI. sAce e paramArtha hato ane e satkAryanA phaLarUpe A mAnava avatAra ne rAjaputrapaNuM tane prApta thayuM che. sAMbhaLa! e kALe tuM gajarAja hato. gADha araNyamAM tAro vasavATa, hAthaNIonA vRMda sahita bhramaNa karavuM ane vRkSanA phaLa pAna tathA vahetAM jharaNAnAM nirmaLa pANI para gujAro kare e tAro vyavasAya. eka vAra vanamAM dava lAge. tiryaMca sRSTimAM jabaro kalAhala macI rahyo. e pracaMDa hatAzanamAMthI bacavA sAru bhUkhyAtarasyA jAnavaro eka sthAnethI bIje sthAne bhAgavA mAMDyA. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra68] prabhAvika puo : emAMthI tuM bace, chatAM tRSAtura thavAthI pANInA sthAna para doDatAM paMkamAM phasAye ane kALano koLiye thayo. punaH e ja yonimAM upa. vAtAvaraNanI smRtithI jAtismaraNajJAna thatAM ja pUrvabhava dIThe, dAvAnaLane bhayaMkara prakopa dhyAnamAM AvyuM. evo prasaMga Ave te pUrve pANI pahelAM " pALa bAMdhavArUpa te eka moTuM mAMDaluM taiyAra karyuM. cAre taraphanA vRkSa ne velAthI eTaluM to nirALuM e medAna banAvyuM ke game te agni paNa tyAM sudhI enI jvALA phelAvI zake ja nahIM. alpakALamAM ja dava lAge. jhADapAna baLavA mAMDyuM. tarata ja tuM tArA yUtha sAthe e mAMDavAmAM AvI bharANA. bIjA paNa saMkhyAbaMdha jAnavare AvI deharakSA sAru e sthAnano lAbha levA lAgyAM. saMkaDAza vadhI paDI, chatAM jIvanarakSArthe bhAgatAM ne e tarapha AvI Azraya zodhatAM pazuonI saMkhyA ochI na thaI. te kharaja AvavAthI eka paga jarA UMce karyo tyAM to eka akaLAyeluM sasaluM e sthAne khaDuM thaI gayuM. tAre paga enA para paDe to e to kacarAI ja jAya ! paNa te dayAnA umadA guNathI paga UMco rAkhe. tArA Azraye Avela e jIvanuM rakSaNa karyuM. lagabhaga traNa divase dAvAnaLa zamyA ne pazuo badhA svasthAne gayA tyAM sudhI evI sthiti rahI, eTale lohI gaMThAI javAthI paga heThe mUkAya tevuM na ja rahyuM tethI bhUmi para paDI gaye. enI pIDA paNa vadhI paDI, chatAM tArA pariNAma karuNAmaya ja rahyA. paropakAranA kAryathI tAre AtmA praphullita ja rahyo. e zubha bhAvamAM ja tuM paMcatva pAmyA. sasalAnI dayA ciMtavanAra, are! tiryacanimAM paNa e mATe apAra kaSTa anubhavanAra e megha ! tuM Aje manuSya avatAramAM mAtra munionA avarajavaranI kalAmaNathI nAhimata thAya che? vaLI e caraNaraja paNa konI ? jeoe tyAgajIvananI maramya Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medha kumAra : * [ 269 ] bhUmikAmAM tArI pUrve pAdasaMcAra karyo che evA pavitra saMtanI ja ne? saMbhAra, saMbhAra, tArA pUrva jIvanane." | sarvajJanI vANIne eka zabda jIvanaparivartana karavA samartha che tyAM A to pUrvabhavanuM AkhuM varNana. meghakumAranA manamAM maMthana AraMbhAyuM ane jota-jotAmAM jAtismaraNajJAna thayuM. prabhu zrI mahAvIre je kahI saMbhaLAvyuM e eNe pratyakSa dIThuM. basa, vicAramALAnA maNakA pharI gayA. ramaNIya AvAsa, kamanIya yuvatIo ane suMdara zayyA kAyamane mATe adazya thaI gayA. kAramAM sagapaNamAM pAchA pharavAnI vRtti pUrvajIvananI smRtithI palAyana karI gaI. bhagavAne kahyuM tevuM ja viSayanuM svarUpa aMtaramAM saceTa jaDAI gayuM. ghera pAchA pharavAmAM cekhI kAyaratA daSTigocara thaI. are ! vamana karela padArtha puna: ArogavA jevI vilakSaNa ne dhRNAjanaka vAta lAgI. keI paNa hisAbe dhAraNa karela nabaLAIne tyajI daI puna: vadhu vIratAthI saMyamapaMtha ujALavAno niradhAra karyo. azubha ciMtavana mATe AyaNa laI, prabhusAkSIe ghara pratijJA lIdhI ke- be cakSue choDI sArIe dehalatA munivaiyAvaccanA kAryamAM arpaNa karuM chuM arthAt cAritrapAlanamAM ati Avazyaka netrayugalanI rakSApUrvaka, game teTaluM kaSTa paDe to paNa sevAnA pratyeka kSetramAM yAhAma karIne huM jhukAvIza." Ama meghamunie punaH jIvanamAM anero palaTo Aye. patinanA kinArethI-khalananI bArika kSaNamAMthI zrIvIravacane jIvanajahAjane nirdhArita rAhe vALyuM. meghakumAre AtmakalyANa sAdhyuM ane pRthvItaLa para vicarI dharmaprabhAvanA vistArI. prAMte anazanavaDe kALadharma pAmI vijaya nAmanA prathama anuttara vimAnamAM deva thayA. tyAMthI AvI, mahAvidehakSetramAM manuSya thaI, cAritra laIne mokSe jaze. momsmoa Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ halla ane vihalla -* pUrve ApaNe zAla-mahAzAla nAmanA ayugmanuM jIvana vAMcI gayA chIe. Aje evI ja eka bIjI khelaDInI kathA nihALavAnA prasaga lAdhyeA che. jaina kathAsAhityamAM jAtajAtanI belaDIe upalabdha thAya che; ane e belaDIe guMthAelA jIvanasUtrA sAthe ja avaleAkI zakAya tevA hAya che. A joDalIe magadhane itihAsa racavAmAM kevA bhAga bhajavyeA che agara tA mahArAjA zreNikane kevA prakAranI sahAya ApI che e saMbaMdhamAM upalabdha thatAM sAhityamAM kai ja saMbhaLAtu nathI ema kahIe tA paNa cAle. mApa abhaya ke ajAtazatru (kRNika) jevA rAjaputrAe jema karatAM beTA savAi ' jevA kAryothI itihAsanA pAnA AbhAvyA che tema A rAjaputrA mATe banyuM nathI. vaLI prAsaMgika noMdhAne je lAbha meghakumAra ke nadISeNune prApta thayA che evuM paNa A bhrAtAyugalanA bhAgyamAM nathI noMdhAyuM. rAjavI keNike ekAda kAraNane janma ApyA na heAta tA A bhAionA jIvana zreNikabhUpALanA anya putrA samAna kadAca ajJAta paNa raheta. jagata-mAgamAM vikaselA, vADImAM khIlelA kiyA karatalane zAbhAvatA ra'gabera'gI keTalAka suvAsita puSpAnI noMdha levAya che, chatAM evAM keTalAye puSpA araNyanA aMdhArA bhAgamAM pratini khIlIne karamAi jatAM haze enI noMdha kayAM maLe che ? vizALa jagatamAM evuM te ghaNuM ya aNunoMdhAyuM rahI jAya che. A halla-vidla kumArA tana chUpA nathI rahyA, jo ke zAlamahAzAlanI mAphka emanA jIvanane sAra muThImAM samAya tema Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ halla ane vihalla : [ 271 ] che chatAM teo evA eka bhISaNa saMgrAmanA nimitta banyA che ke je myAna thADIka lIMTIo mAge che. * ta ja jaina janatAe zreNikabhUpane pAMjarAmAM pUravAnA prasaMganI tema ja rANI celaNAnA prathama putra keANika rAjagAdIe AvyA saMbaMdhanI vistRta yAdadAsta tAjI karAvavAnI jarUra na ja hAya. saMkhyAbaMdha zatruone parAsta karI keNike ajAtazatrunu biruda meLavyuM hatu e teA prasiddha vAta che. hA-vihAne je nimitta sAthe saMbaMdha che te anyuM tyAre zreNikarAja A dharatI para nahAtA. ajAtazatrunI hAka satra eTalA jorathI vAgatI hatI ke bhalabhalA parAkramIe ane mUcha para lIMbu TheravanArA rAvarANAe paNa enI sAthe vairabhAva mAMdhatAM tharatharatA-aneA hAkArA thatAM namI paDatA. keANika mAphka hA-villR paNa zreNika-celaNAnA lADIlA saMtAna hAvAthI temane phALe hAra vigere daivI cIjo AvelI. keNikanI paTarANI padmAvatInA evAmAM e AvatAM ja enA manamAM e prApta karavAnI jijJAsA udbhavI. vAta ajAtazatrunA karNa sudhI pahoMcI. preyasInI icchApUrti sAru rAjavIe nyAya anyAya joyA :sivAya petAnA mAMdhavA upara divya hAra ane secanaka hAthI ApI devAne jahAMgirI hukama cheDyo. hAvijJane pAnA-pustake caDhAvanAra e najIvA ne nAnakaDA prasaMga. hA-vilane khApikA vArasA cheDavA na ja game. vaLI temanu kSAtrateja paNa kaTAI gayuM nahAtu, chatAM magadhanA svAmI sAme mAthuM uMcakavu e kaMi baccAnA khela naheAtA e te sArI rIte asamajatA, eTale tee rAteArAta je kaMi sAthe levA jevA sarapra sAmAna hatA te sarva lai, peAtAnA kuTuMba sahita, secanaka hAthI para svAra thaIne bhAgyA. tAtA tIra jevA ne aNanama svabhAvanA Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 272 ] prabhAvika puruSo : ajAtazatru rAjAnI AjJAbhaMga sAme teone jo kAi paNu zaraNu Ape tema hAya te te lacchakI ne maNUkI jAtinA gaNarAjanA agraNI ane vizAlAnA prabhAvazALI bhUpa mAtAmaha ceTaka jaNAyA. * e kALa evA te viSama hatA ke rAjagRhInA avanIpatinA *mAna paratve na te cUcA karI zakAya ke na teA emAM rahela satyAsatyanI chaNAvaTa karI zakAya. vaLI e sAthe rAjyanA gunhegArane sagharavA e paNa kai jevuM tevuM jokhama naheAtu. kayAM te zaraNAgatane soMpI devAnI hAkala paDe ne ene nakArA kahetAM tarata ja samarAMgaNa khelavAnA netarAM Ave. baLiyA sAthe bAtha bhIDavI eTale sarvanAza ! kSatriyane e paNa dharma ke zaraNe Avelane pAchA soMpAya nahIM. zira jAya te mhetara paNa zaraNAgatane UnI AMca paNa na AvavA devAya. itihAse kSAtravaTanI evI evI te keTalIya prazastio saMgharelI che. e vAMcatA rUMvADA khaDA thAya che. ceDA rAjAnA vhAlaseAyA upanAmathI sakheAdhAtAM vaizAlIpatine e badhAnuM pUrNa jJAna hatu. zaraNe AvelAne Azraya ApavA e ja jyAM dharma heAya tyAM pachI bhAvI saMkaTanA vicArane avakAza keTale ? emAM ahIM te zaraNe AvanAra anya kAi nahIM paNa peAtAnI dIkarInA ja dIkarA. jayAre kANike sAMbhaLyuM ke peAtAnI AMkhamAM dhULa nAMkhI laghubaMdhue vizAlA vidAya thaI gayA che ne mAtAmaha ceTake temane Azraya paNa ApyA che tyAre tene gussA maryAdAnA vartuLane kUdAvI gayA. ThapakAbharI vANImAM gunhegArone soMpI devA sAru satvara kRta meAkalAyA ane jyAre e nakAra sAthe pAchA pharyA tyAre teA ajAtazatrune e apamAna eTaluM te asahya lAgyu` ke jANe enI amApa garamIthI enA pratyeka gAtrA maLavA lAgyA. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hala ane vihala : [ 273 ] cAlu avasipaNI kALanuM je mahAbhayaMkara ne ati dAruN yuddha kahevAya che tenA samAraMbha harle-vihallanA nimittathI ma`DAyeA. emAM saMkhyAbaMdha jIvAnA kaccaraghANa nIkaLI gayA. lAhInI saritAo vahI. vizAlA jevI mahAn ne prAcIna purInu Akhare patana thayuM. e itihAsa lAMbe che. cAlu sthAnaka sAthe ene khAsa saMbaMdha paNa lekhAya tethI ja enA kAMThe kAMThe cAlI mULa tarapha vaLIe. e bhayAnaka yAdavAsthaLImAM A belaDIe zUrAtana dAkhavavAmAM pAchI pAnI na karI. peAtAnA ja kAraNe A yuddha-vALA pragaTI che ene! pUrNa khyAla rAkhI teee mAtra divasanA ja nahIM paNa rAtrinA samayanA lAbha lai, secanaka hAthI para svAra thai, zatruvAsamAM javA mAMDayu ane asAvadhatAnA lAbha meLavI ghaNI khuvArI karavA mAMDI. nizAkALanA aMdhArAmAM aNudhArI rIte anatA A rAjanA anAve keNikane vicAra-vivaza karI mUkayA. keTalA ya divase enA kAraNanI zeAdha pAchaLa vyatIta thayA, chatAM A adazya pathane Ukela na ANI zakAyA. Akhare kharI khabara maLatAM bacAva arthe tenA mArga mAM khAi khAdAvIne temAM kheranA aMgArA bharAvyA ke jethI tene ullu ghIne keAi najIka AvI na zake. khAine uparathI DhAMkI dIdhI. rAjanA kramathI TevAyelA ane zatruenA saMhAramAM dattacitta anelA baMdhuyugalane A vAtanA svapne paNa khyAla kayAMthI hAi zake ? chatAM dakSa hasti vibhagajJAnavaDe DhAMkI dIdhelI khAinuM svarUpa pArakhI gayA. rAja je paLamAtramAM zatrusainyamAM ghusI jatA e kuMjara Aje khAithI gheADe dUra aTakayA. ene AgaLa gati karAvavAmAM mahAvatanA kaThAra vacane ane aMkuzanA prahAro niSphaLa nIvaDyA. e joi hA-vihalanA mukhamAMthI zabdo 18 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [274] prabhAvika puchyuM : sarI paDyA ke-"o mAtaMga ! amAruM nimaka khAI ucharela! zuM tuM paNa Aje amArI A sthiti joI nimakaharAma thAya che? cAnaka daSTivALA gajathI A upAlaMbha na sAMkhI zakANe tethI jerapUrvaka pitAnI pITha parathI halla-vihallane UtArI daIne aMgArAbharelI khAImAM te kUdI paDyo. jotajotAmAM baLIne bhasma thaI gayA. tyAre ja A bhAIone hAthInA DahApaNa viSe yathArtha khyAla AvyuM. pitAnI buddhi tiryaMca karatAM paNa badatara banI ane potAnA kAraNe Aje hasti maraNa pAmyo e vicAratAM tema ja aneka manuSyanA vinAzano vicAra karatAM temane glAni uddabhavI. tema ja mAtAmahano mArga niSka Taka karavA vRtti janmI. atyArasudhIne vairano tIvra agni vairAgyanA zItaLa jaLamAM palaTAI gaye. saMsAranI vicitratA, kilaSTatA ane mAyA-pAza keTaluM kAramuM dRzya khaDuM kare che tenuM AbehUba citra najara sAme taravaravA lAgyuM. kSAtrateja to hatuM paNa tene durupayeAga karavAne badale tene AtmakalyANanA hitakara mAge vALavAne baMdhubelaDIe mAnasika nirNaya karyo. bhAgyavAna puruSane tarata ja mAnasika vicAranI siddhinA sAdhana sAMpaDe che, tenI mAphaka samipavatI deve ubhaya baMdhuone zrI mahAvIra devanuM sAnidhya meLavI ApyuM-prabhu pAse mUkI dIdhA. tarata ja zrI vIraprabhunI upadezAmRta varSothI temaNe navajIvana prApta karyuM. bhAgavatI dIkSA svIkArI ane zuddha saMyama pALI sarvArthasiddha vimAna saMbaMdhI divya devasukhanA bhoktA thayA. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadiSeNuM ekAeka kulapatinI saradArI heThala tApasavaMdane rAjadarabAramAM vihvaLadazAmAM glAnibharyA cahere pravezatuM jemAM ja kumAra naMdiSeNa mahelanA pagathiyA UtarIne nIce Avyo. Aje te vananA AMgaNe AvI cUkela chatAM saMsAranA vilAse ke yuvAnIsulabha raMgarAga ane AkarSI zakyA nahotA. najara sAme pitAnA ja baMdhuone vividha moja UDAvatA jotAM chatAM enuM mana kudaratI rIte tenAthI alipta rahetuM. sAMsArika bAbatamAM lagabhaga e kamaLapuNavat nirALe ja raheto. saMsAranI upAdhine lAta mArI jeo araNyavAsamAM jIvana gALavA kaTibaddha thayA hatA evA nircatha, saMta ke tApasa prati tene bahumAna pedA thatuM. emane ekAda najare caDatAM ja te temanA paga cumavA pahoMcI jato. pitAzrI zreNika pAse ghaNI ya vAra tene tApasa, mahaMta ke bhikSukane AvatAM joyelA, teonI mAMgaNI saMtoSavAmAM javalle ja nRpa AnAkAnI karatA, e paNa enI dhyAna bahAra nahotuM. prabhu zrI mahAvIradevanI sthiratA rAjagRhImAM hoya tyAre rAjavI dararoja rAjarasAlA sahita vaMdana arthe jatA, e paNa joyeluM ane anubhaveluM nircatha pratyenI daDha bhaktimAM bhUpa zreNika sAthe keIka ja barAbarI karI zake evuM pote mAnato. cAhe to A vArasAmAM maLelA saMskAranI asarathI ke cAhe te anya keI agama preraNAthI-game te kAraNathI tyAgIne veza prati tene atizaya prema hato. haju te aNagAra ane maThadhArI vaccenA taphAvata zuM zuM hoI zake e pArakhI zakyo nahoto. bArikAIthI e javAno parizrama paNa nahoto sevyo, ema kahevAmAM kazuM khoTuM nathI. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [276] prabhAvika puruSa : kulapati saha tApasanuM AvuM meTuM vRMda Ama rAjadarabAramAM dAkhala thavAne A prathama ja prasaMga hato. keI gaMbhIra banAva banyAnI ethI AgAhI thaI. ghaDIbhara manamAM taraMga paNa UThyo ke "A niHspRhIo zA kAraNe Ama vilaMba banyA haze ?" tarata ja TeLAnI pAchaLa kheMcAI rahelA eka tApasakumArane bAju para snehapUrvaka bolAvI teNe utsukatAthI prazna karyo. "he tapodhana ! saMsArajanya upAdhine Thekare mAranAra Apa sarakhA nirichakene A glAni zI? A doDadhAma zI ? evI te zI tamArI mAla-milkata lUMTANI che?" "rAjakumAra! eka hAthIe Aje amArI varSonI mahenata para pANI pheravyuM che. amArA Azramone toDIphADIne khedAnamedAna karI nAMkhyA che. lAMbA parizrame aharniza jaLasiMcana karI je jhADapAna ame UcheryA hatAM te sarvanuM jaDamULathI nikaMdana kahyuM che. vastra-pAtra ane vastraviNa evA ame, pazu-paMkhI karatAM paNa kharAba hAlatamAM AvI gayA chIe." rAjakumAra AgaLa kaMI pUche te pUrve to darabAragaDhamAMthI koTavALa azvArohI sainikonI eka TukaDI sAthe kulapatie nirdiSTa karela sthAna tarapha tvarita gatie kUca karI gaye. enI pAchaLa sAruM ya tApasanuM TeLuM dhImedhIme pAchuM pharyuM. juvAna tApasakumAra paNa emAM joDAye. tApasa, saMnyAsI, zramaNa ke nircantha jevAnA jIvana akicana ne nirlepa haya, jyAM parigrahanuM nAma paNa na heya ne mamatAno saMbhava sarakho paNa na hoya-AvA naMdiSeNe ka9pelA citra sAthe A tApasanuM jIvana baMdhabesatuM nahotuM. tApasakumAranA adhUrA vRttAnta e najare jovAnI jijJAsA naMdiSaNanA hRdayamAM pragaTAvI. ekAdA hAthInA tophAnathI A AtmAo ATalA pramANamAM kema hatAza thaI gayA e jANavAnuM kutUhaLa paNa thayuM. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadiSeNu : [ 277 ] tarata ja sajja thai te paNa nIkaLI paDyo. jotajotAmAM page cAlatAM tApasavrudanI lageAlaga AvI pahAMcyA ane paricita tApasakumAra sAthe adhUrI vAtanA tAra meLavavA lAgyA. tApase vAtanA anusa MdhAnamAM AgaLa vadhatAM jaNAvyuM keH-- * 66 rAjaputra ! kadAca akasmAtathI ekAda sAmAnya hastInu Agamana thayuM hAta ne amArA priya Azrama para ene prakeApa UtaryA hAta te amane eTaluM du:kha na thAta, e ATalI hade nukazAna paNa na karata; paraMtu A te amArI ja nizrAmAM ucharela, amArA ja saMrakSaNathI vRddhi pAmela ane amArA sahavAsamAM ja jeneA bAlyakALa vyatIta thayela che evA eka piricata mAta MganuM A bhayaMkara kArya che. e hastI nAneA hateA tyAre amArI sAthe vRkSAnuM ane phaLa-phUlanA ropAonuM jaLasicana suMDhamAM pANI bharIne karatA. secanaka evuM guNaniSpanna nAma amee tenuM rAkheluM. amArI sAthe eka sahucaranI jema e bhaLI gayela, jANe ramatagamata ke vyavasAyane eka sAthIdAra. ATalI mitrAcArI sakAraNa hatI. ene janma ja amArA AzramamAM thayelA. pAMca seA hAthaNIonA svAmI eka baLavAna graMthapati hAthI hatA. enA manamAM dIrghakALa sudhI aTavInuM sAmrAjya mANavAnA keADa hatA eTale kAI paNa narahAthIne e jIvatA rahevA detA ja nahIM. janmatAM ja enA gaLe TuMpe devAtA arthAt yAM yUthapatinI najare caDatA ke e pitA ja eneA yamarAja nivaDatA. AvA bhayaMkara patinI eka patnIe kevaLa apatyapremanI vivazatAthI garbhAvasthA prApta thatAM chaLathI enI sAthe kAma lIdhuM. paga khADaMgavAnA DhoMga karI, hAthaNInA samUhathI irAdApUrvaka pAchaLa rahevA lAgI. dhImI cAle cAlI kAi vAra e divase tA keAi vAra cAra divase sAtha bhegI thatI. e rIte yUthapatine vizvAsa pamADI, amArA AzramamAM baccAne Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 278 ] prabhAvika puruSA : janma ApyA. eNe te mAtra maryAdita samayapa``ta ja enuM lAlanapAlana karyuM. pakaDAi javAnI bIke e puna: sAtha bhegI thai gai. e pachInI sarva karaNI kulapatinA AdezathI ane dayAnA taMtuvaDe kheMcAi ameAe karI lIdhI. Ama secanaka cuvAna avasthA pAmyA. amArI sahAya pAmyA na hAta te enuM astitva ja na hAta, paNu are ! duniyA naguNI ja vadhAre dekhAya che ! tethI ja kahevata pracalita che ke 'guNanA bhAI doSa. ' e sAru zAstranAM pAnAM kayAM thADA bharyA che? guNu para avaguNu karanArAnA dAkhalA zeAdhavA javA paDe tema nathI. vaiyAkaraNIone paNa kahevuM paDayu ke dukha dhAtune guNa karIe tA doSarUpe pariName che. ' ( duSanA guNu dekha. 6 eka divasa kAi kAramA ceAghaDIe samIpavatI taLAvathI pAchA pharatAM amArA A priya hastIe peAtAnA pitA evA vRddha yuthapatine hAthaNIonA samUhamAM DolatA ane AnaMda mAtA joyA. tarata ja enA tanamanATa prakaTI UThyo. enI sAme e gussAnA adamya ATApathI doDyo ane yuddha karavA mAMDI paDyo. navA leAhI AgaLa pAchalI avasthAnuM ThaMDu paDeluM aAhI paracA na batAvI zakayuM. vRddha nAyakane parAbhava thayeA eTaluM ja nahIM paNa keTalA ya juvAna a`kAnA akAraNa keALiyA karAvavArUpa mahApApanA badalArUpe jotajotAmAM e peAte kALanA kALiyA banI gayA. have secanaka pAMca se| hAthaNIenA svAmI anyA, vizALa aTavImAM skhalanA vagara paribhramaNa karavA lAgyA. nira kuzapaNe svacchaMdatAthI viharavA lAgyA. prApta thayela A adhikAra ane vaibhava navA kAi taruNu gaja chInavI na lai jAya e khAtara eNe paNa pitAnI mAphaka cAMpatI najara rAkhavA mAMDI. enI e vicAraNAmAM peAtAnuM jema AzramamAM guptapaNe rakSaNa thayuM tevuM bhaviSyamAM kAi anyanu na thavA pAme eTalA sAru Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdiSeNa ? [279] AzramanuM astitva mITAvI devAne teNe manamAM nizcaya karyo. svAtha AgaLa e tiryaMca papakAra ne bALajIvana visarI gaye. ekAeka doDI AvI jabaruM ghamasANa macAvI dIdhuM. enI ghelachAe lIluMsUkuM kaMI na joyuM! amArA sarvanAzane A karuNa ItihAsa. have tame jANI zakaze ke amAruM duHkha kevuM kAramuM che?" rAjaputra naMdiNa tApasakumAranuM vRttAnta zravaNa karI vicAramagna banI gayA. saMsArajanya AdhiupAdhithI dUra bhAganAra tApasa paNa ekAdA sAmAnya prasaMgamAMthI kevI viTaMbanAnA bhAjana banyA e jANI enA haiyAmAM keI nUtana taraMgo UDyA ane emAM e avagAhana kare te pUrve ja "rAjakumAra ! juo, juo, pelo tophAne caDhele amAre bALasakhA secaka. zreNikamahArAjanA azvArohIone paNa lekhAmAM lIdhA vagara potAnuM tAMDavanRtya cAlu rAkhI rahela che !" tApasavRdamAMthI tApasakumAre sAme dekhAtA Azrama prati aMguLI karIne kahyuM. naMdiSaNe cakSu mAMDatAM ja AzramabhUminuM umUlana karI madonmattapaNe pAMca se hastinIonA samUhamAM, jANe gopI. enA vRdamAM zrIkRSNa vAsudeva kIDA karatA hoya ema hRSTapuSTa zarIrI, sarvAMgasuMdara gajarAjane moja mANato joye. azvArehI sainikonA saMkhyAbaMdha paDakArA chatAM e tarapha taddana bedarakAra ! jANe ene mana temanI paMcamAtra gaNanA na hoya tema enI kIDA cAlu ja rahI. vanI jahemate taiyAra thayela sthaLane Ama taddana hAthamAMthI sarI jatuM nihALI, kulapati gusAthI sainike prati pokArI UDyA ke-"e saraLatAthI vaza nahIM thAya, pheMkavA mAMDe enA para zarane varasAda! e zayatAna vinAkAraNa amane trAsa pamADe che. bhale mRtyune mahemAna bane !" Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [280 ] prabhAvika puruSa : cAhe to tApasamukhyanA AhuvAnathI ke pitAnA vRdamAM paDela keI bANathI ekAeka te hAthI AzramanI bahAra AvavA deDyo. enI AMkhamAM lAlAza ne gusse spaSTa jaNAyAM. senikone thApa ApI kulapati sahita tApasano samudAya je dizAmAM Ubhe hato tyAM te uchaLatA kadame AvI pahoMce. sarvatra hAhAkAra macI rahyo. kulapatinuM hamaNuM ja AvI banyuM evI bhIti prasarI rahI, bUmo paDavA mAMDI. tyAM ekAeka rAjaputra naMdiSeNa sAme jato dekhAya. eNe paDakAra karyo- secanaka! upakArane A badale?" gAMDA banela hAthI tApasagaNamAM kAMI nukazAna karaze. are! doDe, doDe, rAjakumAra enI sAme jAya che. jotajotAmAM emanA prANa paNa e laI leze!" evA avAjo karatAM sainika saMgaThana karIne Ave te pUrve secanakanI AkRti ja jANe pheravAI gaI. unmattatA naSTa pAmI gaI. naMdiSaNanA sAme cakSu mAMDatAM ja e stabdha bane. ekAeka aTakI gaye. keI jUnI smRti tAjI thaI hoya tevI enI cA thaI rahI. naMdiSaNanA vyaktitvamAM koI jUnI pratItinI ene pichAna thaI. pariNAma juduM ja AvyuM. suMDha namAvI jANe eka pALelo zvAna hoya tema rAjaputranI sAme e Ubhe rahyo. naMdiSeNe saMdano Azraya laI, tenI pITha para caDhI besI, aMkuza hAthamAM pakaDI ene nagarInA mArge vALe. jarA paNa rekaToka vagara secanaka, kumAra naMdiSaNano dara rAjagaDhamAM AvI vecchAe baMdhanamAM paDyo. koI anerA vahAlathI naMdiSeNane e jovA lAgyA. Ama vidhra aNadhArI rIte verAI gayuM. alpa samayamAM secanaka rAjavIno paTTahastI banyA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdiSeNa : [281] naMdiSeNa sAthe secanakane vAtsalya kayAMthI ubharAI AvyuM ? e koyaDA varSo sudhI aNaUkalyo rahyo. ekadA bhagavAna zrI mahAvIradevanAM pagalAM rAjagRhImAM thayAM. vanapALe AvIne samAcAra kahyA. tarata ja ADaMbara sahita vaMdanAthe javAno Adeza apAyo. paTTahastI secanaka para aMbADI naMkhAI. e para beThaka letAM ja zreNika mahArAjanI smRti sateja thaI. secanaka ne naMdiNanA saMbaMdhamAM prabhune pRcchA karavAno saMkalpa karyo. paramAtmAnuM samavasaraNa eTale jijJAsu hRdayane zaMkAnA samAdhAna karavAnuM, apUrva AtmakalyANakArI vANI zravaNa karavAnuM abhaMgadvAravALuM vizALa sthAna. enI racanA devo dvArA thatI hovAthI emAM suvarNa ke maNiratananI saMbhArabharaNI hoya temAM zI navAI ! jemanAthI UMce keI adhikAra nathI evA traNa jagatanA nAtha ahaMnta-tIrthakarane siMhAsana para besI, dezanAvArinI amRtavarSA varasAvavA sAru sagavaDabharyuM thaI paDe tevI enI karAmata hoya che. ghaNe dUrathI najare paDe evA traNa gaDhanI racanAvALuM ne saMkhyAbaMdha AtmAo parasparanI athaDAmaNa vinA saralatAthI besI zAMtacitta upadezanuM pAna karI zake tevI goThavaNavALuM A vyAsapITha apUrva dekhAya che. anubhavane ekAda prasaMga lAdhe evI bhAvanA kone na hoya? tethI ja muni udayarane gAyuM che ke - samavasaraNumAM besIne, jinavaranI re vANuM, sAMbhaLazuM sAce mane, paramAratha jANu. te dina kayAre Avaze ? cAre tarapha parSadA bharAya, emAM cAre prakAranA deva-devIo, nara-nArIo, sAdhu-sAdhvIo to hoya ja. parSadAnA e bAra prakAra kahyA che. uparAMta tiyo paNa Ave. teo bIjA gaDhamAM Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 282 ] prabhAvika puruSo : rahI prabhu je kAMI bole te svabhASAmAM samajI zake evI jinavANInI adbhutatA che. kahyuM che ke - devA devI narA nArI, zabarAzcApi zAbarI / tiryaMco'pi hi tairazcI, menire bhagavadgIram // emAM Azcarya paNa zuM? aNaghaDa jilla jevAe "zara nathI* evA eka vAkyathI potAnI traNa strIone judA judA praznone javAba ApI dIdho hato to pachI prabhunI atizayatAnuM zuM kahevuM? ATha prAtihAryane cetrIza atizayanI advitIya lazmIvALA zrI tIrthakara prabhu azaktaranI zItaLa chAyAmAM siMhAsana para virAjamAna thaI mAlakoza rAgamAM je suMdara dezanA eka prahara sudhI Ape che e varNanAtIta hoya che. enAthI saMkhyAbaMdha AtmAonA bIDAela hRdayapaddho vikasvara thaI jAya che. vaNapUchayA saMzaye ekAeka vinazvaratAne pAme che ane saMkhyAbaMdha jIvamAM AtmakalyANanI keI ane khI uttejanA prAdurbhAva pAme che - aMtaranA tAra jhaNajhaNI UThe che. rAjagRhInA AMgaNe AvuM samavasaraNa maMDAtA ja zreNika bhU5 saparivAra vaMdanAthe AvI pahoMcyA. naMdiSeNa paNa sAthe ja hato. bhagavAna zrI mahAvIra upadezakAryathI paravAryA tyAre mahArAjA zreNike cirakALathI manamAM gheLAyA karato secanakahastino prazna rajU karyo ane naMdiSeNa saha eno neha kevI rIte jAye te jANavAnI itejArI dAkhavI. prabhu belyA-"rAjana ! pUrvabhavasaMcita vera yA sneha AtmAene ghaNuM bhava sudhI udaya Ave che. jene dekhIne pratyakSa kAraNanA abhAve paNa roSa pedA thAya tyAre samajavuM ke e pUrvabhavane. zatru che ane evI ja rIte jyAre hetano udbhava thAya tyAre pUrvabhavanA snehanuM kAraNa avadhAravuM. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdiSeNu : [283] pUrve hAthI secanakano jIva zrIpura zaheramAM makha nAmanA viprapaNe vyavahAra calAvato hato, tyAre naMdiSeNano jIva samIpamAM vasanAra ane sevA karanAra eka bhIma nAmane dAsa hato. eka veLA makhadvijane saMkhyAbaMdha bhUdevone ane saMnyAsIbAvAone jamADavAnI IcchA uddabhavI. ene lagatI sAmagrI ekaThI karavAmAM ane e kArya sAMgopAMga pAra utAravAmAM eNe bhImanI sevA mAgI. bhIme zarata karI ke "uparyukta kArya UkalI jatAM je sAmagrI bace te mArI mahenatanA badalAmAM mane ApavI." zarata maMjUra thaI ane makha brAhmaNane manoratha pUrNa paNa thaye. je nirdoSa khAnapAna sevAnA badalAmAM bhImanA phALe AvyuM te teNe harSathI ubharAtA hRdaye kaMcana-kAminInA tyAgI ne kevaLa mumukSu evA munirUpa satpAtrane dAna devAmAM vAparyuM. bhAvanAyukta A dAnanA baLe bhImano jIva AyuSyanA aMte devalokanI kaddhi pAme. dvijamahAzaya paNa anya bhavamAM bhramaNa karI A bhave hAthIpaNuM pAmyA ane bhImano jIva devagatimAMthI AvI tAre tyAM putrapaNe upaye. e ja kumAra naMdiSeNa. "madonmatta secanaka, kuLapatine mAravA tApasavaMda tarapha doDato Avyo, paNa vacamAM naMdiSeNane jotAM ja enI smRtimAM maMthana zarU thayuM. vacce UbhI rahelI A vyaktine meM kaI vAra pUrve joyelI che, evI vicAraNA aMtaramAM uddabhavI ane mAnavI kalpI paNa na zake eTalA sUkSama kALamAM hastine jAtismaraNa jJAna thayuM. zrIpuramAM vasatA pADozI tarIkeno saMbaMdha AMkha sAme taravarI rahyo. snehanA umaLakAe vairavRttine bhUlAvI dIdhI ane kaI navuM ja dazya khaDuM karyuM, je tame sarvee najare dIThuM. ahA ! dAnamAM kevI aciMtya zakti che? apAtra ne supAtramAM paDavAthI emAM meTI taratamatA pragaTe che. enI pAchaLa pariNA Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [284] prabhAvika puruSo : manI dhArAnuM jIvaMta prAbalya hoya che to enI phaLa devAnI zakti viSNunA vegane paNa vaTAvI jAya che. kahyuM che ke - AnaMdAzrUNi romAMca:, bahumAnaM priyaM vacaH / tathAnumodanA pAtre, dAnabhUSaNapaMcakam // dAnane e bhUSaNothI alaMkRta banela AtmA vacamAM koIne avarodha na naDe to muktipurInA dvAra paNa khakhaDAve che. prabhu zrI vIranI saMzayatAriNI vANI zravaNa karatAM ja rAjavI zreNikanI ajAyabIne aMta Avyo paNa naMdiSaNanI to daSTi ja khullI gaI. samyakakaraNamAM rahelI taratamatA UDIne AMkhe vaLagI. tApasa ane zramaNanA jIvana vacceno spaSTa bheda najare AvyuM. AzramanA umUlanathI kulapatine kema du:kha upajyuM ane hasti pratye temanA gussAne pAre zAthI chellI DigrIe pahoMcyA ? tenuM kAraNa paNa spaSTa jaNAyuM. muchA parivAho kutto arthAt jyAM sudhI aMtaramAM rahela dravya-padArtha yA vastu pratyenI mUcha yAne mamatA sarvathA nirmULa thatI nathI tyAMsudhI vyakti bhale veta kiMvA bhagavo aMcaLa dhAraNa kare, bhale e saMsAranI jaMjALathI bahAra nIkaLI araNyavAsa ke girikaMdarAmAM jaIne vase chatAM e parigraha yAne ALapaMpALathI mukta thaI zakatI nathI. sAthosAtha e paNa samajAyuM ke je mUccha-mArApaNAnI kAmanAno sarvathA nAza karI devAyo che to bhalene pachI vyakti maNijaDita kAMgarAvALA ne suvarNa-ratnaguMphita gaDhamAM bese chatAM paMkajavatu e nirlepa rahI zake che. mAyAno pAza tyAM lAgato ja nathI. samabhAvanI bhUmikA para vicaratA e AtmAne kaMcanamaNinA nathI pralobhana hatA ke kathIra pASANanA tiraskAra saMbhavatA. enI daSTi to kaI anokhA dhyeya pAchaLa ekatAra banI hoya che. enuM nAma sAcI mumukSudazA che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdiSaNa : [285] prabhune praNAma karI kumAra pitAnI sAthe pAcho to ryo, paraMtu koI judA ja nizcayane dhAraNa karIne. saMsArIjIvananI enI parAzupatA chupI to nahAtI ja, paNa have amalamAM mUkI saMsArane lAta mArI sAdhutAnA paMthe paLavAne niradhAra eNe jAhera karyo. mAtApitAnA kAne e vAta pahoMcI. emAM yena kena prakAreNa vilaMba karavAnI masalato paDI bhAMgI. bhUpanuM AzrayasthAna to zrI mahAvIra, emanA para zreNikanI aTala zraddhA. enA baLe ja jJAna-cAritramAM taddana maMdatAvALA zreNika rAjavI unnata paMthanA pathika banavAnA. kevaLajJAnI prabhue naMdiSaNanI saMyama mATenI ulaTa joI, e sAthe sattAmAM rahela bhegAvaLI karma paNa nihALyuM. e kumAranuM havenuM jIvana vilakSaNatAbharyuM joyuM. dIkSA mATenI utAvaLa ISTa na lAgI, jJAnamAM dIThelI vastu bhUpane kahI. e sadhiyAro laI zreNika naMdikumAra pAse pahoMcyA. bhAgavavAnA bAkI rahela kamanI yAda ApI, paNa nizcaya eTale aTaLa-phara, e maMtavyavALA kumArane enI kaMI ja asara na pahoMcI. " puruSArtha pAse kama tA rAMkaDuM che," ema kahIne teo sAdhu banyA. tyAM AkAzavANuM zuM kare? AnuM nAma ja bhavitavyatA. hANahAra enuM bIjuM nAma. e pheravavAnuM sAmarthya na to cakI ke tIrthapatinA hAthamAM paNa saMbhave. jo ke arihaMto anaMta baLanA svAmI hoya che, chatAM paNa paMca samavAyanA dhoraNe cAlatI vizvaniyaMtraNamAM ene upayoga na ja kare. mainapaNe kudaratane ene bhAga bhajavavA de. mahApuruSone e ja sanAtana rave che. - sAdhutAno aMcaLo oDhI thoDA samaya pUrvenA kumAra naMdiSeNa rAjagRhInA sImADA oLaMgI gayA. aDaga nizcayathI ane saMgIna manobaLathI munipaNAnA AcAra pALavA lAgyA. pramAdanA paMjAmAM phasAyA vagara satata dhamadhyAnamAM ane jJAnAjanamAM rakta rahevA lAgyA. A rIte sva AtmAne ghaNuM ucca Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 286 ] prabhAvika puruSo : bhUmikA para laI gayA. tApasa-saMnyAsI ke jegIbAvAnA jIvanamAM ane sAcA tyAgI ke samaju aNagAranA jIvanamAM keTalo maTe taphAvata rahelo che e svayaM anubhavI rahyA. eka tarapha ajJAnabharI karaNane-mAnapAnanI mahecchAno Dagale ne pagale sAkSAtkAra thAya che tyAre bIjI bAju cembu nirlepa jIvana-samyaphajJAnayukta kiyAnA darzana-najare paDe che. AvA ciMtanazIla AtmAne paNa mehabhUpe sapATAmAM lIdhA. avazeSa bhegAvaLI kama abAdhAnI hada oLaMgI jyAM udayanA AMgaNAmAM pravezya, tyAM jAgRta ne daDha evA naMdiSeNa munine vikAranA bhAvo udbhavavA mAMDyA. e sAme tapanA tejasvI zastrane camakAre dAkhavavAmAM kacAza na rAkhI, damananA pratyeka mArgonuM avalaMbana levAmAM naMdiSeNaRSie jarA paNa kAyaratA na dekhADI, paNa jJAnInA vacana TaMkazALI nivaDyAM. nikAcita karmane tapAvI enI asara haLavI karavAnuM jenAmAM parAkrama che evo tArUpa agni paNa A karmodayarUpa vyAdhi para kAragata na nivaDyo. bhegakarmanI nikAcitatA ThAravAno anya koI mAga na lAdhatAMA mAnasika vyathAne anya koI IlAja dhyAnamAM na AvatAMsvapratijJAna nirvAha karavAnA zubha irAdAthI muni nadiSeNa parvata paranA pRpApAta ke gaLe phAMso daI ApaghAta karavAnA bhISaNa paMtha paryata pahoMcI gayA, paNa nirupakamI AyuSyavALA AtmAone ochI ja e kaSTonI asara thAya che, puna: devavANI saMbhaLANuM-hANahAranI sAme thavAno mithyA prayAsa choDI devAnI cetavaNuM maLI. e reDa sIgnalanuM ullaMghana karavAnuM bhayaMkara jokhama na sevavAnI tAkIda thaI. ATaATalA prayAsa chatAM zuM vratamAM aticAra lagADe paDaze?" AvI zaMkAne udbhava hRdayanA eka khUNAmAM udbhavya, e sAthe anya vicArabiMduo paNa AvIne joDAyA. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nardiSaNa : [ 287 ] ( mArA jevA rAjaputra AvI pavitra vastu prApta karI, varSonA varSo sudhI jenuM niraticArapaNe pAlana karyuM. ene cheDI de! are! e pavitratA para mazInA kUDA pherave ? vratabhaMga karatAM te agnimAM paDI baLI maravuM ke jIvanane akALe aMta ANavA zu khATA ? ' tyAM teA smRtinA DhagalAmAMthI avAja UDyo: 'e patha paNa huM AtmA ! te kayAM nathI joyA ? e mArge gayA chatAM AyudArI tUTI ja nahIM tyAM zuM thAya ? jo maneAkhaLI ke bAhubaLInA dhAryA ja thatAM hAya tA viziSTa jJAnIonAM vacana a kacAMthI rahevAnAM? paNa kevaLajJAnInu TvITu kroDAgame yatnAthI ke amaryAdita parAkrameAthI paNa khATu' nathI nIvaDavAnuM. emAM ja AtmAnI zakti karatAM jJAnanI garimA che. jo ema ja che te pachI kismata sAme bAtha zI bharavI ? ' X x ,, " dharmalAbha ! " maneAhara havelInAM pagathiyAM caDhI uMmaramAM paga mUkatAM ja zramaNe uccAra karyAM. * " ekAeka dharatIkaMpanA AMcakA lAge ne UMghatA mAnavI amakIne jAgI UThI cAtarapha AMkha pherave tenI mAphaka AvAsanA uMbare paga mUkI, eka zveta vastradhArI, sudarAkRti sAdhune ' dharma lAbha " rUpa zabdonA uccAra karatAM joi, mAtra anucarava ja nahi paNa khudde mahAlayanI svAminI svasthatAne dhAraNa karatI ane Azcarya thI pagalA pADatI sAme khaDI thai gai. sAdhunu Agamana A sthAnamAM paheluM ja hatuM. A ramaNInI dehalatA kamaLadaDanI kAmaLatAne yAda karAve tevI hatI. enI AMkhA jotAM ja mRganayananI upamA ApavA mana lalacAtu. kRSNavI kezakalApa kiTataTa sudhI evI suMdara Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] prabhAvika puruSa : rIte vistaryo hato ke jANe ekAda nAgiNI vaLAMka letI daramAMthI bahAra nIkaLI rahI hoya. mukhAkRti ne vakSasthaLa jotAM ja jANe khIlatuM vana A lalanAnA deha para ja ekaThuM thaI tanamanATa karI rahyAnuM-vilAsI jIvananI kaI amaryAda dazAnuM citra rajU karatuM hoya tema lAgatuM. dharmalAbha" nA uttararUpe kaMI paNa kriyA na thatI joI, muni dharatI sAme netro rAkhI punaH bolyA. gocarI arthe Avela A bhikSukane kaMI devA jevuM che?" mahArAja ! mArga ne maholle bane bhUlyA lAgo cho." hAsyathI jenI mukhAkRti praphullita thaI che ane majAkavRttine jenA netromAM spaSTa bhAsa thAya che evI te yuvatI belI, ne vizeSamAM kahevA lAgI ke "A to paNyAMganAnuM maMdira che. are ! akhaMDa saubhAgyavaMtIno vAsa che. ahIM dharmalAbhanI vAta kevI? sadAkALa ahIM to athalAbha ane kAmalAbhanuM ekachatra rAjya pravarte che ! jyAM "dharma" e kaI cIDiyAnuM nAma che tenI khabara sarakhI nathI tyAM enA lAbhanI te zI vAta? bhikSukane mATe ke akicanatAnI philasUphI samajAvanAra mATe A sthAna nathI. dUrathI ja ene rAmarAma karavA ghaTe. sonAmahoranI thelIo lAve ane managamatI meja meLave, jAtajAtanI vAnIo Aroge, vividha prakAranA vilAsa mANuM, madananA tApathI tapta thayela zarIrane yatheccha zItaLatA arpe. e ja amAruM dhyeya ane emAM ja amArI jiMdagInI saphaLatA !" munizrI akiMcanatA guNanI mazkarI thatI joI, taraNamAMnA eka tRNane kheMcI labdhibaLe suvarNa mahore varasAda varSAvatAM muni naMdiSeNa belyA: "lalanA! sAce ja huM viveka visaryo. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra na na diSaNa [ 289 ] Avye. A vezyAgRha che evA khyAla sarakhA paNu mane na najIkamAM anya AvAsAmAM paNa A ja sthiti che ke zuM ? dhALI ne kALI AjInA A yAga paNa vicitra. '' 8 " mahArAja ! vicitra zuM che? kulIna gaNAtAM kuTu e jyAre dharma -nItinI maryAdA eLaMgI jai, prAmANikatAmAMthI pIchehuDa karI, nArIvRMdamAM paNa puruSavarga jevA ja AtmA che e nItAMta satya visArI mUkI, levAdevAnAM kATalAM judAM rAkhe tyAre e akathya ne akhAla vyathA heThaLa Dagale Dagale pIsAte pIDAtA ne kacaDAtA nArIsamudAya kayAM jai zAMti meLave ? are! kayAM besI ghaDIbhara hAnA uccAra kare ? eTale ja kulInatAnA aMcaLA heThaLa kAlimAne chupAvu paDe che, eTale pratiSThAsaMpanna gharAnI zreNImAM ja ghara heAvA chatAM pratiSThAnuM aMdarakhAne lIlAma khelAtuM hAya che, eTale ja anicchAe * upara dheALuM ne aMdara kALu ' eveA daMbhI dekhAva dhAraNa karavA paDe che! vezyAgRhe e samAjanI nItimattA ne sadAcAra para jema kalaka samA che ane vezyAjIvana jIvatI nArIe e gAravabharyAM nArIsamAjanI kalakata mAjI che, e jeTaluM sAcu che eTaluM ja sAcuM e paNa che ke enAM caNataramAM puruSajAtinAM atyAcAra ne amaryAda vartananA lAMkhe itihAsa che. puruSapradhAnanA phAMkA rAkhanAra narasamudRAyanI aparimita sattAnuM hRdayadrAvaka pradarzana che. javAbadArI adA karavAne adale ene durupayeAga karavAthI taiyAra thayeluM e dhRNita rekhAcitra che. vezyAjIvana jIvavuM nArIne rucikara teA na ja hAya paNa puruSati taraphathI krajIyAta emAM haDaselAya tyAM zuM thAya ? " " AI ! tArA kathanamAM satya haze, chatAM dunyavI viSayeAthI dUra bhAganAra evA mArA sarakhA nigraMtha AgaLa e hAyavarALa ThAlavavAthI zeA lAbha ?" 19 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 290 ] prabhAvika puruSo : sAdhujI ! kubera saTTaza zaktivaMta evA Apane ene khyAla karAvavA jarUrI che kema ke samAjane Apa upadezadvArA dhArItA unnata banAvI zake che. bhUtakALamAM me sAdhujInI vAta sAMbhaLI che. satIenAM ciratrA ane brahmacaryanI uttamatA viSe jema sAMbhaLyuM che tema 'nArI narakanI khANu ne pApanuM pUtaLu` che ' evu paNa sAMbhaLyuM che, paraMtu e pachInuM je jIvana meM anubhavyuM che te jotAM mArI e vAtanI zraddhA dhrUjI UThI che. kevaLa nArI ja doSAnuM ghara che ane nara guNanuM pUtaLu ja che e mAnavA huM taiyAra nathI. nArIjAtine jeTalA anyAya thayA che ane jeTalI yAtanAe bhAgavavI paDI che emAM puruSanI preraNAnA kALA heAvA chatAM e emAMthI chaTakI jAya che. Apa jevAnA upadezamAM paNa nArInA jeTalI sakhata jhATakaNI puruSanI nathI karavAmAM AvatI, e joI mane kharekhara aca e thAya che.'' 66 lalanA ! tuM kAi kulIna ne samajI jaNAya che. kaDavA anubhavathI Avega ne krodhanA jore A adhama dazAmAM ghasaDAi lAge che, nahi teA satIonAM jIvana eka vAra jenA kAne paDyAM hAya te A dazAmAM lepAya ? " " tAdhana ! ApanI vAta sAcI che. vItarAganA dharma sAcA che. je kai kacAza che te kayAM te upadezakeAnI athavA teA zrotAenI; nahiM te e paNa prabhunA ja zAsanamAM darzAvAyuM che ke- strI yA puruSa ubhayamAM samAna AtmA rahelA che. tIrthaMkara jevA leAkeAttara puruSane janma ApanAra mAtA ratnakukSI kahevAya che. meAkSa meLavavAmAM ubhayane sarakhA hakka che. are! pApa karavAmAM puruSa strIne TapI jAya che tethI tene mATe sAtamInAM dvAra UghADAM che jyAre nArI teA chaThThI naraka sudhI ja jAya che. eka gRhanI aMdaranA vahIvaTanI svAminI, jyAre anya bahAranA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra na diSaNa : [ 291 ] vyavasAyanA kartAhartA. ubhaya ardhA aMgeA maLIne dharma, artha ne kAmarUpa trivarga sAdhI satata cAthA vanI taiyArI karanAra eka AkhuM aMga athavA teA strI-puruSarUpa eka yugala. vaLI tapa ne suzrUSAmAM nArIne naMbara AgaLa ja. dharma zraddhAmAM ane enA pAlanamAM paNa tevI ja sthiti. jyAM AvuM uttama nidhAna che e zAsanamAM paNa puruSavarga taraphathI nArIjAtane anyAya karAtA hAya, enA du:kha sAMbhaLavA jeTalI AgevAnAne dhIraja na hAya ane adhUrAmAM pUruM tyAgIe paNa nArIjAtanI niMdA saMbhaLAvatAM hAya tyAM mArA jevI amaLAnI AsthA hAlI UThe temAM zI navAi? " yuvatI ! tArI vAtamAM satya che. tane puruSajAtinI kaThAratA ne hRdaya-zUnyatAthI ghaNuM veThavu paDeluM jaNAya che; chatAM sarvatra ema nathI hAtuM. vaLI keTalAka upadezakeA kevaLa adhyAtma ne vairAgane mATe ekAMte vicAravA nArIjIvananuM je doSayukta citra dorelu che. tene vAravAra vyAkhyAnakALe bhAra daI varNave che ethI keTalIka vAra strIjAtimAM keAi jAtanuM prazaMsanIya tattva ja nathI, kevaLa te deASAnI bharelI pUtaLI ja che evI mAnyatA jora pakaDe che e paNa sAcuM che, chatAM tArA ja kathanathI e tA pUravAra thAya che ke enI javAbadArI nathI teA dharmanA praNetAne zire ke nathI teA jainadharmanA mAthe. e pariNAma tA mAtra vyAkhyAtAnI eka bAju joi varNana karavAnI UNapane AbhArI che. jainadharmamAM strInu sthAna dAsI tarIkenuM nahiM paNa puruSanA mitra jevuM che. bhUlyA tyAMthI pharIthI gaNanAra ne unmArge tyajI sanmArga pakaDanAra mATe tyAM gAravavaMtu sthAna che. haju paNu mana majabUta karI tu A kIcaDamAMthI nIkaLI jA. ,, munirAja! ApanI vAta sAcI che. sAcA rAha teA brahma ca yukta jIvanane ja gaNAya, paNa adhUrI AzAvALI huM jyAre tr Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 292 ] prabhAvika puruSA : bhavitavyatAnA jore ahIM AvI paDI chuM tyAre emAMthI chUTavA sAruM kAine sadhiyArA tA joie ja ne ? meM A jIvanamAM puruSajAtinA saMsargamAM AvI je kaDavI ne kaleje kANuM pADe tevI nAMdhA saMgrahI che te para pUrNa vimaza-parAmarza na thAya, carcAdvArA mArA hRdayamAM bhoMkAyela e krUra kAMTA dUra na thAya tyAMsudhI ahIM TharIThAma thayelI puna: pAchI jagatanA bajAramAM dhakelAvA nathI icchatI. sAdhvIjIvananA punita pthe javAnI mArAmAM hajI zakti nathI AvI. Ape ane lAbha karI mAruM mana hayuM che. ApanAmAM jema e zakti che tema sAmAnA aMtaramAM sAcA dhama preravAnI zakti paNa dRSTigAcara thAya che. ApanI mudrA e vAtanI sAkSI pUre che. Apa jo sAce ja dharma lAbha ApavA cAhatA haiA te, mArA patita jIvanamAMthI mane uddhAravA icchatA haiA te mArA saMsargamAM rahI duniyAnA ceAkamAM, bAhya ujajavaLatA dhAraNa karI maradajAti kevA dAvA khele che enA abhyAsa karI, enI sudhAraNA mATe keAi ceAjanA ghaDavA dhAratA hai| te ahiM sthiratA kare. Apa jyAre akasmAta ahIM padhAryA che. teA bhAvIne emAM avazya kaMi sa Mketa haze ja. puruSadreSiNI huM ApanA darzInathI pahelI ja vAra mahAta thai chuM. ApanA pratye mane kudaratI prema pragaTyo che. ' taruNI ! janmathI ja jenA aMtaramAM verAganI cheALA uchaLI rahI che ane adyApi paryanta jeNe kAi kAminI prati sarAga najare AMkhanuM maTakuM paNa nathI mAryuM te tArA sarakhI rUpajIvInA vacanamAM tathya jue che, are lAbhAya che, enA mastiSkamAM kAi aneAkhI taraMgazreNinAM nRtya cAlI rahyAM che, emAM paNa vita vyatAnA ja saMketa haze ne? paNa A pavitra jIvananuM adha:patana kema karAya ? e vicAra mane mUMjhavI rahyo che. " " tapasvI ! kAM bhUleA che!? sAcA cAndvo te! sAmI chAtI 66 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra naMdiSeNa : [ 29 ] e ja samara khele che. ene kAminInA hAvabhAva, kaTAkSabANa ke aMgasparze nathI caLAvI zakatA. evA anukULa upasargone vakhate enI aDagatA meruparvata samI hoya che. je ApanuM mana majabUta haze to huM jAte tamane game tevA yatavaDe nahIM ja lalacAvI zakuM. A mAruM anubhavanuM vacana che. mArI joDe moja mANavA AvanAra saMkhyAbaMdha AtmAo chatAM meM mArI IrachA vagaranA ekane paNa zamyAbhAgI banavA dIdho nathI. enA pralobhanone Thekara mArI, enA dhanabhavane khaMkherI nAkhI, A sthAnamAMthI ardhacaMdra ApatAM jarA paNa vilaMba lagADyo nathI. Apa mAne ke huM vezyA tarIke oLakhAuM chuM chatAM game tene ke game tevI rIte dehane vikaya karanArI dhanapipAsu bajAra strI to nathI ja. saMgavazAt ziyaLanI nirmaLatA nathI rAkhI zakI, chatAM enA bhaMga vakhate rAcImArI nathI. vikArano atireka paNa thavA dIdho nathI. eka rIte kahuM te je puruSajAtie mAro sarvanAza karyo che tenA prati vera vALavAnA eka mAtra IrAdAthI ja meM mAruM jIvana kharacyuM che. sanehabhAve ke sAcI prItie meM keIne saMsarga rAkhyuM nathI. manamAM vairazamanane bhAva janmatAM ja game tevA camarabaMdhIne dhakko mAratAM vilaMba nathI karyo. e prakAre hadayazUnyone nicovI je dravyasaMcaya karyo che emAMthI vilAsanA mArge juja kharacyuM che, bAkI gupta rIte e dvArA keTalA ya karamAI jatA jIvane, keTalI ya kaTANe cImaLAtI kaLIo, ane mArI mAphaka vagaravAMke cagadAI jatI vAmAone paMtha ujALavA prayAsa karyo che. e jANavuM hoya to mArA sAcA sahacara bane." vAcakaATaluM laMbANa anyatra nahIM maLe. enI zodha projana paNa nathI. zAstrakAra kahe che ke bhavitavyatAnA jere muni naMdiSeNa gocarI arthe vezyAgRhe gayA ane Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 294 ] prabhAvika puruSo : 6 pote ja sAdhu-samAjathI ageAcara thayA. AveA prabaLa vairAgI jenI geAdamAM phasAya e lalanA paNa jevI tevI na ja hAya. ubhayanA ceAgadvArA ja karAjA peAtAnI sattA kevI prabaLa ane aTaLa che te darzAve che. e ceAga pUravAra kare che ke * vezyA kahevA mAtrathI adhama ja hAya ema mAnI levAnuM nathI. e kSetra paNa upadeza ane uddhAra mAge che ane e vAta paNa sAthesAtha puravAra thAya che ke saMyamanA uparachaThThA niyaM traNa jhAjhA phaLadAyI nathI. agnine DhAMkaNu iSTa nathI, ene teA nAza ja jarUrI che. ' upazama 'ne amuka samaya pa``ta bhale vadhAvI levAya chatAM agatya teA che ' kSaya'nI ja che. pachyAMganAnI citrazALAmAM ahineza SaTsa leAjana jamatAM, e pramadA saha yatheccha krIDA karatAM, patita muni na MdiSeNu eka, e nahIM paNa mAra varSo sudhI rahyA. koI virala prasaMgamAM ja agni najIka ghI pIgaLyA vagara rahe. e zaiAya nadiSaNa na dAkhavI zakayA, chatAM patanamAMthI paNa pragati karavAnA prasaMga lAdhe e sAruM pratijJA evI karI ke- jAte patita thayA chatAM ahIM AvanAra kAmI janeAmAMthI jyAM sudhI daza vyaktionA uddhAra karI, sAcA saMyamasika na banAvuM tyAM sudhI bheAjana na ja karuM, ' pratijJA kSatriyabaccAnI hatI. patana thayA chatAM vastunI parIkSA gai naheAtI. dRSTimAM vikAra peThelA hatA, chatAM dRSTibindu dhruva sama nizcaLa hatuM. e jore e pratijJA dRDhapaNe pALI. emAM munipaNAnA anubhava, vastusvarUpa samajAvI anyane gaLe utAravAnI vilakSaNa labdhi agrabhAga bhajavatI. enA sahakAramAM preyasI vezyAne phALA nAnAsanA nahAtA. kAmIonI lAlacu cakSuo enAmAM koi pativratA samu' aneAkhu teja jotI. je kArya patitamuninI bhASAthI para banatuM te kArya vesyA evI aMganA nardiSaNa pratyenA gADha rAgathI peAtAnu jIvana khullu Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra naMdiSeNa : [25] karIne sAdhatI. enI anubhavathInA akeka phakarAe keTalAya AtmAone alpa samayamAM ja saMyama usuka banAvelA. lokokti to e che ke-jAte AcarI batAve tyAre ja bIjAne enI asara thAya, chatAM ahIM te Azcaryajanaka vAta rojanI thaI paDI ke vividha prakAre vilAsayukta jIvana jIvatA premI yugalanI samajAvaTathI daza, daza AtmAo saMsArane asAra gaNI cAlI nIkaLatA. kapila jevo praznakAra maricIne maLe tema ahIM bAra varSanI avadhinA chellA divasa sudhI keI na ja maLe. Ama patitoe saMkhyAbaMdhane paDatA bacAvI UMce caDAvyA. pAnA pustake noMdha naMdiSaNanA nAme caDhI che chatAM vezyAnI saMpUrNa anukULatA vinA e AkarI pratijJA na ja phaLavatI thAta. ahIM eka vAta jarA paNa vismRta thavA devI na ghaTe ke, vezyAgRhe rativilAsamAM layalIna banela naMdiSeNa sAdhujIvananI sairabha ke enI niyamAvaLI abharAI para caDhAvyA chatAM "bhavitavyatA" jarA paNa bhUlyA nahotA. guptapaNe e vidhi ke camakAre dekhADe che enI mArga pratIkSA karatAM chatAM Avela paristhitine nyAya ApI rahyA hatA. bAra varSanA saMparkathI-bhinna dizAmAM jemanuM sAmarthya kharacAyeluM che evA AtmAonA marajIyAta saMgathI-ubhaya vacce khullA manathI ghaNA ghaNA savAlonuM nirAkaraNa ane keTalA ya viziSTa tAnuM spaSTIkaraNa thaI cUkayuM hatuM. prAraMbhakALanI vezyA atyAre paNa e ja nAme oLakhAtI hatI chatAM cAritramAM ghaNI rIte badalAI gaI hatI. enA hRdayamAM pApanA pAyazcitta tarIke AjIvana brahmacarya dharavAnA keDa jamI cUkyA hatA, paNa naMdiSeNa jevA rasika ne zaktisaMpanna neha ene amala karavA jeTalI dhagaza nahotI pragaTavA deto. rAganA baMdhana lokhaMDanI zRMkhalA karatAM paNa vadhu kAtila ne kaSTadAyI hoya che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] prabhAvika puruSo : prasaMga evo banyA ke bAramA varSanA chelle divase nava jaNane pratibodhyA chatAM eka dazame mANasa keIpaNa upAye samaje nahIM. enI sAme naMdiSaNanI dalIlo niSphaLa nivaDI. labdhi chatAM lAbha na maLe. vAraMvAranA upadeza chatAM varSothI jema magarola na bhIMje tema e abUjha ja rahyo! preyasI vezyAnI paNa jabarI kasoTI thaI. traNa traNa vAra rasavatI garama banAvI ne svAmInA Agamana abhAve ThaMDI paDI gaI. Aje A zuM thayuM ? ATalo vilaMba kaI di' nahIM ne Aje kema ? e jANavAnI jijJAsAthI te citrazALAmAM doDI AvI. joyuM to nava gayA che paNa dazame bAkI che, keme karyo bodha pAmato ja nathI ane pratijJApAlana vinA jamaNa kevuM ? bedha pamADe ja chUTake ! "tyAre, dazamAM tame pote. rasoIne te kyAMsudhI UnI TADhI karyA javI? " vezyAe kahyuM. khela khalAsa, kudaratane saMketa-bhAvIne isAre. e samajavA naMdiSeNa sadA utsuka rahetA. vezyAmukhamAMthI "dazamAM tame" no uccAra thatAM ja khIMTI para bharAvelA upakaraNe laI pote cAlI nIkaLyA. preyasIne premALa zabdo ke enI virahanI vAto ene na ja rokI zakI. prAyazcitta grahaNa karI puna: sAdhutAne aMcaLo olyo. jeTalA jorathI patana thayuM e karatAM adhika zAyathI uddhAra paNa . municaraNamAM mastaka namAvI vezyAe AjIvana brahmacarya vrata svIkAryuM. zrAvikA jIvananI UMcI bhUmikAmAM bAkInuM AyuSya kharacyuM, naMdiSeNa munie bAra varSano anubhava, upadezadvArA saMkhyAbaMdha AtmAone prabodhavAmAM suMdara prakAre kAme lagADyo. tapathI kAyAnuM damana paNa cAlu ja rAkhyuM. jotajotAmAM gumAvyA karatAM vadhAre meLavyuM ane mokSamArganA pathika banyA. emanA jIvananI pUrNAhUti sAthe A mALAnuM cothuM gucchaka paNa pUrNa thAya che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNicA zrAvaka prabhu zrI mahAvIra devanA samayamAM thayelAM je prabhAvika puruSAnI mALA guMthavA mAMDI che tenA cAra gucchake pUrNa thaI gayA che. e mALAnuM pAMcamu ane chelluM gucchaka AraMbhAya che. pUrvavat A gucchakamAM paNa cAra puSpA ja guMthavAnA che; Ama chatAM emAM agAu karatAM gheADI vilakSaNatA paNa rahelI che. pUrvanA zreNIputrA ke rAjaputrAvALA gucchaka pramANe AmAMnAM puSpA samAnara MgI nathI paNa bhinnaraMgI che. emAM ja enI viziSTatA che. nirdhana-dhanika-nAtha ane anAthanA yeAga sAdhyA che eTale paraspara virodha te spaSTa che chatAM e darekamAM agrabhAga bhajavatI Teka yAne aDagatA sarva virAdhAne gaLI jaI cAre puSpAmAM eka sarakhI suvAsa prasarAve che, bedhagrahaNa mATe kivA cAritraguMthaNa arthe athavA te vIsamI sadInA viSama kALamAM vatA jIvA sAru, jIvananI maryAdA AMkaNamAM e sarva samAnapaNe upayAgI ane mahattvanI bhUmikA bhajave che. ekeka puSpa arthAt emAMnuM eka ja kathAnaka jIvanapatha ujALavAne akhaMDa jyeAtanI garaja sAre che. nimiDa aMdhakArathI vyApta evA bhUmigrahamAM dIpakanI razmi je kArya kare tevuM asarakAraka kArya cAlu yugamAM karavAnI sAmagrI zarU thatAM udAharaNAmAMnA pratyekamAM saMcita thayelI che. agatya che. e para zAMtipUrvaka vicAra karavAnI. * x x gRhaM suhRtputrakalatravargo, dhAnyaM dhanaM me vyavasAyalAbho / kurvANa itthaM nahi vetti mUDho, vimucya sarve vrajatIha jantuH // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] prabhAvika puruSo : he devAdhideva! Ape uparane eka leka uccArI, sArA ya saMsArIjIvananuM tAdaza svarUpa dekhADI ApyuM. emAMnAM zabdazabdamAM je ajaba mohinI bharI che enI pAchaLa rAyathI mAMDIne raMka, bALakathI mAMDIne vRddha athavA to A jagatanA nAnA moTA se ke prANIo divasa rAta, TADha taDake ke varasato varSAda joyA vinA athavA to kSudhA tRSA ke UMgha yAda karyA vagara, parizrama ke thAkanI jarA mAtra paravA rAkhyA vagara aharniza maMDI paDI A mAnavajIvanane bIje paNa kaMI hetu che e vAta taddana visarI gayA hoya che. bhAnabhUlelA ane daSTibindu cUkI gayelA evA amane Apa pUjyazrIe Aje sAcI paristhitinuM yathArtha darzana karAvyuM che. gaLe UtarI jAya tevA dAkhalA TAMkI ghara, mitra, putra, strI Adi saMbaMdhI janene meLApa, dhAnya, dhana ane vepAra AdimAM prApti e sarva uchInA lIdhelA AbhUSaNe sarakhA agara to saMdhyAnA raMge samAna alpajIvI che. emAM rAcImAcI tallIna thanAra mUDha AtmA-gamAra jIva eTaluM nathI samajI zakato ke- e sarvane choDIne avazya eka divasa mATe javAnuM che." ghaNue vAra karNapaTa para athaDAyuM hoya che ke - yathA kASThaM ca kASThaM ca, sameyAtAM mahodadhau / sameyAtAM vyapetAM ca, tadvat bhUtasamAgamaH // arthAt "mahAsAgaramAM judI judI dizAmAMthI taratA AvelA lAkaDAo paraspara athaDAI bhegA thAya che, thoDIvAra sAthe kare che ane puna: pAchA judA paDI, judI judI dizAomAM kheMcAI jAya che te saMsArI jIne samAgama che." "saMsAra samajIe zANuM! musApharakhAnuM athavA te "mAnavajIvana tAruM paMkhIne meLA" e vAkya kavihRdayamAMthI udbhavelA kenAthI ajANyA che? ane AbALavRddhane gharagaththu thaI paDela A zabda - Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyA zrAvaka : [ 29 ] " saMdhyAnA jevA raMga sonerI, vadhyAne lADa laDAvyA; jomana ne tana dhana tevA, samajavA pANImAMnA paDachAyA." * bhAgye ja bhUlAya tevA che, chatAM prabhuzrI ApanI amRtavANIe mArA hRdayanA tAra che. ApasAhebe pUrNAhUti karatAM bhAra mUkI zIla, tapa ane bhAvarUpa caturvidha dharmanA AtmAe sadaiva tatpara rahI AtmazreyanA nizAnamAM dattacitta rahevuM. mahAvIradeva AjanI aNuaNuAvI mUkayA jaNAvyu ke dAna, pAlanamAM pratyeka 66 paNa pUjya svAmI ! mArA sarakhA raMka manuSyanuM zu gajuM ke dAnadharmanu pAlana karuM? zIlanu pAlana ne yathAzakti tapanuM ArAdhana cAlu che chatAM taruNa vayamAM ekaniSTha brahmacarya mAM tatpara rahenAra vijayadaMpatInA jIvana sAme najara pheravuM chuM ke anagAra dhannAnA tapa prati sRSTi karuM chuM tyAre sahaja samajAya che ke A puNiyAnuM sthAna e mahArathIethI ghaNuM ghaNuM dUra che. sAgaramAM biMdu samu che. mAthAnA vALa zvetavaNI thavA lAgyA che eTale e aMtara teADavAnuM sAmarthya meLavavu paNa zakya nathI. ceAthA ' bhAva ' dharmanu` rahasya ukelavA sarakhA nathI te mAre abhyAsa ke nathI te mAruM eTaluM jJAna. ApazrIne ceAmAsI pAraNAnI vinaMti karanAra ane e avasare apUrva bhAvanAmAM tadAkAra bananAra jINu zreSThInA sa MbaMdhamAM meM sAMbhaLyu paNa che chatAM evA bhAva Ave zI rIte ? e ja mane nathI samajAtuM. " " mahAnubhAva ! nirAza thavAnI jarApaNa jarUra nathI. vItarAganA dharmamAM nika ke nina, zaktivaMta ke zaktihIna, rAjA ke raMka arthAt sarva jIvA kei ne koi rIte AtmakalyANanA punita paMthe padmasaMcAra karI zake tevI sugamatA ne saralatA che. bhAva e hRdayanA umaLakAnuM bIjuM nAma mAtra che. karAtI nAnI yA moTI kriyA pAchaLa cittanI ekAgratA-aMtaranA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 300 ] prabhAvika puruSA : ullAsa-ekadhArI taddInatA-enu nAma ja bhAvapUrvakanI karaNI che. vastune pUrNa rUpe oLakhavA sAru jJAnarUpa dIvaDAnI agatya che chatAM e mATe bahu parizrama nathI karavA paDatA. zraddhAnI jyAti satata jalatI hAya tA . sAmAnya upadezathI paNa e sthiti lAvI zakAya che. e mATe huM sAmAyikanI bhalAmaNa karuM chuM. e ghaDI yAne aDatALIza miniTarUpa svAdhyAya dekhAvamAM laghu chatAM jo upara kahyuM tema yathArtha rIte-karemi bha Mte sUtramAM kahevAmAM Avela che te prakAre-jarA paNa aticAra ke pramAda senyA vinA karavAmAM Ave te e laghutA giramAmAM pariName che arthAt e nAnakaDI karaNI meAkSapurInA dvAra UghADI nAkhe che. tethI te ene meAkSanI vAnakI tarIke oLakhavAmAM Ave che. jyAM samatA vA samabhAvanA ja kevaLa lAbha yAne AvavApaNuM hAya tyAM rAgadveSarUpI zatruyugala jora karI zake ja nahIM. ene palAyana thavuM ja paDe ane e pAmArA gaNe ke vItarAga dazA kamADa ThAkatI AvI ja che. vItarAgatAthI mukti kai judI nathI. samatA sarvabhUteSu, saMyamaH zubhabhAvanA | ArttaraudraparityAgaH, taddhi sAmAyikaM vratam // jagatabharanA sarva jIvA sahu samatA, pAMce iMdriyAnA vikArenuM niya MtraNa, su Mdara vicArazreNiyAne ci Mtana, duSTa evA Atta-rIdradhyAna tyajI daI dharmadhyAnanuM sevana enu nAma sAmAyika vrata che. niyata samaya mATenu e sAdhupaNuM che. Agamavacana che ke--samajo ca sAvo r jJamhA / " sAvadya pravRttimAMthI nivRtta dazAmAM pagalA mAMDavAnI e pahelI bhUmikA che. uttarAttara emAM daDhatAthI jeTaleA mArga kapAya eTale pragatinA pAreA UMce caDhe. devAnupriya punya ! aMtaranA umaLakAthI tuM e vratanA svIkAra kara. meM kahyuM tene kharAkhara Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiye zrAvaka : [ 301 ] rIte prathama samajI laI, zaMkA hoya te dUra karI, pUrNa paNe ene hRdayamAM utAra. utArIne kadIpaNa na bhUMsAya evA sakhata TAMkaNe aMtarapaTa para kotarI de. pachI anubhava karI le ke be ghaDInA sAmAyikamAM kevI daivI zakti bharI che. bhAvayukta e kriyAmAM kevI agAdha camatkRti che, cAra prakAranA dharmamAM pUrvanA traNa bhedamAM je bhAvanI gerahAjarI hoya to phaLaprAptimAM bahu ja aMtara paDI jAya che. pANInA mUlya ghI vecAyA jevuM thAya che. kahevAnuM eTaluM ja ke jema luNa vinAnuM bhojana nirasa lAge che, bALaka vagaranuM ghara jema zUnya jaNAya che, jaLaviheNa sarovaranI jevI zuSkatA khuMce che, tevuM bhAvahIna kriyAnuM samajavuM. dAna, zIla ane tarUpI tripuTInI pAchaLa bhAvane sahakAra hoya che to ja te triveNurUpamAM pariNamI Atmazreya mATenA apUrva dhAmarUpa banI jAya che. ahaMntanA dharmamAM dravya yAne dhana parathI dharmakaraNanA mUlyAMkana nathI karAtAM. bhalene keI eka ja paise kharace paNa je enI pAchaLa sabhAvanAnuM sAmarthya vega karatuM hoya to dekhAdekhIthI ke kIrtikAMkSAthI lAkha kharacanAra karatAM phaLaprAptimAM vadhI jAya che. mavA mavAnI" e ukti keNa nathI jANatuM ? are! e bhAvamAM eTalI utkaTa zakti rahelI che ke je e jarApaNa khalanA vagara vikasvara thatI rahe che te aMtamuhUrtamAM kaivalyanI prApti karAve che. rAjarSi prasannacaMdranA astAdayamAM eNe ja mukhya bhAga bhajavyo hato ne !" "to pachI, he nAtha ! he mahAsArthavAha! A raMka para kRpA karI, atyAre e vrata mane Ape. pratidina ubhaya TaMkanA Avazyaka uparAMta eka sAmAyika to avazya karavuM. e samaye mana, vacana, kAyArUpa traNa prakAranA yoganI sAvadya kriyAmAM Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302 ] prabhAvika puruSo : jarA mAtra upayoga karuM nahIM ke anya dvArA karAvuM nahIM. anumodananA prasaMgathI paNa sAvaceta rahuM. mArI manokAmanA to evI che ke e be ghaDImAM duniyAne taddana visarI jauM ne kevaLa dharmadhyAnamAM ja mana parovI besuM." pu ! tArI IcchA vAstavika che. sAcI karaNe enuM nAma che ke enA amala vakhate mana-vacana-kAyAnI ekAgratA mAtra e eka pAchaLa ja kharacAI rahelI hoya. e mATe premI yuvatInuM daSTAnta daSTisanmukha rAkhavuM. eka sthAne eka sAMI nimAja paDhI rahyA hatA. pAse thaIne eka taraNuM pasAra thaI. teNanA paganI Thesa sAMInA mAthAmAM vAgI. tarata ja UMcu joIne e bolI UTha ke-"raMDI! dekhatI nahIM hai?" paNa pelI bAI to keTalAe pagalA AgaLa vadhI gaI hatI. tenI A jAtanI bedarakArI para sAMIne ghaNe gusso AvyuM ane nimAja parathI mana kyAre e pAchI phare ne teNIne Thapake ApuM, evA vicAramAM guMthAyuM. pelI taruNuM paNa thoDA samaya pachI e ja mAge pAchI pharI. tene jotAM ja sAI gaI UDyA-kaDavA veNa kahyA. taruNa dhIrajathI pUchavA lAgI ke sAMIjI! mane to jANe bhAna nahotuM eTale mArAthI keza vAgI paNa Apa te veLA zuM karatA hatA?" sAMI-"te khudAnI baMdagI karato hato. " "sAMI mahArAja ! gusso na karaze, paNa dhIrajathI vicAraze te jaNAze ke Apa je sAce ja khudAnA dhyAnamAM ekatAra thayA heta to mArI Theza to zuM, kaI zikArInI goLInI paNa Apane khabara paDI na hota ! dhyeya sivAyanA keIpaNa padArthanI zuddha dhyAnamAM saMbhAvanA ja na hoI zake. ApanI pAse thaIne te zuM paNa zarIre ghasAIne huM gaI hota to paNa Apa e Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyA zrAvaka [ 303 ] jANuta nahIM, kemake AtmA e veLA dehabhAna visarI jai kevaLa aMtaSTimAM vatA heAya che. huM bhAna bhUlI ne deza mAratI gai enu kAraNa Apa ema na samajazeA ke huM AMdhaLI chuM, kivA raste cAlavAmAM bedarakAra chuM. mArA premIne maLavAmAM mAruM mana eTalI hade lIna banyuM hatuM ke huM zuM karI rahI chu ke mArgamAM kANu kayAM UbhuM yA eThuM che te tarapha mAruM jarApaNuM lakSa gayuM nahI. kevaLa mArA premInA darzanamAM ja lIna banI hatI. anya sarva sAna bhUlI gaI hatI.' sAMi tA A sAMbhaLI saDaka banI gayA. "zrAvaka punya ! dhyAnanI ekAgratA evI nizcaLa hAvI joie." X x X calA, khAju para heA jAva. A zaTA keAnA che? mAmAMthI hAMkI jai siriyAma rastAnA cheDe khaDA kareA. A kAnA kothaLA paDyA che ? are ! guNNAnI thappIo keAnI che? jaldI jaldI ahIMthI khaseDI lye. " A tt Ama hukameAnI hAramALA chUTatI joi vepArI ane gADAvALA sau kAi Azcarya pAmyA. rAhadArI paNa sthaMbhI gayA. kAi divasa nahIM ne ekAeka Aje A paheregIre Ama kema.AjJA kare che ane jANe A ja mAge thai mahArAjAnI svArI pasAra na thavAnI hAya tema hAkeATA kema karyA jAya che ? " are zaktisiMha ! e ajayapALa ! jarA kaheA tA kharA ? Aje che zu? kaNapIThamAM gADAnI hAra ke guNeAnI rAzi e kaMi navAinA nathI. vaLI A majAra dANAnu rahyuM eTale sheje gIradI thAya ane bhIDa paNa rahe ja. A vepAramAM paLIyA zveta thavA AvyA chatAM A mArge rAjavInI svArI AvI hAya evu najare joyAnuM yAda sarakhuM nathI, tema vRddhanA mukhe sAMbhaLyu Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] prabhAvika puruSo : paNa nathI, chatAM agAuthI khabara ApI hota to AMgaNuM cekhAM rAkhata ane ghara hATa zaNagArata paNa kharA. " sAce ja A raste mahArAja padhAre che ! e khabara ja amone hamaNuM maLI, tyAM Apa zekIAone ame agAuthI kevI rIte jaNAvIe?" magadhapati ahIM padhAre che eTalI khAtrI thatAM ja vepAravaNaja bAju para rahyo ane karNopakarNa vAta zarU thaI gaI. Aje ekAeka khuda mahArAjA pate kema ahIM AvavAnA haze? darabAramAM pakaDI maMgAvavAne badale agara to keTavALane doDAvavAne badale teozrI pote padhAre che emAM jarUra kaMI khAsa kAraNa haze. tyAM te devabhadra belI UThyA: "ApaNI A pITha sAMkaDI che te paheLI banAvavAnI che eTale jevA Ave che. mAro hariye kaheto hato ke rastAo pahoLA banAvavAnI-havA ujAza vadhu pramANamAM AvI zake sUryanA kiraNe helAIthI pravezI zake tevI rIte paLe sudhAravAnI yojanA nakkI thaI che." kadAca e vAta haze paNa te khAtara paMDe rAjavI cAlIne Ave e bhUto na maLavaSyati jevuM kahevAya. e taMtranA judA adhikArI nathI ? e kAma to kArIgarInA niSNAtanuM gaNAya. sAMbhaLyA pramANe te mahArAja ekalA ja AvavAnA che, sAthe maMtrIzvara abhayakumAra paNa nathI." pUrNabhadra nAmanA vyavahArIAe svamaMtavya jaNAvyuM. evAmAM dhannA zeThane maheMdra AvI pahoMcyA ane pote kaI mahAn zodha karI hoya evA ghaTATepathI bolyA: kAkAzrI ! sAMbhaLyuM ke khuda mahArAja zreNika pote padhAre che! AvaData kaMI maLe nahIM! raLavAnI hakamata AvaDe nahIM! Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNi zrAvaka : [30] vaNikabuddhinuM nAma na maLe ane banI beThA moTA dharmAtmA ! gharamAM to tAvaDI taDAkA letI hoya chatAM moTAImAMthI hAtha na kADhe. cothe divase rAjAnA sainika pelA puNiyAne bolAvavA Avela. e veLA keIe uttara sarakho dIdho nahIM; tethI magadhezvara jAte AjJAbhaMganI zikSA karavA padhAre che." nAnI sarakhI vAta parathI managamatA AMkaDA joDavA e kAMI AjakAlanI khAsiyata nathI. e roga to jamAnA pUrvene che ane emAM vaNika jAti agrapade manAya che. mahedra! tArI vAta vadhAre paDatI che." yazapALe spaSTIkaraNa karatAM kahyuM ane AgaLa jaNAvyuM ke "AkhI zerImAM eka nAkAthI laI bIjA nAkA sudhI pharI vaLe to jaNAze ke puNya daMpatI jevuM bhadrika ne dhamI joDuM bIjuM nathI. mArA to pADozI che eTale temanA jIvanamAM saheja DokiyuM karavuM e mAro nityakama thaI paDyo che. e uparathI pUrNa javAbadArI svIkArIne kahuM chuM ke-prabhu zrI vardhamAnanA hRdayasparzI dharmopadezathI ane jIvananI caMcaLatA yathArthapaNe samajAyAthI braha spatinA avatAra samA lekhAtA vaNikakuLamAM janmyA chatAM te lebhavRtti, vANijyaraktatA ane amaryAdita dhanasaMgrahathI jaLakamaLavat alita che. emAM kAyaratAnuM nAma-nizAna paNa nathI ane AvaDatano abhAva paNa nathI. eka vAra prasaMga paDe to samajAya ke e vaNika-pravara ke dakSa che? bAkI eTaluM cokkasa che ke mAnavajIvananuM sAphalya zemAM che? e vAtanuM rahasya mArA, tamArA ane anya saMkhyAbaMdha manuSya karatAM tenA aMtaramAM saceTa rIte UtarI cUkela che. eTale ja temanuM jIvana AvuM sAduM ne zuSka daSTigocara thAya che. emAM Dagale ne pagale nivedapaNAnI jhAMkhI karI zakAya che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 306 ] prabhAvika pu : vaLI e sAcuM dAMpatya paNa keLavI jANe che. bhale ApaNe narajAti jevo ja AtmA nArIjAtimAM mAnIe. vAta karatAM patnI e patinA adhaga sarakhI che ane samAna hakakanI bhAgIdAra che ema kahIe; chatAM vyavasAyanA kalAkemAMthI kaI divasa bahAra najara sarakhI pheravI che ane nIhALyuM che kharuM ke e strI jAtimAM ajJAna ane vahema keTalAM bharyA che? emAM dharmanI sAcI AsthA vadhAre che ke uparachallI ghelachAnI ADaMbarI chAyA vadhAre che? ApaNe ene TALavA mATe e vargamAM jJAnaravino prakAza pheMkavAno prayAsa karyo che khare ? zrAvakavara punyane e nityakrama che ke pote je kaMI dharma samaje te sarva pitAnI bhAryAne saraLatAthI samajAve che. ene amalamAM mUkavA ubhaya keDa bAMdhe che, tethI ja ApaNI havelIo sAme e yugala eka nAnakaDA jhuMpaDAmAM vasI zake che. ApaNA lakhalUTa kharco ane managamatA vilAso aharniza najare bhALyA chatAM, e prati raMcamAtra lalacAyA vagara sAduM ane zuddha jIvana jIvI zake che. kevaLa sADAbAra kaDA-mAtra be AnAnI kamAI para nirvAha karI AnaMdI jIvana gALI zake che. ApaNuM gharamAM vastra ane AbhU SaNonA DhagalA chatAM roja navI jAto ne navI bhAtenAM saMbhASaNa cAlatAM hoya che tyAre e mahulImAM saMtoSanI zItaLa chAyA patharAI hoya che. keI tapeluM hRdaya tyAM praveze che to pitAnuM kalezajanya duHkha sahajamAM visarI jAya evI agAdha zAMti tyAM prasarelI hoya che. ApaNe jyAre vartamAna karatAM paNa bhAvInI ciMtAmAM vadhu tadAkAra banyA rahI enA AMkaDAmAMthI UMcA nathI AvatA tyAre e mahAtmA mAtra be AnAnI najIvI kamANI para mustAka rahI A dhaMdhAnA dhotA dhAma samI ane ddhisiddhimAM devonI alakAvatIne paNa AMjI nAkhe tevI nagarImAM nizcita jIvana vyatIta kare che, Atmazreya vicArI zake che ane bhAvI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyA zrAvaka : [ 307 ] patha nirmaLa manAvavA prayAsa seve che. AvA suMdara jIvananI mIThI sArabha AsapAsa paNa patharAya che. dhaNI dhaNIANI vaccenA dRDha meLa ne anurAga sivAya AvuM jIvana zakya paNa nathI. " mULa vAtathI huM jIde cIle caDhI gayA, chatAM mArA kahevAnA sAra teA eTaleA ja che ke ene patnImAM prazaMsanIya sneha varta che. eka divasa paramAtmAnI amRta vANI zravaNa karI, punye ghera AvI, e sarva pote teNIne kahI saMbhaLAvI ane pAte je vrata svIkAryuM hatuM tevuM teNIe paNu grahaNa karavuM e vAta dalIlathI ThasAvI dIdhI ke jethI bIje ja divase zrImatI prabhu sanmukha pahoMcI gai ane pratidina sAmAyika karavAne niyama svIkAryA. e dRMpatInA sAmAyikane khyAla najare joyA vinA na Ave. niravadya 'rU' nI pUNIe banAvI, e dvArA nirvAha karavA ane e AnA maLI rahetAM jhAjhA leAbha na karatAM bAkInA samaya AvatA bhavanI taiyArImAM kharacavA e ceALamajInA raMge raMgAyelAnuM kAma che. emAM sAcI vIratA che. " yazapALanuM lAMbu chatAM jANavA jevuM vaNu na sAMbhaLI sA Azcarya pAmyA, tyAM to zreNikamahArAjanI svArI paNa AvI pahoMcI. mahArAje gADI UbhI rakhAvI. prajAjananA namaskAra jhIlatA, mAtra be aMgarakSakane sAthe rAkhI peALamAM praveza karyo. jemanA hRdaya za kAzIla che tee teA kai kai za MkAnA vamaLamAM cakarAvA levA lAgyA. jAtajAtanI kuzaMkAe mahArAjanA Agamanane aMge karavA lAgyA. puNiyAneA zuM deSa haze? enA anumAna AMdhavA lAgyA. vaLI ekAda e zrImaMtane vicAra thai Avye ke e tUTIphUTI meDI AgaLa te magadhezvarane chAje tevuM bichAnuM paNa kAMthI haze; mATe tarata ja nAkarane AjJA karI gAlIcA paNa maMgAvyA. keTalAka teA jANe AgevAna heAya tevI rIte Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 308 ] prabhAvika puruSA : DhoDAdoDI karavA mAMDI paDyA ane ekAda be utAvaLIAe AgaLa jai, puNiyA ne zrImatInA nAmanI brUmeA mAravA mAMDI. janasamAjanuM A citra kaMi navu' nathI. rAjAone deva jevA gaNavAnA ravaiyA keTalA ya kALathI cAlyA Ave che. viNakasamAja e jAtanA bahumAnamAM pAvaradhA gaNAya che. eka tarapha A dhamAla cAlI rahI che tyAre trIjI mAjI zrAvaka punya tA be ghaDInI avidhavALA sAdhupaNAmAM mazagUla che. meDI paranA eka khUNAmAM kevaLa dharma dhyAnamAM layalIna banyA che. mAtra pALa ke emAM cAlatA krayavikrayane ja nahIM paNu peAtAnI maDhulI, preyasI zrImatI ane khuda peAtAnI jAtane paNa bhUlI jai, 'hu ane mAruM ' evA bhAvane tadna visArI melI, mAtra Atmika bhAvanAnA taraMgA para ArUDha thayela che. manepradezamAM-duM jo'sma, sthi me joI, nitye sattA2e mati sAruM cAyanAm tanicam jevA garbhita padAnA jhaMkArava thaI rahyA che. zrImatIe nrupanA caraNamAM mastaka namAvI, hastadvaya joDI, AdarasatkArapUrvaka besavA mATe svaccha Asana pAthayu ane agAu rAjya taraphathI sainika Avela tyAre pati sAmAyikamAM hatA ane pAte ghera na heAvAthI tema ja Agamana kAraNe na samajAyAthI e saMbaMdhamAM kaMi amala thai zakyA nathI, ema jaNAvI umeryu ke-" Aje paNa mArA svAmInAtha sAmAyikamAM che eTale ApazrInI khIjamatamAM dekhAtA nathI mATe emanA pratinuM je ka Mi kArya hAya te mane jaNAvavA kRpA karazeA. " subhage ! hu* cAlI--calAvIne Avye chuM emAM mArA aMgata hetu che. tAre ethI raMcamAtra mUMjhavAnuM nathI. meM sainikane ghara jovA sAru melyA hatA. tamArA sarakhA thI daMpatI mATe nathI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNi zrAvaka : [309 ] to meM koI jAtano hukama kADhyo ke nathI to kaI prakAranI AjJA ApI; tethI AjJA-bhaMgane prazna ja saMbhavato nathI. tamArA pati sukhesamAdhe bhale sAmAyika kare. eTale samaya huM rAha jete ahIM besIza. je tamane vAMdho na hoya ane tamArA patinI dharmakriyAmAM ethI kaMI agavaDa AvavAne saMbhava paNa na hoya to mArI IcchA temane najare joI levAnI che. paramAtmA mahAvIradeve je AtmAnA sAmAyikanI svamukhe prazaMsA karI che e nayane jovAno lAbha sAMpaDyo che to zA sAru jato kare ?" mahArAja ! sukhethI padhAre. dAdara caDatAM ja Apa sAheba emane pUrva dizA sanmukha sAmAyika laI beThelA ane samabhAvamAM lIna thayelA jeze." zreNika bhUpALe eka sAmAnya vyaktine ekatAra banI samatArasanuM pAna karatI nihALI tyAre enA hadayamAM je harSonmAda pragaTyo te eTalo joradAra nivaDyo ke ene bahAra pragaTa karavAnI anicchA thatAM hoTha UghaDI gayA ane belI javAyuM: " dhanya mahAtamA ' lokasamudAya to eka sAmAnya vaNikane tyAM magadhezane Ama rAha jotAM beThelA joI vismaya thaI gaye. puNiyA zrAvakanuM AvuM mahatva atyAra pUrve khUda enA paDozI paNa nahotA pArakhI zakyA te pachI mahollAvAsI ke bahAranI janatAnuM zuM kahevuM? aDaga vratadhArI A zrAvakane eka rAjavInA AgamananI paNa kaMI paravA nathI, e joI lokone paNa ene mATe bahumAna pedA thayuM. enAmAM rahela amApa sattvane khyAla AvyA. AvA anupama sattvazALInI bhagavAna paNa prazaMsA kare emAM zI navAI ? aDagatA, daDhatA ke vIratAno IjAre ocho ja keIne apAye hoya che? AvA sattvazAlIonA prabhAvathI ja pRthvI ratnagarbhA kahevAya che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banyA. sAtha taraNAnA cAranA [310] prabhAvika puruSa : sAmAyikanI pUrNAhUti thaI. punya zrAvaka dAdara UtarI nIce AvyA. pitAnA garIba gharamAM eka mahAna dezanA svAmIne padhArelA nIrakhyA. pitAne mATe rAha jotAM bhALyA; ethI Azcarya paNa thayuM. namaskAra karI vinaya jALavyA ane namrabhAve Agamana kAraNa pUchyuM. mAnavavaMda eka kAne e sAMbhaLavA Atura banyuM. managamatA gapATA hAMkanAranA metIA kayAranA ya marI gayA hatA; chatAM DUbato mANasa taraNAne pakaDe tema e paNa sAMbhaLavA Atura banyA. rAjavI mAtra ThapakAnA be zabda kaheze to paNa temanI vAta taddana khoTI nahIM Thare evI AzA sevI rahyA. mahAzaya ! mArA AgamananuM prayojana eka ja che. mAre ApanA eka sAmAyikanuM phaLa joIe che. svadharmI bhAI tarike, mArA prajAjana tarike, Ape e mAgaNI pUrI karavI ja paDaze. eTaluM punya ApavuM tamAre to sahaja che ane ethI mAre te uddhAra che." mahadu Azcarya! magadhano svAmI ke jenI kIrti Aje bhAratavarSanA cAre khUNAmAM gavAI rahI che, jenI samRddhinI tele Aje anya ke rAjya AvI zake tema nathI, jenI pAse bahaspatinI tulanA kare e mahAbuddhimAna ne vicakSaNa abhayakumAra je maMtrI che, ene uddhAra mArA jevA raMka mAnavInA hAthe! taddana asaMbhavita. vaLI Apa sarakhA dharmanA jJAtAnA mukhe sAmAyikanA phaLanI mAgaNI sAMbhaLuM chuM tyAre to mAruM e Azcarya atizaya vRddhi pAme che. purANakAne tyAM ekanuM pApa anyane nAme caDatuM, athavA to amukanI karaNImAM bIjAno hisso paDato agara te prajAnA dharmapAlanamAM rAjavIne chaThTho bhAga hoya che evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM che, paNa jainadarzanamAM to punya kivA pApa je Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiya zrAvaka [311] AtmA kare che tene ja bhegavavAnuM hoya che. e kaMI kayavikrayanI vastu nathI. phaLaprAptine AdhAra kriyAzIla AtmAnA pariNAma para avalaMbe che ane pariNAma e kaMI leNadeNa karI zakAya tevI cIja nathI." "mahArAja ! Apane mATe A sevaka jAna kurabAna karavA taiyAra che, chatAM sAmAyikanuM phaLa devAnI vidhithI taddana ajANa che. hajI sudhI enA kAne paNa nathI paDyuM ke dharmakriyAnuM phaLa anyane daI zakAya che. " mahAnubhAva! tamAre mUMjhAvAnI jarUra nathI. A kaMI mArA aMtaramAMthI upajAvela tukako nathI. A to prabhuzrI mahAvIradevanI sUcanA anusAra prayAsa che. e pAchaLa mAruM bhaviSya guMthAyeluM che. sAMbhaLo:- ekadA paramAtmA mahAvIradevanI parSadAmAM besI saMtApa haranArI vANI huM zravaNa karI rahyo hato tyAM ekAeka kaI keDhIAe AvI prabhunA dehano sparza karyo ane potAnA aMga paranA pAsethI prabhunA dehane kharaDavA lAgyA. A jotAM ja gussAthI mAruM aMga dhrujI UThayuM, netre lAlacoLa banI gayAM, UThIne pAMca sAta tamAcAM kheMcI kADhavAnuM mana thayuM. tyAM te e dhRSTa AdamIe pitAnI e apavitra lIlA baMdha karI. evAmAM prabhune chIMka AvI eTale "mara" e uccAra karyo. abhayakumArane chIMka AvatAM "mara cA jIva' kahyuM. chIMkano svabhAva che ke e Ave che tyAre paDagho pADatI Ave che arthAta ekane AvatAM ja anyane paNa AvavA mAMDe che. evI ja rIte mane ane kALasekarika( kasAI)ne paNa AvI, ane tarata ja pele keDhIe anukrame bolI UThyo "mA mara" "mA jIva mA mara." dharma prarUpakanI piyUSa dezanA vacce sabhAsthAna jevA pavitra Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [312] prabhAvika puruSa : sthaLamAM eka pAmara mAnavInuM A jAtanuM vRNetpAdaka vartana calAvI levAnuM mane vyAjabI na jaNAyuM. tarata ja meM daravAnane jevo e bahAra nIkaLe ke tarata pakaDI levAne hukama Ape paNa amArA badhAnI ajAyabI vacce e jotajotAmAM AkAza mArge cAlI gaye; najarathI adazya thaI gayA. daravAne paNa hAtha ghasatAM ja rahI gayA ! A jAtane camatkAra aNaUkela rahe to se zaMkAzIla rahe eTale meM prabhuzrIne prazna karyo nAtha ! A jAtanI AzAtanA karanAra e koNa manuSya hato? bharI parSadAmAM svachaMdatAthI game tema bakavAda karavAnI ene IcchA zAthI thaI ? ane kaI zaktinA jore e adazya thaI gaye ?" uttaramAM paramAtmA zrI mahAvIradeve je jaNAvyuM te huM, zrAvakavara pu! tamane jaNAvuM chuM. emAM ja mArA uddhAranI cAvI che. e cAvInA eka pAMkhaDArUpe tame cho. emAM ja bhUtakALanI khalanA ane bhAvIkALanI viTaMbaNAnA aMkoDA saMdhAya che. e sAMbhaLatAM ja tamAruM Azcarya bhedAI jaze ane satya sthiti samajAze. paramAtmA mahAvIradeve jaNAvyuM ke "rAjavI zreNika! e pAmara dekhAto AdamI kaI keDhIo na hato. tamArI ja nagarImAM vasanAra, maNikarNikA vAva baMdhAvanAra ane AdhyAne mRtyu pAmI deDakArUpe temAM ja upajanAra naMda maNiyArano jIva, pANI bharavA Avela strIonAM mukhe mAruM samavasaraNa atre thayAnuM sAMbhaLI, vAvanI bahAra AvI ThekaDA mArato ahIM AvI rahela te dara tamArA azvanA paga nIce AvI jatAM zubha bhAvanAmAM paMcatva pAmI taratamAM ja devanimAM utpanna thayela durdarAMka nAmane Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyA zrAvaka : [ 313 ] deva hatA. khAvanAcaMdanathI te mArI pUjA karatA hatA. devamAyAnA prabhAvathI dRSTivibhrama thavAthI tamane e kADhIe dekhAyA hatA.' * teA pachI svAmI ! kane kaTu lAge tevA amaMgaLakArI zabdo teNe zA kAraNe uccAryA ? Apa sarakhA traNa jagatanA nAthane ' maravAnuM ' kema kahyuM ? ' 'rAjan ! emAM paNa enI bhAvanA zuddha che. kevaLa sAcI sthitinu khyAna che. huM jeTalA jaldI maruM teTalA khAkI rahela cAra karmonA pAsamAMthI jaldI chUTuM. bhalene eDI sAnAnI hAya chatAM e eDI teA kharI ja ne ? tIrthaMkarapadanA adhikAra sAce ja sarvottama aizvaryanI avadhirUpa che chatAM eka nita tA kharA ja ne ? jyAM sadaMtara karmane! abhAva che evI siddhadazA tA nahIMja ne ? zuddha ane sAcuM dhyeya tA e ja che ne ? abhayakumArane ahIM paNa sukha che ane maraNa pachI sarvo - siddha vimAnamAM avataravAnu hAvAthI tyAM paNa sukha che eTale tene mATe maraNa ke jIvana samAna heAvAthI ' mara yA jIva ' kahyuM. paNa tamArI dazA judI che, tethI tamane maravAnI nA pADI arthAt ' mA mara ' zabdanA prayAga karyAM. tamAruM maraNu Adhu ThelAya emAM ja lAbha che; kemake maraNu khAda narakanAM AkarAM du:kha tamAre bhAgavavAnAM che. 6 jenu cAlu jIvana paNa zreyakArI nathI ane jenuM maraNu pachInuM navuM jIvana paNa kevaLa asIma pIDAkArI che evA kALa sArika( kasAi)ne mA jIva mA mara'nuM sa Mbedhana karyuM te vAstavika ja che. te ahIM rAja pAMcaseA pADAnA vadha karI kevaLa pApanA peATalA mAMdhe che. ane raidradhyAna sivAya anya dhyAna ja nathI. marIne sAtamI narake javAneA che. e pAtALabhUminA Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [314] prabhAvika puruSo : ghora duHkhonI zI vAta karavI ? kevaLa smaraNamAtrathI paNa deha kaMpI UThe tema che!" he punya! A sAMbhaLatAM ja mArA motIA marI gayA. kyAM magadhanA svAmI tarikenI chaddhisiddhi ane kyAM narakanI yAtanA? A te kevo vega ! UMcA zikhara parathI gabaDIne UMDI khAImAM haDaselAI javAnuM. zrAvakavara punya! huM sAcuM kahuM chuM ke prabhunA e spaSTIkaraNa bAda mArA hRdayamAM evuM to maMthana thaI rahyuM ke mane bIjI koI vAtamAM rasa na paDyo. dezanAnI samApti thayA bAda tarata ja zrI vIra pAse huM doDyo. taddana namra banI jaI eka ja prazna karyo ke "Apa jevA svAmI mAthe chatAM zuM mAre narakamAM javAnuM ? "saraNadayANuM ane abhayadayANuM pada sArthaka karI batAve. 'jagaththavAha!" sAco rAha batAve. mAre karmanI AMTIghUMTI samajavI nathI, pUrvakaraNanAM purANa UkelavAM nathI, bhUtane bhUlI jaI kevaLa vartamAna ja che. bhAvI sudhare e upAya satvara batAve. haju kaMI bagaDI gayuM nathI, e gati TALavA sarva kaMI karI chUTavA huM taiyAra chuM. Apa tarelA che ne bIjAne tArI zake che, to mArI prArthanA che ke "bigaDI sudhAre subhAgI." "mArI prArthanA niSphaLa na nivaDI. e dayAnA sAgare sAkara karatAM paNa ati mIThI vANIvaDe jaNAvyuM ke "tArI kapilA dAsI eka divasa supAtrane dAna Ape, athavA kALa saikarika eka divasa mATe pADAne vadha baMdha kare athavA puNiye zrAvaka eka sAmAyikanuM phaLa tane Ape te rAjan ! narakanuM gamana dUra jAya." jema sUkAyeluM vRkSa varSanA vArithI navapallavita banI jAya tema mArA dehamAM puna: navazaktino saMcAra thayo. nirAzAnuM vAdaLa bherAI gayuM. AzAne dIpaka prakAzI UDyo. "e te Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyo zrAvaka : [315] sahaja vAta che" ema kahI prabhune vaMdana karI huM tyAMthI cAlI nIkaLe. zreSTivarya punya ! A eka divasa Aje sAMpaDyo che. kasAI ane dAsIne zarata pramANe kAma eNpANa paNa te temaNe karyo nathI. have tamArI saMmatinI jarUra che. tame je sAmAyikanuM phaLa mane Apo te mAruM duHkha TaLe. kaho, tamAre e mATe zuM javAba che?" "mahArAja ! Apa sAmrAjyanA svAmI hoI mArA murabI, sthAne che. vaLI eka ja dharmanA anuyAyI hAI svamIMbaMdhutvane nAto paNa dharAvo che. eka sAmAyikanuM phaLa ApavAthI ApanA manorathanI siddhi thatI hoya to tema karavA huM taiyAra ja chuM. zuddha rIte sAmAyika karI jANuM chuM. phakta nathI jANato te ke enuM zuM phaLa bese che? tema e anyane kevI vidhithI daI zakAya? vaLI kevaLa AtmazreyanI abhilASAthI sAmAyika jevI pavitra kiyA karatI vakhate meM kAMI paNa phaLanI apekSA adyApi sudhI rAkhI nathI, eTale jemaNe e mArga dAkhavyuM che temanI pAse gayA sivAya enuM vidhAna jaDavuM azakya ne asaMbhavita che." to pachI cAla mArI sAthe. piLa bahAra vAhana taiyAra ja che. prabhuzrI vIra pAse pahoMcI jaI ene khulAso meLavI laIe. sarvajJa evA zrI vardhamAnasvAmI AMgaNAmAM ja birAje che tyAM zAne vilaMba kare ?" gADImAM pitAnI bAjumAM punyane besADI magadhanA svAmI bhaMbhAsAra samavasaraNanI bhUmi prati sidhAvyA tyAre piLavAsImAMnAM rahyAsahyAnI zaMkA paNa ogaLI gaI ane eka sAmAnya dekhAtA vRddhazrAvakanI sAmAyika kriyA kevI mahattAbharI che ene emane kaMIka khyAla Avyo. tyAre ja e cekhuM satya ghaNAne samajAyuM ke dharmane vAsa ADaMbara ke dhAmadhumamAM nathI paNa nirava zAMtimAM ane samatApUrvakanI karaNImAM samAyela che Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 316] prabhAvika puruSo : dharmanAM mUlya dravya ke saMpattinA mApe nathI aMkAtAM paNa aMtaranI zuddhi ane pariNAmanI dhArA parathI ja aMkAya che. jyAM kevaLa ahiMsAdevInuM ekachatra sAmrAjya vistaryuM che evA zrI mahAvIradeva samIpa pahoMcI vidhiyukta vaMdanapUrvaka eka bAju besatAM ja bhUpa zreNike himatavadane uccAryuM ke trikanA svAmI! jJAtanaMdana prabhu! ApazrIe darzAvelA traNa kAryomAMnAM benuM pariNAma to sAruM AvyuM nathI; chatAM sattAthI amala karAvyuM che ane trIjI vidhi mATe zrAvakavara punyane sAthe ja lAvyo chuM. have to tene kahIne mAruM narakagamana TALavA kRpA kare." cauda rAjalakanA dareka banAva jemanA kevaLajJAnarUpa arisAmAM spaSTarUpe daSTigocara thaI rahyAM che tyAM bhaMbhAsAranI prastAvanAnI zI jarUra hoya? chatAM kaDavo ghUMTaDo ekadama gaLe utarAvavo yogya na dhArI prasannavadane zrI mahAvIradeve jaNAvyuM ke rAjana ! zaratanI pUrNatA vinA narakagamana kevI rIte TaLavAnuM hatuM? vaLI tArI rIta zaratapUrtine gya na gaNAya. kAryasiddhi premabhAve ja thaI zake, emAM baLajabarI kAma na Ave. kALakarikane bAMdhI kUvAmAM utAravAthI pAMca so pADAne vadhatuM aTakyo gaNe che? gaNato hoya to paNa samajI rAkha ke e mAtra dravyathI ja, bhAvathI nahi. e kasAIe pANImAM rahyAM thakAM pANuMmAM pADAnAM citro kADhI pitAno vadha karavAno niyama jALavyo che arthAt manathI hiMsA choDI nathI. kapilAdAsI svecchAe kyAM dAna de che? tArI bhItithI je kriyA kare ethI ye lAbha?" bhale Apa sAhebanI najare e be AtmAo manathI mane sAtha nathI ApatA paNa mahAzaya punya to rAjIkhuzIthI sahakAra ApavA taiyAra che. Apa upAya batAvo eTale kAma sare." Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyA zrAvaka : [ 317 ] " rAjavI zreNika ! tuM mArA Azaya hajI paNa samajI zakayA nathI. zubha ke azubha karaNI e AtmAnI marajIAta vastu che, emAM maLajakharI cAlI zakatI nathI. vaLI enI phaLaprApti-kriyA karanAra AtmAnA adhyavasAya para nirbhara che. bAhya prayAgAthI nathI meLavI zakAtI ke nathI enA adalAbadalA karI zakAtA. tethI teA e kahevata pracalita che ke ' kare tevu` bhAgave ane vAve tevu laNe ' te pUrve ga vatI haraNIne zarathI vIMdhI nAMkhI je azubha karma upAna karyuM che te evuM nikAcita che ke enA chUTakArA bhAgavyA vinA thanAra nathI. meM je upAya dAkhavela te paNa mAtra tArA sAMtvana arthe ja, bAkI jJAnakhaLathI huM jANutA ja hatA ke kALasArika ke kapilA peAtAnA pariNAma alavAnA nathI. e AtmAe abhavya che." " teA pachI Apa sarakhAnuM zaraNu maLyA chatAM mAre narakamAM javAnuM tA kharuM ja ne ? " " emAM zaMkA jevuM nathI, hANuhAra mithyA karI zakAtuM nathI. pAMca samavAyanA khaLe vizvanuM niya MtraNa thaye jAya che. paNa tuM zA sAru kheda dhare che? kareluM bhAgavavAnuM che. e samatA sahu bhAgavavAnuM parAkrama dAkhava. tIvra kaseATI ane AkarI tApaNI vinA AtmA nirmaLa kayAMthI thAya ? muMjhAiza nahIM, du:kha pachI sukha Avaze ja. pahelI narakamAMthI 84000 varSe nIkaLI mArA sarakhA tIrthakara tuM. A bharatamAM ja thaiza. avasarpiNI kALanA huM chellA chuM jyAre tuM utsarpiNI kALanA pahelA tIrthaMkara thaiza. alabatta, e samaya pUrve huM ne zrAvakavara punya tA A phAnI duniyAmAMthI sadAne mATe sidhAvI gayA hazuM, paraMtu cAda rAjaleAkanA prAMta bhAge rahyA chatAM amArI jJAnadiSTa jarUra padmanAla tI patinA zAsanakALa tarapha haze ja. ,, 66 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana pAlayan darzana zuddhaM, zIlaM ca muktisaukhyadam / muktiM gacchati bhavyAGgI, sudarzana ivAdarAt // ahA! TUMkANamAM mAtra gaNatrIne zabdomAM-zrI bharatezvara bAhubaLI vRttikAre, prAtaHsmaraNIya naranArIonAM jIvana AlekhatAM, zreSThI sudarzananI muktisAdhanA darzAvatAM TUMkI chatAM kevI suMdara pIThikA bAMdhI che? e lokamAM ja mAtra sudarzana zeThanI sAdhanA darzAvI saMtoSa na mAnatAM, sAthe sAthe pratyeka AtmAne spaSTa darzAvI dIdhuM che. vyavasAyarakta, vyavahAradakSa ane vaNikakaLAkuzaLa vaizyasaMtAnone khAsa udhana karyuM che ke-darzana yAne samyakatva, zIla yAne AcAranI zuddhi ke pavitratA athavA to nizcaLatA jALavaze to tamAre kSatriyavRttinI tejasvitA ke dvijavargasama jJAnArjananI jarUra rahevAnI nathI. ukta guNabelaDInA jore zivasuMdarI tamArA bAraNA ThekatI-rUmajhuma karatI AvavAnI che. sudarzana zeThanuM jIvana e vAtanA pratyakSa purAvArUpa che. mAtra samyagadarzananA mAhAothI, e mahAguNamAM prApta karelI aDagatAthI, rAjavI zreNike pitAnAmAM tathAvidha jJAna ke cAritrane sadbhAva na hovA chatAM, tIrthakarapadanI sAdhanA karI e vAtathI keNa ajANa che ? e ja prakAre mAtra brahnacaryanA tejathI muktilalanAnA AvAsamAM paga mUkanAra nAradajInuM nAma keNa nathI jANatuM ? parasparane laDAvavA ke kaMinA kaMI kAraNa janmAvI kalahanAM AMdhaNa mUkAvavA e jAtanA kutUhalamAM sAruM ya jIvana vItAvavuM e jAtanI vRttine duniyA "nAradaveDA" ke "nAradavRtti' thI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrechI sudarzana : [ 319 ] pichAne che. AvuM jIvana gALanAra je kAyamane mATe karmajajALane aMta ANI zakyA hoya to e kevaLa zuddha brahmacaryane prabhAva che. sarvathA strIsaMga tyajI daI manasA, vAcA, karmaNA ziyaLavrata dharanAra, sAce ja pUjanIya-are ! prAtaHsmaraNIya che. paNa jeo eTalI hade nathI jaI zakatA chatAM svadArAsaMtoSI banI parastrI prati mAtA ke bahena sadaza vartana dAkhave che temanAM nAma paNa avazya bahumAnalAyaka hoya che. evA zIlavaMtA mAnavI jagatanAM AbhUSaNarUpa che. evA puNya lokonI smRti sUryodaya pUrve thAya che. tethI ja "ravi pahelAM UgaMta' nuM vaDabhAgI biruda temane prApta thayela che. ApaNA nAyaka sudarzana zeTha uparokta nAmamALAmAMnA eka che. temanI jIvanaprabhA AkarA kaNonI tAvaNamAM tavAyA chatAM, ekadhArI prakAzI rahI. are ! agniparIkSAmAM zuddha kuMdana jema chUpuM na rahe tema zreSThI sudarzananI zuddhatA aMdhArAmAM na rahI. dAruNa tApanA mArA pachI jema suvarNa so TacanI chApa pAme che athavA to TaMkazALI padanI prApti kare che tema vyavahAra paTu vaNika jAtimAM janmela sudarzana zreSThI paNa dRDha zIlavratanA jore zULI jevA jIvaleNa saMkaTamAMthI aNIzuddha bahAra AvyA ane sArI ya janatAnA AdarapAtra banyA. e mahAtmAnA yazagAna Aja paryata gavAya che enuM kAraNa zuddha dharmazraddhA ane parastrI pratye mAtApaNAno bhAva ja che. varSonA vahevA chatAM-raMgaberaMgI parivartano vizvanA AMgaNe noMdhAyAM chatAM-are bhUkaMpanA AMcakAthI kalpanAtIta pheraphAra thayAM chatAM haju paNa e nAma itihAsanA pAne suvarNAkSare aMkita che, eTaluM ja nahi paNa janatAnA hRdayamAM UMDuM Utarela che. zILavratanI vAta vicAratAM ja zreSThI sudarzana yAda AvavAnA. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 320 ] prabhAvika puruSA : jANe hajI gaikAle ja e prasaMga na manyeA hAya ? ema sAruM ya dRzya cakSu samIpa taravaravAnuM ! lagabhaga pacIza dAyakA pUrve nA A banAva pATaliputra yAne AjanuM paTaNA jotAM tAjo thAya che. enA gulajhAra mAga tarIke oLakhAtA bhAgamAM, nAnakaDA sarAvara kinAre AvI rahelI daherI hRdayanA tAra khaDA kare che. * sudaena muni A sthAne kALadharma pAmyA hatA. ' evu zravaNu karatAM mana vidyut gatine paNa Takkara khavarAve teTalI jhaDape bhUtakALanA itihAsamAM sarI jAya che. Aje A sthAne samIpamAM bIjI paNa eka daherI che ane te paNa evA ja, chatAM vilakSaNa jIvanavALA prabhAvika puruSanI che. temanu nAma mahAtmA sthULa bhadrajI che. ubhayanA samaya vacce lAMbu aMtara chatAM kudaratI rIte A sthaLamAM daherIAnA yAga thayA che. paTaNAmAM jainadharmIne paga mUkavAnuM jo kAi paNu AkarSaNu hAya teA A daherIyugala rUpI leAhasukhaka ja che. " sthUlabhadra mATe paTaNAmAM smRticihna hAya e svAbhAvika che. e ja tenI mAtRbhUmi hAvAthI tyAM UbhuM karAyela smAraka vAstavika paNa che, paraMtu suda na zeDa mATe A sthaLa zA mATe ? Ave! prazna asthAne nathI ja. janatAne mATe bhAga zULImAMthI siMhAsana " thayuM, arthAt sudarzananA mATe gherAyela vipatu vAdaLa ziyaLaprabhAve vIkharAi gayuM tyAM sudhI ja jANe che. eTalAmAM ja sudarzana mATenu bahumAna pU`pade pahoMce che. rANI abhayA palAyana karI gai eTale kathAnaka pUruM thAya che ema mAnI le che. keTalAka pustakAmAM eTalethI ja samApti thayAnuM jovAmAM Ave che, paNa sudana jIvananA prAMtabhAge sAdhu thayA che. vicaratA vicaratAM pATaliputramAM AvI caDhe che. maraNAMta upasarga thAya che. pelI nAzI gayelI abhayA emAM mukhya bhAga bhajave che. e anAva sAthe vamAna daherInA akADA saMdhAyelA che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 321 ] e AMkaDA UkelavA sAruM prathama caMpApurI tarapha diSTa karavI paDaze. vRttikAranA zabdomAM zarUAta nimnarIte karavAmAM Ave che. bharatakhaNDe campApurI nAmA nagarI vidyate / tatra raNasiMhabhUpaputro dadhivAhanarAjA rAjyaM nyAyAdhvanA pAlayAmAsa / rAdhAvedhasAdhanena rAjJA abhayAdevI pariNItA // sudarzananuM kathAnaka AlekhatAM uparanA zabdo TAMkavAnI jarUra eTalA sAru paDI che ke emAM rAjA dadhivAhananuM nAma che. paramAtmA mahAvIradevanI vidyamAnatAmAM caMpAmAM dadhivAhana rAjAnuM rAjya hatuM eTaluM ja nahi, paNa e rAjavI ceTakarAjAnA jAmAtA hatA. ceTakatanayA padmAvatI enI prathama rANI hatI ke je pratyekabuddha rAjarSi karakaDunI mAtA hatI. khIjI rANI dhAraNI hatI. jyAre zatAnIke caMpAnagarI para hallA karyA tyAre putrI sahita eka sainikanA hAthamAM te sapaDANI hatI ane sainike teNIne pAtAnI patnI banAvavAnA irAdo jAhera karatAM ja teNIe ApaghAta karI prANanI AhUti ApI zILavratanI rakSA karI hatI. enI putrI te vasuti Urphe caMdanabALA. trIjI rANI ke jenI sAthenuM pANigrahaNu uparyukta prasaMgeA pachI rAdhAvedha sAdhIne rAjavI dadhivAhane karyuM haze te cAlu vArtAmAM agatyane bhAga bhajavanAra rANI abhayA. aitihAsika dRSTie A saMkalanA vAstavika che ke emAM kaMi vikRti che e jovAnuM e viSayanA abhyAsIonuM kAma che. mAkI keTalAkAe padmAvatInuM bIjuM nAma dhAraNI hatuM ema lakhI je gUMcavADA utpanna karyAM che te karaka haiM caritra vAMcatAM lezamAtra TakI zake tema nathI. pratyekabuddhacaritramAM enI cAkhavaTa karelI che. astu. prAptavaLajJAnanuMrInaH e vacanAthI paNa eTaluM teA nizcita 37 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 322] prabhAvika puruSo : thAya tema che ke sudarzana e paramAtmA mahAvIradevanA jIvanakALamAM yA to te pachInA najIkanA samayamAM thayA hovA joIe; kemake jaMbUsvAmI pachI kevaLajJAna viccheda thAya che ane sudarzana zeTha kevaLajJAna pAmyA che. Ama AsapAsano saMbaMdha joDatAM dadhivAhanane eka karatAM vadhu rANIo hovAnI kalpanA ane abhayA paNa e paikInI eka hovAnI dhAraNA taddana asthAne to nathI ja. bAramAM tIrthakara zrI vAsupUjya svAmInAM pAMce kalyANakethI pavitra banelI caMpAnagarImAM jenadhamI zrImaMta ahadAsane ghare bhAryA arhadAsInI kukSImAM jyArathI sudarzanano jIva upajyA tyArathI teNanI bhAvanA jinapUjAmAM ane zuddha satvapAlanamAM savizeSa vRddhigata thaI. pUrA divase ne zubha coghaDiye eka suMdarakRti abhakane zeThANa arhadAsIe janma Apyo. e ja ApaNI vArtAno nAyaka sudazana. samayanA vadhavA sAthe zreSThIputre sarva kaLAmAM nipuNatA prApta karI ane dharmazAstrane yAne dharmasvarUpano te jANakAra banyA. vAta paNa sAcI ja che ke vyavahAra ane dharmarUpa yugalanI jeNe sAdhanA nathI karI, are! emAM naipuNya nathI meLavyuM tenuM jIvana ajAgaLe laTakatA AMcaLa jevuM nirarthaka ja kahevAya. Aje e vAta jeTalI sAcI che eTalI te kALe paNa hatI ja, tethI ja sAMbhaLIe chIe ke - rUpayauvanasampannA, vishaalkulsmbhvaaH| vidyAhInA na zobhante, nirgandhA iva kiMzukAH // 1 // paNDiteSu guNAH sarve, mUrkhe doSAstu kevalAH / tasmAnmUrkhasahasreNa, prAjJa eko na labhyate // 2 // rUpa ne vana yukta, vizALa kuLamAM utpanna thayela manuSya paNa vidyAhIna hoya to gaMdha vinAnA kesuDAnI jema zobhata Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudana [ 3ra3 ] nathI. teiAmAM sarva guNlRA AvIne vasyA che ane mUkhamAM kevaLa doSa' ja vaselA che tethI hajAra mUrkhAmAM ( manuSyeAmAM ) paNa eka paDita labhya thai zakatA nathI. khaLapaNAthI ja mAtApitAnA saMskAranI sarvottama chApa beThelI; emAM sugurune samAgama thayeA. hIrA hatA ne vaLI te kuMdanamAM jaDavAmAM AvyeA, pachI zeAbhAmAM zI khAmI rahe ! ethI sudarzananI dha zraddhA ' ceALa-majI ' nI chApasadaMza TaMkazALI manAvA lAgI. jJAnarUpI vRkSanA mULa samAna, punyarUpI nagarInA pravezadvAra samu ane sarva saMpattinA kAraNarUpa je dRDha samakti e eTaluM teA enAmAM nizcaLa thayuM hatu ke ene caLAvavAne deva ke dAnavanI zakti kuMThita thaI jatI. taruNvaya prApta thatAM ja zeThe enA lagna kulIna gharanI putrI anAramA sAthe karyAM. 6 saMsAranI e kaMvadantI che ane te taddana khATI teA nathI ja ke: vipatti ane saMpatti Ave che tyAre te sakhIvR Mdane samUha laine Ave che arthAt ene! praveza cAre bAjuthI hAya che. zrImaMtAi, zrIma MtAi ne sAbhAgya e guNNA teA hatA ja. emAM vaLI joDI paNa sarakhI maLI. sudarzana ne maneAramAnuM joDu Adarza manAyuM. dharma, artha ne kAmarUpa trivarga sAdhanAmAM A daMpatInA samaya varSAnA vAri sama vyatIta thavA lAgyA. vRddhagaNunI gaNutrInA sukhanA cAra aMga-pahelu sukha te jAte naryA, bIju sukha te ghera dIkarA; trIjI sukha sukuLanI nAra, cAthu sukha te kAThIe jAra. arthAt zArIrika svAsthya, suputra, sughaDa nAra ane sukhapUrvaka nirvAha e cAre kathAnAyakanA jIvanamAM pUrNatA pAmyA hatA. yAgya samaye manAramAe su Mdara khALakane janma ApyA hatA. gRhastha jIvananA Are UbhelA ane mastakanA zveta keza jemane dharma sAdhananuM sUcana karI rahyA che evA zeTha-zeThANIe pAtranuM mukha joi, saMsAravAsanA tyajI dai, saMyamanA paMtha svIkAryA. traNa Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 324 ] prabhAvika puruSA : puruSArthanI sAdhanAmAMthI pasAra thai ceAthA yAne ati agatyanA puruSArtha ( meAkSa ) prati temaNe pagalAM mAMDayAM. AtmakalyANa vinA mAnavajanma pAmyAnI saphaLatA paNa zI ? mAtApitArUpa chatranA viyAga thatAM sudarzana ne maneAramAne zire badhI javAbadArI AvI paDI. ubhaye emAM hasate mukhe jhukAvyuM. ' pitA karatAM putra savAyA ' e ukti sAcI paDI. mahAjanamAM agresara manAtA sudarzana rAjamAnya paNa anya. x x X " kema Aje evA te zuM gahana vicAramAM magna banI gayA che ke huM kayAranI ce pAchaLa AvI khaDI thayA chatAM e tarapha najara sarakhI paNa karatAM nathI ? paTarANIpanA gava tA nathI AvyA ne ?" " sakhI kapilA ! tu A zu vadI rahI che ? " 66 rANIjI ! huM zuM khATu kahuM chuM? adhikAra cIja ja evI che ke ene naze! keAi viralane na caDe ? temAM Apa te vaLI mahArAjAnA mAnItA. khIjamatamAM jyAM saMkhyAbaMdha dAsadAsIe hAya ane sAhelIAnA meTA samUha hAya tyAM mArA jevI ekAdIne bhUlI paNa javAya. 77 " bhale huM mahArANI thai, chatAM ApaNA vaccenu sakhItva e kaMI AjakAlanu nathI. dAsadAsInA piravAra game teTale hAya paNa tethI sahiyaranI kheATa na pUrAya. aMtaranI sAhelI tA gaNIgAMThI ja sa'bhave. emAM killAnA nakhara dhUrapade Ave che. dazarathapatnI kaikeyIne jema matharA hatI tema mAre tuM che. mAruM citta mIje hAvAthI tAruM Agamana huM nathI jANI zakI e pAchaLa anya koi kAraNa nathI ja. sakhI kapilA! mananI zaMkA TALI de ane prajAne mana bhale huM mahArANI hAuM; chatAM tArA mATe tA huM pUrNAMkALanI sAhelI abhayA ja chuM. " ,, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 325 ] "to pachI mane sAcuM kahe, zA vicAramAM lIna banyA hatA? vizvanI lIlAmAM, kimatanI vicitratAmAM ke devanI gahana gatimAM?" abhayA-"henI ! kismatanI vicitratAmAM." kapilA-"aho ! zuM A vAta tame Aje jANuM? anAdi kALathI jenuM caka akhalita vahyA kare che ane evA ja eka anaMta zabdathI joDAyelA kALa sudhI je cAlavAnuM che tenI lIlA jevAno-enI vicAraNAmAM mana parovavAno vicAra ekAeka Aje ja kyAMthI upajyA ? jenI vilakSaNatA para pAra na Ave eTalA leke racAyA che ane jene mahimA bhalabhalA mUcha para lIMbu TheravanArAne paNa gAvo paDyo che evA daiva ke kismatane oLakhavAnI phurasada Aje kayAMthI maLI ? " abhayA-"sakhI Aje jharukhAmAM UbhI hatI tyAM cakSu sAme deDatI dharatI nIrakhI eTale manarUpI azva pAyagAmAMthI chUTyo." kapilA-"e paNa Azcarya ne! mahArANu thayAne pAMceka varSo vItavA AvyA chatAM nagarI caMpAno mArga Aje ja najare caDyo ! jyAMthI prabhAtakALathI AraMbhIne nizAkALanI madhya ghaTikA sudhI hajAro naranArIo pratidina pasAra thAya che evA A mArga paranI vividhatA ne vilakSaNatAnuM zuM kahevuM? karmarAjanI gahana zetruMjanA e pyAdAo vaividhya dAkhave emAM navAI paNa zuM hoya ? jenuM nirIkSaNa karatAM bhalabhalA saMtapuruSe thAkI gayA ane vananA paMthe paLyA, enuM maMthana karavAmAM tamArA sarakhI kemalAMgIne karyo AnaMda maLavAnuM che? anya prakAre manane bahelAvAnuM choDI, khAlI e kamanI jALa UkelavAmAM zA sAru paDavuM joIe? prApta thayela samRddhine yatheccha lahAvo levo e ja mArI daSTithI tamArA jIvanane anupama AnaMda jaNAya che." Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 326 ] prabhAvika puruSa : abhayA-"lahAvo? ene kyAM che ? ane rAjamahAlanAM sukha e che jhAMjhavAnAM nIra jevAM. duniyA bhale mAne ke paTarANI jevI sarva prakAre sukhI lalane bIjI kaI nathI! caMpApurInI prajA abhayAnAM sukha joI metIe ceka bhale pUre ane vahAlI sakhI kapilA paNa e sukha ane lahAvAnI asUyA bhale kare; chatAM e sAme mAre ekarAra e ja che ke e badhA manasvI taraMgo che, paraMtu nArIjAti mATe mAtRtvanI padavI e ja garIyasI ane sarvazreSTha che. ekAdA sundara abhakavihaNe jene khoLe che tenAM anya sukhe rAjamaMdiranA vilAne TapI jaI kadI svagaya heya, to paNa enI gaNanA kaMI ja nathI ! nItikAra vade che ane zAstrakAra zAkha pUre che ke "je gharamAM, dhULakIDAthI jenAM gAtra malina thayAM che ane jenI vANI kAlIghelI ane tataDI che evAM nAnAM bALako ramatAM daSTigocara nathI thatAM te ghara, sAce ja ghara nathI; paNa ene jaMgalanI upamA ghaTe che. kapilA ! A nItaruM satya che. Aje to mane eno sAkSAtkAra sacoTapaNe thaye che. ghaNI ye vAra A jharukhe UbhI rahIne prajAnAM jAtajAtanAM bALako para meM daSTi deDAvI che ane e sukha mane prApta na thavA badala glAni anubhavI che, paNa e badhAmAM AjanA dazya to eTalI vyathA pragaTAvI che ke je varNavavA huM azakta chuM. e joyA pachI mArI dazA bhAnabhUlI jevI thaI paDI che. pavitrahadayA mane ramAne jANe azvinIkumAranI joDI ja na hoya tevAM suMdarAkRti ne svarUpavAna be bALako sahita mAge jatI joI tyArathI ja mArA aMtaramAM pracaMDa hAya UThI che. e pramadAnA sukha AgaLa mArI A triddhisiddhi kaMI ja hisAbamAM nathI. mAruM aMtara pokArI rahyuM che ke nagarI caMpAmAM e daMpatInAM sukha AgaLa rAjavI dadhivAhananI saMpatti pANI bhare che." Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI sudarzana : [ 327 ] - kapilA-"rANIjI! tamArI AjanI vilakSaNatAnuM kAraNa have ja mAluma paDyuM. paNa tame kaI maneramAnI vAta karI?" abhayA-"vAha! kevI bheLI bhaTAka! alI brAhmaNuM! tuM A kaLA konI pAsethI zIkhI AvI? mAtra caMpAnI prajA ja nahi, are ! akhila aMgadezanA vatanIo ja nahi, paNa e sivAya magadha, kaliMga ne mAlava parvatanI janatA jenA saubhAgya tathA yazagAnathI mAhitagAra che e daMpatInAM nAmathI tuM ekalI ja ajANa hovAno dAvo kare che? tArA patinA mitra evA zreSThI sudarzanane zuM tuM oLakhatI paNa nathI?" - kapilA-"emane vaLI chokarAM che ja kyAM? temanI strInuM nAma manoramA che te to huM jANuM chuM. huM khAtrIpUrvaka kahuM chuM ke jyAM te tamee dIThelA kumAre koI anya lalanAnA haze athavA to tame jarUra mArI majAka uDAvatAM haze." abhayA-"kapilA! Aje mArI cakSu khulI gaI. huM tane kAryadakSa samajatI hatI, paNa tuM to sAva bheLI nIkaLI! khuda manoramAne eka be nahIM paNa cha putro che. e vAta mAtra huM jANuM chuM ema ja nahIM, paNa meM vasantamotsava veLA najare joyelA che. e kumAre rUpamAM devAne paNa TapI jAya tevA ane AkRtimAM AbehUba sudarzananAM pratibiMba sarakhA che. e cha paikInA nAnA be sAthe Aje manoramAne jatI nirakhIne mArA aMtaramAM vaMdhyatvadazAnI pIDA uddabhavI che. e vicAro pAchaLa mAruM mana bhramita banyuM che. AjanI mArI vyathAnuM e ja mukhya kAraNa che." kapilA"juo rAjI! tamArI vAta sAcI ja hoya to nakakI huM ThagANI chuM. kharekhara mUkhI banI chuM. sudarzane pote ja mane kaheluM ke "to napuMsaka chuM." e zabdo satya nahotA, paNa chaTakavAnI bArIrUpa hatA ema have mane atyAre samajAya che." Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [328] prabhAvika puruSa : abhayA- "kapilA ! e vAta mane athathI iti sudhI kahe to samajaNa paDe. tArI hAMsI karanArane jarUra huM naziyata pahoMcADIza." kapilA-" sAMbhaLe ! prasaMga ema banyo hato ke eka veLA ame daMpatI zaradanI cAMdanImAM agAsI upara beThAM hatAM, te veLA mArA patine sahaja meM prazna karyo ke " hamaNuM tamane gRhe AvatAM vilaMba kema thAya che? ' | mArA patie kahyuM: " priyA AjakAla sudarzana zeTha joDe mArI beThaka vadhu thAya che ane jJAnagoSThImAM amAro samaya kevI rIte AnaMdapUrvaka vItI jAya che te jaNAtuM paNa nathI." Avo mArA vAlamane javAba hato. e uparAMta temaNe uccAreluM ke evA bhAgyazALI naranuM te zuM nAma paNa sAMbhaLyuM nathI?" Ama kahIne pachI tarata ja nimna zabdomAM temanuM varNana zarU karyuM. rUpamAM kAmadeva, vANI vadavAmAM vAcaspati, buddhimAM bhalabhalA paMDitone Takakara mAre teva, tejasvitAmAM sUryane paNa TapI jAya e ane zIlavaMtomAM ziromaNi mAre te mitra kharekhara eka niSkalaMka ne sadAcArI puruSa che. sakhI! e zravaNa karatAM ja mArA manamAM e zeTha prati rAga janme. tyArathI mAruM mana vieLa banyuM. koI paNa rIte eka vAra tenI sAthe prasaMga pADavAnI vRtti jera karavA lAgI. eka divasa mArA pati bahAragAma gayelA. te tyAM be divasa rekAvAnA hatA. te taka sAdhI, nizAkALa thatAM huM sudarzana zeThane ghera pahoMcI gaI ane gaLagaLA sAde jANe ke du:khathI barAbara belI paNa zakatI na houM tevo bhAva bhajavI "temanA mitra arthAt mArA pati ekadama sakhata mAMdagImAM paDyA che ne tamane ekAeka bolAve che." ema jaNAvyuM. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreDhI sudarzana : [329] mitra mATe marI phITanAra e zeThe hAthamAMnAM kAryo paDatAM mUkI tarata ja mArI sAthe cAlavA mAMDyuM. huM paNa temane AgaLa karI, ghara AvatAM kamADa UghADI, temane upara javAnuM kahI, pAchaLa aMdarathI kamADa baMdha karIne harSabhera upara gaI ane temane zayanagRhanA pAchaLanA kamarAmAM teDI gaI. e kaMI prazna kare te pUrve temanI upara mAro rAga kevI rIte baMdhAye te varNavI dekhADI, mArI manokAmanA pUrNa karavAnI prArthanA karatI UbhI rahI. bhaginI ! A jAtanI chetarapIMDI karavI tane zobhatI nathI." ema uccAratAM ja te pAchA vaLavA mAMDyA. huM tarata ja doDI temane vaLagI paDIne kahevA lAgI ke "jyArathI tamAruM svarUpa meM sAMbhaLyuM che tyArathI huM tamArI pAchaLa divAnI banI chuM. A samaya sAnukULa che. kaI jAtanI bhIti dharavApaNuM nathI, mArI joDe A zayyA para padhArI mArI kAmavALA zamA. mArI IcchA pUrNa karyA sivAya tamane ahIMthI khasavA denAra ja nathI." ATaluM kahI temanA zarIra sAthe kuceSTA karavA lAgI. sakhI! sAce ja kahuM chuM ke ema chatAM na to temanuM eka rUMvADuM paNa pharakayuM ke na to temanA manamAM jarA paNa vikAranI chAyA uddabhavI. ThaMDakathI eka ja uttara dIdhe ke-"bahena ! tArA pati paNa je eka vAta jANatA nathI ane mane keIne paNa jaNAvavI gya lAgatI nathI te na chUTake Aje tArI pAse kahevI paDe che. tArA AvA hAvabhAva ane krIDAkelinA prayAsa chatAM mane kAmanuM uddIpana ja thatuM nathI, kemake huM napuMsaka chuM. bhaginI ! eTalI kRpA karaje ne mArI A vAta gupta rAkhaje. tArI AzA bhaMga thAya che e karatAM paNa mAruM A duHkha mane vadhu sAle che. lAcArIthI enI jAherAta Aje karavI paDI che. vadhu jAherAta na thAya enI tAre takedArI rAkhavAnI che." Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [330 ] prabhAvika puruSe sakhI! zeThanAM A vAkya mane kharAM lAgyAM, tethI meM paNa mAruM vartana gupta rAkhavAnuM vacana laI kamADa UghADI temane javA dIdhA. tyArapachI jANe kaMI banyuM ja nathI evI rIte e prasaMga smRtipaTamAMthI bhUMsI vALe. A vAta aMtaranI sahacarI evI tArI pAse prathama vAra ja pragaTa thAya che. mArA patine zeTha sAtheno suhRdu saMbaMdha pUrvavat cAlu che. phakta tyArapachI punaH huM e ghara tarapha pharakI ja nathI." abhayA-"sakhI ! sAce ja e vaNiputra tane AbAda banAvI gaye." kapilA-"mahAna sadAcArI ! Avo samartha iMdriyajayI meM jIvanakALamAM prathama vAra ja joye." abhayA-"eka vANiyAnI te ATalI prazaMsA hoya ? " kapilA-"tArI caturAI che tyAre ja parakhAya ke e vANiyAne parAbhava pamADe. abhayA-"aho! emAM te zI moTI vAta che? " AjanA yugamAM nArIjAtinA chaLaprapaMca saMbaMdhI lakhatAM bahu vicAra karavo paDe tema che, kemake janatAno moTo bhAga ane khAsa karIne UgatI prajA ema cokkasa mAne che ke puruSavarga taraphathI e jAtine bhUtakALamAM atizaya anyAya thayo che. sattAnA jore, puruSapradhAnatvanA dhoraNe athavA to dhana pedA karI lAvI piSaNa karavAnI lagAma puruSanA hAthamAM hovAthI, pote cAhe tema karI zake, potAnA Isita vilAsamAM jarA paNa kSati na pahoMcavI joIe evA abhimAnane laIne jAtajAtanA aMkuza mUkyA che. vizeSamAM puruSavarge nItizAstronAM vacane Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 331 ] rUpe, kivA dharmanA pavitra saMrakSaNurUpe agara te| samAjanA kAnUna tirake e matabyAnuM nirmANa karIne sArI ya strIAlamane evI teA dabAvI dIdhI che; are! eTalI hade e jAti para prabhAva pADyo che ke bhAgye ja e nAgacUDamAMthI strIjAti mAthuM bahAra kADhI zake ! mahAra nIkaLavAnI hiMmata ja na karI zake! sadAne mATe puruSajAtathI dabAyelI rahe eTalA khAtara teA e nArIjAtanAM dUSaNa sUcaka saMkhyAbaMdha zleAkeA racAtA gayA che ane enI bevaphAinA tema ja adha:patananA udAharaNanA paNa teTe nathI rakhAyA. A maMtavya rajU karanAra AjanA UgatA varga eTale sudhI kahe che ke Ane badale nArIgaNu sattAmAM heAta ne enA hAthamAM dharma ke samAjanuM taMtra sAMpAyuM hAta te e vRMda ATalI huMde karkaza na manata. * cAlu vArtApravAhamAM skhalana dAkhavI A ullekha karavAnI jarUra eTalA sAruM lAgI che ke vIzamI sadInA e prastuta viSaya che. strIsvAtaMtryanA DhAla pITAi rahyA che ane samAna hakkanAM vALa vAgI rahyAM che. nArIjAtanA saMbaMdhamAM jarA paNa ghasAtuM lakhanAra jUnavANI ane rUDhicustanA vartuLamAM dhakelAi jAya che. bhalene pachI enI vAtane nIti ke paraMparAnA Teke hAya ! bhalene e kathAnakA dharmagraMthamAMthI uddharavAmAM AvyAM hAya ! kivA sAhityanA sAgaramAMthI vINI levAmAM AvyAM hAya ! e sAme UgatI prajAnA moTA bhAganI--vicAraka ne zikSitapaNAnA cheAgAvALA varganI rAtI AMkha rahevAnI. keTalAka tA tarata ja kahI devAnA ke nArIjAtane halakI citaravAnA-sadA ya tene dabAyelI rAkhavAnA irAdApUrvaka karAyeleA A prayAsa che! e vakhate samAna hakkanA A ThekedArA pUrva puruSAnA nArIjAtinA gAravasUcaka byAnA bhUlI jAya che. ardhAMganA jevA bahumUlA zabdane ke vRdghinI vRmucyate| ' jevA mahattAsUcaka padane vIsarI ' Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 332 ] prabhAvika puruSo : jAya che. puruSa jevo ja AtmA strI jAtimAM vase che. eTale ubhayanAM kAryo judA prakAranAM chatAM ubhaya samAna che, samAna zaktizALI che ane parasparanA vyavahAramAM mitra jevA che e jainasiddhAMtanA umadA sUtrane paNa najara bahAra rAkhavAmAM Ave che. alabatta, kathAnakamAM kaI kaI sthaLe kAraNavazAt "nArI narakanI khANa" ke "mokSanI argalArUpe kahevAI che, paNa enI sAthe e ja nArIne "ratnakakSI" ne "jagadaMbAnAM biruda paNa apAyAM che, e varganI satIone sai karatAM prathama namaskAra karAyA che. enI mRdutA-kamaLatA ke anya guNanA kAraNe athavA to tIvratama karma AcaravAnI azaktie ene mATe sAtamI narakanAM dvAra para kAyamane mATe khaMbhAtI tALuM vAsavAmAM AvyuM che ane bhAgye ja evI dharmakiyA haze ke jemAM puruSanI joDAjoDa strInI hAjarInI jarUra nahIM mAnI hoya. are strI tIrthakara zrI mallinAthe dIkSA lIdhI te ja divase kaivalyaprApti. ekAda upasarganuM sahana karavApaNuM paNa nahIM? zuM nArIjAtinuM A gairava nathI ? A uparathI zuM e sUcita nathI thatuM ke dharma--nItinA graMthamAM nara ke nArIvarga mATe je kaMI Alekhana karAyAM che e nahiM ke strIne utArI pADavA sAru; paNa te te prasaMganA guNadoSa dhyAnamAM laIne karAyAM che. alabatta, lekhakanI dRSTie emAM raMgapUrti AchI ke gherI thaI gaI hoya. samAna hakka no prazna no nathI. jainadharma e hakaka Apelo ja che, paNa ene artha "samAna-karmo je karavAmAM Avato hoya to emAM gaMbhIra bhUla thAya che e acUka che; eTaluM ja nahiM paNa sukhI saMsArane bhasmIbhUta karanAra bhayaMkara agni che. tethI ja ubhaya AtmAnAM dainika karmo bhinna darzAvAyAM che eka raLI lAvanAra che to bIjAne tenI trevaDa karavAnI che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [333] marada bahAranA kAryamAM sarva sattAdhIza che te gRhakAryanI aMdara strI ja kartA-hartA che, teNInuM ja zAsana cAle che. ATalI jarUra pUratI hakIkata dhyAnamAM rAkhI vArtAnA pravAhamAM AgaLa vadhIe ane caMpApati dadhivAhananA AvAsanA prAMta bhAge AvI rahelA udyAnamAM-eka ekAMta bhAgamAM-virAmAsana para besI eka taruNayugala kevI vAtamAM mazagula che te tapAsIe. paricArikA Agatukane rokavA sAru dvAra para ja paDI che chatAM lekhaka ane enuM anukaraNa karanAra vAMcakagaNane kaI rokI zake tema nathI ja. game tevI gupta maMtraNAmAM ane gahanamAM gahana bhUgarbhamAM dAkhala thavAne ene amaryAdita paravAno che. ahA! A to rANuM abhayA che, paNa jenI sAthe vAta thAya che te meNu che? enuM mukhAraviMda jotAM te eka bAhoza ne bhalabhalA maradanAM hRdaya bhedI nAMkhe tevI kuzaLa kAminI jaNAya che. enuM nAma paMDitA che. strIcaritra upara varNana karAtI kathAmAMnI nupUrapaMDitA sarakhI A paMDitA paNa aMtaHpuranA bheda bharame ane gupta rahothI jANItI che, e che te rANIjInI dAsI, paNa saghaLA khAnagI kAryomAM enI salAha levAtI hoI, rANajI para e sakhI karatAM paNa vadhu adhikAra bhogave che. kapilAnA olaMbhAthI abhayA rANIne zILavAna sudarzanane namAvavAne abhilASa upaje. sAmAnya rIte enAM bALako jotAM aMtaramAM koI ane abhilASa te divase udbhavyo hato, emAM kapilAnI vAte agnimAM ghInI garaja sArI. tyArathI ja rANInA kalAke e manorathanI siddhi karavA mATenI taMtrajALa goThavavAmAM jAya che. e citAnI asara kamanIya gAtre para paNa thavA mAMDI che. mAnasika vyathAne tAga meLavavA rAjavI dadhivAhane prayAsa karI che, paNa emAM saphaLatA na maLI, eTale e Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [334 ] prabhAvika puruSo : kArya dAsI paMDitA para AvI paDyuM. gAnuyoga abhayAnI daSTi paNa e paMDitA para ja coMTI. pitAnI najaramAM kaI upAya na ja AvavAthI aMtarane "mama" Aje teNIe khullA dile sAme dharI dIdho. chUpA dardInI kahANI zravaNa karavA sAthe ja paMDitAnA caherA para smitanI eka rekhA pharI vaLI. paNa dardano IlAja karanAra vaidya sudarzana! nAma sAMbhaLatAM ja A maMtrataMtradakSa paMDitA bolI UThI: rANIjI! azakya-asaMbhavita. kadAca meruparvatanuM zikhara caLAyamAna thAya, paNa zreSThI sudarzana ziyalavratathI paMcamAtra calita na thAya. e to "paranArIsahodara che. mAtra e khyAtinuM biruda nathI paNa pUrepUruM satya che. " abhayA-"paMDitA! vahAlI sakhI! eka vAra ene ahIM teDI lAva, bAkInuM pachI joI levAze. e che ane huM chuM." paDitA-"rANajI! te thoDI dhIraja dhare. dharmanA chaLa sivAya ene ANavAne kaI mArga nathI. vaLI ene mATe atyArathI ja daMbhI nATaka bhajavavuM paDaze. vinArokaToke mahAlayanI bahAra gamanAgamana karI zakuM te mATe rAjamudrikA mane sapI de. sAthe senAmahoranI thelI paNa lAvo." "mAturAja na martha = sTaar " e nItikAranuM kathana anubhavanI eraNa para ghaDAyeluM che ane tethI satya ja che. udyAnamAMthI mahAlayanAM pagathiyAM caDatAM ubhayanA caherA AnaMdathI chavAyA hatA. pachI thoDA divasonI hIlacAla zI cAlI rahI e khAsa kAMI seMdhavA jevI nathI, mAtra eka vastu so keInA jANavAmAM AvI ke rANImAtA ekAeka mAMdA paDI gayA che, avAranavAra cikitsakenAM Agamana Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 335 ] thaI rahyAM che ane dAsI paMDitA paNa dararoja eka baMdha zibikAmAM kaIne lAve che ane laI jAya che. sAMbhaLavA pramANe e kaI camatkArI yakSanI mUrti che, chatAM koIe najare jaI nathI. eTaluM te cokkasa che ke divasa jatAM e kiyA eka karatA vadhu vAra thavA mAMDI che, are ! rAtrinA paNa thAya che ane emAM khUda bhUpatinI paNa saMmati che. divaso vyatIta thavA lAgyA ane abhayAre paMDitA taraphathI racAyela kapaTajALa vadhu AzAvaMta jaNAvA lAgI. zaktine avatAra nArI, abaLA paNa che ane prabaLA paNa che. eka vAra manamAM nizcaya thaye ke khela khalAsa. ekadhArI atUTa zraddhAthI kAryanI pAchaLa maMDI paDavAnI. dharma-adharmanI vicAraNA ene DarAvI zakavAnI nahI. "je "to" nA khaDake enA mAga ADA UbhA rahevAnA ja nahIM, tethI ja nItikAre kahyuM che ke anRtaM sAhasaM mAyA, mUrkhatvamatilobhatA / azaucaM nirdayatvaM ca, strINAM doSAH svabhAvajAH // arthAt amRta yAne asatyathI mAMDIne nirdayatA sudhInA sAta doSe sAmAnya rIte strIone vArasAmAM maLelA hoya che. Ano artha ema karavAno nathI ke puruSajAta guNasaMpanna ja hoya che athavA to emAM uparanA doSa nathI hotA. "UjaLuM teTaluM dUdha nahIM ane pILuM teTaluM sonuM nahIM." e ukti pramANe vicArIe to puruSajAti he, kiMvA strI jAti he, sarvamAM guNe ane deSa hovAnA. amuka jAtimAM e vizeSa paDatA jaNAvAthI e jAtine udezI lakhavAmAM AvyuM hoya che. e vAtanI pratIti kathAnA vaheNamAM AgaLa vadhatAM sahaja thAya tema che. kaumudI mahotsava Avyo ane darabArI Dhela gaDagaDyA. potapotAnA kuTuMba sahita rijana e moja mANavA udyAnapathe kIDIonI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 336 ] prabhAvika puruSo : mAphaka nagaramAMthI vahI rahyAM. e utsavamAM khUda nareza pote paNa prajA sAthe chUTathI bhAga leto. e samaye rAjA prajA saha otapreta banI adhikAra vastu bhUlI jato. AvA mahattvanA AnaMdamAM gerahAjara rahevAnI prajAjanane khAsa manAI hatI. kAraNavazAt keIne rahevuM paDatuM to bhUpAlanI e mATe paravAnagI meLavavI paDatI. caturdazI parvanI ArAdhanAnA niyamavALA sudarzana zeThane paSadhanI anukULatA rahe e sAru ghera rahevAnI chUTa hatI. e taka sAdhI kAma kADhI levAnI yukti abhayA ne paMDitAnI jeDIe goThavelI. eTale nAdurasta tabiyatanuM miSa kADhI rANI abhayA paNa kaumudI mahotsavamAM na gaI. enuM hRdaya to kaimudIno yatheccha upabhega karavA kayAranuM Atura banyuM hatuM, paNa nizAnA oLA UtaryA vinA kAryasiddhi azakya hatI. paMDitA sudarzananuM kAyotsargasthAna joI AvI hatI ane zibikAmAM ene ucakI lAvI yakSapratimArUpe aMta:puramAM dAkhala karI devAnI peravImAM paDI. e ghaTikA AvI. abhayA paNa seLa zaNagAra sajI manerathanI pUrti arthe AvAsagRhamAM AvI gaI ane a5 samayamAM ja zibikA AvI pahoMcI. kevaLa dhyAnamAM ja je AtmA lIna banyA che evA sudarzananA dehane ucakI bahAra Ubho karyo. paMDitA avasara oLakhI vidAya thaI gaI. tyArapachI e raMgamahAlaya ke citrazALAmAM jenA aMgeaMgamAM kAmAgni prajvalita thaI rahyo che ane jenI daSTi kevala ISTasiddhimAM ekatAra banI che evI rANI abhayAe, cirakALa kSudhAta manuSya jema bhejana upara tarApa mAre tema zIdhragatie sudarzana zeThanA dehane bAthamAM lIdhe. jAtajAtanI ceSTAo karI. madanane vega pragaTAvavA kaMI kaMI prayatno karyA. bhega bhegavavA bhAtabhAtanI vinavaNIo karI, paNa aphasosa ! mukhamAMthI eka harapha sarakhe na to bahAra paDyo ke na te jaDa pASANasamAM dehanuM eka rUMvADuM vikasvara Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 337 ] thayuM. ukharabhUmimAM bIjAropaNa karavAnA prayAsa sarakhuM e sarva niSphaLa gayuM. abhayAnuM hRdaya kAmanI ugratA ane enI apUrNatAthI upajela reSajavALAethI bhabhUkI UThayuM. abhilASapUrtinA AvegathI rANI gaI UThI: are! vANiyA! huM karuM chuM te yAda kara, vicArI je, tArA vevalApaNune choDI de. huM tArA mainathI nAhiMmata thanAra nathI. kayAM to mArI IcchAnI pUrNatA karIza, nahiM to tAruM mRtyu tarIza." Ama kahyA chatAM paNa dhyAnamagna vaNika-vratapAlanamAM 2kta banela AtmA-kevaLa paramAtmA zrI mahAvIra sivAya jene keInA zaraNanI paravA paNa nathI evo kAyotsagI-maryAdita samayano sAdhu-zuM balavAna hato ? ene vaLI maraNane bhaya zene hoya? abhayA A mUMge mAra-UghADA parAbhavana sahI zakI. te ekadama pokArI UThI. potAnI jAte ja aMga para ujharaDA karI, paridhAna karela vastro astavyasta karI, eNe bUmarANa karI mUkyuM. are ! kaI deDa, jaldI Avo. A duSTa mAnavI mAruM ziyaLa khaMDita karavA mArA para humalo karI rahyo che." A acAnaka pokArathI rakSako doDI AvyA. dAsIonuM ToLuM ekaThuM thaI gayuM ane sudarzana zeThane doraDAthI bAMdhI levAmAM AvyA. rAjavI udyAnamAM hovAthI tarata ja baMdI tarIke temane tyAM laI javAmAM AvyA. citravicitra zaMkAonuM pAtra sudarzana zeTha banyA. AnaMda-pramAdamAM rakta banelA bhUpe rAjapuruSonA mukhethI gunhAnI vAta sAMbhaLI; eTale ene gusso maryAdA oLaMgI gaye. anya keIne tyAM nahiM ne potAnA ja mahAlayamAM potAnI 22 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 338 ] prabhAvika puruSa : ja preyasI rANI para humalo ! enI zikSA maraNa sivAya bIje kaI hoI zake ? eka ja hakama "jAo, e harAmakhorane-e dagAbAja vANiyAne-are! e daMbhI AtmAne-DhoMgI dharmaThagane zULI para caDAvI dyo. caDAvatAM pUrva nagaramAM phera ke jethI AvuM nIca kRtya karatAM bIjA manuSya paNa aTakI jAya karavAnI hiMmata sarakhI paNa na kare." jyAre caMpAnA sariyAma rasta-ziyaLavratadhArI ane jenI khyAti deza-dezAMtaramAM kapUranI suvAsa sama prasarI gaI che ane jenI vratadaDhatA AbALavRddha paryata jagajAhera che, evA sudarzana zeTha para Avela kalaMka ane e dvArA janatAmAM cAlI rahelI raMgaberaMgI vAyakAonI vacce thaI vadhasthaMbha tarapha saraghasa gati karI rahyuM hatuM tyAre e AtmAnA aMtaramAM kevuM maMthana cAlI rahyuM haze ? jainadharma para lokomAM kevA kaTAkSa thatA haze? jene satya para aTala vizvAsa che evA e zeThanA hRdayanuM pANI paNa hAlyuM nahotuM ema zAstra vade che. pUrvakane yAda karI eka tamAsagIra tarike te nATaka bhajavAvA de che. duniyA to deraMgI che, ene meDhe gaLaNuM na baMdhAya, paNa "sAcAne saMgI" zA mATe gabharAya? jyAre A samAcAra svAmIvatsalA manoramAne kAne paDyA tyAre te paNa ghaDIbhara thaMbhI gaI. svapnamAM paNa jenuM khalana na saMbhave evA patine zire A kalaMka ! te sAMbhaLIne zuM pote mUMge moDhe joI rahe? tarata ja hiMmata ekaThI karIne te devamaMdiramAM pahoMcI gaI. prabhu sanmukha kara joDI pratijJA karI ke jyAM sudhI mArA patine mAthethI A kalaMka Utare nahIM tyAM sudhI huM kAryotsargamAM ja rahIza." jene dharma para aTala vizvAsa Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 339 ] che, jene dharmamAM batAvelA vrataniyamamAM aDaga zraddhA che, e game tevA kalaMkathI ke duSTa mAnavIoe khaDA karelA upadravothI zA sAru hatAza thAya ? vItarAganuM zaraNa e ja eno visAme. zraddhAAsthA keI anerI vastu che, ene tAra aMtara saha joDAyelA che, eno jhaNajhaNATa sAMbhaLanAra sAce ja baLavAna AtmA hoya che. te kALa ( time ) mahAsAgaramAM "samaya" rUpI jaLabiMduone to sumAra nathI, chatAM emAMnAM keTalAkane e suMdara ItihAsa jaLavAya che ke Aje e vAMcatAM hadaya jhaNajhaNATa anubhave che. mukhamAMthI sahasA uddagAra nIkaLI paDe che ke-dhanya e jIvana! dhanya e sonerI paLa ! dezanAnI pUrNAhUti thatAM ja janatA udyAnamAMthI bahAra nIkaLI pATalIputra nagaranA mArge paLI. "muje re matifmanA" e ukti anusAra vArtAlApanA viSayamAM vividhatA bharI hatI. koIka tyAgI saMtanA jIvana para, emAM rahelI pavitratA para prazaMsAnAM pupe veratAM to kaI AjanI dezanAnA kedra samA brahmacarya" jevA mahatvanA viSayanI carcA karI rahyA hatA. eke te svajIvananA nicoDarUpa vAkya uccArI paNa dIdhuM ke - mahAzaya! mAne yA na mAne, paNa sudarzana muni kahe che tevuM ziyaLavratanuM pAlana sAdhu jIvana sivAya bIje zakya nathI. saMsAramAM rahI, netro sAme lAvaNyanA mUrtimaMta svarUpa samI kamaLAMgIo aharniza kIDAkelI karatI nirakhI brahmacaryano uccAra kare e agnimAM hAtha nAMkhI na dAjhavAne prayoga karavA jevuM che. eka kavinuM vacana che ke "madamAtI yuvatIne rAte vilAsa joyA chatAM je mAnavane aMgavikAra na pragaTe to mAnavuM ke kayAM to e tyAgI che athavA to e napuMsaka che." Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 340 ] prabhAvika puruSo : " badhu ! utAvaLA na thA. ekAMtanA pakSa na pakaDa. kivanA kathanamAM mAnavagaNanA meTA bhAganA jIvananuM pratiSikha bhale dvArAyuM hAya, chatAM gRhasthajIvanamAM paNa niSkalaMka cAritra za che. evA paNa manuSyA sAMbhaLyA che ke jenA nayana sAme svanI apsarA UtarI Ave teA paNa vikAranA aMza na udbhave. tethI tA 'bahuratnA vasuMdharA ' kahevAya che. zA mATe dUra javuM ? A sudarzana muninuM pUjIvana vicAra. temanA niSkalaMka caritranA prabhAvathI zULI maTI siMhAsana thayuM ane zAsanadevIe sAkSAt dana paNa dIdhAM. " ,, "zuM A te ja mahAtmA che ke ? '' caMpApurInA sudarzana zeTha viSe ane temanA ziyaLanA prabhAvathI thayela camatkAra viSe te me paNa sAMbhaLyuM hatuM, paNu temane saMyama aMgIkAra karyAnI vAta agara teA e ja sudana zeTha ane AjanA upadeSTA muni sudana ane eka ja vyakti che e vAtanI mane khabara naheAtI. " eka tarapha A vArtAlApa cAlI rahyo che ane mArga kapAi rahyo che tyAM sudarzananuM nAma kAne paDatAM ja samIpamAM eka ta khALInI dukAnethI pAna kharIda karatI lalanA cAMkI UMThI. ekAeka teNInA caherA para koi agamya bhItinA eLA patharAyA. rAjanI hasatI mudrA jovAne TevAyela ta kheALI paNa A pherakArathI ajAyabI pAmyA. tarata ja pelI lalanA sahasA thai gayelA lAgaNIvazapaNAmAMthI jAgRta banI, puna: hasatuM vadana karI, jANe kai anyuM ja nathI evA bhAsa dAkhavatI, pAna lai satvara peAtAnA AvAsa tarapha vidAya thai. sIDI para caDhI, kamarAmAM pravezI ekAeka dAsIne bUma pAMDI ane jyAM e AvI ke azulithI Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 341 ] vAtA karatAM mAge jaI rahelAM pelA gRhasthAne batAvI, emanI vAtAnA ma jANI lai AvavA jaladI temanI pAchaLa pracchannapaNe javA AjJA karI. vAcakane paNa Azcarya thayuM ja haze ke sudarzana zeThane tA caMpApatie zULI para caDhAvarAvyA hatA tyArapachI evA te kayeA camatkAra thayA ke e ja sudarzana jIvatA rahyA tathA AgAra tyajI anagAra banyA ane pATalIputranA udyAnamAM Avela kamaLadra najIka kayAMthI AvI caDhyA ? vaLI e manAvanA vRttAMtamAM AvatAM sudarzana zabdathI pelI lalanA kema vivaza manI gai ane zA kAraNe ene dAsIne dADAvI ? enA kAThA joDavA sAru ApaNe paNa e zrotAjananI pAchaLa jaie ane temanI vacce cAlI rahelI geAchI dhyAnapUrvaka sAMbhaLIe. maMDaLImAMnA eka gRhasthe zaMkA rajU karatAM jaNAvyuM kepriyadarzana kAkA ! ApanI peDhI caMpApurImAM che te tyAMnAM A navAibharyA samagra vRttAntathI Apa te mAhitagAra haze! ja. e sa` amane kahI saMbhaLAveA. ema karavAthI A mahAtmAnA pAvanakArI jIvanasaMsmaraNathI amArA kAna pavitra thaze ane cAlavAneA thAka paNa jaNAze nahIM. '' 66 " bhAI naMdana! sAce ja e AkhA ya banAva rAmAMca khaDA kare tevA che. yuvAna vaya, ekAMta samaya, taruNAvasthAnA madhyAhnamAM ramatI sundarIne yAga ane teNInA kAmatRpti mATe tIvra abhi lASa. eka rIte kahIe tetA sa`prakAranI sAnukULatA chatAM e sAme ekAda maTaku paNa na mAranAra, ekAda ruMvADe paNu vikAra na anubhavanAra sudarzana sAce ja viNakaphulAvata sa che. kharekhara e eka mahAna cendro che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] prabhAvika puruSa : caMpApatinI preyasIe jyAre joyuM ke mArA manoratha phaLatA nathI tyAre enAM para kalaMka caDhAvyuM ane kAnanA kAcA nRpe zULInI AjJA ApI. satI manoramA kAryotsargamAM lIna banI. e jagajAhera banAvanA anusaMdhAnamAM abhUtapUrva banAva te e banyuM ke nirjIva evI zULI ke jeNe agAu hajArenuM rakta pAna karyuM hatuM teNe paNa jANe jIva Avyo hoya tema ekAeka pavitra puruSanA sparzathI jabaro kaMpa anubhavya ane nimeSamAtramAM to zULIne sthAne siMhAsanarUpe na avatAra dhAraNa karyo. jemanA hAthe gaLA resavA sivAya anya keI sukRtamAM vaparAyA nathI ane jemanAM hadaya saMkhyAbaMdha AtmAonAM maraNamAM sAkSIbhUta thavAthI kevaLa niSphara ne jaDavat banI gayelAM che evA jallAdo paNa ghaDIbhara A camatkArathI ajAyabImAM garakAva thaI gayA. vAyuvege prasaratI A vAta jotajetAmAM vasaMtano lhAva luMTatAM bhUpatine kAne paDI. bIjI bAju raNavAsamAM paNa ene paDaze paDyo. ekI sAthe rAjArANInAM hadaya ekAeka bhUkaMpa thavAthI jema dharaNuM pUje tema dhrujI UThyAM. rAjA vicAre che ke "jene huM vyabhicArI mAnuM chuM, are ! jene gunehagAra lekhavA mATe purAvAnI paNa jarUra nathI je e sudarzana vaNika paMcatva pAmavAne badale sihAsana zobhAve che! avazya kaMIka samajaphera thaI che. nirmaLa nyAyanA tolana arthe mAre jAte ja tyAM javuM joIe." e nizcaya thatAM ja tRpanI svArI zULIsthaMbha tarapha vaLI. rANI abhayA paNa samajI cUkI ke "kALAza chupAvavA game tevA saphedAnAM astara mAryA, paNa Akhare satyano jaya thayo." enA prakAzamAM pate prajAnI najare vyabhicAriNI tarIke jAhera thAya ane e mATe sajAne pAtra bane te pUrve palAyana thaI javAne niradhAra karI teNe dAsI evI paMDitAne jaladI teDAvI. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana * [ 343 ]. jyAre rAjavI vadhasthaLe AvI pahoMcyo tyAre tyAMne dekhAva ke tIrthabhUminA meLA jevo thaI rahyo hato. savavaMtaziromaNi evA sudarzana zeTha devatAI siMhAsana para birAjyA hatA. kaMThamAM vividhavaNI ne navapallavita puSponI mALAnuM AropaNa karI, aMtarikSamAM UbhA rahI, zAsanadevI ekatrita thayelA janavRMdane uddezI uddaSaNanAM maMgaLAcaraNa karI rahyA hatA. pote satI manoramAnI daDha pratijJAthI kevI rIte kheMcAI AvyA te jaNAvI A kalaMka eka prazaMsApAtra vyaktinA zire caDhAvavAmAM kaI vyaktiono hAtha hato? e pAchaLa kevI nIca murAda hatI? te sarva spaSTa zabdomAM janatAne kahI saMbhaLAvI aMtamAM belyA ke- caMpApatie kevaLa lAgaNIvaza banI, utAvaLathI nyAya toLavAmAM gaMbhIra bhUla karI che. emAM rAjadharma cUkyA che. punaH AvuM kArya na banavA pAme e khAtara huM temanuM te tarapha dhyAna kheMcuM chuM. prajAnA pitA samA bhUpALe nyAya-nItinA pAlanamAM pUrNa lakSa ApavuM ghaTe, nahi to aNuvicAryA kAryothI kaIka vAra rAjya mahAna saMkaTamAM AvI paDaze evI AgAhInI sAthosAtha cetavaNI ApuM chuM.' sadeva jenA sukha khAtara nRpa dadhivAhana ciMtAtura raheto ane amApa kALajI dharato te abhayAnuM duzcaritra zravaNa karI eTalI hade roSAnvita banI gayo ke kadAca je teNI najIkamAM hota to jIvatI rahevA na pAmata. prasaMga vicArI, gussAne dabAvI dai, mahAtmA evA sudarzanane praNAma karI potAnA utAvaLApaNAthI je kadathanA upajAvavAmAM pote kAraNabhUta banyo tene mATe kSamA mAgI. sudana rAjavIne uddezI bolyA ke-"mahArAja ! Apa Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 344 ] prabhAvika puruSa : enu du:kha na dharA. vAta manamAMthI kADhI nAMkheA. e sarva karAjanA tamAsA che. ejevA veza bhavarUpI nATyabhUmi para jIvAne bhajavAve tevA veza parata tra dazA haiAvAthI jIvane bhajavavA paDe che. mArI, ApanI ke devI abhayAnI dazA zetra MjanA pAsA jevI che.' " tarata ja duSivAhana rAjAe sAmaiyApUrvaka vAjategAjate zreSThIziromaNi suda nanA nagarapraveza karAvyeA. satyane jaya jayakAra thayA. ziyaLanA apUrva mahimAnI vAta cAtarapha vistarI rahI. satra jaina zAsananI gaiAravyAthA gavAvA lAgI. A samAcAra zravaNa karI, prANavallabhanA zire cAMTeluM kalaMka sarvathA naSTa pAma vAthI ane saccaritranI mahattA pahelAM karatAM savizeSa sthapAvAthI satI maneAramAe kAyAtsarga pAryA. janatAmAM pativratadhAriNI maneAramA prazaMsAnA ane kulaTA abhayA niMdyAnA viSaya thai paDI. 4 6 "rAjamahAlayamAM padmasaMcAra karatAM ja caMpApatine duSTa abhayA yAda AvI. anucarane AjJA karI ke * gunhegAra rANI abhayAne peAtAnI sanmukha teDI lAvA.' paNa alpa samayamAM ja te pAche . nirAzAbharyA svare teNe jaNAvyu ke ' rAjAdhirAj ! rANI mAtA tathA temanI dAsI paDaeA kayAMya patto ja nathI. dAsIvRMda ahIMtahIM zeAdhakhALa karI rahela che. ' 'zuM e palAyana thaI gaI ? jaladI jA ane taLArakSakane khabara Apa. cAre dizAmAM azvArAhI sainikAne doDAvI koi paNa rIte e bannene jIvatAM DI lAve.' 66 hatAza vadane nRpa peAtAnA zayana'gAramAM gayA ane bhramita citte khelavA lAgyA: ' ahA! padmAvatI hAthInA haraNa karavAthI gai tenA pattA ja na maLyA! dhAriNI ziya rakSaNArthe mRtyune AdhIna manI ane A abhayA mArA snehanuM anupama bhAjana-- ubhaya aMganAo karatAM tadna viparIta rIte-kuLane mazIne DAgha Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI sudarzona [ 345 ] dai cAlI gai. dhikkAra che! phiTakAra che A meAhajALane ! A mAyAjALane kAi paNa rIte kApI nAkhavI joie. vahAlI padmAvatInA ane enA saMtAnanA pattA maLe eTalI ja DhIla che. "naMdana ! mArA munimajIe A lakhela citra me` tArI mAgaNIthI varNavI batAvyuM. e patranA prAMtabhAge jaNAvyuM che ke cAMpatI tapAsa karAvyA chatAM abhayAnanA patto nathI lAgyA ane sudarzana zeThe gRhanA bhAra potAnA vaDIla putrane bhaLAvI cAritra lIdhuM che. jo ke e lekha maLyAne ghaNuM samaya thai gayA che ane sAdhu evA sudana prabhu zrI mahAvIradevanA samAgamamAM AvI, anupama AgamajJAtA thai cAritrapAlanamAM ekkA banI gayA che. are ! puna: temanA pagalA caMpAmAM paDatAM nRpati dadhivAhana meTI dhAmadhUmathI sAme Avela. e avasare satI maneAramAe paNa bhAgavatI dIkSA svIkArI. Ama ubhaya sAcA gRhasthI ane sAcA tyAgI banyA. e patramAM jaNAvyuM hatuM ke vicaratA munirAja sudarzIna tamArI tarapha yAne prAcIna evA pATalIputra tarapha AvavA saMbhava che. enI pAchaLa paNa kaika rahasya samAyeluM che, kAraNa ke bhUpa tema ja sa Mghane ati Agraha chatAM e nirNaya aphara rahyo che." kAkAthI ! evuM ka ka che kharuM. meM te eTale sudhI sAMbhaLyuM che ke ApaNA nagaramAM e sa Mtane bhAre upasa thayAne che. e vAta para vizvAsa esa tevuM kAraNa paNa che ane te kahenAra vyakti e cAra divasa pUrve ja nAlaMdAmAM virAjamAna tIrtha pati zrI mahAvIradevane vAMdIne pAchI krela che. ' 66 tyAM te teone mahAlo AvyA eTale saiA chUTA paDI pAtAtAnA A prati sidhAvyA. pAchaLa AvelI dAsI paNa jhaDapathI pAchI pharI ane zravaNu karelA sarva vRttAMta peAtAnI svAminIne kahI saMbhaLAvye. enI pUrNAhUti thatAM ja ubhayanA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 346 ] prabhAvika puruSa : caherA para bhAvI saMkaTanI kAlimA pharI vaLI. jANe sAme ja bhayarUpI rAkSasa khaDe hoya tema dAsIne uddezIne bAI pokArI UThI: paMDitA! kaMI paNa mArga zodha, nahi to jarUra phasAyA. rIbAI rIbAIne maravAnuM. ApaNe avazya oLakhAI jaIzuM. vAcaka samajI gayA haze ke svAminI khUda rANuM abhayA hatI ane dAsI te paMDitA hatI. caMpAnA aMta:puramAMthI raphucakkara thaI, chadmaveze keTalAka sthAnamAM bhaTakI, keTalAka samayathI pATalIputramAM AvI gulajhAra bAganA ochI vastIvALA latAmAM nivAsa karI rahyA hatA. vividha hAvabhAva ne kAtila kaTAkSathI bhegI bhramarane AkaSI svachaMdapaNe vilAsI jIvana gALI rahela A lalanAyumne parabhavanA bhaya jevuM kaMI ja nahotuM. kevaLa AjanA acAnaka kAne paDela "sudarzana' zabda "bhaya"nuM vAtAvaraNa sarjAyuM. sAce ja abhayAnI zakti svAhA thaI gaI. dharma ane nItinA bhaya karatAM paNa UghADA paDI javAnI dhAstI ane pakaDAI gayA pachIne rAjya taraphano mRtyudaMDa teNunA netro sAme taravaravA lAgyuM. paNa kAvAdAvAnA pUtaLA samI paMDitA gabharAya ke nAsIpAsa thAya tema nahotI. muni sudarzana ahIM vadhu zekAya to anartha janme tethI e pUrve temanuM kATaluM kADhI nAkhavAnI yukti zodhI kADhI. abhayAne kahI paNa saMbhaLAvI, chatAM hatAza rANI kaMI bolI zakI nahIM. madhyarAtrino samaya thatAM ja kAyotsargamAM UbhelA ne kevaLa dharmadhyAnamAM lIna banelA saMta sudarzana sAme-kamaladrahanA kAMThA para ekAeka be lalanAo khaDI thaI. e hatI abhayA ne paMDitA. paMDitAe sAthe ANela pioTalAmAMthI jhaTa saLagI UThe tevI sAmagrIo bahAra kADhI dhyAnastha muninI cAre bAju goThavI dIdhI ane atizaya jhaDapathI emAM aMgAra mUkyo. cotarapha Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI sudarzana : [ 347 ] Aga UThI, vacamAM munirAja samatArasanuM pAna karatAM pUrva saMcitane vicAratA hatA ke "A ubhaya yuvatIo to mAtra nimittarUpa che; bAkI sAcA zatruo to mArAM karelAM karmo ja che." ema ciMtavatAM mainapaNe gheryathI ene sAmano karI rahyA. AyuSyano aMta AvI rahyo. puNyaloka sudarzanane deha bhasmIbhUta thaI gaye ane eno amara AtmA aMtagaDa kevalI banI cauda rAjalokanA prAMta bhAge AvelI sphaTikarannamayI siddhazilA upara siddhisthAnamAM pahoMcI gaye. paMDitA ane abhayA dUra jhADImAM saMtAI A sarva joI rahI hatI. temaNe "hAza" no uccAra karyo. paMDitA belI UThI. "rANajI ! praphulla thAo, kAMTe nIkaLI gayA " chatAM saMtanI prasanna vadane thayelI mRtyubheTa nihALI abhayAna aMdhArA hRdayamAM vijaLI sama jhabakAro thaye. teNIe patita jIvanamAMthI hAtha dhaMI nAMkhavAnI gAMTha vALI. prabhAtakALanA sonerI kiraNo pRthvItaLa para patharAyAM. zraddhAsaMpanna upAsakonAM Agamana zarU thayAM. emAM zreSThIvarya priyadarzana ne naMdana paNa hatA ja. temaNe mahAtmA sudarzanane badale kevaLa rAkhano Dhagalo joye. temanA aMtara raDI UThyAM. maraNAMta upasarga sAMbhaLI glAni thaI. pAchaLathI jJAnImukhe sudarzana muni mokSe gayAnuM sAMbhaLI bhAvI prajA A vRttAMta na bhUle e sAruM kamaLadraha najIka pAdukA sthApanA karI. varSonA vAyarA vItyA chatAM saccaritranI khuzabo Aje paNa tyAM bahekI rahI che. * ahIM kathAnakamAM sudarzanane bALI dIdhAnI hakIkata ApI che. anya sthaLe te pramANe hakIkata darzAvavAmAM Avela nathI, eTale te vicAraNIya che. - prakAzaka Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA Aje ApaNe eka evA rAjavInuM jIvana jovAnuM che ke jemanA saMbaMdhamAM jaina graMtha je kaMI kahe che e karatAM paNa ati agatyanA muddA AgaLa dharI purAtatvazodhaka ghaNuM ghaNuM navIna ajavALuM pADe che. temanI dRSTie bhUpati ceTaka yAne jene janatAmAM gharagaththu thaI paDela ceDA mahArAjA" mAtra eka vizALa pradezanA rAjavI nathI, agara to ajAtazatru sAme bhISaNa saMgrAma khelanAra eka parAkramazALI rAjA nathI, paraMtu e karatAM adhika evA gaNarAjanA vidhAtA che. kevaLa jaina kathAnakanI daSTie na jotAM mahArAjA ceTakanuM vRttAnta etihAsika najare avalakavAnI khAsa agatya che. bhAratavarSamAM e samaya ati mahattvanuM sthAna dharAve che ane vizAlA'nuM rAjya paNa e kALanA vidyamAna moTA rAjavaMze saha ati agatyane nehasaMbaMdha dharAvatuM hovAthI te kALanA itihAsa ghaDataramAM khAsa mahatvano bhAga bhajave che. uttara hiMdustAnamAM jaina dharma nAmane aitihAsika graMtha e paratve ThIka ThIka prakAza pADe che. emAMthI keTalAka ullekha nIce rajU karavAmAM Ave che, je ApaNane "ceDA mahArAjAnA gauravanI pratIti karAvaze eTaluM ja nahiM paNa e gauravanI garimA uparAMta ghaNI ghaNI viziSTatAonuM bhAna paNa karAvaze. seLa mahA janapadane vicAra karatAM ApaNane jaNAya che ke vajijanuM rAjya jaina ane baiddha banene sAmAnya che. e rAjya ATha sahAyakArI jAtio(aThTha kula)nuM baneluM che, jemAM videho, livio, jJAtRka ane vajio khAsa aga Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 349 ] tyanAM che. DaoN. pradhAna A sahAyakArI maMDaLamAM eka vadhAre jAti gaNAve che ane umere che ke te nava jAtionuM manelu che. temAMnI keTalIka licchivi athavA licchavi, vRji athavA vajji, nAtRka ane videha che. e nava jAtimAM licchivi ane vRnji agatyanAM hatAM. A nava liiiva jAtie pAchI nava mallika jAti-kAzI--kAzalanA aDhAra gaNurAjAe-sAthe joDAi hatI.' vidvAna paMDitanA A nivedanane jaina sUtreA TekA Ape che. zrI bhagavatI sUtramAM ullekha che ke-- nava mallai nava lacchA kAsIkosalagA aThThArasavi gaNarAyANo // DA. yAkAmI kahe che ke-rAjA ceTaka jenA upara caMpAnA rAjA Nika baLavAna lazkara sahita caDhI AvyeA hateA tyAre teNe kAzI, kAzala, licchivi ane mallaMki Adi aDhAra sahAyakArI rAjAone khelAvI pUchyuM ke kRNikanI mAMgaNIo te svIkAravA icche che ke tee tenI sAthe yuddha karavA dhAre che ?' * zrI kalpasUtra jaNAve che tema zrI mahAvIra devanA nirvANa prasaMge apApAmAM je aDhAra rAjAe ekaThA thayA hatA te upara varNavyA te ja hatA. tee ceDA rAjAnA sAmatA kahevAtA. vastuta: jotAM teonA saMbadha ceTakarAja sAthe judA judA samUhane eka ta MtrarUpe gu thanAra eka pramukha sAthe heAya tevA hatA. pramukhanI doravaNI anusAra jema taMtra cAle tema upayuOkta rAjAe peAtapeAtAnA rAjyanA vahIvaTa calAvatA. te i. sa. pUrve 500 varSa upara vaizAlI bhAratanuM eka samRddha zahera hatu. e saMdhamAM DA. lA jaNAve che ke " mahAnagarI sarvazreSTha: vaizAlI bhAratIya itihAsamAM licchavi rAjAonI rAjadhAnI tarIke temaja mahAna ane zaktivAna vajji jAtinA kendra tarIke prasiddha hatI. A mahAnagarI jaina ane mAddha dharmanA Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 350 ] prabhAvika puruSa : prAcIna itihAsa sAthe nikaTa saMbaMdha dharAve che, eTaluM ja nahi paNa I. sa. pUrve pAMca varSa upara bhAratanA IzAna khUNAmAM utpanna thayela be mahAna dharma saMsthApakanA pavitra smaraNe pitAnA paTa para samAve che." tenI rAjyavyavasthA grIka rAjyane maLatI Ave che. A samayanI navIna rAjyavyavasthA, svataMtra saMsthAo, rItarivAje, dhArmika vicAro tema ja vidhividhAne bhAratanA saMkramaNa kALanI ApaNane jhAMkhI karAve che. A vakhate prAcIna vaidika saMskRti navIna vikAsa sAdhI rahI hatI ane vicAraNIya pravRtti, jemAMthI A sAmAjika, dhArmika navIna hilacAla janmI hatI tenI asara nIce ajaba parivartana karI rahI hatI. AvA prajAsattAka rAjyamAM vaizAlInA vaji ane kuzinA (kuzinagara) tema ja pAvAnA malli rAjyo mahattvanAM hatAM. rAmanI jema videhamAM rAjasattA paDI bhAMgavAthI vajionI prajAsattA rathapAI hatI. Ama jUnI rAjasattAne badale kuMDagrAma tathA bIjA sthaLanI kSatriya jAtinA pramukhapade vaizAlI jevA prajAsattAka mahArAjya sthapAyAM." zrI kalpasUtramAM paramAtmA mahAvIra deve "vaizAlI ane vANijagrAmamAM bAra comAsAM karyA " evuM kathana che e uparathI De. hala ane naMdalAla De eka pagaluM AgaLa vadhe che ane kahe che ke "vaizAlInuM prAcIna zahera kuDapura athavA vANijagrAmanA nAmathI oLakhAtuM hatuM, tema chatAM ya aMte e vAta kabUla kare che ke lichavionI rAjadhAnI vaizAlInA ta bane vibhAge hatAM. e saMbaMdhamAM nimna noTa ThIka ThIka prakAza pheMke che - " Vaniyagama ( Vanijagrama ), another name of the well-known City of Vesali ( Vaishali ), the Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 351 ] capital of the Lecchavi Country...in the KalpaSutra......it is mentioned separately, but in close connection with Vaisali. The fact is, that the city commonly called Vesali occupied a very extended area, which included within its circuit... besides Vesali proper (now Besarh), several other places. Among the latter were Vaniyagama and Kundagama or Kundapura. These still exist villages under the name of Baniya and Basukunda...Hence the joint city might be called according to circumstances by any of the names of its constituent parts. as ,, uparanA TAMcaNeA vaizAlInuM prabhutva siddha kare che eTaluM ja nahi paNa sAtheAsAtha enuM taMtra te kALanA vidyamAna rAjyAmAM aneAkhI chApa pADatuM enI paNu sAmitI pUrI pADe che. vizeSamAM jaNAve che ke e pAchaLa vAM~e, licchavie ane jJAtrikA jevI pramaLa ne parAkramazALI kSatriya jAtione sabaLa sAtha hatA. e kALe magadha sAmrAjya mATu ne kIrtizALI gaNAtuM hAvA chatAM ene paNa vaizAlInI mahattAnI asUyA AvatI. Ama prabhAvika puruSa ceDA mahArAjanA kathAnakamAM Daga bharIe te pUrve e peAte je mahattvanA sthAnanA rAjyakartA hatA--are ! kharI rIte kahIe teA prajAsattAka taMtranA mAnavaMtA pramukha hatA-- tenA yathArtha khyAla ANuvA sAru vArtApravAhamAM skhalanadoSa vaheArI laIne paNa upayukta prastAvanA jarUrI dhArI che. jJAtrike, jie sAthe prajAnA nAtAthI joDAyelA hatA ane e jJAtrikAmAM avatasa samA jJAtaputre-zrI mahAvIrejainadhama nI prarUpaNA pAchaLa keDa kasI hatI eTale e sarva Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 35ra ] prabhAvika puruSa : kSatriya jAtiomAM prabhu zrI vardhamAnanAM tattvone sundara prabhAva prasaryo hato. 3. lonA abhiprAya mujaba licchavio athavA vadhAre vizALa arthamAM belIe to vajijae daDha dhArmika bhAvanA ane UMDI bhaktithI prerAyelA jaNAya che. magadhadeza ane vajijabhUmimAM mahAvIre potAnA siddhAMtane vikAsa sAdhIne sarva jIva pratye asIma dayAdharmano pracAra karyo tyAre temanA anuyAyIomAM lichavi bahu moTI saMkhyAmAM hatA ane bauddhagraMthAnusAra vaizAlImAM ucca padavI dharAvanAra keTalAka mANaso paNa temanA anuyAyI hatA. Ama videha, licchavio, vajijae ane jJAtrike jenadharma sAthe joDAelA hatA. varjAi athavA lichavinuM rAjamaMDaLa zrI mahAvIranA sudhArela dharmane zaktiprada hatuM. mallakione vicAra karatAM jaNAya che ke e mahAna tIrthakara ane temanA siddhAMta prati temane paNa apUrva lAgaNI ane mAna hatA. AnI asara kathAnAyaka ceTakarAja para kevI thaI hatI te ApaNe have pachI joIzuM. vaizAlI yAne vizAlA nagarInuM mahatva joyA pachI ApaNe ceTaka mahArAjanA jIvanamAM DokiyuM karavAnuM che. paramAtmA mahAvIradevanuM tIrtha pratyu nahatuM te pUrvenA teo vItarAga dharmamAM acaLa zraddhAvALA agrarAjavI hatAM. zramaNa saMskRtinA teo prazaMsaka hAI, avAranavAra nigraMthonA paricayamAM rahetA. e veLA vaizAlI jevA mahArAjyanI prabaLa jaMjALa ke anya prakAranI AMTIghUMTIo emAM ADI AvatI nahIM. puruSAdAnI pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAmAM UtarI AvelA AcAryo pAsethI zraddhApUrvaka jainadharmanuM UMDuM jJAna prApta karI, sAMbhaLyuM che te pramANe, eTalA dharmaniSTha banyA hatA ke zrI Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 353 ] kRSNa vAsudevanI mAphaka peAtAnA saMtAnanA vivAha-saMbaMdha pAte joDavA nahIM evA temaNe zapatha lIdhAM hatAM. zrI kalpasUtramAM prabhu zrI mahAvIra devanA mAtApitA pA jinanAM saMtAnIya zrAvaka hatAM evA ullekha najare paDe che ane prabhuzrInI mAtA trizalAdevI e ceTaka mahArAjAnI bahena thatAM hatAM. vaLI aitihAsika vRttAntA uparathI paNa ApaNe joi gayA ke ceDA mahArAjAnA sAmatA yAne licchavI tema ja mahUkI jAtio-paNa jainadharmanA umadA medhathI raMgAyelI hatI. e badhAnA nimittabhUta ceDAmahArAjA hatA, ema kahevAmAM atizayeAkti jevuM nahIM ja lekhAya. ceTaka bhUpALanA kuTuMbamAM arihaMta dharmanA saMskAra parApUrvathI cAlyA AvatA hatA ane tethI ja temanI pratyeka putrI paNa jainadharmInA jJAnathI supramANa mAhitagAra hatI. vizALA nagarImAM zrI munisuvratasvAmI bhagavAnanA eka prAcIna stUpa hatA. ceTaka nRpa ahineza e purAtana pagalAnA vaMdanArthe jatA, eTaluM ja nahiM paNa teozrIne e saMbaMdhamAM eTalI dRDha zraddhA hatI ke jyAM sudhI A prAcIna ne pavitra sthAnanuM gaiArava jaLavAi raheze ane upAsakavarga taraphanuM vaMdana, bhakti ane ahumAna cAlu raheze tyAMsudhI bahAranI kAi paNa sattA taraphane rajamAtra bhaya vaizAlI para AvI paDavAnA nathI. bhUtakALamAM rAjya mAthe AvI paDela saMkaTA ane vidhna e camatkArika stUpanA prabhAve jota-jotAmAM agnimAM ghI egaLI jAya tema egaLI gayAnI keTalI ya smRti teozrInA maneApradeza para ramatI hatI. peAtAnA rAjya mATenI A pramaLa ne afara khAtarInA jore navA rAjye jItavA ane peAtAnu rAjya vistAravuM evI 23 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 354 ] prabhAvika puruSo : vAMchA para ApoApa kApa mUkAyo hato ane je kaMI kIrti ane parAkramanA jore prApta thayA hatA tyAM paNa vahIvaTa gaNataMtranA baMdhAraNa anusAra goThavye hato. pote mAtra eka nirIkSaka ke madhyastha puruSa tarikene bhAga bhajavatA. AjanA dhoraNe vAta karIe to pramukhanI jema daravaNI ApatA. pradezavRddhinI lisA ke sAmrAjya UbhA karavAnI mahatvAkAMkSA temanAmAM mULathI nahatI, chatAM sAcA kSatriyavaTanI nyUnatA raMcamAtra na hovAthI enA rakSaNa arthe yuddho karavA paDe tema hoya to emAMthI jarA paNa pAchI pAnI karatA nahIM. bANa pheMkavAmAM teozrI eTalI hade niSNAta hatA ke temanuM phe keluM bANa lakSyavedhI ja nivaDatuM. e samayamAM teozrInI khyAti ajoDa bANuMgaLI tarike cotarapha dUra dUra sudhI vistarelI hatI. eka tarapha pitAnI ja bhaginIne putra (mahAvIra) saMsArane asAra mAnI kevaLa AtmasAkSAtkAra arthe nIkaLI paDyo hato. devamAnavanA bhayaMkara ne ati dAruNa upasargo kevaLa UghADI chAtIe sahana karato hato. enA pratikAra sAru hathiyAranI vAta te dUra rahI, paNa ekAdI AMgaLI paNa sAmI nahAtA ucakatA. jyAre e ja arihaMtanA dharmamAM pote hovA chatAM ane rAjyavRddhi ke vaibhavavilAsanI kAmanA para ThaMDuM pANI reDeluM hovA chatAM bANa pheMkavAnI kaLAthI jIvahatyA karavAnA ghora pApathI mukta nahotA banyA. A vicAra keTalIya vAra teozrInA aMtarane levI nAkhato hato, chatAM eka vizALa sAmrAjyanA saMrakSaka tarike, prakhyAta kSatriya vaMza "haha" nA vaMzaja tarike enAthI pIchehaTha thaI zakatI nahotI. rAjyane aMte naraka kahevAya che tenuM kAraNa paNa AmAM ja samAyeluM che. dhamIM hadaya kacavAya, chatAM prajAsaMrakSaNanI pharaja judI ja dizAmAM dorI jAya che. emano rojano DaMkha baLavattara banyA. temanA manamAM UgI Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 355 ] AvyuM ke hiMsAnA pratirodha arthe kaMI karavuM joIe. bANu pheMkavAmAM dakSatA bhale prazaMsanIya lekhAya, paNa jyAM e pheMkaryuM ke tarata ja prANapaMkheruM piMjarAmAMthI palAyana thaI jAya che e kema sahana thAya ? je pratibhAnA zire kevaLa AtmavinAzanI nagna talavAra laTatI hoya te pratibhA hoya to paNa zuM ane na hoya to paNa zuM? e jAtanI zakti para kaMI aMkuza hova ghaTe. jenA jIvananirvAhane kaMi bIjo mArga ja nahoto tevo haribaLa machI sarakhe pAmara mAnavI paNa prathama jALamAM Avela matsyane choDI devAno niyama grahI zake, e dvArA kalyANanA paMthe paLI zake, jyAre mArA jevo zaktisaMpanna rAjavI, khuda tIrtha patinA samayamAM jIvita dhAraNa karato hovA chatAM, ane sarva prakAranI sAnukULatA chatAM eka kSatriya dharmanA nAme AvI tIvra hiMsAne cheDA na choDI zake e keTaluM lajajAspada kahevAya? punaH puna: mastiSkane kabaje dhAraNa karatI uparyukta vicArazreNI Akhare eka nizcayamAM pariNamI. carama jinapati zrI vardhamAnasvAmI kevalya pAmyA ane zrI IdrabhUti Adi agiyAra mahApaMDitAne pratibadhI zAsananI sthApanA karI. teo vicaratAM vicaratAM ekadA vizAlA nagarInI bahAra samavasaryA. sArI ya nagarI zrI bhagavaMtanA darzanArthe UmaTI paDI. mahArAjA ceTaka paNa e anupama lAbhathI vaMcita na rahyA. saMsAranI nazvaratA ane daza dRSTAMte durlabha mAnavadehanI prApti saMbaMdhI amRta dezanA zravaNa karatAM ja parSadAmAM kaI aneruM vAtAvaraNa chavAyuM. AtmapichAna karavAnA sAdhudharma ane zrAvakadharmarUpa be mArga che, e divya saMdeza zrI mahAvIra prabhunA mukhathI bahAra paDatAM ja jeo samartha hatA ane jemane saMsAranI vAsanAo lobhAvI zakI nahotI evA zUrAo to saMyamanA abhilASI tarIke UbhA thayA; paNa jemanA khamIramAM Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [356 ] prabhAvika puruSo : e jAtanI garamI AvI nahotI teo zrAvakadharmanI dIkSA levA tatpara thayA. dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa vilakSaNa darpaNa tarapha dRSTi rAkhIne e darekane bhagavAna zrI mahAvIradeve ucita pratijJAo ApI. AvA apUrva prasaMge paramAtmA zrI vardhamAnasvAmInI pAMtrIza guNa yukta madhura girA sAMbhaLI jenA romeroma vikasvara thayA che evA mahArAjA ceTake UbhA thaI prazna karyo ke "dayAnidhi ! zrAvakadharma ane rAyadharma e ubhayanuM mArAthI pAlana thaI zake? rAjyarakSaNamAM bAdha na Ave ane bAra vata pALI zakuM e kaI mAge che?" prabhu bolyA-devAnupriya! sarva kaMI zakya che. zrAvakadharmanI racanA ja evA prakAranI che ke jemAM mahAna samrATathI mAMDI ekAda adane rAMka paNa ene grahaNa karI zake. bAra vrata grahaNa karavAmAM lenAranI anukULatA mujaba vividha prakAranI taratamatA rahelI che ane lenAra potAnA saMyogo para daSTi rAkhI ghaTatI chUTathI vrato grahaNa karI zake che. yuddha ja jemano vyavasAya che ane zastra ja jemano prANa che evA mahArathIo paNa e mArganuM zaraNa laI, AtmapaMtha ujALI zake che. zrAvakanI dayAnuM nIcAmAM nIcuM bindu niraparAdhI trasajIvane nirapekSa buddhie saMkalpIne na mAravAmAM AvIne aTake che. eTaluM paNa na banI zake to mAnavI, pazuthI paNa utaratI pAyarIe jaI paDe che. svArthavaza pApabhAgI banavuM ke doSathI pAvuM ane kevaLa svachaMdatAthI, kaI paNa hetu vagara, pApajanaka kriyA karavI e be vacce mahada aMtara che. vratagrahaNa e saMbaMdhI maryAdA AMke che; eTale pratyeka AtmA jene manuSyabhava vRthA gumAvavo paravaDe tema nathI ene e maryAdA samajI laI, dhAraNa karavI joIe." ceDArAjA belyA-"devAdhideva ! Ape e mArganuM darzana karAvI mArA para amApa upakAra karyo. cirakALanA DaMkha para Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 357 ] Apa jevA dhanvaMtarInA lepathI have kaiMka zAMti vaLaze. " eTalA zabdo melIne ceDA mahArAjAe vinayapUrvaka UbhA thai khAra vrata grahaNa karyAM. rAjyapAlanamAM kSati na paheAMce evI chUTa rAkhI ane eka divase mAtra eka ja bANu phUMkavuM evI kaDaka pratijJA-e suvarNa ghaTikAmAM-krayA ubharAtA hRdaye svIkArI. A pratijJAthI bhaviSyamAM kevA kaparA saMjogAmAM mUkAvu paDayuM, chatAM emAM aDaga rahevAthI aMtima jIvanamAM kevA palaTA AbyA e vAta ApaNe have pachI joizu. X x * svAmin ! Ape zu magadharAjanA dUtane pAchA pheravyeA e vAta sAcI che ? bhAratavarSamAM jenI vijayapatAkA askhalita rIte karI rahI che, je Rddhisiddhi ane vepAra-vANijyamAM agra sthAna dharAve che ane jene matrIzvarAmAM dhuripade virAjamAna evA abhayakumAra mahAamAtya che, evA gAravavaMtA rAjyanA nRpati ApaNI duhitAnAM karanI mAMgaNI karavA lalacAya, e sAru kRta meAkale, AvA suMdara ceAganA lAbha levAnA avasare Apa kulInatAnuM bahAnuM AgaLa dharI ' lakSmI cAMdalA karavA Ave tyAre mAM dhAvA javA jevuM ' karA athavA te! ene apamAnita karI vidAya Ape| e zuM vyAjakhI lekhAya ? kadAca saMbaMdha joDavAnI vAta rucatI na paNa hoya, chatAM samAnadharmInA saMbaMdhathI paNa enI sAthenuM vartana salukAIbhayuM hAvu ghaTe ema ApazrIne nathI lAgatuM ? " 66 " mahAsatI ! tamArI vANI sAkarathI paNa ati mIThI lAge che, emAM aMtargata upAlaMbha che chatAM e evI rIte mizra karAcela che ke e sAMbhaLatA du:kha lAge tema nathI. mAre kahevu joie ke zravaNu karela vyatikaramAM samajapheranA bhAga vadhAre che. e pAchaLanuM rahasya khuduM ja che. " Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [358] prabhAvika puruSe ? mahArAja ! sArA ya nagaramAM Aje eka ja vArtA prasarI rahI che ke " magadhezanI sagAI saMbaMdhI mAMgaNI Ape hasI kADhI, kulInatAmAM UNapa dekhADI, dUtane tiraskArI vidAya karI dIdho. " mArI vizvAsu dAsInA sAMbhaLelA A samAcAra che." zuM A hakIkata mArI prajAmAM carcAno viSaya thaI paDI che?" nAtha! Apa ema samaje che ke vizAlA nagaranI prajA rAjAnA dareka kAryo, baMdha AMkhe ane mUMge moMe, kevaLa upekSAbhAvathI calAvI le ? Apane kheDuM na lAge to e pAchaLa kevI lokavAyakA pravarte che e jANavA jevI che. tAruNyanA AMgaNe AvI UbhelI svaaMgajAo taraphanuM eka pitA tarIkenuM ApanuM vartana janatAnI najare vAstavika lAgatuM nathI. emAM prajAne kartavya-zrutine spaSTa bhAsa thAya che. " "aho ! aMtapuranA kamara sudhI pahoMcelI A samasyA kema mArA kAna sudhI na AvI e AzcaryanI vAta che. " emAM Azcarya jevuM zuM che? saMtAnonI citA mA-bApa rAkhavI joIe e sanAtana dharma che. Apa rAja-kAryanI anya vicAraNAomAM e vAta uvekhI mUke te paNa mAre to e tarapha lakSya ApavuM ja paDe, mAtRhRdayanI e eka vilakSaNatA che." are! huM bhUlya, meM tA vivAha saMbaMdhane joDavAnA paNa lIdhA che tethI e bAbatanI vAtamAM mArAthI na ja paDAya." mahArAja ! pratijJA levI sulabha che, emAM rahela deSarekhA nihALavI enI paNa na nathI, chatAM e vAta paNa joDe bhUlavAnI nathI ke ApaNe vAsa haju saMsAramAM che. saMtAnamAM gya pasaMdagI karavAnI zakti khIlavyA sivAya-potAnA bhAva jIvananuM zreya zAmAM che enI pArakha karavAnuM khamIra pragaTAvyA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 359 ] sivAya-kevaLa 'paNa ' lai levA e tA javAbadArImAMthI chaTakI, javA jevuM lekhAya. " HH " mahArANI ! tamArA sarakhI kSatriyANInA mukhe A jAtanI dalIla na ja zele. kSatriyakanyA ghaNuMkharuM svayaMvarA ja hAya che. svataMtratA ane svAla ana e teA sA kAine priya hAya che. mArI tanujAmAM e zakti che enI pAkI khAtrI karI lIdhA pachI jo huM emAM vaDIla tarIkenA adhikArathI ADA Avu teA ubhaya prakAre doSapAtra lekhAuM. tethI to huM vratanI ADa dharI khasI gayA chuM." mahArAja ! ApanA AMtarika bhAva huM samajuM chuM. sAthe svayaMvara pAchaLanA Azaya paNa mArA dhyAna bahAra nathI, chatAM e mATenI tAlIma ane vyavasthA keAnA zire ? ApanI mAphaka huM paNu eka bAju thaI jAuM tA mArI kanyAonA bhAvI mATe zuM samajavuM ? mArA anubhava pramANe ane mAtA tarIkenI pharaja tarIke meM dareka kanyAone dharma ane nItinA viSayamAM yathAzakya niSNAta banAvI che. ema karavAmAM me ApanI rAha joI nathI. enA pratApe haju sudhI ApaNI putrIee lIdhelA mArga mAM Apane jhAMkhapa lAge ke asateASa udbhave tevu kaMi paNa banyu nathI." "huM samajyA. A tA 'eka mAtA seA zikSakanI garaja sAre te ukti anusAra tame majAvela phjanA mArA mukhe ekarAra karAvI, peAtAnI jAtanA vakhANu karAvavA sAruM A lAMkhI carcA upasthita karI jaNAya che. e mATe mahArANI ! huM tamArI atyaMta prazaMsA karuM chuM. tama sarakhI patnI meLavavA mATe mArI jAtane paNa aheAbhAgI mAnuM chuM "" svAmin ! Apa kema majAkanA mArge vaLe che ? me prathama kahyuM che ane pharIthI kahuM chuM ke saMtAnanA zreya sAru mAtA ke pitA je kaMi kare che emAM nathI te! upakAranI mAtrA tr Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 360 ] prabhAvika pu : ke nathI te dhanyavAdanI jarUra, kevaLa pharaja tarIke e thavuM ja ghaTe. Ape na karyuM ne meM karyuM e mAmUlI vastu che. huM kaMI ApanAthI judI nathI. laMbANa carcAne hetu te e che ke Apa prajAnA manabhAva samajo. ApanI pratijJA na tUTe e sAru mAro AzIrvAda che. have je kArya amAruM che emAM Apa ADe na Ave. eTale basa." mahAsatI ! huM kyAM ADe Avyo chuM? mane batAvo to kharA ke-meM prabhAvatI ke padmAvatI Adi kaI dIkarInA saMbaMdhamAM bhUla kADhI che ?" nAtha ! AkaLA na thAo. jyAre vAta vivAhanI hatI tyAre magadhanA dUtane amane jarA paNa khabara karyA sivAya-e saMbaMdhamAM amAruM maMtavya jANyA sivAya-Ama ekAeka vidAya karI devAnI jarUra nahotI." A saMvAda AgaLa vadhe te pUrve ApaNe paristhiti joI laIe. je samayanI vAta cAlI rahI che e veLA ceTaka mahArAjanI sAta dIkarIomAMnI pAMca te potAnI pasaMdagI anusAra judA judA dezanA rAjavIo sAthe paraNuM cUkI hatI. ceSTA kSatriyakuMDanA rAjavI ane prabhu zrI vardhamAnanA vaDIla brAtA naMdivardhananI prANavallabhA thaI hatI. bIjI zivasuMdarI yAne zivA avaMtipati caMDapradyotanI ane trIjI prabhAvatI sidhu-saivIra dezanA svAmI udAyananI paTarANI thaI hatI. mRgAvatInI pasaMdagI kezAbIne rAjA zatAnIka para UtarI hatI, jyAre pAMcamI padmAvatIe caMpApati dadhivAhananA zire svapremane kaLaza Dhe hato. haju paNa sujyeSThA ane celaNA nAme be baheno tAruNyanA AMgaNe AvI UbhelI chatAM gya pasaMdagInA abhAve kuMvArI hatI. ubhaya vacce sneha Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 361 ] ati gADha hatA ane dekhAva paNa evA hatA ke ekanA badale bIjI sAme UbhI rahe te nAma devAmAM paNa bhUla thaI jAya. Ama chatAM celaNA karatAM sujyeSThAmAM svAbhimAnanI mAtrA kaMika vadhu hatI. sA maheneAmAM enuM maneAkhaLa ati majabUta lekhAtuM. rAjagRhInA zreNika mahArAje sujyeSThAnA rUpa-guNanI vArtA eka tApasI mukhe jyArathI sAMbhaLI hatI tyArathI temanA manamAM enI sAthe vivAhasaMbaMdha khAMdhavAnA koDa jAgyA hatA, paNa vizALApati ceTakarAja ane magadhapati zreNika mahArAja vacce kharAkhara meLa naheAteA. rAjata Mtra calAvavAnI ubhayanI paddhati vacce AsamAna jamInanuM aMtara hatuM. eka gaNarAjanA himAcatI hAi navA rAjya jItI peAtAnA rAjyane vistAra vadhAravAmAM utsuka naheAtA, tyAre bIjo nAnAM rAjgyA para caDhAi karI, vizALa sAmrAjya jamAvavAnI abhilASA sevanAra hatA. A uparAMta kSatriya jAti tarIke samAnatA chatAM kulInatAnI dRSTie ceTakarAja ucca lekhAtA. A sarva vividhatAmAM eka samAnatA UDIne AMkhe vaLagatI ane te samAnadhIpaNAnI ! ubhaya prabhu zrI mahAvIradevanA upAsakeA hatA. ATalI TUMkI najara pheMkI vA pravAhamAM AgaLa vadhIe. ApaNe upara joyuM ke eka tarapha magadhanA svAmI sAthe ceTakarAjanA gRhiNI mahAsatIne peAtAnI dIkarIne snesa kha dha joDavAnA irAdA hatA. bIjI bAju sujyeSThA pratye zreNikabhUpane sahaja AkarSaNa janmeluM hAvAthI e paNa saMbaMdha bAMdhavA taiyAra hatA, jyAre vizALApati ceTaka mahArAja pAte A jAtanuM joDANu pasaMda karatA naheAtA. Ama chatAM zarIrasaMba MdhathI joDAvAnI AkharI sattA teA yuvAna putrI sujyeSThAnA hAthamAM ja hatI, alakhatta e viSayamAM dIkarIne mAtA taraphathI avanavI sUcanAo ADakatarI rIte eTale ke sakhIodvArA maLatI hatI. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [362] prabhAvika puruSo : bhAratavarSamAM e kALe magadhanI kIrtisuvAsa ochI nahatI prasarI. e eka jabaruM sAmrAjya lekhAtuM. enI yazakalagI sAme vItabhayapaTTaNa, avaMti ane kezAbI jhAMkhA jaNAtAM; eTale dUtanA AvAgamana pUrve keTalAya samayathI evA mahAna rAjya sAthe saMbaMdha sAMkaLavAnA-suceSTA e rAjyanI adhiSThAtrI bane tevAmanorathanI mALA vizAlA nagarInA aMta:puramAM uddabhavI cUkI hatI. te kAraNe ja mahAsatIe dUtano vidAya prasaMga sAMbhaLe tyAre mAtra emane atiduHkha thayuM eTaluM ja nahi, paNa hAthamAM AvelI suMdara taka cAlI gaI ema jaNAyuM ane e vAtamAM mahArAje akAraNa utAvaLa sevIne vAta vaNasADI dIdhI ema spaSTa bhAsyuM. tethI e carcA zarUmAM joI gayA tema ati mahattvanI thaI paDI. ceTakarAjane prajAmAM cAlI rahela A viSayane vArtAlApa khAsa asara kare tema nahotuM. tema eTalI paNa khAtrI hatI ke jyAM lagI sujayeSThAnI pitAnI vRtti magadheza prati vaLe nahIM tyAM sudhI A saMbaMdha havAmAM addhara laTakato hato, chatAM vahAlI devInA AgrahathI A jAtanA joDANa sAme pitAne vadhu virodha kayA kAraNe hato e prakAzavAnI jarUra jaNAI. vaLI mahAsatIne e vAta kahyA sivAya temanuM magadha taraphanuM valaNa badalAya tema hatuM paNa nahIM eTale teo bolyA devI ! jagatanA mAnavIo mAne kivA na paNa mAne, chatAM keTalAka viSaya evA che ke emAM buddhibaLa karatAM zraddhAbaLa vadhu kAma lAge che. e jAtanA viSayemAM dharma, tiSa ane Arogyano samAveza sahaja karI zakAya. mArI to e saMbaM, dhamAM khAsa khAtarI thaI cUkI che ke dalIlabAjImAM UtaryA vagara kevala zraddhAnA jorathI-aMtaranA avAjathI-evA prasaMge kAma karavuM. eka vAra paMDitamaMDaLInI geSThI pUrI thayA pachI huM ane Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : 66 [ 363 ] ApaNA nAmIcA jyeAtiSI udyAnamAM sahaja AMTA mArI rahyA hatA; tevAmAM vizAlAnagarInA bhAvI saMbaMdhamAM sahaja prazna UDhyo. graha, nakSatra ane ceAga-rAzinA AMka teA jenI jihnAe nAcI rahyA hatA evA e pa MDite kahI dIdhuM ke * mahArAja ! A dharatI para gheADA varSomAM ApattinAM gherAM vAdaLa gherAvAnAM; ane te paNa kAi bahAranI atula sattAnA AkramaNuthI nahIM, paNa samIpavatI magadharAja taraphathI ja-dohitranA nimittathI ja ! jyAtiSa tA evA yAga dAkhave che--mAnavuM yA na mAnavuM e ApanI icchAnI vAta che. thavuM yA na thavuM e bhAvIbhAva para avala e che. sAmAnya prazna ane ane acAnaka uddabhava thayela chatAM jyAre ane AvA javAba mArA kaNradhramAM athaDAyA tyAre je gamagInI pragaTI te mAruM aMtara jANe che. cirakALathI athAga parizrame pAyela ekAda puSpa-phaLathI maneAhara vRkSa ekAeka sakhata vAyunA sapATAmAM hatuM na hatu thaI jAya tema mArI priya janmabhUminI bhAvI dazA zravaNu karatAM mane sakhata AAbha uddabhavyeA. AvA prazna zAthI Ucco e eka aNaukalyA kAyaDA che, chatAM mAre kahevuM joie ke e prasaMga pachI mArA aMtaramAM magadezane lagatI kai paNa vAta avazya AMkhanA kaNA mAphaka khUMce che. e nAma sAMbhaLatAM ja sahaja gussA pragaTe che. gaNarAjyanA himAyatI huM e veLA na karavAnuM karI besu chu. jo dUtane apamAna pahoMcyu hAya te! emAM paNa uparanuM ja kAraNa che. janmabhUminI bhAvI dazAne citAra mane valeAvI nAMkhe che ane mana vihvaLa banAvI de che. kulInatAnuM mApa e te! ahAranI dinA janatAne samajAvavA pUratA siMdhayAreA che. aMtaramAM tA magadha sAmenI sUga uparanA kAraNe che." rANI--"mahArAja ! Apa sarakhA dharmajJa, aleAbhI ane alpakAMkSI mATe A prakAranI agraci'tA hetuzUnya che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 364] prabhAvika puruSo : bhavitavyatA mithyA thanAra ja nathI tyAre e saMbaMdhI ciMtAnA vartuLomAM athaDAvAnuM zuM prajana? zA sAru vartamAna tarapha na jevuM? kaI dharatI ke kaI nagarI zAzvata rahevAnI che? rAjA to nimittarUpa che. janmabhUmi ane janatAnA zreya-saMrakSaNa arthe yathAzakaryo prayAsa karavA e tenuM kArya che. saphaLatA kiMvA niSphaLatA e karmAdhIna vastu che. e tarapha puruSAtha AtmA daSTi sarakhI paNa nAMkhatA nathI. vaLI eka veLA Apa kahetA hatA ke jyAM lagI vizAlA nagarImAM pavitra "tUpa" mejuda che tyAM lagI enuM bhaviSya ujajavaLa che. Aje to e punita sthAna sArI ya prajAnuM yAtrAsthaLa che, to pachI AvA vicArane zA mATe hRdayamAM sthAna Apo cho ? prabhu zrI vIranA upAsaka mATe-AtmA ane karmanI ramatanA jANakAra mATe anAmata kALanI ciMtA karavApaNuM na ja hoya; e to cAlu kALamAM pitAne dharma bajAvye jAya. samayanA cakramAM raMcamAtra AduMpAchuM karavAnI kyAM kaI paNa AtmAnI zakti nathI tyAM enI vicAraNuM pAchaLa phegaTa phAMphAM zA mAravAM ? mATe e vAta manamAMthI Apa kADhI nAMkhe. AjathI huM paNa magadhane ane tenA saMbaMdhane visArI mUkuM chuM." - daMpatIne A vArtAlApathI magadha sAthenA saMbaMdha para paDado. paDyo, paNa vidhinA dAva te adazya hoya che. e "atighaTitAni rati, kuditaditAni karavu " nI upamAvALI che. e dhAryo joga kevI siphatathI sAdhe che, nAnI sarakhI vAta kevA mahAbhArata rUpamAM pariName che e mATe have pachI vicArazuM. suvegA! tArA kuMvarIbAne satvara jaIne khabara Apaje ke cirakALasevita mane ratha-vRkSane phaLa besavAne samaya Avyo che." Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 365 ] "sAga dhika mahAzaya ! Ama AjakAla karatAM te A vAtane varSanAM vahANAM vAyAM. mArI zeThANInI dhIrajanA aMta Avye che. premarUpI khaMjaranA ghA jene vAgyA heAya te ja enuM du:kha keTaluM thAya che ane kayAsa kADhI zake. ' prasUtinI pIDA vadhyA na jANI zake' e leAkeAkti kharekhara sAcI che. aMtaranI vyathAnA sAce tyAga premayugaleA ja samajI zake, mATe AvA vAyadA karavAnuM cheDI dai sAcesAcuM kaheA ke vAta kayAM AvIne aTakI che ? ' 66 suvegA ! tyAre tuM zuM ema samaje che ke A badhI banAvaTa thAya che ? tArA ku MvarIkhAne te mArI saMgAte paricaya nathI, paNa ceTaka mahArAjanA aMta:puranI tArA sarakhI dakSa dAsI ke jenI sAkhata me` vizAlAmAM paga mUkayA tyArapachI mAtra paMdara divasamAM thai che ane te ekadhArI atyAra sudhI cAlI Ave che teNIne paNa mArA vacananI kiMmata nathI ? teA pachI kahevuM ja paDaze ke kharekharA kaLiyuga AvyeA. " * 66 mahAzaya ! Ama uttejita thai javAnu kAraNa nathI. emAM avizvAsanuM paNa kAraNu nathI, bAkI tame vepArI seAdAgara krayavikrayanA vyavasAyamAM anya sA kai bhUlI jAo, nAteATAnA AMkaDA mUkatAM tamane khAvAnuM paNa na sAMbhare. bhalene bicArI kuLavaMtIne ThaMDI paDatI raseAi vAraMvAra caleA phuMkI garama rAkhavI paDe ! mArI kuvarIkhAne ze| vAMka kADhuM? huM najara sAme nihALI rahI chuM ke ahIM AvyAne tameAne varSa uparAMtane samaya vItI gayA. daramiyAna nathI tame eka vAra deza bhegA thayA ke nathI tamArI gharavALIne ahIM khelAvI. zuM tamane khairIchekarAM sAMbharatAM nathI ? tame gRhasthAzramI che e te ApaNA prathama paricayathI ja huM jANI cUkI chuM, eTale ja Aje chAtI ThAkIne kahI zakuM chuM ke kayAM tA prema zuM cIja che e Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 366 ] prabhAvika puruSo : tame jANatA ja nathI athavA to tame kevaLa vyavasAyanA kIDA che! dhananA dAsa che ! ema na hoya to chate sAdhane AvuM nirasa jIvana keNa gALe? puruSanA hRdaya kharekhara kaThera ja hoya che." "jyArathI tamArI pAsethI pelI chabI laI jaI meM mArI svAminIne batAvI che tyArathI teNInI dazA eTalI badhI palaTAI gaI che ke mane te lAge che ke e agAunA subhecchA bahena ja na hoya! kayAM pUrvanuM svataMtra ne mojIluM jIvana ane kayA atyAranuM parataMtra ne vihaMLa jIvana? koNa jANe e chabInA darzane zuM jAdu karyuM che ke tyArathI emane AnaMda, kutUhaLa ane tanamanATa palAyana karI gayA che ane enuM sthAna gaMbhIratA ne vicAramagnatAe lIdhuM che. emAM keTalIka vAra ukeganI rekhA paNa jaNAya che. satata e pratikRtinA vicAra ekAMta maLatAM cAlatA ja hoya che ane svapnamAM paNa e nAmane lavAre thaI jAya che. nathI to pUru khAtAM ke nathI to pUruM UMghatAM. jyAM e pUrvanI kaMcanavarNa dehalatA ane yuvAnInA adamya tanamanAdathI nAcatAM aMgo ane kayAM hAlanI zrImatratunI saritApaTa samI zuSka kAyA? prItanI rIta nyArI che ane enI kAramI asara marada karatAM strIhRdaya para satvara ne sacoTa thAya che. jema cakravAkI cakravAka pAchaLa potAnA jIvananI AhUti detAM pAchI pAnI nathI karatI ane jema pataMgiyuM dIpakanI jIta pAchaLa phanAgIrI vahere che tema jeNe premarasanuM pAna karyuM che ene mana jIvana-arpaNa e mAmUlI vastu che. premapaMtha pAvakanI vALA che " ethI mArA tamArA jevAM dekhanArAM dAjhe che, bAkI aMdara paDelAM to mahAsukha mANe che. "ATalo lAMbo ItihAsa kahevAnuM prajana eTaluM ja ke mArI svAminInI divase divase thaI rahelI gaMbhIra dazAne paradezI baMdhu ! tamane sAco khyAla Ave. e vAta parathI tamArI Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA [ 367] sarakhA puruSAhudayane samajAya ke-sItA, draupadI, damayaMtI athavA to kaLAvatI ke aMjanA jevI mahAsatIonA prema e gulAmI dazAnA pratIkarUpa nahotAM ! tema nahotAM e pAchaLa puruSajAtie goThavelAM samAjataMtranA bhaya ke nitika kAnUnanAM baMdhana. enI pAchaLa to satIhRdayanI guhAmAM jhaLahaLatI premajyotino gahana itihAsa bharyo che. ene ukelavA sAru svataMtratA ke kAntinAM nirasa gAna gAtAM zuSka hRdayo haragIja nakAmAM che. are ! puruSa jAtino ati moTo bhAga e gUDhatA samajI paNa nahIM zakavAno ! nArIhRdayanI komaLatA, arpaNutA ane otapretatA e anerI vastu che. koI bhale mAne ke puruSa jAtie UbhA karelAM baMdhano ane racelAM kAnUnonI sakhtAIthI nArIjAti saikAothI parAdhIna dazA bhagavatI AvI che. A mAnyatAmAM cheDA satyAMza bhale hoya, bAkI to nArIjAtine je naisargika svabhAva che ane e svabhAva pAchaLa jIvana homI devAnI je daDha zakti che tethI ja bhUtakALanA ItihAsanAM pAnAM e jAtinA abhuta manobaLanI sAkSI pUratA ullekhothI bharAyAM che. e kIrtigAthAne "gulAmI' tarIke oLakhanAra bhrama seve che. je hAthe pAraNuM jhulAve che te hAthamAM jagatane hacamacAvI mUkavAnI tAkAta che. phakta nizcaya thAya to ja. strI jAti e zaktino avatAra che. enI sAme puruSanuM khamIra ThIMgujI jevuM che. apekSAthI A vAta gaLe Utare tevI che, kemake meTA mahArathIo paNa je mAtAnA aMkamAM ucharyA, e mAtAnI sUcanAothI Tagamaga dazA bhUlI, paga mUkatA ne Daga bharatA thayA, teo e mAtAnI hoDamAM UbhA ja na rahI zake. tethI to zAstrakAroe " jananI"nuM sthAna sarvotkRSTa pade sthApyuM che. enA vAtsalyanI tole kaI cIja AvI zake tema nathI, jemAM nArIjAtinI guNavaMdanA che. e yazagAthA ajoDa che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [368] prabhAvika puruSo : " sogaMdhika mahAzaya ! tame ema na samajazo ke A abaLA mArA sahakAra vinA zuM karI zakavAnI che? jALamAM Avela mAchaluM have kayAM javAnuM che ? mATe ene IcchA mujaba nAca nacAvuM! sAcI vAta to e che ke mArI zeThANuM kulIna vaMzanuM saMtAna hoI, dharmanItinI jANakAra hoI, keI utAvaLuM pagaluM bhare tema nathI. vaLI tame jANe che ke rAjyakArabhAranI AMTIghUMTIo vicitratAthI bharelI hoya che, paNa jyAM eka vAra premanI gAMTha baMdhAI tyAM e badhI pratikULatAone hisAba mUkAto ja nathI. tethI ja tamArI mAraphate sAdhanA karavI ISTa dhArI che. tamoe tamArA mAlikanuM je rIte varNana karyuM hatuM te jotAM te e moTA dezano svAmI che. bahArathI paNa sAMbhaLyuM che ke magadha dezano rAjA pratApI che, to pachI ene A kAryamAM ATale vilaMba zo? AmAM to tamAruM ja ALasa dekhAya che. AnI pAchaLa kaMI lAlasA ke cAlabAjI to nathI ne ? "AMgaLa kahIne mAMgaLa vAse, mAMgaLa kahIne mUla prakAse; je bhUle to keTe hAMsa, vaNikakaLAthI devo nAse evI je tamArI chApa che tevuM to kaMI nathI ne ?" abhaya-"suvegA! sAce ja Aje to te retI para moTA AlizAna mahelanuM caNatara UbhuM karavAmAM kaMI kacAza nathI rAkhI. tArI kalpanAzaktine paNa dhanya che ! ane nArIjAtinI vakIlAta karavAnI caturAIne paNa dhanya che. vizAlAnA aMta:puramAM tArA sarakhI dAsIomAM jyAre AvI dakSatA daSTigocara thAya che tyAre enuM Adhipatya dharAvatAM mahArANuM ke emanI kuMvarIomAM e zakti pUrNatAe pahoMcI hoya emAM Azcarya jevuM paNa zuM hoI zake ? Aje bhAratavarSamAM ceDAmahArAjAnI dIkarIonI je pratiSThA prasarI che e A prakAranA ekadhArA saMskArane pratApa ja che, paNa ATalI prazaMsA pachI, ceTI suvegA! mAre kahevuM Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [369] joIe ke te mane to anyAya ja karyo che. tArI zeThANanuM Isita sAdhavAmAM meM mArA vyavasAyane bAju para rAkhI kevaLa paramArtha daSTie je bhayaMkara sAhasa kheDayuM che ane lagabhaga emAM saphaLatA meLavI che arthAt vahANa kinAre AvyA jevI. sthiti upasthita karI che tene tArA taraphathI ThapakArUpa natIje maLI gayo che. vaNikakaLAnA vakhANa to dUra rahyA, enI DahApaNagIrI to adazya rahI, enI sahanazakti, dhIraja ke sAhasiktA te najare na caDI, mAtra jaDI eka sodAgarI kivA vyavasAyapaTutA-ane te paNa TIkAnI daSTithI! bhaLI vAmA ! sAMbhaLa. AvAM kArya pAchaLa vaNikabuddhi ane aMta na hoya to bhAgye ja emAM saphaLatA prApta thaI zake. utAvaLathI to jotajotAmAM bhaDako thaI jAya ne kArya viNasI jAya ! "vANI A vinA rAjA rAvaNanuM rAjya gayuM" e lokekti zuM te nathI sAMbhaLI ? khera ! tArI mAphaka mane laMbANa karavAno samaya nathI. dhyAna rAkhI sAMbhaLa. je Aje ekAdazI che. AjathI cothA divase arthAt pUrNimAnA madhyAhna kALa pachI, magadhano svAmI thoDA aMgarakSako sahita aMta:puranI samIpamAM je bAga che tyAM AvI pahoMcaze. te pUrve tArI svAminIe badhI taiyArI karI tyAM satvara hAjara thavuM joIe. keIne sAthe levAnuM nathI. suraMgamArga e sAMkaDo che ke nAnakaDA ratha sivAya kaI pasAra thaI zake tema nathI, tema vilaMba paNa the na ghaTe. mahAna zatrunA gharamAM vizeSa vilaMba jokhamakAraka che." segadhika ne suvegAnA A saMvAda parathI cAlu kathAnakane pravAha sahaja anumAnI zakAya tema che, chatAM ene yathArtha svarUpe joI laIe ke jethI vArtApravAha abAdhitapaNe AgaLa vahe. 24 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 370 ] prabhAvika puruSa : jyArathI rAjagRhImAM nirAza hadaye dUta pAcho pharyo tyArathI zreNika bhUpAlanA hRdayamAM e banAva jabare maMthanakArI thaI paDyo. prathama to snehano taMtu udvega pamADato, paNa have enI sAthe netrahINapatane TeNe bhaLe ane e jAtane TANe sAmAnya vyaktine paNa duHkhakartA nIvaDe to magadhanA svAmIne zalya - tarIke bheMkAya emAM navAI paNa zI? e vAta amAtyamukhya abhayakumAranA kaNe pahoMcI. tarata ja te masalatagRhamAM potAnA pitA rAjavIne teDI gaye ane temanA mukhethI e vAtane nizcaya karI lIdhuM ke vizALAnarezanI tanayA suSThAne jyArathI citrapaTamAM nirakhI che tyArathI te cahAvA lAgyA che ane teNuM tevI ja rIte potAne neharaSTithI jotI hoya te game te bhege-chevaTe saMgrAma kheDIne paNa-pitAnI rANuM banAvavA rAjA taiyAra che. dUtanA apamAnane e sIdho pratikAra che. kSatriya mATe e jAtanA yuddhanI navAI nathI. jyAM A jAtanI khAtrI thaI cUkI tyAM buddhinidhAna abhayamaMtrIne vizeSa maMtraNa ke lAMbI vicAraNA karavApaNuM hatuM ja nahIM. suSThAne lAvavA sAru ke mArga le? kevI yejanA karavI? enuM citavana te enA magajamAM kyAranuM ya cAlI rahyuM hatuM. e mATe bhinnabhinna bRho goThavAtAM ne vilIna thatAM Akhare eka kalapanA para AMkha TharI. rAjavIne eTaluM kahI te UDyo ke "mahArAjA! Apa bephIkara rahe, cetanayA Apane maMdirane jarUra zobhAvaze. koIpaNa ugra pagaluM bharatAM pUrve enA premanI pratIti karavI joIe. e mATe huM ja vizALa sidhAvIza. tamAre mArI sUcanAone amala kare tyAM gayA pachI e mATe kAryakrama jaNAvIza." suvegA sAthe laMbANathI vAta karanAra ane vaNika jAtinI vyavahArakuzaLatAnI sacoTa chApa pADanAra sogaMdhika e anya keI nahIM, paNa maMtrIzvara abhaya pote ja hato. Aje caTaka Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : 371] mahArAjanA aMta:puranI samIpamAM sugaMdhI tela ane suvAsita karI ANanA vepArI tarIke dhAme nAMkhIne paDyAne varSa uparAMtanA avadhi vItyo hato. aDDo jamAvyA pachI aThavADIAnA TUMkA samayamAM ja teNe rAjamahAlayanA dAsa-dAsIonuM AkarSaNa karI lIdhuM hatuM. sastA dAme vividha prakAranAM tela vecanAra sogaMdhika tarIke enI khyAti sArI ya nagarImAM prasarI cUkI hatI. AvI suMdara zarUAta pachI eNe dainikakama zarU karatAM pUrve eka suMdara rIte AlekhAyela citrapaTane puSpahAra caDAvI bhAvapUrvaka praNAma karavAno niyama rAkhyo hato. keIka vAra A vidhimAM ThIka ThIka samaya leto. e veLA aMtaHpuranI dAsIone sugaMdhI padArthanI kharIdImAM DhIla thatI. AvI eka samayanI DhIla sAru sugAne suyeSThA kumArI taraphathI upAlaMbha maLatAM teNInA manamAM e konuM citrapaTa che e jANI levAnI tAlAvelI uddabhavI. bIje divase ekAMta joI eNe sogaMdhikane prazna karyo. 'joItuM hatuM ne vaidya kahyuM' e kahevata pramANe sAgadhike enuM svarUpavarNana evI chaTAthI karI batAvyuM ke suvegAnA manamAM vasI gayuM ke AvA kSatriya svAmIno vega maLe to mArI zeThANuM sukhI thAya. tarata ja teNIe A vRttAMta potAnI svAminI suNAkumArIne kahyo ane aMtamAM jaNAvyuM ke "A kSatricAvataM bIjo koI nahi paNa thoDA samaya pUrve jenuM mAthuM AvyuM hatuM e magadharAja bhaMbhAsara pote che." A zabda karNamAM paDatAM ja taruNI suNAnA aMtaramAM jabaruM maMthana uddabhavyuM. premALa mAtA sAthe mahinA pUrvenI maMtraNAo tAjI thaI. suvegAne e citrapaTa laI AvavAnI AjJA karI. vaNikakaLAthI deva paNa nAse" e kahevata mujaba Isita siddha thavAnI paLa najIka AvatAM gaMdhike kaMI kaMI yuktio Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 372 ] prabhAvika puruSa : karI. enA lakhANunu' ahiM prayeAjana nathI. TUMkamAM eTaluM ja ke peAtAnA IrAdA jarA mAtra pragaTa na thavA detAM, kuvarInI khAsa tamannAthI ja pAte A pravRttimAM paDe che evA bhAva khaDA karyAM. citrapaTanA darzanathI sujyeSThAnA nizcaya thayA ke varavu tA magadhezane. jo ke ema thavAmAM vighnA ochAM nahAtAM. pitAzrI ceTaka e mATe nArAja hatA, e vAta UghADI hatI; paNa kSatriyabALAnA niradhAramAM evI muzkelIone jarAmAtra paNa sthAna hetu ja nathI. premanA mArga ja kAMTALA hAya che. duzmana-bhAva dAkhavatAM kuLAmAM premanI jamAvaTa thayAnA udAharaNA saMkhyAbaMdha prApta thai zake che. ahIMtA pitAnA jema virAdha hatA tema svecchA mujaba patinI pasaMHgI karavAnA potAne hakka paNa hatA. eTale e jokhama tA hatu, paNa ene jhAjho gabharATa nahAtA; chatAM jo e kArya gupta rIte UkalI jatu hAya tA ghaNuM sAruM. evA nizcaya karI kAi paNa rIte enuM cAkaThu gAThavavAnuM javAbadArIbharyuM kArya sAgadhikanA hAthamAM soMpAyuM. banatI zIghratAe e kArya pAra pADavAnI khAsa cetavaNI apANI. sujyeSThA taraphathI suvegAe khAtrI ApI ke 'magadharAja AvIne sujyeSThAne lai jAya e mATe sujyeSThA kAganA DoLe rAha jotI taiyAra che.' A prakAranI pAkI khAtrI thayA pachI sAga dhike-abhaye pitA zreNikabhUpane sarva vyatikara jaNAvI e mATe guptapaNe magadharAjyanI hadanA cheDethI eka suraMga ( bhUmimAga ) TheTha ceTaka rAjAnA aMta:puranA mAgamAM nIkaLAya tevI rIte taiyAra karavAnI sUcanA karI ane e mATe upayegI thai paDe tevA kharAkhara mApasUcaka nakazA paNa mAkalI ApyA. vaLI e sAthe kAma satvara upADavAnI tAkIda karI. e suraMga sUcavAyelA nakazA pramANe pUrNa thayAnA samAcAra maLatAM ja abhaye pUrNimAne divasa nakkI karI Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [373] enI khabara rAjagRhamAM pahoMcADI. upara joyuM tema sugAdvArA suSThAne e saMbaMdhI tAkIda paNa karavAmAM AvI. suvegA A AnaMdanA samAcAra laI jhaTapaTa aMta:puramAM pahoMcI ane sogaMdhikamahAzaya pitAno vyavasAya saMkelI ucALA bharavAnA kAryamAM mazagUla banyA. "sArathI! teM capaLatAthI, zIdhra gatie ratha hAMkI lagabhaga zatrunA pradezamAMthI nividane bahAra ANyA che, eTale have jarA ratha bhAva. A hariNAkSI suceSTA ke je vega-udvegathI lagabhaga avAka banI gaI che teNIne jarA jaMgalanA vAyuthI tAjagI prApta thavA de." mahArAja! Apa ThagAyA che. sArathInI kuzaLatAthI Apa sujyeSThAne badale enI bhaginIne laI deDI AvyA che. mAruM nAma to "celaNa" che. meM sArathIe ratha upADyo te veLA ja e vAta para dhyAna kheMcavA prayatna karyo hato ke suSThAne AvavA dyo, paNa Ape te gaNukAyuM nahIM. enA phaLasvarUpe ApanI dhAraNa apUrNa rahI ane mArI dazA trizaMkuvar banI. nIra na maLyuM ane tIrathI dUra nIkaLI gaI ! " sArathIe ratha thobhAvatAM ja celaNa emAMthI UtarI paDI ane upAlaMbharUpe upara pramANe jaNAvyuM subru! zA sAru viSAda kare che? meM je chabI nihALI che ane jenAthI huM mehamugdha banyo chuM emAM ane tArA pratyakSa didAramAM mane kaMI ja phera jaNAto nathI. kayAM to tuM mArI sAthe chaLa ramatI hoya vA majAka karatI hoya; kiMvA tamArI bannenI AkRtio samAna hoya; e sivAya ahIM anya prazna saMbhavato ja nathI." Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvika puruSA : [ 374 ] te mahArAja ! ApanuM anumAna sAcuM che, tema meM je kahyu che te paNa eTalu ja sAcuM che. magadhanA svAmI joDe kapaTAcaraNa karavAnI ke pUrva paricaya vinA majAka uDAvavAnI mArA sarakhI navaceAvanAne agatya paNa zI hAya? Apa khAtrI rAkhe ke kevaLa huM ja nahi paNa mArI dareka baheneA chaLa-kapaTa ke daMbhanItithI dADhasA gAu dUra vasanArI che. amArI premALa mAtA taraphathI gaLathUthImAM ja amane darekane dharma-nItino umadA pATha DhAvavAmAM AvyA che. * sAcane AMca AvatI nathI ka e sUtra para pUrA itabAra mUkavAnuM amane zIkhavavAmAM AvyuM che. eTale jUThuM bolI chetaravAnA prazna rahetA ja nathI. Apa rUpanI sarakhAi athavA tA caherAnI samAnatA jaNAvA che! e vAta nevuM TakA sAcI che. mArA saMbaMdhamAM paNa Apane te jAtanI bhUlanA bhAga thavu paDyuM che. Apane gujyeSThA jevI preyasI gumAvavArUpa eka ja prakAranuM du:kha che jyAre mAre te e bhaginInA viraha ane Apa sarakhA aricita rAjavInA haste parAdhInatA ema ubhaya prakAranuM du:kha AvI paDyu che! AkhAnI AzAthakI, ardhA tyaje AhAra: pAchaLathI pastAya che, e paNa eka gamAra. e 'gamAra nI vyAkhyA. mArA saMbaMdhamAM tA dhabesatI thai paDI che. henaDI sAthe harakhabhera AvI hatI. e dvArA bhAvI kaMi kai svo sevyAM hatAM, jAtajAtanA manArathA saphaLa karavAnA dhAryA hatA; paNa e sarva ApanA sArathInI capaLatAthI kaheA ke Apa sarakhA narezanI akAraNu utAvaLathI hA Aje tA dharAzAyI thai gayA che. mAre mATe te adhakArabharI cAdizA dekhAya che. mArA udveganuM kAraNa Ape hamaNAM prazaselA e * vega 'ja che. jarA thAlyA hAta to mArI bahena Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 375 ] jarUra pahAMcI hAta. huM bIjA kazAthI avAk anue te asaMbhavita che paNa mane mU jhave che-maiAna sevarAve che emAM prazna te eka ja che ke jyAre Apa sarakhA dharaNIpatie AvA mahAn samAraMbha sevyo-kalpanAmAM paNa na Ave tevI sAmagrI taiyAra karI, are! e sAruM bhayaMkara zatrunA pATanagaramAM gaNatrInA rasAlA sAthe AvavAnu jokhama paNa kheDayuM; chatAM e madhuM jene mATe karavAmAM Avyu-jenA premasaMbaMdhamAM e jAtanA sAhasanI hAramALA racAi tene lIdhA vagara ATalA Rrita pAchA kema pharyAM ? e pAchaLa avazya ka Mi bheda heAvA joie. kAM te e premanuM caNatara kAce pAye thayu hAya athavA tA prema pAchaLanA aLidAna karatAM jIvana bhayamAM AvI paDavAnI bhIti jora karatI hAya. jyAMsudhI A dhUMcane sAcA Ukela na thAya tyAMsudhI mahArAja ! ApanA A jaMgalanA svaccha vAyu nathI tA mane tAjagI apavAnA ke nathI tA mArA hRdayapaTa para chavAelI zaMkArUpa milanatAne UDADI eka DagaluM paNa AgaLa javAnI preraNA pAvAne. "" rAjaputrI ! tAruM A sabhASaNa zravaNa karI mane mAthe jhajhumatA bhaya vacce paNa ati AnaMda thayeA che. tArI tarka bAjI saMskArasaMpanna mAtApitAnA saMtAnane zeAbhe tevI che. vaLI je jAtanuM AcaraNa thayuM che e jotAM eka kulIna rAjakuvarIne zaMkA uThAvavAnu kAraNa maLe e paNa mAnyA vinA cAle tema nathI. chatAM e sarvanuM nirasana karavA sAru A jagala ceAgya sthAna na gaNAya. premanA pAceA DhIlA che ke nakkara che e anubhave samajAya. meM pAvakanI jvALA samajIne ja siMhanI eDamAM hAtha nAkhyA che. jeTalu Azcarya tane thayuM che. ethI adhika mane paNa thayuM che. utAvaLa karavAmAM AvI nathI paNa e rIte kAma ukelI levAne pUrvathI saMketa karAyeA hateA. ubhaya pakSe e << Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 376 ] prabhAvika puruSA : niIta thayuM hatuM. chellI ghaDIe evu kayuM kAraNu anya ke tArI bhaginI miSa kADhI pAchaLa rahI te huM nathI jANatA. te teA tArA khulAsA pachI ja jANuvA pAmyA chuM ke tamArA ubhayamAM A jAtanI bhUlabhUlAmaNI bharI che. meM je citra joyu hatuM ane enI je smRti mArA manepradezamAM ramaNa karatI hatI e jotAM sAcuM kahuM chuM ke tane huM sujyeSThA mAnIne ja AgaLa vadhyA chuM. mArA prema ceTakatanayA saha acaLa evA dhruvanA tArA sama-na caLe tevI rIte baMdhAyA che. pachI e tanayAnuM nAma sujyeSThA hAya ke celA hAya, tethI raca mAtra phera paDatA nathI. ApaNA vaccenI vAtacItathI A gUcanA Ukela saraLa banaze. vAtanA pUrvApara akADA meLavyA vinA sAcI paristhiti kaLI zakAvAnI nathI. hAla ATalI ceAkhavaTa paryApta che. " suzru ! viSAda tyajI satthara thArUDha thai jA. jo pelA doDatA sainikA AvI rahyA che, eTale avazya kai mAThA samAcAra haze. emanI vAta parathI e mAmAM ja samajI levAze. bAkI pararAjyanI hadamAM ghaDIkanA vilaMba e sAme UbhelA mRtyune AmaMtraNa ApavA sadaza che. sujJa puruSa evI bhUla na ja kare. '' celaNA saMcAga vicArI puna: rathamAM besI gai. jotajotAmAM rasAle jANe havAmAM AkAzI gheADA na ADI rahyA hAya e rIte jhaDapathI kUca karavA lAgyA. divasabharanA sakhata parizrama pachI sUrya deva ArAmajIvanamAM pravezavAne lagabhaga ghaTikAthI theADA adhika samaya bAkI rahyo, sadhyA suMdarI rUmajhuma karatI dharatI mAtAnI bheTa karavA AvavAnI zaraNAi ajI rahI, vAyu paNa maMdamaMda rIte tAjagI apa`tA vAi rahyo, e vakhate ApaNA paricita rasAle eka nAnA grAmanI vizALa chAyAmAM AvI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : . [377] pahoMce. manahara AMbAvADIAmAM thoDA thoDA aMtare pAMca sAta taMbuo tANelA che. emAMnA ekamAMthI eka proDha puruSa rathanA azvonA khAMkhArA ne paiDAMnA raNakAra sAMbhaLI tarata ja deDI Avyo. rathamAMthI mahArAje bahAra mastaka kADhI, najara karatAM ja ene oLakhI laIne savAla - "koNa abhaya ke?" hA, mahArAja! ApanuM kArya nirvine siddha thayuM ne ?" e praznano uttara addhara rahyo. so keI A potAnA rAjyane salAmatIvALA pradeza hovAthIbhayanuM kAraNa na rahevAthI-vAhanane tyAga karI, AzAyeza meLavI mArgano thAka utAravAnA kAryamAM rakta banyA. mahArAjA zreNika, celaNa ane abhayarUpa tripuTI eka suMdara rIte zaNagArelA samiyANuM prati vaLI. anucarane khAdya sAmagrI ne svAdu jaLa tyAM satvara ANavAno Adeza maLe. Ama pUrNimAne kAryakrama eka rIte saphaLatAne varyo. ukta tripuTI saMdhyAjanathI paravArI vArtAlApamAM AgaLa vadhe te pUrve ja ApaNe tyAM pahoMcI javAnuM che. chellA aMkanA anusaMdhAnamAM jhAjhuM kahevApaNuM nathI. suregA ne saMgadhika mahAzaya vaccenA saMketa pramANe ja pUrNimAnA divase mahArAjA zreNika thaDA seniko ane nAga-sulatAnA batrIza putro ke je mahArAjAnA cunaMdA aMgarakSako hatA temanI sAthe suraMga mAgethI madhyAhna thatAM ja vizALA nagarInI nizcita thayelI ArAmavATikAmAM upasthita thaI gayA. aMgarakSakone rathanI pAchaLa rahevAnuM hovAthI satvara teo bahAra nIkaLI vRkSanA Azraye judA judA vRdamAM vaheMcAI gayA. daramiyAna ceTaka Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 378 ] prabhAvika puruSa : mahArAjanA aMta:puramAMthI eka taruNI-yugala dhImI gatie suraMganA mukhadvAra para AvI pahoMcyuM. mahArAjA zreNika sahu e yugalanI AMkheA maLI. mahArAjAe taka oLakhIne kAi paNa jAtanA anya sanmAnavidhi na AcaratAM satvara rathamAM birAjamAna thavAnI sUcanA karI. tyAM teA jANe kai bhUlAyelI vastu yAda AvI hAya ane te laI AvavAnI khAsa agatya haiAya-evA bhAvathI vayamAM kaMIka adhika dekhAtI taruNIe peAtAnI sAthenI taruNIne uddezI, dhImA svare kahyuM ke- tu UbhI rahe, huM mArA alaMkAranA DAkhaDA lai Avu. ' kahenAra taruNInA netrA parathI evA bhAva spaSTa jaNAtA hatA ke jo enI sAthenI taruNI levA jAya teA pAte na jAya, paNa pelI teA mAna rahI. eTale belanAra taruNI satvara aMta:puranA mArge paDI. mahArAjA zreNika temaja sArathI A dazya joi rahyA. pelI ramaNI najarathI dUra thatAM ja mahArAjanA kahevAthI sArathIe najIka AvI mAna UbhelI taruNIne rathamAM besI javAnA Agraha karyo. mAna ramaNIe sArathInI sUcanAnA amala karyo. enA beThA pachI turta ja mahArAjA zreNika paNa rathArUDha thayA ane isArA thatAM ja sArathIe rathanA azvone cheADI mUkyA. rathArUDha thayelI ramaNIe ratha theAbhAvavA-alaMkAra levA gayelI ginIne AvI javA mATe rAha jovA-ma Mda svare mahArAjAne jaNAvyu', paNa ratha teA upaDI ja cUkayA. enI pAchaLa vRkSanA ethe chupAyelA aMgarakSakA dhIme dhIme AvI suraMganA mArge AgaLa vadhavA lAgyA. e pachI zu anyuM te ApaNe tripuTInA vArtAlApathI ja jANI laizu, eTale te tarapha mITa mAMDIe. zreNikabhUpe vAtane AraMbha karatAM jaNAvyuM ke-- " abhaya ! tArI dareka rItanI cAkkasa gaNutrI pAra pADavA chatAM ane e kAryakrama pramANe ame sarva yathArtha paNe ramata Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 379 ] ramavA chatAM, koi ajJAta kAraNathI sujyeSThAne badale A tenI ginI celaNAnI bheTa thai che. pAchaLanA rahasyathI mArA jeTalI ja teNI pAte paNa ajJAta che. " " ahIM tyAre devI celA ! tame mane jaNAvazeA ke-bhaginI sujyeSThA sAthenA amArA taddana chUpA kAryakrama tamArI jANumAM zI rIte AvyA ? amArA be jaNa vacce cAlatI masalatamAM jyAre khUda sujyeSThAe parAkSapaNe bhAga bhajavyeA che ane eka paNa prasaMgamAM tamArA ullekha sarakhA karyA nathI tyAre A ceAjanA tame zI rIte jANI ? " ame banne kumArikA heAvAthI tema ja amArI benI vacce gADha prIti haiAvAthI AnaMda-pramAdanA dareka prasaMgeAmAM ame joDIrUpe ja bhAga letA hatA. teNIne meM pUrNimAne dine vATikA tarapha jatI joi ane huM sAthe thai, jo ke rAja karatAM mArA AjanA vartanathI teNInA caherA kai vikRta jaNAya. mane ema paNa kahyuM ke-' celaNA ! huM kai krIDA arthe jatI nathI, A tA sahaja AMTA mArI Avu chuM. mahenaDI ! tu sAthe na AvatAM ahIM ja thAbhI jA.' me mALasulabha AgrahathI e vAta kAna para na dharI ane teNInI aMgUlI pakaDI sAthe ja cAlI AvI. Ama karavAmAM eka kAraNa hatu ane te e ke me'sujyeSThA ane anI ceTI suvegAne chellA traNeka divasathI ghaNI vAra gupta vAta karatAM joyelA hatA. eka vAra ema paNa sAMbhaLeluM ke-' suvegA ! tuM ephIkara rahe, huM TharIThAma thatAM tu ja tane teDAvI laiza. ' temane A gupta vArtAlApa jANavA sAru mane sahaja kutUhaLa janmyuM. jyAre khagamAM paga mUkatAM rathayukta mahArAjane joyA tyAre mane bhedanI gheADI samaja paDI. alaMkAranA DADA rahI gayAnA miSe jo ke e pAchI phrI, Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 380 ] prabhAvika puruSa : chatAM mane eTaluM te samajAi cUkyu` ke mane thApa ApavAnu e eka bahAnuM che. jo huM ahIMthI AghIpAchI thaiza tA tarata ja sujyeSThA pasAra thaI jaze. jenA vinA mane ghaDIe na cAle tene huM kema tyajI zaku? e gaI chatAM huM te mAnapaNe UbhI ja rahI. teNI pAchI ke te pUrve mahArAje mane rathamAM besADI azvone hAMkI mUkAvyA. ratha theAbhAvavAnI mArI vAta sAMbhaLI ja nahIM. A karatAM vadhu mAhitI mArI pAse nathI. hA, eTalu vizeSa jANuM chuM ke aMta:puranI najIkamAM eka sAga dhikanI dukAna hatI jyAM suregA vAraMvAra jatI, paNa chellA traNa divasathI e dukAna ekAeka upaDI gai che ane sAga dhika jaNAtA nathI.'' A pramANe vAta thAya che tyAM te pratihArIe khabara ApI ke " eka sainika hAMkatA hAMphatA dvAra para UbheA che. te mahArAjane rUbarU maLavA mAMge che. " ' satvara jai ene praveza karAva. mahArAjA zreNike AjJA ApI. sainike zibiramAM praveza karyA tyAre tenA zvAsa samAtA paNa na hatA. caherA para viSAdanI kAlimA pharI vaLelI hatI. mahArAje isArA karI tene besavA jaNAvyu ane je kaI manyu' hAya te dhIrajathI kahevA sUcavyu. "" sainike gadgad ka The jaNAvyuM-" nAmadAra ! jyAre AnA ratha suraga mAge AgaLa vadhavA lAgyA tyAre ame pAchaLa rahelA sainikA ane dareka aMgarakSaka eka pachI eka suragamAM pravezI ApanA ratha pAchaLa kArya siddhi thayAnA umaMgathI smitavadane kUca karI rahyA. chellA aMgarakSaka ne huM joDamAM ja hatA. suraMganuM sukha aMdha karavAnI taiyArI karavAnA Arabha karyo tyAM bAsAhebanI joDe je ramaNIe zarUAtamAM dekhAva dIdhA hatA ane pAchI Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [381] pharI hatI te ekAeka AvI caDhI. A5 pasAra thaI gayAnuM jANatAM ja teNI pikAra pADatI pAchI pharI. deDe, doDe, celaNAnuM haraNa magadhane svAmI karI jAya che ? evA zabdo amArA karNa para athaDAyA. e pikArane paDaghA sArA ya aMtaHpuramAM ane AsapAsa paDatAM ja doDadhAma macI rahI. jotajotAmAM vizAlAnA sainikonI eka TukaDI suraMga prati AvatI jaNAI. amene spaSTa jaNAyuM ke suraMganuM mukha AcchAdana karavAno prayAsa have nakAme che, eTale ene paDato mUkI ame ApanI pAchaLa jhaDapathI AgaLa vadhyA. mane A vyatikara Apane jaNAvavA sAru tAkIda apANI. mAMDa madhyabhAge pahoMce tyAM to zatrunyanAM tIronI varSA zarU thaI cUkelI lAgI. pakaDA, pakaDe, ane mAre, mAro'nI bUme paDI rahI. aMgarakSakoe jabarI Takkara lIdhI, suraMgane sAMkaDe mArga paNa ThIka sahAyabhUta banyA. ethI zatrunuM jora vadhu hovA chatAM, ene. AgaLa vadhavAno prayAsa kAragata na nIvaDyo. tyAM to nAyaka tarIkenA svAMgadhArI eka paDachaMda vyaktie tAkIne bANa choDayuM te ApanA aMgarakSakanI chAtI vIMdhI seMsaruM nIkaLI jaI bheMya para paDayuM. e sAthe ja batrAze aMgarakSake Dhagalo thaI paDyA. huM to Abho ja banI gayo ke ekAeka A zI karAmata thaI! tarata ja baLapUrvaka doDyo. mane lAgyuM ke have AvI banyuM. mahArAjAne ratha have jarUra sapaDAI javAne. koI paNa jokhame e vAta ApasAhebanA kAne nAMkhavAnA eka mAtra saMkalpathI mArI doTa cAlu ja rahI ane suraMganA pravezadvAra AgaLa Avyo tyAre ja jarA zvAsa levA thelyo. mArI pAchaLa sainyanA mANasa AvI pahoMcavA joIe evI mArI dhAraNA hatA paNa evI kaMI hIlacAla dekhANuM nahIM. huM thaDe pAcho pharI tapAsuM tyAM suraMgano bhAga maDadAthI evI rIte bharAyele je ke jyAM Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 382 ] prabhAvika puruSo : sudhI e kalevaranA Dhagane khaseDavAmAM na Ave tyAM lagI game tevo prabaLa sainika paNa saraLatAthI kUca karI na zake. e joI mane kaMIka dhIraja vaLI. ApasAhebane ApanI hadamAM pahoM. cavAne kaMIka vadhu samaya maLaze e vAtathI AnaMda che. meM mArI majala punaH zarU karI ane ApanI sanmukha e du:khada samAcAra pahoMcADavA upasthita thaye." A sAMbhaLI mahArAjA zreNikane bhAre duHkha thayuM. pitAnA priya evA batrIze kasAyelA aMgarakSake Ama svAhA thaI jaze evo svane paNa emane khyAla nahoto. sainikane ArAma levAnI AjJA ApI ane abhayakumAra tarapha daSTi nAkhatAM temanAthI sahasA belAI gayuM- abhaya! A to aNadhArI banI gaI ! sArathIbhAya sulasAne eka paNa vArasa jIvato na rahyo ! teNIne huM mukha paNa kaI rIte batAvI zakIza? " mahArAja ! gaI vAtane zoka kare vRthA che. Akhare to bhavitavyatA baLavAna che. A sarva hakIkata jANyA pachI sArI ya gUMcano ukela AvI jAya che. suceSTA karAra mujaba pracchannapaNe ApanI saha AvavA utsuka hatI, emAM celaNa acAnaka sAthe thavAthI teNIne thApa ApavA ja alaMkAranA DAbaDAnuM miSa UbhuM karyuM. Apa tema ja celaNa e bhAva na samajI zakayA. vaLI Apa te "ubhaya bhaginIo che kiMvA DAbaDe levA gaI e suyeSThA hatI ane UbhI hatI e celaNA che" evA bheda paNa na jANatA hovAthI zatrunA gharamAM vadhu samaya na rahevuM evA uddezathI UtAvaLA thayA ane ratha haMkArI mUkAvyo. pachI preyasI suceSThA tyAM AvI. enI dhAraNA haze ke potAnI pAchaLa celaNA Avaze. emAM e nAsIpAsa thaI, paNa AvIne joyuM ke Apa to celaNu saha vidAya thaI gayA cho eTale prema, sahaja asUyAmAM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [383] parivartana pAmyo; tethI ja pikAra paNa thaI gaye. sulasAnA putranuM maraNa e nimitte thavuM sajIta. teono janma eka sAthe thayo hato ema mRtyu paNa eka sAthe ja thayuM. e badhI kamanI aTaLatA sAme mAnava lAcAra che. have zeka karo vRthA che." "devI calaNa! tamArI zI IcchA che? mahArAjanA hRdayamAM tamAruM sthAna suyeSThA jeTaluM ja acaLa ane gauravasaMpanna che. lagnano karAra e to ubhayanA dilanI saMmati upara avalaMbe che. tamArI IcchA pAchA pharavAnI hoya to tema karavAmAM raMcamAtra vAdhe nathI. vicAra karI javAba Apo ke jethI prayANa niyata thAya." kumAra! sagI AMkhe joyelA sAhasa ne vIratA huM kema visarI jauM? vaLI suceSTA karAra pALavo e enI bahena tarIke mArI prathama pharaja che, eTale mAruM sthAna have vizAlA nahi, paNa rAjagRhImAM ja che. mahArAja mArA ziratAja che." celaNAnuM apaharaNa thayA pachI vizAlA nagarInI paristhiti taddana badalAI gaI hatI. mahArAjA ceTakanA svabhAvathI ne parAkamathI paricita prajA sArI rIte jANatI hatI ke TUMka samayamAM magadhadeza sAthe saMgrAmanuM raNaziMgaDuM kuMkAvAnuM calaNAne upADI javAno ghA rAjavI maunapaNe sahana kare e zakya ja nahotuM. suraMga mAge A banAva banyo tethI ja ATalA divasa pasAra thayA. UghADI laDAImAM parAjaya pAmyA hoya evuM kaI vAra ceTakarAjanI kArakIrdimAM nahotuM teMdhAyuM ke nahotuM vizAlAnagarInI vasatIe joyuM! eka tarapha mahAsaMgrAmanI taiyArI ane bIjI tarapha guptacaranI chUpI tapAsathI sArA ya puramAM vAtAvaraNa garama banyuM hatuM. cakale, cATe ane AvAsamAM vAtano viSaya suraMga ne celaNAnA apaharaNane ja carcAto. enI pAchaLa jAtajAtanA caNatara thatAM. khUda mahArAjAne paNa ochuM Azcarya Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [384] prabhAvika puruSo : nahotuM uddabhavyuM. pitAnI najara heThaLa khare bapore eka nRpa, gaNatrInA aMgarakSake sAthe AvI celaNAne uThAvI jAya ! pote tene pIcho paNa na pakaDI zake ! are ! A jAtanI suraMga thaI tenI gaMdha sarakhI paNa pitAne na Ave ! e Azcarya. AvA vicArane aMte magadhezanI hiMmata mATe mAna chUTatuM tema AvI suraMga taiyAra karAvanAranI prajJA para mana ApharIna pokAratuM. Ama chatAM A kaDavo ghUMTaDe gaLI javAya tema nahotuM. kSAtratvane lAMchana lAge te banAva banI gaye hato. pote sAmrAjyavAdane virodhI hAI, saMgrAmalAlasu na hovA chatAM, kevaLa svamAnanA rakSaNa arthe A jAtanA apamAnane pratirodha yuddha kheDIne karyA sivAya potAne cAle tema nahotuM. tethI ahiMsA dharmano prakhara upAsaka hovA chatAM, rAjadhama-kSatriyavaTanA saMrakSaNa arthe magadha para caDhAI laI javAno Adeza apAI cUkyA, taiyArIo pUrI thavA AvI. temAM je kAMI DhIla thaI te eka ja muddAnI cokhavaTa karavAnA hetuthI ane te e ja ke A banAvanI pAchaLa vaizAlInI prajAmAMthI kiMvA aMta:puranA nArIvRMdamAMthI keIne chupo dorIsaMcAra to nahato ne ? ATaluM sAhasa prathamanI goThavaNa vinA zakya nahotuM ja ! A jAtanI taiyArI e kaMI be-cAra ghaDInuM kArya na saMbhavI zake. enI pAchaLa saMkhyAbaMdha rAtadivasanA ujAgarA ane lAgaNIvALA aMtaranI tIvra mahenata hovI joIe. koI buddhimAnanI najara ane vaizAlInA vatanInA sahakAra vinA A yAjanA saMbhavI ja na zake. mahArAjAnA mastiSkamAM ghoLAI rahela A saMzaya taddana nirmULa na hato ema vAcaka te sArI rIte samaje che. paNa guptacaree meLavelI hakIkate parathI enA keTalAka AMkaDA meLavavAno suyoga Aje mahArAjAne sAMpaDatAM teozrI rAjakAryane jaladI ApI ekAeka aMtaHpuramAM AvI pahoMcyA. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : : : [ 385] masalatagRhamAM beThaka laI, tarata ja mahArANIne bolAvI lAvavA ceTIne AjJA karI. jyArathI celaNanuM apaharaNa thayuM tyArathI aMta:puranuM vAtAvaraNa paNa saMkSubdha banyuM hatuM. jAtajAtanI carcAo UThatI. senA mana para gamagInI chavAI gaI hatI. sutyeSThA tarapha-enI dakSatA tarapha-sonI AMkha vaLatI. vadhu jANavA sAru atyAre pUrve teNIne ochA prazno nahAtA pUchAyA. Aje ekAeka mahArAjAnAM pagalAM A samaye paDatAM ja kaMI navA-jUnI thavAnI AzaMkA thavAthI doDadhAma vadhI paDI. mahArANuM AvI gayA. virAmAsana para besI mahArAjAne bolAvavAnuM kAraNa pUche tyAra pahelAM khUda rAjavIe ja uttejita svare upAlaMbha ApavAnA bhAvathI jaNAvyuM- "ATaATalI nuktacInI thayA chatAM, Akhare najara magadha tarapha ja vaLIne? jagatanI AMkhe je apaharaNa manAya che te kharuM jotAM-maLelI bAtamInA sAMdhA jeDatAM-apaharaNa nathI paNa tamArI vahAlI putrIne premakisso che." mahArAja ! tamArA sarakhA dharmajJa A banAva pAchaLa ATalI badhI utkaMThA kema dharAve che e ja mane nathI samajAtuM. Tivitama DhATe, pronilsanuM : rAmartha?" athavA to "vidhiva raddIkarI' jevAM nItikAranAM vacano para Apane zraddhA nathI besatI? puruSArtha maryAdita hada sudhI kAma lAge che, AkharI sattA te bhAgyadevIne hastamAM ja soMpAyelI che. te vinA "vanadvattAnosfpa, rAma praaAto ne " jevuM Azcarya saMbhavI zakata? cakSu sAmenA banAvathI nizcita karI le ke "vidhiva tAna vadati cAra pumAna jaiva ciMtatA" arthAt vidhi te kare che ke je puruSa ciMtavI paNa zakato nathI. eTale mAnavInA AraMbhyA adhavaca rahe che ane deva kare te thAya che. " 25 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 386 ] prabhAvika puruSa : ,, mahArANI ! te pachI jANyA chatAM mArAthI A vAta chupAvavAnuM zuM prayeAjana? te divase mane tame khAtarI ApelI ke 'puna: A vAta huM nahIM saMbhAruM' e kevaLa banAvaTa hatI ne? " " he nAtha ! have maryAdA eLa gAya che. kSatriyANI peAtAnA vacanathI caLAyamAna thavA karatAM mRtyu vadhu pasaMda kare che. Apa zuM ema mAneA che ke je banyuM che te mArI jANamAM che kivA ene mArI saMmita che ? e manAvanA saMbaMdhamAM jeTalA Apa ajJAta che teTalI ja huM chuM. Apa kaheA che ke apaharaNa nathI, paNa premakissA che tyAre mane purANI vAta smRtipaTamAM tAjI thAya che; jo ke enA meLa maLatA nathI. e veLA me putrI sujyeSThAnuM dila magadheza prati vaLeluM che. eTaluM joi lIdheluM, jyAre banyuM che juduM. sujyeSThAe pAkAra karI cetavaNI ApI che ane cAlI gai che. tA celA! jenA saMbaMdhamAM svaghne paNa khyAla na Ave. vAraMvAra vicAryA chatAM hajI sudhI e kAkaDuM UkelI zakAyuM nathI. " mahArANIe AgaLa calAvyu-- " mAkI premakissAnI navAi kSatriyA mATe kema hAi zake ? vaMzaparaMparAthI cAlyA AvatAM vairavALA kuTu eAmAM janmelA sa tAnA paraspara premaba MdhanathI joDAyAnA banAva zu zeAdhavA paDe tema che? bhale pachI e premanuM pavasAna kayAM teA vairanA zamanamAM thayu hAya kivA yugalanA kAbhakSaNamAM thayu hAya e judI vAta che. ummaralAyaka kanyA manapasaMda vara zeAdhe emAM DileAne zaramajanaka vAta kai che? hA, huM A saMbaMdhamAM vadhu kaMi paNa jANatI nathI, chatAM chAtI ThekIne bedhaDaka kahI zakuM chuM ke-- cAhe teA sujyeSThA hA ke celaNA hA, e enI icchA viruddha nathI teA kAine peAtAnA hAtha pakaDavA devAnI ke peAtAnA pAkadAmana para racamAtra kSati paheAMcavA devAnI, bhalene upADI janAra 66 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA ? [387] vyakti magadheza hoya ke camareza hoya. mArI putrIonA pativratadharma yAne ziyalarakSaNa saMbaMdhamAM mane saMpUrNa khAtarI che. nArItine e mahAna khajAnA sivAya bIju sAcavavAnuM paNa zuM che ? mAtApitAne paNa je e pavitratA para mAkhI na besatI hoya to anya ciMtAnuM zuM prajana che? premanI gatimAM vaira ke vaimanasyane ADe ANavAnI agatya nathI, sAcA sanehano pravAha akhalitapaNe vahyA ja kare che. kSAtradharma jema anekhI cIja che, e pharaja vakhate jema pitAputrano saMbaMdha nathI joto, zaraNa devA prasaMge jema zatru ke mitrapaNuM nathI saMbhArato, tema premadharma paNa pUrvabhavanA saMskArothI uddabhave che. ene vaDIlanI rAtI AMkha DAMbhI zakatI nathI." ceDA rAjAmahAsatI ! tamArI dalIlo vAstavika che. e sAme Aje mAre kaMI kahevAno IrAdo nathI. tema putrIe A jAtanA vartanathI kuLane kalaMka pahoMcADyuM che ema kahevAne paNa mAro Azaya nathI. nakakI karavAnuM to e che ke gaNarAjyanA eka mukhI tarIke mAro dharma magadhanA svAmIe lIdhela pagaluM mUMgA mUMgA gaLI javAno che ke kema ? emAM laji ane vajija samUhonI kItine kaMI jhAMkhapa to nathI pahoMcatIne? je eno uttara hakAramAM AvatA hoya to ekadharmanA upAsaka tarike mAruM vatana kevA prakAranuM hoI zake ? e vAtano nizcaya karavAno che. apamAnano badalo levo e kSatriyavaTanI jUnI praNAlikA che. e sAru dareka taiyArI thaI cUkI che. mArI AjJA maLe teTalI ja DhIla che. daramiyAna mArI ja aMgajAno premakisse nayanapathamAM Ave che. e satya che ke ka95nAjALa para racAya che enI khAtrI karavI agatyanI che, kema ke enA nirNaya para ja satya kaI bAju che ene niradhAra thAya tema che. emAM tamArI sahAyanI pUrNa AvazyakatA che. mAre upAlaMbha bhUlI Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [388] prabhAvika puruSa : jaI, nItivettAonI vyAkhyA pramANe vAryeSu maMtrI vajApu .samayA dharitrIne pATha bhajavo. yuvAna putrInuM hRdaya DaMkha na pAme ane vAtanuM rahasya maLe tevA raste . e bAbatamAM tame pUrepUrA dakSa cho." "svAmina! emAM sahakAra Apavo e mAre prathama dharma che, paNa guptacaranI bAtamIne mane kaMIka khyAla maLe tyAre ja e banI zake. puna: kahuM chuM ke A banAvanA saMbaMdhamAM huM saMpUrNa ajJAta chuM." ceTakarAje zAMtipUrvaka tapAsane sAra kahevA mAMDe. celaNAnA apaharaNanI vAta kAne AvatAM ja meM senApatine doDAvya. bagIcAmAM pravezI, suSThAnA aMgulInirdeza pramANe teNe suraMgamAM satvara DagalAM bharyA. AzcaryanI vAta to e banI ke enA eka ja tIre deTa mUkI rahelA badhA aMgarakSakonA badana vIMdhI nAkhyA ane te sarva cattApATa bhUmi para DhaLI paDyA. pAse jaI eka zabane khaseDI AgaLa vadhavAno rasto kare tyAM sAme tevI ja rIte bIjA aMgarakSakanA zaba paDelAM. enuM tIra cokasa ekanI ja chAtImAM gayuM chatAM AzcaryanI vAta e banI ke saMkhyAbaMdha aMgarakSako paMcatva pAmelA ane suraMgane sAMkaDe mArga evo avarodhAyela ke eka DagaluM paNa AgaLa na vadhI zakAya. zatrune pakaDI pADavAnI bAjI hAthamAMthI sarI gaI. nAIlAje e pAcho pharyo. bIjA divasathI meM enI pAchaLanI chupI tapAsa eka tarapha zarU karI ne bIjI tarapha magadha para caDhAI karavAnA payagAma pAThavyA. judA judA pradezamAMthI sainyanI bharatI thavA mAMDI. Aje tapAsanA chUTA hevAlamAM ekAeka sujyeSThA ane enI dAsI sugAnA nAma muddAsara rajU thayAM ke jethI mAre dimAga pharI gayo. mArA aMta:purano hAtha A kAryamAM joI mana uttejita banyuM ane huM satvara ahIM AvI pahoMcyo." 1 e bANa ceDA mahArAjAnuM kahevAmAM Ave che. 2 magaja. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 389 ] " sAga dhikanA vyavasAyathI e nAme khyAti pAmela koi mahAbuddhizALI mANusa magadhathI AvI ApaNA AvAsanI simapamAM vaselA. teNe sugaMdhI padArtho pANInA mUlye pUrA pADI aMta:puranA dAsIvRMdamAM jakharuM sthAna jamAvyuM. je udyAnamAM mArI rajA sivAya purajanane praveza paNa azakya che ane je eka ekAMta bhAga para Avela hAi ghaNuMkharuM rANIvAsanA nArIvR Mda mATe ja alaga rakhAyelA che; emAM eka karatAM vadhu vAra e sAga - dhika mahAzaya judA judA samaye sujyeSThAe apAvelI paravAnagIthI jai Avye ane mArikAithI enA judA judA bhAganI noMdha paNa karI AvyeA. e vyaktie ja suraMganI ceAjanA karI. evI sIphatathI kAma lIdhuM ke enI gaMdha sarakhI keAIne na AvI. eka cunaMdA vepArI tarike mahAjanamAM paNa umaTThA sthAna meLavyuM. banAva banyA tenA traNa dina pUrve ja e mahAzaya ekAeka ucALA bharI gayA! ATalI mAhitI prApta thai che. sujyeSThA enI zabdALamAM kevI rIte sANI e haju aniIta viSaya che.' " nAtha ! emAM jhAjhI vimAsaNa zA sAru karavI ? hAthakaMkaNane ArasInI jarUra hAya kharI ? kuMvarI sujyeSThAne khelAvA eTale e paranA paDadA sheje uMcakAi jaze. game tevI AkarI kasoTImAM paNa mArI tanayA asatyavAdanuM AcaraNa nahIM kare e vAtanI mane se e sA TakA saMpUrNa khAtrI che. '' tarata ja anucara mAkalI sujyeSThAne melAvavAmAM AvI. teNIe AvIne mAtApitAne namaskAra karyo ke tarata ja mahAsatIe peAtAnI najIka besADI, dhIrajathI mAthe hAtha pheravatAM pUchyuM keputrI ! celaNAnuM apaharaNa ekAeka magadheze AvIne karyu ke enI pAchaLa keAi anya itihAsa che ? vinAsa kAce sAcI paristhitinI rajuAta kara, kemake eka mahAn sAmrAjya sAthe yuddhanI zarUAta karyA pUrve peAtAne keza majabUta karI levA ghaTe." 66 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [390 ] prabhAvika puruSa : suceSTA-"jyArathI magadharAjanI mAgaNI pAchI ThelANI ane vahAlI mAtA tame e sthaLa tyajI daI koI anya rAjavInI vicAraNA karavAnI salAha ApI tyArathI meM e vAta manamAMthI kADhI nAkhavA ghaNe prayAsa sevyo, paNa mArA hRdayamAMthI e vAta nAmazeSa na thaI. evAmAM eka paradezI sagaMdhikadvArA magadhanA svAmInI chabI mane prApta thaI eTale puna: pelI premavArtAe vadhu jora pakaDayuM. manamAM eka ja nizcaya thayo ke varavuM to magadharAjane. dAsI suvegA mAraphate A IrAde sagaMdhikane kAne pahoMcADyo eTaluM ja nahi paNa tene Agraha paNa karyo ke "kaI paNa hisAbe A cokaDuM joDI ApavuM." tyArapachI saugaMdhika taraphathI je jAtanI madada mAgavAmAM AvI te meM bedhaDaka suvegA mAraphate apAvI. mArI lAgavagathI ja bAgarakSake eka karatAM vadhu vAra e mahAzayane bAgamAM praveza karavA daI, tenA bhinna bhinna bhAgenuM bArikAIthI avalokana karavA dIdhuM. "magadheze AvI mane laI javI ane te kArya guptapaNe karavuM" e mAruM kaheNa hovAthI suraMgano prabaMdha thayele. enI pAchaLa mAro IrAde eka ja hato ke mArA pitAzrIne je vastu pasaMda nathI, chatAM mane je prANathI adhika priya che e karavI to kharI paNa temAM anya kedanI Ahuti na apAya, temaja kuLane kSati na pahoMce tevI rIte e vAta pAra utAravI. sagaMdhika taraphathI traNa divasa pUrve nizcita samayanA prayANanI varadhI mane maLI cUkI, te paNa ahIMthI uThAvagIrI karI cUkyo ane je celaNa acAnaka mArI sAthe na thaI hota to huM paNa lehInuM eka TIpuM paDavA dIdhA vagara pracchannapaNe rAjagRhImAM pahoMcI gaI hata. mArI sAthe thayelI celaNane thApa ApavA huM alakAranI maMjUSA levAne bahAne pAchI pharI. mArI dhAraNA hatI ke celaNa paNa mArI sAthe pAchI pharaze paNa tema na banyuM ane Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 391 ] jyAM pATha bhajavIne huM puna: bhAgarUpI maMca para hAjara tha che tyAM te celaNA sAthe magadheza sidhAvI gayelA ane sAthe AvelA maMtrIza aMgarakSakAmAMnA chellAne sura gamArgamAM praveza karI, enu dvAra baMdha karavAnI taiyArImAM joye. " dharatIkaMpanA AMcakA samAna mArA premaprasagamAM sakhta AMcakA lAgyA. premInA hRdayamAM sAcA premanI uSmA naheAtI paNa kevaLa rUpalAlasA hatI ema mArA aMtare pAkAyuM. te vinA bhaLatI rIte Ama cAlI jAya ja nahIM. divyapremI marAMta sAhasathI paNa pAche na kre. e te premanA nibhAvamAM jAnanI hADa khele. sAgaranA taraMgAnI jhaDapathI AvA vicAre mArA manepradezamAM vahI rahyA ne prema dveSamAM pariNamyA. tarata ja huM brUma pADI UThI. pachI zu banyuM te Apane vidita che. jo ke A AkhA banAva pAchaLanI sarva javAbadArI mAre zira che, kemake me emAM sUtradhAra tarikenA pATha bhajavyeA che, eTale nyAyaSTine jarA paNa UNapa na Ave e rIte mane je naziyata karavAmAM Avaze te huM hasate mukhe vadhAvI laiza. khAkI e sAthe mArI e manISA che ke je kArya mAM raktanu eka miTTu paNa na paDavA devAnI mArI dhAraNA hatI tyAM leAhInI dhArA vahI che ne premInA utAvaLApaNAthI kaheA ke sAcA premanA abhAvathI kaheA, game tema anumAna karI chatAM, mArI bhaginIne vinA kAraNe enA zikAra banavuM paDayuM che. ane vizAlApatinI yazagAthA para aNudhAryA ghA paDyo che. enA badale saMgrAma kheDIne avazya levAvA joie. " mahAsatI--" mahArAja ! kuMvarI sujyeSThAne sAMbhaLyA pachI, tema ja Ape karAvelI tapAsanA muddAneA enI sAthe kharAkhara meLa maLI rahetA nirakhyA pachI laDAInA jaMga khelavAnuM kAraNa bhAgye ja upasthita karI zakAya. cAlI calAvIne ApanI ja Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 392 ] prabhAvika puruSo : aMgajA AmaMtraNa kare ane e svIkArI laI sAme puruSa kSatrIyavaTanA kAnUna anusAra pagaluM bhare emAM e doSa seve che athavA te bhUla kare che ema na ja kahI zakAya. " ceTakanareza-"Azcarya ! ati Azcarya!! eka ja viSaya paratve mA-dIkarInA daSTibinduo taddana anokhA! emAM jamIna AsamAna jeTalo pharaka ! putrI saMgrAmane Agraha kare che ane mAtA ethI hAtha dhoI nAMkhavAnI salAha Ape che ! vizAlAnA svAmInI AMkhamAM dhULa nAkhI, khare bapore enI kuMvarInuM eka sAmrAjyavAdI mAnasa dharAvato nRpa haraNa karI jAya e kAryane eka gaNarAjyane AgevAna ThaMDI najare calAvI le emAM enI zobhA che ke apakIrti che ene kaMI vicAra karyo?" suceSTA-"mAtuzrI! tamArA sarakhI zrI kSatriyANa Aje AvI bhUla kema kare che? AmaMtraNa bhale kabUla rAkhIe to paNa te eka sAcA premIne enI sAcI mAzuka taraphathI kareluM hatuM. eno artha e nathI thato ke mAzukane badale anyane laI jaladIthI bhAgI javuM ! mane emAM premanI jamAvaTa karatAM saundaryavAsanA ja taravarI rahelI dekhAya che. evAne to hAthe batAvo ghaTe. vaLI celaNAnI IcchA vinA e laI gaye te teNune choDAvI lAvavAne pitAjIne dharma khare ke nahiM?" mahAsatI-"putrI ! tuM premamAM bhagnaAzAvaMtI hovAthI tAruM mana Aje nirmaLa nathI. tethI tArI dalIlamAM satyanI jhAMkhIne badale veranI rekhA chavAyelI che. tArA ane celaNAnA caherAonuM sAmya bhalabhalAne bhUlAve tevuM che eTale tuM jemAM sAcA premanI khAmI juve che temAM huM bhUlAmaNI thayAnuM dhAruM chuM. bAkI jIgaranA sneha vinA siMhanI boDamAM hAtha nAMkhavAnuM Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAja : [34] sAhasa thaI zake ja nahIM. vaLI saMpUrNa khyAna parathI sagaMdhikanuM pAtra mane kaI bhAre akkalamaMda jaNAya che. ahiMsAdharmane te upAsaka hovo ja joIe evuM mAruM anumAna che, kemake tenI AkhI janAmAM kAryasiddhi thAya, vikhavAda na vadhe ane mArAmArIthI dUra rahevAya tevI saMkalanA karAyelI che. je vyaktie tArI dAsI suvegAnA vacana upara vizvAsa rAkhI ATalI hade caNatara caNyuM te celaNanI marajI vinA tene baLajabarIthI laI javAnI salAha na ja Ape. prAmANikatA AgaLa zatrutA ke mitratA jevuM rahetuM ja nathI. ___ nyAyAt pathaH pravicalanti padaM na dhiiraaH| e evA puruSonuM lakSyabindu hoya che, tethI mArI khAsa salAha che ke celaNa taraphanA samAcAranI rAha jovI. mAruM aMtara to ema ja kahe che ke celaNAne enI IcchA vinA kaI pitAnI mahoradAra banAvI zake tema che ja nahIM." ceTakanareza-"mahAsatI ! sAce ja tamArAmAM nAma pramANe guNe che. sarva viSayane nirmaLa dRSTithI jovAnI ne nyAyapurassara chaNavAnI tamArI zakti prazaMsanIya che. keTalAka divasene mAnasika beje Aje mArA magajamAMthI haLavo thaI gayo che. vAtanuM prakAzana eTaluM khulluM thayeluM che ke nathI to emAM kuMvarInI gunhegArI rahetI ke nathI te kuLane jhAMkhapa lAgatI; phakta; A banAva eka kSatriyahudaya manapaNe kema calAvI laI zake ? e vAta DaMkhatI hovAthI yuddhano prastAva huM paDato nathI mUkI zakato." A pramANe vAta cAlI rahI che tyAM to eka anucare khabara ApI ke "udyAnapAlake mekalelo saMdeza laI eka dUta Avye che. mahArAjane maLavAnI e AjJA cAhe che." Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] prabhAvika puruSo : ene aMdara mokalavAnI AjJA ApatAM ja mahArANI ane suceSTA kumArI pAsenA khaMDamAM cAlyA gayA. dUte AvI namanapUrvaka jaNAvyuM ke "udyAnamAM prabhu zrI vardhamAnasvAmI samavasaryA che." A karNapriya saMdeza zravaNa karI, dUtane vadhAmaNI tarIke pAritoSika ApI vidAya karyo ane harSAtura hRdaye jyAM mahArANI che tyAM jaI A saMdeza saMbhaLA. mahAsatI-"nAtha ! ahiMsAnA phIrastAnA Akasimaka AgamanathI have te hiMsAyajJa aTakaze ne ?" rAjA-" alabatta, devanI sthiratA sudhI te kharA ja." rANI--" daramiyAna anya saMdeza maLe to e kAyamI kema na bane? " Aje vaizAlInI prajAe AMkha UghADatAM ja nirALuM dazya joyuM. keTalAye divasathI magadha para halle laI javAnI taiyArI cAlu hatI ane di'Ugye judA judA bhAgamAM vajija-mallalicchavI Adi jAtionA daLe gaNanA praNetA ceTakamahArAjanI kumake zastrasajaja thaI AvatAM hatAM e enI najara bahAra nahotuM. ekAda be divasamAM prayANanA maMgaLa sUra zravaNa karavAnI AturatA hatI tyAM ekAeka judI ja uSaNA saMbhaLANuM. paramAtmA mahAvIra devanA vaMdana arthe mahArAjA taraphathI nIkaLanAra savAramAM janatAne bhAga levAnI hAkala hatI. satvara prAta:kRtyathI parivArI taiyAra thaI javAnI sUcanA hatI. AkhI dizA ja pharI gaI hatI. ahiMsAnA pharistAnA padhAravAthI saMgrAma(yuddhadevane je Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 395 ] bhISaNa ali caDhAvavAnA hatA te hAla tA aTakI gayA. ethI sakhyAma dha . ghAmAM-sainikeAnI patnIenA aMtarAmAM-vyavasAya ja jenuM jIvana che evA vyApArI vargamAM amApa zAMtinA vAyu vAyeA. cAtarapha AnaMdanA vAyarA vAI rahyA. rAga ke rAgI dazA keAine paNa priya na ja hAya. yuddha e eka jAtanA roga ja che; ane e yuddhane lakhAvanArI dazA rAgIjIvana jevI che eTale e kANu pasaMda kare ? chatAM rAga jema Ave che tema yuddha paNa Ave che ja. ethI gabharAvApaNuM e teA kAyaratAnuM lakSaNa. enA sAme te ceAgya upacAra ja sabhave, chatAM vaizAlInI prA Aje teA e :upacAra vidhimAMthI paNa mukta manI. nagarInI bahAra Avela . paramAtmA zrI vardhamAnasvAmInA samavasaraNa prati enA kadama bharavA zarU thayA. vaMdanA mahAtsavamAM Avela tema ja pUrve chUTAchavAyA yA teA nAnAmeTA samUhamAM ekatra thayela mAnavavR thI e jaDa gaNAtI bhUmie cetanavaMtI mahAmAyAnA avatAra dhAraNa karyo. * tihAM cAsA surapati AvIne trigaDu racAve re, temAM besIne upadeza prabhujI suNAve re mura nara ne ti`ca nija nija bhASA re, kaMi samajIne bhavatIra pAme sukha khAsA re. * aSTamI 'nA stavananI e lIMTIe prabhu zrI mahAvIradevanA samavasaraNu temaja upadeza paddhatinA TUkamAM khyAla Ape che. mAlavakeAzanA madhurA AlApamAM--jemaNe cauda rAjaleAkanuM jJAna hastAmalakavat che evA saMjJanI vAdhArA vahetI najare joI nathI, e enA varNana kai kalame karI zake ? enA manArama Alekhana karavAnA sthAne hRdaya eka ja prArthanA kare che ke evA zubha yAga peAtAne prApta thAya teA kevuM sAruM ? Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 396 ] prabhAvika puruSo : devA daivIm narA nArIm , zabarAzcApi zAvarIm / tiryaMco'pi hi tairazcIm , menire bhagavadgIram / / e vANune atizaya paNa kevo ! devatAo jANe ke prabhu amArI devI vANImAM badha Ape che. tevI ja rIte manuSyone mAnavI, bhIlone potAnI bhalI vANIne anubhava thAya; ane tiryaMce potAnI pazunI bhASA samaje. enuM tAtparya eTaluM ja ke e gIrAmAM agAMbhIryanI AzcaryakArI jamAvaTa hoya. zabdagUMthaNI paNa alaukika hoya ke jethI enA artha judA judA prakAre thaI zake. dAkhalA tarIke "je nathi' eTalA uccAra parathI eka bhIle potAnI traNa bhAryAonA savAlane uttara Apyo hato. dareke potAnI mAgaNIne anurUpa artha kevala "zara" zabdamAMthI upajAvI lIdho hato. tIrthaMkara paramAtmAnI vANIne mahimA avarNanIya che. enA pratyeka varNamAM gADhA karmapujane bhedI nAMkhI viziSTa jJAnakiraNane praveza karAvavAnI amApa tAkAta bharI che, tethI to zravaNa karatAM hajAro AtmAne kalyANapaMtha UghaDe che. bhalabhalA dAruNa kArya karanArA, tIvratama pApa AcaranArA, are ! moTI evI cAra hatyAnA karanArA paNa e upadezarUpI salilamAM pUrNapaNe snAna karI zuddha thaI gayA che. gRhaM suhRt putrakalatravargo, dhAnyaM dhanaM me vyavasAyalAbho / kurvANa itthaM nahi vetti mUDho, vimucya sarvam vrajatIha jntuH|| A nAnakaDA lekano bhAva samajavo muzkela nathI. ghara, mitra, putra, dArA Adi svajanene, dhAnya, dhana ane vyApAranA lAbhane tyajI daIne avazya eka vAra javAnuM che, evuM e sarvanI ALapaMpALamAM paDelo AtmA nathI jANato ! e AtmAne keNa samajAve ke mIsTane racanayo: nadi liristi !" arthAt "AMkho mIMcAI gaI ke tAruM kaMI ja nathI." athavA te A saMsAra e to musApharakhAnuM che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 397 ] paNa A rojanA anubhavanI vAta tIrthaMkara prabhunA mukhathI jyAre pragaTa thAya che tyAre evA guDha hRdaye paNa bhedAya che ke ghaDIbhara nAma sAMbhaLatAM ajAyabI upaje. daDhaprahArI ke ajunamALInA daSTAnto jagajAhera che, paNa dUra zA sAru javuM ? paramAtmAnI vANInI pUrNAhUti thatAM ja je saMkhyAbaMdha AtmAoe saMyamane rAha levA nizcaya jAhera karyo emAM kathAnAyikA suceSTA agrasthAne hatI. vAcakane ghaDIbhara vismaya thaze ke haju ene premarasa to sukAyo nathI, emAM nirAzA prApta thatAM e pAvakarUpe bhabhUkI UDyo ane zreNika sAthe saMgrAma tha ja joIe evI, joradAra dalIla paNa teNIe ja karI hatI, e pAchaLa vairavRttinuM zamana chupAyuM hatuM paNa sarvajJanI amRta dezanAe e badhA para ThaMDuM pANI DhanyuM. jema prabhu zrI rIkhavadeve bharatacakranA svAmItva sAme mAthuM upADavuM ke zuM karavuM evI salAha levA Avela aThThANu putrone e rAjya ane e saMsAranA sukhonI asthiratA-kSaNabhaMguratA samajAvI sAcI zAnti-kharuM sukha zamaNujIvanamAM batAvyuM hatuM tema paramAtmA zrI vIre potAnI dezanAmAM sAMsArika sneha kivA pati-patnInA premanI ApAtaramaNIyatA pAchaLa kevI du:khadAyaka dazA DokiyA karI rahelI che ene hRdayaMgama citAra ApI zAzvata neha dharavAnuM ekamAtra sthAna zivasundarInuM gRha che e vAta para bhAra mUkyo hato. pratyeka AtmAne enI sobata karavAmAM lezamAtra gumAvavAnuM nathI paNa ethI kAyamane mATe bhavabhramaNa TaLI javAnuM hovAthI ekAMta naphe ja che. enI sAthenI prIti sAdi anaMta bhAge thatI hovAthI dhruva sama nizcaLa ne aphara che. AvA apratima premanI sAthe mAnavapremanI sarakhAmaNu kevI? A yuktipurassarane bedha sujyeSThAnA aMtaramAM sthAna kare Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 398 ] prabhAvika puruSo : emAM navAI jevuM kaMI ja nathI. manathI jene svAmI tarike kapela tenA saMbaMdhamAM nirAzA prApta thatAM AjIvana kamAya dharavAnuM tenuM "paNa" hatuM ja emAM prabhunI vANIe pretsAhana ApI pavitra rAha batAvyo eTale aMtaradvAra ApeApa khulI gayuM. ' ekAMta joI ceTakarAje zrI vardhamAnasvAmIne prazna karyo ke-"trilekanA nAtha ! mArI saMgrAmarInA aMgabhUta putrI cAritrane Azraya le che. enI mAtA laDAI karavAmAM prathamathI ja viruddha che chatAM sAcA kSatriyavaTane zobhe tevo mArga saMgrAma sivAya mane bIje jaDato nathI. jo ke aMtaramAM UMDe UMDe e nAda UThe che te khare ke "ahaMta dharmamAM svamInA sagapaNa jevuM bIjuM koI sagapaNa nathI" tyAre huM e ja dharmanA custa upAsaka tarike anya saMbaMdhane bAju para mUkI kevala e svadharmI baMdhutvanA nAtAthI vicAra karuM chuM to mane lAge che ke magadharAja sAthe mAre yuddha karavuM yukta nathI, kemake te svAmIbhAInI koTimAM Ave che. to pachI kSAtravRtti saMrakSavAno anya kaMI mArga che khare? " rAjana ! purAtanakALathI be mArge cAlyA Ave che. eka premane ane bIjo baLajabarIno. jema saMsAranI Adi nathI tema A mArgonI paNa Adi nathI. sAmAne premanA mArge jItavo hoya che te enA sAdhanAmAM kaI bAhya zastronI jarUra nathI paDatI. ahiMsA, satya, prAmANikatA jevA viziSTa guNAnI khIlavaNInI agatya rahe che ane enuM potAnA jIvanamAM yathArtha pAlana karavAmAM Ave tyAre ja, AmAmAM koI evI apUrva zakti Ave che ke jenI asara samAgamamAM AvanAra pratyeka vyakti para thAya che. pachI cAhe to te mitra hAya yA zatru hoya. e guNAthI otaprota thanAra vibhUtine kaI vairI hote ja nathI eTale e pratye zatrutA dharanAranA hRdaya ApoApa bhedAya che Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [39] ane AkharI aMjAma zatrutAnA sarvanAzamAM ja Ave che. amAre dhorI mArga A ja che. enA pariNAma cakSu sAme che. astra-zastro ke saMhArane jaldI notare evA saraMjAmethI anya para svavarcasva sthApavuM e bIjo mArga. alabatta, e mATenA kAraNomAM nyAya-anyAyanI taratamatA rahelI hoya che. e parathI ja prathama kasura konI che enA mUlya aMkAya che. emAM baLIyAnA be bhAga" nI nIti kAragata nivaDe che. eka vAra sAmAne zatru mAnya ke pachI enI sAme vairavRtti jorazorathI bhabhUkI UThe che ane game te rIte ene badalo levAnI lAlasA vadhu ne vadhu tIvra bane che. e veLA pigalika lAbha ane bAhya sAdhana para najara vizeSa pramANamAM rahetI hovAthI AtmAnA svAbhAvika guNe prati ke Atmika kalyANa prati najara jatI ja nathI. "janatAno moTo bhAga vairane pratizodha karavAmAM pAchalA mArganuM ja avalaMbana grahe che. eTale ApaNI sAme judA judA rAjyone raNasaMgrAmanA nAdamAM mazagUla banelA joIe chIe, e pAchaLa hiMsA rAkSasIne bhega kevo vizALa che e jovAnI bhAgye ja koI tasdI le che ! santodvArA prApta thayela upadeza paNa abharAI para caDhAvAya che ane kayAM te potAne Teka kivA potAnA kArya pAchaLa kalpI lIdhela nyAya AgaLa dharAya che. e veLA satya ane ahiMsAthI kAma levAnuM saMsAranA moTA bhAgane sUjhatuM ja nathI. bIjI bAju je santoe potAnA jIvanamAM e amUlya guNa keLavyA hoya che e dunyavI lAle ke saMsArI jaMjALothI alipta hAI, pAralaukika kalyANamAM lIna banelA hovAthI, ghaDIe ghaDIe UbhA thatA A jAtanA bakheDA prati mIMTa sarakhI mAMDatA nathI. chatAM hisAyajJane svaupadeza-vArithI bujhAvI dIdhAnA dAkhalAo paNa noMdhAyA to che ja." Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 400 ] 66 prabhAvika puruSA : bhagavan ! ApanA lAMbA upadezathI huM... eTaluM teA samajye vahevaDAvyA sivAya paraene mATe eNe peAtAnA joie. " chuM ke mAnava dhAre teA leAhInI nadIo sparanA aNumanAva nivArI zake che, paNa jIvanamAM satya ane ahiMsA utAravA " vizAlApati ! hA, tamAre artha kharAkhara che. mAtra rAjA ke adhikArIe ja nahiM paNa jo sArI prajA A siddhAMtanA amala kare te A jIvaleNu yuddho nAbUda thai jAya; ane prajAnuM jIvana Atmika dRSTie UMcI kakSAe pahoMce. e sAru jema tAlImanI AvazyakatA che tema dezakALanI paristhiti nihALavAnI jarUra che. jyAM prajAne tevu TakA bhAga zastra vAparI zakatA hAya ane jyAM kSAtravRttinA rakSaNu hathiyAra khakhaDAvIne karavAmAM AvatAM haiAya tyAM satyAgrahanI bhUmikA taiyAra karavA sAruM pUratA samaya joie. evA samayamAM gaNIgAMThI vyaktionA ahiMsaka sa MgrAmanA akhatarA prathama najare hAsyAspada lAge. janatA AMkI zake evuM pariNAma taratamAM na paNa Ave chatAM e pAchaLa bhekha lIdhelA AtmAe tA zraddhA ane khata keLavavAM ja joie.' 66 pUjya svAmin ! ApazrInI nirmaLa vANIthI mane Aje ghaNuM navuM jANavAnuM maLyuM. paranI ke jagatanI vAta dUra raheA, paNa huM mArA jIvanamAM ane akhatarA karavAnA jarUra yatna sevIza. ariha tadevanA upAsaka kevaLa sagrAmalepa hatA ema nahIM kahevaDAvavuM, " 6" bhUpa ! tArI maneAkAmanA jarUra phLA. gherAyelA vAdaLa evI udAra bhAvanAnA jore jarUra vIkharAze. hi MsA karatA ahi~ sAmAM akhUTa zakti che enuM jagatane mADu vaheluM bhAna thaze. emAM tamArA sarakhA sAdhake| mAilasTAnanI garaja sAraze. ' X X X Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 401 ] ceTaka mahArAjAne mArgamAM prabhuzrI mahAvIradevanAM vacanA vAraMvAra yAda AvavA mAMDyAM ane e upara temaNe puSkaLa vicAraNA karI. zarU karavA dhArelA magadharAja sAthene saMgrAma emAM agrabhAga bhajavI rahyo. enA nimitta kAraNa samI sujyeSThA saMsAra tyajI cUkI che ane putrI celaNA taraphathI paNa kaMi samAcAra nathI. teNIe magadhezane rAjIkhuzIthI svAmI tarIke svIkArela che ke teNInA para svAmItvapaNuM baLajakharIthI lAdavAmAM AvyuM che e sabaMdhI paNa kaMi hevAlanI prApti thai nathI. evA saMdigdhakALamAM samAnadhInA jenI sAthe nAtA che evA eka AgevAna rAjavI para hallA lai javA e kyAM sudhI ucita che e paNa khAsa vicAravAnu che. Ama vicAramagnadazAmAM jenuM mana pUrNa paNe lIna thayela che evA mahArAjA ceTake mahAlayanA AMgaNAmAM paga mUkayA tyAM eka pratihArIe AvI khabara ApyA ke--" magadhadezamAMthI eka saMdezavAhaka AvI Apa sAhebane maLavAnI mAga pratIkSA karI rahela che. Apa sAheba udyAnamAM devavaMdyanAthe sidhAvyA haiAvAthI ane pAchA AvatAM ApazrIne vilakha thaze ema dhArI me tene atithigRhamAM utArA ApI Avazyaka kAryothI paravArI levAnI sa` sagavaDa karAvI dIdhI che. enI sAthenI vAta parathI samajAya che ke te rAjagRhIthI tvarita gatie kUca karI Avela che ane mahAmaMtrI abhayakumAranA patra uparAMta rAjakumArI celaNA bahenanA patra paNa lAvela che. " " ahA ! puNyaaAka paramAtmAnI AhalAdakArI vANInA zravaNa pachI mArA aMtaramAM kAI aneAkhA prakAza patharAi rahyo che. eka pachI eka samAcAra paNa e prakAzane vadhu sateja kare tevA manye jAya che. mAre! punyapuMja hajI tadna khalAsa nathI 26 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 402] prabhAvika pu : thaI gayo. mAre emAM sukRtasaMkhyA vadhArI umere karavo jarUrI che. prabhudezanAne paNa e ja vani che. Ama AMtarika vicAraNAmAMthI jAgRta thaI anucarane AjJA ApI ke-"madhyAhna pachI, bhajanakAryathI paravAryA bAda Deka ArAma laIne, temane aMtaHpuranA masalatagRhamAM teDI lAvaje." - jyAM bhANA para besI A samAcAra ceTaka bhUpa, satI devIne jaNAve che tyAM saMgrAmano bhaya naSTa thavAnI jANe pUrvathI ja AgAhI na thaI hoya tema emaNe kahyuM ke-"mahArAja ! huM te zarUAtathI kahetI AvI chuM ke A banAva pAchaLa rakta saritA vahevaDAvavAnuM kaMI ja prayojana nathI." bhejanakAryathI paravArI, jarUrI ArAma laI, jyAM mahArAjA mahArASTra sahita masalatagRhamAM padhAre che tyAM cepadAra magadhathI Avela atithine mAnapUrvaka hAjara kare che. e daMDavat praNAma karI, hasta jeDI pote ANela saMdeza-patra mahArAjA ceTaka samakSa rajU kare che. ( patra 1. "jJAtaputra zrI mahAvIra devanA parama upAsaka, gaNarAjyanabhemaNi vizAlApati mahArAjA ceTakarAjanI sevAmAM. magadha dezanA pATanagara rAjagRhInA svAmI bhaMbhAsAranA putra abhayanA hArdika namaskAra. ApazrI sAthe pratyakSa paricaya nathI. patrathI maLavAno paNa A prathama prayAsa che ane te sakAraNa che. jene Apa sahita janatAne moTe bhAge eka apaharaNa mAne che e kharI rIte apaharaNa nathI, paNa eka praNaya-kisso che ane dharma--nItinA kAMTe taLavAmAM Ave ke kSAtradharmanA niyama pramANe cakAsI jevAmAM Ave to emAM ajugatuM kaMI ja nathI. ene savistara Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [43] hevAla mAtuzrI celaNAnA patramAMthI maLaze. mAre ApazrIne eka ja vAta vidita karavAnI che ke A sArA ya banAvamAM meM je ke pratyakSapaNe bhAga lIdho nathI, chatAM sAcI rIte ene kare huM ja chuM, eTale emAM je kaMI doSayukta jaNAya tenI javAbadArI mAre zira Ave che; paNa mArI daSTie mAruM kArya mane to nirdoSa jaNAya che. eka tarapha paramAtmA zrIvardhamAnanA Apa jevA ananya upAsakane kulInatAnA AMkaDA mUkatA joyA, bIjI tarapha kumArI suNAnA kalAmaya citradvArA pitAzrIne vihaLa banelA nirakhyA. vItarAganA adanA sevaka tarike A viruddha dizAmAM gativaMta thayelo pravAha sAMdhavAmAM mane yuddha ane enI pAchaLa hajArano raktapAta vAstavika na lAge. vaLI pitAzrIno prema baLavattara hoya, chatAM je suyeSThA pote pasaMda na karatI hoya to pitAzrInI laganI ekapakSI lekhAya ane naitika dhoraNe paNa nakAmI gaNAya. e sarvano ukela ANavA ApanA pATanagaramAM-ApanA ja mahelanI samIpamAM-sagaMdhikanA svAMgamAM huM eka jANItA vepArI tarIke vasyA. ApanI putrI suSThAkumArInuM dAsI mAraphate mana pArakhyuM ane tenI saMmatipUrvaka ubhaya premIono meLApa thAya, raktanuM TIpuM paDe nahIM, vaira uddabhave nahIM-evA umadA daSTibinduthI kaLathI kAma lIdhuM. suraMganI cIjanA nirmAtA huM ja chuM. pracchannapaNe kAma karavAnA gunhA badala nasiyata mane ja thavI ghaTe. sujyeSTAkumArIne meM najare joyAM nathI, chatAM temanuM citra to huM pitAzrI pAsethI lAvyo hato; paNa celaNAkumArIne to meM najare joyAM, eTale ubhayanA caherAmAM eTaluM badhuM maLatApaNuM che ke bhalabhalo catura paNa bhUlAmaNImAM paDI jAya. A kissAmAM paNa tevuM ja banavA pAmyuM che. goThavaNa pramANe kArya jaladI ane vakhatasara ukelavAnuM hatuM. jo ke e mujaba ubhaya pakSee kAma karyuM, paNa sujhAkumArInuM alaMkAra levAnA Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 404 ] prabhAvika puruSo : miSe pAchA pharavuM ane mArA pitAzrInu celaNAkumArIne sujyeSThA kalpI ratha upADavA-A banAva evI rIte banI gayA che ke emAM kAinI bhUla zeAdhavA karatAM kudaratanI karAmata tarIke enI noMdha levI vAstavika che. acAnaka rIte celaNAkumArIne upADI lAvyA, aMgarakSakAnI Ahuti apAi, mATe lagna karI levA evuM pitAzrInu ke mAruM maMtavya naheAtu ja. ApanI mAphaka amArAM hRdayamAM paNa zrI jJAtaputranAM kiMmatI vacane sthAna pAmyA che. dharma-adha nA viveka amane paNa che. celaNAkumArIe sarva vRttAnta jANI jyAre pAtAnI khAsa icchA dekhADI tyAre ja premasUtranI gAMTha aMdhAi che. temane A sAthenA patra e vAta jaNAvaze. Aje mArA aMtaramAM mArI janetA karatAM paNa temanu sthAna anekhu ane advitIya che. tee sAvakI mA heAvA chatAM huM mArA mAtuzrI jeTaluM ja bahumAna temanA prati dharAvuM chuM, ane e bhAvanA mane teonI vicakSaNatA ane snehavRttimAMthI sahaja uddabhavI che. A patra kevaLa vastusthitinuM sAcu khyAna rajU karavA pUratA lakhyA che. e ApazrIne keAi rIte dhanakartA nathI. sevaka abhayanA daMDavat praNAma. patra 2. pUjya pitAzrI, vahAlI mAtuzrI, bhaginI sujyeSThA Adi svajana varganI sevAmAM. 66 rAjagRhInagarIthI li. ApanI nAnI putrI celaNAnA ahumAnapUrvaka namaskAra avadhAraze. Apa vaDIlanI AjJA sivAya meM je pagalu bharyuM che te mArI dRSTie bhUlabharyu nathI, chatAM ApanI najare doSayukta jaNAya te te mATe Apa sarvanI--khAsa karI meATI bahena sujyeSThAnI kSamA cAhI A banAva pAchaLa je satya chupAyuM che te nimna zabdomAM rajU karuM chu Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 405] magadheza ane vaizAlIpati dharmanA kAMTe taLatAM eka ja pitAnA putra sadRza paramAtmA zrI vardhamAna svAmInA custa upAsake che. ApaNuM aMta:puramAM bhaginI suSThAe pelI tApasIne vAdamAM parAjaya pamADyo hato tyArapachI teNuM (tApasI) bahena suyeSThAne saMkaTamAM nAMkhI vera vALavA IcchatI hatI. ene kAne magadhanA dUtane pitAzrIe nA pADI vidAya ApI evI vAta AvatAM ja teNe sIdhI rAjagRha AvelI ane sujyeSThAbahenanuM suMdara citra jenA para dereluM che e paTTa mahArAjA zreNikane batAvela. e jotAM ja rAjavInuM citta vadhu vimUhavaLa banyuM. lokavAyakA karatAM citrita sujayeSThA temane ati saundarya pUrNa bhAsI. enA samAgama vinA jIvana nirasa bhAsyuM. snehamAM ke dveSamAM pUrva saMcita karmo ThIka bhAga bhajave che-e Apa sarakhA dharmanA abhyAsIothI ajANyuM nathI ja. pitAzrInA manorathanI pUrti thAya, moTAM rAjyo vacce vinA kAraNa raktapAta na thAya-e bhAvanAthI vItarAga dharmanA ananya bhakta, maMtrIzvaramAM jenuM sthAna mukhya che evA abhaye je pejanA jI hatI te have jagajAhera thaI cUkI che. temanA patrathI paNa enuM pUrNa svarUpa Apa jANuM cUkayA haze, eTale e vAta laMbAvatI nathI. mahArAjA zreNikane prema bahena sujayeSThA para saMpUrNa hato eTaluM ja nahi paNa sAco hato. tApasIe vAta vera vALavAnI daSTie mUkelI, paNa cUsta jainadhamI rAjavIne mana vAdamAM parAjaya pamADanAra kumArikAne mAtra nayaNe nirakhavAnA ja nahi, paNa je zakya hoya to potAnI sahacarI banAvavAnA bIjA paNa tyArathI ja thayelAM. vaLI e paNa eTaluM ja sAcuM che ke jyAM sudhI meM svamukhe mAruM nAma celaNuM na jaNAvyuM tyAM sudhI te to mane suyeSThA ja samajatA hatA. caherAnI sAdRzyatAthI A bhUlabharela banAva banI gaye. yAjakanI khAsa sUcanA hatI ke Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 406 ] prabhAvika puruSa : eka kSaNane paNa nirarthaka vilaMba na karavA, eTale sujyeSThA bahenanA pAchA pharavA agAu ratha upADyo. huM theAbhAvavA prayAsa karuM te pUrve te aveAnI gati vadhI paDelI. mAre| avAja araNyarudana sama nivaDyo. sujyeSThA bahenane cheADI mArA ekalA javAnA irAdA nahAtA. hu tA A geAThavaNuthI taddana ajANu hatI. kevaLa kutUhaLavRttithI acAnaka te divase ja temanI sAthe joDAi hatI. magadhanI hadanA eka sthAne visAme levA pitAputra maLyA ane A vAta ukelAi tyAre sAcI sthitinA ghaTasphoTa thayeA. mane kahevAmAM AvyuM ke mArI icchA jo vizAlAmAM pAchA pharavAnI hAya teA mAnapuraskara pahAMcADavAmAM Avaze ' paNa sujyeSThA bahene A yAjanAmAM bhajavelA bhAga pUrNa paNe jANyA pachI mane pAchA pharavuM ceAgya na lAgyuM. ubhaya rAjayA vaccenA matapherathI jo huM pAchI pharIza teA magadhezane kevaLa nirAzA ja prApta thaze ema cAkhkhuM dekhAyuM. AvA premI sAthIdAra gumAvavAnuM paNa mane gamyuM ja nahIM. sAhasika ne samAnadhamI bharrAra sA keAi yuvatIne game. meM mArI AMtarika icchAthI temane pati tarIke svIkAryA che. sujyeSThA bahenanI jagyA Aje paNa khAlI che. temanI icchA haiAya teA sanmAna sAthe teDAvavAnA prama dha karavA huM taiyAra chuM. temanI avejImAM meM A sthAna kAyama mATe svIkAryu che. A jIvanabharamAM emAM pheraphAra thai zake tema nathI. rAjIkhuzIthI sadhAyela sabaMdhamAM vaDIlavarga kaMi ayukta nahIM lekhe ane A putrI para pUrvavat snehanI mIThI chAyA cAlu rAkhaze e ja abhyarthana nA. x "" alpavayaskA cekSaNAnA Apa sarvanA pAdAraviMdamAM punaH praNAma X x Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [47] [ celaNAnA apaharaNane aMge saMgrAmanA gherAtA vAdaLa kevI rIte vIkharAI gayA te ApaNe joI gayA, paraMtu te ja ceTakorezane magadhanA rAjavI kaNikanI sAthe yuddhamAM utaravuM paDyuM ane tene aMge ceTaka rAjavI ane temanA putrane vArtAlApa nIce pramANe che] pitAzrI ! avinaya thato hoya te kSamA mAguM chuM; paNa Aje Apa je AjJA pharamAva cho te mane jarA paNa gamatI nathI. mane Azcarya e thAya che ke Apa sarakhA kSatriyakulAvartAsanA mukhamAMthI e AjJA nIkaLI ja kevI rIte ? gaNataMtranA praNetA ane prakhara bANAvaLI jevA Apa mane samarabhUmino tyAga karI mAtRbhUmine chellA namaskAra karavAnI salAha Apo cho tyAre to mane ema lAge che ke "navanAM pANI mele jaI rahyAM che!" arthAt dunyavI cakra paNa UlaTuM cAlI rahyuM che !" ceTaka tanaya che. putra ! dhIre thA, jenA jIvanamAM kSatriyavaTanA pAlana sivAya bIjI kaMI tamannA nathI ane jeNe samarAMgaNa kheDavAmAM kaI divasa kSebha dAkhavyo nathI e jyAre jAte UThI amuka vacana kADhe che tyAre enI pAchaLa kaMI tathya haze ja ne ?" tathyanI nA keNa pADe che? saMtAna pratye pitAnuM vAtsatya hAya ja. e prema ja aNInI ghaDIe A jAtanI salAha ApavAmAM nimittarUpa che. te vinA jyAre vahAlI nagarI vizALA para zatrunuM kaTaka caDhI AvyuM che eTaluM ja nahi, paNa eNe ghere paNa e sakhata ghAlyA che ke bahArathI madada paNa na maLI zake tevI kaparI sthitimAM mArA jevA kSatriyasaMtAne mAtRbhUminA saMrakSaNamAM Atma-samarpaNa karavA jevA mahAmUlA prasaMgane tyajI, pitAe putra pratye sahaja vAtsalyabhAvathI karAyela pharamAnane tAbe thavuM e bAhya najare bhale AjJApAlanarUpe dekhAya paNa AMtarika daSTie emAM bhIrutAne spaSTa ekarAra hoI kevaLa Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 408] prabhAvika puruSo : kSAtravRttinuM dIvALuM kADhavA tulya zaramAvanAruM kAma che. ethI vizAlApatinI kIrti sadAne sAru kalaMkita banaze. ceTaka mahArAjAnA putre mAtra potIkA jIvanA bacAva athe palAyana karI, kSAtravaTa ane prajAdharmane cheha dIdho ema UghADe choge kahevAze. ghaDIbhara apatya prema bhUlI jAo. thoDI kSaNa mATe vaMzavArasanI mahinI bAju para haDasela ane zAMta hadaye vicAra karo to spaSTa jaNAze ke Apa je AjJA kare che ane enA pAlana mATe ATalA Atura thayA che emAM raMca mAtra tathya nathI. kevala pastA ane vimAsaNa ja emAM AkaMTha bharelAM che. "ceDAmahArAjanI sAte satI" jevI TaMkazALI chApa sarvajJanA mukhethI jemane prApta thaI che evI pratibhAsaMpanna putrIonA pitA Aje AvI AjJA ApavA kema lalacAya che? zuM teo putrIoe ropela kIrtivRkSane e ja bahenonA laghu baMdhava pAse ucacheda karAvavA Icche che ke enI pAchaLa kaI lAlasAno vaLagADa che te UghADe pADavA mArI vinamrabhAve Apane vinaMti che." ciraMjIvI ! sAcA kSatriyasaMtAnane chAje evA zabdo dvArA mukhathI sAMbhaLI mane ghaNe ja AnaMda thAya che. varSo pUrve uccarAyelA tArI premALa mAtuzrInA kiMmatI zabdo, je ke e vadanAra Aje haiyAta nathI chatAM, smRtipaTamAM tAjAM thAya che. mArI kUkhe pAkanAra saMtAna potAne dhama cUkaze ke kulInatArUpI zebhAyamAna bhAlapradeza para mazIno kUcaDe pheravI kAlimAM prasarAvaze e mAnavAnI huM spaSTa nA pADuM chuM. svavarakSaNa jeTaluM satva meM gaLathuthImAM ja pAyuM che. e zabdane sAce sAkSAtkAra eka karatAM vadhu prasaMgamAM devInI putrIoe karAvyuM che. Aje yuvAvasthAnA AMgaNAmAM saMcaratA tArA sarakhA putre e vAta puna: eka vAra tAjI karAvI che. A badhI bAbate varSonA vahANA vAyA chatAM mArI cakSu sAme taravaratI khaDI che ane enA Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 409 ] anusaMdhAnamAM ja mArI AjJAnA sUra nIkaLyA che. rakhe mAnatA ke enI pAchaLa putra pratyenA amaryAdita sneha yA mAha che. prabhuzrI vamAnanA siddhAMtAmAM acaLa zraddhA dharanAra mATe vazarakSaNanA mAha kevA ? chatAM e sarvajJa prabhunA kaviSayika ta MtramAM paNu mane teTalI ja zraddhA che. emanA AgamajJAna mATe mane bahu mAna che. e sanA samanvayarUpe ja meM tane A sthAna cheDAvavA nizcaya karyo che. tArA AgrahathI mane jaNAya che ke je vAta huM puna: ukelavA naheAtA icchatA tenA ukela eka vAra tArI samakSa karavA paDaze. te vinA paristhitinA sAceA khyAla ke kattavyanu sAcuM bhAna tane nahIM Ave. " vAcakavargane lAgaze ke hamaNAM ja mahArAjA ceTakane sahakuTuba, celaNAne patra vAMcatAM joyA che jyAre uparanA saMvAdamAM teA kei judI ja vAta dekhAya che. vArtAnA saLa Mga pravAhamAM AgaLa vadhIe te pUrve enA akADA meLavavArUpa keTalAka anAvAnuM vihaMgAvaleAkana karI laie. celaNA tathA maMtrIzvara abhayanA patrAe, vizAlAmAM je laDAinuM vAtAvaraNa prasaryu hatu tenA para paramAtmA zrI mahAvIradevanA AgamanathI paDadA paDyo hatA tyArapachI vizALA tathA magadha rAjyapraNAlInA saiddhAMtika bheda hAvA chatAM vaimanasyanuM kaMi kAraNa rahyuM nahatuM. e vAtane keTalAka varSonAM vAyarA vAyA. daramiyAna sujyeSThA saMsAranAM baMdhana tyajI dai sAdhvI banI ane karmakSaya arthe tIvra tapa tapavA mAMDI. satIdevIe sAta putrI uparAMta eka putrane janma ApyuMA. putrIoe svayaM zeAdhelA sAthIdArA sAthe jIvananA pratyeka prasaMgeAmAM AtapreAta manI saMsAra zeAbhAngeA, meATAM rAjya UbhA karavAmAM sAtha Apya ane aMtaramAM dhruvatArakasama avicaLa sthAna pAmela jaina dharmane prasaMga prApta thatAM vistAravAmAM kamInA na rAkhI e paNu Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 410 ] prabhAvika puruSA : peAtAnI AMkhAe joyu. Ama peAtAnI velaneA vistAra ane dharma-artha-kAmarUpa trivarganI sAdhanA jotAM devIe paraleAkanA paMthe prayANu akhaMDa sAbhAgyavatI tarIke karyuM.. bhAratavarSanA e samayanA meTA rAjyane ceTaka mahArAja sAthe lAhInA saMbaMdha hAvAthI jo e darekanA itihAsa jovA jaie teA vistAra vadhI jAya. vaLI dareka banAva pAchaLa aitihAsika sAMkaLAnAM eTalA jUtha jAmyAM che ke ema karavA jatAM eka daLadAra graMtha racavA paDe. eTale e tarapha vadhu pagalAM bharavAnuM meAkuph rAkhI, vizALAnA patanane je aMtima ane karuNa prasaMga che te tarapha vaLIe. bhavitavyatAnA yeAge magadheza kevI rIte ceTakarAjanA zatru tarIke sAme AvI UbhA rahe che te tarapha mITa mAMDIe e sAru thADA samaya vizAlAne vegaLI rAkhI, mathALe ALekhela pitA-putranA rImAMca khaDA kare tevA vArtAlApa visarI jai, magadhanA itihAsamAM DokiyuM karI laie. A take eTalu spaSTa karavAnI agatya che ke jainasAhityamAM, khAsa karI kathAnaka prasa MgeAmAM ceDAmahArAjAnI sAta putrIe sabadhamAM savizeSa varNa na jANavAnuM maLe che jyAre upara je putrane ullekha karavAmAM AvyA che tene lagatI kaMi ja mAtamI upalabdha thatI nathI, teA enA meLa kevI rIte meLavavA e prazna sahaja udbhave che. e sAru rA. suzIlakRta ' kaliMganu yuddha nAmanA pustakamAM Apela nIcenI noMdha AdhAra tarIke grahaNa karI che. te A pramANe che. , * vaizAlInA prAcIna samayanA gaNataMtranA eka AgevAna kSatriya ceTaka sAthe mahArAjA khAravelanA rakta saMbaMdha heAvAnI itihAsagaveSakAe kalpanA karI che. khAravela caitravaMzanA hatA. ceTakanA e apabhraMza kema na heAya ? Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [411 ] pAchalI avasthAmAM putrane janma thayo hoya ane tyArapachI thoDA samayamAM vizAlA nagarInuM patana thayuM hoya te e vAtane jhAjhI jAherAta na maLe, tema putrIo mAphaka putrane jhaLakavAne prasaMga prApta na thayo hoya ema anumAnI zakAya." rANI celano saMsAra rAjavI zreNika saha atizaya sukhamAM ane amaryAdita nehamAM pasAra thayA che. paTarANI tarIkenuM sthAna teNe jIvananA cheDA sudhI bhagavyuM che. daramiyAna tenI kukSIe kuNika yAne azokacaMdra ane e uparAMta kAlakumAra Adi anya daza putrone janma thaye che. magadha e kALamAM prathama paMktinuM jabaruM sAmrAjya hatuM. enI kIrti-patAkA dUra dezAMtara sudhI pharakatI hatI, eTale ene ItihAsa paNa camatkArI che. emAM maMtrIzvara abhaye paNa svabuddhipragalabhatAthI ane bhAga bhajave che. e sarva varNavavAnuM A sthAna nathI. je samayanI vAta karIe chIe te kALe abhayakumAramaMtrI saMyama svIkArI saMsAramAMthI nIkaLI cUkyA hatA. zreNika mahArAja potAnA putra kuNikathI parAbhava pAmI, keTalAka samaya sudhI kASThanA pIMjarAmAM purAI, kedI tarIkenuM parAdhIna jIvana jogavI, aMgulI paranI hIrAnI vIMTI cUsI paraloka-prayANa karI gayA hatA. zreNika mahArAje, kuNikane magadhanI gAdI ApavAnI hovAthI potAnI pAsenI divya kuMDalanI jeDI, aDhAra cakra (era) hAra ane secanaka hAthI putra halla-vihallane ApyAM hatAM. upara kahyA pramANe potAnA pitA zreNikane herAna karI, kuNika gAdI para caDhI beThe. bIjI tarapha mAtA celaNAe pati tarapha thatuM niMdya vartana nirakhI, putra kuNikane mahArAja zreNikanuM enA pratinuM apratima snehanuM gya avasare smaraNa karAvyuM. ene pariNAme pitAne chUTA karavA jatAM teo maraNa pAmyA, eTale kuNikanuM mana eTalI hade khinna thayuM ke keIpaNa prakAre rAja Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] prabhAvika puruSo : gRhI nagarImAM ene jarApaNa goThayuM nahIM. cotarapha ene dayALu pitAnI sAmya mUrti jaNAvA lAgI. pote "kaputa tarIke calAveluM vartana hRdayane bALavA lAgyuM. paNa bananAra banI gayuM. ene ocho ja kaMI upAya hate ? Akhare maMtrIe samajAvI rAjadhAnI caMpAmAM pheravI e zeka bhulAvyA. daramiyAna kuNikanI paTarANI padmAvatIne pelI kuMDaLa-joDI vigere yAda AvyAM eTale koIpaNa rIte e meLavI ApavA sAru kuNika pAse eNe haTha Adaryo. baLajabarI thavAnI dhAstIthI halla-vihalla rAta laI bhAgyA ane zaktizALI mAtAmaha ceTakanA zaraNe gayA. kuNike pitAnA bhAIone pitAne kabaje levAnI ceTaka rAjA pAse mAMgaNI karI. ceDA mahArAja kSAtradharma cakI zaraNe Avela sAmAnya mAnavIne sope nahIM to A to dohitra hatA, eTale zAnA sope? magadha ane vizAlA vaccenA saMgrAmanuM A kAraNa kuNike jeDI kADhayuM. te zUrAtanamAM gAMja jAya tevo nahoto. svaparAkramanA jere eNe "ajAtazatru" nuM biruda paNa meLavyuM hatuM, chatAM svabhAve kaMika utAvaLIo hovAthI rajanuM gaja karI mUkta. mAtAmaha ceTakanA uttarathI ene krodha bhabhUkI UThyo. te meTI sene laI vizAlA para caDhyo. kSAtradharmanA rakSaNa arthe ceTaka mahArAje sAme jaI ene re, eTaluM ja nahi paNa pitAnI amegha bANazaktithI enA sainyane chinnabrinna karI nAkhyuM. e yuddhamAM kALa, mahAkALa vigere daze kumAra marAyA ane jIta ceTaka mahArAjanI thaI. A parAbhavathI kaNikanA gAtra DhIlAM thaI gayAM, chatAM te hiMmata na hAryo. teNe aThThama tapavaDe siMdharmendra tema ja camarendranuM ArAdhana karyuM. ubhaya IndronI sahAyathI "vajanuM kavaca " temaja "mahAzilAkaMTaka" ne "rathamUzaLa" nAmanI be saMgrAmavidyA meLavI. ghaDIbhara atyAranI sadInA mAnavIne A vAta gaLe UtaratAM vilaMba thaze, paNa je kALanI vAta karIe Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 413 ] chIe te kALe A prakAranI zakti meLUda hatI ema pUravAra thAya che. tapanA prabhAvathI evI zakti prApta karyAnA saMkhyAbaMdha dAkhalA noMdhAyA che. tapanI zakti kharekhara aciMtya che, paNa e tapa samajapUrvaka ne zraddhAthI karAvA joie. mAtra lAMghaNu karI nAkhavI enu nAma tapa nathI. A vidyA prApta thatAM ja kurNikamAM navuM joma AvyuM. enA sainikA mahAzilAka Taka vidyAnA jore kevala kAMkarA pheMkI zatrudaLamAM meTA pASANanI varSArUpe pariNamAvatA, mUzala pheravI ratha doDAvI mahAmAThI asara pedA karatA. AthI ceTakarAjanA sainyane sajjaDa kaccaraghANa vaLavA mAMDyo. A banAva temanA kaNaeN paheAMcatAM ja sIdhA te raNabhUmi para dhasI AvyA ane khUda kuNika prati nizAna tAkI khANa cheADyu. jemanuM mANu amegha hAvAthI niSphaLa jatu ja nahIM evA e pratApI zarasAdhakane nirAzA thAya tevuM kArya jIvanabharamAM pahelI vAra ja banyuM. vajrakavaca para athaDAi khANa nIce paDyu. cakeAra rAjavI vastusthiti pArakhI gayA. deva-sAnidhyane paracA joi, svasainyane pAchA vaLavAnI AjJA kramAvI. vizAlAnA killAmAM pravezI enA dvAra baMdha karAvyAM. vijayanA haSathI ghelA banelA kuNika vadhAre : vegathI kUca karI vizAlAnagarIne cAtarathI gherI vaLyeA. paNa emAM enA pAbAra na paDyA. gaDha eTalA majabUta nIkaLyA ke tyAM kuNinI vidyAe kArya sAdhaka na nIvaDI. dararAjanA humalAe aphA nivaDavA mAMDyA. AvI sthitimAM kevaLa divasA, mahinA ke ekAdu varasa nahIM paNa lagabhaga bAra varSa jeTaleA lAMbA samaya thavA AvyeA. have pitA-putra vaccenA vArtAlApamAM AgaLa vadhIe. '' putra! janmabhUmirUpa vizAlA mATenA prema mArA hRdayanA pratyeka aNumAM bhI haiAvA chatAM ane temAM vasatI prajAnA Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 414 ] prabhAvika puruSa : saMrakSaNa mATenI tIvratama bhAvanA sadA ramatI heAvA chatAM, enuM patana avazyaMbhAvI che ja ane te paNa mArA dohitranA haste ja ! yetiSanA e lekha dazakAo pUrve mArA jANavAmAM AvyA tyArathI ja ene anyathA karavA meM zakaya hatA eTalA badhA prayatnA karyo che, e mATe jaDI eTalI yuktio kAme lagADI che; paNa asAsa eTale ja che ke e sarva niSphaLa nivaDayuM che ane samayacakra askhalitapaNe enA niIta cIle gati karI rahyuM che. bhagavAna zrI mahAvIradevanA-' heANuhAra mithyA thatuM nathI ' athavA teA ' vitavyatA vaDhIyanI '-e zabdo Aje paNa mArA kamAM guMjI rahyA che." " pitAzrI ! jyAre rAjya para zatrunuM kaTaka ghere nAMkhI paDayuM hAya tyAre kSatriyavaTa nathI teA ene lagatA jyeAtiSanA ke grahacakranA AMkaDA meLavavAmAM, ke nathI te e putra, sALA ke dAhitra che evA saMbaMdha jovAmAM. eka ja dharma e veLA pAkAra pADe che ane te e ja vIratAthI jhujhavAnA. kAM tA e dvArA kAryanI siddhi thAya, kayAM te daMDane pAta thAya. e kALe eka ja kAmanA saMbhave-kayAM te vijayanI varamALa ke apsarAnI phUlamALa. bhUta ke bhaviSyanA vicAra cheADI, netra sAme mukha phADI UMbhelA-jotajotAmAM vahAlI prajAnA kALiyA karI janAra ane pyArI bhUmine khedAnamedAna karI nAkhanAra va - mAnane nirakhI enI sAthe ja mAkaDI bAMdheA. 77 " ciraMjIvI ! yuvAna leAhI te Anu N nAma. ATalA sAru ja nItikArAe yuvAnIne divAnI kahI che. prathama pacIzIne seALathI pacIza sudhIne kALa e khAtara bhAvanAvaza gaNAya che. jyAM parAjayanI pratIti thai cUkI hAya, vinAzane pracaMDa vAyu vAi rahyo hAya tyAM vIratAnA oThA heThaLa ke, rAjapUtInA Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ 415] garvathI vadhu lohI vahevaDAvavuM-emAM nathI to DahApaNa ke nathI to parAkrama. samaya joI vartanAra puruSa ja samaju lekhAya che. jyArathI nAga sArathinA patra varuNe kRNikanA senApatine haNane yuddhabhUminA bahAranA bhAge saMthAro karyo tyArathI meM sainya-doravaNane adhikAra jAte hAthamAM lIdhuM hatuM, chatAM te joyuM che tema pelI be daivI zaktinA jere zatru vadhu jora para AvyuM ane mAruM amegha gaNAtuM bANa paNa enI sAme nirarthaka nivaDayuM ! kevaLa athaDAIne pAchuM paDayuM ! A badhAM cihno jyotiSazAstranI vANIne sAcI pADe che. te divasathI meM killAno Azraya zeLe che te nahi ke mArA kAMDA-bAvaDAmAM yuddha khelI kezarIyA karavAnI tAkAtano abhAva che tethI agara to mane hajI lAMbuM jIvI rAjya karavAnI lAlasA che tethI! putra! evuM kaMI che ja nahIM. hajI eka aMkeDo maLavo agharo che ane e akaDe vilakSaNa che. vizAlAnI prajA je zrI munisuvratasvAmInA stUpanI bahumAnapUrvaka bhakti kare che ane je stUpanI sthApanA evA amRta coghaDIe thaI che ke tyArapachI vizAlAnI dareka rIte samRddhi vadhatI rahI che e ja stUpa prajAnA hAthe vilIna thaze. mArA jevAthI eno pratikAra paNa nahIM thAya ane e pAchaLa A vizALa rAjya mATImAM maLavAnI ghaTikA rUmajhuma karatI AvI lAgaze. killAmAM lagabhaga bAra varSa vyatIta karyA che-e. uparokta vastunA darzananI kevaLa abhilASAthI ja. vastuta: e darzana karuNa che, chatAM saMsArI jInA svArthamaya ne asthira bhAvonuM-caLavicaLa pariNAmenuM-pratyakSa avalokana karavAne meha hovAthI A vRddha haju paNa paristhiti jema nacAve che tema nAcI rahyo che. putra ! mAnI le ke zUrAtana dAkhavI A AvI rahela Adhine te thoDA kalAko ke ekAda divasane mATe Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 416] prabhAvika puruSa : khALI zakIza; paraMtu emAM haragIja bIje kaMI phera paDanAra nathI. jJAnabaLe jenAra vibhUtioe AMka mUkyA che e sAcA che. enI khAtarI mane Dagale ne pagale thaI rahI che. tArA vaMzajathI bhaviSyamAM jainadharma ane mAnavasamAjanI suMdara sevA thavAnI AgAhI mane thaI rahI hovAthI ja mArI tane eka ja ane chellI AjJA che ke AvatI kAlanI saMdhyA pUrve tuM tArA kuTuMba sahita ahIMthI kaliMga tarapha prayANa karI jA." vAcakagaNa uparanA saMvAda parathI sArI rIte jANI cUkyA haze ke e ceTaka mahArAja ane temanA putra vaccenuM aMtima vArtAlApa hato. bIjI tarapha vidyAe maLyA chatAM, ghero atizaya laMbAvAthI kRNika akaLAI gayo hato, trIjI tarapha rAtrinA koI chupA hallAthI enA sainyano kaccaraghANa vaLate hato, chupe hallo pakaDavA sAru eNe pitAnA daLa ane nagarInA mArga vacce ja khAI khodAvI temAM kheranA aMgArA bharAvyA ane sakhata cakI rakhAvI. e rIte halla ane vihalla kumAre taraphathI secanaka hAthInI madada vaDe thato hallo pakaDI pADyo-e vAta ukta baMdhuonA kathAnakamAM agAu AvI gayela che. halla, vihadvanA cAlyA javAthI ane secanaka hAthInA paralokaprayANathI kharI rIte laDAInuM kAraNa naSTa thatuM hatuM, chatAM kRNikanA aMtaramAM ethI vadhu raSa bharAye. A badhAnA nimittabhUta ceTaka mahArAjane lekhI TheIpaNa hisAbe vizAlAnA rAjyane hatuM na hatuM karI mUkavAne daDha nizcaya dAkhavI, pratijJA karI ke-"tIkSaNa haLavaDe vizAlA nagarIne khAdI nAMkhavI, agara tema na bane to agnipraveza kare." A dAruNa pratijJA sAMbhaLI lAMbA samayanA gherAthI nirAza thayela sinyamAM puna: jeza A ne zatrudaLane haMphAvavAnuM kArya utsAhathI zarU karyuM. bIjI tarapha kUNike keI niSNAta jyotiSIne Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 417 ] teDAvI pUchatAM mAlUma paDayuM ke " jyAMsudhI vizAlAnA cAkamAM zrI munisuvratasvAmInA stUpa meAjIda che tyAM sudhI e prAcIna nagarInA nAza thanAra nathI. tema game teTaluM karavA chatAM e nagarInA killAnI eka kAMkarI paNa kharanAra nathI. nimitta jotAM jaNAya che ke A saMgrAmamAM khaLa karatAM chaLa karavAmAM Ave tA vijaya prApta thAya, paNa emAM keAi cAritrabhraSTa sAdhune sahakAra maLavA joie. vaizAlInI prajA dharmanA AThA nIce chetarAya, te sivAya enI sAme anya praleAbhanA nakAmAM che ane dharmanA pavitra svAMgamAM rahI daMbhanu nATaka bhajavanAra cAritrasaMpanna AtmA che teA maLI zake ja nahIM. eTalA sAru meM cAritrabhraSTa AtmAnI vAta jaNAvI che. he ajAtazatru ! tamArA bhAgyamAM vijayanA yAga che, chatAM emAM khUda vizAlA nagarInA prajAjanAnu mAnasa pheravAya tA ja e sa Mbhivata ane. " ajAtazatru kurNikamAM janmathI ja aDagatA ne Dha nizcaya jaDAyelAM hatAM. game tevA kaparA saMcAgeAnA sAmanA karavAmAM te pAchI pAnI kare tevA nahAtA. magadhanA mAlikane ekAda patita sAdhune zeAdhavAmAM zI muzkelI naDavAnI hatI ? are! patita na hAya teA ene patita anAvavAnA dAva kaMi A sa taMtra-svataMtra rAjavIne zIkhavA javA paDe tema hatuM ja nahI. paramAtmA zrI mahAvIradevanA ananya upAsaka tarIkenI sukIrti zreNika mahArAjanA nAme caDhI che; paNa e rAjavInA A gAdIdhara vArasane khUda mahAvIradevanA vacanamAM paNa pUrNa zraddhA nahAtI. alabatta te prabhunA bhakta hatA, chatAM enAmAM rahela maLanA garva ane rAjyalakSmInA leAbha, ghaNI vAra enA hAthe utAvaLA ne na bharavA yeAgya pagalAM bharAvatA. vizALa mahArAjya maLavA chatAM enI tRSNA tRpta thai naheAtI. pATanagara 27 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 418] prabhAvika puruSo : badalyA chatAM zAMti enAthI dUra ne dUra ja doDI jatI. AvA jIvanamAM e kayuM pagaluM na bhare, agara kayuM kAma na kare e vicAra ja asthAne che. tapAsa karatAM ene jaNAyuM ke gurunA zikSAvacanathI kodha pAmI, khUda guru para paththaranI nAnI zilA gabaDAvanAra eka sAdhu ekAMtavAsa karI dhyAnastha rahela che. pattharane be paga vaccethI javA daI guru jIvathI bacyA, paNa tarata ja e avinIta ziSyane dUra karatAM emaNe kahyuM ke-"je strI jAtinA caherA jevAne tane A pavitra veza heThaLa rega lAgu paDyo che e jAtivaDe ja tAro sarvanAza sarjAye che. tArA kalyANa khAtara Apela Thapake sApane jema dUdha jevo piSTika padArtha jherarUpe pariName che tema tane verarUpe pariNamyo joI mane duHkha thAya che. tArA jIvananI e adhama dazA sUcave che." e avinIta sAdhu nArIjAtinA parAbhavathI bacavA sAru eka evA nirjana pradezamAM pahoMcI gayo ke jyAM vastInuM nAmanizAna paNa na maLe ane jyAM pahoMcavA sAru saritA oLaMgavI paDe. A uparAMta eNe tIvra tapa paNa zarU karI dIdho hato ane enA prabhAvathI, zAstramAM saMbhaLAya che tema, nadIno pravAha je dizAmAM prathama vaheto hato tenAthI UlaTI dizAmAM vaheto thayo hato. e kAraNe A sAdhune mahimA vRddhi pAmyo hato eTaluM ja nahiM paNa " kulavAlaka sAdhu " tarIke e AsapAsanA pradezamAM vikhyAta paNe thaI cUkyA hatA. emanA nAmanI AsapAsa janatAe jAtajAtanA camatkAronI kathA-gUMthaNI paNa karI dIdhI hatI, kulavAlaka sAdhue ekAMta pradezano vAsa ane tIvra tapa khuzIthI svIkAryA hatAM ane e rIte viyAjAtithI parAbhava pAmavAnA egane sarvathA TALI dIdho hato. e pAchaLa eka ja tamannA vartatI hatI ke koI paNa prakAre guruvacanane mithyA karavuM. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA: [ 419 ] kuNikane upara joi gayA tema AvA ja keAi cAritrabhraSTa muninu kAma hatuM ane je hetunI siddhi sAruM e Atura banyA hatA emAM A peAtAnA nAmarAzi sAdhu kulavAlaka sArA bhAga bhajavaze ema lAgavAthI tarata ja peAtAnI catura gaNikA mAgadhikAne elAvI ane kAipaNa yukti-prayuktipUrvaka e phulavAlakane phasAvI A yuddhabhUmi para teDI lAvavAnI AjJA karI. e sAru seAnAmaheArAnI thelI ApI ane sAthamAM joitA anucarA paNa ApyA. gaNikA ke vArAMganAnI kaLA-dakSatA mATe e samayanA sAhitye ghaNI ghaNI vAta karI che. e'jAti kevaLa dehavikraya karatI evuM ekAMte na kahI zakAya. e vargamAM paNa nArItine zeAbhAve tevI strIe pAkI che. caturAi-nRtya-sa'gIta-kapaTanIti Adi temanI keTalIka vArasAmAM utaratI kaLAone lai, temanu sthAna, kaLAnuM zikSaNa ApanAra dhAma samAna thaI paDatuM hatuM. keTalAka gRhasthA peAtAnA saMtAneAne saMsAramAM nAMkhatA pUrve evI kaLAonA zikSaNa arthe emanA vAsamAM cAhIne mAkalatAM. TUMkamAM kahevAnu eTalu ja ke mAgadhikAmAM bhalabhalA majabUta manavALAne pIgaLAvavAnI zita hatI. kulavAlaka munine patita karavAmAM kevI yuktio kAme lagADI ane strInuM mukha paNa na jovu` ke jethI gurunAM vacane sAcA paDe evA eka samayanA dRDha niyamavALA A munine bhraSTa karI peAtAnA mukha sAme jotA karI dIdhA. evu lakhANa vivecana na karatAM eTaluM ja kahI satASa mAnIzuM' ke e sthiti janmAvavAmAM gaNukAe tIrthATana karavA nIkaLelI eka dharmapremI zrAvikAnA svAMga sajgyA ane dharmanA chadmathI pAtA prati AkaSI saravALe eTalI hade kulavAlaka sAdhune peAtAnAmAM Asakta banAvyA ke jethI e ekAMta sthAna tajAvI kuNikarAja samakSa ANuvAmAM ane enI pAse managamatAM kAryo karAvavAmAM teNI phatehamada thaI. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4ra0 ] prabhAvika puruSa : jJAnI puruSAe sAcuM ja kahyuM che ke vivA pati no pU:, kAko naktaM na pazyati / apUrvaH ko'pi kAmAMdho, divAnaktam na pati / arthAt ghUvaDa divase dekhI zakatuM nathI, kAgaDA rAtre joi zakatA nathI, paNa jenAM netrA kAmathI aMdha thayelAM che evA manuSya te rAtre ke divase paNa joi zakatA nathI. kanya yA tA akattavyanuM bhAna ene rahetuM ja nathI. ajAtazatru rAjAe saMgrAma saMbaMdhI paristhitine TUMkamAM khyAla ApI, jyAtiSInA stUpa saMbaMdhI vicArA jaNAvI, kAipaNa rIte vizAlAnI prajAnu mAnasa pheravavAnI yukti ceAjavA jaNAvyuM. mAgadhikAnA mehathI aMdha anela kulavAlaka gurujInA chellA zabdone sAcA pADatA, jatinA vezamAM rAyakhaTapaTane eka aNuchAjatA veza bhajavavA nIkaLI paDayo. mAra khAra varSanA aMdhiyAra jIvanathI jemane kaMThe prANa AvyA che ane A bhaya kara trAsathI chUTavA je talasI rahyAM che evA vizAlA nagarInA prajAjana A kSapaNukane jotAM ja ha magna thai gayAM. enA caraNamAM paDI pUchavA lAgyAM ke mahArAja ! A gherA kayAre UThaze ? vizAlAnA dvAra kayAre khulaze ? " kulavAlake prathama teA janatAnI vAta sAMbhaLI na sAMbhaLI karIne sIdhe| zrImunisuvratasvAmInA stUpane mArga lIdheA. bhaktinA ADaMbara karI vaMdana karyuM tema pradakSiNA paNa dIdhI. AthI teA yatimAM prajAjananA vadhu vizvAsa beThA. emanAM caraNa prakaDI A saMkaTamAMthI ugaravAnA upAya darzAvavA prArthanA karI. dara kulavAlaka munie bhRkuTI caDhAvI, jANe koi UMDA vicAramAM garakAva na thayA Aya evA DALa karI, dhImA sAde jaNAvyuM ke " pAraleAkeA ! tamArI vartamAna pIDAnuM kAraNa A pavitra stUpanI avidhie karAyelI sthApanAmAM samAyeluM che, eTale jyAM sudhI mULathI e sthAna khAdI nAkhavAmAM na Ave ane stUpane khaseDI Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceDA mahArAjA : [ kara1 ] anyatra laI javAmAM na Ave tyAM sudhI A saMkaTane nistAra tho azakya che." mUMjhavaNa sAmAnya buddhine paNa bhraMza kare che. e veLA bhUtakALane anubhava paNa yAda Avato nathI. saMkaTathI mukta banavAnA eka mAtra IrAdAthI prajAjanoe yatinI vAta sAcI mAnI, stUpa khodavAnuM kAma AraMbhI dIdhuM. bIjI tarapha pUrvasaMketa mujaba kuNikanuM sainya ghere cheDI pAchuM vaLavA mAMDayuM. sainya pAchA pharavAnA samAcAre janatAmAM munivacanano vizvAsa vadhAryo ane khodavAnuM kAma ati jorathI cAlI rahyuM. A samAcAra ceTakarAjane pahoMcyA ane emaNe zIdhra gatie AvI joyuM tyAre te stUpa sthAnabhraSTa thaI cUkyo hato. prajA hasatA mukhaDe A saMkaTamAMthI mukta karavAne IlAja darzAvanAra ane thoDI kSaNa pUrve bahumAnapUrvaka pasAra thaI janAra kSapaNakanA guNa gAtI hatI. khela khalAsa! vidhinuM baLattarapaNuM te AnuM nAma! sattAdhIza rAjavI, e aTakAvavAno prayAsa kare te pUrve to jatAM jatAM kSapaNake ughaDAvI dIdhelA daravAjethI jezapUrvaka kUca kadama karatuM kaNikanuM sainya najIka AvI lAgyuM. jo ke e veLA ceTakarAjanA subhaTee kaNikanA sainyane pAchA haThAvavAmAM prabaLa puruSArtha dAkhavyo ane jabaruM zUrAtana batAvyuM, paNa eka tarapha mahAsAgarane amaryAdita pravAha acAnaka dhasI Avato hoya evuM ajAtazatrunuM sainya ane bIjI tarapha baMdhiyAra jIvanathI kaMTALelA ane aNadhAryA hallA sAme vyavasthitapaNe na Ubhe rahI zake evo khebA jeTalo subhaTasamUha!! kaNikane vijaya acUka hato ja. kuNikanA sainyanA pravezanI hakIkata jANuM ceDA mahArAjA, tUpa samIpanI puSkaraNa(vAva)mAM UtaryA. A te ja puSkaraNa Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4rara ] prabhAvika puruSo : hatI ke jenA pavitra jaLathI saMkhyAbaMdha sAmaMtonI hAjarImAM mahArAjAne pUrve abhiSeka thayo hato. zAstrakAra kahe che tema ceDA mahArAjA gaLe lokhaMDanI putaLI bAMdhI pANImAM paDyA eTale dharaNe ke adharathI jhIlI lIdhAM ane potAnA bhuvanamAM laI gayA. zeSAyu mahArAjAe tyAM ja pUruM karyuM. aMtima samaye anazana svIkArI AThamA sahasAra devake IMdranA sAmAnika deva thayA. kuNikanA lalATamAM lekha ja evA hatA-pitA ane mAtAmahanA jIvanano karuNa aMta ene vagaravicAryA pagalAMthI ja thayo. duHkha ane baMdhiyAra jIvanathI kaMTALelA purajano mahArAjanA chellA pagalAthI eTalI hade vivaza banI gayA ke have e dharatI para kSaNabhara thobhavuM e karatAM marI javuM vadhAre zreSTha lAgyuM. daramiyAna satyakI vidyAdharanuM Agamana thayuM. je ke mAtAmahanA darzananI AzA to na phaLI, paNa emanI vahAlI prajAnI mAgaNIthI e purajanone anyatra zAMtivALA sthAne laI gayA. pachI kuNike gadheDAvaDe haLa calAvI AkhI vizALA nagarIne khodAvI nAkhI. e mahApurI mATImAM maLI gaI. vizAlAnA patana sAthe A kathAnakano aMta Ave che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni jaina kathA sAhityamAM keTalIka vyaktie mULa nAme prasiddhi pAmavAne badale, e vyaktimAM rahela amuka prakAranI viziSTatAne lai prApta thayela upanAme, kaDavA e vyaktine jenI sAthe gADha saMbaMdha hAya e nAme, vikhyAta thayela hAya che. dAkhalA tarike zreNikaputra azAcaMdra ane dadhivAhana putrI vasumatI e ubhaya ki ane ca MdanabALAnA nAmathI jeTalA jANItA che eTalA azeAkacaMdra ne vasumatI, temanA mULa nAma heAvA chatAM e nAmathI jANItA nathI. pAchaLanA prakAramAM aNikAputra, cilAtiputra, mRgAputra ke saddAlaputrane mUkI zakAya. mAtA ke pitAnA saMba MdhathI eLakhAtA e mahAzayAnA mULa nAma zuM hatAM te keNu jANe che ? prastuta vArtAnAyaka anAthI muninA saMbaMdhamAM paNa tevuM ja che. emanuM mULa nAma Aje teA lakSya thAya tema nathI. anAthapaNAnI temanI jvalaMta bhAvanAe emane evI tA prasiddhi ApI ke kathAprasaMgAmAM e nAmathI ja tee khyAti pAmyA. keAi ullekhamAM kosAMbInA dhanasa Mcaya zreNInA te putra hatA ema jaNAya che, teA khIjAmAM vaLI te rAjaputra hatA ema STigeAcara thAya che. game tema hAya chatAM eTaluM teA sAcuM ane spaSTa che ke te RddhisaMpanna hatAM ane munipaNAmAM temane rAjavI zreNika sAthe samAgama thayA hatA. e samaye ja temanI sAthe sanAtha ane anAthapaNAnI carcA nIkaLI hatI. astu. X prAta:kALamAM azva khelAvavA nIkaLelA yuvAnanI najare AmravRkSa nIce ekatra thayela eka TALu caDhatAM ja gheADA e x x Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] prabhAvika puruSa : bAju pheravyuM. tyAM pahoMcatAM ja ene jaNAyuM ke cAra zamaNe pitAnA upakaraNa aMga para bAMdhI laI vihAra karavAnI taiyArImAM che ane emane naranArIno mATe varga vaMdana karI, bahumAna ApI rahyo che. pote paNa turaga parathI UtarI gaye ane e vRdamAM bhaLI jaI, hAtha joDI Ubho rahyo. e veLA cAra sAdhuo paikI je mukhya hatA temaNe miSTa zabdomAM nimna prakAre vidAya saMdeza Ape. mahAnubhAva! arihaMtaprabhunA dharma saMbaMdhI je je svarUpe comAsAnA cAra mahinA daramiyAna tamane samajAvavAmAM AvyA che e pramANe cAlavAmAM-vartavAmAM yathAzakti prayatna karaze. eTalI vAta kadApi paNa smRti bahAra na javA dezo ke A mAnavabhava ati meghere che. vAraMvAra enI prApti thatI nathI. tethI ja enI tulanA ciMtAmaNiratna sAthe karavAmAM Ave che. ciMtAmaNiratnane paththarano TukaDe samajI pelA mUrNa bharavADe jema pakSI UDADavA mATe pheMkI dIdhuM tema tame paNa A mAnavajIvanane saphaLa banAvavAnuM cUkI jaI, kevaLa ApAtaramaNIya bhegavilAsamAM ene gALI na nAMkhaze. yAda rAkhaje ke - gRhaM suhRt putrakalatravargo, dhAnyaM dhanaM me vyavasAyalAbhaH / kurvANamitthaM nahi vetti mUDho, vimucya sarvam vrajatIha jaMtuH // ghara, mitra, putra, vallabhA vigere snehIva, dhAnyanI vipulatA ke dhananA caru, vizALa vepAra ke cetaraphathI thato lAbha yAne kamANu e badhuM eka divasa tyajI daIne A jIvaDAne javAnuM che. kaI mUDha AtmA ja e sarvamAM mArApaNuM mAnIne emAM ja layalIna thAya che ane mAne che ke e badhuM mAruM che. kadApi mArA hAthamAMthI e khasI javAnuM ja nathI, paraMtu teMdhI rAkhaje ke Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni : [ kara5 ] dhaneSu jIvitavyeSu, bhogeSvAhArakarmasu / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca // game teTalI lakSamI prApta kare, seMkaDo varSanuM jIvana gALe, vividha prakAranA bhAge bhego, jAtajAtanI rasavatIo Arogo ane sadA vyavasAyatatpara raha; chatAM kaI divasa tRpti thavAnI nathI. e sanAtana niyama che ke sarve jIvo atRptapaNe ja bhUtakALamAM maraNane zaraNa thayA che, vartamAnamAM thaI rahyA che ane bhaviSyamAM thavAnA che. e padArthonI Asakti ja koI evA prakAranI che ke temAMthI chUTakAro koI virala AtmAo ja meLavI zake che. vAsanAno jaya kare emAM ja sAmarthya che ane tethI ja tIrthaMkara paramAtmA eka ja nAdathI e prakAranI zUravIratA dAkhavavAnuM kahe che. pratyeka AtmAe prabhu zrI mahAvIradevane A kiMmatI upadeza smaraNamAM rAkhI svajIvananuM vaheNa niyata karavuM joIe." e pachI tarata ja maMgalika saMbhaLAvI munioe vihAra karyo, naranArIno samUha nagarI prati pAcho vaLe ane pelo yuvAna paNa puna: azvArUDha thaI cAlI nIkaLyA. pratidina enI svArImAM kudaratanI lIlAnAM drazyo jovAnAM maLatAM eTale manepradezamAM ene lagatI ja vicArazreNI uddabhavatI, paNa Aje to munizrInI dezanAe ja mukhya sthAna lIdhuM. enA aMtaramAM eka ja dhvani udabhavavA mAMDyo ke-"zuM suMdara AvAsa, lalita lalanAne samAgama ane A rAjaddhi e badhuM nakAmuM! kaMI ja gaNatrInuM nahi! huM jAte ene upabhoga karI rahyA chatAM, pratidina e dvArA jAtajAtanI moja mANI rahyA chatAM, enAthI advitIya AnaMda meLavI rahyA chatAM, e sarvane vRthA mAnavAnI mUrkhatA kema karI zakuM? e munine Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 426 ] prabhAvika puruSo : mArA jevI ane mArA jeTalA vizALa pramANamAM samRddhi na maLI hAya, agara kAraNavazAt sa MsAraneA kaDavA anubhava thayA hAya tethI ja AvA upadeza devA tatpara banyA hAya tA kaI asaMbhavita na gaNAya. mArI dRSTi sanmukha je vilAseA huM pratyakSapaNe bhAgavI rahyo chuM ane tyajI dai, are! ene vRthA mAnavA sarakhI hAsyAspada skhalanA karI, keAI parAkSa kalyANanI lAlasAmAM zA sAru ane tilAMjalI4uM? zAmATe mArA manamAM e zramaNanA kathanane sthAna ja ApuM ? te temanA mArge ane huM mArA mAge ! taddana hasavA jevI vAta che. AkhAnI AzAmAM ardhuM maLyuM che. te paNa cheDI devAnuM! vicitra jagata ! ' * yuvAne Aje prathama ja A munine saMsAranI asAratA vaNuM vatA sAMbhaLyA hatA. pUrva punyAinA yAgathI atyAra sudhInuM enuM jIvana kevaLa sukhamAM ane koipaNa prakAranI ciMtA vagara vyatIta thayuM hatuM. aMgrejImAM kahevata che ke-Born with a silver-spoon arthAt janmathI ja RddhisiddhinA ceAga ane vividha prakAranA vilAseA ene prApta thayA hatA. mAtA, pitA, bhAi, ginI ane sumaMDaLImAM e sA kAine prItipAtra hatA. jyAM pANI mAMgatAM ja dUdha maLatuM heAya tyAM bIjI UNapa te zI saMbhave ? sukhI kuTuMbamAM ane dunyavI meAjamAnI laheramAM eNe du:khanuM nAma paNa sAMbhaLyuM nahAtuM. vaLI suMdarAkRtivALA dehadhArI e yuvAnane zArIrika pIDA anubhavavAnA paNa ceAga sAMpaDyo na hatA. yAvanAMgaNamAM pravezatAM cAru caMdrasukhI ne kaLAkelikuzaLa priyAnA sAtha maLyo hatA, eTale TUMkAmAM kahIe te STi para Aje e yuvAna deoguMduka deva sama Anada mANI rahyo hatA. ane pelA zramaNu mahAtmAnI aupadezika vAta na pasaMda paDe e svAbhAvika hatuM. A jAtanA sukhAnubhavamAM e yuvAne varSo pasAra karelAM. have je Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni : [ 427 ] savAre muninI vANI sAMbhaLI e ja madhyAhne kauzAmbI nagarInI bahAra AvelI puSpavATikAmAM peAtAnA aMtera sahita AvI saMdhyA sudhInA kalAkeA vApikAsnAna-jaLakrIDA ane saMgItanI ramajhaTamAM gALyA. jANe ke AkhI vADI vINA-sAraMgInA mIThA raNajhaNATathI, keAkila kaMThavALI lalanAonA gItanAdathI, cetanavatI banI gai hAya ema koIpaNa Aga Mtukane jaNAtu. tyAM je pravRtti cAlI rahI hatI ane dhamAla pravatI rahI hatI e tarapha mITa mAMDatA sahaja uccarAi jatuM ke * punyazALIne page page Rddhi 'madhyAhnakALanA sahasrarazmi(sUrya)nAM karkaza kiraNe bhalene nagaranA anya bhAgeAmAM vijayazrI varatA hAya, chatAM A vATikAmAM enI racamAtra asara nahAtI. amApa zItalatA ane amaryAda AnaMdanuM sAmrAjya pUrNapaNe pravartI rahyuM hatuM. 6 sukhanA zikhare mhAlatA e yuvAna e ja ApaNI vArtAnA nAyaka ane bhAvi anAthI muni che. Azcaryamugdha banavAnI jarUra nathI. sukhamAM tanmaya thanAra sAmAnya mAnavI jyAM risthitine gulAma banI jAya che, are ! potAnI pUrvAvasthA vIsarI jAya che tyAM A vilAsI kuMvaranI zI vAta karavI ? jene sUrya ne prakAza prathama jotAM ja cAre pAsathI lADakADa sivAya bIjuM kaI maLyuM ja nathI ane ' khamA khamA'nA pAkAra sivAya bIjI kaI sAMbhaLyuM nathI tene anya duHkhanI kalpanA paNa kyAMthI AvI zake ? kALanI gati viSama che. jyAM sAgarApama jevAlAe kALa pUrA thai jAya che tyAM be prahara vItatAM zI vAra ? kALacakra askhalita gatie vadhuM ja jAya che. divasa pachI rAta ane madhyAhna pachI sAMja AvyA ja kare che. evI ja rIte sukhadu:khanI belaDInu paNa samajI levuM. kAyamanuM du:kha jema nathI. lakhAyuM tema kAyamanuM sukha paNa mAnavIjIvanamAM nathI ja Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ka28 ] prabhAvika puruSa : seMdhAyuM. taDakA-chAyAnI peThe emAM pheraphAra thayA ja kare che. astodayane e aphara kAnUna che. saMdhyAdevInAM Agamana thaI cUkyAM. AkAzapaTa para raMgaberaMgI abhro zobhI rahyAM. mAnavasamudAya ane pakSIgaNa pitAnAM nivAsasthAna prati gamana karavA lAge. vArtAnAyaka yuvAna paNa vadhu AnaMda lUMTavAnuM ane vadhu kIDA karavAnuM AvatI kAla para mulatavI rAkhI jaldI bhejanakAryathI paravArI, nagara prati pAchA pharavAnI taiyArImAM paDyo. vihAravATikA choDI nagara prati paga mAMDatAM ja enA manamAM AvatI kAlanA vilAsane lagatA manoro zarU thayA. 'Ama UThazuM, Ama besaNuM, amuka lAvazuM ane amuka karazuM. " thI maMDAyela pAyA para keTalAM ya caNatara caNAyA ane emAM umere to cAlu hato paNa kudaratane e maMjUra nahotuM. vidhi sAme mAnavI kyAM sudhI TakI zake ? mananI manamAM rahI gaI ! " vrata datta natri = 3 =hAra' jevuM thaI gayuM! kamaLanI sugaMdhamAM Asakta banela bhramara jema saMdhyAkALe kamaLa bIDAI jatAM aMdara rahyo vicAra kare che ke-"savAra thatAM sUryanAM kiraNe patharAze, kamaLa zreNI punaHkhIlaze, huM paNa bahAra nIkaLIne puna: dareka puSpamAMthI rasa cusavAnuM zarU karIza," paNa tyAM to eka gajarAja AvI e kamaLane troDI potAnA peTamAM padharAvI gaye. eTale aMtarALe rahelA bhamaro hato na hato thaI gaye. kumAra jyAM rAjamahelamAM paga mUke che tyAM ja ekAeka tene mastiSkamAM pIDA zarU thavA lAgI, AMkho baLavA mAMDI ane ekAeka bhUmi para DhaLI paDyo. jANe AkhuM aMga jUThu na paDI gayuM hoya ema ghaDI pahelAnuM caMcaLa zarIra taddana nisteja thaI gayuM! cAre tarapha doDAdoDa thaI rahI. sAthIo ane mitro Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni [ 429 ] ekAeka thayelA A palTAthI ajAyabImAM garakAva banI gayA. vahAlI vallabhA tA zaNagAra badalyA vinA svAmInuM zira kheALAmAM lai tyAM ja besI gai. jotajotAmAM A samaye rAjamahelamAM glAninuM vAdaLa chavAyuM. mAtA, pitA vigere svajanA doDI AvyA. vaida ane hakIma doDatA pagale AvI paheAMcyA. nADIparIkSake ane maMtravAdIe paNu AvyA. saiAe peAtAtAnA upAya ajamAvyA, paNa emAMnA eka paNa upAya kAragata na nivaDyo. netranI pIDA paNa eTalI badhI vadhI paDI ke kumArathI sahI na gaI. enA ArttanAda vadhI paDyo. aMgeaMga maLI raheluM! e para kAmaLa hAtheAvaDe cApaDAtuM khAvanAcaMdana paNa zItaLatA ApavAne azakata nIvaDyuM. kAi rIte cena ja na paDe. mahAmahenate su MvALI zayyA para kumArane sUvADyo chatAM evI mulAyama taLAI paNa kAMTA mAphka ene khuMcavA lAgI. kAi paNa prakAre enI vedanA rcamAtra ochI na thai. mAtA, pitA, bhrAtA, bhaginI ane priyatamA Adi sAkeAinA gADha snehabharyo sa MmeAdhanA ane aMtaranA umaLakAthI AdarelA vividha upacArAthI bagaDI teA na sudharI paNa kuvarane du:kha AchuM jaNAya athavA teA kaMika aMze zAMti prApta thAya e mATe kA ilAja leve e kAi zeAdhI zakayuM nahIM. mAnavaprayatneAthI jeTale pahoMcI zakAya teTale paheAMcavAmAM kacAza na rakhAi. dhana teA: pANI mAphaka kharcAi rahyuM hatuM, auSadhiAnA hisAba nahAtA rahyo; paNa jyAM kazAnI asara ja na paheAMce tyAM zuM thAya ? jyAM sAkAinA hAtha heThe paDyA tyAM kAInA vAMka zu kADhavAnA heAya ? rAtrinA eLA vadhu zyAma thatA gayA. ghaTikAyaMtrane kAMTA kalAkeAnA aMtara kApatA AgaLa vadhyA ane lAcAra anela svajanava thAkI, kaMTALI, hatAza banI tyAMthI khasavA lAgyA. anucaravarga paNu ubharA zamI jatAM jema mULa sthiti prasare che tema Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 430 ] prabhAvika puruSA : dainika kAryakrama pramANe kAmamAM guMthAyA. jotajotAmAM kuMvaranI pathArI pAse khAsa aMtaranAM sagAM ja khAkI rahyAM. te saiA paNa lamaNe hAtha dai kika vyamUDhatA anubhavI rahyA hatA. temanI sAme jyAM kuvaramAM STi karavA jeTalI zakti na hatI tyAM temanA premane ke temanA ubharAI jatA snehune te kyA gajathI mApI zake? eTalu tA ane spaSTa thaI gayuM ke e snehImaDaLamAMnI eka paNa vyakti pAtAnu du:kha enDru karavAmAM kai paNa phALA ApI zake tema nahAtu, emanI zakti bAhya upacArA pUratI ja hatI je ahIM kAma lAge tema naheAtu. jyAre AMtarika doSanuM jJAna temane hatuM ja nahIM teA pachI enA upacAra tA thAya ja kyAMthI ? amApa pIDAmAM lAvAi rahela yuvAna e tathya samajI cUkaye hatA. e veLA pelA muninA zabdonI smRti tAjI thavA mAMDI hatI, te para kaMika vicAraNA karavA mAMDI hatI paNa tyAM te pIDAne uthalA Avye ane saMdhAtA akADAne chinnabhinna karI nAkhyA. X x ahA ! Aje ukaLATanA kaI sumAra ja nathI. cAtaram najara karatAM dharatImAtA kevaLa UnI varALa kADhatAM ja jaNAya che. zIta, grISma ane varSA e traNa Rtue kahevAya che chatAM sRSTipaTa paranA ja tugaNune AkarA tApathI tapAvI, mUMjhavI nAMkhavAnI je prakhara zakti grISmaRtumAM che evI anya emAM nathI. '' X mArA sarakhA magadezanA svAmIne paNa e mahAmAyAnAM asahya kiraNAmAMthI khacavA sAruM ramaNIya AvAsAnA jharukhA ane kamanIya lalanAvRMdanA sAtha cheADI, vanavATikAnA mArga levAnI jyAre agatya UbhI thai che tyAre jee ArAmanAM sAdhanAthI vaMcita che kivA jemane peTa bharavAnI ciMtA vaLagelI che ane e sAru sadaiva parizrama sevavA paDe che. evA manuSyeAnA saMtApanI Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni: [ 431 ] zI vAta karavI? upavanamAM mAtra kudaratanA bharose ucharelAM ane kevaLa e kudaratanI ja paMpALaNIthI pagabhara banelAM vividha vRkSe, manahara velaDIe, raMgaberaMgI puSpanA ropAo ane ramaNIya latAmaMDapa aMgeaMgane dAha upajAvatA bhasmarAzinA AkarA tApamAM je amApa ThaMDaka ane avarNanIya zAMti Ape che enI sarakhAmaNImAM kayA padArthane mUkI zakIe ? grISmaRtumAM jema bhayaMkaratA che tema enI sAme enuM nivAraNa karI tasa janatAne zAMtimAM snAna karAvI, navacetana arpanArI AvI vanavATikAo paNa mejuda che. e kudaratanI ochI kRpA che ? punyavAna AtmA eno lAbha potAnI ATha prakAranI samRddhi sahita meLave che, jyAre sAmAnya AtmAne mATe enAM dvAra baMdha te nathI ja. pitAnI upAdhiomAMthI e chUTI na zake emAM A lIlI vanarAjIne deSa na ja daI zakAya. ThaMDaka, suvAsa ane chAMyaDe e se keIne vinAmUlya devAne ene dharma che, je pharaja khalana vagara e vanarAjI bajAvye jAya che. paNa are ! pelo kAMtimAna taruNa A dhagadhagatI jamIna para kaI latAmaMDapanA AzrayaviheNa, ekAkI zA kAraNe Ubhe che? sahastrakrimanAM AkarAM kiraNe prati e durlakSya kema dAkhave che? jayAre A vRkSe svajIvananA daSTAntathI paramArthanA pATha zikhave che tyAre mArA jevA rAjavIe vizrAntimAM lona thatAM pUrve ekAdA nAnakaDA paramArthamAM yatkiMcit phALe niMdhAve e pharajarUpa lekhAya." e vicArathI magadhanA svAmI zreNika mahArAjA jyAM pelA taruNa samIpa pahoMce che tyAM te AzcaryAnvita banI jAya che. caherAnI ane khI tejasvitA! dehalatAnI komaLatA! yuvAnavayanA tanamanAthI nAcatAM gAtre ! khUda svarganI apsarA paNa Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [432 ] prabhAvika puruSa : jenA sahavAsa vAMche evA anaMgadevanuM mUrtimaMta svarUpa ! paNa e badhAMne vyartha karI mUke tevA sAdhuveza jotAM ja mana vicAramAM lIna anyuM. zRMgArakelI ke kAmakrIDAne anurUpa sAmagrI dharanAra A navaleAhIe kayA kAraNe tyAganA nirasa paMthe caDI gayA ? zramaNavRMdamAM joDAvA Ama ekAkI kema cAlI nIkaLyeA ? cAvananA AMgaNe paga mUkatAM ja ene virAgatA zAthI janmI ? kavi rAmavijayajI e vicArane nimna zabdomAM Alekhe che. caMpakataruM taLe munivara dIThA, AMkaNI dhyAne lInA munivara mhoTA, caMpaka varNI kAyA; luccA keza yauvana vero, tajI saMsAranI mAyA. pUche rAjA zreNika munine, kima lumyA tame keza; yauvane vairAgya kaheA kema lIdhA, dIsA che. laghu veza. taruNapaNe taruNI kAM chaDI ? e mAyA kAM maDI ? kaMcanavaraNI kAyA daDI, e zI kIdha ghaDI ? ca 1 202 ca0 3 rUpavaMta tu. guNavaMta dIse, suMdara tuma AkAra; rAzi sama vadana virAje tAhara, nayana paMkaja anuhAra. caM0 4 na jobana phaLa lAhA lIje, kIje bahulA bhega; sapati sAra dAnamAM dIje, avasare lIje yoga, kuku khataNA mAha kima mUkayA ?, kima mUkayA dhana piravAra ? kavaNu nagaranA kahe| tume vAsI ?, kima lIdheA saMyamabhAra ? caMhuM 20 5 sayala lakSaNa tuma aMge nirakhyAM, avaguNa eka na dIThA; kRpA karI yAgIsara sAcA, uttara dho muja sIThA capaka tarlR taLe munivara dIThA. 7 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni : [433] dhyAnamagna sAdhu, rAjavInA praznathI dhyAnathI virAma pAmyA ane praznakAra mahArAjA sAme jyAM prasanna vadane kaMI kahevAnI zarUAta kare che tyAM to vAcakane gayA aMkamAM varNavI tevI ruSNazAmAM amApa pIDA anubhavato kezAmbI nagarIne pele mejI kuMvara smRtipaTamAM tAje thAya che. barAbara avalokana karavAthI khAtrI thAya che ke e kumAra jAte ja sAdhutAno pavitra svAMga sajI sAme khaDe thaye che. tarata ja mana zaMkAnA hiMcoLe caDe che. je yuvAna eka veLAe munivacana para majAka uDAvato hato, je yuvAna bIjI veLA ati dAruNa duHkhamAM taraphaDato hato te acAnaka tyAganA paMthe kevI rIte caDaDyo ? paNa zaMkAnA cakAve caDavAnI jarUra rahetI ja nathI. zreNika mahArAjanA praznanA uttararUpe ene pUrva ItihAsa svamukhe. ukelAya che. ekacittathI enuM zravaNa karatAM ja zaMkAnuM nirasana svayameva thaI jAya che. kavizrI samayasuMdarajI e vAta nimna sajajhAyamAM rajU kare chezreNikarAya ! huM re anAthI nigraMtha, tiNe meM lIdhe re sAdhujIne paMtha. zreTa 1 INe ke sAMbI nayarI vase, muja pitA parigaLa ghanna; parivAra pUre parivaryo, huM chuM tehane re putra ratanna. zretra 2 eka divasa mujane vedanA, upanI te na khamAya; mAtapitA chUrI rahyAM, paNa kiNahI re te na levAya. cheva 3 goraDI guNamaNi raDI, ceraDI abaLA nAra; keraDI pIDA meM sahI, na keNe kIdhI re mArI sAra. 4 bahu rAjedya belAviyA, kIdhalA keDI upAya; bAvanAcaMdana caraciyA, paNa tehI re samAdhi na thAya. cheva pa 28 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 434 ] prabhAvika puruSA : jagamAM ke ketunA niha, te bhaNI huM re anAtha; vItarAganA dharma sArikhA, nahi koI bIjo re muktinA sAtha. zre0 6 jo muja vedanA upazame, te lau saMyamabhAra; Ima ciMtavatAM vedanA gai, vrata lIdhuM me harSa apAra. zre0 7 kara joDI rAya guNa stave, dhanya dhanya e aNagAra; zreNika samakita tihAM lahyo, vAMdI paheAtAre nagara mejhAra. zre0 8 muni anAthI gAvatAM, truTe karmAMnI kADI; gaNi samayasuMdara tehanA, pAya vare e kara joDI. zra0 9 " munirAja ! saMsAramAM Adhi, vyAdhi ne upAdhirUpa DAkinItrayanA bheTA sA kAine thAya che. tamane paNa enA kaDavA anubhava eka rAtrimAM thai gayA. eTalAthI kAyara manI tame e badhu cheDI beThA e teA Azcarya kahevAya. evA du:khagarbhita vairAgyathI saMyamane sAce raMga na bese. karma vazAt e rIte tamane AkarI pIDA anubhavavI paDI ane tethI akaLAi tame A pagalu bharyuM...! paNa hajI kai mADu nathI thayu. tamArA sukhanI ane managamatA vilAsanI javAbadArI huM mAre zire lauM chuM. tame anAtha nathI banI gayA. tamArI sukha-sagavaDane bhAra meM upADavAnA nizcaya karyo hAvAthI tame sanAtha che. " " magadheza ! zuM tame mArA nAtha banavA mAMgeA che ? Apa zu vadI rahyA che! ene kaI Ape vicAra karyA che kharA ? nAtha ardhuM huM munivara hAro, enA artha vicAro nAtha ache koi thAre rAjA ? meTyA mela avicAryuM. ra0 13 nAthataNA aratha jo jANA, tA thAe muja nAtha; nAtha nahi koi nRpa tamAre, bAvaLa dyA che mAtha. ra0 14 * munizrI rAmavijayakRta egaNatrIza gAthAvALI anAthI muninI sajjhAyamAMthI A be gAthAe uSkRta karelI che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni : [35] " rAjanatamArI jAta para ja tamArI sattA cAlatI nathI tyAM tame bIjAnA rakSaNahAra kevI rIte thaI zakavAnA? kAyApiMDa kAcanA vAsaNa je kSaNavidhvaMsI che, tenI Apane khabara to che ne ? eka Takare ene kaDaDabhUsa thatAM leza mAtra vilaMba nathI thato, e Apa jANatA ja haze. tamArA A deharUpI piMjaramAM je haMsale che e kaI veLA UDI jaze tenI jyAM tamane ja khabara nathI tyAM tame bIjAnuM sanAthapaNuM kevI rIte svIkAravAnA ? je pote azakta ne paMgu che te anyane sazakta ke samartha kaI rIte banAvI zakavAnA? jarA zAMtithI vicAra karojJAnI ane saMtapuruSonAM vacane yAda karo - cetoharA yuvatayaH suhRdo'nukUlAH, sadbAMdhavAH praNayanamragirazca bhRtyAH / garjanti dantinivahAstaralAsturagAH, saMmIlane nayanayone hi kizcidasti // 1 // manane harI lenArI yuvatIo ke vicArane anukULa mitro, nehI bAMdha ane namrapaNe AjJA uThAvanAra nekare, unnata daMkUzaLavALA hAthIo ke capaLa ghoDAo--athAt e prakAranI addhisiddhi jyAM AMkha mIcAI gaI ke jarA mAtra upaganI nathI." are ! AMkha mIMcAvI to dUra rahI paNa jyAM kAyA re bharANuM ke e nahivat thaI paDe che. saMsAranAM sukha tethI ja ApAtaramaNIya kahevAyAM che ane teTalA khAtara ja tenI tulanA kipAkavRkSanAM phaLa sAthe karAya che. rAjana ! prabhuzrI mahAvIra devanuM vacana-nitye savAre mAri saruM thAnam aa che tene kema vIsarI jAo cho ? zA sAru nIcenA leka prati durlakSya dAkhavI sanAtAne dAvo karI rahyA cho ? bhogA rogapradA jJeyA, yauvanaM kSaNabhaMguram / saMdhyArAgAbhrachAyevA-nityaM saMsAraceSTitam // 1 // Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [436 ] prabhAvika puruSo : yatprAtastadinArdhe na, yadinArdhe na tanizi / yanizi tanizIthe na, saMsAro'nitya eva hi // 2 // rAjavI! kaMI duHkhanA kaMTALAthI pravrajyA nathI svIkArI. jyAre mArI asahya pIDAmAM kaI bhAga na paDAvI zakyuM tyAre mane prAtaHkALe vidAya thayelA pelA munirAjanAM vacane sAMbharyA. e pAchaLa je asIma rahasya chupAyuM hatuM tene sAco khyAla e vedanAnI AMdhi vacce ja AvyA. e veLAe samajAyuM ke jIvane ekalAne ja pote karelAM karmo bhegavavAM paDe che. e veLA vahAlAmAM vahAlI preyasI ke pyArAmAM pAro mitra paNa lAcAra bane che. e ghaDa barAbara magajamAM beThI tyAre mane bhAna thayuM ke mAnavajIvana pAmyAnuM sArthakaya A vilAsa magnatAmAM nathI samAyuM. pelA anagAre je mArga lIdhe che e ja sAce mArga che ke je dvArA svArtha ane paramArtha ubhaya sadhAya che. he rAjana ! mane acAnaka vicAra uddabhavyuM ke "je A mahAvyathAmAMthI huM chUTuM to avazya e zramaNanA paMthane sAthIdAra banuM." A prakAranI taraMgamALAmAM mArI AMkha maLI gaI ane jyAre AMkha UghaDI tyAre prAta:kALanAM ceghaDI vAgI rahyAM hatAM. netra sAme ja gaI rAtanI AMdhinA ukApAto mejUda hatA eTale AkhI ya vAta smRtipaTamAM tAjI thaI. Azcarya eTaluM ja thayuM ke je kaSTa vaida, hakImenA IlAjethI ke maMtrataMtranA prayogothI nahAtuM nAza pAmyuM te mArA mAnasika nizcaya pachI sadaMtara adazya thaI gayuM hatuM. mAruM mana pokAra pADatuM hatuM ke mAre e nizcaya ja mane zayyAmAMthI uThADavAmAM sahAyabhUta thayo che. manacaMgA to katharoTamAM gaMgA" e ukti pAchaLa je kaMI satya hatuM te mArI vahAre AvyuM. meM paNa mAre e niradhAra Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAthI muni : [437] sarva svajana sanmukha daDhatAthI rajU karyo. kuTuMbIjanee saMsAramAM rahevA ghaNe Agraha karyo paNa saMsArane jene pragaTa anubhava thaye che evo huM saMsAramAM rahyo nahIM. magadhanA svAmI! e anAthI te huM pote ja. dharaNItaLa para mAre nAtha banI sadhiyAre ApanAra mane to na jaDyo, paNa huM hiMmatapUrvaka kahuM chuM ke tamArA sarakhA moTA mAMdhAtAne paNa maLanAra nathI. e yathArtha satya pUrNapaNe pichAnI laIne ja tIrthakara devo saMsArane chellA namaskAra karI mekSanA mAge vidAya thaI gayA che. " munirAja ! mane kSamA karo. meM Apa sarakhA tyAgIne pralobhana batAvI tyAgadharmathI pADavA je prayAsa se te mATe huM mithyA duSkRta dauM chuM. Apa sAcuM samajyA cho ane Ape ja Aje mane aneruM satya samajAvI mArAM jJAnanetro UghADyAM che. Apane mAruM namana che." anAthI muninI sajhAyanI chellI be gAthAmAM kahyuM che kezreNika rAjAe hAtha joDIne anAthI muninA guNanI stavana karI. zreNika rAjA ahIM samati pAmyA ne gurune vAMdIne svasthAne gayA. anAthI muninA guNa gAvAthI koDegame kama tUTe-nAza pAme. sajhAyanA kartA samayasuMdaragaNi kahe che ke huM e munine be hAtha joDIne praNAma karuM chuM." A kathAnaka sAthe pAMcamA gucchakanuM cothuM puSpa pUrNatAne pAme che ane paramAtmA zrI mahAvIradevanA samayanA prabhAvika puruSonI je mALA jI hatI te A vizamAM kathAnaka sAthe saMpUrNa thAya che. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra prabhAvika puruSa mAM prAMtabhAge anAthI muninuM kathAnaka AvyuM che eTale zrI jaina dharma prakAza mAsikamAM e saMbaMdhI lakhANa cAlu hovA chatAM A bhAga pUratI enI samApti thAya che. e veLA keTaluMka spaSTIkaraNa karavuM vyAjabI dhAryuM che. jo ke e saMkalanA pAchaLa lekhakane Azaya kevA prakArano che e vAta cAlu bhAganI zarUAtamAM "bhUmikA " nA mathALA heThaLa nirdiSTa karavAmAM Avela che tema ja zarU thatAM navA gucchakamAM paNa e saMbaMdhI cekhavaTa karelI che, chatAM jyAre e kathAnaka graMtharUpe pragaTa thAya che tyAre jarA vistArathI enuM avelekana karI jaIe ke jethI sArIya 'mALAnA maNakA yAne gucchakonAM puSpo" saMbaMdhamAM spaSTa khyAla vAMcakanA manepradezamAM aMkti thaI jAya. bharatezvara bAhubali vRtti" nAmane zrI devacaMda lAlabhAI jaina pustakeddhAra phaMDa taraphathI pragaTa thayela saMskRta graMtha vAMcatAM e kathAnakone gujarAtI bhASAmAM utAravAno manoratha uddabhavya paNa e je kamamAM aMkita thayelAM che, kivA rAtripratikramaNa veLA sajajhAyarUpe ApaNe je gAthAo dvArA smaraNa karIe chIe te krama cAlu rAkhavo ucita na jaNAyA kema ke kharI rIte e nAme samayane kema rAkhyA vinA kevaLa smaraNa karavAnI daSTie ja gAthAbaddha karAyelAM che ane vRttikAre gAthAno anukama dhyAnamAM rAkhI caritranuM lekhana kareluM che. mArA abhyAsa pramANe meM e caritrane traNa vibhAgamAM vaheMcavAnuM nakkI karyuM. e vibhAge nimna prakAre doryA. (1) prathama Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : [ 439] vibhAga--zrI mahAvIra prabhu pUrve thayela mahApuruSonA caritrano. (2) bIjo vibhAga-zrI mahAvIra prabhunA jIvana samayamAM vartatAM mahApuruSonA caritrone ane (3) trIje vibhAga-zrI mahAvIraprabhunA nirvANa pachI thayelAM mahApuruSonA caritrano-e sAthe dhAraNuM evI rAkhI ke dareka vibhAgamAM vIza kathAnakono samAveza karo. vRttinA kathAnakane uparyukta rIte vahecatAM vibhAga mATe niyata karAyela saMkhyAmAM khoTa paDavA mAMDyo eTale enI pUravaNI, vibhAgano samaya dhyAnamAM rAkhI, cAlu caritra sAthe baMdhabesatA Ave tevA bIjA mahApuruSonA caritrathI karI. Ama karavAmAM vRttinA kathAnaka sAthe kaI kaI sthaLe vadhaghaTa karavI paDI che paNa ema karyA vinA cAle tema nahotuM e kabUlavuM vyAjabI mAnuM chuM. e uparathI eka ja vAta prati vAcakanuM dhyAna kheMcavAnuM che ane te e ja che ke-bharatezvara-bAhubaLI sajhAyamAM je mahAtmAonA nAma smaraNa karAyela che ane vRttikAre jemane mATe caritra-gUMthaNuM karI che e uparathI mane kathA Alekhana karavAno bhAva pragaTyo, chatAM mArA AlekhanamAM nathI to ukta vRttimAM kahelA caritranuM akSaraza: bhASAntara ke nathI to e mATe nizcita kareluM rekhAMkana. mArI cakSu sAme vRttikAranA ullekho hovA chatAM meM e sivAyanA bIjA pustakamAMthI grahaNa karavA jevuM athavA to rasasAmagrI pUravA jevuM kArya uThAvyuM che. vaLI mArI svecchA mujaba enI rajuAta karI che. e mATe vRttikAra ke bhASAMtarakArane kama jALavavAmAM Avyo nathI. prathamanA viza kathAnake ke je jaina sastI vAMcanamALAmAM jenenA prabhAvika puruSa" tarike pragaTa thaI cUkyAM che te vAMcI jotAM mAre eka rAha sAmAnya rIte sAco lAgaze. alabatta, e kALe mAre kalama calAvavAno prayAsa prAraMbhika hevAthI, tema ja vAMcanamALAnI paddhati dhyAnamAM rAkhI lekhanakArya Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 440 ] prabhAvika puruSA : karavAnuM hAvAthI, kathAnakAne sa MkSepavAnI chUTa lIdhI haze paNa ene vikasAvavA kivA emAM dezakALane anurUpa saMbhAra bharavA bhAgye ja prayatna karyo che. " e prakAzana pachI te ghaNuM! samaya vahI gayeA. daramiyAna bhAratavarSa nA suvikhyAta lekhakeAnI--khAsa karI navalakathAkAroevA zro zaradabAbu, zrI premacaMdajI ane zrI ramaNalAla dezAi AdinI kRtio vAMcavAmAM AvI. emAM samAyela camatkRtinI chApa magaja para beThI. puna: adhUrA manerathane pUrA karavAnu mana thayuM ane ethI ja prabhAvika puruSA 'nA zISaka heThaLa 8 zrI jainadharma prakAza mAsika 'mAM lekhamALA AraMbhI. upara vadhu velA vidvAna lekhakeAnI vANI pIvA mAtrathI echI ja temanA sarakhI zakti ke rasa khIlavaNI prApta thai zake ? chatAM ekaDe eka zikhatAM-navA nizALIAnI jema kathAprasaMgane jaina sAhityamAM je rIte varNavavAmAM Ave che e paddhatithI nahi paNa cAlu samayanI navalikAonI razamathI rajU karavAnI rIta AraMbhI-sArA ya vRtAntane be, traNa, cAra ke tethI vadhu kakaDAmAM vaheMcI daI, vAcakanI jijJAsA sateja kare, navA vAMcana mATe tAlAvelI pragaTe, tevI rIte Alekhana AraMbhyuM. pragaTa thatAM bhAga khIjA mATene A sa MkSipta itihAsa ahIM samApta karI emAM je mahApuruSAnA rekhAcitrA deArelAM che e sabaMdhamAM gheADI vicAraNA karIe. cAlu bhAganA vIza kathAnakAnI eka saLa MgamALA kalpI, enA pAMca gucchaka niyata karI darekamAM cAra cAra puSpArUpe enI vahecaNI karI che. gucchakanA puSpAnI pasaMdagI paratve, bhinnabhinna dRSTibinduothI saMbaMdha joDavAmAM AvyA che. prathama gucchakamAM cAra zreSThIonI pasaMdagI karavAmAM AvI che jemAMnA traNa tA eka sarakhA satpAtradAnanA mahimAthI ja suvikhyAta banelAM che. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : [41] jyAre cothAnA jIvanamAM supAtra pratyenI hAMsI ke bhAga bhajave che e batAvavAmAM AvyuM che. cArenA jIvanamAMthI keTalAka rocaka prasaMgone ucakI laI vastugUMthaNa karI che ane emAM dezakALanA keTalAka carcAspada praznone vahetA mUkavAmAM AvyA che. bIjA gucchakamAM prathamanA je nathI te vistAra ke nathI te lAMbI prasaMgamALA. TUMkA-Taca zabdamAM jIvanarahasya ukelAya che ane emAM bharelI serabha tarapha patharAya che. thoDA samayamAM Atmika jyota jagavanArA A mahAtmA sAce ja thoDAmAM ghaNuM kahI dekhADe che. emAMthI ja vazamI sadImAM bhAratavarSamAM je sudarzana cakanuM mahattva eka mUThI hADakAnA saMtanA mukhe vAraMvAra saMbhaLAya che e sudarzana cakanuM mUlyAMkana karavAnI rIta sAMpaDe che. anArya dazA prayAsa karavAthI khaMkherI zakAya che ane cAra kAyamane sAru "ra" rahevA nathI sarajAye. saddagurunA samAgamathI DAku, cera ke hatyArAnA jIvanamAM paNa sudhAraNA thaI zake che e umadA satyanuM darzana daDhaprahArInuM udAharaNa karAve che. trIja gucchakanA cAre rAjAo vAMcakane sAce navI sRSTimAM laI jAya che. emane lagato vRtAMta je Dhabe A pustakamAM AlekhAye che e anyatra jevAthI nahi maLe. dazArNabhadra karatAM karakaMDunuM caritra kaMI navo ja bhAsa karAvaze. cAlu kALane mAnanIya evA siddhAMto navA ja lebAzamAM rajU karaze ane eka karatAM vadhu prasaMgemAM jaina darzana Itara dazanethI keTaluM AgaLa jAya che ene sahaja bhAsa karAvaze. cothA gucchakamAM zreNika mahArAjAnA putra saMbaMdhI vicAraNA karI che. emAM paNa je putra saMbaMdhI jaina kathAnakamAM savizeSa hakIkata saMbhaLAya che ane jeonA jIvanano aMta AtmasAkSAtkAramAM pariNamyo che emanA ja kathAnake AlekhyA che. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 442 ] prabhAvika puruSA : bIjA gucchakamAM jema zAla-mahAzAlarUpa ma yugalanI vAta sAthe kahevAi che tema A gucchakamAM halla--vihallanI vAta sAthe lIdhI che. e joDalI ja evI che ke emAMthI ekane judA pADI zakAya nahi. abhayakumAranA caritramAMthI mAtra jarUrapUratA ja prasaMgeA ucakyA che. bAkI temanuM ciratra khIjA pustakAmAM vistRta apAyela daSTigAcara thAya che. nardiSaNanA vRttAntamAM vezyA sAthenA je prasaMga vistRta karavAmAM Avye che ane ubhaya vacce je jAtanA vArtAlApa ceAjavAmAM AvyA che emAM mArA mana upara paDelI 2. va. dezAikRta 'pUrNimA' nAmanI navalakathAnI chApa sivazeSa bhAga bhajave che. e ja kathAnakamAM tApasa ane zramaNurUpa saMsthAonA tyAga ane AcaraNamAM kevI bhinnatA vate che enA paNa TUMkamAM kaMsArA karAyela che. Ama kathAnakanA prasagAlekhanamAM mULa vAtane jarA paNa kSati na pahoMce e muddo dhyAnamAM rAkhI, vividha raMgapuraNImAM lekhinIne chUTathI vicaravA dIdhI che. chevaTanA gucchakamAM yAne pAMcamA gucchakamAM je cAra kathAnakAnuM AyeAjana karyuM che emAM ekalA sudarzana zeTha ja bharatezvaranI sAyanA pAtrarUpa che; bAkInA puNiyA zrAvaka, ceDA mahArAjA ane anAthI muninA kathAnakA meM svata: jaina kathAnakAnA vizAla sAgaramAMthI upADI lAvI atre mALAnA khUTatA maNakAmAM joDI dIdhA che. puNyazrAvakanA vRtAntane vistRta karavAmAM--e samayanA Nika samAjanuM-ane AtmakalyANArthe karAtI kriyAnu temaja enI sAtheAsAtha atipravRtinA dhAmarUpa sthAnamAM ati lakSmInA vilAseA najara sAme aniza jovA chatAM AtmA dhAre te nile pa dazA anubhavI zake che e umadA satyanuM citra doravA yatna sevyo che. vaLI itara danakAre! jema mAne che ke ekanI karaNInuM phaLa bIjAne lAbhadAyI thaI zake che e matanya Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : [443 ] kevuM lUluM ne pAMgaLuM che e darzAvavA paNa prayAsa karyo che. e rIte eka nAnakaDA jIvanaprasaMgane yathAzakti vikasAvyo che ane jena sAhityanA eka amara mahAjanane-vArtA sAhityanA eka anupama kusumane-hArdika aMjali apI che. zreSThI sudarzanane ziyaLamahimA sUcavatuM kathAnaka Ama to AbALavRddhanA mukhe ramatuM gaNAya, chatAM cAlu kathApravAhamAM ene je rIte ramatuM mUkyuM che ane judA judA pustakamAM vikharAyelA enA aMzone saMgrahI eka sarvAgapUrNa citra tarikenuM Alekhana rajU karyuM che e vAcakavargane preraNAdAyI ne saMtoSadAyI to banaze paNa e uparAMta ItihAsanI sAMkaLane baMdhabesatuM paNa thaI paDaze. ceDA mahArAjAnA prasaMgamAM maMgaLAcaraNanA zrI gaNezAya karatAM pUrve-"uttara hiMdustAnamAM jaina dharma" nAmanA pustakane utAro ApI itihAsanI je majabUta pIThikA bAMdhI che e citramAM AvatAM anya prasaMga karatAM paNa ati mahattva che. cAlu pravAhamAM to mAtra gaNatrInAM ja dazyo sinemAnA citrapaTa mAphaka Ave che ane adazya thAya che, paNa e uparathI purAtavarasika ane aitihAsika ImAratanA caNatara karavAvALAo dhAre to ghaNuM nipajAvI zake evo kimatI mazAle A rAjavInA vRttAntamAM-gaNunA A nAyakanA jIvanamAM-bharyo che. A kathAmAM avasarpiNI kALanA eka mahAyuddhanuM joDANa thayuM che. cAlu kALanA vizvayuddhanI je dAruNa ne dhRNAjanaka hakIkato saMbhaLAya che e uparathI hiMsAnA aMtima pariNAma svarUpa ghora saMgrAmamAM kevI satyAnAzanI hoLI bhabhukatI hoya che ane enI javALA vistAra pAmatA ke sarvanAza netare che e vAta smRtipaTamAM tAjI thAya che. "sAre nAma ke are nAma" e ukti anusAra zreNika mahArAjanA je eka putranuM vRttAnta agAunA gucchakanI maryAdAmAM AvyuM nahotuM te ahIM dekhA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [444] prabhAvika puruSa : de che. ajAtazatru Uke keNika e mahArAjA zreNikane gAdIvArasa sAce ja parAkramazAlI ane gaNanApAtra rAjavI gaNAya. enA jIvananI noMdha jaina ane bauddha sAhityamAM saMgrahelI daSTigocara thAya che. aphasosa eTalo ja ke eNe zaktine vyaya evI UlaTI rIte karyo ke jethI enuM nAma prAta:kALe smaraNa karavA gya mahAtmAnI yAdImAM na mUkI zakAya, chatAM ceDA mahArAjAnA kathAprasaMgamAM enI thoDI vAta AvI jAya che. anAthI muninuM jIvana e saMsAranI kSaNabhaMguratAnA tAdazya citranI rajuAta karatA dazya sama lekhI zakAya. saMsArI jIvana karatAM zramaNajIvananI saurabha kaI rIte caDhI jAya che e emAM batAvyuM che. duniyAmAM sAro mAlika yAne zaraNa levA je nAtha maLe tema che ja nahIM e TUMkAkSarI mudrAlekha e A bIjA bhAganA pUrNabindu samAna che. cAlu graMthanI sAmagrI saMbaMdhamAM enA prAMtabhAge Apela A upasaMhAra racanAnI sArI ya paristhiti upara vidyutazaktidvArA pheMkavAmAM AvatAM "sarcalAITa" nI garaja sAraze. prathama bhAga karatAM A bhAga taddana judI paddhatine lAgaze. e ja prakAre emAMnAM dareka jIvanacaritra jaina kathAnakanA abhyAsIne ke jaina sAhityanuM avagAhana karanAra sAhityasevIne mana navIna to nathI ja paNa ene je rIte rajU karavAmAM AvyA che ane emAMnA mukhya pAtra sAthe anya bAbatonA je tANA-vANA vaNu devAmAM AvyA che e jarUra recaka ne AhalAdajanaka thaI paDaze ema mAruM mAnavuM che. kathAnirUpaNamAM A zailInuM sevana mAre mATe navuM hovAthI emAM tUTI rahI hoya e sahaja che. vyAkaraNanI bhUlo ke bhASAnA de to che ja e huM svIkArI lauM chuM. mAro Azaya Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : [ 445 ] teA eTaleA ja hatA ane haju paNa che ke A prayAsadvArA UgatI prajAne jainadharmanA kathAnakeAmAM rasa letI karavI. kalpita navalikAe ke vartamAna kALamAM pragaTa thatI navalakathAe je abhirucithI vaMcAya che evI abhiruci A jIvanacaritrAnA vAMcana pAchaLa paNa e prajA dAkhavatI thAya, teA ja DhIlA paDatA naitika adhanA-osaratI jatI sayamI pravRttio-para koMika kApa paDe ane e pAchaLa sadAkALa ramI rahela umadA rahasyane pichAnavAnA ceAga sAMpaDe. UgatI prajAmAM vAMcananI abhiruci vizeSa pramANamAM janmI cUkI che paNa e sAthe jo ApaNI kALajUnI saMskRtinu pAna nahiM karAvavAmAM Ave kivA ApaNA dharmanA mukhya aMgA dAna, zILa, tapa ane bhAva ke ApaNI nItinAM mukhya sUtreA tyAga ane saMyamasabaMdhamAM jarA paNa samajAvavAmAM nahiM Ave te e prajAnAM jIvana sAcI suvAsa vinAnA manI jaze. jJAnanI vipuLatA haze chatAM emAM samyak zabdanA abhAva hAvAthI laviA bhAjana sama e esvAdI lAgaze. kriyAnAM mUlyAMkana bhAgye ja jovAze. dunyavI sukhAbhAseAmAM ke sAMsArika vilAsAmAM eTalI hade AtmAe mugdhadazA keLavaze ke teo mAnavajIvananI sArthakatA vIsarI jaze ane AtmazreyanA muddA parathI lakSyahIna banaze. AvuM banavA na pAme. navI prajAnuM AkaSa Nu A prAcIna vArasA prati anya anyuM rahe e uddezathI A citraNa thayu che. e keTaluM hetusiddha che. ene nirNaya vAcakavarganA zire soMpI viramuM chuM. 6 upara mujaba cAlu pustakane aMge je kaMi vicAravAnuM hatuM te vicArI gayA, chatAM jainadharma prakAza mAsikamAM prabhAvika puruSA' nA mathALA heThaLa kathAnakA cAlu heAvAthI A pustakanA Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 446 ] prabhAvika puruSa : trIjA bhAgamAM pIrasavAmAM AvanAra sAmagrI saMbaMdhamAM-e pAchaLa je jAtanI rekhA niyata karAyela che ane je kama doravA dhArela che te saMbaMdhamAM thoDI vicAraNA karIe. - zrI mahAvIra bhagavAnanA samaya pachI thayelA mahAtmAonA caritro ApavA ane te paNa vizanI gaNatrIe ApavA-e jAtane uddeza mukhya hovA chatAM-vaLI bharatezvara bAhubalinI sajajhAyane netra sAme rAkhI kAma ukelavAnI vRtti hovA chatAM-e zakya banaze ke kema? e prazna Ubhe ja che. have je citrAMkana karavAnAM che emAM kathAnakanI sAmyatA ke maLatApaNuM agrabhAga nahIM bhajave paNa ene sthAne paraMparA ja jora karatI daSTigocara thaze. saMkhyA paNa vIzanA AMkane vaTAvI jAya eTalI badhI sAmagrI najara sAme paDelI che. jema triSaSTi zalAkA puruSa caritranA racanAra kalikAlasarvajJa zrImadda hemacaMdrasUrine tIrthaka-cakavartI-vAsudevaprativAsudeva ane baLadevanAM caritra uparAMta pariziSTa parvanI racanA karavI paDI tema ahIM paNa zrI vIraprabhunI pATa paraMparAmAM evA prabhAvika mahAtmAo thaI gayA che ke jemanA jIvanavRtto saMbaMdhamAM na to taddana mauna rahI zakAya ke na to emane kamamAMthI paDatA mUkI zakAya. eTale vIzanA AMkano moha choDyuM ja chUTake, kivA bhAgano AMka laMbAve ja Aro. A to anAgata kALanI taraMgAvaLI! e phaLIbhUta thavAne AdhAre mAnavInA prayatna para ke draDha IcchAzakti para jeTalo avalaMbato nathI ethI adhika avalaMbe che bhavitavyatAnA akaLa vidhAnamAM. "tethI ala prAsaMgikena" rUpI pUrNavirAma mUkavAnuM ucita lAgyuM che. mAsikamAM trIjA bhAganI lekhamALA AraMbhatA je prastAvanA karavAmAM AvI che emAM eka vAta mukhyapaNe taravare che ane te e ja ke havene kathAnake pAchaLa ItihAsanuM jora che ane Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra : [47] e banatA pramANamAM saMgrahita karIne ja vArtAvistAra karavAne che. e vakhate vRttikAre game te kAraNe samrA khAravela ke samrATuM saMpratinA caritra bAkI rAkhyA hoya chatAM ahIM ene gya sthAna aitihAsika aMkoDA jeDIne ApavuM ja paDe. deza-kALane anulakSI kalamane vahana karAvavAnI che ane e veLA sAhityasarjanamAM je jAtanI pragati daSTigocara thAya che e dhyAnamAM rAkhavAnI che. jUnI paddhatinA caritro Aje paNa vAMcavA hoya to mojuda che. enuM ja akSarazaH avataraNa jevAnI tamannA jemane haze temane prabhAvika puruSo vAMcavAmAM joIto rasa nahiM udbhave. kadAca grahaNa karavAnA sAra karatAM TIkA karavAno saMbhAra vadhu pramANamAM jaDaze. game tema bane e prati upekSAvRtti dAkhavI, IcchA to evI vate che ke mULa vastune kSati pahoMcADyA vinA, e pAtrone vartamAnakALanI sRSTimAM nAcatAM, ramatAM ne kUdatAM banAvavAM. e sAru khapapUratA raMga-rAga ke AvazyakatA anusAra vAghA ke zaNagAra sajAvavA. atyAra sudhInAM caritra ke e uparathI sarjAyela rAsA-kAvya ke kathAnakamAM je vAtane sAro sarakho paNa na maLI zakato hoya chatAM prabhuzrInA tatvone bArikAithI vicAra karatAM-mAnasazAstrInA abhyAsa prati mIMTa mAMDatAM je banAva vadhu paDato na jaNAya ke je jAtanuM Alekhana vAMdhAvALuM ja gaNAya, e sarvane kalpanAsRSTimAMthI janmAvavuM ane caritravarNana vakhate game te pAtranA mukhethI vahetuM karavuM, e bhAva mukhyapaNe rAkhIne ja kAma karavuM che. jemaNe A jAtanI vRtti keLavI haze temane ja prabhAvika puruSonuM citraNa gamaze athavA te amuka aMze bedhaprada ke AnaMdajanaka nivaDaze. dUra javAnI jarUra nathI. atyAra sudhImAM jaMbUkumAra ane prabhavasvAmI nAmanA be paTTadharonAM jIvanasUtra jaina dharma prakAza" mAsikanA aMkomAM AvI cUkyA che. trIjA Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 448 ] prabhAvika puruSo : zaSya bhavasvAmInu vRttAMta cAlI rahyuM che. emAM nAgilAnA pAtrathI mAMDI khuda zayyabhavanA pAtra sudhImAM nirIkSaNa karavAmAM Avaze tA sahaja jaNAze ke kathAnakanA vANA-tANAmAM kalpanAne vihAra vinArAka-TAkathI cAlu rahyo che. chUTa levAmAM jarA paNa kacAza rakhAi nathI. alabatta, eka vAta dhyAnamAM rAkhelI ja che ane te e ke e dvArA mULa pAtrAnuM vyaktitva ke aitihAsikapaNuM mAryuM na javuM joie. e dvArA dharma-nItinA je niyamA che ene jarA paNa kSati na pahoMcavI joie. jainadharma prakAzanA akAmAM A pravAha varSothI cAlu che ane zrI jainadharma prasAraka sabhAnA vidvAn ne vayeAvRddha pramukha mahAzaya taraphathI e sabaMdhamAM lAlabattI dharavAnA prasa Mga hajI sudhI prApta thaye| nathI eTale abhilASA tA evI che ke- cathAnti sume yatanIyam 'e sUtra anusAra lekhinIne svataMtratAthI vicaravA daivI ane jaina sAhityanA mahAtmAone jagatanA cAkamAM navina lekhAzamAM rajU karavA. e rIte jaina dharmonA aNumUlA tattvAnI kivA rahasyapUrNa vidhi-vidhAneAnI athavA tA itara darzInathI judA paDatAM matabhyeAnI vicAraNA karavI. bhAvI kAryavAhInA A TUMka isArA sAthe cAlu bhAganA upasa'hAra pUrNa virAma pAme che. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jii blbi ekaaich naa |