Book Title: Jain Itihas
Author(s): Hemratnasuri
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005666/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISTER :- preraka :pa. pU. vairAgyadezanA dakSa AcAryadeva zrI vijayahemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA - prakAzaka :zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa I 2 Internationale www.alinelibrary.org For Persgival Private Se Only NAS. MITTno Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namaH zrI guru premasUraye ! jenA ItihAsa : preraka - mArgadarzaka : vairAgyadezanAdala AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA : punaH saMpAdakaH paMnyAsapravarazrI kalyANabodhivijayajI gaNIvarya : prakAzaka : zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa muMbaI - pATaNa For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divyakRpA : 5. pU. siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA. 5. pU. vardhamAnataponidhi AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. 2. : 5.pU. samatAsAgara paMnyAsapravara zrI padmavijayajI gaNivarya :: zubhAziSa : 5.pU. siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. 1. zrI jinazAsana ArAdhana TrasTa dukAna naM. pa, badrIkezvara sosAyaTI, 82, netAjI subhASa roDa, marIna DrAIva, 'I' roDa, muMbaI - 400020 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa -: preraNA-AziSa-mArgadarzana : pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. : prAptisthAna : caMdrakAnta saMghavI, 6-bI, azokA kaoNmpleksa, relave garanALA pAse, pATaNa, uttara gujarAta. vikrama saM. 2061 kiMmata : rUA. 30/ prinTiMga H navanIta je. mahetA (virala TreDarsa), amadAvAda. phona : 079-26637370 TAIpa-seTiMga : jaya mAtaMgI enTaraprAIjha, amadAvAda. phona : 079-30952113 2 For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya yadyapi jena paraMparAno itihAsa vagere aneka atIta-pradyotaka graMtho vidyamAna hovA chatAM paNa, jema sahastrakiraNa sUrya vidyamAna chatAM paNa bhUgarbhamAM to dIpa ja prakAza pAthare che tema, saMkSipta rUci jana mATe A saMkSipta jaina itihAsa e atItanI keDIe saMcaravA mATe dIpanI garaja sAre che. aneka prakaraNamAM vibhakta prastuta graMtharatnanuM mAhAbhya pUrvAvRttinI prastAvanAmAMthI jANI zakAze tathA anukramaNikAnA digdarzana dvArA ahIM "gAgaramAM sAgaranI pratIti thayA vinA nahIM rahe. AjathI 97 varSa pUrve jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphathI zeTha vasanajI trikamajI je. pI. graMthamALAnA 3jA maNakArUpe prakAzita ne hAla alabhya evA A graMtharatnanA punaH saMpAdananuM kArya vairAgyadezanAdakSa A. zrI. vijaya hemacaMdrasUrizvarajI mahArAjAnA ziSya paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivaryae karyuM che. zrI pUjayonI preraNAthI ja zrutarakSAnuM kArya ame AraMbhya tadanvaye 300 thI paNa adhika graMthone navajIna arpa bhAratabharanA saghaLA saMghomAM vinAmUlya bheTa dharavAmAM ame saphaLa banyA chIe. hajI paNa A kAryamAM mRtadevI bhagavatI amane sahAyatA bakSe e ja.. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa vatI, lalitabhAI koThArI puMDarIkabhAI zAha caMdrakumAra jarIvAlA For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | Rtabhakti - anumodana prastuta pustakanA prakAzanano lAbha (1) zrI khAnapura jena je. mU. pU. derAsara upAzraya, amadAvAda preraka pa.pU. munizrI jinayazavijayajI tathA pa.pU. munizrI muktiyazavijayajI ma. (2) junA DIsA jaina saMgha taraphathI levAmAM Avela che. jenI TrasTa bhUrI bhUrI hArdika anumodanA kare che. lI. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUripremASTaka brahmacaryanuM teja virAje je mUla sarvaguNonuM ho guruvara, mana-vacana-kAyA vizuddha ja e to, citta hare bhavijananuM ho...1 guNagAtA meM kaI ja na dIThA, aho! mahAbrahmacArI ho guruvara, A kALa dITho nahIM ehavo, vizuddha vratano dhArI ho.... 2 strI-sAdhvI sanmukha navi joyuM, vRddhapaNe paNa te to ho guruvara, vAta kare jaba hetu nipaje, draSTi bhUmie deto ho...3 ziSyavRMdane ehI ja zikhavIyuM, daDha e viSaye rahejo ho munivara, tehataNA pAlanane kAraNa duHkha-maraNa navi gaNajo ho..4 saMyama mahela AdhAra ja e to, daSTidoSe savi mIMDu ho munivara, karmakaMTakane AtamagharamAM pesavA moTuM chIM ho..5 brahmamAM DhIlA padavIdhara paNa, jAya narakamojhAra ho munivara, zuddha AloyaNa kare nahIM tehathI, duHkha sahe tihAM bhAre ho....6 vijAtIyano saMga na karajo, sApa taNI pareDarajo ho munivara, kAma kuTilano nAza karIne, avicaLa sukhaDA varajo ho...7 premasUrIzvara guNanA Akara, guNa deI ama duHkha mITAvo ho guruvara, dhIra puruSa te sahana karyuM che, teha taNI rIti batAvo ho....8 - AcArya zrI jagazcaMdrasUrikRta guruguNa amRtavelImAMthI sAbhAra For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru bhuvanabhAnu vaMdanA buddhibaLe bRhaspatinA putranI pare opatA, syAdvAdagarbhita zAstranA marmo supere kholatA, siddhAntarakSA kAja pyAlA pI lIdhA apamAnanA, guru bhuvanabhAnu caraNakajamAM bhAvathI karuM vaMdanA..1 kAyA bhale ho kRza chatAM paNa tejanI sImA nahIM, vikRSTa tapa ArAdhatA paNa tyAganI kamInA nahIM, AhAra karatA'tA chatAM svAmI anAsaktitaNA, guru bhuvanabhAnu caraNakamAM bhAvathI karuM vaMdanA..2 vase zvAsane ucchavAsamAM jina ANa pAlanadakSatA, vacane vacanamAM rasa jhare jina ANanI pratibaddhatA, jina ANa zrI jina ANa zrI jina ANa eka ja jhaMkhanA, guru bhuvanabhAnu caraNakamAM bhAvathI karuM vaMdanA3 zAstro taNI vAto na karatA mugdhajana paMcana kare, khece na sva prati satyane kare satyano svIkAra je, tana mana thakI je ujaLA pAlaka mahA samudAyanA, guru bhuvanabhAnuM caraNakajamAM bhAvathI karu vaMdanA....4 For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jJAnI chatAM abhimAnanI rekhA nahIM tana mana mahIM, vikRSTatapa tapatAM chatAM samatA bharI tana mana mahIM, samudAya che suvizALa paNa svAmitvanI nahIM khevanA, guru bhuvanabhAnu caraNakajamAM bhAvathI karuM vaMdanA...5 yoddhA banI khUMkhAra AMtara jaMga khele khaMtathI, jIto maLe ke nA maLe paNa jhujhatA manaraMgathI, karmo taNI senA thatI bhayabhIta le tuja nAma nA, guru bhuvanabhAnu caraNakajamAM bhAvathI karuM vaMdanA...6 amIo taNI Urmi vahe te jhaMkhato sAgara sadA, je saumyatA mukha para tare te jhaMkhato cAMdo sadA, guru sama sahanazakti maLI che pRthvInI eka jhaMkhanA, guru bhuvanabhAnu caraNakajamAM bhAvathI karuM vaMdanA...7 sAgara chalakatA AMsuDA vahetA tamArI yAdamAM, paNa paLa yugo sama jAya guruvara kheda ne viSAdamAM, janmojanama tuja sAtha ho kalyANabodhi kAmanA, guru bhuvanabhAnu caraNakajamAM bhAvathI karuM vaMdanA...8 - paMnyAsa zrI kalyANabodhi gaNivarya 7 For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutasamuddhAraka zrutasevAnA kAryamAM sadAnA sAthIo (1) bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI. (pa.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijayabhuvanabhAnusUri ma.sA.nA upadezathI) (2) zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda (3) zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.nI preraNAthI) (4) zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI. (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda sU.ma.sA.nI preraNAthI) (5) zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda (pa.pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) (6) nayanabALA bAbubhAI sI. jarIvAlA hA. caMdrakumAra, maniSa, kalpaneSa (pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (7) kezarabena ratanacaMda koThArI hAla. lalitabhAI (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI) (8) zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. (5.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI (9) zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa muMbaI (AcAryadeva zrIhemacaMdrasUrIzvara ma.sA.nI preraNAthI (10) zrI zAMtAkrujha zvetA. mUrti, tapAgaccha saMgha, zAMtAkrujha, muMbaI, (AcAryadeva zrIhemacaMdrasUrI ma.sA.nI preraNAthI) (11) zrIdevakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI. (pa.pU.vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI (12) saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta (pU. sAdhvI zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pUjya sAdhvI zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI divyayazAzrIjI ma.nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe (13) bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-6. (pU. munirAjazrI akSayabodhivijayI ma.sA., pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma.sA. pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (14) zrI zreyakara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI. (pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI. (15) zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLa pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (5. pU. AcAryadeva zrIrUcakacaMdrasUri ma.nI preraNAthI) (16) zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara, (vesTa) muMbaI. (pU. munirAjazrI klayANabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (17) zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI) 8 For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) zrI kalyANajI saubhAgacaMda jaina peDhI, piMDavADA. (siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImavijayapremasUrIzvarajI ma.sA.nA saMyamanI anumodanAthe) (19) zrI ghATakopara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (vairAgyadezanA dakSa pU.A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (20) zrI AMbAvADI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. muni zrI kalyANabodhi vijayajI ma.nI preraNAthI) (21) zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcAryazrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjaya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (22) zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrIakSayabodhivijayajI ma.nI preraNAthI) (23) zrI mahAvIra jaina zvetA. mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya (pa.pU. AcAryazrI rAjendrasUri mahArAja sA.nI preraNAthI) (24) zrI mATuMgA jaina zvetA. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIjha, mATuMgA, muMbaI. (pa.pU. vairAgyadezanAda AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (25) zrI jIvIta mahAvIrasvAmI jaina saMgha, nAdiyA. (rAjasthAna) pU. gaNivarya zrI akSayabodhivi. ma.sA. tathA munizrI mahAbodhivi. ma.sA.nI preraNAthI (26) zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdakSa pa.pU. AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (27) zrI vimala sosayaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara muMbaI. (pa.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (28) zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti (pa.pU.vairAgyadezanAdala AcAryadeva zrImavijaya-hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA saM. 2053nA pAlitANA madhye cAturmAsa prasaMge) (29) zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emarAlDa epArTamenTa, aMdherI (I), muMbaI (munizrI netrAnaMdavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (30) zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda, (parama pUjaya munirAja zrI saMyamabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (31) zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda. (pa.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA kRSNanagara madhye saMvata 205ranA cAturmAsa nimitte 5.pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (32) zrI bAbubhAI sI. jarIvAlA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA -2 (pa.pU. munirAja zrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI (33) zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, punA (pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijayajayaghoSa sUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (34) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAMbara maMdira TrasTa, bhavAnIpeTha, punA. (pU. munirAja zrI anaMtabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (35) zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pU. zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (36) zrI zvetAMbara mUrtipUjaka For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbaI. (munizrI aparAjitavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (37) zrI javAharanagara jaina zvetA. mUrti, saMgha, goregAma, muMbaI. (pU. A.zrI rAjendrasUri ma.sA.nI preraNAthI) : (38) zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta, (pa.pU.sA.zrI raMjanazrIjI ma.sA.pU.ma.sA. zrI iMdrazrIjI ma.sA.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pa.pU.sA.zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA., pa. pU. sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. tathA sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI) (39) zrI mATuMgA jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. (pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (40) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phuTa roDa, ghATakopara (I) (pU.paM. zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI) (41) zrI AdinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI. (pa.pU.A.zrI guNaratnasUri ma.nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puyaratnavijayajI gaNivaryanI tathA pU.5. yazoratnavijayajI gaNivaryanI preraNAthI) (42) zrI koImbatura jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatura (43) zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (pa.pU.A.zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.nI gurumUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya-panyAsa-gaNi padArohaNa, dIkSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI) (44) zrI mahAvIra svAmI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbaI. (pU. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA. tathA pU. paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (45) zrI harasUrIzvarajI jagadaguru zvetAmbaramUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa (pUrva), muMbaI. (pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMtazrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (46) zrI pArzvanAtha zvetAM. mUrti. pU. jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI saMghamAM thayela gaNi padavInI anumodanAtha) (47) zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAM. mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda (pU. munizrI satyasuMdara vi. nI preraNAthI) (48) ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa, muMbaI (preraka : pU. munizrI ratnabodhivijayajI ma.sA.) (49) zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa, mubaMI. (pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (50) zrI sahasraphaNA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa, bAbulanAtha, muMbaI (preraka-munizrI sattvabhUSaNavijayajI ma.) (51) zrI govAlIyA Teka jaina saMgha, muMbaI (preraka : gaNivaryazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) (52) zrI vimalanAtha jaina derAsara TrasTa, bANagaMgA, muMbaI (preraka : pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMtazrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.) (53) zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa, prArthanA samAja, muMbaI (preraka : munizrI rAjapAlavijayajI tathA paMnyAsajI zrI akSayabocivijayajI gaNivara) (54) zrI prinsesa sTrITa, luhAracAla jainasaMgha 10 For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (preraka : gaNivarya zrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) (55) zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdivalI (IsTa), muMbaI. (preraka - munizrI rAjapAlavijayajI tathA 5. zrI akSayabodhivijayajI gaNivara) (56) zrI sUryayazAzrIjI tathA suzIlayazAzrInA pArlA (I), kRSNakuMjamAM thayela comAsAnI AvakamAMthI (57) zrI premavardhaka devAsa che. mUrtipUjaka jaina saMgha, devAsa, amadAvAda. (preraka - pU. A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma.) (58) zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA (preraka-paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) (59) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara TrasTakolhApura (preraka-pU.munizrI premasuMdaravijayajI ma.) (60) zrI dharmanA po.he. jenanagara je. mU.pU.saMgha, amadAvAda (preraka-pa.pU. paMnyAsapravara zrI punyaratnavijayajI gaNi) (61) zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlAcokI, parela, muMbaI (preraka-pU.paM.zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivarya tathA pU.paM.zrI guNasuMdaravijayajI gaNivarya) (2) zrI padmamaNi jaina zvetAMbara tIrtha peDhI-pAbala, punA (pa.pU. paMnyAsazrI kalyANabodhivijayajI gaNinI vardhamAna tapanI so oLInI anumodanArthe pa.pU.paMnyAsa zrIvizvakalyANavijayajI gaNivaryanI preraNAthI) (63) OMkArasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana - surata (preraka - A. guNiratnasUri ma.nA ziSya munizrI jinezaratnavijayajI ma.) (4) zrI goDI pArzvanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI. (pa.pU.vairAgyadezanAda AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (65) zrI AdIzvara zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, goregAma-muMbaI (pa.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (66) zrI AdIzvara zvetAMbara TrasTa, sAlema (preraka-pa.pU.gacchAdhipati A.zrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.) (67) zrI govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI (pa.pU. paMnyAsa pravara zrI kalyANabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthI) (68) zrI vilepArlA che. mU.pU. jaina saMgha enDa cerITIjha (pa.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (69) zrI nanasI sosAyaTI jaina zve. mU.pU.saMgha, borIvalI (vesTa) muMbaI. (pa.pU. paMnyAsapravara zrI kalyANabolivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (70) mAtuzrI ratanabena narasI monajI sAvalA parivAra, pU.paM.zrI kalyANabodhivijayajInA ziSya munizrI bhaktivardhanavijayajI ma.sA. tathA pU. sAdhvIjI zrI jayazIlAzrIjI ma.nA saMsArI suputra rAjananI puNyasmRti nimitte ha. suputro : navInabhAI, cunilAla, dIlIpa, hiteza. (71) zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emarAlDa epArTamenTa, aMdherI (I) muMbaI (pa.pU.paMnyAsa pravara zrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (72) zrI dharmavardhaka che. mUrtipUjaka jaina saMgha, kArTara roDa naM. 1, borIvalI (I), (5.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivaryanI preraNAthI) For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA ItihAsa e dhArmika ane vyavahArika nItirItino Adarza che. dharmanA ane vyavahAranAM judAM judAM svarUpa ane tenA kAryo itihAsa upara AdhAra rAkhe che. deza ane kAla e ubhayamAM je kAMI taphAvata thato Ave che, te itihAsa uparathI sArI rIte jANI zakAya che. tethI dareka dharma bhAvanAne dhAraNa karanArA dharmijanane itihAsanA jJAnanI pUrNa AvazyakatA che. jaina dharmanI bhAvanA prAcIna che ane te bhAvanAe A bhArata varSa upara je asara karI che, te avarNanIya che. jaina dharmanI vAsanA te te dezakAlanA vyavahArathI raMgAyelI che. tathApi te anAdisiddha eka ja rUpe sarvatra jaNAyelI che. jo Ama na hota to Aja ApaNane dharma viSe vicAra karavAnuM kAMI sAdhana maLata nahIM. itihAsa dvArA anaMtakALanA judA judA vibhAga eka eka sAthe joDAyelA che ane tenI aMdara tAratamyapaNuM raheluM che, je pramANika Agama uparathI siddha thAya che. jaina dharmanA itihAsano AraMbha prAcIna kALathI zarU thAya che. te ApaNA AgamakAro potAnA lekhamAM darzAvI Ape che. ApaNAM pramANabhUta Agama avalokatAM ApaNI AgaLa jaina itihAsano prakAza khullI rIte pragaTa thAya che ane tethI prAcIna ane arvAcIna jaina nItirItinuM darzana spaSTa rIte thaI zake che. AryAvartamAM aneka prakAranI dharmabhAvanAo prAcIna kALathI udbhavelI che, paNa te badhAnuM spaSTIkaraNa karavAne jevI sAmagrI jainadharmanI bhAvanAmAM rahelI che, tevI bIjI koIpaNa dharmanI bhAvanAmAM nathI, ema kahevuM e atizayokti bhareluM nathI. jaina dharmanA itihAsano kAla yugmadharmI manuSyothI AraMbhAya che. tyArathI te Aja sudhImAM jaina dharmanA praNetAoe ane sUrioe potAnAmAM rahelI jJAnazakti tathA tenA phaLane pAmavAnI preraNAne saMtoSavA kevA kevA dhArmika kAryo UThAvyAM che ane te te kAryonuM tenA AcAra vicAra para kevuM pratibiMba pADeluM che, tathA te pratibiMbamAM teno paramAnaMda keve rUpe jhaLakyo che e badhuM jANavAnuM sAdhana jaina dharmano itihAsa che. e itihAsa vAMcavAthI ApaNI 12 For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhAvanA sArI rIte puSTi pAme che. e sarva mAnya jaina dharmano udyota kyAre tho ane koNe karyo e paNa te uparathI samajavAmAM Ave che. te sAthe jainanIti ane jainasaMsAra pUrvakALe kevA hatA ane arvAcInakALe temAM keTalo pheraphAra thaI gayo che, e paNa ApaNA jANavAmAM Ave che. jethI jaina itihAsa jANavAnI pUrI AvazyakatA siddha thAya che. te mATe A lekhano zrama sarva rIte sArthaka thavAnI pUrNa AzA baMdhAya che. A graMthamAM judA judA chavvIza prakaraNo pADyAM che. chellI avasarpiNInA trIjA ArAne cheDe thayelA sAtamA kulakara nAbhi rAjAthI jaina itihAsano AraMbha karavAmAM Avyo che. pahelA tIrthakara zrI RSabhadeva bhagavAnathI trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha sudhIno itihAsa saMkSepamAM ApyA pachI vartamAna zAsananA adhipati zrI mahAvIra bhagavAnanA nirvANathI vIra saMvatanI gaNanA karavAmAM AvI che ane te prasaMge banelA dhArmika banAvono saMkSipta citAra ApavAmAM Avyo che. je jANavAthI jainazAsananI mahattA ane jainaprabhAvika puruSoe karelA dhArmika udyota viSe vAMcanArane sAro bodha prApta thAya che. A graMtha jaina itihAsanA saMkSipta viSayathI bharapUra che. jo koIpaNa jaina A laghu lekhane AghaMta vAMce to te jaina itihAsanuM sAruM jJAna dharAve temAM koI jAtano saMzaya nathI. vizeSamAM A laghu graMtha jaina pAThazALAnA dareka vidyArthIne upayogI che. jainadharmamAM, jaina gRhasthAvAsanI sthitimAM ane AcAra vicAramAM kevuM rUpAMtara thayuM che ? jaina saMsthAnanI unnati ane avanati kALapAzamAM lapaTAIne kevI rIte thayela che? jaina vidvAnonI, jaina gRhasthonI ane jaina munionI pUrvanI prauDhatA, udAratA, utsAha, vairya ane zraddhA vagere pUrva guNo A jamAnAmAM kevI rIte lapaTAyA che? vartamAnakALe yatio ane gRhomAM kevI nirmAlyatA, kevo pramAda ane kevA AcAra cAle che, te joIne ema zaMkA thayA vinA rahe ja nahIM ke jeonA pUrvajo AvA mahAnuM adbhuta guNovALA thayelA che, teonA A vaMzajo haze kharA ! jo ke hAla tevI pUrvanI sthiti upara AvavAnAM sAdhano joIe tevAM maLI zake tema nathI, tathApi jo tevo utsAha * rAkhavAmAM Ave to te pUrvajonA itihAsanI vAto vAMcavAthI AtmAne AnaMda thAya tema che. ane tevo AnaMda prApta karavAmAM A laghu pustaka eka sAdhanarUpa thaI paDaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. 13 For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 1 2 3 4 5 da 8 anukramaNikA viSaya pahelA prakaraNamAM zrIRSabhadeva prabhuthI mAMDIne gautama svAmI sudhIno itihAsa Avela che ane temAM bauddha dharmanI utpatti kyAre thaI ? te samayanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. bIjA prakaraNamAM sudharmA svAmIthI mAMDI manaka muni sudhIno 17 vRttAMta darzAvyo che, jemAM dazavaikAlikasUtrano uddhAra tathA ozavALa ane zrImALIonI utpattino samaya ApavAmAM Avyo che. trIjA prakaraNamAM zrIyazobhadrasUrithI zrIsthUlabhadrajI-sUrino 21 itihAsa ApI te samayamAM nava naMdonA rAjyanI tathA saMprati rAjAnI hakIkata kahevAmAM AvI che. cothA prakaraNamAM Arya mahAgirijI tathA Arya suhastijIthI mAMDI kAlakAcArya sudhIno itihAsa darzAvyo che ane temAM koTigacchanI sthApanAno vRttAMta darzAvyo che. pAMcamA prakaraNamAM vIra saMvat 453 thI 400 no itihAsa ApI temAM zrIdinnasUrithI pAdaliptasUri sudhInA vRttAMta sAthe siddhasenadivAkara, vikrama rAjA ane nAgArjunano itihAsa ApavAmAM Avyo che. peja naM. 1 31 chaThThA prakaraNamAM vikrama saMvat 1 thI 130 sudhIno itihAsa 45 ApI zrIvajasvAmIthI mAMDI durbalikA puSpamitrasUri sudhIno itihAsa ane te sAthe jAvaDazAhanA uddhAranI hakIkata ApavAmAM Avela che. 14 For Personal & Private Use Only 39 sAtamA prakaraNamAM zrI caMdrasUrithI zrI devarkiMgaNI sudhInA vRttAMta 55 sAthe bauddhonA parAbhavanI, zilAditya rAjAnI, vallabhipuranA bhaMganI, zatruMjaya mAhAtmyanI racanAnI ane jaina siddhAMtonuM pustakArUDha thavAnI hakIkata ApavAmAM AvI che. AThamA prakaraNathI arvAcIna samayanA itihAsano AraMbha thAya che ane temAM vikramanA chaThThA saikAno itihAsa darzAvavAmAM Avyo 63 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya krama peja naM. che, jenI aMdara zrIharibhadrasUri tathA zrI siddhasUrino vRttAMta ApavAmAM Avyo che. 9 navamA prakaraNamAM vikramanA sAtamA, AThamA ane navamA 75 saikAmAM banelA banAvo jaina itihAsamAM kharekharuM sAruM ajavALuM pADe che. temAM AcArya zrI dehalAmahattarathI te zIlaguNasUri sudhIno bodhaka itihAsa varNavyo che. tenI aMdara AmarAjA, vanarAja cAvaDo ane aNahillapura pATaNanI sthApanAnI upayogI hakIkata ApelI che. 10 dazamA prakaraNamAM vikramanA dazamA saikAno itihAsa che. temAM 86 zIlAMgAcAryathI te zrI vIragaNI AcArya sudhIno vRttAMta Apelo che. 11 agiyAramA prakaraNamAM vikramanA agiyAramA saikAnA 92 AraMbhathI zrI sarvadevasUrithI te mahAkavi dhanapALa ane zobhanAcArya sudhInI camatkArI hakIkata darzAvelI che. 12 bAramA prakaraNamAM zrI surAcArya, vaddhamAnasUri ane 98 | vimalazAhanuM vRttAMta ApeluM che. 13 teramA prakaraNamAM zrI jinezvarasUri, abhayadevasUri ane 103 vAdivetALa zAMtisUrinAM caritro ApelAM che. 14 caudamA prakaraNamAM zrIcaMdrasUrithI dhanezvarasUri sudhIno upayogI 110 itihAsa ApI tenI sAthe punamIyAgacchanI tathA vidhipakSagacchanI utpattinI bInA darzAvI che. ane vikramanA bAramA saikAno AraMbha tathA samApti paNa te prasaMge ja kahelI che. 15 paMdaramA prakaraNamAM jayasiMhasUri, lAlaNa gotranI utpatti ane 117 vAdidevasUrinA bodhaka vRttAMto ApelA che. 16 soLamA prakaraNamAM jIvadevasUrinI rasika kathA ApelI che. 124 17 sattaramA prakaraNamAM vAgabhaTTa maMtrIthI te amaracaMdrasUri sudhInI 131 hakIkata ApelI che ane te prasaMge sAIpUrNamiyaka tathA AgamikagacchanI utpatti darzAvavAmAM AvI che. 18 aDhAramA prakaraNamAM sAjanade, siddharAja jayasiMha ane 137 15 For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - krama viSaya peja naM. hemacaMdrAcAryanI dIkSAnI hakIkata varNavelI che. 19 ogaNIzamA prakaraNamAM hemacaMdrajIne sUripada ApavAno, ane 143 siddharAja tathA kumArapALanA saMkaSTano pUrNa vRttAMta darzAvyo che, . " jenI aMdara gujarAtanA itihAsa upara sAruM ajavALuM paDe che. 20 vIsamA prakaraNamAM kumArapALanA caritranuM saMkSipta varNana 150 ApavAmAM AvyuM che. 21. ekavIsamA prakaraNamAM jagaDuzAha zeTha ane vastupALa 155 tejapALanI hakIkata ApelI che. 22 bAvIsamAM prakaraNamAM vikramanA teramA ane caudamA saikAno 160 itihAsa che, jenI aMdara devendrasUrithI mahendraprabhasUri sudhInAM vRttAMto saMkSepathI varNavavAmAM AvyAM che. 23 trevIsamA prakaraNamAM devasuMdarasUrithI te ratnazekharasUri sudhIno 165 itihAsa Apyo che ane te prasaMge rANakapuranA jinamaMdiranI tathA lupakonI utpattinI hakIkata darzAvavAmAM AvI che. 24 covIsamA prakaraNamAM vikramanA paMdaramA tathA soLamAM saikAno 169 itihAsa che. tenI aMdara zrI hemavimaLamUrithI te zrI vijayasenasUri sudhIno vRttAMta tathA temanA ziSya vekhaharma tathA paramAnaMdanI hakIkata Ave che. ' 25 pacIsamA prakaraNamAM vikramanA sattaramA saikAnI samApti sudhImAM 175 padmasuMdaragaNithI te samayanasuMdarasUrijI sudhInA vRttAMto darzAvyA 26 chavvIsamA prakaraNamAM vikrama saMvat 1701thI te saMvat 1964 185 nA vartamAna samaya sudhIno cAlato itihAsa darzAvyo che. tenI aMdara DhaMDhakonI utpatti, motIzAha zeTha, zrIvijayAnaMdasUri, zeTha premacaMda rAyacaMda, zeTha kezavajInAyaka ane zeTha narazI nAthAnA samaya sudhIno vRttAMta Ave che. 0 prazasti 189 16 For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | zrI prema-bhuvanabhAnu sadgurubhyo namaH | jena itihAsa prakaraNa - 1 prAcIna samayano itihAsa A jaina dharma anAdi kALathI cAlyo Ave che, mATe te kyArathI cAlu thayo haze? evI zaMkA karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. have tenA anAdi kALamAM anaMtI covIzIo thaI gaI che, ane pratyeka covIzInA samayamAM jaina dharmano bahoLo phelAvo paNa thayA karyo che. covIzIo eTale jaina dharmano phelAvo karanArA covIza tIrthakaro je dareka utsarpiNI ane avasarpiNImAM thAya che te mAMhenI A chellI avasarpiNImAM zrI RSabhadeva nAme pahelA tIrthaMkara thayA che. zrI RSabhadeva : A chellI avasarpiNInA trIjA ArAne cheDe nAbhirAjA nAmanA sAtamA kulakara thayA, temanuM rAjaya ayodhyAmAM hatuM, temane marUdevA nAme strI hatI. temanI kukSIe A prathama tIrthaMkara zrI RSabhadevajIno janma thayo hato. te vakhatanA yugalIyAM manuSyo phakta kalpavRkSonAM phaLa-phUlo khAI AjIvikA calAvatAM hatAM, tathA keTalAMka saMsArI rIta rIvAjothI tathA nItithI ajANyAM hatAM, temane RSabhadevajIe sarva sAMsArika rItIothI vAkepha karyA. RSabhadevajIne bharata tathA bAhubali Adi ekaso putra hatA, tathA teo saghaLA jaina dharmamAM ghaNA ja custa hatA, ghaNo samaya gayA bAda RSabhadevajIe vairAgya pAmI dIkSA lIdhI tathA lokone jaina dharma saMbaMdhI zuddha dayAmaya upadeza devA lAgyA, te samayanA loko kapaTa For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa rahita ane zuddha aMta:karaNavALA hovAthI temanA hRdayamAM jaina dharmanI dayAmaya lAgaNInI UMDI chApa paDI hatI. RSabhadevajI ghaNA kALa sudhI jaina dharmano upadeza ApI aMte kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. - bharatacakrI tathA bAhANonI utpatti, vedonI utpatti, sUrya caMdra vaMzanI zarUAta RSabhadevajIe vairAgya pAmI jyAre dIkSA lIdhI tyAre ayodhyAnI gAdI temaNe potAnA moTA putra bharatane ApI hatI te bharatajIe zuddha nItithI rAjaya calAvyuM hatuM tathA cakravartInI padavI saMpAdana karI hatI, temaNe potAnA pitA RSabhadevajIno upadeza sAMbhaLIne jaina dharmano ghaNo ja phelAvo karyo hato. dayAmaya jainadharmanA phelAvA mATe temaNe eka vizALa bhojanazALA sthApI hatI, temAM vratadhArI zrAvakone te haMmezAM potAnA kharce bhojana karAvatA hatA, ane te zrAvako paNa "mAhana" eTale "hiMsA na karavI" evo haMmezAM pATha karatA hatA. AgaLa cAlatAM te "mAhana" zabdano pATha karanArA zrAvako brAhmaNanA nAmathI oLakhAvA lAgyA. bharatacakrIe aSTApada tathA zatruMjaya Adi sthAnomAM ghaNAM suvarNamaya jaina maMdiro baMdhAvyAM hatAM. bharata rAjAe zrI RSabhadeva prabhunA upadeza anusAre dayA dharmanuM zikSaNa ApanArA cAra vedo banAvyA hatA, te vedonuM yathAsthita paThanapAThana AThamA tIrthaMkaranA samaya sudhI cAlu rahyuM hatuM, paNa pAchaLathI brAhmaNoe svArtha vagere mATe temAM pheraphAra karI hiMsAmaya zrutio dAkhala karelI jaNAya che. bharatanA putra sUryapazAthI sUrya vaMzanI tathA bAhubaLInA putra caMdrayazAthI caMdravaMzanI zarUAta thaI che, ane te sUryavaMzI tathA For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa caMdravaMzI rAjAo Aje paNa bharatakhaMDamAM rAjaya karatA mAluma paDe che. bIjA tIrthakara zrI ajItanAthajIno samaya - sagaracakrI gaMgAnuM jAnavI athavA bhAgIrathI nAma paDyuM ayodhyA nagaramAM bharatacakrI pachI asaMkhya rAjAo thaI gayA bAda temanA ja vaMzamAM jitazatru nAme rAjA thayA, temanA nAnA bhAI sumitra nAme hatA, jitazatru rAjAne vijayA nAme rANI hatI, tenI kukSie zrI ajItanAthajI nAmanA bIjA tIrthakarano janma thayo hato ane sumitrane yazomatI nAme rANI hatI, teNInI kukSie sagaracakrIno janma thayo hato. ajItanAthajIe vairAgya pAmIne dIkSA lIdhI tyAre temanI gAdIe sagaracakrI AvyA, te sagaracakrIne janukumAra Adi sATha hajAra putro hatA. eka samaye te kumAroe vicAryuM ke aSTApada parvata para bharata rAjAe je ratnamaya jaina pratimAone sthApanA karI che, tenI rakSA mATe AsapAsa jo UMDI khAI karI hoya to bhaviSyakALamAM tenI koI AzAtanA karI zakaze nahIM, ema vicArI teoe daMDaratnathI tyAM UMDI khAI khodIne temAM : : gaMgAno pravAha vALyo. AthI pAtALamAM rahetA bhavanapationAM bhavanono vinAza thavAthI Indrane krodha thayo, tethI teNe AvIne te sarva kumArone bALI bhasma karyA. pachI sagaracakrInA hukamathI ja'nunA putra bhagIrathe daMDaratnathI te gaMgAno pravAha pAcho jema AgaLa hato - tema ja vaheto karyo, ane tethI te gaMgA nadInuM nAma jA'navI athavA bhAgIrathI paDyuM. sagaracakrIe bharata rAjAe baMdhAvelA zatruMjaya For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa parvata paranA jaina maMdirono jIrNoddhAra karyo tathA chevaTe zrI ajItanAthajI prabhunI pAse dIkSA laI kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. ajitanAtha prabhu paNa ghaNA kALaparyata lokone jaina dharmano upadeza ApI kevaLajJAna pAmI sametazikhara para mokSe gayA. trIjA tIrthakara zrI saMbhavanAthajIthI paMdaramA tIrthaMkara zrI dharmanAthajI sudhIno samaya zrI ajitanAtha prabhu mokSe gayA bAda keTaleka kALe zrAvastI nAmanI nagarImAM trIjA tIrthakara zrI saMbhavanAthajIno janma thayo, temanA nivaNa bAda ayodhyA nagarImAM cothA tIrthaMkara zrI abhinaMdana svAmIno janma thayo, tyAra bAda ghaNA ghaNA samayane aMtare sumatinAthajI, padmaprabha, supArzvanAtha, caMdraprabha tathA suvidhinAtha nAme tIrthaMkaro thayA. navamA zrIsuvidhinAthajI tIrthakaranA samaya sudhI sarva brAhmaNo jaina dharmI hatA, tathA bharatajIe racelA cAre vedonuM paThanapAThana paNa AgaLa kahyA mujaba jaina dharmane lagatuM dayAmaya dharmavALuM hatuM. e navamA tIrthaMkara mokSe gayA bAda te brAhmaNo mithyAdaSTi thayA tathA lobha dRSTithI teoe pUrve kahelA vedone lopI matikalpanAthI hiMsAnA upedazavALA navIna cAra vedo banAvyA, ane te ja vedonuM paThanapAThana hAlanA brAhmaNomAM paNa cAle che. navamA tIrthaMkara pachI keTaleka kALe bhakilapura nAmanA nagaramAM zrI zItalanAthajI nAme dazamA tIrthaMkara thayA, temanA vakhatamAM harivaMzanI utpatti thaI che. tenI hakIkata evI che ke, vIrA nAmanA eka koLInI vanamALA nAmanI eka khUbasUrata strIne kosAMbI nagarIno rAjA baLAtkAre paraNyo, tethI te koLI duHkha pAmI tApasa thaI mRtyu For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa pAmIne kilbiSa devatA thayo. rAjA ane vanamALA paNa vijaLI paDavAthI maraNa pAmI harivarSa kSetramAM yugalIyAM rUpe thayA, tyAre te deva vaira levAnI buddhithI teone tyAMthI upADI bharatakSetramAM caMpAnagarImAM lAvyo tathA tyAM teonuM hira ane hiraNI nAma pADI te nagarInI rAjagAdI ApI; tyAM mAMsAhAra karavA vagere kAraNathI teo mRtyu pAmI narake gayA, ane temanA vaMzajo harivaMzI kahevAvA lAgyA. tyArabAda keTaleka samaye siMhapurI nAme nagaramAM viSNu rAjAnI viSNuzrI nAmanI rANInI kukSie zreyAMsanAtha nAmanA agyAramA tIrthaMkarano janma thayo, temanA samayamAM vAnaradvIpamAM vAnaravaMzanI utpatti thaI ke, je vaMzamAM rAmAyaNamAM prasiddha vALI tathA sugrIva Adi vAnaravaMzanA rAjAo thayA che. vaLI, A tIrthaMkaranA samayamAM ja tripuSTa nAme pahelA vAsudeva, acala nAme baladeva, tathA azvagrIva nAme prativAsudeva thayA che. tyArabAda caMpAnagarImAM vasupUjya nAmanA rAjAnI vijayA nAmanI rANInI kukSie vAsupUjya nAme bAramA tIrthaMkara thayA, temanA samayamAM bIjA dvipRSTa nAme vAsudeva, vijaya nAme baladeva, tathA tAraka nAme prativAsudeva thayA che. tyArabAda keTaleka samaye kaMpilapura nAmanA nagaramAM kRtavarma rAjAnI zyAmA nAmanI rANInI kukSithI teramA zrI vimalanAtha nAme tIrthaMkara thayA, temanA samayamAM trIjA svayaMbhU nAme vAsudeva, bhadra nAme baladeva tathA me2ka nAme prativAsudeva thayA che. tyArabAda keTaleka samaye ayodhyA nagarImAM siMhasena nAmanI sujazA nAmanI rANInI kukSie zrI anaMtanAtha nAmanA caudamA tIrthaMkara thayA che, temanA samayamAM puruSottama nAme vAsudeva, suprabha For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa nAme baladeva, tathA madhu nAme prativAsudeva thayA che. tyArabAda keTaleka samaye ratnapurI nagarImAM bhAnu rAjAnI suvratA nAmanI rANInI kukSie zrI dharmanAthajI nAmano paMdaramA tIrthaMkara thayA, temanA samayamAM puruSasiMha nAme vAsudeva, sudarzana nAme baladeva, tathA nizuMbha nAme prativAsudeva thayA che, temaja maghavA ane sanakumAra nAme cakrIo paNa thayA che. soLamA tIrthaMkara zrI zAMtinAthajIthI ekavIsamA tIrthakara zrI naminAthajI sudhIno samaya tyArabAda keTaleka samaye hastinApura nagaramAM vizvasena rAjAnI acirA nAme rANInI kukSie soLamA tIrthaMkara zrI zAMtinAthajIno janma thayo hato, temanA janma pahelAM te dezamAM mArIno (marakIno) ghaNo ja upadrava hato, paraMtu temano janma thayA pachI te upadrava zAMta thavAthI temanuM zAMtinAtha nAma pADyuM hatuM. A soLamA tIrthaMkare pote ja cakravartInI padavI paNa prApta karI hatI. tyArabAda keTaloka samaya gayA bAda te ja hastinApura nagaramAM sUra nAme rAjAnI zrIrANI nAmanI rANInI kukSie sattaramA tIrthaMkara zrI kuMthunAthajIno janma thayo hato, tathA temaNe cakravartInI padavI paNa meLavI hatI. tyArabAda keTaloka samaya gayA bAda e ja hastinApura nagaramAM sudarzana nAmanA rAjAnI devI nAmanI rANInI kukSie aranAtha nAmanA aDhAramA tIrthaMkara janmyA, tathA temaNe cakrInI padavI paNa meLavI hatI. temanA nirvANa bAda subhUma nAme cakrI thayA, tathA puMDarIka ane datta nAme vAsudeva, AnaMda ane naMdana nAme baladeva, For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa ane bali tathA prahalAda nAme prativAsudeva thayA. tyArapachI keTaloka samaya gayA bAda mithilA nagarImAM kuMbha rAjAnI prabhAvatI nAmanI rANInI kukSie mallinAtha nAmanA ogaNIsamA tIrthaMkara janmyA, te pUrve bAMdhelA karmanA saMyogathI putrIpaNe janmyA hatA. tyArapachI keTaloka samaya gayA bAda rAjagRhI nagarImAM sumitra rAjAnI padmAvatI nAmanI rANInI kukSie munisuvrata svAmI nAme vIsamAM tIrthaMkarano janma thayo, temaNe dIdhelI dharma dezanAthI bharUcamAM jItazatru rAjAno ghoDo pratibodha pAmyo hato, ane tethI te bharUcanuM azvAvabodha nAmanuM tIrtha prasiddha thayuM che, temanI mahAprabhAvazALI prAcIna mUrti hAla paNa bharUca nagaramAM birAjelI che. temanA samayamAM padma nAme cakrI, lakSmaNa nAme vAsudeva, rAmacaMdra nAme baLadeva, tathA rAvaNa nAme prativAsudeva thayA che. laMkAnA rAjA rAvaNe rAmacaMdrajInI srI sItAjInuM haraNa karavAthI teo vacce moTuM yuddha thayuM hatuM, ane temAM rAvaNano parAjaya thayo. tyArapachI keTaloka samaya gayA bAda mithilA nagarImAM vijayasena rAjAnI viprA nAmanI rANInI kukSie naminAthajI nAmanA ekavIsamA tIrthaMkara janmyA hatA, temanA samayamAM hariSeNa ane jaya nAme be cakrIo thayA hatA. bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhuno samaya, pAMDava, kaurava, zrIkRSNanuM vRttAMta tyArapachI keTaloka samaya gayA bAda saurIpurI nAmanA nagaramAM samudravijaya rAjAnI zivAdevI nAmanI rANInI kukSie zrI neminAtha For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa nAmanA bAvIsamA tIrthaMkarano janma thayo hato. zrI neminAtha prabhu bAlyapaNAthI ja brahmacArI hatA tathA tIrthakara hovAthI anaMta baLavALA hatA. eka divase ramata karatAM te zrIkRSNa vAsudevanI AyudhazALAmAM jaI pahoMcyA, tyAM temaNe vAsudevano pAMcajanya zaMkha vagADyo. te zaMkhano nAda sAMbhaLIne sabhAmAM beThelA zrIkRSNa vAsudeva cakita thaI vicAravA lAgyA ke zuM koI bIjo vAsudeva utpanna thayo? vAsudeva sivAya mAro zaMkha bIjA koIthI paNa vagADI zakAya tema nathI. pachI tapAsa karatAM mAlUma paDyuM ke, nemikumAre te zaMkha vagADyo che, evA khabara maLavAthI zrIkRSNanA manamAM zaMkA thaI ke, kharekhara A nemikumAra mArAthI paNa vadhAre baLavAna che, mATe rakhene mAruM rAjya leze, tethI huM temane koI kanyA sAthe paraNAvIne tenuM baLa ochuM karAvuM. ema vicArI teNe nemikumAranI IcchA nahIM chatAM paNa ugrasena rAjAnI putrI rAjumatI sAthe temanAM lagnanuM nakkI karyuM. mAtapitAnA kathanane AdhIna thaI nemikumAra rathamAM besI yAdavonA parivAra sahita paraNavA cAlyA, tyAM ugrasena rAjAnA maMdira pAse pahoMcatAM eka makAnamAM haraNa, gAya, bakarAM Adi keTalAMka jAnavarone pUrelAM ane tethI pokAra karatAM joyAM, tethI mahAdayALu evA zrI neminAtha prabhue potAnA sArathine pUchyuM ke, A jAnavarone A makAnamAM zA mATe pUryA che? tyAre sArathie kahyuM ke, ApanA lagnamAM jAnane gauravanuM bhojana ApavA mATe A saghaLAM jAnavarone ekaThAM karI ahIM pUrelAM che; te sAMbhaLI nemikumAre vicAryuM ke, are ! mAre nimitte A sarva prANIonI hiMsA thaze !! ema vicArI paraNyA vinA ja tyAMthI ratha pAcho vALI giranAra para jaI sesAvanamAM temaNe dIkSA lIdhI, kevaLajJAna pAmI bhavya jIvone dhamapadeza daI mokSe gayA. temanA samayamAM mathurA nagarImAM navamA zrIkRSNa nAme vAsudeva, baLabhadra nAme baLadeva thayA, For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa tathA jarAsaMdha nAme prativAsudeva thayA. vaLI te ja samayamAM hastinApuramAM yudhiSThira, bhIma, arjuna, nakula ane sahadeva nAmanA pAMca pAMDavo rAjya karatA hatA, te pAMce bhAIone draupadI nAme rANI hatI. e pAMDavonA duryodhana Adi kauravo pitrAI bhAIo hatA. pAMDavomAMnA yudhiSThirane jugAra ramavAnI burI Teva paDelI hatI. teno lAbha laIne duryodhana yudhiSThira sAthe jugAra ramavA lAgyo. chevaTe yudhiSThira draupadI sahita potAnuM samasta rAjaya hArI gayA, jethI pAMDavo zarata muja bAra varSa sudhI dezanikAla rahyA. chevaTe kauravo sAthe temane kurUkSetramAM (pANipatanA medAnamAM) moTuM yuddha karavuM paDyuM, temAM zrIkRSNa vAsudeve arjunanA sArathi thaIne pAMDavone ghaNI madada ApI hatI, chevaTe duryodhana Adi kauravono nAza thayo, ane pAMDavonI jIta thaI. pachI pAMDavoe zatruMjaya tIrthano uddhAra karAvI jaina dharmano ghaNo mahimA vadhAryo, tathA chevaTe dIkSA laI te pAMDavo mokSe gayA. trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthajIno samaya tathA bauddhamatanI utpatti bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhu ane trevIsamA tIrthaMkara zrI pArthaprabhunI vaccenA kALamAM brahmadatta nAme bAramA cakravartI thayA, te mahApApI hovAthI maraNa pAmI sAtamI nArakIe gayA. zrI neminAtha prabhunA nirvANa bAda keTaloka samaya gayA pachI . . vANArasI (banArasa-kAzI) nAmanI nagarImAM azvasena rAjAnI vAmAdeva nAmanI rANInI kukSie trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthajIno janma thayo hato, temaNe vairAgya pAmI dIkSA laI For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jaina ItihAsa kevaLajJAna pAmI lokone jaina dharmano dayAmaya upadeza devA mAMDyo, temaNe ApelA dharmanA upadezathI loko para eTalI to sArI asara thaI ke, Aje paNa temanuM nAma ghaNA kharA anya darzanIomAM paNa prasiddha che, kema ke te anya darzanIo paNa Aje jyAre jainonA koI paNa tIrthakaranI mUrti najare jue che, tyAre kahe che ke, A to pArasanAthanI mUrti che. vaLI, bihAramAM Avelo jainonA prasiddha tIrtharUpa sametazikharano parvata paNa Aje pArasanAthanA DuMgara tarIke prasiddha che. A zrI pArzvanAthajInA moTA gaNadhara zrI zubhadattajI hatA, temanA ziSya haridattajI thayA, temanA ziSya Aryasamudra thayA, tathA temanA ziSya svayaMprabhasUri thayA, teonA keTalAka ziSyomAM pihitAzrava nAme eka ziSya hato, ane teno buddhakIrti (gautama buddha) nAme eka ziSya hato. te sarayU nadIne kinAre AvelAM palAsa nAmanA gAmamAM raheto hato, eka samaye te sarayU nadImAM jabaruM pUra AvyuM, tethI keTalAMka marelAM mAchalAM te nadIne kinAre AvI paDyAM, te joI buddhakIrtie vicAryuM ke, je jIvo potAnI meLe ja svabhAvika rIte marI jAya che, teonuM mAMsa bhakSaNa karavAmAM kazo doSa nathI, ema vicArI teNe te matsyonuM bhakSaNa karyuM, ane lokone teNe kahyuM ke mAMsamAM kaMI jIva nathI, mATe te bhakSaNa karavAmAM kaMI doSa nathI, mATe jema dudha, dahIM, phaLa vagerenuM bhakSaNa karAya che, tema ja mAMsabhakSaNa paNa karavuM, ane jema pANI pIe chIe, tema madirApAna karavAmAM paNa kaMI doSa nathI; evo upadeza ApI eNe potAno bauddhamata calAvyo, pAchaLathI te dharma pALavAmAM ghaNuM duHkha na hovAthI teno ghaNo phelAvo thayo. Aje paNa ukezagacchano je parivAra cAlyo Ave che, te zrI pArzvanAthajInA saMtAnIyA kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhuno samaya tathA temano saMpUrNa TuMkAmAM itihAsa. caMdanabALA tathA agyAra gaNadharonuM vRttAMta zrI pArzvaprabhunA nirvANa pachI aDhIso varSe magadha dezamAM AvelA kSatriyakuMDa nAmanA gAmamAM siddhArtha nAmanA rAjAnI trizalA nAme rANInI kukSie jainonA covIsamA tIrthakara zrI vardhamAna prabhuno (mahAvIra svAmIno) janma thayo hato. temane naMdivardhana nAme eka bhAI hatA. zrI mahAvIra prabhue keTaloka samaya gRhasthapaNAmAM rahIne aMte A saMsArane asAra jANIne dIkSA lIdhI hatI. dIkSA lIdhA bAda pUrve bAMdhelAM karmone lIdhe, temane ghaNA upasargo chabasthapaNAmAM sahana karavA paDyA. chabasthapaNAmAM vihAra karatI veLAe zaravaNa gAmano rahevAsI gozAlo nAmano eka puruSa bhagavAnane maLyo tathA bhagavAnanI sAthe pharavA lAgyo. paraMtu te bahu aTakacALo ane nIca svabhAvano hovAthI loko tene dhikkAravA lAgyA ane keTalIka jagyAe to tene tenA tevA svabhAvathI loko taraphathI mAra paNa paDyo hato. mahAvIra prabhu chadmasthapaNAmAM jayAre vicaratA hatA, tyAre te taraphanA lokomAMnA keTalAka ghaNA ajJAna hovAthI temane duHkha upajAvatA hatA, paraMtu prabhu to rAgadveSa rahita hovAthI zAMta manathI te saghaLuM sahana karatA hatA, tathA ghaNA prakAranI ugra tapasyA karatA hatA. eka samaye temaNe evo niyama karyo ke, koI rAjakumArI ke je kedI tarIke pakaDAyelI hoya, dAsapaNuM pAmI hoya, jeNInuM mAthuM muMDeluM hoya, pagamAM beDI hoya, aThThamano tapa jeNIe karyo hoya, jeNInI * ' AMkhomAMthI AMsuo paDatAM hoya, tevI rAjakumArI supaDAnA khUNAmAM rahelA aDadanA bAkaLA jo bhAvathI Ape, to ja mAre levA; evI rItanI bhikSA mAgatAM lagabhaga poNA cha mahinA vItI gayA, For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 12 paraMtu uparanA niyama mujaba bhikSA nahIM maLavAthI teTalA divasonA temane upavAsa thayA. have te kozAMbI nagarInA sAnika nAmanA rAjAe dadhivAhana rAjAnI caMpA nAmanI nagarI 52 hallo karyo, tyAre dadhivAhana rAjAnI hAra thavAthI tyAMthI nAsI gayo, paraMtu tenI caMdanA nAmanI putrIne satAnika rAjAnA eka subhaTe pakaDI lIdhI, tathA teNIne kozAMbImAM lAvIne eka vezyAne tyAM vecI. te vezyA pAsethI dhanAvaha nAmanA eka jainadharmI zAhukAre teNIne kharIda karI, tathA potAnI putrI tarIke rAkhI. paraMtu te zeThanI strIne evI zaMkA thaI ke, rakhene zeTha A caMdanAno srI tarIke svIkAra karIne mAro tiraskAra karaze, ema vicArI zeTha jyAre koIka kAraNasara bahAragAma gayA hatA tyAre te duSTa srIe bicArI caMdanAnuM mastaka muMDAvI, pagamAM beDI paherAvIne teNIne eka oraDAmAM pUrI mUkI. cothe divase zeTha jyAre bahAragAmathI ghera AvyA, tyAre caMdanAne gharamAM na jovAthI teNe teNInI tapAsa karI, to chevaTe pADozI taraphathI upalI hakIkata mAlUma paDI. tyAre zeThe te oraDAnuM tALuM kholIne traNa divasanI bhUkhI caMdanAne bahAra kADhI, tathA tene khAvA mATe eka supaDAmAM ghoDA mATe rAMdhelA aDadanA bAkuLA ApIne pachI pote beDIo toDavA mATe luhArane bolAvavA gayo, eTalAmAM mahAvIra prabhu paNa bhikSA mATe bhamatA thakA tyAM AvI lAgyA. prabhune joIne caMdanAe paNa bhAvathI te bAkuLA levA mATe prabhune vinaMtI karI, tyAre prabhue vicAryuM ke mAro niyama to saMpUrNa thayelo jaNAya che, paraMtu temAM eka bAbata haju adhUrI che, te e ke, teNInI AMkhomAMthI hajI AMsu paDatAM nathI, ema vicArI prabhu to te bAkuLA lIdhA vinA ja tyAMthI pAchA pharavA lAgyA, te joI caMdanabALAe vicAryuM ke, aho ! huM kevI nirbhrAgiNI chuM ke, prabhu paNa mArA hAthanuM annadAna letA nathI, ema vicAra karatAM teNInI AMkhomAMthI azru For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 13 paDavAM lAgyAM, tyAre prabhue paNa potAno niyama saMpUrNa thayelo jANI te bAkaLA teNInI pAsethI grahaNa karyA. A caMdanabALA prabhunA parivAramAM pahelI sAdhvI thayelI che. evI rIte bhagavAne sADA bAra varSa sudhI judA judA prakAranuM tapa karI cAra hajAra ekasone pAMsaTha divasanA upavAsa karyA, ane traNaso ogaNapacAsa divasa phakta AhAra karyo. evI rIte bAra varSo sudhI tapa karyA bAda terame varSe vaizAkha suda dazamane divase prabhu jAMbhika gAma pAse AvyA, tathA RjuvAlIkA nAmanI nadIne kinAre zyAmAka nAmanA kheDunA khetaramAM dhyAna karatAM prabhune kevaLajJAna utpanna thayuM, eTale jJAnarUpI cakSuthI traNe lokanA sarva bhAvone te jANavA lAgyA, tathA lokone dayAmaya evA satya jaina dharmano upadeza devA lAgyA. pachI vihAra karIne te mahAvIra prabhu madhyama pAvApurI nAmanI nagarImAM AvyA. tyAMnA somila nAmanA eka brAhmaNe tyAM eka moTo yajJa AraMbhyo hato, te prasaMge dezavidezathI ghaNA brAhmaNo tyAM ekaThA thayA hatA. teomAM indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudharma, paMDita, maurya putra, aMkapita, acaLabhrAtA, metArya ane prabhAsa nAme agiyAra brAhmaNo vedone sarva arthone jANanArA mahA paMDita hatA. teonA manamAM evuM to abhimAna hatuM ke, amo sarvajJa chIe, amArA sarakhA A duniyAmAM koIpaNa vidvAna nathI, ema sarvajJapaNAnuM abhimAna lAvI teo sarve yajJa saMbaMdhI kArya karatA hatA, teonA darekanA manamAM vedonA keTalAMka padonA artha mATe saMzaya hato, paraMtu potAnA sarvalapaNAnA abhimAna mATe teo te saMzaya paraspara koIne pUchatA nahIM. evAmAM teoe tyAM mahAvIra prabhunuM Agamana thayeluM sAMbhaLyuM, tathA lokonA mukhathI evuM paNa sAMbhaLyuM ke, A mahAvIra prabhu kharekharA sarvajJa che, kema ke te sarva lokonA mananI vAta paNa saMdeha rahita kahI Ape che. AthI teomAMnA moTA iMdrabhUtine For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : janaItihAsa potAnA manamAM evI IrSyA thaI ke, huM beThAM chatAM ahIM te sarvajJapaNuM dhArI zake e huM sahana karuM nahIM, mATe hamaNAM ja jaI te mahAvIrane vAdamAM jItIne tenA sarvajJapaNAnuM abhimAna utarAvI nAkhuM, ema vicArI indrabhUti zrI mahAvIra prabhu pAse AvyA, tyAre dUrathI ja mahAvIra prabhue temane temanA nAmapUrvaka bolAvI sanmAna ApyuM,. tyAre eNe vicAryuM ke, A mAruM nAma kema jANe che? vaLI teNe vicAryuM ke, are ! huM to deza videzamAM prakhyAta paMDita chuM, mATe mAruM nAma to prasiddha ja che, temAM kaMI paNa Azcarya nathI. eTalAmAM : prabhue tene kahyuM ke, he indrabhUti ! tamArA manamAM vedanA amuka padano saMzaya che, paraMtu tamo te padano artha samajatI nathI; ema kahI bhagavAne te padano kharekharo artha tene samajAvyo, AthI IndrabhUtie to potAnuM abhimAna choDIne turata prabhune caraNe namIne dIkSA lIdhI. evI rIte indrabhUtie dIkSA lIdhAnA khabara sAMbhaLIne agnibhUti Adi agyAre vidvAno anukrame prabhu pAse AvavA lAgyA, ane prabhu paNa teonA manano saMdeha dUra karavA lAgyA; tethI teo saghaLAe prabhu pAse dIkSA lIdhI, tathA mithyAtvane tajIne zuddha cAritra dharma pALavA lAgyA. prabhue paNa te agyAre brAhmaNa paMDitone jaina siddhAMtanA pAraMgAmI karIne gaNadhara padavI para sthApyA, eTale te agyAre gaNadharoe potapotAnA ziSyonA je parivAra sAthe dIkSA lIdhI hatI, te te parivAranA temane nAyaka banAvyA. evI rIte kevaLajJAna pAmyA bAda zrI mahAvIra prabhue lagabhaga trIsa varSo sudhI pRthvItala para vicarIne lokone jaina dharmano upadeza ApI dayAmaya hRdayavALA karyA. bhagavAnanA je moTA gaNadhara je indrabhUti, te gautama svAminA nAmathI paNa prasiddha che, kema ke temanuM gautama kuLa hatuM. A gautama svAmIne mahAvIra prabhu para ghaNo sneha hato; ane te rAgadazAne lIdhe mahAvIra prabhunI hayAtImAM temane kevaLajJAna thayuM For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 15 nahIM. chevaTe mahAvIra prabhu apApAnagarImAM AvI tyAMnA hastipALa nAmanA rAjAnI jIrNa thayelI jagAtazALAmAM caturmAsa rahyA. tathA tyAM kArtika vadI amAvasyAne divase nirvANa pAmyA. te vakhate temanA bhakta nava malla jAtinA ane nava laccha jAtinA rAjAoe aneka prakAranA dIvAo karIne dIpotsava karyo, tyArathI divALIno mahotsava lokomAM prasiddha thayo. gautama svAmInuM vRttAMta jJAnarUpI cakSuthI zrI mahAvIra prabhue jyAre potAno nirvANa samaya jANyo, tyAre vicAryuM ke, gautama svAmIne mArA para ghaNo moha che, tethI tene kevaLajJAna thatuM nathI; ema vicArI temanI te mohadazAne dUra karavA mATe temane pAsenA eka gAmaDAmAM rahetA devazarmA nAme brAhmaNane pratibodhavA mATe prabhue mokalyA. tyAM tene pratibodhine prabhAtamAM jyAre pAchA AvyA, tyAre vIra prabhunuM nirvANa thayeluM sAMbhaLIne prathama to mohane lIdhe hRdayamAM kheda pAmavA lAgyA; paraMtuM pAchaLathI anitya bhAvanA bhAvatAM temane paNa kevaLajJAna thayuM. evI rIte ekamane divase zrI gautama svAminA kevaLajJAnano mahotsava thayo, tethI te divasa paNa Aja dina sudhI tahevAra tarIke pALavAmAM Ave che. zrI mahAvIra prabhunuM nirvANa sAMbhaLIne mohane lIdhe temanA bhAI naMdivardhanane zoka thayo, tethI bIjane divase bhagavAnanI bahena sudarzanAe temane potAne ghera teDI jamADyA, ane bhAIno zoka mukAvyo, tyArathI bhAIbIjano tahevAra paNa prasiddha thayo. nava gaNadharo to prabhunI hayAtImAM ja rAjagRhI nagarImAM parivAra sahita mokSe gayA hatA. vIra prabhunA nirvANa pachI bAra varSa sudhI kevaLIpaNe vicarIne zrI gautama svAmI For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa paNa mokSe gayA. evI rIte zrI mahAvIra prabhunI pATe pAMcamA gaNadhara zrI sudharmA svAmI beThA, mATe hAla jaina sAdhuono je parivAra varte che, te saghaLo sudharmA svAmino parivAra che. evI rIte vikrama saMvata pUrve cAraso ne sitera varSe mahAvIra prabhu bottera varSanuM AyuSya saMpUrNa karI mokSe gayA che. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhya samayano itihAsa prakaraNa - 2 zrI sudhamAM ravAmithI devaddhi gaNi kSamA zramaNa sudhIno ItihAsa sudhamavAmI, jaMbUravAmI, prabhavavAmI, zaabhavasvAmI, manakamuni, dazavaikAlika sUtranuM uddhAraNa, osavAla tathA zrImALIonI utpatti zrI mahAvIra prabhunI pATe sudharmA svAmI beThA, temane gautama svAmInA nirvANa pachI kevaLajJAna thayuM. eka vakhate te sudharmA svAmI vihAra karatA thakA rAjagRhI nagarImAM AvyA, te nagaramAM RSabhadatta nAme eka moTo jaina dharmI zeTha raheto hato; tene dhAriNI nAme strI tathA jaMbU nAme putra hato; tenA pitAe tenuM ATha kanyAo sAthe sagapaNa karyuM hatuM; have tyAM sudharmA svAmIne AvelA sAMbhaLIne te jaMbUkumAra temano dharmopadeza sAMbhaLavA gayo; upadeza sAMbhaLIne te saMsArathI virakta thaI sudharmA svAmIne kahevA lAgyo ke, he bhagavan! huM mArA mAtApitAnI AjJA laIne ApanI pAse dIkSA laIza. ema kahI jaMbUkumAre ghera AvI potAnA mAtApitAne potAno te abhiprAya jaNAvyo; tyAre mohane vaza thaI mAtApitAe AjJA ApI nahIM; ghaNo Agraha karavAthI mAtApitAe kahyuM ke, he putra tamAruM ATha kanyAo sAthe je sagapaNa amoe karyuM che, temane paraNavA bAda tamo sukhethI dIkSA lejo. evI rIte mAtApitAnA For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jaina ItihAsa AgrahathI te jaMbUkumAre AThe kanyAo sAthe lagna karyA paNa lagnanI rAte ja te AThe kanyAone paNa pratibodhine teo sahita temaNe zrI sudharmA svAmI pAse dIkSA lIdhI; tathA sudharmA svAmI mokSe gayA bAda temanI pATe jaMbU svAmI beThA. - daza vastuono viccheda chevaTe jaMbU svAmI paNa kevaLajJAna pAmI vIra prabhunA nirvANa pachI cosaThame varSe mokSe gayA. jaMbUsvAmI mokSe gayA bAda mana:paryava jJAna, paramAvadhi jJAna, pulAka labdhi, AhAraka zarIra, kSapaka zreNi, upazama zreNi, jinakalpi AcAra, parihAravizuddhi cAritra, sUkSma saparAya cAritra tathA yathAkhyAta cAritra, e traNa prakAranAM cAritro, kevaLajJAna, ane mokSa prApti, e daza vastuono viccheda thayo. prabhavasvAmInuM vRttAMta jaMbU svAmInI pATe prabhavasvAmI beThA; temanuM vRttAMta evuM che ke, viMdhyAcaLa parvatanI pAse jamapura nAme nagara hatuM, tyAM vidhya nAme rAjA hato; tene prabhAva ane prabhu nAme be putro hatA. vidhya rAjAe koI kAraNathI nAnA putrane gAdI ApavAthI moTo putra prabhAva rIsAIne dezAMtaramAM cAlyo gayo, tathA corI ane luMTaphATa vagere karIne te potAnI AjIvikA calAvavA lAgyo. eka vakhate te jaMbU kumArane ghera corI karavA mATe Avyo, tathA tyAM jaMbU kumAre ApelA upadezathI pratibodha pAmIne teNe paNa jaMbU kumAranI sAthe ja dIkSA lIdhI; tathA jaMbU svAmI mokSe gayA bAda temanI pATe te prabhava svAmI beThA; tathA paMcAsI varSanuM AyuSya saMpUrNa karIne vIra prabhu pachI paMcotera varSe svarge gayA. For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa zayyabhavAcAryanuM vRttAMta prabhava svAmInI pATe zayyabhavAcArya beThA. temanuM vRttAMta evuM che ke, eka vakhate rAtrie prabhava svAmIe vicAryuM ke, mArI pATe besavAne koNa yogya thaze? ema vicArI jJAnano upayoga dIdho to jainasaMghamAM to koI tevo yogya puruSa jaNAyo nahIM, anya darzanIomAM upayoga devAthI rAjagRhi nagaranA rahevAsI zayyabhava bhaTTane yogya joyA, tethI prabhava svAmI vihAra karIne rAjagRhimAM AvyA, tyAM joyuM to zaabhava bhaTTa yajJa kare che, tethI te yajJazALAmAM prabhava svAmIe be sAdhuone mokalyA, ane teoe kahyuM ke, tamAre tyAM jaI ema kahevuM ke, "aho ! A to mahA kaSTa che, kaMI paNa tattva jaNAtuM nathI." pachI te baMne sAdhuoe tyAM jaI tema kahevAthI zaabhava bhaTTe vicAryuM ke, A munio mahAvratadhArI zAMta manavALA che, mATe te jUThuM bole nahIM. ema vicArI teNe potAnA gurune pUchyuM ke, kharuM tattva zuM che? tyAre gurUe asatya uttara ApavAthI zayyabhava bhaTTa krodhAyamAna thaI talavAra kADhI tyAre gurue bhayane lIdhe kahyuM ke, A yajJastaMbhanI nIce arihaMta prabhunI pratimA che, tene amo gupta rIte pUjIe chIe, tethI yajJamAM vighna AvatuM nathI. mATe te arihaMta prabhue kahelo dayAmaya evo jaina dharma satya che, te sAMbhaLI zayyabhava bhaTTa khuza thaI yajJane choDIne prabhava svAmI pAse AvI dIkSA lIdhI. A zrI zayyabhavAcAryajIe potAnA putra manaka muni mATe dazavaikAlika sUtranI racanA karI che. tenuM vRttAMta evuM che ke, jyAre zathaMbhava AcAryajIe dIkSA lIdhI tyAre temanI strI garbhavatI hatI. manakamuninuM vRttAMta, tathA dazavaikAlika sUtranuM uddhAraNa pAchaLathI teNIe eka putraratnane janma Apyo, tathA tenuM manaka For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jaina ItihAsa nAma pADyuM, jyAre te putra ATha varSano thayo tyAre teNe potAnI mAtAne pUchyuM ke, mArA pitAjI kyAM che ? tyAre teNIe kahyuM ke temaNe to tArA janma pahelAM ja dIkSA lIdhI che; te sAMbhaLI pitAne jovAnI icchAthI te caMpA nagarImAM Avyo; tyAre mArgamAM ja zayyabhavAcArya tene maLyA. tyAre AcAryajIe pUchavAthI teNe potAno saghaLo vRttAMta kahyo, tathA teNe paNa dIkSA lIdhI. pachI jJAnanA baLathI zayyabhavAcAryane mAlUma paDyuM ke, A manakanuM AyuSya phakta have cha mAsanuM che; mATe teTalI mudatamAM temane zrutajJAnI karavA joIe; ema vicArI pUrvomAMthI temaNe dazavaikAlika sUtrano uddhAra karI, te bhaNAvI tene zrutajJAnI karyA. cha mAsa bAda manakamuni zAMta mane kALa karI svarge gayA. te dazavaikAlika sUtra hAla paNa jainomAM prasiddha che. zayyabhavAcArya zrI vIraprabhu pachI aThThANuM varSe svarge gayA. osavALa tathA zrImALIonI utpatti zrI mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI sIttera varSa bAda zrI pArzvanAthajInA saMtAnomAM chaThThI pATe zrI ratnaprabhasUri nAme AcArya thayA. temaNe ukezapaTTana nAmanA nagaramAM zrI mahAvIra svAmInI pratimAnI pratiSThA karI; tathA ozyAnagarImAM kSatriyanI jAtione pratibodhIne osavALonI sthApanA karI, ane zrImALa nagaramAM zrImALIonI sthApanA karI. For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 3. (yazobhadrasUri, saMbhUtivijayajI, bhadrabAhu savAmI, umAsvAtivAcaka, tathA sthULabhadrajI, nava naMdonA rAjayano nAza, caMdragupta, cANAkya, zakaTAla maMtrI) yazobhadrasUri zaabhavAcAryanI pATe zrI yazobhadrasUri thayA. te mahAvIra prabhu pachI ekaso ne aDatALIza varSe svarge gayA. yazobhadrAcAryanI pATe saMbhUtivijaya tathA bhadrabAhusvAmI thayA. teomAM zrI bhadrabAhusvAmIjInuM vRttAMta nIce mujaba che: bhadrabAhasvAmInuM vRttAMta dakSiNa dezamAM AvelA pratiSThAnapura nAmanA nagaramAM bhadrabAhu ane varAhamihira nAme be brAhmaNo vasatA hatA, eka vakhate tyAM zrI yazobhadrasUri padhAryA, temanI dezanA sAMbhaLIne te baMne brAhmaNoe dikSA lIdhI. teomAMthI bhadrabAhusvAmI cauda pUrvadhArI thayA; tethI yazobhadrasUrie temane potAnI pATe sthApyA. AthI varAhamihirane IrSA thaI, tethI te dIkSA choDIne jyotiSazAstranA baLathI lokone nimitta Adi kahIne potAnI AjIvikA calAvavA lAgyo, teNe vaLI vArAhI saMhitA nAmanuM jayotiSazAstra banAvyuM. eka vakhate pratiSThAnapuranA rAjAne ghera putrano janma thayo, tyAre varAhamihire tenuM AyuSya eka so varSanuM jaNAvyuM; paraMtu bhadrabAhusvAmIe For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jaina ItihAsa jJAnanA baLathI kahyuM ke, te putranuM AyuSya phakta sAta divasanuM ja che. chevaTe bhadrabAhu svAmInuM vacana satya paDavAthI varAhamihiranI ghaNI niMdA thavA lAgI; jethI te tApasa thaI ajJAnatapa tapI vyaMtara thayo; tathA jaina lokone upadrava karavA lAgyo, tyAre bhadrabAhusvAmIe uvasaggahara stotra racIne te upadravano nAza karyo. bhadrabAhusvAmIjInA vakhatamAM dezamAM bAra varSa sudhI dukALa paDyo; tethI sAdhuone nirvAha mATe muzkelI paDI. ane tethI sudhAnI vyAdhithI zAstronuM sArI rIte paThanapAThana nahIM thavAthI bhUlI javAyAM. dukALano nAza thayA bAda sarva jainasaMgha pATalIputramAM ekaTho thayo, tathA tyAM mahA muzkelIe agyAra aMgonAM siddhAMto to ekaThA karyA; paraMtu bAramuM dRSTivAda kyAMthI meLavavuM ? te mATe saMgha vicAramAM paDyo; evAmAM cauda pUrvadhArI zrI bhadrabAhusvAmI nepALa dezamAM vicaratA hatA, te khabara maLavAthI temane bolAvavA mATe saMghe be sAdhuone tyAM mokalyA; temaNe jaI bhadrabAhusvAmIjIne vinaMtI karI ke, Apane pATalIputrano saMgha tyAM padhAravA mATe vinaMtI kare che; tyAre bhadrabAhusvAmIjIe kahyuM ke, hAlamAM meM atre mahAprANA nAmanA dhyAnano prAraMbha karyo che, mATe hamaNAM mArAthI AvI zakAze nahIM. tyAre te munioe pAchA AvI pATalIputranA saMghane te vRttAMta kahyo; tyAre karIne saMghe sAdhuone potAnI pAse mokalI kahevarAvyuM ke, he bhagavan! je mANasa saMghanI AjJAnuM ullaMghana kare, tene zuM daMDa karavo ? tyAre bhadrabAhusvAmIe kahyuM ke, tene saMgha bahAra karavo joIe; paraMtu saMghe mArA para kRpA karI buddhivAna sAdhuone atre mokalavA. temane huM daSTivAdano abhyAsa karAvIza. AthI pATalIputranA saMghe sthULabhadrajI Adi pAMcaso buddhivAna sAdhuone tyAM mokalyA; paraMtu pULabhadrajI sivAya bAkInA sAdhuo te abhyAsa For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa pUrNa na karI zakyA. zrI bhadrabAhusvAmI zrI sthULabhadrajIne potAnI pATe sthApIne zrI viraprabhu pachI ekaso ne sIttera varSe svarge gayA. | zrI umAsvAtivAcaka A AcArya kyAre thayA? te mATe jo ke nakkI samaya jaNAyo nathI, paraMtu digaMbara paTAvali pramANe te viraprabhu pachI ekaso eka varSe thayA hoya tema jaNAya che; temaNe tatvArthasUtra, prazamarati prakaraNa Adi pAMcaso graMtho racyA hatA; tathA te mahAprabhAvika hatA. sthULabhadrajInuM vRttAMta, naMdarAjyano nAza, caMdragupta, cANakya, zakaTAla maMtrI AdinuM vRttAMta zrI bhadrabAhusvAmInI pATe cULabhadrajI AvyA; temanuM vRttAMta nIce mujaba che : pATalIputra nagaramAM zreNikano pautra udAyi rAjA jayAre putra rahita mRtyu pAmyo, tyAre eka nAinA naMda nAmanA putrane tyAMnI gAdI maLI; te rAjAno kalpaka nAme maMtrI hato; anukrame te gAdI para naMda nAmanA ATha rAjAo thaI gayA; ane tenA maMtrIo paNa kalpaka maMtrInA vaMzajo ja thayA. evI rIte chello navamo naMda rAjA jyAre pATalIputramAM rAja karato hato, tyAre teno te kalpaka maMtrInA vaMzamAM utpanna thayelo zakaTAla nAme maMtrI hato; te maMtrI jaina dharma pALato hato; tene lakSmIvatI nAme strI hatI. te strIthI tene sthULabhadra tathA zrIyaka nAmanA be putro thayA hatA. te nagaramAM eka mahAsvarUpavALI khubasurata kozA nAmanI vezyA rahetI hatI, teNInI sAthe sthULabhadra pyAramAM paDyo hato; tethI te teNIne ghera ja rahI ghaNA prakAranA bhoga bhogavato hato. evI rIte bhoga bhogavatAM bAra varSa For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jaina ItihAsa vItI gayAM. zrIyaka para rAjAnI ghaNI ja prIti thavAthI te naMda rAjAno aMgarakSaka thayo hato. have te nagaramAM eka vararuci nAme mahAvidvAna brAhmaNa vasato hato, te haMmezAM navAM navAM kAvyo racIne rAjAnI stuti karato hato, paraMtu te mithyAdaSTi hovAthI jaina dharma mAnanAro zakaTAla maMtrI tenI prazaMsA karato nahoto, tethI rAjA te vararucine kaMI paNa dAna Apato nahIM; keTalAka samaya gayA bAda te brAhmaNane te bAbatanI khabara maLavAthI teNe zakaTAla maMtrInI strInI sevA karavA mAMDI; AthI maMtrInI strI tenA para khuzI thaI. tyAre te brAhmaNe : teNIne kahyuM ke, tamo mane evuM karI Apo ke, jethI tamArA svAmI rAjA pAse mArAM kAvyonI prazaMsA kare, pachI zakaTAla maMtrI jyAre ghera AvyA, tyAre teNIe AgrahapUrvaka te brAhmaNanAM kAvyonI rAjA pAse prazaMsA karavAnuM kahyuM. bIje divase te varasacie rAjA pAse jaI navIna kAvyothI jayAre temanI stuti karI tyAre maMtrIe tenI prazaMsA karavAthI rAjAe khuza thaIne te brAhmaNane ekaso ATha sonAmahoro ApI. evI rIte haMmezAM rAjA tene ekaso ATha sonAmahoro devA lAgyo. keTalAka divaso gayA bAda maMtrIe rAjAne kahyuM ke, Apa haMmezAM tene zA mATe sonAmahoro Apo cho? tyAre rAjAe kahyuM ke, huM to phakta tamoe tenA kAvyanI prazaMsA karI te uparathI tene dravya ApuM chuM. tyAre maMtrIe kahyuM ke, te brAhmaNa kaMI haMmezAM navAM kAvyo nathI racI lAvato; te je kAvyo kahe che te to nAnI chokarIo paNa jANe che; huM tenI khAtarI Apane AvatI kAle karAvI ApIza. te maMtrIne sAta putrIo hatI; teo anukrame eka, be ema sAta vakhata koIe bolelAM kAvyone yAda rAkhI zakatI hatI. bIje divase maMtrIe gupta rIte paDadAnI aMdara potAnI te sAta putrIone rAjasabhAmAM besADI; haMmeza mujaba vararuci jyAre potAnAM kAvyo bolI rahyo, tyAre anukrame te sAte bALAo paNa te kAvyone bolI gaI; tethI For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 jaina ItihAsa rAjAe gusse thaIne vararucine dAna ApavuM baMdha karyuM. pachI te varacie gaMgA kinAre jaI eka yaMtra goThavyuM; temAM rAtrie haMmezAM sonAmahoronI eka thelI goThavI rAkhe; tathA savAramAM lokone Azcarya pamADavA mATe gaMgAnI stuti karI, pagathI te yaMtra dabAvIne thelI kADhe, ane lokone kahe ke, mArI stutithI gaMgAjI mane khuza thaIne sonAmahoro Ape che. eka dahADo rAjAne te bAbatanI khabara paDavAthI teNe maMtrIne te vAta kahI; tyAre maMtrIe tapAsa karIne te varacinI kapaTakriyA zodhI kADhI, ane prabhAte rAjAne khAtarI karAvI ApI ke, A varaci brAhmaNa eka moTo Thaga che. have A banAvathI varasacine ghaNuM duHkha thayuM, tethI te zakaTAla maMtrIne mAravAno upAya zodhavA lAgyo. eTalAmAM maMtrInA putra zrIyakanA lagnano prasaMga Avyo, tyAre zakaTAla maMtrIe te prasaMge rAjAne bheTa ApavA mATe keTalAMka hathiyAro potAne ghera taiyAra karAvavA mAMDyA; tenI varasacine khabara paDavAthI lAga Avyo jANIne, teNe zaheranA keTalAka bALako, chokarAone ekaThAM karI, temane kaMIka khAvAnuM ApI evuM bolavAnuM zikhAvyuM ke, rAjA jANato nathI ke, tene mArIne zakaTAla maMtrI zrIyakane gAdIe besADavAno che, pachI te bALako to zerIe zerIe ane cauTe cauTe te vAkya bolavA lAgyA. eka divase rAjAe paNa te sAMbhaLyAthI teNe vicAryuM ke, bALavANI jUThI hoya nahIM. ema vicArI teNe potAnA gupta mANaso mAraphate maMtrInA - gharanI tapAsa karAvI to jaNAyuM ke, tyAM hathiyAro taiyAra thAya che. pachI prabhAtamAM jayAre maMtrI rAjasabhAmAM Avyo, tyAre rAjAe tenI salAma nahIM levAthI rAjAno abhiprAya manamAM samajIne turaMta te potAne ghera Avyo, tathA zrIyakane bolAvI saghaLuM vRttAMta kahIne kahyuM ke, have kuLanA rakSaNano phakta eka ja upAya che, ane te e che ke, jevo huM rAjAne namaskAra karuM, ke turata tAre mAruM mastaka chedI nAkhavuM. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jaina ItihAsa keTalIka AnAkAnI sAthe kuLanA rakSaNa mATe zrIyake tema karavAnuM kabUla karyuM, pachI evI rIte rAjAnI samakSa zrIceka potAnA pitAnuM mastaka chedavAthI rAjAno zrIyaka para ghaNo vizvAsa Avyo, tethI teNe maMtrIpada levAnuM kahyuM, tyAre zrIyake kahyuM ke, mArA moTAbhAI sthULabhadra kozA vezyAne tyAM Aje varSo thayAM rahyA che. mATe temane teDAvIne maMtrI padavI Apo. rAjAe sthULabhadrane bolAvIne maMtrInI padavI levAnuM kahyuM, tyAre temaNe kahyuM ke, huM vicArIne javAba ApIza. rAjAe kahyuM ke, tame Aje ja vicArIne mane javAba Apajo. pachI : tyAMthI jaI ghULabhadrajIe vicAryuM ke, aho ! A maMtrI padavI laIne to saMsAranI moTI khaTapaTanI jALamAM paDavuM paDeze, kharekhara A saMsAra asAra che; ema vicArI vairAgya thavAthI temaNe sAdhuno veSa laI rAjA pAse jaI dharmalAbha daI kahyuM ke, he rAjan ! meM to Avo vicAra karI lIdho che; ema kahI tyAMthI ekadama nIkaLI saMbhUtivijayajI AcArya pAse jaI temaNe to dIkSA lIdhI. tethI rAjAe zrIyakane maMtrIpada ApyuM. tyArabAda zrIyake vicAryuM ke, mArA pitAnA mRtyunuM kAraNa A duSTa vararuci che, mATe mAre te vaira vALavuM joIe; ema vicArI teNe kozA vezyA ke je sthULabhadrajInA viyogathI kheda pAmatI hatI, tenI pAse AvIne kahyuM ke, A saghaLA anarthanuM mULa A duSTa vararUci che; ane te vararuci tArI bahena upakozAnA pyAramAM paDelo che, mATe teNIne kahIne tene madirApAnanuM vyasana karAve to ApaNA vairano badalo vaLI jAya. A uparathI kozAe potAnI bahena mAraphate tene madirApAnamAM Asakta karyo. have eka divasa sabhAmAM naMdarAjA zakaTAla maMtrInA guNone yAda karavA lAgyo, te vakhate vararuci paNa sabhAmAM beTho hato. pachI zrIyake rAjAne vararucinuM saghaLuM vRttAMta gupta rIte kahIne kahyuM ke, te madirApAna kare che; AthI rAjAe vararucine yuktithI UlaTI karAvI For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jaina ItihAsa to madirApAnanuM vamana thayuM; tethI rAjAe teno tiraskAra karIne tene sabhAmAMthI bahAra kADhI melyo. brAhmaNoe paNa tene jJAti bahAra karyo, tathA ukALeluM sIsuM pIvAnuM prAyazcitta ApyuM, ke je pIvAthI te mRtyu pAmyo. ahIM sthULabhadrajI munie cAturmAsa najadIka AvavAthI gurumahArAjane vinaMtI karI ke, he bhagavan! jo ApanI AjJA hoya to huM kozA vezyAne ghera comAsuM rahyuM. te sAMbhaLI gurumahArAje jJAnane baLe temane yogya jANI tema karavAnI AjJA ApI. te vakhate bIjA paNa be-traNa munio vanamAM sihaMnI guphA Adi pAse comAsuM rahevAnI gurumahArAja pAse AjJA mAgI tyAM gayA. sthULabhadrajIne AvatA joI kozA vezyAe vicAryuM ke sukumAra zarIravALA sthULabhadrajI mahAvratonuM kaSTa nahIM sahevAthI pAchA AvatA lAge che. pachI jyAre sthULabhadrajI gharamAM AvyA tyAre kozA vezyAe temane ghaNuM sanmAna ApI kahyuM ke, te svAmI ! A ApanI dAsIne zI AjJA che ? tyAre sthULabhadrajIe kahyuM ke, mAre to A tamArI citrazALAmAM comAsuM rahevuM che. te sAMbhaLI vezyAe te citrazALA temane soMpI ApI. pachI ghaNAM svAdiSTa bhojana karAvyA bAda zRMgAra sajIne temanI pAse AvIne pUrve bhogavelA bhogone yAda karAvatI ghaNA hAvabhAva te karavA lAgI, paraMtu sthULabhadrajI mahAmunirAjanuM mana tethI jarA paNa calAyamAna thayuM nahIM. UlaTuM teNIne upadeza ApIne zrAvaka dharmamAM daDhatA karAvI. varSAkALa gayA bAda siMhaguphA Adi pAse cAturmAsa rahelA sAdhuo jyAre guru pAse AvyA tyAre gurue temanI prazaMsA karI; paraMtu jyAre sthULabhadrajI AvyA tyAre gurue UbhA thaI temane ghaNuM ja sanmAna ApI temanI ghaNI ja prazaMsA karI. A banAvathI te siMhanI guphAmAM vaselA sAdhune evI irSyA thaI ke, A sthULabhadrajI eka to vezyAne ghera comAsuM rahyA. For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 _jaina ItihAsa tyAM vividha prakAranAM manohara bhojana jamyA, ane ame to AvuM mahAkaSTa sahana karIne AvyA, chatAM gurue sthULabhadrajIne je ghaNuM sanmAna ApyuM, tenuM kAraNa e ke te maMtrInA putra hovAthI gurumahArAja paNa teno pakSapAta rAkhatA jaNAya che. ema vicArI bIje comAse te sAdhue gurumahArAjane kahyuM ke, A comAsuM to ame paNa kozA vezyAnI citrazALAmAM rahezuM. tyAre gurue vicAryuM ke, A sAdhune sthULabhadrajInI ISya thayelI che. ema vicArI gurue vAryA chatAM paNa kozA vezyAne ghera gayA. tyAre kozAe paNa vicAryuM ke A muni sthULabhadrajInI IrSyAthI AvyA che, chevaTe te muninuM mana to kozA vezyAnuM rUpa joI calAyamAna thayuM; paraMtu kozAe temane yuktithI pratibodhIne guru pAse mokalyA. tyAM teoe guru pAse AvI AlocanA laI sthULabhadrajInI prazaMsA karI. tyArabAda sthULabhadrajIe zrI bhadrabAhusvAmIjI pAse dazapUvoM upara be vastuono abhyAsa karyo; eka vakhate zrI bhadrabAhusvAmI sthULabhadrajI Adi munio sahita pATalIputra nagaramAM padhAryA. tyAre tyAM sthULabhadrajInI yakSA Adi baheno ke jemaNe dIkSA lIdhI hatI, teo temane vAMdavA mATe AvI; teoe bhadrabAhusvAmIne vAMdyA bAda tyAM sthULabhadrajIne nahIM jovAthI pUchyuM ke, he bhagavan sthULabhadrajI kyAM che? tyAre bhadrabAhusvAmIjIe kahyuM ke, pAchaLanA bhAgamAM devakuLamAM che; te sAMbhaLI te sAdhvIo tyAM jaI jue che to eka siMhane joyo; kema ke sthULabhadrajIe temane tyAM AvatI joIne vismaya pamADavA mATe siMhanuM rUpa karyuM hatuM. siMhane joI teo to DarIne pAchI vaLI bhadrabAhu svAmI pAse AvI kahevA lAgI ke, he bhagavan! tyAM to eka siMha beTho che, ane kharekhara te amArA moTAbhAInuM bhakSaNa karI gayo haze. te sAMbhaLI bhadrabAhusvAmIjIe jJAnano upayoga daI teone kahyuM ke, have tame pharIne tyAM jAo, kema For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 29 ke have tyAM siMha nathI, paNa tamArA bhAI ja beThA che. tyAre pharIne teo tyAM gayAM ane sthULabhadrajIne oLakhI temane vaMdanA karI, tathA keTalIka vAtacIta karyA bAda teo potAne sthAne gaI. tyArabAda sthULabhadrajI vAcanAno pATha levA mATe zrI bhadrabAhusvAmI pAse AvyA, paraMtu siMharUpanI vikRtithI temane ayogya jANI vAMcanA ApI nahIM. tyArabAda saMghanA ghaNA AgrahathI phakta mULa pAThathI bAkInA cAra pUrvonI vAcanA bhadrabAhusvAmIjIe sthULabhadrajIne ApI, paraMtu teno artha kahyo nahIM. sthULabhadrajI mahArAja zrI viraprabhunA nirvANa pachI basone ogaNIsa varSe svarge padhAryA. ' have golladezamAM caNaka nAmanA gAmamAM caNI nAme brAhmaNa vasato hato, tene caNezvarI nAme strI hatI. teo baMne jainadharma pALatA hatAM. teone ghera janmathI dAMta sahita eka putrano janma thayo, te vakhate koIka jJAnI jainamuni tyAM padhAryA, temane te brAhmaNe potAnA putranI vAta kahI, tyAre munie kahyuM ke, tamAro te putra rAjA thaze, tyAre brAhmaNe vicAryuM ke, rAjya maLavAthI to mahAAraMbha karavAthI te narakagAmI thaze, ema vicArI teNe te bALakanA dAMta ghasI nAkhyA; ane munine te vAta kahevAthI temaNe kahyuM dAMta ghasavAthI te have rAjA jevo rAjAno hajurI thaze. pachI te brAhmaNe tenuM cANakya nAma pADyuM. te cANakya mahAbuddhivAna tathA jaina dharmamAM daDha cittavALo thayo. eka vakhate tenI strI potAne pIyara potAnA bhAInA lagnaprasaMge gaI, tyAM tenI bIjI baheno paNa AvI hatI. cANakya nirdhana hovAthI tenI strIne kaMI AbhUSaNo vagere na hovAthI teNInI bIjI bahenoe teNInI hAMsI karI. AthI karIne ghera AvIne te cANakya pAse raDavA lAgI. cANakya paNa nirdhanapaNAthI kheda pAmIne pATalIputra nagaramAM Avyo, kema ke tyAMno naMdarAjA brAhmaNone ghaNI dakSiNA Apato hato. tyAM te rAjasabhAmAM AvIne For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jene ItihAsa rAjaputrane besavAnA Asana para caDI beTho, tyAre eka dAsIe AvIne kahyuM ke, he brAhmaNa ! tuM bIjA Asana para besa. cANakya te. Asana nahIM choDavAthI dAsIe tene lAta mArI uThADyo, AthI teNe krodha pAmI evI pratijJA karI ke, A naMdarAjAno tenA parivAra sahita huM vinAza karIza. ema vicArI te rAjayane yogya eka puruSanI zodha karavA mATe dezodeza bhamavA lAgyo. eTalAmAM niMdarAjAnA mayUra poSakonA caMdragupta nAmanA eka putrane teNe rAjyane yogya joyo, tene laIne rasasiddhithI teNe keTaluMka dravya pedA karIne sainya ekaThuM karyuM, tathA naMdarAjAnA deza luMTavA lAgyo. chevaTe pATalIputrane ghero ghAlIne teNe naMdarAjAne harAvI caMdraguptane pATalIputranI gAdI para besADyo. caMdragupta rAjA haMmezAM cANakyanI salAha mujaba vartato, ane cANakya paNa aneka rItIothI tathA yuktiothI tenA rAjyane AbAda karyuM. evAmAM te dezamAM dukALa paDavAthI sAdhuone AhAra maLavAmAM muzkelI paDavA mAMDI; tethI cANakya te mATe ghaTato baMdobasta karyo ke jethI sAdhuone AhAra mATe muzkelI paDe nahIM. caMdraguptanA mRtyu bAda teno putra biMdusAra gAdI para Avyo, tenA vakhatamAM cANakya anazana karI svarge gayA. biMdusArano putra azoka thayo, tathA teno putra kuNAla thayo, ane kuNAlano putra saMprati rAjA thayo. For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa (Arya mahAgiri Arya suhasti, saMpratirAjA, avaMtisukumAla, susthitAcArya, supratibaddhAcArya, koTigacchanI sthApanA, zvetAMbaramate umAsvAtivAcaka, indradinnasUri, gaddhabhila rAjAno uccheda tathA zyAmAcAryajInuM vRttAMta ane kAraNika cotha karanAra kAlakAcAryajInuM vRttAMta) // AryamahAgirijI tathA AryasuhastijI zrI sthULabhadrajInI pATe AryamahAgirijI tathA AryasuhastijI beThA. keTalAka samaya pachI AryamahAgirijIe potAnA ziSyono parivAra AryasuhastijIne soMpIne pote jinakalpInI tulanA karI vicaravA lAgyA. eka vakhate AryasuhastijI mahArAja vasubhUti nAmanA zeThane ghera tenA parivArane pratibodhavA gayA, tyAM AryamahAgirijI paNa anAyAse bhikSA mATe AvyA, temane AvatA joI AryasuhastijIe UbhA thaI vaMdana karyuM; tathA te vasubhUti Adine evo upadeza Apyo ke, AvA muni jyAre bhikSA mATe Ave tyAre temane kahevuM ke, A saghaLuM bhojana amAre upayoganuM nathI, Apa grahaNa karo. ema karavAthI tamone mahAn puNyano lAbha thaze. evI rIte temane pratibodhIne suhastijI mahArAja potAne upAzraye AvyA; bIje divase pAchA Arya mahAgirijI te vasubhUtine ghera bhikSA mATe AvyA; tyAM bhikSAnI ucita sAmagrI joIne jJAnanA upayogathI azuddha bhikSA jANIne te lIdhA vinA ja For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jaina ItihAsa upAzraye jaI suhastijIne olaMbho devA lAgyA ke, tamoe gaI kAle vasubhUti Adine upadeza daIne moTuM anucita kArya karyuM che, kema ke teoe mAre mATe bhikSAnI sarva sAmagrI taiyAra karI rAkhI hatI. te sAMbhaLI suhastijIe vinayathI temane caraNe paDI kSamA mAgI ke, have pharIne huM tema karIza nahIM. AryasuhastijI tathA saMpratirAjA eka vakhate Arya mahAgirijI tathA Arya suhastijI vihAra karatA karatA parivAra sahita kozAMbInagarImAM AvyA. tyAM te vakhate moTo dukALa paDyo hato; jethI lokone anna maLavuM muzkela thaI paDyuM hatuM. paraMtu jaina munione temanA bhakta jaino taraphathI puSkaLa anna maLatuM hatuM. eka vakhate keTalAka sAdhuo eka zeThane dhera bhikSA mATe gayA; temanI pAchaLa eka raMka bhikhArI paNa gayo. tyAM te bhikhArInA dekhatAM sAdhuone lADu, miSTAnna Adi maLyAM. pachI jyAre te sAdhuo te laIne upAzraya tarapha javA lAgyA, tyAre te bhikhArIe temanI pAchaLa jaI temanI pAse bhojana mAgyuM. tyAre te sAdhuoe kahyuM ke, amArAthI te amArA gurunI rajA vinA ApI zakAya nahIM; te sAMbhaLI te bhikhArI to temanI pAchaLa upAzraye gayo; tathA dIna mukha karI bhojana mAgavA lAgyo; tyAre Arya suhastijI mahArAje jJAnanA baLathI jANyuM ke, A bhikhArI AgAmI bhavamAM jaina zAsanano mahimA vadhAranAro thaze, ema vicArI teoe tene kahyuM ke, jo tuM dIkSA laI amArA jevo thA, to ame tane bhojana ApIe. pachI te raMka bhikhArIe paNa dIkSA levAnuM kabUla karavAthI gurue tene dIkSA ApIne tene tenI marajI mujaba lADu AdinuM bhojana ApyuM. te ghaNo bhUkhyo hovAthI teNe eTaluM to For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene ItihAsa 33 bhojana karyuM ke, jethI teno zvAsozvAsa rokAI gayo. te vakhate moTA moTA dhanADhya jaina zAhukAro vageree jaina muni jANIne tene ghaNA auSadha upacAro karyA, tathA te raMkanI teo sevA cAkarI karavA lAgyA. te joI te raMkane evo zuddha pariNAma Avyo ke, aho dhanya che, A jaina muninA veSane, ke AvA dhanADhya zAhukAro paNa mArI A vakhate sevA kare che; ema bhAvanA bhAvatAM te ja rAtrie te mRtyu pAmIne kuNAla rAjAno saMprati nAme putra thayo. have eka vakhate ujjayanI nagarImAM jIvItasvAminI jinapratimAnI rathayAtrA thaI, tyAre te prasaMge Arya mahAgirijI tathA Arya suhastijI potAnA parivAra sahita tyAM padhAryA; rathayAtrAno varaghoDo cAlato cAlato saMprati rAjAnA mahela pAsethI nIkaLyo; tyAre jarUkhAmAM beThelA saMprati rAjAe Arya suhastijIne joyA; tathA vicAryuM ke, A munine meM koIka vakhate joyA che, ema vicAratAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM, tethI temane potAno pUrva bhava sAMbharyo. Arya suhastijIne potAnA pUrvabhavanA guru jANIne turaMta jarUkhAmAMthI nIce UtarI saMprati rAjAe temane vaMdana karyuM; tathA potAne thayela jAtismaraNa saMbaMdhI vRttAMta jaNAvyuM. suhastijIe paNa jJAnano upayoga daI temanA pUrvabhavanuM vRttAMta jANyuM. pachI rAjAe vinaMtI karI ke, he bhagavan! huM ApanA pasAyathI A rAjaya pAmyo chuM, mATe have Apa kRpA karI mane jema pharamAvo tema karavAne huM taiyAra chuM. pachI te rAjAe samyakta mUla bAra vrato aMgIkAra karI jaina dharmano ghaNo ja mahimA vadhAya; rAjayamAM sarva jagyAe amAripaDaha vagaDAvyo; dAnazALAo baMdhAvI; anArya dezamAM paNa teNe upadezako mokalI jaina dharmano phelAvo karyo. teNe chatrIsa hajAra jaina maMdirono jIrNoddhAra karyo, savA lAkha navAM jina maMdiro baMdhAvyAM, tathA savA krioDa jina pratimAo bharAvI. Aje paNa saMpratirAjAnA baMdhAvelAM For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa ghaNAM jina maMdiro hayAta che, tathA temaNe bharAvelI ghaNI jina pratimAo paNa jovAmAM Ave che. temaNe bajAramAM kaMdoI vagere dukAnadArone paNa evo hukama pharamAvyo ke, tamAre jaina sAdhuone je kaMI cIja bhojana vagere joIe te ApavuM, ane tenA paisA rAjanI tijorImAMthI levA. evI rIte sAdhuone rAjapiMDa letA joIne AryamahAgirijIe AryasuhastijIne Thapako Apyo ke, tamo jANI joIne je rAjapiMDa lo cho, te ucita nathI. ema Thapako ApI AryamahAgirijI tyAMthI vihAra karI gajendrapada tIrthamAM AvI anazana karI svarge gayA. avaMtisukamAla ane Arya suhatijI eka vakhate Arya suhastijI mahArAja vihAra karatA pharIne ujjayanI nagarImAM AvI bhadrA zeThANInI vAhanazALAmAM rahyA. te bhadrAno avaMtisukamAla nAme eka mahA tejasvI putra hato, te potAnI batrIsa strIo sahita devatAI sukha bhogavato hato ane sAtamI bhUmi para raheto hato. eka vakhate saMdhyAkALe Arya suhastijI mahArAja nalinI gulma nAmanA adhyayanano pATha karatA hatA, te pATha avaMtisukumAle sAMbhaLyo; tethI tene jAtismaraNa jJAna thayuM, tethI teNe nIce UtarI AcArya mahArAjane vaMdana karI kahyuM ke, he bhagavan! pUrvabhavamAM meM A nalinI gulma vimAnanuM sukha bhogavyuM che. mATe vaLI paNa tyAM javA mATe huM to dIkSA laIza. ema kahI te potAnI mAtAnI AjJA levA gayA, paraMtu mAtAe AjJA na ApavAthI tyAM ja kezano loca karI, temaNe munino veSa paherI lIdho; pachI suhastijI mahArAja pAse AvyA; tyAre suhastijIe temane dIkSA ApI. tyArabAda pote atyaMta sukumAla hovAthI vicAryuM ke, For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 35 ghaNA kALa sudhI to mArAthI vrata kaSTa sahana thaze nahIM, ema vicArI anazana karavA mATe gurunI AjJA laI, te smazAnabhUmimAM jaI kAussaga dhyAne rahyA. tyAM eka bhUkhI ziyALe tenA baccAo sAthe AvI te ja rAtrie temanA zarIranuM bhakSaNa karyuM, jethI samAdhipUrvaka kALa karI te nalinI gulma vimAnamAM devarUpe utpanna thayA; prabhAte temanI mAtAne te vRttAMta jANavAthI teNIe paNa avaMtisukamAlanI eka garbhiNI strIne ghera rAkhI bAkInI sarva strIo sAthe dIkSA lIdhI. pAchaLathI te garbhiNI strIne putra thayo, tathA te putre potAnA pitA muninA smaraNArthe avaMtipArzvanAthajInuM maMdira baMdhAvyuM; te maMdira pAchaLathI brAhmaNoe hAtha karI, pArzvanAthajInI mUrti bhUmimAM bhaMDArIne mahAkALa mahAdevanI mUrti temAM sthApana karI. pAchaLathI vikrama rAjAnA samayamAM thayelA prabhAvika jainAcArya zrI siddhasenadivAkarajIe kalyANa maMdira stotra racIne temAMthI zrI pArzvanAthajInI mUrti pragaTa karI; Aje paNa te maMdira mahAkALezvaranA nAmathI ujjayanImAM prasiddha che. zrI Aryasuhasti mahArAja zrI mahAvIra prabhu pachI baso ne ekANu varSe svarge padhAryA. susthitAcArya tathA supratibaddhAcArya koTigaNanI sthApanA . Arya suhasti mahArAjanI pATe sucitAcArya tathA supratibaddhAcArya beThA; teoe kroDavAra sUrimaMtrano japa karyo, tethI sudharmAsvAmithI gacchanuM je nigraMtha nAma cAlyuM AvatuM hatuM, tene badale koTigaNanuM nAma paDyuM. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa umAravAtijI, zyAmAcArya, (pahelA kAlakAcArya) pannavaNA sUtranI racanA (mahAvIra saMvata 306) * zrI Arya mahAgirinA ziSya balissahasUri thayA, ane temanA ziSya umAsvAtijI (zvetAMbaramate) thayA; temaNe tattvArtha vagere pAMcaso graMtho banAvyA. tathA temanA ziSya zyAmAcArya (pahelA kAlakAcArya thayA.) temaNe pannavaNA sUtranI racanA karI. indrannisUri gaddhabhilla rAjAno uccheda karanAra bIjA kAlakAcArya zrI susthitAcAryanI pATe zrI indrannisUri thayA. temanA samaya pachI mahAvIra saMvata cAraso trepanamAM gaddhabhilla rAjAno nAza karanArA bIjA kAlakAcArya thayA. temanuM vRttAMta nIce mujaba che : dhArAvAsa nagaranA vairasiMha nAmanA rAjAnI surasuMdarI nAme rANInI kukSie A kAlakAcAryajIno janma thayo hato. temaNe eka samaye vairAgya pAmI guNAkAra muni pAse dIkSA lIdhI, tathA temanI bahena sarasvatIe paNa dIkSA lIdhI. eka vakhate kAlakAcAryajI vihAra karatAM karatAM ujjayanImAM AvyA, te vakhate tyAMno gaddhabhilla rAjA sarasvatI sAdhvIne ghaNI ja khUbasUrata joI kAmAtura thayo, ane upADI gayo tyAre kAlakAcAryajIe pote rAjasabhAmAM jaI rAjAne ghaNo samajAvyo, temaja maMtrIoe paNa rAjAne samajAvyo, paraMtu te kAmAMdha rAjAe temanA kahevA para kaMI paNa dhyAna ApyuM nahIM, tyAre kAlakAcAryajI te rAjAno vinAza karavAnI pratijJA karIne tyAMthI vihAra karI zakajAtinA rAjA pAse AvyA, tathA te rAjAne vidyAnA keTalAka camatkAro batAvIne khuzI karyo, tathA mALavAnA rAjA For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa gaddhabhillano nAza karavA mATe tene samajAvyo. paNa te zakarAjA pAse ghaNuM dravya na hovAthI te vicAramAM paDyo, te joI kAlakAcAryajIe suvarNa siddhinA baLathI teNe ghaNuM dravya ekaThuM karI ApyuM, tethI te zakarAjA gaMjAvara lazkara ekaThuM karIne mALavAnI hada para Avyo, have gaddhabhilla rAjAne potAnI rAsathI vidyAnuM ghaNuM abhimAna hatuM, tethI teNe laDavAnI kaMI paNa taiyArI karI nahIM. kema ke te dareka AThama ane caudase eka hajAra ATha japa karI rAsathI vidyAnuM smaraNa karato, ane te vidyA pratyakSa thaIne zabda karatI, ke jethI pharatA sAta kozamAM rAjAno je zatru teno nAda sAMbhaLe tenuM mRtyuM thatuM hatuM. tethI AcAryajInA kahevA mujaba te hadanI bahAra te zakarAjAe potAnA lazkarano paDAva nAkhyo; pachI zabdavedhI bANa mAranArA ekaso ne ATha subhaTone AcAryajIe potAnI pAse rAkhyA. pachI jyAre te rAsabhI vidyA mukha khulluM karI zabda karavA lAgI, tyAre turata te subhaToe choDelAM bANothI teNInuM mukha bharAI gayuM, tyAre te rAsathI gaddhabhilla rAjA para mUtra ane viSTA karIne tathA tene lAta mArIne aMtardhAna thaI gaI. evI rIte tene nirbaLa thayelo jANIne zakarAjAe ekadama ujjayanI para hallo karI gaddhabhillane pakaDIne AcAryajI pAse Ubho karyo, tyAre AcAryajIe tene kahyuM ke, are ! duSTa ! teM sAdhvIjIne je kaSTa ApyuM che, tenuM narakarUpa phaLa to haju have maLaze; ema kahI choDI mUkavAthI te vanamAM gayo, jyAM tene vAghe mArI nAkhavAthI te narake gayo. pachI AcAryajIe paNa sarasvatI sAdhvIne pharI dIkSA ApI zuddha karI. eka vakhate kAlakAcAryajIne temanA bhANeja baLamitra nAmanA bharUcanA rAjAe bolAvavA mATe potAnA maMtrIone mokalyA. tethI AcAryajI paNa vihAra karIne bharUcamAM padhAryA. rAjAe paNa temano ghaNA Adara sanmAnathI praveza mahotsava karyo. eka vakhate te rAjAnA eka mithyAtvI purohitane AcAryajIe For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jaina ItihAsa dharmavAdamAM jItyo, tethI te manamAM dveSa lAvIne AcAryajIne anukULa upasarga karavAnI buddhithI rAjAne kahevA lAgyo ke, ApaNA A mahAna guru ApaNA puNyathI ja ahIM padhAryA che, mATe Ape nagaramAM evI udghoSaNA karAvavI ke, ApaNA AcAryanA ziSyone sarva lokoe uttama bhojana Adi ApavuM; rAjAe tema karavAthI munine lAyaka AhAra na maLavAthI AcAryajI tyAMthI vihAra karIne pratiSThAnapuramAM AvyA. tyAMnA rAjAe paryuSaNa najadIka AvavAthI AcArya mahArAjane vinaMtI karI ke, he bhagavan ! bhAdaravA sudI pAMcamane divase atre haMmezAM indramahotsava thAya che; mATe lokonAM mana temAM vyagra thaze; tethI chaThThane divase paryuSaNAparva karAya to ThIka. tyAre AcAryajIe kahyuM ke, paMcamI ullaMghIne paryuSaNa karavAnI manAI che, paraMtu eka divasa AgaLa eTale cothane divase paryuSaNa thaI zakaze. evI rIte rAjAnA uparodhathI kAlakAcAryajIe kAraNa paDyAthI cothanAM pajusaNa karyA che. A zrI kAlakAcAryajI mahAvIra saMvata cAraso trepanamAM thayA che. For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 5 ) mahAvIra saMvata 453 thI 400 sudhInA banAvo (zrI dinnasuri, siMhagirijI, Arya khapUTAcArya, vRddhavAdi, siddhasena divAkara, vikrama rAjA, pAdaliptasUri, nAgArjuna) zrI dinnasUri tathA siMhagirijI zrI iMdradisUrinI pATe zrI dinasUri thayA, tathA temanI pATe zrI siMhagirijI thayA.' * Arya khapUTAcArya A zrI AryakhapuTAcArya zrI mahAvIra saMvata cAraso trepananI sAlamAM lagabhaga thayelA jaNAya che. temanuM vRttAMta evuM che ke, lATa dezamAM revA nadInA kinArA para bharUca zaheramAM kAlakAcAryajIno jamAI baLamitra nAme rAjA rAjya karato hato. tyAM A AcArya paNa vasatA hatA. temano bhuvana nAmano eka ziSya ghaNo vidvAna hato, ane saMsArapakSamAM te AyakhapuTajIno bhANeja paNa thato hato. eka vakhate guDazastra nagarathI baTukara nAme eka bauddhonA AcArya tyAM AvyA, tene dharmavAdamAM jItavAthI kheda pAmI te bhuvane anazana karI tyAM vyaMtararUpe utpanna thayo; tathA jaina sAdhuone upadrava karavA For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jana ItihAsa lAgyo. AthI AyakhapuTa mahArAje maMtranA baLathI te yakSane vaza karIne nokara karyo, tethI jaina dharmano ghaNo mahimA thayo. eka vakhate. temano ziSya bhuvana AkRSTi nAmanI vidyAnI sAdhanA karI tenA baLathI svAdiSTa bhojanane gRhasthonA gharathI kheMcIne AhAra karavA lAgyo, tathA svacchaMdAcArathI vartavA lAgyo, tyAre zAsananI hilanA thatI joIne AryakhapuTajIe tenI vidyA kheMcI lIdhI; tathA tene zikSA ApIne pAcho sthira karyo; A AyakhapuTajI mahArAja ghaNA ja prabhAvika thayA che; temaNe bharUcamAM buddhanI pratimAne maMtrathI : namAvelI che, je Aje paNa ardhI namelI che, tathA nigraMthanamitanA nAmathI prasiddha che. vRddhavAdIjI, siddhasena divAkara tathA vikrama rAjA vidyAdhara gacchamAM skaMdilAcAryanA ziSya vRddhavAdIjI thayA; te samayamAM ujajayanI nagarImAM vikrama rAjA rAjya karatA hatA. tenI sabhAmAM devaRSi nAmano maMtrI hato, tenI daivasikA nAmanI strIthI siddhasena divAkarano janma thayo hato; te bahu vidvAna tathA ghaNo abhimAnI hato. eka vakhate teNe vRddhavAdIjInI ghaNI kIrti sAMbhaLI tethI tene jItavA mATe te bharUca tarapha cAlyo; tyAM mArgamAM vanamAM ja vRddhavAdIjI tene maLyA, tyAre siddhasene tyAM ja vAda karavAnuM kahevAthI vRddhavAdIjIe kahyuM ke, ahIM vanamAM ApaNI hAra-jItano sAkSI koNa rahe ? tyAre siddhasene kahyuM ke, A gAyo carAvanArA govALIyA ApaNA sAkSI thaze; ane teo hArajItanI parIkSA karaze. pachI tyAM vRddhavAdIjIe avasara vicArIne je bAbatane govALIyA samajI zake, tathA temane je priya lAge, evo eka garabo nAcatAM nAcatAM gAyo, tethI govALIyA khuzI thayA; siddhasene to nyAyayukta saMskRta For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene ItihAsa bhASAmAM ADaMbarathI potAnA pakSanuM khaMDana karavA mAMDyuM, paraMtu govALIyAone temAM kaMI samajaNa nahIM paDavAthI teoe kahyuM ke, A vRddhavAdIjI sarvajJa che, ane te jItyA che. AthI siddhasene hAtha joDI vRddhavAdIjIne kahyuM ke, huM hAryo, mATe mArI pratijJA mujaba mane Apano ziSya karo. pachI vRddhavAdIjIe vikramarAjAnI sabhA samakSa paNa dharmacarcAmAM tene jItIne potAno ziSya karyo, tathA temanuM kumudacaMdra nAma rAkhyuM; tathA AcArya padavI samaye temanuM nAma siddhasenadivAkara rAkhyuM. pachI vRddhavAdIjI anya jagAe vihAra karI gayA, tathA siddhasenadivAkara ujjayanImAM rahyA. eka vakhate vikrama rAjA hAthI para besI zaheramAM pharatA hatA, te vakhate sanmukha siddhasenajIne AvatA joIne rAjAe temanI parIkSA mATe manathI ja namaskAra karyA, ane tethI siddhasenajIe paNa temane moTA svarathI dharmalAbha Apyo. tyAre rAjAe pUchyuM ke, namaskAra karyA vinA Ape mane kema dharmalAbha Apyo? tyAre siddhasenajIe kahyuM ke tamoe mane manathI namaskAra karyA che, jethI meM tamone dharmalAbha Apyo che, te sAMbhaLI rAjAe hAthI parathI UtarI temane vaMdana karyuM, ane eka kroDa mahoro ApavA mAMDI, paraMtu siddhasenajIe nihipaNAthI te na lIdhI tethI saMghe ekaThA thaI te dravya jina maMdironA jIrNoddhAramAM kharacyuM. pAchaLathI siddhasenajIe potAnI vidyAkaLAthI vikrama rAjAne khuza karIne jaina dharmI karyo. tethI rAjAe kAra nagaramAM eka vizALa jaina maMdira baMdhAvyuM; pachI siddhasenajIe mahAkALezvaramAM rahelI zrI pArzvanAthajInI mUrtine kalyANamaMdira stotra racIne pragaTa karI. keTaloka samaya gayA bAda rAjAnA mAna vagerethI siddhasenajI zithilAcArI thaI gayA; te bAbatanI vRddhavAdIjIne khabara paDavAthI temaNe tyAM AvI yuktithI pratibodhine temane zithilAcArathI mukta karyA. eka samaye siddhasenajI cittoDagaDhamAM gayA, tyAM eka prAcIna For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. jaina ItihAsa jainamaMdiramAM temaNe eka vizALa staMbha joyo; tapAsa karatAM mAlUma paDyuM ke, te staMbhamAM pUrvanA mahAn AcAryoe camatkArI vidyAnAM pustako rAkhIne tene vajamaya auSadhiothI baMdha karelo che; tevA khabara maLavAthI teoe keTalIka auSadhionA prayogathI te staMbhane kholI temAMthI eka pAnuM kADhI vAMcyuM, to temAM sArSIpIvidyA tathA suvarNasiddhividyA joI. bIjuM pAnuM kADhavA jatAM te staMbha ekadama baMdha thaI gayuM; ane evI adazya vANI thaI ke, bIjAM pAnAM tamAre vAMcavAM nahIM; tethI te baMne vidyAo laIne temaNe tyAMthI vihAra karyo. evI rIte aneka prakArathI jaina dharmanI prabhAvanA karIne A mahAna AcArya zrI siddhasena divAkarajI lagabhaga vikrama saMvata 30 mAM dakSiNamAM AvelA pratiSThAnapuramAM svarge padhAryA. pAdaliptasUri (mahAvIra saMvata 460) sarayU ane gaMgA nadInA pradezamAM kozalA nagarImAM kulla nAme eka zeTha vasatA hatA, tene pratimA nAmanI strI hatI; teNIe putra mATe vairUtyA devInI sevA karavAthI teNIe pratyakSa thaI kahyuM ke, nAgasUri nAmanA jainAcAryanA caraNodakanuM jo tuM pAna karIza, to tane putra thaze. pachI teNIe tema karavAthI teNIne daza putro thayA; temAMthI pahelo putra teNIe te AcAryajI mahArAjane Apyo; AcAryajIe tene yogya jANI tenuM pAdaliptasUri nAma pADIne potAnI pATe sthApyA; anukrame A pAdaliptasUri AkAzagAmI Adi camatkArika vidyAomAM pAragAmI thayA. temanA nAmanA smaraNa mATe pAdaliptapura (pAlItANA)nI sthApanA thaI che. chevaTe te zatruMjaya para nAgArjuna sahita anazana karIne svarge padhAryA. For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 43 nAgArjuna saurASTra dezamAM AvelI DhaMkA nAmanI nagarImAM saMgrAma nAme eka kSatriya raheto hato; tenI suvratA nAmanI strInI kukSie A nAgArjunano janma thayo hato; te yogasAdhanA tathA rasAyana vidyAmAM ghaNo kuzaLa thayo; eka vakhate tyAM AkAzagAminI vidyAnA pAraMgAmI zrIpAdaliptasUrijI padhAryA; tyAre nAgArjunane temanI pAsethI AkAzagAminI vidyA meLavavAnI icchA thavAthI temanI mitratA mATe teNe potAnA eka ziSya sAthe suvarNarasanuM pAtra pAdaliptasUrijIne mokalyuM; paraMtu te nispRhI AcAryajIe te rasane pheMkI daI te pAtra phoDI nAkhyuM, tathA tene badale eka kAcanA vAsaNamAM potAnuM mUtra bharIne te pAtra nAgArjunane bheTa tarIke mokalyuM; nAgArjune te mUtra suMdhIne krodhathI jamIna para pheMkI dIdhuM; evAmAM te mUtravALI jamIna para koIe agni saLagAvyo, jethI teTalI jamIna suvarNamaya thaI gaI. te joI nAgArjune Azcarya pAmIne vicAryuM ke, aho ! A to koIka mahAlabdhivAn che, ke jemanA maLamUtrathI paNa suvarNa thAya che; ane huM to ghaNAM kaSTathI aneka prakAranI auSadhionuM mardana karuM chuM tyAre ja suvarNa thAya che; mATe te ja gurune mAre sevavA, ke jethI AgaLa jatAM mane AkAzagAminI vidyA paNa pApta thaze. ema vicArI te AcAryajI mahArAja pAse AvI kahevA lAgyo ke, he bhagavan ! huM to haMmezAM Apa sAhebanI ja sevA karIza. ema kahI te haMmezAM AcArya mahArAjanA caraNa prakSAlana Adi kriyA karavA lAgyo. pAdaliptasUri paNa haMmezAM potAnI AkAzagAminI vidyAthI eka muhUrtavAramAM pAMce tIrthanI yAtrA karatA hatA; tathA jyAre te pAchA paMdhAratA tyAre nAgArjuna paNa temanA caraNone dhoIne temAMnI auSadhione haMmezAM suMghI tathA cAkhI joto; ema haMmezAM karIne teNe For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jaina ItihAsa temAMthI ekasone sAta auSadhione to zodhI kADhI tathA te auSadhio meLavIne tenA page lepa karIne te AkAzamAM UDavAno prayatna karavA lAgyo; paraMtu tethI to phakta kuhADAnI peThe thoDe UMce UDIne te pAcho nIce paDavA lAgyo ane tenA ghuMTaNa vagere cholAvAthI tene bIjA munioe kahyuM ke, he nAgArjuna ! gurugama vinA AkAza gamana thAya nahIM; pachI nAgArjuna vinayapUrvaka guru, mahArAjane vinaMtI karavAthI pAdaliptasUrijIe paNa kahyuM ke, te nAgArjuna ! jo tuM jaina dharmane aMgIkAra kare, to huM tane te AkAzagAminI vidyA ApuM. pachI nAgArjune te kabula karavAthI AcAryajI mahArAje kahyuM ke, he nAgArjunaM ! jo tuM te sarva auSadhione sAThi cokhAnA dhoNamAM pIsIne lepa karIza to tuM paNa AkAzamAM UDIza. pachI tema karavAthI nAgArjunane paNa te vidyA siddha thaI. pachI te kRtajJa nAgArjune tyAMthI zatruMjaya para jaI tyAMnI taLeTImAM pAdaliptasUrijInA smaraNa mATe pAdalipta (pAlItANA) nAmanuM nagara vasAvyuM; tathA zatruMjaya para teNe zrI vIraprabhunuM jinamaMdira baMdhAvyuM; ane temAM pAdaliptasUrijInI mUrtine paNa sthApana ityAdi karIne te siddha nAgArjune jaina zAsananI ghaNI unnati karelI che. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 6. vikrama saMvata 1 thI 130 sudhI (zrI vajaravAmI, AIsamitajI, vajasenAcArya, jAvaDazAhano uddhAra, ArtharakSitasUri, dubalikA puSpamitrasUri) zrI vajanavAmI zrI siMhagirijI mahArAjanI pATe zrI vajasvAmI beThA, temanuM vRttAMta nIce mujaba che : avaMtI dezamAM AvelA tuMbavana nAme gAmamAM dhana nAme eka zeTha vasato hato; tene dhanagiri nAme eka putra hato, te bALapaNathI ja vairAgyavAn hato; paraMtu pitAnA AgrahathI sunaMdA nAmanI kanyA sAthe teNe lagna karyA. keTaleka samaye teNIne garbha rahyo; tyAre, dhanagirijIe to turata tyAMthI nikaLIne zrI siMhagirijI mahArAja pAse dIkSA lIdhI. nava mAsa vItyA bAda sunaMdAe eka mahAtejasvI putrane janma Apyo; janmyA pachI turata ja te putrane jAtismaraNa jJAna thayuM, tathA tenuM vaja evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. eka vakhate gharamAM potAnA pitAe dIkSA lIdhI che, evI vAta sAMbhaLI, tethI teNe evo nizcaya karyo ke, mAre paNa jarUra dIkSA laI A manuSya janmane saphaLa karavo; pachI teNe vicAryuM ke, jo huM ghaNuM ja raDyA karIza, to mArI mAtA kaMTALo pAmIne mane choDI deze; evA - vicArathI teNe atyaMta rUdana haMmezAM karavA mAMDyuM. koI paNa upAyathI te raDato baMdha thAya nahIM; have te sunaMdAnA bhAI AryasamitajIe For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jaina ItihAsa paNa siMhagirijI mahArAja pAse dIkSA lIdhI hatI; evAmAM eka vakhate siMhagirijI mahArAja dhanagirijI Adi parivAra sahita tyAM. padhAryA tyAre AryasamitajIe guru mahArAjane vinaMtI karI ke, jo ApanI AjJA hoya to A gAmamAM amArA saMsAra pakSanAM sagAMo rahe che, temane vaMdAvA mATe jaIe, tyAre guru mahArAje jJAnanA baLathI jANIne teone kahyuM ke, Aje tamane kaMIka uttama vastuno lAbha thaze; mATe tamane je kaMI sacitta athavA acitta lAbha thAya, te tamAre mArI AjJAthI grahaNa karI levo; pachI dhanagirijI vagere jyAre sunaMdAne ghera AvyA tyAre paDozaNe jaI sunaMdAne kahyuM ke, A dhanagirijI AvyA che, mATe temane A putra ke je tane bahu raMjADe che te ApI de. te sAMbhaLI kaMTALI gayelI sunaMdAe turata putrane hAthamAM laI dhanagirijIne kahyuM ke, A tamAro putra Akho divasa raDI raDIne mane herAna kare che, tethI huM kaMTALI gaI chuM, mArAthI te sacavAto nathI, mATe te laI jAo, to huM te duHkhathI chUTuM. te sAMbhaLI dhanagirijIe kahyuM ke; tuM jo A putra amane ApIza to pAchaLathI tane pastAvo thaze; ane ame to laI jazuM, paNa pAchaLathI tane pAcho maLaze nahIM. e kahyA chatAM paNa kaMTALelI sunaMdAe to tene ApI devAno Agraha karyo; AthI keTalAka pADozIone sAkSI rAkhIne te putrane dhanagirijIe potAnI jhoLImAM lIdho; ane tene laIne guru pAse AvyA. te samaye guru mahArAje te putrane vadhAre bhAravALo jANIne tenuM vaja evuM nAma kAyama rAkhIne tenuM poSaNa thavA mATe tene sAdhvIone soMpyo. sAdhvIoe tene poSavA mATe uttama zrAvikAone soMpyo, zrAvikAo paNa tene ghaNI cAhanAthI poSavA lAgI, anukrame zrIvajasvAmIne mahAtejasvI tathA rUpavAna joIne sunaMdA te zrAvikAone kahevA lAgI ke te mAro putra che, mATe mane Apo tyAre zrAvikAoe kahyuM ke, ame te vAta jANatA nathI, For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 47 amAre tyAM to guru mahArAje thApaNa tarIke rAkhela che, paraMtu jyAre teNe ghaNI haTha lIdhI tyAre te zrAvikAoe kahyuM ke tuM amAre ghera AvIne sukhethI tene ramADa, tathA dhavarAva. pachI sunaMdA haMmezAM tema karavA lAgI. * AryasamitAcArya acaLapura dezamAM kanyA ane pUrNA nAmanI be nadIonI vaccenA pradezamAM keTalAka tApaso vasatA hatA; teomAM pAda lepa jANanAro eka tApasa hato, je page lepa karIne jaLa upara paNa sthaLanI peThe cAlato hato; te joI Azcarya pAmelA jaina lokonI te hAMsI karato ke, tamArA dharmamAM amArA dharma jevA koI prabhAvika purUSo nathI. eka vakhate vajasvAmInA mAmA AryasamitajI tyAM padhAryA, temane zrAvakoe te vRttAMta kahyuM. tyAre AcAryajIe kahyuM ke, te auSadhiono lepa karI jaLa para cAle che, temAM kaMI paNa daivika prayoga nathI; tenI jo tamAre khAtarI karavI hoya to tene bhojana mATe bolAvI tenA paga khUba ghasIne dhoI nAMkhajo, jethI lepa UtarI javAthI te jaLa para cAlI zakaze nahIM. pachI zrAvakoe ghaNA ja vinayathI tene bhojana mATe ghera lAvI, tenA paga evA ghasIne dhoyA ke, te paranA lepano gaMdha paNa rahyo nahIM; AthI te tApasane eTalo to kheda thayo ke tene te bhojana paNa bilakula bhAvyuM nahIM; pachI teNe jANyuM ke, kadAca jo thoDo ghaNo lepa haju paga para rahyo haze to sukhethI nadI UtarI jaIza. ema vicArI te nadI kinAre Avyo; tyAM kutUhala jovAnI icchAthI ghaNA loko ekaThA thayA. pachI jevo te tApasa nadImAM cAlavA lAgyo, tevo ja kinArA para ja kamaMDaluMnI peThe DUbavA lAgyo te joI lokoe tenI Thaga vidyA jANIne tene ghaNo ja For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jaina ItihAsa dhikkAryo. evAmAM tyAM AryasamitajI mahArAja paNa AvI pahoMcyA; tathA jaina zAsananI unnati mATe temaNe nadI kinAre AvI maMtra japI kahyuM ke, he putrI ! amAre bIje kAMThe javuM che; te vacananI sAthe te nadInA baMne tIro ekaThAM thaI gayAM, jethI AcArya mahArAja parivAra sahita sAme kinAre AvyA. zrI AryasamitajIno evo prabhAva joIne te sarva tApasoe mithyAtva tajIne temanI pAse dIkSA lIdhI, ane te tApasamunio tathA temanA vaMzajo brahmadIpavAsInA nAmathI zAstramAM prasiddha thayA. have ahIM vajasvAmI jyAre traNa varSanA thayA, tyAre dhanagirijI Adi vihAra karatA pAchA tyAM AvyA. sunaMdAe prathamathI vicAra karyo hato ke, jyAre dhanagirijI ahIM Avaze, tyAre temane kahIne huM mAro putra pAcho laIza. tethI dhanagirijIne AvelA jANIne temanI pAse AvI potAnA putranI mAgaNI karI, tyAre dhanagirijIe kahyuM, are ! bhoLI ! amArA bhAgya vinA teM tArI meLe ja te putra Apyo che, to have vamelAM bhojananI peThe tene tuM pAcho levAnI zA mATe icchA kare che ? lokoe sunaMdA para dayA AvavAthI kahyuM ke, A bAbatano nyAya to rAjA karI zake. pachI sunaMdA loko sahita rAjA pAse gaI, ane dhanagirijI paNa saMgha sahita tyAM gayA. tyAre rAjAe baMne pakSanI vAta sAMbhaLIne kahyuM ke, jenA bolAvavAthI A bALaka pAse jAya tene te svAdhIna karavo. tyAre prathama sunaMdAe bhAtabhAtanAM ramakaDAM, mevA, mIThAI Adi dekhADIne te bALakane bolAvyo, paraMtu vajasvAmI to jAtismaraNa jJAnavALA hatA, tethI bilakula teNI pAse gayA nahIM. temaNe vicAryuM ke jo ke mAtAnA upakArano badalo to koI paNa rIte vALI zakAya tema nathI, paraMtu A samaye jo huM mAtA para dayA lAvIne saMghanI For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa upekSA karIza, to zAsananI hilanA thaze, tema mAro saMsAra vRddhi thaze; ane A mArI puNyazALI mAtA to thoDo vakhata duHkha sahana karI chevaTe dIkSA leze. pachI dhanagirijIe vajasvAmijIne kahyuM ke, he vaja! jo tamAre dIkSA levAnI IcchA hoya to tame A dharmadhvaja rUpa rajoharaNane grahaNa karo. te sAMbhaLatAM ja vajasvAmIe rajoharaNa laIne nRtya karavA mAMDyuM ane turata te dhanagirijInA khoLAmAM jaI beThA. pachI sunaMdAe paNa vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. vajasvAmI bALapaNAmAM ja agyAre aMga zIkhI gayA; eka vakhate vajasvAmInA mitra jaibhaka devoe temanuM satva joIne khuza thaI vaikriya labdhi tathA AkAzagAminI vidyA ApI. pachI temaNe zrI bhadraguNAcAryajI pAsethI daza pUrvono abhyAsa karyo; keTalAka samaya pachI sihagirijI mahArAja temane potAnI pATe sthApIne svarge gayA. have pATalIputra nagaramAM dhana nAmanA eka dhanADhya zeThanI rUkamiNI nAme mahA svarUpavAna putrI hatI. eka vakhate teNIe keTalIka sAdhvIonA mukhathI vajasvAmIjInI ghaNI ja prazaMsA sAMbhaLI; tethI te mugdhAe evI pratijJA karI ke, mAre vajasvAmIjIne ja paraNavuM. tyAre te sAdhvIoe teNIne kahyuM ke, are rukmiNI! vajasvAmIjIe to dIkSA lIdhI che, tyAre rukmiNIe kahyuM ke jo ema che to huM paNa dIkSA laIza. evAmAM vajasvAmIjI paNa vihAra karatA tyAM AvyA. tyAre putrInA AgrahathI rukmiNInA pitA rUkmiNIne tathA kroDo sonAmahorane sAthe laIne vajasvAmIjI pAse Avyo, ane kahyuM ke, A mArI putrI haTha laIne beThelI che, mATe tene Apa paraNo. ane A kroDa sonAmahoro paNa Apa grahaNa karo. tyAre vajasvAmIjIe jarA hasIne kahyuM ke, A saMsAranA viSayo to jhera samAna che, mATe jo tamArI putrIne mArA para sneha hoya, to te paNa mArI peThe dIkSA ja grahaNa kare; evI rIte pratibodhavAthI rukmiNIe paNa vairAgyathI Jain Educacion International For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jaina ItihAsa dIkSA lIdhI. evAmAM te dezamAM bhayaMkara dukALa paDavAthI loko dhAnya vinA ghaNuM herAna thavA lAgyA; te vakhate saMghe ekaThA thaI vajasvAmIjIne vinaMtI karavAthI temaNe eka moTo pATa taiyAra karAvI te para saMghane besADI AkAzamArge bIjA sthaLamAM purI nAmanI nagarImAM laI gayA; kema ke tyAM sukALa hato. have te nagarano rAjA bauddhadharmI hato; tethI jaina dharma para dveSa rAkhato hato. eka vakhate paryuSaNamAM teNe jaina lokone puSpo ApavAM baMdha karAvyAM; tyAre jinapUjA mATe puSpo nahIM maLavAthI, saMghanI vinaMtI sAMbhaLIne vajasvAmIjI AkAzagAminI vidyAthI padma sarovara pratye gayA; tathA tyAM lakSmI devI pAsethI sahastra pAMkhaDIovALAM kamaLo ane bIjAM puSpo lAvyA. temano Avo prabhAva joIne tyAMno rAjA paNa prajA sahita jainadharmI thayo. eka vakhate vajasvAmIjIne zleSmano vikAra thavAthI sUMThano eka TukaDo zrAvakane gherathI magAvyo; tathA vicAryuM ke AhAra pANI karyA bAda huM te vAparIza; ema vicArI temaNe te TukaDo potAnA kAna para rAkhI melyo. AhAra pANI lIdhA bAda vismaraNa thavAthI te TukaDo kAna para ja rahI gayo; saMdhyA samaye pratikramaNa karatI veLAe muhapattithI aMganuM paDilehaNa karatAM te TukaDo nIce paDyo; tyAre yAda AvavAthI temane ghaNo pazcAttApa thayo ke, are ! A saMyamAvasthAmAM mane pramAda Avyo ! mATe mAruM saMyama kalaMkavALuM thayuM, mATe have jIvavuM vRthA che; ema nizcaya karI potAnA ziSya vajasenasUrijIne potAnI pATe sthApI kahyuM ke, AjathI bAra varSono dukALa paDaze; tathA jyAre tamane lakSa mUlyanA bhAtamAMthI bhikSA maLaze, tene bIje divase sukALa thaze. ema kahI sthAvarta parvata para jaI tyAM anazana karI svarge padhAryA. vikrama saMvata 114. For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa vajanasUri - vikrama saMvata 115 zrI vajasvAmInI pATe vajasenasUri thayA. temanA samayamAM dezamAM bAra varSono bhayaMkara dukALa paDyo. eka vakhate vihAra karatA te sopAraka nagaramAM padhAryA. te nagaramAM eka jInadatta nAme mahAdhanADhya zrAvaka vasato hato, tene mahAguNavALI IzvarI nAme strI hatI. temanA gharamAM dravya to ghaNuM hatuM, paraMtu dukALanA kAraNe dhAnya nahotuM, tethI teNIe potAnA kuTuMbane kahyuM ke, have vadhAre dhAnya na hovAthI Aje to ApaNe sarvee viSamizrita bhojana karavuM, tathA paMcaparameSTInuM dhyAna dharIne samAdhipUrvaka mRtyunuM AlaMbana levuM. kuTuMbe paNa te vAta mAnya rAkhyAthI teNIe eka lAkha sonA mahoronI kiMmatanA cokhA rAMdhyA, tathA temAM viSa bheLavavAnI taiyArI kare che, teTalAmAM zrI vajasenasUrijI gocarI mATe tyAM AvyA. temane joI IzvarIe ghaNA ja bhAvathI te bhAta vorAvIne potAnuM lakSamUlya pAkanuM saghaLuM svarUpa kahI batAvyuM, tyAre AcAryajI mahArAje kahyuM ke, te bhAgyavatI ! have tame jarA paNa phikara karo nahIM; AvatI kAlatI. sukALa thaze. te vAta sAMbhaLI atyaMta khuza thayelI te IzvarIe te divasa to eka kSaNanI peThe vyatIta karyo; prabhAta thatAM ja tyAM anAjano jaththo bharIne vaNajArAnI poTho AvavAthI sukALa thayo. pachI te jinadatta zeThe paNa potAnuM dravya zubha mArge kharcIne kuTuMba sahita zrIvajasenasUrijI pAse dIkSA lIdhI. AryarakSitajI tathA durbanikApuSpa vagere jayAre dazapura nagaramAM udAyana rAjA rAjaya karato hato, tyAre tyAMnA rahevAsI somadeva purohitanI strI rUdrasomAnI kulie For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa AryarakSita tathA phalyurakSita nAmanA be putrono janma thayo hato; teo vedazAstra AdimAM mahApAragAmI hatA; teomAMnA . AryarakSitajIe pATalIputramAM jaI upaniSad Adino ghaNo abhyAsa karyo tyAMthI pAchA AvI potAnI mAtAne jyAre temaNe namaskAra karyA, tyAre mAtA jainadharmI hovAthI te vakhate sAmAyika vratamAM hatI; tethI teNIe temane te samaye AziSa ApI nahIM. tyAre AryarakSitajIe vicAryuM ke, je vidyAthI mArI mAtAne khuzI na UpajI, te vidyAne paNa dhikkAra che ! pachI sAmAyika saMpUrNa thayA bAda temanI mAtAe AryarakSitajIne kahyuM ke he putra ! A saMsAra vadhAranArI vidyAthI huM khuza thAuM nahIM; paraMtu hAlamAM ApaNA selaDInA vADhamAM tosalIputra nAme AcArya padhAryA che, temanI pAse mokSa sukha ApanArA dRSTivAdano jo tuM abhyAsa kare, to huM khuza thAuM. te sAMbhaLIne te to lIputra AcArya pAse gayA, tathA dIkSA laI pUrvono abhyAsa karavA lAgyA; tathA bAkIno abhyAsa temaNe vajasvAmIjI pAse karyo; evI rIte temaNe sADA nava pUrvono abhyAsa karyo, chevaTe temanI mAtA rUdrasImAe potAnA putrane bolAvavA mATe phalyurakSitajIne mokalyA; paraMtu te phalyurakSite paNa AryarakSitajIno pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI. chevaTe AryarakSitajIe abhyAsathI kaMTALIne vajasvAmIjIne kahyuM ke, he bhagavan! have huM vaLI bIjI vakhate AvIne bAkIno abhyAsa saMpUrNa karIza. tyAre vajasvAmIe jJAnabaLathI jANyuM ke have to mAruM AyuSya thoDuM che, mATe have A AryarakSitajIne paNa ATalAM ja pUrve AvaDaze; ema vicArI vajasvAmIjIe temane javAnI AjJA ApI. pachI AryarakSitajI mahArAja paNa vihAra karI dazapuramAM AvI potAnI mAtAne maLyA; tathA potAnA pitAjIne pratibodha For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa pa3 ApIne dIkSA dIdhI; tathA temane zuddha saMyamadhArI banAvyA. have te gacchamAM dhRtapuSpamitra, vasapuSpamitra tathA durbanikApuSpamitra nAme traNa munirAjo zAstranA pAragAmI hatA. dhRtapuSpamitrane vRtanI labdhi hatI, vastrapuSpamitrane vastronI labdhi hatI; tathA durbanikApuSpamitra ghI, dUdha Adi puSTa padArthonI hatI; jo ke te ghaNuM bhojana karatA to paNa temano abhyAsamAM eTalo badho zrama hato, ke teo haMmezAM durbaLa ja rahetA. vaLI te AryarakSitajI mahArAjanA gacchamAM durbalikApuSpamitra, vidhya, phalyurakSita, ane goSTAmAhila e cAre mahAvidvAna munio hatA. AryarakSitajI mahArAje AgAmI kALamAM manuSyonI ghaTatI buddhi jANIne te mATe zAstronA cAra anuyogo sthApyA; aMga, upAMga, mULa graMtha tathA chedasUtrone caraNakaraNAnuyogamAM dAkhala karyA, uttarAdhyayanAdine dharmakathAnuyogamAM dAkhala karyA, sUryapannati Adine gaNitAnuyogamAM dAkhala karyA, tathA daSTivAdane dravyAnuyogamAM dAkhala karyo. AryarakSitajI mahArAje potAnI pATe durbanikApuSpamitrajIne sthApyA; AthI goSTAmAhilane IrSA thaI, ane tethI te gacchathI viparItapaNe vartIne sAtamA nicva tarIke prasiddha thayA. (vikrama saMvata 114) zaNuMjayano jAvaDazAhe karelo teramo uddhAra (vikrama saMvata 118) - zrI vajasvAmInA vakhatamAM vikrama saMvata 108 mAM jAvaDazAha nAmanA zeThe zrI zatruMjaya tIrthano teramo uddhAra karyo; tathA tyAM mULa ' ' nAyakajInI pratimAnI zrI vajasvAmIe pratiSThA karI. For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa | vikrama saMvata 125 koraMTa nagaramAM nAhaDa maMtrIe jinamaMdira baMdhAvyuM, tathA temAM jajigasUrie biMbonI pratiSThA karI. vikrama saMvata 130 satyapuranA jinamaMdiramAM jasjigasUrie jina biMbonI pratiSThA karI. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa vikrama saMvata 131 thI 510 (digaMbaronI utpatti, zrI caMdrasUri, sAmaMtabhadrasUri, zrI vRddhadevasUri, zrI pradhotanasUri, zrI mAnadevasUri, mAnatuMgasUri, zrI vIrasUri, zrI jayadevasUri, zrI devAnaMdasUri, mallavAdIAcArya, bauddhono parAjaya, zilAditya rAjA, vallabhIpurano bhaMga, zatruMjaya mAhAtmyanI racanA, vikramasUri, narasiMhasUri, samudrasUri, mAnadevasUri, devaddhigaNi kSamAzramaNa, jaina siddhAMtonuM pustakArUDha thavuM vagere) digaMbaronI utpatti (vikrama saMvata 139) zivabhUti athavA (sahasramalla) nAme eka mANasa rathavIra nAmanA nagaramAM raheto hato; ane tyAMnA rAjAnI nokarI karato hato. eka vakhate rAtrie koI kAraNasara tenI mAtAe tene Thapako devAthI te ghara choDIne cAlato thayo tathA jainonA upAzrayamAM jaI tyAM rahelA AryakRSNa nAmanA AcAryajI pAse teNe dIkSA lIdhI. eka vakhate tyAMnA rAjAe khuza thaIne tene eka ratnakaMbala (kiMmatI zAla) ApI. te 52 tene ghaNo moha lAgyo; tethI guru mahArAje tene Thapako Apyo ke, AvI kiMmatI zAla mohanuM kAraNa hovAthI sAdhue rAkhavI na joIe; ema kahyA chatAM paNa teNe te zAla tajI nahIM; A zrI gurumahArAje eka vakhate tenI gerahAjarI daramyAna te kiMmatI zAla phaDAvIne pheMkI devarAvI; AthI te sahasramallane gusso Avyo, ane te gussAnA AvezamAM teNe gurune kahyuM ke, jo ema che, to sAdhue For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa bilakula vastra rAkhavAM na joIe, evI rIte guru sAthe kaleza karIne te tyAMthI cAlato thayo. te samaye tenI bahena uttarA paNa tenI sAthe gaI; sahasramale nagna rahevAno vicAra karyo ane te sAthe tenI bahene paNa nagna rahevAnI IcchA vyakta karI; paraMtu sahasramalle vicAryuM ke strI jAti jo nagna raheze, to tethI ghaNo geraphAyado thaze; ema vicArI teNe potAnI bahenane kahyuM ke, strI jAtine kaMI mokSa maLato nathI; pachI teNe potAnA digaMbaramatano phelAvo karavA mAMDyo evI rIte digaMbaramatanI utpatti mahAvIraprabhu pachI 609 varSe eTale vikrama saMvata 139 mAM thayelI che. zrI caMdrasUri caMdragacchanI sthApanA zrI vajasenasUrine pATe zrI caMdrasUri thayA; temanA samayamAM koTi gacchanuM caMdragaccha nAma paDyuM. sAmaMtabhadrasUri, vanavAsI gacchanI sthApanA zrI caMdrasUrinI pATe sAmaMtabhadrasUri thayA; te AcArya parama vairAgyavALA hovAthI vanamAM vasatA, tethI gacchanuM pharIne vanavAsI gaccha nAma paDyuM. zrI vRddhadevasUri, pradhotanasUri sAmaMtabhadra AcAryajInI pATe zrIvRddhadevasUri thayA, tathA temanI pATe pradyotanasUri thayA. For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 57 mAnadevasUri zrI pradyotanasUrinI pATe mAnadevasUri thayA, temanuM vRttAMta evuM che ke, saptazatI nAmanA dezamAM eka koraMTaka nAme gAma hatuM, tyAM atyaMta manohara zrI mahAvIraprabhunuM maMdira hatuM. te maMdiramAM devacaMdra nAme eka mahAvidvAna caityavAsI upAdhyAya vasatA hatA. eka dahADo zrI sarvadevasUri tyAM padhAryA, ane devacaMdrajI upAdhyAyajIne caityavyavahArathI choDAvIne yogya jANI temaNe tene sUripada ApI devasUrinA nAmathI prasiddha karyA; te devasUri mahArAja paNa potAnI mATe pradyotanasUrine sthApIne anukrame anazana karI svarge padhAryA; have te nagaramAM eka jinadatta nAme dhanADhya zAhukAra vasato hato, tene dhAriNI nAme mahAdhArmika strI hatI; teone mAnadeva nAme atyaMta buddhivAna putra hato. te mAnadeve vairAgyathI pradyotanasUrijI pAse potAnI mAtApitAnI AjJA laI dIkSA lIdhI. chevaTe te mAnadeva muni agyAra aMgo vagere zAstromAM pAraMgAmI thaI bahuzruta thayA; pachI temane yogya jANIne pradyotanasUrijIe potAnI pATe sthApyA; te mAnadevasUrijInA brahmacaryanA prabhAvathI jayA ane vijayA nAmanI be devIo temane vAMdavA mATe AvatI. te samaye pAMcaso jinamaMdiravALI takSazilA nagarImAM marakIno upadrava thayo, tethI tyAM hajAro manuSyo maraNa pAmavA lAgyA, tethI tyAMnA jinamaMdironI pUjA thatI aTakI gaI; ane sarva saMgha ciMtAtura thayo; ane vicAravA lAgyo ke, are ! A samaye sarva zAsanarakSaka devo paNa ApaNA abhAgyathI najare paDatA nathI. te samaye zAsanadevIe pratyakSa thaI saMdhane kahyuM ke, mlecchonA vyaMtaroe sarva devIone upadrava karyo che, mATe ame azakta thayA chIe; ane AjathI trIje varSe A nagarIno turUSka loko nAza karaze. to paNa saMghanA rakSaNa mATe huM For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jaina ItihAsa tamane eka ilAja batAvuM chuM, te e che ke, nADola nAmanA zaheramAM hAla mahAprabhAvika zrImAnadevasUri birAje che, temane atre . bolAvIne teonA caraNodakathI tamArAM gharo dhoIne sApha karajo, jethI tamone upadrava thaze nahIM; vaLI te upadrava jevo zAMta thAya che, tame saghaLA koI bIjA dezAvaramAM jaI rahejo; eTaluM kahI zAsanadevI aMtardhAna thayA. have te saMghe turata eka varadatta nAmanA zrAvakane vinaMtIpatra ApI AcAryajI pAse mokalyo; te vIradatta turaMta nADolamAM AvI AcAryajI pAse gayo, te vakhate jayA ane vijayA devIo paNa strIonuM rUpa karIne tyAM AcAryajI pAse ekAMtamAM beThelI hatI. te joI mugdha vIradatte vicAryuM ke, "are ! A to zAsanadevIe ApaNane ThagyA che; kema ke AvA strIlolupI AcArya to phakta mane Avato jANIne phokaTa dhyAnano DoLa dhAraNa karelo lAge che. pachI jyAre AcAryajInuM dhyAna saMpUrNa thayuM, tyAre te varadatta temanI pAse gayo, tathA avajJApUrvaka teNe AcAryajIne namaskAra karyA; tenI te ceSTAthI krodhAtura thayelI devIoe tene adazya baMdhanothI bAMdhI tADanA karavA mAMDI, paNa AcAryajIe dayAthI tene choDAvyo, tyAre jayAdevIe te zrAvakane kahyuM ke, are adhama zrAvaka ! dehadhArI cAritra sarakhA A zrImAnadevasUrinA mahAbhyane tuM jANato nathI? A samaye jo A AcArya mahArAje tArI dayA na karI hota, to tane to amoe kyAranoye yamane kAra pahoMcADyo hota. are caMDALa ! have tuM bola ? ke ahIM zA mATe Avelo che? te sAMbhaLI tharatharatA vIradatte hAtha joDIne kahyuM ke, te mAtAo ! Apa mane kSamA karo. mane ahIM takSazilAnA saMghe mokalAvyo che, kema ke tyAM hAla marakIno moTo upadrava cAle che; te zAMta karAvavA mATe saMghanI AjJAthI huM AcAryajI mahArAjane teDI javA mATe Avyo chuM. te sAMbhaLI vijayA devIe kahyuM ke, are dukha ! For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 59 jaina ItihAsa tArA jevA zAsananuM chidra jovAvALA jyAM zrAvako vase che, tyAM upadrava thAya temAM zI navAI che? vaLI tArA jevA ja tyAM zrAvako haze, mATe huM AvA mahAn prabhAvika AcAryajIne tyAM mokalI zakatI nathI. te sAMbhaLI AcAryajIe devIone kahyuM ke, saMghanI AjJA ApaNe mastake caDAvavI ja joIe; mATe ApaNe ahIM rahIne paNa teono upadrava dUra karavo; ema vicArI temaNe laghu zAMtistava racIne te vIradattane ApyuM ane kahyuM ke, A stavanano pATha bhaNavAthI sarva upadrava naSTa thaze. pachI te vIradatte takSazilAmAM jaIne sarva vRttAMta saMghane nivedana karI te stotra temane svAdhIna karyuM, ane te stotranA pAThathI saMghano sarva upadrava naSTa thayo. chevaTe te upadrava naSTa thayA bAda saMghanA loko te nagara choDIne jude jude sthAnake gayA; ane traNa varSa vItyA bAda te nagarIno turuSka lokoe nAza karyo. te nagarInA bhoMyarAomAM haju paNa pittaLa AdinI jinamUrtio che, ema vRddhavAda cAlyo Ave che. evI rIte zrImAnadevasUrijIe raceluM zAMtistava haju paNa kSudra upadravone nAza karanAruM prasiddha che. mAnatuMgasUri zrImAnadevasUrijInI pATa para mAnatuMgasUri thayA; temanuM vRttAMta evuM che ke, vArANasI nagarImAM harSadava nAme rAjA hato; tyAM eka dhanadeva nAme brahmakSatriya jAtino eka zeTha raheto hato; tene mAnatuMga nAme eka mahAbuddhivAna putra hato. teNe eka dahADo tyAMnA digaMbara sAdhu pAse dharma dezanA sAMbhaLIne vairAgyathI digaMbarI dIkSA lIdhI; ane temanuM mahAkIrti nAma rAkhavAmAM AvyuM; eka dahADo temane zvetAMbara matane mAnanArI temanI bahene bhaktithI gocarI mATe nimaMtraNa karyuM, ane tethI te mahAkIrti temane ghera gayA; te vakhate For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa temanA kamaMDalumAM keTalAka saMmUrNima jaMtuone joI tenI bahene upadeza Apyo ke, zvetAMbara muniono AcAra ati uttama che; ane te AcArathI ja mokSa maLe che. have te vAta mahAkIrtijIne paNa dhyAnamAM UtarI, ane tethI keTaleka kALe tyAM padhArelA ajitasiMhasUrijInI pAse temaNe pharIne zvetAMbarI jaina dIkSA lIdhI, tathA temanuM mAnatuMgasUri nAma rAkhavAmAM AvyuM. pachI temaNe gurumukhathI keTalIka camatkArI vidyAono abhyAsa karyo. vaLI te ja nagaramAM eka mahAvidvAna ane rAjAno mAnIto mayUra nAme brAhmaNa vasato hato, tene vidyA, rUpa tathA zIla Adi aneka guNovALI eka putrI hatI; te putrIne teNe tyAMnA ja rahevAsI eka bANa nAmanA mahAvidvAnanI sAthe paraNAvI. eka dahADo teNIne potAnA bhartAra sAthe kaleza thavAthI te rIsAI gaI; ane te mATe teNIne teNInA pitA mayUre Thapako Apyo, tethI teNIe zrApa ApIne potAnA pitAne kuSTI karyo. have bANane paNa IrSA AvavAthI teNe rAjAne kahyuM ke, mayUrane to kuTano roga thayo che, tethI tene sabhAmAM Avato baMdha karavo. rAjAe paNa tema karyAthI mayUre kheda pAmIne sUryanuM stutipUrvaka ArAdhana karyuM, tethI sUrye tenA rogane naSTa karyo; te joI rAjAne Azcarya thayuM, ane tethI teNe bANane kahyuM ke tuM paNa jo kharo vidvAna ho to mane kaMIka tevuM Azcarya batAva. pachI teNe paNa potAnA hAthapaga chedAvIne caMDInuM stutipUrvaka ArAdhanA karI te hAthapaga pAchA meLavyA. te joI rAjA Azcarya pAmI kahevA lAgyo ke, AjanA samayamAM brAhmaNo sivAya koI paNa pAse AvI camatkArI vidyA nathI. te sAMbhaLI jaina maMtrIe rAjAne kahyuM ke, he svAmI! ApaNA nagaramAM, je mAnatuMgasUri nAmanA jaina zvetAMbara AcArya che, te paNa mahAprabhAvika che. pachI rAjAe zrI mAnatuMgasUrijIne bolAvIne potAne kaMIka camatkAra batAvavA mATe vinaMtI karI; ane tethI A For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene ItihAsa AcAryajIe bhaktAmara nAmanuM cummAnIza kAvyovALuM stotra racIne potAnI cummAlIza beDIo tenA prabhAvathI toDIne rAjAne vismita karyo, ane chevaTe rAjAne dharmopadeza ApIne jainadharmI ryo. vaLI temaNe upadravone haranAruM bhayahara stotra raceluM che. A prabhAvika AcAryajIe mALavAnA moTA bhojarAjAne pratibodhyA hatA. zrI vIrasUri, vikrama saMvata 300 zrI mAnatuMgasUrinI pATe zrI vIrasUri thayA, temaNe nAgapuramAM vikrama saMvata traNasomAM zrI naminAthajInA biMbanI sthApanA karI che. zrI jayadevasUri, devAnaMdasUri zrI vIrasUrijInI pATe zrI jayadevasUri thayA, tathA temanI pATe zrI devAnaMdasUri thayA. zrI mallIvAdI AcArya, zilAditya rAjA, tathA baddhono thayelo parAjaya, vallabhIpurano bhaMga (vikrama saMvata 314 thI 305) bhRgukaccha nAmanA nagaramAM zrI jinAnaMda nAme eka zvetAMbarI AcArya vasatA hatA, tyAM AnaMda nAmanA eka bauddha vAdIe temane vitaMDAvAdathI jItavAthI te vallabhIpuramAM AvIne rahyA. tyAM durlabhadevI nAmanI eka temanI bahena rahetI hatI. teNIne jitayazA, yakSa ane malla nAme traNa putro hatA. durlabhadevIe vairAgya thavAthI For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 jaina ItihAsa te traNa putro sahita jinAnaMdasUrijI pAse dIkSA lIdhI. pachI te sarve vyAkaraNAdi sarva zAstromAM pAraMgAmI thayA. have pUrve thayelA AcAryoe jJAnapravAda nAmanA pUrvamAMthI nayacakra nAmanuM zAstra guMcyuM hatuM, te nayacakra sivAya guru mahArAje temane sarva zAstro bhaNAvyAM. eka vakhate guru mahArAjane koI kAraNathI bIje gAma javAnuM thayuM; tyAre temaNe vicAryuM ke, A mahAbuddhivAna malla kadAca tenA bAlyapaNAthI pAchaLathI jo A nayacakranuM pustaka vAMcaze, to upadrava thaze, ema vicArI temanI mAtAnI samakSa temaNe mallane kahyuM ke, huM vatsa ! A pustaka tame kholIne vAMcazo nahIM, kema ke tethI kadAca moTo upadrava thavAno saMbhava che. gurunA gayA bAda te malle potAnI mAtAnI najara cukAvIne te pustaka kholIne teno eka zloka vAMcyo; paNa eTalAmAM zrutadevatAe te pustaka tenI pAsethI khuMcavI lIdhuM te joI malla jhaMkhavANo paDI gayo, ane tenI mAtAe tenuM kAraNa pUchayAthI teNe te vRttAMta nivedana karyuM. te sAMbhaLI tenI mAtA tathA saghaLo saMgha pustaka guma thavAthI bahu dilagIra thayo; pachI te malle zrutadevatAnuM parvatanI guphAmAM rahI tapasyApUrvaka ArAdhana karavA mAMDyuM, pachI eka dahADo tuSTamAna thayela mRtadevatAe tenI parIkSA mATe adazya rahI tene pUchyuM ke, Aje te zAnuM bhojana karyuM che? tyAre teNe kahyuM ke, vAlanuM. pachI cha mAsa bAda pharIne te devatAe tene pUchyuM ke, zAnI sAthe ? tyAre mahAsmaraNa zaktivALA teNe kahyuM ke, goLa, ghInI sAthe. te sAMbhaLI zrutadevatAe pratyakSa thaI tene kahyuM ke, kaMIka varadAna mAga. tyAre malle kahyuM ke, te nayacakranuM pustaka mane pAchuM Apo, te sAMbhaLI zrutadevatAe kahyuM ke, te graMtha pragaTa karavAthI vaiSI devo upadrava kare tema che, mATe huM tane evuM varadAna ApuM chuM ke, te graMthanA phakta eka ja zlokathI tane te graMthano sarva artha dhyAnamAM Avaze; ema kahI te deva aMtardhAna thayA. pachI eka dahADo zrI For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa jinAnaMdasUri tyAM padhAryA, ane saMghanI AjJAthI temaNe mallane sUripada ApyuM; have tyAM jItayazAe pramANa graMtha racyo, tathA yakSe nimitta saMhitA banAvI. eka vakhate mallasUrie vRddha munio pAsethI sAMbhaLyuM ke, bauddhoe bhRgukacchamAM potAnA guruno tiraskAra karyo hato, te sAMbhaLI te turata bharUcamAM AvyA, tathA tyAnA saMghe temanuM ghaNuM ja sanmAna karyuM. mallasUrine tyAM AvelA jANIne bauddhAcArya AnaMda atyaMta garviSTa thayo. chevaTe tyAM rAjAnI sabhA samakSa malasUrie te bauddhAcAryano parAjaya karyo ane tethI zAsanadevIe tenA para puSpavRSTi karI. rAjAe paNa malasUrine mahotsavapUrvaka vAdInuM biruda ApIne bauddhone potAnA rAjayamAMthI kADhI melyA. chevaTe zokano mAryo te AnaMda nAmano bauddhAcArya paNa tyAM ja maraNa pAmyo; pachI te melavAdIsUrie potAnA gurune tyAM bolAvyA, tathA sarva samakSa nayacakranuM vyAkhyAna karyuM tema temaNe covIsa hajAra zlokonuM padmacaritra (jaina rAmAyaNa) banAvyuM. vaLI, temaNe dharmottarAcArye karelA nyAyabiMdu para TIkA racI che. A malavAdI AcArya vikrama saMvata traNo caudamAM vidyamAna hatA. zilAditya rAjA gujarAtamAM kheDA nAmanA nagaramAM devAditya nAme eka vedAMtI brAhmaNa vasato hato, tene subhagA nAme eka bALa vidhavA putrI hatI; teNIne koIka gurUe saura nAmano maMtra Apyo hato; te maMtrathI kheMcAyelA sUrye teNInI pAse AvI, te sAthe kAma vikArathI saMbhoga - " karyo ane tethI teNIne garbha rahyo. anukrame teNInA pitAne teNIno garbha saMbaMdhI vRttAMta jaNAvAthI te dilagira thayA, ane teNIne te kahevA lAgyA ke are duSTa ! te A niMdAlAyaka zuM kArya karyuM? tyAre For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jaina ItihAsa teNIe hAtha joDIne pitAne sUrya saMbaMdhI vRttAMta kahyuM. pachI te divAditye teNIne vallabhIpuramAM mokalI ApI. tyAM teNIe eka putrane ane eka putrIne janma Apyo; ema karatAM ATha varSa nikaLI gayAM. eka vakhate nizALamAM bhaNatAM teone nizALIyAo sAthe kleza thavAthI koIe tene nabApAnuM meNuM ApyuM, tethI manamAM kheda lAvI ghera AvI te putre mAtAne pUchavAthI mAtAe saghaLuM vRttAMta kahyuM. te sAMbhaLI teNe jyAre ApaghAta karavAnI icchA karI, tyAre sAkSAta sUrye AvI tene kahyuM ke, he vatsa huM tAro pitA chuM, ane tene je koI parAbhava karaze, teno huM vinAza karIza; ema kahI sUrye tene eka kAMkaro ApI kahyuM ke A kAMkaro nAkhavAthI turata tArA zatrunuM mRtyu thaze. pachI te bALaka je je nizALIyAo tene raMjADatA hatA, teone te kAMkarAthI tene mAryA, chevaTe te vRttAMta vallabhIpuranA rAjAne mAluma paDavAthI krodhAyamAna thaI teNe tene sabhAmAM bolAvyo, ane kahyuM ke, are ! duSTa tuM bALakone kema mAre che? tyAre teNe kahyuM ke, eTaluM ja nahIM, paNa huM to rAjAne paNa mArI zakuM chuM. ema kahI teNe kAMkaro nAMkhI te rAjAne paNa mArI nAMkhyo. pachI bhaya pAmelA pradhAna Adie tenuM zilAditya nAma pADI, tene rAjagAdIe besADyo, te zilAditya rAjA prathama jainadharmI hatA, tathA teNe zatruMjaya tIrthano uddhAra karyo che. eka vakhate mahAtarkavAdI bauddhAcArye zilAdityane kahyuM ke, amArI sAthe zvetAMbaro vivAda kare; jo teo hAre to teo dezapAra thAya ane jo ame hArIe to ame dezapAra thaIe; pachI teo sAthe zvetAMbarone vAda thayo. temAM zvetAMbaro hAravAthI te zilAditya rAjA bauddhadharmI thayA; tathA zatruMjayanuM tIrtha paNa bauddhane svAdhIna thayuM; A bAbatanI mallavAdIjIne khabara maLavAthI mallavAdIjIe tyAM AvI pharIne bauddho sAthe vivAda karI For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 jaina ItihAsa temane harAvyA; tethI pharIne zilAditya rAjA jainadharmI thayo, tathA zatruMjayanuM tIrtha paNa pharIne pAchuM jainone svAdhIna thayuM. pachI zilAditya rAjAnA AgrahathI dhanezvara sUrijIe zatruMjaya mAhAbhyano graMtha racyo. vallabhI nagarIno bhaMga (vikrama saMvata 205). keTaloka samaya vItyA bAda te vallabhI nagaramAM eka raMka nAme vyApArI thayo; tenI dukAne koIka kApaDI jogI siddharasanuM eka tuMbaDuM visarI gayo; te siddharasanA sparzathI loDhuM suvarNamaya thaI javAthI te vaNike potAnuM makAna atyaMta suMdara banAvyuM. te raMka vyApArInI eka putrIne rAjAnI putrI sAthe mitrAI hatI. eka vakhate te raMka vyApArInI putrI pAse rahelI ratnajaDita kAMsakI te rAjaputrIe mAgI, paraMtu te raMka vyApArIe ApI nahIM, tethI rAjAe te kAMsakI tenI pAsethI baLAtkAre khuMcavI lIdhI. AthI krodhAyamAna thayelA te raMka vyApArIe mlecchonuM sainya bolAvIne te vallabhIpura nagarano nAza karAvyo; temAM te zilAditya rAjAnuM mRtyu thayuM. - vikramasUri, narasiMhasUri, samudrasUri devAnaMdasUrinI pATe vikramasUri thayA, tathA temanI pATe narasiMhasUri thayA, ane temanI pATe samudrasUri thayA. For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRda devaddhigaNi kSamAzramaNa, jainazAstronuM pustakArUDha thavuM (vikrama saMvata 510) A zrI devardrigaNi kSamAzramaNajI lAhityAcAryanA tathA matAMtare dusahagaNinA ziSya hatA; temaNe vallabhIpuramAM rahIne sarva jaina siddhAMto pustako rUpe lakhAvyAM; temanA samayamAM phakta eka ja pUrvanuM jJAna hatuM; te vallabhIpuranA khaMDero pAse hAlamAM vaLA nAme gAma vaseluM che; jemAM zrI vijayAnaMdasUrizvarajInA parivAramAM prasiddha munimahArAjazrI haMsavijayajInA upadezathI te paramopakArI zrI devardhikSamAzramaNajI mahArAjanI mUrti sthApana karavAmAM AvI che. jaina ItihAsa For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arvAcIna samayano itihAsa prakaraNa - 8 vikrama saMvata 185 thI 52 haribhadrasUri tathA siddhasUri haribhadrasUri (vikrama saMvata 185) citrakUTa parvatanI pAse AvelA cittoDagaDhamAM jayAre jitAri nAme rAjA rAjya karato hato, tyAre tyAM temano eka haribhadra nAme mahAvidvAna purohita brAhmaNa vasato hato; tene potAnI vidyAno eTalo to garva hato ke, teNe evo niyama lIdho hato ke, koInuM bhaNeluM jo huM na samajI zake to teno huM ziSya thaI jAuM. eka vakhata jyAre te jainonA eka upAzraya pAsethI jato hato, tyAre te upAzrayamAM eka yAkinI nAme sAdhvI eka gAthAno pATha karatI hatI, te gAthA nIce mujaba hatI : - gAthA : cakkI dugaM haripaNagaM / paNagaM cakkINa kesavo cakkI // kesava cakkI kesava / cakkI kesava cakkIya // 1 // te gAthA sAMbhaLI haribhadra Azcarya pAmI teNIne kahyuM ke, he mAtAjI, tamoe A gAthAmAM bahu vAkya karyuM che. tyAre teNIe paNa yogya uttara Apyo ke, he putra ! te yAtri che; ke cAkacakya eTale bhInuM kacakacatuM. + gomaryAdalipta eTale chANathI lIdheluM pakSe - vacanonI cAturIvALuM For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jaina ItihAsa evI rIte teNIno caturAIvALo artha sAMbhaLI haribhadre vicAryuM ke, kharekhara A mahAcatura sAdhvIe mane vacana vivAdamAM paNa jItyo che; tema A gAthAno huM artha paNa samajI zakato nathI. ema vicArI teNe te yAkinI sAdhvIne te gAthAno artha potAne samajAvavA mATe kahyuM, tyAre te catura sAdhvIe kahyuM ke, he paMDita, jainanA Agamono artha amArA gurunI anumati sivAya amArAthI tamone samajAvI zakAya nahIM; ane teno artha tamAre jANavAnI jo icchA hoya to tame A najadIka rahelA upAzrayamAM jAo, tyAM amArA guru che, te tamone teno artha samajAvaze. te sAMbhaLI haribhadrajI to turata najadIka upAzrayamAM rahelA jinabhadra nAmanA AcAryajI pAse gayA. ane temane te gAthAno artha samajAvavA mATe vinaMtI karI. tyAre jinabhadrasurijIe temane kahyuM ke, tame jo jaina dIkSA grahaNa karo, to ja amArAthI tamane teno artha samajAvI zakAya. te sAMbhaLI haribhadrajIe turaMta saghaLA saMghanI samakSa sarva parigrahano tyAga karI bhAvapUrvaka temanI pAse dIkSA lIdhI. pachI gurue paNa temane te gAthAno artha samajAvI anukrame sarva zAstromAM pAraMgAmI karyA. eka divase temaNe potAnA bhANejo haMsa ane paramahaMsane gurunI AjJAthI dIkSA ApI ziSyo karyA ane temane paNa temaNe pramANa zAstrAdimAM pAraMgAmI karyA. eka dahADo te haMsa ane paramahaMse haribhadra mahArAjane vinaMti karI ke, amone bauddhonAM pramANa zAstro bhaNavAnI icchA che, mATe jo Apa AjJA Apo to ame temanA nagaramAM jaIne temanI pAse abhyAsa karIe; te sAMbhaLI haribhadrasUrie nimitta zAstra joI teone kahyuM ke, tamArA tyAM javAthI pariNAma bahu viparIta AvavAno saMbhava lAge che. te sAMbhaLI ziSyoe vinayathI kahyuM ke, ApanA phakta nAmanA maMtrathI tyAM amone kaMI paNa ApadA thaze nahIM; pachI te haMsa ane paramahaMsa baMne veSa badalIne For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 jaina ItihAsa tyAMthI bauddhonA nagaramAM AvyA; ane tyAM temaNe temanA pramANa zAstrono abhyAsa karyo, tyAM temanI dayALu vRtti joIne eka dahADo bauddhAcAryane zaMkA thaI ke kharekhara A baMne jainIo che, ema vicArI teNe temanI parIkSA mATe upAzrayanI sIDI para eka jinapratimAnuM citra karAvyuM. tema karavAnI te bauddhAcAryanI evI gaNatarI hatI ke, jo teo jainI haze to te para paga mUkIne cAlaze nahIM. pachI jyAre teo baMne sIDI para caDavA gayA, tyAre temanI daSTie te pratimAnuM citra paDyuM. te joI temaNe vicAryuM ke, ApaNA mahAna guru haribhadrajIe pahelethI sUcavelI ApadA Aje ApaNA para kharekhara AvI paDI che, mATe have kadAca ahIM ja ApaNuM mRtyu thAya to paNa tethI DaravuM nahIM; ema vicArI teoe te jinapratimAnA citra para khaDIthI traNa lITIonI janoI karIne tene bauddhapratimA banAvI; ane te para paga mUkIne upara caDI gayA, te vAta gupta rahelA mANasoe bauddhAcAryone jaNAvavAthI turaMta te haMsa ena paramahaMsa ema baMneno potAno subhaTo mAraphate vadha karAvyo. anukrame te vAtanI haribhadrasUrijIne khabara paDavAthI te bauddho para krodha lAvIne, eka uSNa kaDAI taiyAra karAvI; ane temAM te bauddhAcAryane tenA caudaso cummALIza ziSyo sahita homavA mATe temaNe potAnI maMtrazaktithI AkarSAne AkAzamAM sthira karyA; eTalAmAM te vAtanI temanA gurujIne khabara paDavAthI temaNe haribhadrajIne zAMta karavA mATe tyAM AvI upadeza karyo ane tethI haribhadrajIe te sarve bauddhone mukta karyA. pachI te bauddho paNa temanI kSamA mAgI potAne sthAnake gayA. haribhadrasUrie paNa te pApanI zuddhi mATe anekAMtajayapatAkA, ziSyahitA nAmanI Avazyaka TIkA, upadezapada, lalitavistarA nAmanI caityavaMdanavRtti, jaMbUdvIpa For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa saMgrahaNI, jJAnapaMcaka vivaraNa, darzanasannatikA, dazavaikAlikavRtti, dIkSAvidhipaMcAsaka, dharmabiMdu, jJAnacitrikA, paMcAsaka, munipaticaritra, lagnakuMDaLikA, vedabAhyatAnirAkaraNa, zrAvakadharma vidhipaMcAsaka, samarAdityacaritra, yogabiMdupraka2NavRtti, yogadRSTisamuccaya, khadarzanasamuccaya, paMcasUtravRtti, paMcavastuvRtti, aSTaka, SoDazaka ityAdika sarva maLIne caudaso cummALIza graMtho banAvyA kahevAya che. potAnA uttama ziSyonA virahathI temaNe potAnA dareka graMthane cheDe potAnI kRtinI nizAnI dAkhala 'viraha' zabda melelo che, ane tethI te 'virahAMkavALA, graMtho temanI kRti sUcave che; tema temaNe potAnI pratibodhaka sAdhvI yAkinI mahattarAnuM nAma paNa dareka graMthane cheDe temanA dharmaputra tarIke temaNe sUcavyuM che. gacchotpatti prakaraNamAM kahyuM che ke, A caudaso cumALIsa graMthanA kartA haribhadrasUrijInuM svargagamana, vikrama saMvata 535mAM matAMtare 585 mAM thayuM che. siddhasUri (vikrama saMvata 592) gujarAta nAmanA dezamAM AvelA zrImALa nAme nagaramAM zrI varmalAbha nAme rAjA hato, tene suprabhadeva nAme maMtrI hato, tene datta ane zubhaMkara nAme be putro hatA, dattane mAgha nAme eka mahAvidvAna putra hato; ane tene avaMtInA rAjA bhoja sAthe ghaNI ja mitrAI hatI. teNe zizupALavadha (mAdhakAvya) nAme kAvya graMtha racyo che. zubhaMkarane lakSmI nAme strI hatI, ane teNInI kukSie A mahAna AcArya zrI siddhasUrijIno janma thayo hato. A siddhane tenA pitAe eka mahAsvarUpavatI kanyA paraNAvI hatI; siddhane tenA mAtApitAe vAryA chatAM jugAranuM vyasana paDavAthI te haMmezAM rAtrie * For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 jaina ItihAsa bahu moDethI ghera suvA mATe Avato hato, ane tethI tenI strI atyaMta duHkhI thaI hatI. eka dahADo teNIne atyaMta dilagIra thatI joIne teNInI sAsue tenuM kAraNa pUchyAthI teNIe lajAyukta thaI potAnA svAmInuM vRttAMta jaNAvyuM. te sAMbhaLI siddhanI mAtAe kahyuM ke, Aja rAtrie jayAre siddha moDo Ave, tyAre tAre dvAra ughADavuM nahIM; ane te samaye huM tene zikhAmaNa ApIza. pachI rAtrie siddha jyAre moDo Avyo, tyAre strIe dvAra nahIM ughADavAthI te bUmo mAravA lAgyo. te sAMbhaLI tenI mAtAe kRtrima gusso karI kahyuM ke, atyAre moDI rAtre dvAra ughADavAmAM nahIM Ave; mATe A samaya jenAM dvAra khullAM hoya tyAM tuM jA. te sAMbhaLI siddha to tyAMthI nIkaLIne rAtrie paNa jenAM dvArA khullAM che, evA jaina munionAM upAzrayamAM gayo. tyAM teNe jaina munione vividha prakAranA svAdhyAya karatA joIne namaskAra karyA ane tethI munioe paNa tene dharmalAbha ApI pUchyuM ke, tamo koNa cho? tyAre teNe potAnuM sarva vRttAMta satya rIte jAhera karI kahyuM ke, "huM zubhaMkarano putra siddha chuM, tathA mArA jugAranA durbasanathI mArA mAtAe mane kADhI melyo che; have to AjathI ApanuM ja mane zaraNuM che. te sAMbhaLI AcArya mahArAje zrutopayoga daI jANyuM ke, A bhAgyazALI puruSathI zAsananI unnati thavAnI che, ema vicArI temaNe tene kahyuM ke, jo amArA jevo veSa tame aMgIkAra karo to tame sukhethI ahIM raho; ema kahI temaNe jaina muniono sarva AcAra tene kahI saMbhaLAvyo. pachI siddha paNa te vAta kabula karavAthI AcAryajIe temane kahyuM ke, have prabhAte tamArA mAtapitAnI AjJA laI tamane dIkSA ApIzuM. have prabhAte zubhaMkara zeThane siddha saMbaMdhI ' rAtrinuM vRttAMta mAluma paDavAthI teNe potAnI strIne Thapako Apyo ke, - vyasanI mANasane utAvaLathI zikhAmaNa lAgatI nathI, tene to dhIrajathI samajAvavo joIe. pachI nagaramAM zodha karatAM siddhane jaina For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa munione upAzraye gayelo jANIne zubhaMkara zeTha tyAM AvI tene pAcho ghera AvavA mATe samajAvavA lAgyA, tyAre siddha kahyuM ke, "he pitA!. have to mAruM mana vairAgyayukta thayuM che. ane tethI huM to jaina dIkSA laIza. vaLI mArI mAtAjInuM vacana to mane A saMsAra sAgarathI tAranAruM thayuM che. tethI huM temano paNa mahAna upakAra mAnuM chuM.' sAMbhaLI zubhaMkara zeThe tene kahyuM ke, he putra! tuM ghera AvI tArI icchA pramANe varata, tuM amAro ekano eka ja putra che, ane tethI amAro sarva AdhAra tArA para che, evI rIte zubhaMkara zeThe ghaNuM samajAvyA chatAM : paNa teNe mAnyuM nahIM; ane ulaTI potAnA pitAjIne teNe namratApUrvaka araja karI ke, he pitAjI ! tamo khuza thaI kaho ke, te mane dIkSA Ape. pachI evI rItano te siddhano Agraha joI zubhaMkare paNa tema karavAnI AjJA ApavAthI AcArya mahArAje temanuM siddhasUri nAma pADIne temane dIkSA ApI. pachI guru mahArAje siddhasUrijIne potAnA gacchanuM varNana karI batAvyuM ke, pUrve mahAprabhAvika zrIvajasvAmijI mahArAja thayelA che; temanA ziSya zrIvajasenasUrijInA nAgendra, nivRtti, caMdra ane vidyAdhara nAmanA ziSyo thayA; te nivRttinA gacchamAM mahA buddhivAna zrIsUrAcArya thayA che, ane temanA ziSya je gargaRSi, te huM tAro dIkSA guru chuM. anukrame zrIsiddhasUrijI mahArAja sarva zAstromAM pAraMgAmI thayA; tyArabAda temaNe dharmadAsagaNIjIe racelI upadezamALA para moTI TIkA racI; tathA upamitibhava prapaMcakathA nAmano ati addabhuta graMtha ro. eka dahADo zrI siddhasUrijIe guru mahArAjane vinaMtI karI ke, he bhagavan! have mane bauddhono pramANa zAstro jovAnI icchA thAya che; mATe temanI pAse jaI huM temanAM zAstrono paNa abhyAsa karuM. te sAMbhaLI gargaRSijIe kahyuM ke, te loko evA to prapaMcI che ke, hetvAbhAsothI mANasonA hRdayane pIgaLAvI nAkhe che, ane tethI tane For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 jaina ItihAsa teothI kaMIka paNa anartha thaze, ema mane bhAsa thAya che; vaLI A samaye nimittathI paNa ema jaNAya che ke, tuM tArAM upArjana karelAM puNyono tyAM jaI nAza karIza. te chatAM paNa jo tane tyAM javAnI ja utkaMThA hoya to A amAruM rajoharaNanuM amone pAchuM samarpaNa kara ane pAchuM tAre tyAMthI eka vakhata paNa mArI pAse AvavuM evuM tuM mane vacana Apa. te sAMbhaLI siddhasUrijIe kahyuM ke, he bhagavan! Ape mArA para ghaNo ja upakAra karyo che, ane tethI huM ApanuM vacana kadApi paNa ullaMghana karIza nahIM. te bauddhonA pramANa zAstro bahu dudha che, ema mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che, ane tethI huM phakta mArI buddhinI parIkSA mATe tyAM jAuM chuM. ema kahI gurumahArAjane namaskAra karI siddhasUri mahArAja veSa badalIne turata mahAbodha nAmanA buddhonA nagaramAM gayA. pachI tyAM te mahAbuddhivAna siddharSie temanA zAstrono abhyAsa karyo ane manamAM camatkAra pAmyA. bauddhoe temane tyAM evA prapaMcothI samajAvyA che, jethI temanI zraddhA pheravAIne bauddha dharma para lAgI; ane tethI temaNe bauddha dIkSA grahaNa karI. pachI bauddhAcArye jayAre temane AcArya padavI ApavA mAMDI, tyAre temaNe kahyuM ke, meM ahIM AvatA pahelAM mArA pUrvanA gurune vacana ApyuM che ke, eka vAra huM ApanI pAse AvI jaIza; pachI te bauddhAcAryanI anumati laI ekadama gargaRSijI pAse AvyA; ane kahyuM ke, meM to bauddha dIkSA lIdhI che, ane phakta mArI pratijJA khAtara huM ApanI pAse Avelo chuM. te sAMbhaLI gurumahArAje temane Asana para besADI kahyuM ke, huM jarA bahAra jaIne AvuM tyAM sudhI tame A graMtha vAMcajo, ema kahI temane zrI haribhadrasUrijIe racela caityavaMdanasUtra paranI lalitavistarA nAmanI TIkAnI prata gurumahArAje ApI. pachI garga RSijI bahAra gayA bAda siddhasUrijIe jevo te graMtha vAMcyo ke turaMta temanA manamAM evo vicAra phurI Avyo ke, "are ! meM For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jaina ItihAsa nibuddhie A zuM kArya AraMbhya che ! are ! mArA jevo mUrkha A jagatamAM koI paNa nathI. A graMtha gurumahArAje mArA hAthamAM ApI mane bhavasAgaramAMthI Dubato bacAvyo che. vaLI A mahAna upakArI evA zrI haribhadrasUrijIe kharekhara jANe mAre mATe ja A graMtha banAvyo hoya nahIM tema mane to bhAse che. pachI temaNe nizcaya karyo ke, have to jo gargaRSijI mahArAja ahIM turata padhAre to temanA caraNomAM mastaka namAvIne huM turata mArAM pAponI AlocanA lauM. eTalAmAM tyAM gurumahArAja AvI pahoMcavAthI turata siddhasUrijI paNa UThIne temanA caraNomAM namyA. ane kahyuM ke, he bhagavan! A haribhadrIya graMtharUpI sUrye mArA manamAM nivAsa karI rahelA bauddha matarUpI aMdhakArane dUra karyo che, ane have Apa sAheba kRpA karIne mArAM durgAnanuM mane prAyazcitta Apo. te sAMbhaLI gurumahArAje paNa AnaMdanA azruo AMkhomAM lAvI kahyuM ke, he vatsa! have tuM kheda kara nahIM, kema ke A jagatamAM dhUrtAnA vacanothI buddhivAno paNa ThagAya che; ema kahI gurumahArAje temane prAyazcitta ApyuM. tathA chevaTe temane potAnI pATe sthApyA, tyArabAda gargaRSijI anazana karI svarge gayA; siddhasUrijI mahArAja paNa jaina zAsananI unnati karIne lagabhaga vikrama saMvata 192 mAM svarge gayA. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 9 vikrama saMvata 200 thI 900 (delAmahattara, durgavAmI, raviprabhasUri, jinabhadramaNikSamAzramaNa, bappabhaTTasUri tathA AmarAjA, zilaguNasUri, vanarAja cAvaDo, aNahillapura pATaNanI sthApanA) delAmahattara, vikrama saMvata 600 A mahAn AcArya sUrAcAryajInA ziSya tathA durgasvAmInA guru hatA, temane mATe siddharSimahArAja potAnA upamitibhavaprapaMcamAM jaNAve che ke, te nivRtti kuLamAM utpanna thayelA tathA jyoti zAstranA pAraMgAmI hatA; tathA temaNe lATa dezamAM vihAra karI ghaNA jIvone pratibodhyA hatA. te dalAmahattara nAmanA mahAna AcArya lagabhaga vikrama saMvata 600 mAM vidyamAna hatA. durgavAmI, vikrama saMvata 600 . A durgasvAmI nAmanA AcArya siddhaSimahArAjanA gurubhAI delA mahattarajInA ziSya hatA; temaNe vairAgyathI ghaNuM dravya tathA strIone tajIne dIkSA lIdhI hatI; bhillamAla nAme nagaramAM teo svarge gayA hatA. siddharSijI mahArAje banAvelA upamitibhavaprapaMcanI pahelI prati A durgasvAmijInI ziSyA gaNAe lakhI hatI. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jaina ItihAsa raviprabhasUri, vikrama saMvata 700 zrI mahAvIra prabhuthI trIsamI pATe A mahAna prabhAvika raviprabhasUri nAme AcArya thayA, temaNe vikrama saMvata 700 mA nADola nagaramAM zrI neminAthajInA jinamaMdiranI pratiSThA karelI che. zilaguNasUri, vanarAja cAvaDo, aNahillapura pATaNanI sthApanA (vikrama saMvata 802) gujarAta dezamAM AvelA paMcAsara nagaramAM jayazikhara nAme rAjA rAjya karato hato; te ghaNo nItivAna tathA dayALu hovAthI tenI kIrti dezodezamAM vistAra pAmI hatI; te vakhate dakSiNa dezamAM AvelA kalyANa nAmanA nagaramAM bhuvaDa nAme rAjA rAjya karato hato; teNe jayazikharanI ghaNI kIrti sAMbhaLI, tethI tenA manamAM irSA AvI. pachI teNe potAnuM lazkara ekaThuM karI gujarAtamAM AvI jayazikharanI rAjadhAnI paMcAsara nagarane ghero ghAlyo; jayazikhara rAjA ghaNI ja bahAdurIthI tenA sAme laDyo, paraMtu aMte laDAImAM te ghAyala thaI mRtya pAmyo. te vakhate jayazikharano sALo surapALa potAnI garbhavatI bahena rUpasuMdarIne garbhanA bacAva mATe leIne vanamAM nAsI gayo. tyAM teNIe eka mahAsvarUpavAna putrane janma Apyo, tathA te putranuM vanarAja nAma rAkhavAmAM AvyuM. te samaye vaDhIyAra dezamAM (zIlAMgAcArya) zIlaguNasUri nAme eka mahAprabhAvika jaina AcArya vicaratA hatA; eka vakhate teo dehaciMtA mATe vanamAM gayA, tyAM eka jhADa sAthe eka jhoLIne laTakatI joI, temAM najara karI to jaNAyuM ke, eka mahAsvarUpavAna tejasvI ane zubha rAjyalakSaNavALo bALaka sUtelo che, tema te vRkSanI chAyA paNa tenA parathI khasatI nathI; te For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa joI AcAryajIe vicAryuM ke, kharekhara A bALaka koIka mahAna puruSa thavAno lAge che, ane moTo bhAgyazALI che. eTalAmAM tyAM pAse ja jhADImAM rahelI te bALakanI mAtA rUpasuMdarIe AvI AcAryajIne namana karyuM; tyAre AcArjIe teNIne potAno vRttAMta kahevAnuM kahetAM teNIe kahyuM ke, he bhagavana ! A bALakanA pitA ane mArA svAmI A gurjara bhUminA rAjA hatA; paraMtu tene bhuvaDa rAjAe mArI nAkhyo che. huM garbhavatI hatI, tethI tyAMthI nAsIne ahIM A vanamAM AvI rahelI chuM, ane ahIMyA A putrane meM janma Apelo che; temaja ahIM phaLaphUla khAI huM mArI AjIvikA calAvuM chuM. te sAMbhaLI gurumahArAje teNIne dhIraja ApI kahyuM ke, he rANI ! tame kaMI paNa phIkara ciMtA karo nahIM; A tamAro putra gujarAtano rAjA thaze, ane ghaNAM uttama dharmanAM kAryo ka2ze. te sAMbhaLI rUpasuMdarI rANIne ghaNo ja harSa thayo. pachI gurumahArAje upAzraye AvI zrAvaka lokone te vRttAMtathI vAkepha karyo, ane kahyuM ke, tame te bALakane tenI mAtA sahita ahIM lAvo. te bALaka A gujarAta dezano rAjA thaze. te sAMbhaLI khuza thayelA zrAvako vanamAM jaI, vanarAja sahita rUpasuMdarIne teDI lAvyA; tathA teonuM pAlanapoSaNa karavA lAgyA. anukrame jyAre te vanarAja moTo thayo tyAre ramata ramatI veLAe gAmanA bIjA bALakone te mAravA lAgyo, te joI gAmanA lokoe tenI mAtAne kahyuM ke, have tame ahIMthI cAlyAM jAo; te sAMbhaLI rUpasuMdarI rANI paNa potAnA putra vanarAjane sAthe laIne jyAM potAno bhAI surapALa raheto hato tyAM gaI; te vakhate te surapALa bhuvaDanA dezamAM luMTaphATa karI potAnI AjIvikA calAvato hato; tethI vanarAja paNa potAnA mAmAne te luMTaphATanA kAmamAM madada karavA lAgyo. eka vakhate te vanarAja keTalIka luMTa karIne AvyA bAda vanamAM bhojana karavA beTho, paraMtu te samaye bhojana mATe ghI nahIM hovAthI teNe potAnA mANasone ghI zodhI For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jaina ItihAsa lAvavA mATe hukama karyo; te mANasoe paNa te vakhate ghInI zodha mATe cAre dizAo tarapha jovA lAgyA, eTalAmAM teoe eka vaTemArga vANIyAne cAlyo jato joyo. te vANIyAne khabhe ghInI eka kuDalI laTakAvelI hatI; tethI khuza thayelA te vanarAjanA mANasoe te vANIyA pAse jaI kahyuM ke, tuM amane ghI Apa. tyAre vANIyAe kahyuM ke, are ! luccAo! zuM tamArA dAdAnI sattA che? jAo ghI nahIM maLe; te sAMbhaLI bhayabhIta thayelA te mANasoe vanarAja pAse jaI te vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM, tyAre vanarAje te vaNikane potAnI pAse bolAvI tenI pAsethI ghI mAgyuM; tyAre vANIyAe buddhi calAvI vicAryuM ke, have ahIM ghI ApyA vinA cAlaze nahIM, kema ke huM to ekalo chuM, ane A loko to ghaNA che, mATe jo AnAkAnI karIza to ghI paNa jaze, ane mAra paNa khAvo paDaze. ema vicArI te vaNike vANIyAgata vAparI kahyuM ke, he mahArAja Apa to koI rAjyane yogya jaNAo cho, chatAM ahIM vanavagaDAmAM kema bhaTakyA karo cho? vaLI A ghI paNa ApanuM ja che, mATe sukhethI jeTaluM joIe teTaluM lyo. ema kahI teNe ghInI kuDalI khabhethI utArI vanarAjanI pAse mUkI. vanarAje paNa tenI kiMmatathI bamaNo mAla te vaNikane ApI khuza karyo. pachI te vaNike vicAryuM ke, A to mane ghaNo ja lAbha thayo. pachI vanarAje potAnA manamAM ciMtavyuM ke, A vaNika mahAcatura mANasa che, mATe jo te mAro pradhAna thAya, to huM mAruM kArya turata siddha karuM; ema vicArI teNe te vaNikane kahyuM ke, jo tuM mAro pradhAna thaIne rahe to tArI buddhinA baLathI huM paNa mAruM parAkrama tane dekhADI ApuM; te sAMbhaLI te buddhivAna vaNika paNa te vAta kabula karI vanarAjanI sAthe rahI teno pradhAna thayo. evAmAM bhuvaDanA mANaso gujarAtamAM khaMDaNI ugharAvavAne AvyA hatA, ane te khaMDaNI ugharAvI covIsa lAkha sonAmahoro tathA cAraso ghoDA ane hAthIone laIne teo For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 jaina ItihAsa potAnA deza tarapha jatA hatA, eTalAmAM vanarAje potAnA pradhAnanI madadathI teone luMTI lIdhA. tyArabAda te dravyanI madadathI vanarAje potAnuM keTaluMka lazkara ekaThuM karyuM, ane tenI ja madadathI teNe keTalAka rAjAone paNa jItI lIdhA. bhuvaDe paNa vanarAjane prabaLa thato jANIne tenA para humalo karyo nahIM; ane tethI chevaTe saghaLo gujarAta deza vanarAjanA kabajAmAM Avyo. pachI teNe potAnA pradhAnane kahyuM ke, have ApaNe rAjadhAnI mATe nagara vasAvavuM che, mATe koIka uttama jagyAnI zodha karo; eTalAmAM eka govALe AvIne te vaNika pradhAnane kahyuM ke, huM tamane nagara vasAvavA mATe eka uttama bhUmi batAvuM. pachI vanarAja, pradhAna ane te govALa tyAMthI nIkaLI vanamAM gayA; te vakhate govALanI sAthe eka kUtaro hato, te kUtarAne joI tyAM vanamAM gayelA eka sasAlae tenA para humalo karyo, ane tethI te kUtaro bhaya pAmIne nAsI gayo. evI rItanuM Azcarya joI vanarAje tyAM nagara vasAvavA mATe nizcaya karyo. pachI tyAM zubha divase ane zubha muhUrte vanarAje nagara vasAvyuM; te nagarano vistAra bAra gAuno hato. aNahilla nAmanA je govALe rAjAne nagara vasAvavA mATe bhUmi batAvI hatI; te govALanA smaraNa mATe vanarAje te nagaranuM : aNahillapurapATaNa nAma rAkhyuM. evI rIte sukha bhogavatAM eka dahADo vanarAje vicAryuM ke, mArA parama upakArI zIlAMgAcAryanI A samaye mAre saMbhALa levI joIe, ema vicArI teNe gurumahArAjane vinaya sahita potAnI pAse bolAvyA; tathA temane vaMdana karI kahyuM ke, he bhagavan! ApanA pasAyathI mane rAjaya maLyuM che, mATe have Apa pharamAvo ke huM jainadharma saMbaMdhI zuM kArya karuM ? te sAMbhaLI zIlAMgAcArye kahyuM ke, he rAjan ! jinamaMdira baMdhAvavAthI ghaNuM puNya thAya che. te sAMbhaLI vanarAje te nagaramAM atyaMta manohara zrI paMcAsarA pArzvanAthajInuM maMdira baMdhAvyuM. Aje paNa te jinamaMdira For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 jaina ItihAsa hayAta che, tathA temAM paMcAsarApArzvanAthajInI mUrti che; te sAthe te jinamaMdiramAM vanarAjanI mUrti UbhI che, tathA tenA para chatra dhAraNa kareluM che. evI rIte A vanarAje sATha varSa sudhI rAjya karI jainadharmano ghaNo mahimA vadhAryo hato. jinabhadragaNi kSamAzramaNa (vikrama saMvata 645 thI 685) A yugapradhAna zrI jinabhadragaNi, kSamAzramaNajIe saMkSiptajitakalpa, kSetrasamAsa, dhyAnazataka, bRhatsaMgrahaNI, vizeSyAvazyaka bhASya vagere graMtho racyA che, temanuM svargagamana 104 varSanI uMmare thayuM hatuM. bappabhaTTIsUri tathA AmarAjA (vikrama saMvata 800 thI 895) gujarAta dezamAM AvelA pATalA nAmanA gAmamAM jyAre jitazatru nAme rAjA rAjya karato hato, tyAre tyAM siddhAMtonA pAraMgAmI zrI siddhasena nAme jainAcArya vasatA hatA. eka dahADo te zrI siddhasenasUrijI zrI vIraprabhune namaskAra karavA mATe moDherA nAmanA gAmamAM gayA. te gAmamAM eka dahADo temaNe rAtrie svapramAM caityanA zikhara para rahelA eka siMhanA baccAne joyo. pachI jAgyA bAda temaNe vicAryuM ke, Aje mane koIka uttama ziSyano lAbha thaze. pachI prabhAte siddhasenasUrijI prabhunAM darzana karavA mATe jinAlayamAM gayA. tyAM temanI pAse cha varSanI umarano koIka bALaka AvI caDyo, tyAre AcAryajIe tene pUchyuM ke, tAruM nAma zuM che ? tathA tuM kyAMthI Avyo For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa chuM ? tyAre te bALake kahyuM ke, mAruM nAma bappa che, ane huM pAMcALa dezanA rahevAsI bhaTTIno putra chuM. tyAre AcAryajIe tenA sAmudrika lakSaNothI tene jainazAsanano udyotakAraka jANIne pUchyuM ke, tAre amArI pAse rahevuM che ? tyAre te bALake paNa hA pADavAthI AcArya mahArAja tene potAnI pAse rAkhI zAstrono abhyAsa karAvavA lAgyA. pachI AcAryajIe te bappanA gAmamAM jaI tene dIkSA ApavA mATe tenA mAtApitAnI AjJA mAgI; tyAre tenA mAtapitAe kahyuM ke, te amAre ekano eka ja putra che, ane amArI saghaLI AzA tenA para che; to paNa Apa jo tenuM bappabhaTTI nAma rAkho to bhale khuzIthI emane dIkSA Apo. pachI AcAryajIe te vAta kabula karI, ane vikrama saMvata 807 nA vaizAkha sudI trIjane guruvAre bappabhaTTIjIsUrine dIkSA ApI. pachI siddhasenasUrijIe temane yogya jANIne moDherA gAmamAM sArasvata mahAmaMtra Apyo. te maMtranA prabhAvathI sarasvatI ke je te samaye gaMgAmAM snAna karatI hatI, te turata ja nagna veze tyAM hAjara thaI. teNIne tevAM svarUpavALI joIne bappabhaTTIjIe potAnuM mukha pheravI nAkhyuM; tyAre sarasvatIe temane pUchyuM ke, he vatsa ! huM tamArA maMtrajApathI tuSTamAna thaIne ahIM AvI chuM. to tame mArI sanmukha kema jotA nathI ? tyAre bappabhaTTIjIe kahyuM ke, he mAtAjI ! tamAruM AvuM nagna svarUpa huM kema jouM ? te sAMbhaLI sarasvatIe vicAryuM ke, aho ! AmanuM brahmacaryavrata kharekhara askhalita che; pachI sarasvatIe kahyuM ke, he vatsa ! havethI jyAre paNa tame mAruM smaraNa karazo, tyAre huM tamArI pAse hAjara thaIza; ema kahI sarasvatI devI aMtardhyAna thaI gayAM. have eka dahADo bappabhaTTIsUrijI kaMIka kAraNasara te gAmathI bahAra gayA hatA, ane tyAM varasAda thavAthI eka caityamAM jaI ubhA. tyAM temaNe suMdara lakSaNovALA koIka yuvAna puruSane zokamAM magna thayelo For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 jaina ItihAsa dITho; pachI varasAda baMdha rahyA bAda bappabhaTTIsUrijI te puruSane potAne upAzraye teDI lAvyA. ane tene pUchyuM ke, tame koNa cho? ane kyAMthI AvyA cho ? tyAre te puruSe kahyuM ke, he bhagavan ! mauryavaMzamAM thayelA caMdragupta rAjAnA gotrano ane kAnyakubja dezano yazovarma nAme rAjA che, ane teno huM putra chuM. ema kahI teNe khaDInA akSarothI potAnuM 'Ama' evuM nAma jamIna para lakhyuM. te sAMbhaLI AcAryajI mahArAjane yAda AvyuM ke, pUrve A puruSa ja jyAre cha mAsano hato, tyAre meM tene joyelo che. kema ke eka dahADo amoe eka pIluvRkSanI nIce jhoLImAM sUtelA bALakane joyo hato; ane te vakhate vRkSanI chAyA paNa tenA para acaLa rahI hatI; tethI amoe jANyuM hatuM ke, A koI puNyazALI jIva che. vaLI te vakhate tyAM najadIkamAM ja vRkSonAM phaLo vINatI evI tenI mAtAne amoe pUchyAthI teNIe potAnuM vRttAMta amone kahyuM hatuM ke kAnyakubjanA rAjA yazovarmanI huM strI chuM, paNa zokyanI IrSAthI rAjAe mane kADhI melI che, tethI huM vanamAM rahIne mArA divaso nirgamana karuM chuM. pachI amoe teNIne dhIraja ApI hatI ke, tame ahIM caityamAM sukhe samAdhipUrvaka raho. pachI keTaleka kALe teNInI zokya gujarI gayA bAda rAjAe teNIne pAchI bolAvI hatI, mATe kharekhara A Ama teNIno te ja putra che. ane kharekhara AnAM lakSaNo tarapha daSTi karatAM te rAjA thavAno che. ema vicArI AcAryajIe tene kahyuM ke, he vatsa ! tuM ahIM sukhethI rahe, ane zAstrono abhyAsa kara. pachI eka dahADo te rAjaputre bappabhaTTIjI mahArAjane kahyuM ke, he svAmI ! jyAre mane rAjya maLaze, tyAre huM te Apane samarpaNa karIza. pachI eka vakhate te kAnyakubjano rAjA yazovarma mRtyu pAmavAthI maMtrIoe AmakumArane zodhIne rAjya para besADyo, tyAre turata AmarAjAe potAnA upakArI evA bappabhaTTIjIne bolAvavA mATe potAnA For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa maMtrIone moDherA gAmamAM mokalyA. tyAre bappabhaTTIjI paNa gurunI AjJA laIne gItArtho sahita tyAM padhAryA. te vakhate AmarAjA paNa potAnA hAthI, ghoDA, vagere parivAra sahita temanI sanmukha Avyo; pachI AmarAjAe hAtha joDIne AcAryajIne vinaMtI karI ke, he bhagavan ! pahelAM ja meM pratijJA karelI che, mATe Apa A rAjya grahaNa karo. tyAre AcAryajIe kahyuM ke, he rAjan ! ame niHspRhI munio rAjyane zuM karIe ? amAre rAjyano khapa nathI; paraMtu tamone jainadharmanA pasAyathI rAjya maLyuM che, mATe jainadharmanI unnati karajo. pachI keTalAka divaso sudhI AmarAjAe AcAryajIne tyAM sanmAnathI rAkhIne maMtrIo sahita temane temanA guru pAse mokalyA. pachI tyAM siddhasenasUrijIe bappabhaTTIjIne vikrama saMvata 811 mAM caitra vadI AThamane divase AcArya padavI ApI. have ahIM AmarAjAne bappabhaTTIjIno viyoga thavAthI bahu zoka thavA lAgyo; ane tethI dinadina pratye tenuM zarIra sukAvA lAgyuM. tyAre tenA maMtrIo ekaThA thaIne moDherAmAM siddhasenasUrijI pAse AvyA; ane kahevA lAgyA ke, bappabhaTTIjInA viyogathI amArA rAjAne ghaNI pIDA thAya che, mATe Apa kRpA karIne temane amArI sAthe mokalo. tyAre siddhasenajIe bappabhaTTIjIne kahyuM ke, A jagatamAM eka to tarUNatA ane bIjI rAjyapUjA, e baMne vikAranA hetuo che, mATe he vatsa, tamAre bahu ja sAvadha rahevuM, evI rIte zIkhAmaNa daIne gurumahArAje tyAM javAnI AjJA ApavAthI bappabhaTTIjI paNa dhIre dhIre vihAra karIne maMtrIo sahita kAnyakubjamAM padhAryA. tyAre rAjAe paNa sarva sAmagrI sahita temanI sanmukha jaIne ghaNA ja * ThAThamAThathI mahotsavapUrvaka temane praveza karAvyo. pachI AmarAjAe AcAryajIne namaskAra karI pUchyuM ke, he svAmI ! have mAre dharmanA ArAdhana mATe zuM kArya karavuM ? tyAre AcAryajIe kahyuM ke, zakti For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jaina ItihAsa mujaba sAte kSetromAM dravyano vyaya karo. temAM paNa jinAlaya baMdhAvavAthI ghaNAM puNyonI prApti thAya che. te sAMbhaLI AmarAjAe tyAM ekaso hAtha UMcuM jinamaMdira baMdhAvyuM; ane temAM aDhAra bhAra suvarNanA vajananI zrI mahAvIraprabhunI pratimA sthApI. te pratimAnI pratiSThA paNa bappabhaTTasUrie karI. vaLI gopagiripara paNa trevIsa hAtha UMcuM jinamaMdira baMdhAvIne te rAjAe temAM zrI mahAvIraprabhunI lohamaya pratimA sthApI. pachI zrI bappabhaTTIjI tyAM keTaloka kALa rahIne gauDa dezamAM AvelI lakSaNAvatI nagarImAM padhAryA. tyAMnA zrI dharmarAjAe ghaNA harSathI moTA ADaMbarapUrvaka temano praveza mahotsava karyo. te samaye dharmarAjA tathA AmarAjA vacce prathama aNabanAva' hato, paraMtu bappabhaTTIjInA upadezathI teo banne vacce mitrAI thaI. vaLI tyAM rahI temaNe vardhanakuMjara nAmanA bauddhavAdIno parAjaya karyo, tethI rAjAe khuzI thaIne temane vAdikuMjarakesarInuM biruda ApyuM. tyArabAda bappabhaTTIjI pAchA kAnyakujamAM padhAryA. have eka divase tyAM AmarAjAnI pAse keTalAka gavaiyA AvyA; teonI sAthe eka mahAsvarUpavAna naTI hatI, teNIne joIne rAjA kAmAtura thayo; ane tethI teNInI sAthe tene bhogavilAsa karavAnI icchA thaI. te vRttAMtanI bappabhaTTajIne khabara maLavAthI temaNe vicAryuM ke, mAre rAjAne AvA durAcArathI nivAravo e mArI pharaja che. ema vicArI AcAryajIe keTalAMka navIna kAvyo racIne tene pratibodhavA mATe tenA mahelanA dvAra para lakhyAM, te vAMcI rAjA pratibodha pAmyo, tathA pazcAtApa karavA lAgyo ke, have huM gurumahArAjane mAruM mukha kema batAvI zakuM ? ema vicArI teNe baLI maravAnI IcchAthI tyAM ja potAnA mANaso pAse citA paDakAvI, te vRttAMta sAMbhaLI sarva loko hAhAkAra karavA lAgyA, tyAre bappabhaTTIjI mahArAje tyAM AvI tene pratibodha ApIne tema karato nivAryo. pachI AmarAjAnA kahevAthI For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa mathurAmAM rahelA vAti nAmanA zaivamArgI yogIne bappabhaTTIjIe pratibodhIne jainI karyo. tyArabAda AcAryajInA upadezathI AmarAjAe kAnyakubja, mathurA, aNahillapurapATaNa, satAraka nagara tathA moDherA Adi zaheromAM jinamaMdira baMdhAvyAM. evI rIte zrI bappabhaTTIjInA upadezathI AmarAjAe jainadharmanI ghaNI ja prabhAvanA karelI che. A zrI bappabhaTTIsUrIzvarajIno janma vikrama saMvata 800 nA bhAdaravA sudI trIja ne ravivAre thayo hato, tathA paMcANuM varSanuM Ayu saMpUrNa karIne te vikrama saMvata 895mAM svarge padhAryA. temanI pATe temanA mahAna vidvAna evA nannasUri tathA goviMdasUri thayA che, ane teo paNa mahAprabhAvika thayA che; temanA upadezathI AmarAjAnA pautra bhoja rAjAe paNa adhika rIte jainazAsananI prabhAvanA karelI che. For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 10 vikrama saMvata 900 thI 1000 (zIlAMgAcArya, gargamaharSi, yazobhadrasUri, udhotanasUri, vIragaNi) zIlAMgAcArya (vikrama saMvata 919) A prasiddha TIkAkAra zrI zIlAMgAcArya zaka 784 thI 798 nI lagabhaga vidyamAna hatA. temanuM bIjuM nAma koTyAcArya paNa kahevAya che. temaNe agyAre aMgo para TIkAo racelI hatI, ema prabhAvika caritranA ogaNIsamA zRMgamAM kaheluM che, paraMtu hAlamAM temanI racelI AcArAMgasUtra tathA sUyagaDAMgasUtra paranI ema be aMgo paranI TIkAo dRSTie paDe che; te TIkAmAM te lakhe che ke, te pUrve te sUtronI TIkAo gaMdhahastasUrijIe racelI hatI; vaLI te baMne TIkAo racavAmAM temane vAharIgaNijIe madada karI hatI, ema paNa te lakhe che. gargamaharSi (vikrama saMvata 2) A gargamaharSijI mahArAja vikrama saMvata 962 mAM vidyamAna hatA, temaNe pAsaka kevaLI tathA karmavipAka nAmanA graMtho racyA che. yazobhadrasUri (vikrama saMvata 964) A zrI yazobhadrasUrijI mahArAja mahAprabhAvika ane camatkArI For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 87 thayelA che. teo mAravADamAM AvelA nAralAI gAmamAM maMtrazaktithI zrI AdinAthajInuM maMdira kheragaDhathI lAvyA hatA. te mATe nIce mujaba daMtakathA saMbhaLAya che - kheragaDha gAmamAM eka zivAlaya ane AdinAthajInuM maMdira e baMne mAravADamAM luNI nadInA kinArA para AvelAM hatAM. paraMtu yationA ane gosAMIonAM maMtrabaLathI ahIM lAvavAmAM AvyAM hatAM, eka vakhate yatio ane gosAMIo potapotAnI maMtravidyAnI kuzaLatA mATe vivAda karatA hatA, temAM evo TharAva thayo ke, kheragaDhamAMnuM AdinAthanuM jinamaMdira ane tyAMnuM zivamaMdira eka rAtrinI aMdara maMtrazaktithI ukheDIne aruNodaya pahelAM nAralAImAM lAvavuM; ane temAM je vaheluM lAve te zikhara para maMdira sthApe, ane je moDuM lAve te nIce sthApana kare. evI zarata TharAvIne yatio AdinAthanuM devaLa ane gosAMIo mahAdevanuM maMdira maMtrazaktithI tyAMthI ukheDIne eka rAtrimAM nAralAImAM lAvyA. paraMtu gosAMIo prathama AvI pahoMcyA, jethI temaNe zivanuM maMdira pahADa para sthApyuM, ane yatio jarA moDA pahoMcyA, tethI teoe potAnuM AdinAthanuM maMdira nIce sthApyuM; evI rIte A devaLo lAvavAmAM baMne pakSoe camatkArika yuktio kAme lagADI haze ema jaNAya che. te AdinAthajInA maMdiramAM je zilAlekha che, temAM lakhyuM che ke, A jinamaMdirane zrI yazobhadrasUri potAnI maMtrazaktithI atre lAvyA che. udhotanasUri, vikrama saMvata 994, vaDagacchanI - sthApanA, tathA matAMtare coryAsIgacchonI sthApanA zrI mahAvIraprabhu pachI pAMtrIsamI pATe zrI udyotanasUri nAme AcArya thayA. te eka samaye arbudAcaLa para tIrthayAtrA karavA mATe For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 jaina ItihAsa padhAryA hatA; tyAMthI UtarI parvatanI taLeTImAM AvelA TelI nAme gAma pAse eka vizALa vaDanI chAyAmAM birAjyA hatA. te samaye evuM muhUrta temane mAluma paDyuM ke, A samaye jo mArI pAse AcAryane besADavAmAM Ave to vaMzaparaMparA pATanI sArI vRddhi thAya; ema vicArI temaNe vikrama saMvata 994 mAM te vaDavRkSanI nIce zrI savadivasUri Adi ATha AcAryone potAnI pATe sthApyA; koI ema kahe che ke, ekalA sarvadivasUrine ja temaNe potAnI pATe sthApyA; evI rIte vizALa vaDanI nIce sUripada devAthI pUrvathI cAlyA AvatA vanavAsI gacchanuM pAMcamuM nAma vaDagaccha paDyuM; vaLI koIno evo paNa abhiprAya che ke, A udyAtanasUri mahArAje pachI coryAsI gaccho sthApyA che. vIragaNijI, vikrama saMvata 938 thI 991 gujarAta dezamAM AvelA zrImALa nAmanA nagaramAM zivanAga nAme eka mahAdhanADhya vaNika raheto hato. tene pUrNalatA nAme eka atyaMta guNavAna strI hatI; tathA teone eka vIra nAme mahApuNyazALI putra hato. te jyAre yauvana avasthA pAmyo tyAre tenA mAtapitAe tene mahAsvarUpavALI sAta kanyAo paraNAvI hatI. teno pitA mRtyu pAmyA bAda te vIra vairAgyathI haMmezAM satyapuramAM jaI zrI mahAvIra prabhunI pratimAne vAMdavA lAgyo. eka dahADo mArgamAM keTalAka coroe tene gherI levAthI koIe tenI mAtAne te vAta jAhera karI; ane tethI te bicArI putranA mohathI te ja samaye tyAM mRtyu pAmI. pachI te vIra vaNike potAnI dareka strIne ekeka kroDa sonAmahoro vaheMcI ApI, ane bAkInuM dravya teNe zubha mArge kharacI nAkhyuM. ane pote to satyapuramAM jaI zrI vIraprabhunuM dhyAna dharavA For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa lAgyo. tyAM haMmezAM te ATha divasonA upavAsa karI vigaI sahita pAraNuM karavA lAgyo; tathA rAtrie smazAna AdimAM jaI kAussaga dhyAna dharavA lAgyo. eka divase tyAM mahAvairAgyavALA zrI vimaLagaNijI mahArAja tyAM AvI pahoMcyA. temane joI te vIra vaNike atyaMta bhaktipUrvaka vaMdanA karI; tyAre vimaLagaNijI mahArAje paNa temane khuzIthI dharmalAbhanI AziSa ApI. pachI te vIra vaNike temane potAnA upAzrayamAM sthAna ApavAthI zrI vimaLagaNijI mahArAja paNa tyAM padhAryA. chevaTe te vIra vaNike zrI vimaLagaNijI mahArAja pAse dIkSA lIdhI; tathA temanuM vIragaNijI nAma rAkhavAmAM AvyuM. tyArabAda zrI vimaLagaNijI mahArAja zatruMjaya para jaI tyAM samAdhipUrvaka kALa karI svarge padhAryA. vIragaNijI mahArAje paNa gurumahArAjanA kahevAthI thArApadrapurImAM AvI aMga vidyAno abhyAsa karyo; te vidyAnA prabhAvathI te mahAprabhAvika thayA. have eka samaye te vIragaNijI mahArAja sthira nAmanA gAmamAM padhAryA, tyAM lokonA mukhathI temaNe evI vAta sAMbhaLI ke, A gAmamAM eka mahAdevanA maMdiramAM vallabhInAtha nAmano je vyaMtara rahe che, te rAtrie tyAM sUtelA mANasane mArI nAkhe che; te sAMbhaLI vIragaNijI mahArAja te vyaMtarane pratibodhavA mATe te maMdiramAM sADAcAra hAthanuM kuMDALuM karIne temAM dhyAna dharIne rAtrie beThA. rAtrie te vyaMtare hAthI, sarpa vagerenAM rUpo karIne temane upadrava karavA mATe ghaNA prayatno karyA, paraMtu te kuMDALAnI aMdara te jaI zakyo nahIM. pachI prabhAte te vyaMtara zrI vIragaNijI mahArAja pAse pratyakSa thaI kahevA lAgyo ke, he bhagavan! Aja dina sudhImAM mane koIe paNa jItyo nathI, paraMtu Aje mane Ape ApanA tapa baLathI jItyo che; tethI have huM ApanA para tuSTamAna thayo chuM; mATe Apa kaMIka varadAna mAgo ! te sAMbhaLI zrI vIragaNijIe kahyuM ke, For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 jaina ItihAsa amane nispRhI munione bIjI to kaMI icchA nathI, paraMtu have tuM samakIta laIne jIvahiMsAno tyAga kara ke jethI tArI sadgati thAya. pachI te vAta te vallabhInAtha vyataMre kabula rAkhavAthI vIragaNijI mahArAja tene aNahillapurapATaNamAM cAmuMDa rAjAnI pAse laI gayA; ane tyAM rAjAnI samakSa te vyataMre kahyuM ke, A mahAna AcAryajInA upadezathI huM pratibodha pAmyo chuM, tathA AjathI meM jIvahiMsAno tyAga karyo che. cAmuMDa rAjAe paNa zrI vIragaNijI mahArAjano moTA ADaMbarathI sUripadano mahotsava karyo. eka vakhate te zrIvIragaNijI AcArya mahArAja te vyaMtaranI sahAyathI aSTApada parvata para padhAryA; tathA tyAM zAzvatA jinabiMbonI yAtrA karI pAchA turata aNahillapurapATaNamAM padhAryA. te vakhate te AcAryajI mahArAja tyAM devoe aSTApada parvata 52 pUjA mATe prabhunA biMbo pAse mUkelA akSatomAMthI pAMca akSato potAnI sAthe lAvyA; te akSato bAra aMgula lAMbA ane eka aMgula pahoLAM hatAM. upAzrayamAM te akSatonI ghaNI ja sugaMdhI AvavAthI tenuM kAraNa bIjA munioe AcAryajI mahArAjane pUchyuM, tyAre temaNe yathArtha vRttAMta temane kahI saMbhaLAvyo. munioe te vAta saMghane jAhera karyAthI cAmuMDa rAjAe paNa zrI vIragaNijI mahArAjane bolAvI te akSato najare joI teono moTo mahotsava karyo. eka divase te cAmuMDa rAjAe potAnA pradhAnane gupta rIte kahyuM ke, mArI rANIonA garbhono akALe srAva thaI jAya che, mATe teno kaMIka upAya thAya to sAruM; pachI te vAta pradhAne zrI vIragaNijI mahArAjane kahyAthI temaNe paNa potAnA zrutajJAnathI te rAjAnA saMtAnothI AgAmI kALamAM zAsananI unnati thavAnI jANIne kahyuM ke, huM tamane je vAsakSepa maMtrIne ApuM, tene jaLamAM mizrita karIne jo rANIone snAna karAvavAmAM Avaze, to rAjAnA saMtAnonI vRddhi thaze, pachI tema karyAthI cAmuMDa rAjAne ghera For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 91 vallabharAja Adi saMtAnonI vRddhi thaI. evI rIte A zrI vIragaNijI mahArAja mahAprabhAvika thayelA che. temano janma vikrama saMvata 938 mAM thayo hato, 980 mAM temaNe dIkSA lIdhI hatI, tathA 991 mAM te potAnI pATe zrI caMdrasUrine besADIne svarge padhAryA hatA. For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 11 vikrama saMvata 1000 thI 1030 (sarvadivasUri, sAMbamuni, dhanapALA mahAkavi tathA zobhanAcArya) sarvadivasUri, vikrama saMvata 1010 zrI mahAvIraprabhunI chatrIsamI pATe zrI sarvadivasUri thayA, temaNe rAmasainyapuramAM vikrama saMvata 1010mAM zrI RSabhadevaprabhu tathA zrI caMdraprabhaprabhunA jinamaMdironI pratiSThA karI, tathA caMdrAvatImAM jainamaMdira baMdhAvanAra kuMkaNa maMtrIne pratibodhIne dIkSA ApI. sAMbamuni, vikrama saMvata 1025 A nAgendrakuLanA graMthakAre saMvata 1025 mAM jaMbUgurue racelA jinazataka para TIkA racI che. dhanapALa mahAkavi tathA zobhanAcArya avaMtIdezamAM AvelI dhArApurInagarImAM jyAre bhojarAjA rAjya karato hato, tyAre tyAM sarvadeva nAme eka brAhmaNa vasato hato, tene zobhana ane dhanapALa nAme be putro hatA. eka dahADo te nagaramAM caMdragacchanA mahendrasUri nAmanA AcArya padhAryA, temanI kIrti For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 jaina ItihAsa sAMbhaLIne te savadava brAhmaNa temanA upAzraye gayo, ane tyAM traNa divasa sudhI samatAthI rahyo; tyAre mahendrasUrijIe temane pUchyuM ke, he uttama brAhmaNa ! tamAre kaMI prazna pUchavo che? tyAre te sarvadiva brAhmaNe vinayapUrvaka kahyuM ke, he bhagavana! Apa sarva lokonA saMzayo chedo cho, to mAre paNa eka saMzaya Apane pUchavAno che. tyAre gurumahArAje tene ekAMte laI jaI kahyuM ke, tamAre je saMzaya pUchavo hoya te sukhethI pUcho. tyAre te savadava brAhmaNe kahyuM ke, he bhagavan! mArA pitA puNyazALI hatA, tathA tenA para rAjAnI bahu kRpA hatI. tethI rAjA tene haMmezAM eka lAkha sonAmahoro ApatA, ane tethI mane evI zaMkA che ke, mArA gharamAM koIka jagyAe paNa dhana dATeluM hovu jaIe. mATe he bhagavan! jo Apa mArA para kRpA karIne te sthAna ApanA jJAnathI batAvazo to mArA para moTo upakAra thaze; tathA huM paNa jainadharma aMgIkAra karIza, ane haMmezAM sukhe samAdhi rahIza. tyAre AcAryajIe tenI pAsethI ziSyano lAbha thavAno jANI tene kahyuM ke, he dvijottama ! jo ame te nidhAna tamane dekhADIe to tame amane zuM Apazo? te amane khAnagImAM kaho. tyAre te brAhmaNe namratApUrvaka kahyuM ke, jo Apa tema karazo to huM Apane temAMthI ardha dravya ApIza. tyAre AcAryajIe kahyuM ke, amArI icchA mujaba tamArI pAsethI ardha vastu laIzuM; ema kahI sAkSI rAkhI tenuM lakhata karAvyuM. pachI zubha divase AcAryajIe tene ghera jaI te nidhAna dekhADyuM; eTale te khodavAthI temAMthI cALIsa lAkha sonAmahoro nIkaLI; paraMtu te nispRhI AcArya kaMI paNa lIdhA vinA potAne upAzraye padhAryA. pachI te sarvadava brANa ane mahendrasUrijI vacce dAna grahaNa mATe eka varSa sudhI vivAda cAlyo; pachI eka dahADe to te sarvadeva brAhmaNa pratijJA karI upAzraye AvI AcAryajI mahArAjane kahevA lAgyo ke, he bhagavan! have to huM Apane te dAna For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 jaina ItihAsa Aje ApyA bAda ja ghera jaIza. tyAre AcAryajIe kahyuM ke he dvija ! amArA ane tamArA vacce evuM lakhata thayuM che ke, mArI icchA mujaba tArI pAsethI huM ardha bhAga lauM, mATe have ame nispRhIne dravyanI icchA to nathI, mATe tAre jo tArI pratijJA pALavAnI icchA hoya, to tArA baMne putromAMthI eka putra amane Apa. ane tema karavAnI jo tArI icchA na hoya to tuM sukhethI tAre ghera pAcho jA. te sAMbhaLI gabharAyelA brAhmaNe duHkhI thaI kahyuM ke, he bhagavan ! mArI pratijJAnI khAtara huM tema karIza. ema kahI ciMtAtura thaIne te ghera gayo; tathA eka tuTelA khATalA para vyAkuLa thaI ALoTavA lAgyo; eTalAmAM rAjadarabAramAMthI AvelA dhanapALe potAnA pitAne evI ciMtAtura avasthAmAM paDelA joI tenuM kAraNa pUchyuM, tyAre sarvadeve kahyuM ke, he putra ! tamArA jevA uttama ane kulIna putro haMmezAM pitAnI AjJAne mastake caDAvavAmAM tatpara ja hoya che, tathA karajamAMthI pitAne mukta karIne tene narake jato aTakAve che; mATe mane karajamAMthI choDAvavo e tamane yogya che; ema kahI teNe dhanapALane potAnuM sadhaLuM vRttAMta kahyuM; paraMtu dhanapALe te jainadIkSA levAnI nA pADI. tethI te sarvadeva brAhmaNa manamAM atyaMta du:khI thayo; eTalAmAM teno bIjo putra zobhana tyAM AvI caDyo; tene paNa sarvadeve te vRttAMta kahetAM ja, teNe to turata tema karavuM kabula karyuM ane kahyuM ke, huM khuzIthI dIkSA laIza; ane mArA moTA bhAI dhanapALa kuTuMbano saghaLo bojo dhA2Na ka2ze. te sAMbhaLI sarvadeva brAhmaNa ghaNo ja khuza thaIne zobhananI pratijJA karavA lAgyo. tathA pachI bhojana karyA bAda sarvadeva brAhmaNe zobhana sahita mahendrasUrijI pAse AvIne te zobhanaputrane AcAryajInA khoLAmAM soMpyo. tyAre AcAryajIe paNa te sarvadeva brAhmaNanI AjJAthI te ja divase zubha muhUrte tene dIkSA ApI. pachI zobhanamuni sahita mahendrasUrijI paNa tyAMthI vihAra karIne For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa aNahillapurapATaNamAM padhAryA. have ahIM dhanapALe potAnA pitAne Thapako Apyo ke, tamoe dravyane mATe putrane vecyo, mATe have mAre tamArI sAthe rahevuM ucita nathI; ema kahI temanAthI judo paDyo. tathA teNe bhojarAjAne paNa samajAvyuM ke, AvA pAkhaMDI jainayatio ApaNA dezamAM AvIne strI tathA bALakone Thage che. te sAMbhaLI mugdha bhojarAjAe paNa AjJApatra kADhIne potAnA dezamAM jainamuniono vihAra baMdha karAvyo; tathA tethI bAra varSa sudhI mAnavAmAM jainamuniono vihAra baMdha rahyo. have ahIM zobhAnAcArya siddhAMtomAM pAraMgAmI thavAthI mahendrasUrie temane vAcanAcAryanI padavI ApI; evAmAM avaMtIdezanA saMghanI vinaMti AvavAthI zobhanAcArye guru mahArAjane kahyuM ke, te bhagavan! jo Apa AjJA Apo to huM mArA bhAI dhanapALane pratibodhavA mATe dhArAnagarImAM jAuM. pachI gurumahArAje AjJA ApavAthI zobhanAcArya keTalAka gItArtha munio sahita dhArAnagarImAM padhAryA, tathA tyAM temaNe dhanapALane ghera be munione gocarI mATe mokalyA. te vakhate dhanapaLa snAna karavAnI taiyArI karato hato. pachI te sAdhuo jyAre dharmalAbha daI UbhA tyAre dhanapALe potAnI strIne kahyuM ke, A sAdhuone je bhikSA joIe te Apo. kema ke ghera Avelo arthI jo nirAza thaI pAcho jAya to mahAn adharma thAya. pachI te sAdhuone jyAre dahIM ApavA mAMDyuM, tyAre sAdhuoe pUchyuM ke, A dahIM keTalA divasanuM che? tyAre dhanapALe gusse thaI kahyuM ke, A dahIM traNa divasanuM che, zuM temAM kaMI jIva paDyA - che? tame to koIka navIna dayALu jevA dekhAo cho. tamAre joItuM hoya to lyo, nahIM to ahIMthI turata cAlyA jAo. tyAre sAdhuoe " kahyuM ke, he dhanapALa ! amAro tema pUchavAno AcAra che, tame zA For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa mATe IrSyA karo cho? IrSyAthI mahAna doSa thAya che; ane priya vAkya bolavAthI kIrti vadhe che. vaLI jJAnIoe paNa kahyuM che ke be divasa pachI dahIMnI aMdara jIvonI utpatti thAya che; tyAre te buddhivAna dhanapALe kahyuM ke, mane tenI khAtarI karAvI Apo. tyAre te sAdhuoe te dahIMmAM jarA aLatAno raMga nakhAvyo, tethI temAM rahelA jaMtuo upara tarI AvyA; tathA taraphaDavA lAgyAM. te joI dhanapALano mithyAtvarUpI lepa nIkaLI gayo; ane vicAryuM ke, aho ! A jainalokono dharma dayAthI ujjavaLa che! pachI teNe sAdhuone pUchyuM ke, tamArA guru koNa che ? tathA tame ahIM kyAM rahyA cho ? pachI te sAdhuoe te saghaLo vRttAMta kahevAthI dhanapALa zobhanAcAryajI pAse gayA; dhanapALane Avato joI zobhanAcArye paNa UThIne tene ghaNuM sanmAna ApyuM. pachI dhanapALe pote karelAM viparIta AcaraNano pastAvo karyo; tathA zobhanAcAryanA upadezathI dhanapALe jainadharma aMgIkAra karI RSabhadeva prabhunuM maMdira baMdhAvyuM. tathA prabhu sanmukha RSabhapaMcAsikA nAmanI navIna stuti racIne kahI. pachI temaNe bAra hajAra zlokonA pramANavALo gadyakAvyarUpa tilakamaMjarI nAmano graMtha banAvyo. tyArabAda bhojarAjAe te tilakamaMjarI graMthamAM potAnuM nAma dAkhala karavAnuM kahevAthI dhanapALe tema karavuM kabUla karyuM nahIM; AthI rAjAe te graMtha tenI pAsethI jhuMTavIne agnimAM bALI nAkhyo, tyAre dhanapALa gusse thaI potAne ghera jaI zokAtura thaI beTho; tyAre tenI nava varSanI umaranI putrIe tenI dilagIrInuM kAraNa pUchavAthI teNe te vAta jANAvI, tyAre teNIe kahyuM ke, tame tenI ciMtA na karo, te saghaLuM pustaka mAre kaMThe che. pachI putrInA mukhathI sAMbhaLIne te lakhavA mAMDatAM chevaTe temAMthI traNa hajAra zloko ochA thayA, ane hAla paNa te nava hajAra zlokonA pramANano graMtha mojuda che. pachI dhanapALa paMDita te dhArAnagara choDIne satyapuramAM gayA. tenA javAthI For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa bhojarAjAne pAchaLathI ghaNo pastAvo thayo; tethI tene pharIthI teNe sanmAnapUrvaka dhArAnagarImAM bolAvyo. chevaTe dhanapALa paMDita nirdoSapaNe gRhasthadharma pALI dharmadhyAnapUrvaka kALa karI svarge gayA. A mahAprabhAvika dhanapALa kavIzvara vikrama saMvata 1229 mAM vidyamAna hatA, kema ke te sAlamAM temaNe pAyalacchI nAmamALA racI che. zobhanAcAryajIe paNa mahAyamakavALI ati addabhuta zobhanastuti racI che; ane tenI racanA temaNe gocarI jatAM mArgamAM ja eka vakhata karI hatI; tathA tenA para dhanapALa paMDitajIe TIkA racI che. For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 12 vikrama saMvata 1031 thI 1100 (sUrAcArya, vardhamAnasUri tathA vimaLazAha) sUrAcArya vikrama saMvata 1031 thI 1002 sudhImAM vidhamAna hatA, gujarAtamAM aNahillapurapATaNamAM jyAre bhImadeva rAjA rAjya karato hato, tyAre tyAM droNAcArya nAme mahAvidvAna jainAcArya vasatA hatA; te AcArya bhImadeva rAjAnA saMsArIpakSamAM mAmA thatA hatA. te AcAryajInA bhAI saMgrAmasiMhanA putra mahIpALe paNa temanI pAse dIkSA lIdhI hatI, tathA temanuM sUrAcArya nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. anukrame te sUrAcAryajI paNa zAstronA pAraMgAmI thayA. eka vakhate bhImarAjAnA darabAramAM dhArAnagarInA bhojarAjAnA pradhAno AvyA, temaNe bhojarAjAnI prazaMsAno eka zloka bhImarAjAne saMbhaLAvyo. te gAthAno pratyuttara tevI ja manohara gAthAmAM lakhavA mATe bhImarAjAe sUrAcAryajIne yogya jANI, temane sanmAnapUrvaka sabhAmAM bolAvI te gAthA racavAnuM kahyuM, tyAre sUrAcAryajIe paNa te ja samaye tyAM atyaMta camatkArI gAthA racIne rAjAne soMpI. te joI rAjAe camatkAra pAmI te gAthA sahita potAnA pradhAnone dhArAnagarImAM bhojarAjA pAse mokalyA. have ahIM droNAcAryajIe potAnA bIjA ziSyone bhaNAvavA mATe sUrAcAryajIne soMpyA. sUrAcAryajIno jAtisvabhAva tIvra hovAthI te ziSyone abhyAsa For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa karAvavA mATe eTalI tADanA karatA ke, jethI haMmezAM eka rajoharaNanI dAMDI bhAMgatI. te joI sUrAcAryajIe potAnA eka bhakta zrAvakane lokhaMDanI dAMDI lAvavAnuM kahyuM; te bAbatanI gurune khabara paDavAthI temaNe sUrAcAryajIne liMbho Apyo ke, sAdhune lokhaMDanuM zastra rAkhavAno adhikAra nathI. tyArabAda upalI gAthA bhojarAjAe vAMcI tethI khuza thaIne sUrAcAryajIne bolAvavA mATe potAnA pradhAnone bhImadevarAjAnA darabAramAM mokalyA. bhImadeve sUrAcAryajIne bolAvI te hakIkata kahI, tethI temaNe paNa vicAryuM ke, bhojarAjAnI sabhAmAM ghaNA vidvAno saMbhaLAya che, mATe temane jItavAthI ghaNI kIrti thaze tathA jainazAsanano paNa mahimA thaze, ema vicArI gurunI AjJA laI sUrAcAryajI dhArAnagarImAM gayA; tyAM bhojarAjAe ghaNA AdaramAnathI temano praveza mahotsava karyo. eka vakhate bhojarAjAne evI IcchA thaI ke, chae darzanone huM ekamata karI ApuM; ema vicArI teonA AgevAnone teNe kedakhAnAmAM pUrI kahyuM ke, jyAM sudhI tame saghaLA ekamata nahIM thAo, tyAM sudhI tamane bhojana maLaze nahIM. te sAMbhaLI teo bicArA gabharAIne tyAM besI rahyA. A bAbatanI sUrAcAryajIne khabara paDavAthI temaNe rAjAne evI yuktithI samajAvyo ke, bajAramAM jema sarva cIjo eka ja dukAnethI maLe evo baMdobasta thaI zakato nathI, tema chae darzano ekamata thavA asaMbhavita che; evI rIte rAjAne samajAvavAthI rAjAe te AgevAnone choDI melyA, jethI sUrAcAryajInI tyAM ghaNI kIrti thaI. eka dahADo sUrAcAryajI bhojarAjAnI pAThazALAmAM gayA, te vakhate tyAM bhojarAjAe banAvelA vyAkaraNano abhyAsa cAlato hato; tenA 'maMgaLAcaraNamAM sarasvatIne vadhU (vahu) kahelI hatI; AthI sUrAcAryajIe jarA upahAsathI te adhyApakane kahyuM ke, sarasvatIne to kumArikA kahelI sAMbhaLI che, paraMtu sarasvatIne vahu banAvanArA For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jene ItihAsa vidvAno to A dezamAM ja dekhAya che. pachI te adhyApake A vAta bhojarAjAne kahevAthI tene krodha caDyo, tethI teNe potAnI sabhAnA. paMDitone bolAvI kahyuM ke, tamAre AvatI kAle sUrAcAryane dharmavAdamAM jItavA. pachI vaLate divase rAjAe potAnA vidvAnone ekaThA karIne sUrAcAryajIne ghaNA sanmAnathI bolAvI te vidvAno sAthe dharmavAda karavAnuM kahyuM. tyAre AcAryajIe paNa potAnA prabaLa jJAnathI te sarva vidvAnono parAjaya karyo; AthI rAjAne manamAM ghaNo ja gusso thayo; paraMtu te samaye teNe te jaNAvyo nahIM, paNa ulaTI AcAryajInI prazaMsA karI. pachI AcAryajI jyAre upAzraye padhAryA, tyAre dhanapALa paMDite hAtha joDIne temane kahyuM ke, he bhagavan! ApaNA jainazAsananI unnatithI to mane harSa thayo che, paraMtu A bhojarAjA potAnI sabhAnA paMDitone jItanArane mArI nAkhe che, tethI mane A samaye ghaNI ja dilagiri thAya che. have huM jyAre Apane cetAvuM tyAre Ape chupA veSathI mAre ghera padhAravuM; ke jethI huM chupI rIte Apane gujarAtamAM mokalI ApIza. ema kahI dhanapALa paMDita gayA bAda rAjAe sUrAcAryajIne jayapatra ApavAnA miSathI mANaso mokalI bolAvyA. te ja vakhate dhanapALe paNa AcAryajIne cetAvyuM ke, Aje rAjA dago karanAra che, mATe gupta veze Ape mAre ghera padhAravuM. pachI AcAryajIe te rAjAnA mANasone kahyuM ke, huM AhArapANI karIne madhyAhana samaye rAjAnI sabhAmAM Avaze. te sAMbhaLI te mANaso tyAM upAzrayane gherIne beThAM. pachI AcAryajIe eka vRddha munine siMhAsana para besADyA, ane pote zrAvakano veSa laI jyAre bahAra javA mAMDyuM, tyAre rAjAnAM mANasoe temane aTakAvyA. tyAre temaNe kahyuM ke, huM to A nagarano eka zrAvaka chuM, ane sUrAcAryajI to aMdara siMhAsana para beThA che, vaLI mane pANInI bahu tarasa lAgI che, mATe pANI pIvA jAuM chuM. te mANasoe veSa badalavAthI barobara For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 jaina ItihAsa nahIM oLakhavAthI temane javA dIdhA; tethI te turata dhanapALane ghera AvyA, tyAre dhanapALe paNa temano satkAra karIne temane chUpI rIte bhoMyarAmAM rAkhyA; evAmAM keTalAka taMboLIo nAgaravelanAM pAnanA karaMDIyA bharIne gujarAta tarapha jatA hatA, teone dhanapALe ekaso sonAmahoro ApI kahyuM ke, tame A mArA gurune chUpI rIte eka karaMDIyAmAM rAkhIne tamArI sAthe laI jAo. teoe paNa tema karavAnI kabulAta ApavAthI teonI sAthe sUrAcAryajI paNa chupI rIte karaMDiyAmAM besI vRSabha para savAra thaIne ravAnA thaI gayA. have ahIM madhyAhnakALa vItyA chatAM paNa jyAre surAcArya bahAra AvyA nahIM, tyAre rAjAnAM mANaso ekadama upAzrayamAM ghusI gayAM, ane siMhAsana para beThelA moTA udaravALA eka gharaDA sAdhune upADIne rAjA pAse laI gayA. tene joI rAjAe te potAnA mANasone kahyuM ke, are duSTo ! tame A DokarAne ahIM kema lAvyA? kharekhara tamane AMdhaLA banAvIne te mahAcatura gurjara sAdhu tyAMthI palAyana karI gayo che. te sAMbhaLI teoe jatAM jatAM kahyuM ke, te svAmI! eka tarasyA zrAvaka sivAya amoe te upAzrayamAMthI koIne paNa javA dIdho nathI, te sAMbhaLI rAjAe atyaMta krodha karI kahyuM ke, are ! aMdhAo ! kharekhara te veSa badalI tamArI AMkho AMjIne cAlyo gayo che temAM koI paNa zaka nathI. ema kahI teone rajA ApI rAjA to zokamAM nimagna thayo. have ahIM te taMboLIo paNa cAlato mArga choDI ADamArge bhayaMkara jaMgalo ane parvato oLaMgIne mahInadIne kinAre AvI pahoMcyA. tyAre surAcAryajI paNa tyAM gujarAtanI hiMda jANIne pragaTa rIte vihAra karavA lAgyA; tathA anukrame aNahillapurapATaNamAM AvyA. te samaye bhImarAjAe paNa temanuM moTA ADaMbarathI sAmaiyuM karyuM, pachI te surAcAryajIe potAno sarva vRttAMta gurumahArAjane tathA rAjasabhAmAM kahI batAvyo, te For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jaina ItihAsa sAMbhaLI bhImadeva rAjAne ghaNo ja harSa thayo. tyArabAda surAcAryajIe gurumahArAjanI samakSa dezAMtaramAM thayelA aticAronI AlocanA laI potAnA AtmAne pavitra karyo. pachI temaNe dvisaMdhAna nAmano kavitvacamatkRtivALo kAvyagraMtha racyo. pachI droNAcAryajI temane potAnI pATe sthApIne samAdhipUrvaka kALa karIne svarge padhAryA. surAcAryajI paNa tyArabAda jainazAsananI keTalIka unnati karIne svarga gayA. vardhamAnasUri tathA vimaLazAha, vikrama saMvata 1088 zrI vardhamAnasUrijI mahArAja vikrama saMvata 1888mAM vidyamAna hatA, kema ke te sAlamAM temaNe Abu paranA vimaLazAha zeThe baMdhAvelAM jinamaMdironI pratiSThA karI hatI. A vimaLazAha zeTha mahAdhanADhya zrAvaka hatA, tathA te rAjAnA maMtrI hatA. temaNe karoDo dravya kharcAne Abu para atyaMta adbhuta jainamaMdiro baMdhAvelAM che. zrI vardhamAnasUri prathama caityavAsI jinacaMdrasUrinA ziSya hatA, paraMtu pAchaLathI potAnA kabajAnA coryAsI caityono bhogavaTo choDIne te zrI nemicaMdrasUrijInA ziSya zrI udyotanasUrinA ziSya thayA hatA. temaNe upamitibhavaprapaMca, nAmasamuccaya tathA vAsupUjya caritra nAmanA adbhuta graMtho racyA che. For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 13 vikrama saMvata 1050 thI 1100 jinezvarasUri, abhayadevasUri, tathA vAdivetALazAMtisUri jinezvarasUrine kharataranuM biruda (vikrama saMvata 1080) A mahAna AcArya udyotanasUrinA ziSya vardhamAnasUrinA ziSya, tathA navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrinA guru hatA. te vikrama saMvata 1080 mAM vidyamAna hatA; temane gujarAtanA rAjA durlabhasena taraphathI kharataranuM birUda maLyuM hatuM. temaNe haribhadrasUrijIe racelA aSTakanI TIkA, paMcaligI prakaraNa, vIracaritra, lIlAvatI kathA, kathAratnakoSa vagere graMtho racyA che. temanuM vRttAMta evuM che ke, mALavAmAM AvelI dhArAnagarImAM jyAre bhojarAjA rAjya karato hato, tyAre tyAM lakSmIpati nAmano eka mahAdhanADhya vyApArI vasato hato. eka vakhate tyAM zrIdhara ane zrIpati nAmanA be brAhmaNo deza jovAnI icchAthI AvI caDyA; tathA bhikSA mATe te lakSmIpati zeThane ghera javAthI teNe teoe bhaktipUrvaka bhikSA ApI. have te zeThanA gharanI bhIMta upara eka ghaNo ja upayogI zilAlekha hato, te lekhane A baMne brAhmaNo haMmezAM vAMcatA, tethI teone te lekha kaMThe thaI . gayo. evAmAM eka samaye te zeThanA gharamAM akasmAta Aga lAgI, jethI saghaLuM makAna tathA te sAthe te lekha paNa baLI gayo; AthI zeThane ghaNI dilagirI thaI; zeThane dilagira thayelA joI te brAhmaNoe kahyuM For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jaina ItihAsa ke, he zeTha! tame te lekha mATe kazI phikara karo nahIM, ame te lepa Apane jevo hato tevo lakhI ApazuM. pachI te baMne brAhmaNoe te. lekha yathArtha rIte lakhI ApavAthI lakSmIpati zeTha ghaNo khuza thayo, tathA teone haMmezAM potAne ghera ja rAkhyA. teone zILavaMta tathA uttama guNavALA jANIne zeThe vicAryuM ke, A baMne brAhmaNone jo ApaNA AcArya ziSya kare, to kharekhara teo jainazAsanane dIpAvanArA thAya. evAmAM tyAM vardhamAnasUrijI mahArAja padhAryA tethI te lakSmIpati zeTha te baMne brAhmaNaputrone sAthe laIne temane vAMdavA mATe gayA; tyAM te baMne brAhmaNonI hastarekhA Adi joIne gurue temane dIkSA yogya jANIne te lakSmIpatinI anujJApUrvaka temane dIkSA ApI. pachI teo yogavAhanapUrvaka sarva siddhAMtono abhyAsa karIne pAMca mahAvratone aticArarahita pALavA lAgyA. chevaTe temane yogya jANI gurumahArAje AcArya padavI ApI; tathA teonA anukrame jinezvarasUri tathA buddhisAgarasUri nAma pADyAM. pachI zrI vardhamAnasUrijIe teone kahyuM ke, AjakAla aNahillapurapATaNamAM caityavAsIonuM ghaNuM jora hovAthI tyAM zuddha sAmAcArIvALA munirAjone rahevAnuM sthAna paNa maLatuM nathI, mATe te upadrava tame baMne tamArI zakti ane buddhithI nivAraNa karo kema ke A vakhatamAM tamArA sarakhA bIjA vicakSaNo nathI. evI gurumahArAjanI AjJA mastaka para caDAvIne teo tyAMthI vihAra karIne aNahilapuramAM AvyA. tyAM teo eka uttama ane dayALu purohitanA makAnamAM UtaryA; eTalAmAM caityavAsIone teonA AvavAnA samAcAra maLavAthI teoe temanI pAse potAnA nokarone mokalyA; te nokaro tyAM AvI jinezvarasUri tathA buddhisAgarajIne kahevA lAgyA ke, are ! sAdhuo ! tame turata A nagarInI bahAra nIkaLI jAo, kema ke ahIM caityavAsIo sivAya bIjA zvetAMbara munione rahevAno haka For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 105 nathI. tyAre purohite kahyuM ke, A bAbatano mAre rAjA pAse jaI rAjasabhAmAM nirNaya karavo che, ema kahI te durlabhasena rAjA pAse gayo, ane tyAM caityavAsIo paNa AvyA. pachI te purohite rAjAne vinaMtI karI ke, he rAjan ! A nagaramAM be uttama jainamunio potAne sthAna nahIM maLavAthI mAre ghera padhAryA che, teo mahAguNI hovAthI meM teone rahevA mATe sthAna ApyuM che; paraMtu A caityavAsI yatioe potAnA mANasone mAre ghera mokalI teoe nagaranI bahAra nIkaLI javAnuM kahevarAvyuM che. te sAMbhaLI nItivAn durlabharAjAe jarA hasIne kahyuM ke, mArA nagaramAM je guNI mANaso dezAMtarathI AvIne vase che, teone koI paNa aTakAvI zake tema nathI; to AvA mahAtmAone ahIM na vasavA devA mATe zuM prayojana che ? tyAre caityavAsIo bolI UThyA ke, he rAjan ! pUrve zrI vanarAja nAmanA je mahAparAkramI rAjA ahIM thayelA che, temane bAlyapaNAmAM caityavAsI zIlaguNasUrijIe Azraya ApI poSyA hatA; ane te upakAranA badalAmAM vanarAje saMpradAya virodhanA bhayathI A naga2mAM phakta caityavAsIoe ja rahevuM, ane bIjA zvetAMbara jainasAdhuoe ahIM rahevuM nahIM, evo lekha karI Apyo che. ane tethI ame temane ahIM vasavA mATe manA karIe chIe; ane Ape paNa ApanA te pUrvajonI AjJA pALavI joIe tyAre rAjAe kahyuM ke, amArA pUrvajonI AjJA amAre pALavI ja joIe, te vAjabI ja che, kema ke Apa jevA mahAtmAonI AziSathI amArA jevA rAjAo RddhivALA thAya che, ane TUMkAmAM kahIe to A rAjya ja ApanuM che, temAM kaMI paNa saMdeha nathI. vaLI tame paNa jainamunio cho, to muniono AcAra zuM che ? te sAMbhaLavAnI mane icchA che, ane te AcAramAM jo A baMne munionuM virodhIpaNuM mAluma paDe, to teoe A nagaramAM rahevuM nahIM; ema kahI te durlabhasena rAjAe For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja na ItihAsa potAnA sarasvatI bha 106 potAnA sarasvatI bhaMDAramAM raheluM jainamuninA AcAranA svarUpane jaNAvanAruM dazavaikAlikasUtra maMgAvyuM, ane temAM kahelA AcAra mujaba A baMne AcAryone pravartatA joIne, temane kharatara biruda ApI tyAM rahevA mATe sthAna ApyuM. AthI caityavAsI yatio to. jhaMkhavANA paDIne potAne sthAnake gayA. tathA tyArathI te aNahillapuramAM zuddha sAmAcArIvALA jainamunione nivAsa maLavA lAgyo; ane caityavAsIonuM jora dhIme dhIme ochuM thatuM cAlyuM. tyAM buddhisAgarajIe buddhisAgara nAmanuM ATha hajAra zlokonA pramANavALuM navIna vyAkaraNa racyuM. evI rIte A khataranuM biruda dharAvanArA zrI jinezvarasUrijI mahArAja mahAprabhAvika thayA che. navAMgITIkAkAra zrI abhayadevasUri (vikrama saMvata 1088 thI) dhArApurInagarImAM vasanArA mahIdhara nAmanA eka zeThanI dhanadevI nAmanI strInI kulie abhayakumAra nAmanA eka putrano janma thayo hato. eka vakhate zrI vardhamAnasUrinA ziSya zrI jinezvarasUri tyAM padhAryA. tyAre te abhayakumAre temanI pAse dIkSA lIdhI. pachI zrI vardhamAnasUrinI anumatipUrvaka temane phakta soLa varSanI uMmare ja vikrama saMvata 1088 mAM AcAryapada ApavAmAM AvyuM hatuM. have te samayamAM dukALa AdinA sababathI AgamonI TIkAono viccheda thayo hato. eka vakhate zrI abhayadevasUrijI madhyarAtrie jyAre dhyAnamAM lIna thayA hatA, te samaye zAsanadevIe AvI temane kahyuM ke, pUrvanA AcAryoe agyAre aMgonI TIkAo racI hatI, paraMtu kALanA dUSaNathI phakta be aMgo sivAya bAkInA aMgonI TIkAono viccheda thayo che. mATe Apa te aMgonI TIkAo racIne saMgha para kRpA For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1O7 jene ItihAsa karo. tyAre AcAryajIe kahyuM ke, he zAsanamAtA ! AvuM gahana kArya karavAne alpa buddhivAna evo huM zI rIte samartha thAuM? kema ke te kAryamAM jo kadAca usUtra thAya to mane ghaNI ApadA thAya; tema ApanI AjJAnuM ullaMghana paNa thavuM na joIe. tyAre zAsanadevIe kahyuM ke, he AcAryajI ! Apane te kArya mATe samartha jANIne ja meM kahyuM che. tema te TIkAnI racanAmAM tamone je saMzaya haze, te huM sImaMdharasvAmIne pUchIne tamArA te saMzayo dUra karIza. tame phakta mAruM smaraNa karavAthI ja huM tamArI pAse hAjara thaIza. te sAMbhaLI abhayadevasUrijIe utsAhapUrvaka te kAryano prAraMbha karyo tathA te kArya saMpUrNa thatAM sudhImAM temaNe AMbIlano tapa karyo; tathA potAnI kabulAta mujaba zAsanadevIe paNa temane te kAryamAM madada ApI; paNa te AMbila tapathI rAtrie jAgavAnA prayAsathI zarIramAMnA rudhiramAM bagADa thavAthI temane kuTano roga thayo. tyAre anyadarzanIya Adi IrSALu lokone niMdA karavAnuM kAraNa maLyuM ke, TIkAonI racAnAmAM thayelA usUtraprarUpaNathI AcArya para gusse thayelA zAsanadevoe zikSA karavAnA hetuthI temane A dazAe pahoMcADyA che; te apavAda sAMbhaLI AcAryajI dilagira thayA. pachI rAtrie dharaNendra AvIne temanA rogane nivAraNa karyo, tathA kahyuM ke, staMbhana (khaMbhAta) zaheranI pAse seDhI nadIne kinAre bhUminI aMdara zrI pArzvanAthajInI pratimA che, ke je pratimAnA prabhAvathI pUrve nAgArjune rasasiddhi sAdhI che; te pratimAne tyAM pragaTa karIne tame tyAM moTuM tIrtha pravartAvo ke jethI tamArI apakIrtino nAza thaze ane jainazAsananI paNa prabhAvanA thaze. pachI tyAM zrI abhayadevasUrIzvarajIe jayatihuaNa nAmanA batrIsa gAthAovALA stotrApUrvaka te zrI staMbhanapArzvanAthajInI pratimAne saMgha samakSa pragaTa karI; tethI temanI ghaNI kIrti thaI tathA jainazAsananI unnati thaI; pachI dharaNendranA For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jaina ItihAsa vacanathI AcArjIe te stotranI be gAthAone gopavI rAkhI, ke jethI adyApiparyata te stotra trIsagAthAonuM vidyamAna che. te zrI staMbhanapArzvanAthajInI pratimA hAla paNa khaMbhAtamAM vidyamAna che. te pratimAnA AsananI pAchaLa evo lekha kotaravAmAM Avyo che ke, A pratimA goDa nAmanA zrAvake zrI neminAtha prabhunA zAsanamAM be hajAra baso bAvIsa varSe karAvI che; evI rIte zrI jainazAsananI prabhAvanA karIne zrI abhayadevasUrijI vikrama saMvata 1135 mAM (bIjA mata pramANe vikrama saMvata 1139mAM) gujarAtamAM AvelA kapaDavaMja nAme gAmamAM svarge gayA; temaNe nave aMganI TIkAo uparAMta haribhadrasUrijInA paMcAsaka para saMvata 1124 mAM dhoLakAmAM rahIne TIkA banAvI; tema jayatihuaNa stotra, nigodaSatrizikA, paMcanigraMthavicArasaMgrahaNI, pudranagaSatrizikA, SoDazaka TIkA vagere aneka zAstro racelAM che. vAdIvetALa zAMtisUri, vikrama saMvata 1096 gujarAtamAM aNahillapurapATaNamAM jyAre bhImadeva rAjA rAjya karato hato, tyAre tyAM cAMdrakuLanA thArApadrIya gacchanA vijayasiMhasUri nAme AcArya vasatA hatA. te samaye te nagarathI pazcima dizAmAM AvelA unnatAyu nAmanA gAmamAM zrImALI vaMzano dhanadeva nAme eka zrAvaka vasato hato. tenI dhanazrI nAmanI strInI kulie bhIma nAmanA eka uttama lakSaNovALA putrano janma thayo hato. eka dahADo te zrI vijayasiMhasUrijI te gAmamAM padhAryA; ane temaNe te bhImane tenA sAmudrika lakSaNothI jainazAsananI unnati karanAro jANIne tenA mAtapitAnI anujJApUrvaka tene dIkSA ApIne temanuM zAMtisUri nAma pADyuM; temane sarva zAstronA pAraMgAmI jANIne For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 109 temane potAnI pATe sthApIne vijayasiMhasUrijI devaloka padhAryA; tyAra bAda dhArAnagarInA prakhyAta mahAkavi dhanapALe pote racelI tilakamaMjarI nAmanI kathAne temanI pAse sudharAvI. eka vakhate te zrI zAMtisUrijI mahArAja dhanapALa paMDitanI preraNAthI dhArAnagarImAM gayA; ane tyAMnA rAjA bhoje temano ghaNo AdarasatkAra karyo. vaLI tyAM temaNe sarasvatIe ApelA varadAnathI bhojarAjAnI sabhAnA sarva paMDitone jItyA, ane tethI te rAjAe tuSTamAna thaIne temane vAdivetALanuM biruda ApyuM. pachI te zrI zAMtisUrijI mahArAja jayAre pAchA aNahillapuramAM padhAryA tyAre tyAMnA eka paddha nAmanA dhArmika zrAvakane sarpa DaMkhyo hato, paraMtu A prabhAvika sUrirAje potAnA mAMtrika prayogathI te sarpanA viSane dUra karyuM; siddharAjanI sabhAmAM digaMbarono parAjaya karanArA zrI municaMdrasUrijInA ziSya devasUrijIe paNa temanI pAse abhyAsa karyo hato. A zrI vAdivetALa zAMtisUrijIe uttarAdhyayana sUtra para manohara TIkA racelI che; temanuM svargagamana vikrama saMvata 1096 mAM thayeluM che. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 14 vikrama saMvata 1101 thI 1200 (zrI caMdrasUri, namisAdhu, malladhArI, abhayasUri, devendragaNi, jinavallabhasUri, jinadattasUri, dhanavijayavAcaka, kakkasUri, punamiyA gacchanI utpatti, AryarakSitajI tathA vidhipakSagacchanI utpatti, devabhadrasUri, . malladhArI hemacaMdrasUri, pArzvadevagaNi, dhanezvarasUri) zrI caMdrasUri (vikrama saMvata 1121) A zrI caMdrasUrijI malladhArI zrI hemacaMdrajInA ziSya hatA, tathA te vikrama saMvata 1121 mAM vidyamAna hatA, te sAlamAM jyAre te bharUcamAM padhAryA hatA, tyAre tyAMnA nagarazeTha dhavalazAhe saMghanI anumatipUrvaka temane munisuvratasvAmInuM caritra racavAnI vinaMtI karI hatI, ane tethI temaNe AzAvaLImAM AvI zrI mALakuLanA nAgila nAmanA zrAvakamAM upAzrayamAM rahI te graMtha racyo hato, ane te graMthanI pahelI prati pArzvadevagaNijIe lakhI hatI. namisAdhu (vikrama saMvata 1125) A graMthakartA thArApadrapurIya nAmanA gacchanA zrIzAlibhadrasUrijInA ziSya hatA; temaNe vikrama saMvata 1122mAM SaDAvazyakanI TIkA tathA 1125 mAM rUdraTanA racelA kAvyAlaMkAra para Tippana kareluM che. For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa abhayadevasUri (malladhArI) (vikrama saMvata 1150) A abhayadevasUrijI malladhArInA nAmathI prasiddha che, temane gujarAtanA rAjA karNa taraphathI malladhArInuM biruda maLyuM hatuM; tathA saurASTranA rAjA kheMgAra taraphathI paNa ghaNuM mAna maLyuM hatuM; temaNe eka hajArathI paNa vadhAre brAhmaNone pratibodhyA hatA. temanA upadezathI ajamera pAse AvelA meDatA nAmanA gAmamAM jinamaMdira bAMdhavAmAM AvyuM hatuM. vaLI temanA upadezathI bhuvanapALa rAjAe jainamaMdiramAM pUjA karanArAo uparano kara mApha karyo hato. ajameranA rAjA jayasiMhe paNa temanA upadezathI potAnA rAjyamAM jIvahiMsA karavAnI manAI karI hatI. zAkaMbharInA rAjA pRthvIrAje temanA upadezathI ajamera pAse raNathaMbhoramAM suvarNanA iMDAMvALuM jinamaMdira baMdhAvyuM hatuM. A malladhArI abhayedavasUrijI jyAre ajameramAM anazana karI svarge padhAryA tyAre temanA zarIrano tyAM bahu mAnapUrvaka agnisaMskAra karavAmAM Avyo hato; te samaye temanA zarIrane caMdananA rathamAM sthApana karavAmAM AvyuM hatuM, tathA zaheramAMnA dareka gharamAM phakta eka eka mANasa ghera rahyo hato, ane bAkInAM saghaLAM mANaso temanA mAnArthe smazAne gayA hatA; tema jayasiMharAjA pote paNa potAnA kArabhArIo sahita smazAne gayo hato. temanA zarIrane sUryodaya vakhate UMcakavAmAM AvyuM hatuM, paraMtu bahu ja dhIme cAlavAthI cheka pAchale pahore smazAne lAvavAmAM AvyuM hatuM. agnisaMskAra thayA bAda najIka rahelA bhaktoe te rAkha vaheMcI lIdhI hatI, ke je rAkhanA prabhAvathI jvara Adi upadravono nAza thayo hato. vaLI jeone te rAkha na maLI, teoe te jagyAnI mATI paNa grahaNa karI lIdhI. A upara lakheluM saghaLuM vRttAMta raNathaMbhoranA jinamaMdiramAM rahelA zilAlekhamAM kotaravAmAM AvyuM che. evI rIte For Personal & Private Use Only 111 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jaina ItihAsa A zrI malladhArInuM biruda dharAvanArA zrI abhayadevasUrijI mahAprabhAvika thayelA che. nemicaMdrasUri athavA (devendagaNi) (vikrama saMvata 1129) devendramaNijI mahArAjanuM bIjuM nAma nemicaMdrasUrijI paNa hatuM, te vaDagacchamAM thayelA AgradevasUrinA ziSya hatA; temaNe vikrama saMvata 1129 mAM uttarAdhyayana sUtra para TIkA racelI che. vaLI temaNe pravacanasAroddhAra, AkhyAna maNikoza tathA vIracaritra Adi graMtho racyA che. A nemicaMdrasUrijI saiddhAMtika ziromaNinA nAmathI paNa prasiddha che. jinavallabhasUri, vikrama saMvata 1100 thI 1164, kharataragacchanI utpatti A AcArya navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrinA ziSya hatA; A AcAryathI kharataragaccha nIkaLyo, ema kahevAya che. temaNe vIra prabhunA pAMca kalyANakone badale cha kalyANakonI prarUpaNA karI che. temaNe piMDavizuddhi prakaraNa, gaNadhara sArdhazataka, Agamikavastu vicArasAra vagere graMtho racyA che. te citra kavitva zaktinA pAraMgAmI hatA; temaNe potAnAM saghaLAM citrakAvyo cittoDamAM AvelA zrI viraprabhunA maMdiramAM zilAlekhamAM kotarAvyAM hatAM, ane te maMdiranA dvAranI baMne bAjue temaNe dharmazikSA tathA saMghapaTTaka paNa vikrama saMvata 1164nI sAlamAM kotarAvyAM hatAM. For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 jaina ItihAsa jinadattasUri, vikrama saMvata 1141 A zrI jinadattasUri kharataragacchamAM thayelA zrI jinavallabhasUrinA ziSya hatA; tathA te mahAprabhAvika hatA; tethI aMbAdevIe temane yugapradhAnapada ApyuM hatuM. teoe potAnA abhuta camatkArothI ghaNA anya darzanIone paNa jainI karyA hatA; ane jainadharmano ghaNo mahimA vadhAryo hato; ane tethI dareka jagAe dAdAsAhebanA nAmathI temanAM pagalAM Aje paNa pUjAya che. vikrama saMvata 1211 mAM ajameramAM temanuM svargagamana thayuM hatuM. temaNe saMdeha dolAvalI Adi ghaNA graMtho racyA che. dhanavijaya vAcaka, vikrama saMvata 1141 A graMtharjA vikrama saMvata 1141 mAM vidyamAna hatA, kema ke te sAlamAM temaNe lokanAlikA sUtra para bhASAvRtti lakhI che. kakkasUri, vikrama saMvata 1154 A AcArya ukezagacchamAM thayelA devaguptasUrinA ziSya hatA; temaNe hemacaMdrAcArya tathA kumArapALa rAjanI preraNAthI kriyAhIna caityavAsIone harAvIne gacchathI bahAra karyA hatA. te mahAvidvAna tathA prabhAvika hatA. temaNe paMcapramANikA tathA jinacaityavaMdana vidhi Adi ghaNA graMtho racyA che. punamIA gacchanI utpatti, vikrama saMvata 1159 caMdraprabhasUri, municaMdrasUri, mAnadevasUri ane zAMtisUri e cAre For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jaina ItihAsa gurubhAIo hatA. vikrama saMvata 1149 mAM eka zrIdhara nAmanA zrAvakane moTuM ujamaNu karI jinamUrti besADavAnI icchA thaI; ane tethI teNe teomAMnA vaDA caMdraprabhasUrijIne kahyuM ke, he bhagavan! A mUrtinI pratiSThA mATenI vidhi karavA mATe Apa ApanA gurubhAI municaMdrasUrijIne AjJA Apo. te zrIdhara zrAvakanI evI mAgaNIthI caMdraprabhasUrine IrSyA AvI, ane tethI temaNe te zrAvakane kahyuM ke, tevAM pratiSThA Adi kAryomAM sAdhue paDavuM ucita nathI; mATe zrAvaka mAraphate pratiSThA karAvavI. tyArabAda vikrama saMvata 1159 mAM eka dahADo caMdraprabhasUrie kahyuM ke, Aja rAtrie padmAvatI devIe mane svapramAM kahyuM che ke, tamAre tamArA ziSyone kahevuM ke, zrAvake pratiSThA karAvavI, tathA pUrNimAnI prApti karavI. evI rIte te punamIA gacchanI utpatti caMdraprabhasUrithI vikrama saMvata 1159 nI sAlamAM thaI che. AryarakSitajI tathA (vidhipakSagacchanI utpatti) vikrama saMvata 1169 matAMtare vikrama saMvata 1213 vidhipakSagaccha sthApana karanAra AryarakSitajIno janma daMtANI gAmanA droNa zeThanI strI dedIthI thayelo hato, temanuM nAma prathama narasiMha AcArya hatuM, tathA eka AMkhe te apaMga hatA. prathama te punamIA gacchanA hatA; eka vakhate teo jyAre byunA nAmanA gAmamAM AvyA, tyAre eka nAthI nAmanI ghaNI ja paisAdAra strI temanI pAse pratikramaNanI kriyA karavAne AvI; paraMtu te vakhate te potAnI muhapatti ghera visarI gaI hatI; te joI AcAryajIe kahyuM ke, jo tame muhapatti lAvavI visarI gayAM ho to te muhapattine badale tamArAM vastrano cheDo cAlI zakaze. tyAre teNIe paNa te vAta kabula For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 115 rAkhI. tathA tyArabAda teNInA paisAnI madadathI temaNe tyAM AMcalikagacchanI (vidhipakSagacchanI) sthApanA karI; ane tyArathI temanA vaMzajo pratikramaNa vakhate muhapattine badale vastranA cheDAthI kAma calAvavA lAgyA. evI rIte te AryarakSitajIthI aMcalagacchanI utpatti thayelI che. devabhadrasUri, vikrama saMvata 1168 A devabhadrasUrijI vikrama saMvata 1168 mAM vidyamAna hatA. temaNe pArzvanAtha caritra, saMvegaraMgazALA, vIracaritra tathA kathAratnakoSa Adi ghaNA graMtho racyA che. temaNe bharUcamAM rahIne jyAre pArzvanAtha caritra racyuM hatuM, tyAre te nagaramAM zrI munisuvratasvAmIjInuM jinamaMdira suvarNanA ghumaTavALuM vidyamAna hatuM. hemacaMdrasUri (malladhArI), vikrama saMvata 1164 A AcArya praznavAhanakuLanI madhyama zAkhAnA harSapurIya gacchanA malladhArI zrI abhayadevasUrijInA ziSya hatA. temaNe jIvasamAsa, bhavabhAvanA, upadezamALAvRtti, anuyogasUtra TIkA, zatakavRtti, vizeSAvazyakavRtti vagere ghaNA graMtho racyA che. A AcAryajI mahAvidvAna hatA; gujarAtanA rAjA siddharAja jayasiMhe temane ghaNuM mAna ApyuM hatuM; tathA te rAjA temanA vyAkhyAnamAM hAjara thatA hatA. te jainazAsananI keTalIka unnati karIne chevaTe anazana karI zatruMjaya para svarge padhAryA. For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa pAzvavigaNi, vikrama saMvata 1169 A graMthakAre vikrama saMvata 1169 mAM haribhadrasUrijIe racelA nyAyapraveza para paMjikA racelI che, tema temaNe vikrama saMvata 1190 mAM nemicaMdrasUrijInA AkhyAnamaNikozanI TIkA racavAmAM AgradevasUrijIne madada karI hatI, tema temaNe uvasaggahara stotra para paNa TIkA racI che. dhanezvarasUri (vizAvaLagaccha), vikrama saMvata 1101 A dhanezvarasUrijI vikrama saMvata 1171 mAM vidyamAna hatA; temaNe jinavallabhasUrie racelA sArdhazataka nAmanA graMtha para TIkA racI che. vaLI te vizAvaLagacchanA hatA. ' For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 15 vikrama saMvata 1140 thI 1240 jayasiMhasUri, lAlaNa gotranI utpatti, vAdidevasUri jayasiMhasUri, vikrama saMvata 1202 A zrI jayasiMhasUrijI mahArAja aMcalagacchamAM thayelA zrI AryarakSitajInA ziSya hatA; gRhasthAvAsamAM te sopAraka nagaranA bAhaDa nAmanA zeThanI nAthI nAmanI strInI kukSie janmyA hatA; A jayasiMhasUrijI mahArAja mahAvidvAna tathA vAdIonI sabhAmAM sabhAjita hatA. siddharAja jayasiMhanI sabhAmAM jayAre vAdidevasUrijIe digaMbarono parAjaya karyo hato, tyAre A jayasiMhasUrijI paNa devasUrijInA madadagAra hatA. A AcAryajIne gujarAtanA rAjA siddharAja jayasiMha taraphathI ghaNuM sanmAna maLyuM che. lAlaNa gotranI utpatti, vikrama saMvata 1229 pArakara dezamAM AvelA piluA nAmanA gAmamAM rAvajI nAmanA te gAmanA ThAkora vasatA hatA. temane lAlaNa ane lakhadhIra nAme be putro hatA. te ThAkorano pradhAna eka jainadharmI zrAvaka hato. have te baMne putromAMnA lAlaNane koI karmanA udayathI koDhano roga lAgu thayo hato; AthI rAvajI ThAkorane te saMbaMdhI ghaNI ciMtA utpanna thaI; ane tethI te haMmezAM dilagira rahetA. evAmAM vikrama saMvata 1229mAM te gAmamAM aMcaLagacchanA AcArya zrI jayasiMhasUrijI padhAryA; te For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jaina ItihAsa vakhate te AcAryajInI kIrti te dezamAM ghaNI phelAI hatI. zrI jayasiMhasUrijIne camatkArI jANIne rAvajI ThAkore potAnA zrAvaka maMtrIne kahyuM ke, A AcArya mahArAja mahAprabhAvika saMbhaLAya che; mATe jo te ApaNA kumAra lAlaNano koDha roga maTADI Ape to mArI haMmezanI ciMtA dUra thAya. pachI maMtrIe te vAta zrI jayasiMhasUrijIne kahyAthI temaNe kahyuM ke, jo te lAlaNa jainadharma svIkAravAnuM vacana Ape, to temano koDhano roga dUra karavAno huM upAya batAvuM. maMtrIe jaI te vAta rAvajI ThAkorane tathA lAlaNane kahevAthI teo tema karavuM kabula karIne AcAryajI mahArAja pAse AvyA, tathA hAtha joDIne jainadharma svIkAravAnI vAta temaNe kabula karI; tyAre AcAryajIe paNa lAbhanuM kAraNa jANI mAMtrika prayogathI lAlaNano koDha roga dUra karyo, jethI te lAlaNe paNa zuddhabhAvathI jaina dharma aMgIkAra karyo; chevaTe AcAryajI mahArAje te lAlaNanA vaMzajone osavALa jJAtimAM dAkhala karyA; je Aje lAlaNa gotravALA kahevAya che. lAlaNa gotranA jaina osavALonI vastI pArakara, kaccha, jesalamera tathA jAmanagara vagere zaheromAM che. vAdIdevasUrijI, vikrama saMvata 1104 gujarAtamAM AvelA madrAhata nAmanA gAmamAM rahetA devanAga nAmanA eka gRhasthanI jinadevI nAmanI strIe eka divase svapamAM potAnA mukhamAM praveza karatA caMdrane joyo. prabhAte tyAM rahelA zrI municaMdrasUrijI pAse jaI teNIe namaskArapUrvaka te svapranuM vRttAMta kahyuM. tyAre AcAryajIe teNIne kahyuM ke, he mahAbhAge ! koIka caMdra sarakhA mahAtejasvI deve tamArA udaramAM janma lIdho che. pachI teNIe mahAtejasvI putrane janma Apyo; tathA svaprane anusAre tenuM pUrNacaMdra For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 jaina ItihAsa nAma pADyuM. eka vakhate te gAmamAM rogano upadrava thavAthI te devanAga zeTha tyAMthI nIkaLI bharUcamAM AvyA. te samaye tyAM zrI municaMdrasUrijI paNa AvI pahoMcyA hatA. keTalAka divasa bAda municaMdrasUrijIe pUrNacaMdranA mAtApitAnI AjJAthI tene dIkSA ApI; tathA te dIkSA samaye temanuM rAmacaMdra nAma rAkhavAmAM AvyuM. pachI te rAmacaMdra munirAja tarkavidyA, vyAkaraNa tathA sAhitya zAstrAdimAM pAraMgAmI thayA. chevaTe vikrama saMvata 1174 mAM temane AcAryapada ApIne temanuM devasUri nAma rAkhavAmAM AvyuM. pachI eka dahADo te zrI devasUrijI mahArAja gurunI AjJA laIne dhoLakAmAM padhAryA. tyAM rahetA eka udaya nAmanA dhArmika ane dhanADhya zrAvake zrI sImaMdharasvAmInI pratimA karAvI hatI. teNe traNa upavAsapUrvaka zAsanadevIne ArAdhanA karI pUchyuM ke, A pratimAnI pratiSThA mAre konI pAse karAvavI? tyAre zAsanadevIe devasUrijI pAse karAvavAnuM kahevAthI teNe tema karyuM, ane evI rIte zrI devasUrijI mahArAje pratiSThAvelI mUrtivALuM te jinamaMdira haju paNa tyAM udaya vastInA nAmathI prasiddha che. pachI eka dahADo zrI devasUrijI mahArAja Abu para padhAryA; tathA tyAM temaNe zrI RSabhadeva prabhunAM darzana karIne aMbAdevInI stuti karI. tyAre aMbAdevIe pratyakSa thaI temane kahyuM ke, have tamAre tarata aNahillapuramAM javuM, kema ke tamArA gurunuM AyuSya phakta have cha mAsanuM ja bAkI rahyuM che. te sAMbhaLI devasUrijI mahArAja aNahillapuramAM padhAryA, tethI temanA gurune paNa ghaNo AnaMda thayo. pachI tyAM temaNe devabodha nAmanA eka bhAgavata matanA AcAryane vAdamAM jItIne jainazAsananI ghaNI prabhAvanA karI. vaLI te nagaranA rahevAsI bAhaDa nAmanA eka dhanADhya zrAvake temanA upadezathI ati manohara jinamaMdira baMdhAvyuM. pachI vikrama saMvata 1138 mAM zrI For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa municaMdrasUrijInuM svargagamana thayuM. eka vakhate zrI devasUrijI mahArAja jyAre nAgapuramAM padhAryA, tyAre tyAMnA AlhAdana rAjAe ghaNA AdaramAnapUrvaka temanuM sAmaiyuM karyuM. tyArabAda karNAvatI nagarInA saMdhe vinaMtI karavAthI devasUrijI mahArAja cAturmAsa mATe tyAM padhAryA. 120 te samaye dakSiNAmAM AvelA karNATaka dezanA rAjAno kumudacaMdra nAme mahA ahaMkArI digaMbara matano eka guru hato. tene devasUrijInI kIrti sAMbhaLI ghaNI IrSyA thaI. tethI temane vAdamAM jItavA mATe te karNAvatI nagarImAM Avyo. tathA eka bhATane devasUrijI pAse mokalIne vAda karavA mATe jaNAvyuM. tyAre devasUrijIe kahevarAvyuM ke tame aNahillapurapATaNamAM Avo, tyAMno rAjA siddharAja jayasiMha nyAyI ane nItivAna che, mATe temanI sabhA samakSa ApaNe dharmavAda karIzuM. tyAre kumudacaMdra to ahaMkArathI ja kahevarAvyuM ke, bahu sAruM huM tyAM AvIza. tyArabAda te kumudacaMdre tyAMthI aNahillapura tarapha prayANa karavAnI taiyArI karI, paraMtu te samaye tene apazukano thayAM, to paNa tenI darakAra karyA vinA te aNahillapura pahoMcyo. ahIM devasUrijI mahArAje paNa zubha divase aNahillapura tarapha vihAra karyo, tathA tyAM pahoMcatAM tyAMnA saMghe ghaNA ADaMbarathI temano praveza mahotsava karyo; pachI zubha divase temaNe tyAMnA mahArAjA siddharAjano meLApa karyo, tathA kumudacaMdra sAthe dharmavAda karavA mATenI saghaLI hakIkata jaNAvI, tyAre rAjAe paNa potAnI sabhA samakSa tema karavAnI khuzI jaNAvI. evAmAM tyAMnA mahAdhanADhya bAhaDa ane nAgadeva nAmanA baMne zvetAMbarI zrAvakoe devasUrijI mahArAjane vinaMtI karI ke he bhagavan ! ahIM digaMbaroe gAMgila Adi kArabhArIone dravya ApI potAne vaza karelA che, For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 121 mATe jo ApanI AjJA hoya to ame paNa teone dravya ApI ApaNA pakSamAM kheMcI laIe; tyAre devasUrijIe kahyuM.ke, evI rIte phokaTa dravyano vyaya karavAnI kaMI jarUra nathI, kema ke vidyAnA prabaLathI jaya meLavavo, te ja zreSTha che; ane amArI paNa tevI ja AkAMkSA che. pachI tyAM kumudacaMdra dharmavAda mATe jAhera khabara coDAvI, ane te mATe divasa paNa muka22 thayo; tyAre rAjAe gAMgila kArabhArIne teonI jubAnIo lakhI levAno hukama karyo, paraMtu gAMgila digaMbarIono pakSakAra hovAthI teNe prativAdInI jubAnI lakhI nahIM. pachI jyAre rAjAe te dharmasaMvAdanA kesa mATe gAMgilane pUchyuM tyAre teNe evI rItano uttara Apyo ke, he rAjanlR A lokonA saMvAdamAM kaMI paNa sAra jevuM nathI tethI meM teonI jubAnI lakhI nathI. te sAMbhaLI te nyAyI rAjAne manamAM ghaNo gusso thayo, ane pharIne potAnI sanmukha teonI jubAnI lakhavAne tene hukama karyo, ane temAM evI zarata karI ke jo digaMbaro hAre to teo dezapAra thAya, ane jo zvetAMbaro hAre to teo dezapAra thAya. evI rItanI pratijJA karIne vikrama saMvata 1181 nA vaizAkha sudI pUnamane divase te baMne pakSakArone rAjAe potAnI sabhAmAM bolAvyA. tyAre kumudacaMdre chatracAmara Adi moTA ADaMbara sahita sabhAmAM praveza karyo, tathA pratihAre mUkelAM Asana para besI bolavA lAgyo ke, are ! haju zuM mArA bhayathI zvetAMbara bhikSuka Avyo nathI ? evAmAM devasUrijI mahArAja paNa tyAM padhAryA, ane tyAM thayelA dharmasaMvAdamAM temaNe srImokSanA adhikAra AdimAM marUdevA AdinA dRSTAMtathI kumudacaMdrano parAjaya karyo. tyAre mahArAjA siddharAje paNa khuza thaIne devasUrijI mahArAjane jayapatra Apyo, tathA te ja samaye zAsanadevIe paNa tyAM pratyakSa thaIne sabhAjanonA dekhatAM ja devasUrijIne tathA mahArAjA siddharAjane AziSa ApI, ane kumudacaMdranA lalATamAM maSInuM tilaka For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jaina ItihAsa karyuM- vaLI te samaye mahArAjA siddharAje tuSTidAna tarIke devasUrijI mahArAjane eka lAkha sonAmahoro devA mAMDI, paraMtu te niHspRhI munirAje te svIkArI nahIM. pachI rAjAe moTA AMDabarathI devasUrijI mahArAjane temanA upAzraye praveza karAvyo. have prabhAte sarva sAdhuo jyAre paDilehaNa karavA lAgyA tyAre teoe potAnI upAdhione uMdarothI karaDAyelI joI, tyAre AcAryajIe vicAryuM ke, A digaMbaro maMtraprayogathI mane paNa potAnI tulya karavAne icchatA lAge che; mATe A tenA prayogano IlAja karavo. ema vicArI temaNe sauvIrathI bharelo eka kuMbha magAvI maMtraprayogathI te kuMbhanuM mukha baMdha karyuM. pachI pA pahora divasa vItyA bAda te digaMbaronA zrAvako devasUrijI pAse AvI namaskAra karIne karagaravA lAgyA ke, he svAmI ! Apa amArA gurune mukta karo. paraMtu AcAryajIe temane kahyuM, ke ame te saMbaMdhamAM kaMI jANatA nathI, ema kahI teone pAchA vALyA. pachI jyAre artho pahora thayo, tyAre te digaMbarAcArya pote devasUrijI pAse AvI karagaravA lAgyA ke, he svAmI ! amAro aparAdha Apa mApha karo. tathA amArA zvAsozvAsanA nirodhathI amone mukta karo. kema ke nahIMtara kharekhara amAruM mRtyu thaze. evI rItanAM tenAM dIna vacano sAMbhaLIne devasUrijIe temane kahyuM ke, tame saghaLA tamArA parivAra sahita mArA upAzrayathI bahAra jAo. pachI AcAryajInI te AjJAne mastaka para caDAvI kumudacaMdra potAnA parivAra sahita upAzrayanI bahAra gayo. tyAra bAda A AcAryajIe te sauvIra kuMbhanuM mukha choDyAthI je digaMbaronAM udaro vAyuthI phulI gayAM hatAM, te narama paDyAM, tathA teo potAne sthAnake gayA. pachI kumudacaMdra to AvI rItanA potAnA parAbhavane joI zokathI ja prANano tyAga karyo. A dharmavAda samaye tyAM prasiddha hemacaMdrAcAryajI paNa siddharAjanI sabhAmAM vidyamAna hatA. For Personal & Private Use Only .. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 123 have mahArAjA siddharAje tuSTidAna tarIke devasUrijIne ApavA mAMDeluM te dravya temaNe nahIM grahaNa karavAthI te dravyano jinamaMdira baMdhAvavAmAM upayoga karyo, tathA te maMdiramAM vikrama saMvata 1183 nA vaizAkha sudI 12 ne divase zrI RSabhadevajI prabhunI pratimAnI pratiSThA karavAmAM AvI. evI rIte A zrI devasUrijI mahArAje jainazAsananI ghaNI ja prabhAvanA karelI che. temaNe syAdvAda ratnAkara nAmano ati adbhuta graMtha racyo che. evI rIte A zrI devasUrijI mahArAja potAnuM trAMsI varSanuM Ayu saMpUrNa karIne vikrama saMvata 1226nA zrAvaNa vada 7 ne guruvAre devaloka padhAryA. For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 16 jIvadevasUri (vikrama saMvata 1200 thI 1209) gujarAta dezamAM eka vAyaTa nAme brAhmaNonA bhogavaTAnuM gAma hatuM, te gAmamAM rahenArA brAhmaNo tathA vaNiko vAyaDA' nAmathI prasiddha hatA. te gAmamAM dharmadeva nAmanA eka zeThanI zILavatI nAmanI strInI kukSie mahIdhara ane mahIpALa nAmanA be putrono : janma thayo hato. teomAMthI mahIpALa karmayoge dezAMtaramAM bhramaNa karavA lAgyo; ane potAnA bhAI mahIpALanA viyogathI mahIdharane paNa vairAgya thayo. have te ja vAyaTa gAmamAM saMsAra samudrathI tAranArA ane jaMgama tIrtha samAna mahAprabhAvita jinadattasUri nAme AcArya vasatA hatA. eka dahADo te mahIdhare temanI pAse jaI potAne dIkSA ApavAnI AcArya mahArAja pAse mAgaNI karI, tyAre guru mahArAje tene yogya jANIne tenA mAtApitAnI anujJA laI tene dIkSA ApI. pachI te mahIdhara muni paMcamahAvrata pALatA sarva zAstrono pAraMgAmI thayA; tethI guru mahArAja temanuM kramAgata rAsilyasUri nAma pADIne tathA temane potAnI gAdIe sthApIne pote paraloka saMbaMdhI kArya sAdhavA lAgyA. have te rAsilasUrijIno bIjo bhAI mahIpALa bhramaNa karato rAjagRhi nagarImAM nivAsa karI rahelA digaMbara matanA zrutakIrti nAmanA AcAryajI pAse jaI caDyo. te AcArye tene pratibodhIne digaMbarI dIkSA ApI; tathA temanuM suvarNakIrti nAma rAkhyuM. chevaTe zrutakIrti AcArye temane yogya jANI potAnI pATe sthApIne dharaNenDe ApelI apraticakro nAmanI vidyA tathA parakAyapraveza nAmanI vidyA ApI. have temanI mAtA zILavatI potAno svAmI paraloka gayA bAda potAnA putra suvarNakIrtine maLavA For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 125 mATe rAjagRhimAM gaI. tyAM digaMbara matanA zrAvakoe gurumAtAno ghaNo AdarasatkAra karyo. pachI mAtAe putrane pUchyuM ke, he putra! zrI vItarAga prabhuno mArga to visaMvAda rahita che, tyAre zvetAMbara ane digaMbara matamAM kema bhinnatA jovAmAM Ave che?mATe tame ApaNA nagaramAM AvI baMne bhAIo zAstrapUrvaka mane nirNaya karI Apo ke, kayo dharma svIkAravAthI mane parama mokSa maLe? pachI te suvarNakIrti muni mAtAnA uparodhathI vAyaTa gAmamAM AvyA, tathA potAnA bhAI rAsiltasUrijIne maLyA. pachI temanI mAtAe eka uttama bhojanamAM ThaMDA tathA dagdha bhojano taiyAra karIne rAkhyAM, tathA bIjAM eka sAmAnya bhAjanamAM uSNa tathA uttama bhojano taiyAra karIne rAkhyAM. tema karI teNIe baMne putrone AhAra mATe nimaMtraNa karyAthI prathama suvarNakIrti te bhojana levA mATe AvyA. ane teNe uttama bhAjana para mohita thaIne temAMnI vastuo lIdhI. paraMtu pachI te vastuone ThaMDI tathA dagdha thayelI joIne teNe potAnuM mukha maraDyuM. evAmAM bIjA putra rAsilyasUri paNa eka sAdhune sAthe laIne tyAM padhAryA, tyAre mAtAe temane bhojana levA mATe te baMne vAsaNo dekhADyAM. te joI te baMne sAdhuoe vicAryuM ke, A bhojana to AdhAkarmI che, mATe ApaNe sAdhuone te levuM lAyaka nathI. ema vicArI teo te bhojana lIdhA vinA ja tyAMthI pAchA vaLyA. te joI mAtAe potAnA digaMbara putrane kahyuM ke, he putra ! teM tArA bhAIno AcAra joyo? mATe have jema tane yogya lAge tema tuM kara. te sAMbhaLI mAtAnAM vacanothI pratibodha pAmIne suvarNakIrti pharIne rAsilyasUrijI pAse zvetAMbarI dIkSA laIne siddhAMtonA pAraMgAmI thaI gItArtha thayA. pachI 'rAsiltasUrijIe paNa temane yogya jANI temanuM jIvadevasUri nAma pADI potAnI pATe sthApyA. have eka vakhate te jIvadevasUrijI jyAre upAzrayamAM rahI vyAkhyAna karatA hatA, tyAre tyAM koIka yogI For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jaina ItihAsa AvIne vicAravA lAgyo ke, A muni kharekhara mahAtejasvI tathA sarvakaLA saMpanna che; mATe mArI zakti huM temanA para calAvuM. ema vicArI teNe potAnI jIbha kheMcIne tathA te jIbhathI paryaMka Asana bAMdhIne te sabhAmAM beTho. tenA te kAryathI AcAryajInI jIbha stabdha thaI, ane temaNe tethI te yogInA kAryano bheda jANyo. tyAre AcAryajIe potAnA maMtraprayogathI te yogInA Asanane vajralepa karyAthI te yogI paNa tyAMthI cAlavAne azakta thayo. tyAre te yogI hAtha joDIne AcAryajIne kahevA lAgyo ke, he prabhu ! mAro aparAdha Apa kSamA karo ane mane mukta karo. pachI keTalAka zrAvakoe paNa vinaMtI karavAthI AcAryajIe te yogIne mukta karyo. bAda AcAryajIe potAnA sAdhu sAdhvIonA parivArane hukama karyo ke, A duSTa yogIe svIkArelI pazcima dizAmAM hAla koIe javuM nahIM. paraMtu bhUlathI eka sAdhvInuM joDuM te tarapha gayuM; ane tyAM taLAvanA kAMThA para rahelA te yogInI dRSTie paDyuM, tyAre te duSTa yogIe capaLatA vAparIne teomAMnI eka sAdhvI 52 kaMIka cUrNa nAkhyAthI te sAdhvI te yogInI pAchaLa gaI. te joI AMkhomAM azru lAvIne bIjI sAdhvIe AcAryajI pAse AvI te vRttAMta temane nivedana karyo,tyAre AcAryajIe teNIne dhIraja ApI ke, teno huM upAya karuM chuM, mATe tamAre kheda karavo nahIM. pachI AcAryajIe eka kuzamaya pUtaLuM banAvIne zrAvakone soMpyuM, ane kahyuM ke, A pUtaLAnI tamAre AMgaLIo chedavI. pachI bIjA keTalAka zrAvakone AcAryajIe te yogI pAse mokalyA. tyArabAda te zrAvako jema jema te pUtaLAnI AMgaLIo chedavA lAgyA, tema tema te yogInI AMgaLIo paNa chedAvA lAgI; tyAre te yogIe gabharAIne zrAvakone kahyuM ke, tame A sAdhvInA mastaka para jaLa sIMco, tethI te sAvadha thaIne potAne sthAnake jaze. pachI tema karavAthI te sAdhvIe sacetana thaI guru pAse For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 jaina ItihAsa jaI AlocanA lIdhI. pachI te yogI bhaya pAmIne tyAMthI cAlyo gayo. have te vATa nagaramAM lallu nAme mahAdhanADhya zeTha vasato hato; teNe eka moTA yajJano prAraMbha karyo. te yajJa kuMDa para eka AMbalInuM vRkSa hatuM. temAMthI dhumADAne lIdhe vyAkuLa thayelo eka sarpa nIce AvIne paDyo; tyAre yajJa karanAra brAhmaNe te sarpane pakaDIne te baLatA yajJakuMDamAM homyo, te joI dayALu lallu zeThe kahyuM ke, are ! A duSTa karma tamoe zuM karyuM? jANI joI paMcendriya jIvanI tamoe hiMsA karI; tyAre te yajJa karanAra brAhmaNe kahyuM ke, he zreSTha ! Ama karavAmAM kaMI paNa doSa nathI; kema ke maMtrathI saMskAra karelA agnimAM paDelo A sarpa kharekhara puNyazALI ja che. kema ke te A agnikuMDamAM mRtyu pAmIne devalokamAM jaI devatA thaze; mATe tamAre jarA paNa saMtApa karavo nahIM; vaLI tame kadAca dayALu ane Astika ho to prAyazcitta mATe A sarpa jevaDA sonAnA be sarpo karAvIne tame brAhmaNone te suvarNa vaheMcI Apo. pachI te zeThe turata ja suvarNanA tevA be sarpo karAvyA, jyAre brAhmaNo tene vaheMcI levA mATe chedavA lAgyA tyAre zeThe vicAryuM ke, eka sarpanI hiMsA mATe mAre A suvarNanA sarpo karavA paDyA che, to vaLI AnI hiMsA mATe mAre bIjA suvarNanA sarpo karavA paDe, mATe A to anavasthAdoSa thAya che; ema vicArI teNe te yajJa baMdha karyo, tathA satya dharmanI te zodha karavA lAgyo. evAmAM be zvetAMbara munio tene ghera bhikSA levA mATe AvyA; tyAre teNe gharanA mANasone hukama karyo ke, A munio mATe uttama bhojana taiyAra karIne Apo. tyAre te munioe kahyuM ke, tevuM bhojana amArAthI levAya nahIM, kema ke tema karavAthI to phakta amAre mATe ja pRthvIkAya AdinI hiMsA thAya. te sAMbhaLI lallu zeThe vicAryuM ke, aho! A sAdhuo niHspRhI tathA nirahaMkArI che, mATe satya dharma For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jaina ItihAsa kharekhara temanI pAse hovo joIe; ema vicArI te zeThe te munione dharmanuM svarUpa pUchyuM, tyAre teoe kahyuM ke, ahIM upazrayamAM rahelA amArA guru mahArAja Apane te satya dharmanuM svarUpa samajAvaze. tyAre te lallu zeThe tyAM jaI zrI jIvadevasUrijIne dharmanuM svarUpa pUchyuM, tyAre temaNe paNa te zeThane yogya jANIne dayAmaya jaina dharmanuM svarUpa kahI dekhADyuM. te sAMbhaLI te lallu zeThe samyakta sahita zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. pachI te lallu zeThe zrI jIvadevasUrijInA upadezathI piSpakalaka nAmanA gAmamAM eka suMdara jaina maMdira baMdhAvyuM tathA te dharmamAM atyaMta daDha thayo. evI rIte te lallu zeThane jainadharmamAM atyaMta Asakta thayelo jANIne brAhmaNone ghaNI IrSA thaI, tethI gocarI Adi mATe jatA jaina sAdhuone teo saMtApavA lAgyA. eka divase te duSTa brAhmaNonA chokarAoe eka mRtyunI aNI para AvelI gAyane gupta rIte eka jaina maMdiramAM ghusADI dIdhI. prabhAte gAyane jinamaMdiramAM matyu pAmelI joIne, zrI jIvadevasUrijIe parakAyapraveza nAmanI vidyAthI teNIne turaMta uThADIne brAhmaNonA maMdiramAM brahmAnI mUrti pAse ja dAkhala karI, tathA te gAya tyAM mRtyu pAmI. tyAre te brAhmaNo ekaThA thaI vicAravA lAgyA ke have ApaNe zuM karavuM? A gAyane to zrI jIvadevasUrijI sivAya koI ahIMthI jIvatI kADhI zake tema nathI, paraMtu ApaNe to temanA para IrSA rAkhI temanA sAdhuone saMtApIe chIe, mATe ApaNuM A kArya te karI Apaze nahIM. paraMtu jo ApaNe vinayathI mAphI mAgIne temane vinaMtI karazuM to te ApaNuM kArya karI Apaze. ema vicArI teo ekamata thaI AcAryajI pAse AvyA, tathA hAtha joDI AcAryajIne sarva vRttAMta kahI kahyuM ke, Apa kRpA karIne A gAyane jIvatI brahmazALAmAMthI kADho. te sAMbhaLI AcArya mahArAja jyAre mauna rahyA tyAre lalluM zrAvake teone kahyuM ke, he brAhmaNo ! tame jainadharma For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 129 upara ISya lAvIne haMmezAM jainamunione upadrava karo cho, to AjathI tame evuM lakhata karI Apo ke, A nagaramAM jaina loko potAnI icchA mujaba jyAre paNa kaMI utsavAdi kare tyAre temane tamAre kaMI paNa upadrava karavo nahIM, tathA jyAre jainanA navA AcArya gAdI para bese tyAre tamAre temane suvarNanI yajJopavIta paherAvIne brahmamaMdiramAM temanuM snAtra karavuM. pachI te sarva bAbato jyAre brAhmaNoe kabula karI tyAre lallu zeThanI vinaMtIthI AcAryajIe parakAyapraveza vidyAnA baLathI te gAyane temAMthI jIvatI bahAra kADhI; tyAre brAhmaNoe paNa jaya jaya zabdapUrvaka AcAryajIne vadhAvI lIdhA. pachI tyArathI te vAyaTa gAmamAM brAhmaNo ane zrAvako vacce ghaNo ja sneha baMdhANo. evI rIte A zrI jIvadevasUrijIe jainazAsananI ghaNI prabhAvanA karelI che. pachI potAnA prAMta samaye temaNe potAnA ziSyone ekaThA karI kahyuM ke, je siddhayogI pUrve ahIMthI parAbhava pAmIne gayelo che, te mAruM mRtyu sAMbhaLIne turata ahIM Avaze; ane te jo mAruM kapALa meLavavAne zaktivAna thaze, to te jainazAsana para ghaNAM upasargo karaze; mATe tamoe snehane tyajIne jyAre mAruM zarIra prANarahita thAya tyAre mArA kapALane tamAre cUrIne chuMdI nAkhavuM, ke jethI zAsana para upadrava thAya nahIM. evI rIte ziSyone zikhAmaNa ApIne jIvadevasUrijI pratyAkhyAnapUrvaka parameSTi dhyAnamAM lIna thayA, tathA chevaTe vAyune rodhIne mastaka dvArathI prANarahita thaI vaimAnikamAM padhAryA, tyAre temanA buddhivAna ziSya majabUta daMDa laIne temanA kapALane cUrI nAkhyuM; tathA pachI temanA zarIrane zibikAmAM padharAvIne cAlavA lAgyA, tyAre te siddha yogI hAthamAM DamarU laI vagADato thako tyAM AvI pahoMcyo, tathA kapaTathI chAtI phUTI raDavA lAgyo, ane kahevA lAgyo ke, mArA A svAmInuM mukhakamaLa mane phakta eka ja vakhata dekhADo, pachI te sAdhuoe zibikA nIce mUkIne For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa AcAryajInuM mukha khulluM karyuM, tyAre kapALane cUrNita kareluM joIne te yogI potAnA hAtha ghasI kahevA lAgyo ke, mahApuruSanAM lakSaNone sUcavanAruM phakta eka ja TukaDAvALuM kapALa vikramarAjAnuM, tathA mArA gurunuM tathA A zrI jIvadevasUrijInuM hatuM, paraMtu mane nirbhAgIne te kyAMthI maLe? have mAre AvA mahAna puruSanA agnisaMskAramAM bhAga levo joIe, ema vicArI AkAzamArge malayAcala para jaI, tyAMthI caMdana Adi kAcho lAvI tenI citA banAvI teNe AcAryajInA zarIrano agnisaMskAra karyo. evI rIte A zrI jIvadevasUrijI camatkArika vidyAmAM pAraMgAmI thayelA che, tathA temanA vaMzamAM thatA AcAryo Aje paNa prabhAvika jovAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 10 vikrama saMvata 1222 thI 1206 (vAbhAmaMtrI, sAIpurNamIyaka gacchanI utpatti, AgAmikagacchanI utpatti, tapAgacchanuM biruda, jagazcaMdrasUri, 2naprabhasUri, padyadevasUri, mANikyacaMdrasUri, jinapatisUri dharmaghoSasUri, amaracaMdrasUri) vAbhaTTa maMtrI (vikrama saMvata 1222) kumArapALa rAjAno eka udaya nAme maMtrI hato, tene vAbhaTTa nAme putra hato; te jaina dharma para ghaNI ja zraddhA rAkhato hato; temaNe hemacaMdrasUri mahArAjanA upadezathI vikrama saMvata 1222mAM sADA traNa kroDa rUpiyA kharcIne zatruMjaya tIrthano caudamo uddhAra karAvyo. sAIpUrNamIcaka gacchanI utpatti (vikrama saMvata 1236) A sAIpUrNamayaka gacchanI utpatti vikrama saMvata 1236 mAM thayelI che. tene lagatI hakIkta evI che ke, eka vakhate kumArapALa rAjAe hemacaMdrAcAryajIne pUchyuM ke, pUnamIyA gacchavALA jainonA Agama pramANe cAle che ke nahIM? te mATe ApaNe temanI pAsethI khulAso mAgavo che; mATe te gacchanA AcAryane mArI pAse bolAvI lAvavA. te sAMbhaLI hemacaMdrasUri mahArAja te pUnamIyA gacchanA AcAryane kumArapALa rAjAnI pAse bolAvI lAvyA; tyAre For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jaina ItihAsa kumArapALa rAjAe te pUnamIyA gacchanA AcAryajIne jaina AgamonA saMbaMdhamAM keTalAka savAlo pUchyA; paraMtu temaNe tenA ADAavaLA uttaro ApyA; te sAMbhaLI kumArapALa rAjAe te pUnamIyA gacchAvALAone potAnA aDhAre dezomAMthI hAMkI kADhyA. pachI kumArapALa rAjA ane hemacaMdrAcAryajInA svargagamana bAda te pUnamIyAgacchanA sumatisiMha nAmanA AcArya pAchA aNahillapurapATaNamAM AvyA tyAre temane koIe pUchyuM ke tame kayA gacchanA cho? tyAre temaNe kahyuM ke, ame sAIpUrNamayaka gacchanA AcArya chIe. evI rIte te sumatisiMha AcAryanA vaMzajo sAIpUrNamayaka gacchavALA kahevAvA lAgyA. te sAIpUrNamayaka gacchavALAono evo mata che ke, jinezvaraprabhunI mUrtio pAse phaLa mUkIne pUjA karavI nahIM. evI rIte te sAIpUrNamIyaka gacchanI utpatti vikrama saMvata 1236 mAM thaI che. Agamika gacchanI utpatti, vikrama saMvata 1250 Agamiko athavA traNa thoIvALAonI utpatti vikrama saMvata 1250 mAM thayelI che; tenI hakIkata evI che ke, pUnamIyA gacchamAM zIlagaNasUri ane devabhadrasUri nAmanA AcAryo hatA. kaMIka kAraNathI teo baMne pUnamIyA gacchane choDIne aMcalika gacchamAM dAkhala thayA, tathA pAchaLathI teoe te aMcalika gacchane paNa choDIne potAno eka navo paMtha calAvyo. ane tema karI teoe nakkI karyuM ke, ApaNe kSetradevatAnI cothI koI pratikramaNa AdimAM kahevI nahIM. evI rIte A Agamika gacchanI athavA traNa thaIvALAonI utpatti vikrama saMvata 1250 mAM thaI che. For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guramahArAja vabhadrajI u noDanI rAtamAM temaNe jaina ItihAsa jagacaMdrasUri, temane maLeluM pAnuM biruda (vikrama saMvata 1240 thI 1285) zrI mahAvIraprabhunI cummALIsamI pATe jagacaMdrasUri thayA. te mahAvairAgyavAnuM ane tapasvI hatA. temaNe potAnA gacchamAM zithila AcAra joyo, tethI temane kriyoddhAra karavAnI icchA thaI. AthI temaNe gurumahArAjanI AjJAthI caitravAlIya gacchavALA tathA mahAvairAgyavAnuM evA devabhadrajI upAdhyAyanI sahAyatAthI potAnA gacchano kriyoddhAra karyo. vaLI temaNe cittoDanI rAjadhAnI ahADamAM batrIsa digaMbara AcAryo sAthe dharmavAda karyo; ane temAM temaNe potAnI vidyAnA baLathI te saghaLA digaMbara AcAryono parAjaya karyo. AthI tyAMnA rAjAe khuza thaIne temane "hiralA' evuM biruda ApyuM; ane tethI te hiralA jagansaMdrasUrinA nAmathI prasiddha thayA che, vaLI temaNe cheka jIvita paryata AMbela tapa karavAnuM niyama lIdhuM hatuM, ane evI rIte tapasyA karatAM thakAM jayAre temane bAra varSa vItI gayAM, tyAre cittoDanA rAjAe vikrama saMvata 1285 mAM temane tapAnuM biruda ApyuM, tethI pUrvathI cAlyA AvatA vaDagacchanuM nAma tyArathI tapAgaccha paDyuM. evI rIte A zrI jagansaMdrasUrijI mahAprabhAvika thayelA che. ratanaprabhasUri, vikrama saMvata 1238 A mahAna nyAyapAraMgAmI zrI ratnaprabhasUrijI vaDagacchamAM thayelA ane mahArAjA siddharAjanI sabhAmAM digaMbarono parAjaya karanArA evA zrI devasUrijInA ziSya bharezvarasUrinA ziSya hatA; ane te vikrama saMvata 1238 mAM vidyamAna hatA. temaNe For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa dharmadAsagaNijIe racelI upadezamALA para manohara TIkA racelI che, tema zrI devasUrijI mahArAje racelA syAdvAda ratnAkara upara atyaMta gahana ane vidvAnone camatkAra upajAvanArI nyAyathI bharapUra ratnAkara avatArikA nAmanI TIkA racelI che. A zrI ratnaprabhasUrijInuM jJAna apAra hatuM, ema temanI te TIkA khullI rIte sUcavI Ape che. 134 padmadevasUri (vikrama saMvata 1240 thI 1292) A zrI padmadevasUrijI mahArAja vikrama- saMvata 1240 thI 1292 sudhImAM vidyamAna hatA; ane te mAnatuMgasUrijInA ziSya hatA. temanuM vRttAMta evuM che ke, mAravADa dezamAM AvelA pAlI nAmanA nagaramAM eka sIda nAme jainadharmI dhanADhya poravADa jJAtino zrAvaka vasato hato, tene vIradevI nAme strI hatI; ane teone pUrNadeva nAme putra hato. te pUrNadevane vADlavI nAme strI hatI. te vallRvIne jaina dharma para ghaNI ja prIti hatI; tethI teNIe vijayasiMhasUrijI pAse zAstrono abhyAsa karyo hato; tathA upadhAna vahyAM hatAM. A baMne srIbharatArane ATha putro hatA. teomAM pahelAnuM nAma brahmadeva ane tenI srInuM nAma pohinI hatuM. te brahmadeve caMdrAvatI nagarImAM ghaNuM dravya kharcIne eka suMdara jaina maMdira baMdhAvyuM hatuM. tathA tenI strI pohinIe paNa keTaluMka dravya kharacIne jaina zAstro lakhAvyAM hatAM. have teomAMnA trIjA putranuM nAma bahudeva hatuM, ane teNe vairAgyathI dIkSA lIdhI hatI; tathA potAnuM sarva dravya teNe jaina pustako lakhAvavAmAM kharacyuM hatuM; ane dIkSA lIdhA bAda temanuM padmadevasUri nAma hatuM. For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 135 mANikyacaMdrasUri, vikrama saMvata 1206 A zrI mANikyacaMdrasUri koTi gaNanI vajazAkhAnA rAjagacchamAM thayelA zrI sAgaracaMdrasUrijInA ziSya hatA ane te vikrama saMvata 1276 mAM vidyamAna hatA. temaNe te sAlamAM dIva baMdaramAM cAturmAsa rahIne pArzvanAtha caritra racyuM che; vaLI temaNe kAvyaprakAza saMketa, tathA nalAyana nAmanA graMtho racyA che. temaNe pArzvanAtha caritra keva rIte racyuM? te viSenuM vRttAMta evuM che ke, kumArapALa rAjAnI sabhAmAM bhillamAla nAmanA kuLamAM utpanna thayelA vardhamAna nAme eka mAnItA gRhastha hatA. temane mAdu nAmanI eka guNavAna strI hatI. teNInI kulie tribhuvanapALa, malDa ane dehaDa nAmanA traNa putrono janma thayo hato. temAMnA hiDane pAlDana nAme eka putra hato, ane te kavitva zaktimAM ghaNA hoziyAra hato. eka vakhate te dehaDa potAnA putra pAlhanane laIne mANikyacaMdrasUrijI pAse Avyo; ane AcAryajIne kahyuM ke, ApanA pUrvajo zrI pradyumnasUrijIe tathA zrI abhayadevasUrijIe mahAn graMtho racyA che; to Apa paNa koIka tevo graMtha raco. te sAMbhaLI A mahAvidvAna zrI mANikyacaMdrasUrijIe pArzvanAtha caritra nAmano graMtha racyo. 33 - jinapatisUri, vikrama saMvata 1233 A zrI jinapatisUri kharatara gacchamAM thayelA zrI jinacaMdrasUrijInA ziSya hatA; temaNe jinezvarasUrijIe racelA 'paMcaliMgI prakaraNa para TIkA, carcarIka stotra, saMghapaTApara moTI TIkA, ane sAmAcArIpatra nAmanA graMtho racyA che. jinaprabhasUrijIe racelA tIrthakalpamAM kahyuM che ke, jinapatisUrijIe vikrama saMvata For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jaina ItihAsa 1233 mAM kalyANa nAmanA nagaramAM zrI mahAvIra prabhunI pratimAnI pratiSThA karelI che. dharmaghoSasUri (aMcalagaccha), vikrama saMvata 1263 A zrI dharmaghoSasUrijI mahArAja aMcalagacchamAM thayelA zrI jayasiMhasUrijInA ziSya hatA. temaNe vikrama saMvata 1263 mAM zatapaMdikA nAmano graMtha racyo che. temanA ziSya mahendrasUrijIe vikrama saMvata 1294 mAM te graMtha para vivaraNa racyuM che. vaLI te ja graMtha parathI merUtuMgasUrijIe zatapadi sAroddhAra nAmano paNa graMtha racyo che. tenI prazastimAM te lakhe che ke, A dharmaghoSasUrijIno janma vikrama saMvata 1208 mAM mAravADa dezamAM AvelA mahApura gAmamAM thayo hato; temanA pitAnuM nAma caMdra ane mAtAnuM nAma rAjalade hatuM. vaLI merUtuMgasUrijI kahe che ke, A zrI dharmaghoSasUrijIe zAkaMbharI nAmanI nagarInA rAjA prathamarAjane pratibodhIne jaina karyo hato. amaracaMdrasUri, vikrama saMvata 1265 A zrI amaracaMdrasUrijI vAyaTa gacchamAM thayelA zrI jinadattasUrinA ziSya hatA. temaNe caturviMzati jinacaritra (athavA padmAnaMdAbhyudaya mahAkAvya) bAlamahAbhArata kAvya, kavi zikSAvRtti sahita kAvya kalpalatA tathA chaMdo ratnAvalI vagere ghaNA uttama graMtho racelA che, temanI zIghra kavitva zaktithI gujarAtanA rAjA vizaLadeve Azcarya pAmIne temane khuzIthI kaviveNIkRpANanuM biruda ApyuM hatuM. temanI vidvatA ghaNA UMcA prakAranI hatI. For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sAjanade ane mahArAja siddharAja jayasiMha tathA hemacaMdrAcAryanI dIkSA - 18 sAjanade ane mahArAjA siddharAja jayasiMha gujarAtamAM AvelA uMdirA nAmanA gAmamAM sAjanade nAmano eka vaNika vasato hato. daivayoge nirdhana thavAthI te khaMbhAtamAM gayo. mArgamAM sakarapura nAmanA gAmamAM eka raMgArI bhAvasAranA gharamAM te Utaryo. te ghara pAse teNe eka sonAmahorothI bharelI kaDA joIne te raMgArIne teNe kahyuM ke A dravya tamAruM che, mATe tame te grahaNa karo. te sAMbhaLI te raMgArIe vicAryuM ke, A dravya kharekhara A sAjanadenA bhAgyanuM che; kema ke meM tenI ghaNI zodha karyA chatAM paNa te mane maLyuM nahIM. pachI taNe sAjanadene kahyuM ke, A dravya mArA bhAgyanuM nathI, paraMtu tamArA bhAgyanuM che, mATe tame te grahaNa karo. pachI te dravya sAjanadee pote nahIM letA, teNe te mahArAja siddharAjane samarpaNa karyuM; tyAre siddharAje paNa tene zuddha zrAvaka jANIne tenI prazaMsA karIne tene soraTha dezanA sUbA tarIke sthApyo. eka vakhate te sAjana giranArajInA pavitra parvata para caDyo, paNa tyAM zrI neminAtha prabhu AdinA jinamaMdirone jIrNa thayelAM joI tene saMtApa thayo; ane vicAryuM ke, jo huM A jinamaMdirono uddhAra na karAvuM to kharekhara mArA jIvaMtarane dhikkAra che. ema vicArI soraTha dezanI Upaja tarIke AvelI sADI bAra kroDa sonAmahoro kharcIne teNe tyAM jinamaMdirono uddhAra karAvyo. pachI teNe vicAryuM ke, rAjAnuM dravya kharcIne meM A For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jaina ItihAsa jIrNodvAra to karAvyo, paNa tethI jo kadAca rAjA gusse thaze, ane te dravya jo pAchuM mAgaze, to teno upAya pahelethI zodhI rAkhavo joIe, ke jethI AgaLa jatAM pazcAttApa thAya nahIM; ema vicArI te vaMthalI nAmanA gAmamAM Avyo; te gAmamAM ghaNA lakSAdhipati jaino rahetA hatA; te jaina zAhukArone bolAvI teNe saghaLuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM; tyAre keTalA kRpaNo ekabIjAnA kAnamAM vAto karavA lAgyA ke, sAjanadene AvuM sAhasa karavuM yogya na hatu. pahelAM vicAra karyA vinA ja rAjAnuM dravya kharcI have je bhIkha mAgavA Avyo che, tethI tene zuM zarama thatI nathI ? keTalAka gaMbhIra mANasoe vicAryuM ke, kharekhara A sAjanade puNyazALI che; teNe uttama puNyanuM kArya karyuM che, mATe temAM ApaNe madada karavI joIe; ema te sarva zAhukAro vicAra karatA beThA hatA, eTalAmAM eka bhIma nAmanA zeTha tyAM AvI caDyA. tenA zarIra para melAM ane phATelAM kapaDAM hatAM; tene pagamAM paheravAne pagarakhAM paNa nahotAM; pachI te sarva zAhukArone praNAma karI teNe kahyuM ke, he mahAjano ! Apa ahIM zA mATe ekaThA thayA cho ? dharmanA kArya mATe jo kaMI dravyano khapa hoya to mane paNa pha2mAvazo, huM paNa mArI zakti mujaba ApIza. te sAMbhaLI keTalAkoe to te bicArAnI hAMsI karI. pachI te sAjanadene potAne ghera laI gayo, tathA tyAM tene bhojana karAvI sonAmahoronA DhagalA batAvI kahyuM ke, AmAMthI tamAre joIe teTalI lyo. tyAre sAjanadee kahyuM ke, he zeThajI ! hAla to teno mAre khapa nathI, paraMtu jo rAjA mAgaze, to te vakhate huM te laIza; ema kahI te sAjanade potAne sthAnake gayo. evAmAM koIka cugalIkhore siddharAja pAse cADI karI ke, he svAmI ! sAjanadee ApanuM saghaLuM dravya eka jinamaMdira bAMdhavAmAM kharcIne potAnuM nAma prasiddha karyuM che. te sAMbhaLI krodhAyamAna thayelA siddharAje potAnA mANasone hukama karyo For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 jaina ItihAsa ke, tame te sAjanadene bAMdhIne ahIM mArI pAse lAvo tyAre te mANasoe soraThamAM jaI sAjanadene kahyuM ke, rAjA tamane bolAve che, mATe turata cAlo. tyAM koI cugalIkhore tamArI cADI karI che. ema saghaLuM vRttAMta teoe tene kahI batAvyuM. tyAre sAjanadee vicArIne teone kahyuM ke, tame rAjAne jaI kaho ke, hAla ahIM rAjanuM kAma choDIne AvI zakAya tema nathI, mATe jo Apane dravyanI IcchA hoya to ahIM padhArI sukhethI laI jAo. pachI te mANasoe tyAM jaI siddharAjane te hakIkata kahevAthI tene UlaTo vadhAre gusso caDyo. ane tethI te lazkara laIne soraThamAM Avyo, tyAre sAjanade paNa temanI sanmukha Avyo, tathA najarANA tarIke ghaNuM dravya rAjA pAse mUkIne rAjAne page paDyo; paraMtu krodhAtura rAjAe to tenI sanmukha paNa joyuM nahIM; chevaTe bhUkUTI caDAvI rAjAe kahyuM ke, A soraTha dezanI Upaja kyAM che? teno hisAba Apo. tyAre sAjanadee hAtha joDIne kahyuM ke, he svAmI! te saghaLuM dravya huM Apane samarpaNa karIza, paraMtu sevakanI vinatI svIkArIne prathama Apa A tIrthAdhirAjanI yAtrA karI A durlabha manuSya janmane saphaLa karo. te sAMbhaLI zAMta, thayelo rAjA mananA ullAsapUrvaka giranAra para caDyo. tyAM iMdrabhuvana sarakhAM manohara jinamaMdirane joI tene ghaNo ja ullAsa thayo; ane te ullAsanA AvezamAM ja te bolI UThyo ke, dhanya che tenA mAtApitAne ke jeNe AvAM manohara jinamaMdirano uddhAra karyo che. avasara Avyo jANI sAjanadee paNa kahyuM ke, dhanya che te mINalamAtAne tathA karaNa mahArAjane ke jemanA putre AvAM manohara jinamaMdirano uddhAra karyo che. te sAMbhaLI Azcarya pAmI siddharAje jayAre sAjanade tarapha joyuM tyAre teNe hAtha joDIne kahyuM ke, te svAmI! ApanI soraTha dezanI UpajanuM dravya A jinamaMdirano uddhAra karavAmAM vAparyuM che; mATe jo have Apane te dravya levAnI icchA For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jaina ItihAsa hoya to huM Apane te saghaLuM dravya ApuM. te sAMbhaLI khuza thayelA siddharAje kahyuM ke, he maMtrIrAja ! te mAruM dravya atyaMta zubha mArge kharcIne kharekhara A jagatamAM mAruM nAma amara karyuM che; ane cugalIkhoranAM vacanathI mane tamArA tarapha je gusso thayo che, te mATe mane mApha karazo. ema kahI rAjAe te cugalIkhorane tathA tenA jevA bIjA paNa cugalIkhorone ekaThA karI moDhe mazI copaDAvI gadheDe besADI cauTAmAM pheravI nagaranI bahAra kADhI melyA. evAmAM te bhImAzAhe AvI sAjanadene vinaMtI karI ke, he svAmI ! jinamaMdirano jIrNoddhAra mATe Apa A dravya grahaNa karo. tyAre sAjanadee temane kahyuM ke, he zeThajI! have ApanA dravyano khapa nathI; Ape kharekharo avasara sAcavIne mArA para upakAra karyo che. te sAMbhaLI bhImAzAhe kahyuM ke, he maMtrIzvara ! je dravya meM nirmAlya karyuM che, te have huM mArA upayogamAM laIza nahIM. te sAMbhaLI sAjanadee te dravyano amUlya hAra karAvI zrI neminAtha prabhunI mUrtinA kaMThamAM paherAvyo. hemacaMdrAcAryajIno janma tathA temanI dIkSA eka samaye zrIdevacaMdrasUrijI vihAra karatA thakA anukrame dhaMdhukA nagaramAM padhAryA. te nagaramAM eka cAcozAha nAmano moDha jJAtino vaNika vasato hato. tene cAharI nAme eka saubhAgyavatI strI hatI; eka dahADo rAtrie teNIe evuM svapra joyuM ke, meM eka amUlya ciMtAmaNi ratna gurumahArAjane samarpaNa karyuM. te svamanA phaLa mATe teNIe jayAre gurumahArAjane pUchyuM tyAre temaNe kahyuM ke, he zrAvikA ! tamane eka mahApuNyazALI putra thaze; paraMtu te dIkSA laI jainadharmanI ghaNI ja unnati karaze, ane jagatamAM ghaNo jaza meLavaze. ema kahI For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 141 gurumahArAja to anya dezamAM vihAra karI gayA. ahIM te cAharIe paNa nava mAsa saMpUrNa thaye kArtika sudi pUnamane divase eka mahAtejasvI putrane janma Apyo. mAtapitAe paNa utsavapUrvaka tenuM caMgadeva nAma rAkhyuM. have te caMgadeva jyAre pAMca varSano thayo, tyAre devacaMdrasUrijI paNa avasara jANIne tyAM padhAryA. te vakhate cAharI paNa sarva saMghanI sAthe temane vAMdavA mATe potAnA putra sahita AvI. te samaye te caMgadeva ramato ramato gurumahArAjanA Asana para caDhI beTho. tyAre AcArya mahArAje cAharIne kahyuM ke he zrAvikA ! tame te divasanuM vacana yAda lAvIne amone tamAro A putra bhAva sahita ApI dyo. tyAre cAharIe kahyuM ke, he pUjaya ! Apa vicAro ke, mAro svAmI mithyAtvI che, mATe mArAthI te putra Apane zI rIte apAya? kema ke tema karavAthI mAro svAmI mArA para atyaMta gusse thAya. tyAre sarva saMghe te bAIne kahyuM ke tame te tamAro putra gurumahArAjane Apo. ane tethI tamane ghaNA puNyano lAbha thaze. te sAMbhaLI te cAkarIe zaramAIne potAnA te putrane gurumahArAjane soMpI dIdho. gurumahArAja paNa te caMgadevane laIne karNapurImAM AvyA, ane tyAM udayana maMtrIne ghera rahI te bALaka vidyAbhyAsa karato thako vRddhi pAmavA lAgyo. have ahIM cAco zeTha jyAre ghera Avyo tyAre potAnA putrane nahIM jovAthI teNe strIne pUchyuM ke, Aje caMgadeva kyAM gayo che? tyAre strIe sarva hakIkata temane kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI te gusse thaI potAnI sIne gALo devA lAgyo, tathA annapANIno tyAga karIne te gurumahArAja pAse Avyo. tyAM gurumahArAje tene miSTa vacanothI upadeza ApI zAMta karyo; tathA pachI udayana maMtrIe temane potAnA ghera teDI jaI uttama bhojana karAvIne kahyuM ke, he zeTha! Aje Apano janma saphaLa thAyo che, kema ke Ape Aje gurumahArAjane putradAna ApI ApanuM nAma amara karyuM che; vaLI A traNa lAkha sonAmahoro For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jaina ItihAsa laIne tame haMmezAM dharmakArya karo. tyAre te cAcA zAhe kahyuM ke, meM dharma mATe putra Apyo che, mAre te sonAmahoro joItI nathI, ema kahI zAMta thaIne te potanA ghera pAcho gayo. pachI jyAre te caMgadeva nava varSano thayo tyAre AcAryajIe tene yogya jANI dIkSA ApI somadeva nAma rAkhyuM. For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 19 (hemacaMdrajIne sUripada, hemacaMdrasUrijI ane siddharAja, siddharAja ane kumArapALa, kumArapALe bhogavelAM saMkaTo) hemacaMdrajIne sUripada, vikrama saMvata 1166 eka vakhate te somadeva muni vihAra karatAM karatAM nAgapuramAM gurumahArAjanI sAthe padhAryA. te nagaramAM eka dhanada nAme vaNika . raheto hato. te pUrvabhavanA karmanA udayathI nidhana thayo hato. eka samaye teNe gharanI jamIna khodavAthI temAMthI kolasAno Dhagalo nIkaLyo, te kolasA teNe kADhIne potAnA AMgaNA AgaLa teno Dhagalo karI rAkhyo hato. eka divase tyAM te somadeva muni guru sAthe gocarI mATe te dhanadane ghera AvyA tyAre dhanade dilagIrIthI kahyuM ke, he bhagavan! mArA nirdhananA gharamAM to A vakhate juvAranI gheMsa rAMdhI che, te Apane detAM mane zarama Ave che; tyAre somadeva munie gurumahArAjane gupta rIte kahyuM ke, A vaNikanA AMgaNAmAM to sonAmahorono Dhagalo paDyo che, chatAM te potAne nirdhana kema jaNAve che? tyAre gurumahArAje jANyuM ke, A somadeva muninA sparzathI kharekhara A kolasAno Dhagalo sonAmahorono thaze, ema vicArI temaNe te DhagalA para somadeva munine besavAnuM kahyuM, ane tema karyAthI turata te kolAsAno Dhagalo sonAmahorono thaI gayo. te joI dhanada ghaNo khuza thayo; ane gurumahArAjane vinaMtI karavA lAgyo, ke A somadeva muninA prabhAvathI huM dhanapAtra thayo chuM, mATe A munirAjane Apa ahIM AcArya padavI Apo. ane te mATeno saghaLo mahotsava For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jaina ItihAsa huM karIza; pachI gurumahArAje paNa te somadeva munirAjane yogya jANI tyAM mahotsavapUrvaka AcArya padavI ApIne temanuM hemacaMdrAcArya nAma pADyuM. hemacaMdrasUrijI mahArAjA ane siddharAja jayasiMha eka vakhate A zrI hemacaMdrasUri mahArAja tathA siddharAjano meLApa thayo; tathA vAtacIta thavAthI siddharAjane hemacaMdrasUrijI para ghaNI prIti thaI. tethI teNe hemacaMdrasUrijIne kahyuM ke, Ape haMmezAM mArI sabhAmAM AvI mane dharmopadeza karavo. tethI hemacaMdrasUrijI paNa haMmezAM rAjAnI sabhAmAM padhArIne temane dharmano upadeza devA lAgyA. siddharAje temano dharmopadeza sAMbhaLIne zikAra karavAno tyAga karyo, tathA dara varSe dharmakArya mATe eka kroDa sonAmahoro te kharcavA lAgyA. tyArabAda zrI hemacaMdrasUrijI mahArAje saMskRta bhASAnuM eka atyaMta zreSTha vyAkaraNa banAvyuM, te joI siddharAje khuza thaI, te pustakane hAthInI aMbADI para padharAvI teno moTo utsava karyo. siddharAja ane kumArapALa kumArapALa siddharAjano pitrAI thato hato, ane te mahAguNavAna mANasa hato; ane vAraMvAra te hemacaMdrasUrijI mahArAja pAse AvI temano upadeza sAMbhaLato hato. have siddharAjane putra nahoto, tethI te vAraMvAra ciMtAtura raheto hato. eka vakhate teNe hemacaMdrasUrijI mahArAja pAse AvIne pUchyuM ke, he munIndra ! mane putra thaze ke nahIM ? te Apa jevuM hoya tevuM mane kaho. teja vakhate hemacaMdrasUrijI mahArAje aMbAdevInuM dhyAna dharyuM; tyAre teNIe kahyuM ke, tene putra thaze For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena ItihAsa 145 nahIM. pachI AcAryajIe siddharAjane kahyuM ke, he rAjan ! tamane putra thaze nahIM; ane tamAruM A saghaLuM rAjya kumArapALa bhogavaze. te sAMbhaLI siddharAjane manamAM ghaNo kheda thayo, paraMtu te vAta teNe koInI pAse paNa prakAzI nahIM. chevaTe rAjasabhAmAM AvI bIjA keTalAka joSIone bolAvI pUkyAthI teoe paNa kahyuM ke, te svAmI, Apane putra thaze nahIM, ane ApanA rAjyano mAlika kumArapALa thaze. te sAMbhaLI siddharAja to atyaMta udAsa thayo. pachI chevaTe tene evI dubuddhi AvI ke, have jo huM kumArapALane haNuM to mane putra thaze, ema vicArI te kumArapALane mAravAno upAya zodhavA lAgyo. paraMtu kumArapALanuM puNya prabaLa hovAthI siddharAjanA te sarva upAyo phogaTa gayA. chevaTe kumArapALane te bAbatanI khabara maLavAthI te dezAMtaramAM nAsI gayA, ane potAnA banevI kRSNadevane tyAM guptapaNe rahyA. kumArapALe bhogavelAM saMkaTo evI rIte keTalAka divasa sudhI tyAM guptapaNe rahevA bAda siddharAjane tenI khabara maLavAthI tene mAravA mATe tyAM teNe potAnA subhaTone mokalyA; paraMtu kumArapALane prathamathI ja te khabara maLavAthI te yogIno veza laI tyAMthI bhAgI pATaNamAM AvI yogIonI jamAtamAM rahevA lAgyA. evI rIte keTalAka divasa vItyA bAda vaLI daivayoge siddharAjane khabara maLyA ke, kumArapALa ahIM yogIonI jamAtamAM che. tethI siddharAje te sarva yogIone bhojana mATe teDyA, ane eka pachI eka ema sarvanA te pote paga dhovA lAgyo; evAmAM pagamAM rAjacihnavALA kumArapALane teNe oLakhI kADhyo, pachI potAnA subhaTone teNe hukama karyo ke, have tamAre A yogIone For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jaina ItihAsa ahIMthI javA devA nahIM; ema kahI teNe chUpI rIte rasoIyAne viSa mizrita bhojana taiyAra karavAno hukama karyo. rAjAnI A ceSTAthI kumArapALa cetI gayA ke, Aje kharekhara ApaNuM have mRtyu thaze. to paNa banI zake tyAM sudhI chUTavAno prayatna karavo, ema vicArI teNe potAnA gaLAmAM AMgaLIo khosI vamana karIne potAnuM AkhuM zarIra kharaDI melyuM, AthI bIjA yogIone suga thavAthI teoe tene tyAMthI kADhI melyo. evI rIte potAno chUTakAro thavAthI te kumArapALa tyAMthI bhAgIne eka AliMga nAmanA kuMbhArane ghera pahoMcyo. evAmAM rAjA jheravALuM bhojana taiyAra karIne Avyo, paraMtu tyAM kumArapALane nahIM joIne te subhaTo para gusse thayo, ane game tyAMthI te yogIne zodhI lAvavAno teNe potAnA subhaTone hukama karyo. tyAre te subhaTo paNa tenA pagalAM jotA jotAM AliMga kuMbhArane ghera gayA. paraMtu kuMbhAre prathamathI ja kumArapALane potAnA nibhADAmAM chupAvyo hato. subhaToe kuMbhArane dhamakI ApI, paraMtu tyAM te yogI nahIM maLavAthI teo nirAza thaIne pAchA gayA. tyAre siddharAje bahu ja gusse thaI teone kahyuM ke are ! duSTo ! tame pAchA jAo ane tene zodhI lAvIne ja tame mane tamAruM mukha dekhADajo. te sAMbhaLI te pAchA te kuMbhArane ghera AvavA lAgyA, paraMtu kuMbhArane tenI khabara paDavAthI teNe kumArapALane kahyuM ke, he rAjakumAra ! have tame ahIMthI turaMta nAsI jAo, have mArAthI tamAruM rakSaNa thaze nahIM. te sAMbhaLI kumArapALa teno upakAra mAnI tyAMthI nAsIne eka bhIma nAmanA kheDUtanA khetaramAM chupAyo. te kheDUte paNa tene eka khADAmAM saMtADI te para jhAMkharA nAkhyA. siddharAjanA mANaso paga jotA jotA tyAM AvI lAgyA tathA kheDUtane dhamakI ApI khetaramAM tapAsavA lAgyA. teoe te jhAMkharAnA DhagalA para paNa bhAlAnI aNIo khosI, paraMtu mahAparAkramI kumArapALa kaMI paNa halyAcAlyA vinA khADAmAM For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 147 besI rahyA, tathA temanA puNyabaLathI temane jarA paNa IjA na thaI. chevaTe te mANaso nirAza thaI tyAMthI pAchA cAlyA gayA. tyArabAda kumArapALa te kheDUtane pratyupakAra karavAno kola ApI tyAMthI paradeza pratye cAlatA thayA. AgaLa cAlatAM vanamAM temaNe eka uMdarane potAnA daramAMthI sonAmahoro lAvato joyo. evI rIte anukrame ekavIsa sonAmahoro bahAra lAvIne te uMdara tyAM atyaMta harSathI nAcavA lAgyo; tyAre kumArapALe te saghaLI sonAmahoro laI lIdhI. pachI jyAre te uMdara bahAra Avyo, ane potAnI sonAmahoro teNe na joI tyAre te tyAM potAnuM mastaka pachADIne mRtyu pAmyo. te joI kumArapALane manamAM kheda thayo ke, are ! meM pApIe A uMdaranA prANa lIdhA. tyAMthI kumArapALa to AgaLa cAlyA, tyAM temane traNa divasa sudhI kaMI paNa bhojana maLyuM nahIM. evAmAM koIka zAhukAranI strI temane vanamAM maLI; teNIe kumArapALane uttama puruSa jANIne bhojana karAvyuM, tyAre kumArapALe khuzI thaIne teNIne kahyuM ke, jyAre mane rAjya maLaze, tyAre huM tamAre hAthe tilaka karAvIza. tyAMthI nIkaLI kumArapALa dahIMthaLI gAmamAM AvyA, te vakhate siddharAjanA mANaso paNa temane zodhatAM zodhatAM tyAM AvI caDyA; paraMtu tyAM sAdhana nAmanA kuMbhAre temane potAnA iMTonA nibhADAmAM chupAvavAthI te bacI gayA. tyAMthI nIkaLI kumArapALa khaMbhAta pAse AvyA; te vakhate temane zubha zukana thayAM. evAmAM hemacaMdrasUrijI mahArAja paNa dehaciMtA mATe zahera bahAra AvyA hatA, temaNe kumArapALane oLakhyA. kumArapALe paNa AcAryajIne oLakhIne kahyuM ke, he bhagavan ! meM ghaNuM kaSTa sahana karyuM, have mArAM te kaSTano kyAre aMta Avaze ? tyAre AcAryajIe nimitta joIne kahyuM ke, have tamane thoDI mudatamAM ja rAjya maLaze. evAmAM tyAM udayana maMtrI AvI caDyA, tene AcAryajIe kahyuM ke, A rAjakumAranuM tamAre rakSaNa karavuM, kema For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jaina ItihAsa ke A rAjakumArathI AgaLa jatAM jaina zAsanano ghaNo mahimA thavAno che. pachI udayana maMtrI kumArapALane potAne ghera laI gayo. evAmAM siddharAjane khabara maLyA ke, kumArapALa to udayana maMtrIne ghera che; tethI tyAM teNe potAnuM lazkara mokalyuM. tyAre udayana maMtrIe kumArapALane kahyuM ke, have A samaye tame ahIMthI cAlyA jAo nahIMtara ApaNA baMnenuM mRtyu thaze. te sAMbhaLI kumArapALe tyAMthI nAsIne hemacaMdrasUrijI pAse AvyA; tyAre AcAryajIe temane upAzrayanA bhoMyarAmAM chupAvyA, tathA upara pustako khaDakI mUkyAM. kumArapALanI zodha mATe AvelA siddharAjanA mANasoe udayana maMtrI tathA hemacaMdrasUrijIne tyAM ghaNI tapAsa karI, paraMtu tyAM patto na maLavAthI teo nirAza thaI pAchA gayA. pachI tyAMthI nIkaLIne kumArapALe videzamAM bhramaNa karavA mAMDyuM, tathA tyAM temane ghaNuM kaSTa sahana karavuM paDyuM. eka vakhate traNa divasa sudhI temane bilakula bhojana maLyuM nahIM, tethI temaNe vicAryuM ke, have Aje jo khAvAnuM nahIM maLe to have mArA prANa jaze. evAmAM eka kaNabaNa potAnA putra mATe bhAta laI khetare jatI hatI, teNInI pAse kumArapALe bhojana mAgyuM, paraMtu teNIe nahIM ApavAthI kumArapALe teNInI pAsethI baLAtkAre jhuMTavI laI khAdhuM. AgaLa cAlatAM kumArapALane mArgamAM eka jAna maLI, tyAre kumArapALe vicAryuM ke, A jAnanA mANasonI jo huM cAkarI karIza to mane sukhethI bhojana maLaze. ema vicArI teNe te jAnanA sarva mANasone pANI bharIne navarAvyAM, tathA teoe bhojana karI lIdhA bAda teonAM vAsaNo paNa kumArapALe mAMjyA; ATalI cAkarI karavA chatAM paNa koIe temane bhojana ApyuM nahIM, tethI kumArapALane ghaNo krodha caDyo; ane pUchavAthI mAlUma paDyuM ke, te jAna pATaNanA rahevAsI lADa vANIyAonI hatI. pachI temaNe vicAryuM ke, jyAre mane rAjya maLaze, tyAre huM A For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 149 lokonuM vaira vALIza. evI rIte bhUkhyA tarasyA kumArapALa to tyAMthI AgaLa cAlyA, evAmAM temane eka vaNika maLyo. te vaNika potAnA khabhA para ghInI keTalIka kulaDIo laIne bahAragAma jato hato. pachI mArgamAM te vaNikane rasoI karavAnI taiyArI karato joIne kumArapALe tene baLataNa tathA pANI lAvI ApyuM. AthI te udAra vaNike rasoI karIne prathama kumArapALane jamADyA, pachI pote jamyo. tyAre kumArapALe tenI stuti karIne kahyuM ke, he guNavAna vaNika ! mAruM nAma kumArapALa che, ane jyAre mane rAjya maLe tyAre tuM turata mArI pAse Avaje, huM tArI sArI rIte bhakti karIza. ema kahI kumArapALa to AgaLa cAlyA. evAmAM temane khabara maLyA ke siddharAja mRtyu pAmyo; tethI te jema bane tema turata pATaNamAM AvyA. For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 20 (kumArapALane maLelI rAjagAdI, kumArapALa ane hemacaMdrAcArya, kumArapALe pratibodha pAmI jaina dharma ' aMgIkAra karI karelAM dhArmika kAryo) . kumArapALane maLelI rAjagAdI siddharAje potAnA maraNa samaye potAnA maMtrIne bolAvI kahyuM hatuM ke, jo tamoe mAruM namaka khAdhuM hoya to tamAre kumArapALane rAjagAdI ApavI nahIM, paraMtu maMtrIoe pAchaLathI vicAra karIne kumArapALane ja rAjagAdI yogya jANIne tene ja gAdI ApI. te vakhate keTalAka gharaDA pradhAnone te vAta pasaMda paDI nahIM, tethI teo kumArapALane mArI nAkhavAnA upAyo zodhavA lAgyA; A vAtanI kumArapALane jANa thavAthI tarata teNe te pradhAnone mArI nakhAvyA; ane tenA te upAyathI anukrame saghaLA kArabhArIo DarIne kumArapALanI AjJA mujaba cAlavA lAgyA. kumArapALa rAjA ane hemacaMdrAcArya tyArabAda kumArapALe potAnA upakArI udayana maMtrIne bolAvI tenA putra bAhaDane mahAmaMtrInI padavI ApI. tathA potAnA saMkaTa samaye jeNe jeNe potAnA para upakAra karyo hato, te sarvane bolAvI teone gAma garAsa vagere ApI saMtuSTa karyA. je jagAe sonAmahorovALo uMdara maraNa pAmyo hato, tyAM teNe uMdaravihAra For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 151 nAmanuM jinAlaya baMdhAvyuM. ATaluM chatAM paNa devayoge kharA upakArI hemacaMdrAcAryajIne te visarI gayA. eka samaye hemacaMdrasUrijIe udayana maMtrIne bolAvIne kahyuM ke, Aje kumArapALa rAjAnI navI rANInA mahelamAM madhyarAtrie prANaghAtaka upasarga thavAno che, mATe Aje rAjAne tyAM jatA aTakAvajo. ane A bAbatanI rAjA jo vadhAre pUchaparacha kare to amAruM nAma jaNAvajo. udayana maMtrIe paNa rAjAne rAtrie tyAM jatA aTakAvyA, ane te ja rAtrie tyAM vIjaLI paDavAthI te rANInuM mRtyu thayuM. te ja vakhate rAjAe udayanane bolAvI pUchyuM ke, he maMtrI ! Avo bhaviSyajJAnI mANasa tamane koNa maLyo? ke jeNe mane Aje jIvitadAna ApyuM. tyAre maMtrIe kahyuM ke, te rAjan ! ahIM zrI hemacaMdrAcAryajI padhAryA che, ane temaNe A vAta mane jaNAvyAthI meM Apane tyAM jatA aTakAvyA che. te sAMbhaLI rAjAe bahu khuza thaI AcAryajIne rAjasabhAmAM bolAvyA. hemacaMdrasUrijI paNa turata tyAM gayA, tyAre rAjAe UbhA thaI temane vaMdana karyuM, tathA hAtha joDI AMkhomAM azruo lAvI kumArapALe kahyuM ke, he bhagavan! Apane mukha dekhADatAM paNa mane lajjA thAya che, kema ke Aja dina sudhI meM Apane saMbhAryA paNa nahIM; ApanA upakArano badalo mArAthI koI paNa rIte vaLI zake tema nathI. vaLI he prabho ! Ape prathamathI ja mArA para ni:kAraNa upakAra karyo che, ane ApanuM . te karaja huM kyAre adA karIza? tyAre AcAryajIe kahyuM ke, he - rAjan ! have tame dilagira na thAo. tamane uttama puruSa jANIne ja meM upakAra karyo che have tamArA upakAranA badalAmAM tame phakta jaina dharma ArAdho, eTalI ja amArI AziSa che. tyAre kumArapALe kahyuM ke, he bhagavan! ApanI te AziSa to mane hitakArI che; ema kahI rAjAe jaina dharma svIkAryo. eve vakhate kumArapALa rAjAnA rAjyamAM sarva prajA dayAdharma pALavA lAgI. kumArapALa rAjAne pelI jAnanI For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jaina ItihAsa vAta yAda AvavAthI temaNe lADa jAtinA saghaLA vaNikone mAra mArI nagaranI bahAra kADhI melyA; ane phakta dayA lAvI teone jIvatA melyA. A kumArapALa rAjAne jaina dharma pALato joIne brAhmaNone irSA thaI, AthI temaNe potAnA maMtrataMtravAdI evA devabodha nAmanA AcAryane bolAvyA. tenI sAthe hemacaMdrasUrijIne ghaNA prakAranA vAdavivAdo thayA, paraMtu chevaTe sarva vAdomAM hemacaMdrasUrijIe tene harAvavAthI te jhAMkho paDIne tyAMthI cAlyo gayo. tyArabAda kumArapALa rAjAnuM jaina dharmamAM daDha citta thavAthI temaNe zrAvakanAM bAra vrato aMgIkAra karyA. eka samaye kumArapALa rAjA jyAre kAyotsarga dhyAnamAM hatA, tyAre temane page eka maMkoDo AvIne coTyo. kAusagga pArIne temaNe te maMkoDAne ukheDavA mAMDyo, paraMtu te ukhaDyo nahIM. tyAre te dayALu rAjAe te jagAethI potAnuM teTaluM mAMsa chedAvIne te maMkoDAne dUra karyo. kumArapALa rAjAe mALavAnA rAjA arNorAjane paNa potAno mitra karI tene pratibodhIne jaina dharmI karyo. A kumArapALa rAjAnA samayamAM temanA maMtrI bAhaDe zatruMjaya tIrthano uddhAra karyo, tathA hemacaMdrasUrijI mahArAje tyAM pratiSThA karI. vaLI te maMtrInA bIjA bhAI aMbaDe bharUcamAM zamalikAvihAra nAmanA jinamaMdirano jIrNoddhAra karyo tathA temAM zrI munisuvrata svAmijInI pratimAnI hemacaMdrasurijIe pratiSThA karI. kumArapALa rAjAe hemacaMdrasUrijI mahArAjanA upadezathI sarva maLI cauda hajAra navAM jinamaMdiro baMdhAvyAM, tathA soLa hajAra jaina maMdirono jIrNoddhAra karyo. tAraMgAjI para ghaNuM ja UMcuM vistAravALuM jainamaMdira baMdhAvI temAM zrI ajitanAthajInI mUrtinI sthApanA karI; tathA hemacaMdrAcAryajInA caraNonI paNa temaNe sthApanA karI. ghaNA nirdhana zrAvakane teNe dUdha ApI svAmivAtsalpa karyo. evI rIte aneka prakAranAM dharmakAryo kumArapALa rAjAe hemacaMdrasUrijI For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 153 mahArAjanA upadezathI karyA. have te kumArapALa rAjAno ajayapALa nAme eka bhatrIjo hato, teNe vicAryuM ke, kumArapALane putra nathI, mATe te A rAjagAdI potAnI putrInA putra pratApamallane deze, ane mane Apaze nahIM, mATe jo huM kumArapALane mArI nAkhuM to mane rAjagAdI maLe; evo vicAra te haMmezAM karato hato. A bAju hemacaMdrasUrijIno eka bALacaMdra nAme ziSya hato, tene te ajayapALa sAthe mitrAI hatI; tethI te ema vicArato ke jo ajayapALane gAdI maLe, to huM paNa mAna pAmuM. evAmAM kumArapALe hemacaMdrasUrijIne vinaMtI karI ke, he bhagavan! Aja dina sudhI meM mArI zakti mujaba puNyanAM kAryo karyA, paraMtu jinapratimAonI eka aMjanazalAkA karavAnI mane ghaNI hoMza che. tyAre AcAryajIe paNa te mATe anumodana ApyuM, tethI rAjAe suvarNa Adi dhAtuonI pratimAo banAvIne aMjanazalAkA mATe taiyArI karI, tathA te mATeno mahotsava zarU thayo. daivayoge muhUrtanA samayanI khabara rAkhavAnuM kArya AcAryajIe bALacaMdrane soMpyuM. te vakhate tyAM ajayapALa paNa AvI caDyo. tene bALacaMdre kahyuM ke, jo A samaye huM muhUrtanA vakhatamAM pheraphAra karI nAkhuM to hemacaMdrasUrijInuM tathA rAjAnuM thoDA samayamAM ja mRtyu thaze. te sAMbhaLI te dukha ajayapALe paNa tema karavAnuM bALacaMdrane samajAvyuM, ane kahyuM ke, jo mane rAjaya maLaze, to huM paNa tamane AcAryanI peThe UMce darajju caDAvIza. pachI te duSTa ziSya te muhUrtanA samayamAM pheraphAra karI nAkhyo. chevaTe hemacaMdrasUrijIne te bAbatanI khabara paDavAthI tene kumArapALane kahyuM ke, A bALacaMdra - kuziSya nIvaDyo che, ane te ajayapALane maLelo che; tethI teNe muhUrtamAM pheraphAra karI anartha karyo che. have ApaNAM baMnenuM mRtyu najadIka che. evAmAM have tyAM eka yogI AvI caDyo, teNe AcAryajInA mastakamAM maNi joyo, tethI te levAnI teNe tarakIba For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jaina ItihAsa racavA mAMDI. eka divase AcAryajI mahArAjano koIka ziSya AhAra laIne Avato hato, te AhAranI jhoLImAM te yogIe hAthacAlAkI vAparI jhera nAkhI dIdhuM; tathA te ziSya sAthe te keTalIka mIThI vAto karIne cAlyo gayo. te mugdha munine te bAbatanI khabara na rahevAthI te AhAra temaNe hemacaMdrasUrijIne bhojana mATe ApyuM. bhojana karyA bAda temanuM zarIra kaMpavA lAgyuM, tyAre turata temaNe te ziSyane bolAvI pUkyAthI mArgamAM maLelA te yogInI hakIkata mAlUma thaI; jethI AcAryajIe vicAryuM ke, jema bhAvi bananAra hatuM tema banyuM che. pachI temaNe potAnA ziSyone bolAvI kahyuM ke, jyAM mArI citA saLagAvo, tyAM mArA mastaka nIce eka dUdhathI bhareluM pAtra rAkhajo, jethI mArA mastakamAM raheluM maNi temAM paDaze, te maNine tame sAcavIne rAkhajo ane koI paNa rIte te maNine te yogInA hAthamAM javA dezo nahIM. ema kahI anazana karI hemacaMdrasUrijI mahArAja coryAzI varSanuM AyuSya bhogavI vikrama saMvata 1229mAM svarge padhAryA. tyArabAda kumArapALa rAjAnuM ajayapALe ApelA jherathI vikrama saMvata 1230 mAM mRtyu thayuM. For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prakaraNa - 21] vikrama saMvata 1250 thI 1300 (jagaDuzAha zeTha, vastupALa tejapALa) jagaDuzAha zeTha, vikrama saMvata 1250 gujarAtamAM vAghelA vaMzano vizaLadeva nAme rAjA jyAre rAjya karato hato, tyAre pATaNamAM eka jagaDuzAha nAme mahA dhanADhya zeTha vasato hato. te zeTha mahAdayALu, paropakArI ane jaina dharmamAM daDha cittavALo hato. eka samaye tene ghera eka yogI AvI caDyo. tene zeThe bhAvathI bhojana karAvyuM, tyAre te yogIe khuza thaI zeThane kahyuM ke, he zeThajI ! AjathI pAMca varSa sudhI bhayaMkara dukALa paDaze. navuM dhAnya ke ghAsa thaze nahIM. ema kahI te yogI tyAMthI cAlyo gayo. yogInuM vacana sAMbhaLI A dayALu zeThe daze dezamAM potAnAM mANaso mokalI karoDo sonAmahoro kharco dhAnya ane ghAsano jabaro saMgraha karyo. tyAra bAda yogInA kahevA mujaba pAMca varSa sudhI bhayaMkara dukALa paDyo. te vakhate A dayALu jagaDuzAha zeThe sthaLe sthaLe dAnazALA kholIne lAkho manuSyono tathA pazuono bacAva karyo. ghaNA rAjAone paNa dhAnya ApI teonI prajAno paNa bacAva karyo. ghaNI jagAe teNe kUvA, vAva, taLAvo khodAvyAM, tathA pANInI parabo bAMdhI kacchamAM AvelAM prAcIna bhadrezvarajInA jinamaMdirano temaNe jIrNoddhAra karelo kahevAya che. evI rIte dukALanuM saMkaTa dUra karavA mATe A jagaDuzAhanuM nAma hiMdustAnamAM ghaNuM prakhyAta thayeluM che. teNe baMdhAvelAM taLAvo, tathA kuMDo vagere Aje paNa hayAta che. For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jaina ItihAsa thataSa vastupALa-tejapALa, vikrama saMvata 1230 thI 125 A vastupALa ane tejapALa baMne poravADa jJAtinA jainadharma pALanArA vaNiko hatA. temanA pitAnuM nAma azvarAja hatuM. teo baMne mahAcatura ane zUravIra tathA vidvAna hatA. teone hoziyAra jANI gujarAtanA rAjA viradhavale potAnA pradhAno karyA tyAre teoe potAnI hoziyArIthI viradhavalanuM rAjaya vadhAravAmAM ghaNI madada karI. teo laDAImAM mahAzUravIra hovAthI ghaNA rAjAone harAvI ghaNI dolata ekaThI karI. eka vakhate teo dhoLakAthI moTo saMgha kADhI zatruMjaya tIrthayAtrA mATe javA lAgyAM; te vakhate temanI sAthe ghaNuM dravya hatuM. te lAga joI keTalAka bhIla luMTArAoe ekaThA thaI temane luMTavAno vicAra karI rAkhyo hato, A bAbatanI te baMne maMtrIzvarone agAuthI khabara maLavAthI teoe dhaMdhukA najadIka haDALA gAma pAse eka vRkSanI nIce khADo khodI temAM potAnuM dravya chupAvavA mAMDyuM; paraMtu te khADo khodatAM to temAMthI UlaTuM ghaNuM ja dravya nIkaLyuM. pachI te nikaLeluM dravya tathA potAnI sAthenuM dravya, e baMne dravyone tyAM gupta rIte dATIne teoe AgaLa prayANa karyuM. temanA puNyanA baLathI te luMTArUo paNa potAno vicAra pheravIne DarathI nAsI gayA. maMtrIoe nirvighnapaNe saMgha sahita zatruMjaya para jaI ghaNA ja bhAvathI yAtrA karI, tathA tyAM jinamaMdiro baMdhAvI aDhAra kroDa channu lAkha sonAmahorono kharca karyo. tyAMthI giranAra para jaI tyAM paNa bhAvathI yAtrA karI, temaNe bAra kroDa esI lAkha sonAmahoro kharco navAM jinamaMdiro baMdhAvyAM. evI rIte zAMtithI yAtrA karI tyAMthI pAchA vaLI teo dhaMdhukA pAse haDALA gAmanI najadIka jayAM dravya chupAvyuM hatuM tyAM AvyA; ane te saghaLuM dravya kADhIne teo vicAravA lAgyA ke, have A dravyanuM ApaNe zuM karavuM? For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 1pa7 tejapALanI strI anupamAdevI nAme hatI, te mahAcatura ane DAhI hatI; teNIe teone kahyuM ke, dravya chupAvavAthI kaMI phAyado nathI, dravyane to jema sahu dekhe tevI rIte rAkhavuM, ane te paNa dekhatAM chatAM koI tene laI zake nahIM tema rAkhavuM. eTale ke te dravyane parvatanA zikhara para UMcI jagyAe jinamaMdiro baMdhAvI kharcavuM, jethI A lokamAM ApaNI kIrti amara raheze, ane paralokamAM jinabhakti karavAthI mokSarUpI phaLa maLaze. anupamAdevInI A salAha te baMne bhAIone pasaMda paDI. tethI teoe AbunA UMcA pahADa para jyAM pUrve vimaLazAha maMtrIe jinamaMdira baMdhAvyuM hatuM, tyAM uttama kAragirInuM jinamaMdira baMdhAvavAno teoe vicAra karyo. ema vicAra karI teo dravya laI dhoLakAmAM saMgha sahita AvyA; tathA sakaLa saMghane mahotsava pUrvaka ghaNI paherAmaNI ApI svAmivAtsalya karyuM. tyArabAda teoe Abu parvata para jinamaMdira bAMdhavAno prAraMbha vikrama saMvata 1283 mAM karyo. tathA zobhana nAmanA eka mahAhoziyAra kArIgaranI dekharekha nIce kAma cAlavA mAMDyuM; te kAma calAvatI vakhate teoe dravyanA kharca mATe jarA paNa manamAM saMkoca ryo nahIM. thoDo bhAga taiyAra thayA bAda eka samaye tejapALa maMtrI : tathA temanI strI anupamAdevI te jovA mATe Abu para gayAM; paraMtu haju bAkInuM ghaNuM kAma adhUruM joIne anupamAdevIe zobhana salATane kahyuM ke, te kArIgara ! haju kAma to ghaNuM adhurUM che, mATe jema bane tema - turata kAma karo. tyAre zobhana salATe kahyuM, ke he mAtAjI ! A garamInI Rtu che, jethI madhyAhana samaye kAma baMdha rAkhavuM paDe che. vaLI, saghaLA kArIgaro prabhAtamAM AvI kAme vaLage che, pachI teo saghaLA bhojana karavA mATe potapotAne ghera jAya che. tyArabAda sapta - tApane lIdhe cheka pAchale pahore kArya zarU thAya che. vaLI amArA maMtrIrAja A samaye saMpUrNa dravyapAtra che, to kadAca be cAra varSa vadhAre For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jaina ItihAsa kAma karatAM thaze to paNa kaMI harakata jevuM nathI. te sAMbhaLI catura anupamAdevIe kahyuM ke, he salAjI ! tamAruM te kahevuM vAjabI che, paraMtu A zarIra ane lakSmIno bharoso nathI. Aje maMtrIzvaro sarva bAbatathI paripUrNa che, paraMtu kALano bharoso nathI, mATe mArI icchA to evI che ke, jema A prAraMbheluM kArya turata saMpUrNa thAya tema sAruM che. Ama vAtacIta cAle che, evAmAM tejapALa maMtrI paNa tyAM AvI. caDyA, ane temaNe zobhanane pUchyuM ke, anupamAdevI tamane zuM kahe che? tyAre zobhane saghaLI vAta maMtrIne kahI saMbhaLAvI. tyArabAda anupamAdevIe potAnA svAmIne kahyuM ke, he svAmI! A zarIra tathA lakSmIno bharoso nathI mATe A kArya have turata saMpUrNa thavuM joIe. ane teno upAya e ke kArIgarone je snAna ane bhojana mATe ghera javuM paDe che, te mATe ahIM rasoIyA rAkhI eka jagyAe rasoDuM taiyAra karAvavuM, tathA haMmezAM uttama pasa bhojana taiyAra karAvavAM tathA teone snAna Adi mATe paNa ahIM ja goThavaNa karAvavI. unALAnI Rtu hovAthI madhyAhana samaye teo mATe zItopacAra taiyAra karAvavAM temaja je A paMdaraso kArIgaro divase kAma kare che tevA bIjA paMdaraso kArIgaro rAkhI temanI pAse rAtrie kAma cAlu rakhAvavuM, dIvAbattInI saghaLI goThavaNa karAvavI; ane jo tema karazo to A kArya turata taiyAra thaI saMpUrNa thaze. tejapALa maMtrIne paNa anupamAdevInI salAha vAjabI lAgavAthI teNe te mujaba saghaLo baMdobasta karyo. tethI te bhavya kArIgirIvALuM jinamaMdira vikrama saMvata 1292 mAM taiyAra thaI gayuM, tathA temAM pratiSThA thaI. te eka jinamaMdira banAvavA pAchaLa bAra kroDa ane pacAsa lAkha sonAmahorono kharca thayo. A baMne maMtrIzvaroe terasotera navAM jinamaMdiro baMdhAvyAM, tetrIsaso jinamaMdirono jIrNoddhAra karyo. pAMcaso pauSadhazALA baMdhAvI. sAta kroDa sonAmahoro kharcAne jaina For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 1pa9 pustako lakhAvI bhaMDAra karAvyA. te sivAya seMkaDo dAnazALAo, dharmazALAo, kUvA, vAva, taLAva Adi lokopayogI kAryo karI jainazAsanano ghaNo mahimA vadhAryo. vaLI temaNe ghaNA kavione, tathA bhATacAraNone lAkho sonAmahoro ApI potAnI kIrti phelAvI. teoe potAnA svadharmI jainalokone paNa ghaNI madada karIne potAnI amara kIrti karI che. te saMbadhI vizeSa hakIkata temanA caritramAM ApelI che. For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa vikrama saMvata 1300 thI 1400 (devendrasUri, jinezvarasUri, dharmaghoSasUri, somaprabhasUri, jinaprabodhasUri, prabhAcaMdrasUri, vajrasenasUri, jinaprabhasUri, mahendraprabhasUri) - 22 devendrasUri, vikrama saMvata 1320 zrI vIraprabhuthI pIstAlIsamI pATe zrI devendrasUri thayA. temane vastupALa maMtrInI AgevAnI nIce sUripada ApavAmAM AvyuM hatuM. temaNe karmagraMtho, teo para TIkA, zrAddhadinakRtya sUtravRtti, siddhapaMcAsikAvRtti, dharmaratnavRtti, vagere ghaNA graMtho racyA che. A AcAryajI mahAvidvAna hatA. temanuM svargagamana vikrama saMvata 1327 mAM mALavAmAM thayuM hatuM. jinezvarasUri, vikrama saMvata 1331 A zrI jinezvarasUrijI kharatara gacchamAM thayelA zrI jinapatisUrinA ziSya hatA. temaNe caMdraprabhacaritra nAmano graMtha racyo che. temanA ziSya abhayatilaka gaNijIe dravyAzraya kAvya tathA dravyAzraya koSa para zlokabaddha TIkAo racelI che. dharmaghoSasUri, vikrama saMvata 1330 zrI devendrasUrinI pATe zrI dharmaghoSasUri thayA. A AcAryajI For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 161 mahAprabhAvika thayelA che, temanA samayamAM maMDapadurgamAM pRthvIdharazAha nAme eka garIba zrAvaka vasato hato, paraMtu tene jaina dharma para ghaNI zraddhA hatI. eka vakhate A zrI dharmaghoSasUrijI te nagaramAM padhAryA, tyAre te pRthvIdhara zrAvake amuka thoDI rakamano parigraha rAkhavA mATe potAne niyama karAvavAnuM zrI dharmaghoSasUrIjIe kahyuM. tyAre AcAryajIe potAnA jJAnathI jANyuM ke, A zrAvakane thoDI ja mudatamAM ghaNuM dhana prApta thavAnuM che, ema jANI tene kahyuM ke, te pRthvIdhara ! hAla tame thoDI mudata bAda te vrata grahaNa karajo. tyAra bAda thoDI ja mudatamAM te pRthvIdhara zeTha te maMDapAcaLanA rAjAnA pradhAna thayA ane temanI pAse ghaNuM dhana ekaThuM thayuM. pachI te pRthvIdhara zeThe zrI dharmaghoSasUrijInA upadezathI coryAsI jinamaMdiro baMdhAvyAM, tathA sAta jJAnabhaMDAra karAvyA. zatruMjaya para ghaNuM dravya kharcIne teNe jinamaMdiro bAMdhyAM. batrIsa varSanI uMmaramAM ja temaNe cothA vratanAM paccakhANa karyA. tene eka jhAMjhaNa nAme putra hato, te paNa mahA bhAgyazALI tathA jainadharma para daDha zraddhAvALo hato. teNe paNa ghaNAM uttama kAryo karI jainazAsanano mahimA vadhAryo, bottera hajAra rUpiyA kharcIne teNe zrI dharmaghoSasUrijIno maMDapadurgamAM praveza mahotsava karyo hato. A zrI dharmaghoSasUrijI mahArAja maMtrataMtra Adi vidyAomAM pAraMgAmI hatA. A AcAryajIe saMghAcArabhASyavRtti, Adi aneka graMtho racyA che. zrI somaprabhasUri, vikrama saMvata 1332 zrI dharmaghoSasUrijInI pATe zrI somaprabhasUri thayA. A AcAryajI mahAvidvAna thayA che; agyAre aMgo artha sahita temane kaMThe hatA. temaNe jinakalpasUtra Adi ghaNA graMtho racelA che. temaNe kaMkaNa For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jaina ItihAsa dezamAM apakAyanI virAdhanAthI tathA marUsthaLamAM zuddha jaLanA abhAvathI sAdhuono vihAra aTakAvyo hato. jinaprabodhasUri, vikrama saMvata 1341 A zrI jinaprabodhasUrijI kharatara gacchamAM thayelA zrI jinezvarasUrinA ziSya hatAM; temaNe kAtaMtra vyAkaraNa 52 TIkA racelI che. giranAra paranA vikrama saMvata 1333nA eka zilAlekhamAM temanuM nAma ApavAmAM AvyuM che. prabhAcaMdrasUri, vikrama saMvata 1334 thI 1360 A zrI prabhAcaMdrasUrijI vikrama saMvata 1334 mAM vidyamAna hatA, te cAMdrakuLamAM thayelA zrI caMdraprabhasUrinA ziSya hatA. temaNe prabhAvakacaritra nAmano jainono eka uttama aitihAsika graMtha racyo che. vajrasenasUri, vikrama saMvata 1360 A zrI vajrasenasUrijI tapAgacchanI nAgapurIya zAkhAnA zrI hematilakasUrijInA ziSya hatA. temaNe mahezvarasUrijIne municaMdrasUrijInI Avazyaka saptatI para TIkA racavAmAM madada karI hatI. A AcAryajIne sIhaDa maMtrInI lAgavagathI alAuddIna bAdazAha taraphathI rUNA nAmanA gAmamAM eka suMdara hAra tathA keTalAka jainazAsananA haka mATe pharamAno maLyA hatA. For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 jaina ItihAsa jinaprabhasUri, vikrama saMvata 135 A zrIjinaprabhasUrijI kharataragacchanA sthApanAra zrI jinasiMhasUrinA ziSya hatA. temaNe vikrama saMvata 1365 mAM ayodhyAmAM rahIne bhayahara stotra para tathA naMdiSeNajIe racelA ajItazAMtistava para TIkA racelI che. vaLI temaNe sUrimaMtrapradeza vivaraNa, tIrthakalpa, paMcaparameSTIstava, siddhAMtAgamastava, dvayAzraya mahAkAvya vagere aneka camatkArI stotro ane graMtho racyA che. temane evo niyama hato ke, haMmezAM eka navIna stotra racIne ja AhArapANI karavAM. temanI kavitva zakti ane vidvattA ati addabhUta hatI, ema temanA graMthothI khulluM jaNAya che. vaLI A zrI jinaprabhasUrijIe hemacaMdrAcAryajIe racelI anyayoga vyavacchedikA nAmanI batrIzI para sAdvAdamaMjarI nAmanI TIkA racavAmAM zrI malliSeNasUrijIne madada karelI che, ema te TIkAkAra zrI malliSeNasUrijI jaNAve che. mahendraprabhasUri, vikrama saMvata 1398 A AcAryajI aMcaLagacchamAM thayelA sihatilakasUrinA ziSya hatA, tathA merUtuMgasUrinA guru hatA. temano janma vaDagAmanA rahevAsI AbhA nAmanA zeThanI lIbiNI nAmanI strInI kukSie thayo hato. jyAre teo nANI nAmanA gAmamAM caturmAsa rahyA hatA tyAre tyAM varSARtu AvyA chatAM paNa varasAda nahIM paDavAthI AcAryajIe potAnA jyotirtAnanA mAhAsyathI cALIza divasonuM vipna jANIne dhyAnano prAraMbha karyo. ane tethI tyAM ghaNI sArI meghavRSTi thaI. eka samaye temane eka mahA jherI sarpe DaMkha mAryo. ane tethI te zrI For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jaina ItihAsa pArzvanAtha prabhunA maMdiramAM jaI sUrimaMtrano jApa karavA lAgyA. te jApanA prabhAvathI daza pahora gayA bAda sarva zarIramAM pragaTeluM viSa mukha dvArA vAI gayuM. prabhAte sarva lokoe temanuM te Azcarya joI mahotsava karyo, tathA cUNA Adi zrAvakoe caturthavrata Adi temanI pAsethI grahaNa karyA. For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 23 vikrama saMvata 1401 thI 1550 (devasuMdarasUri, somasuMdarasUri, rANakapuranuM jinamaMdira, munisuMdarasUri, ratnAzekharasUri, lepakonI utpatti) devasuMdarasUri, vikrama saMvata 1404 A zrIdevasuMdarasUrijI zrI mahAvIra prabhu pachI ogaNapacAsamI pATe thayA che. te moTA yogAbhyAsI tathA maMtrataMtrone jANanArA hatA; nimittazAstranA pAraMgAmI hatA. tathA rAjamaMtrI AdithI pUjanIya hatA. temane vikrama saMvata 1420mAM sUripada maLyuM hatuM. temane cAra ziSyo hatA. somasuMdarasUri, vikrama saMvata 1450 A zrI somasuMdarasUrijI zrI devasuMdarasUrijInI pATe thayA. temano aDhAraso sAdhuono kriyApAtra parivAra hato. te joI IrSALu pAkhaMDIoe temano vadha karavA mATe vicAryuM, tathA keTalAka laphaMgA, mANasone pAMcaso rUpiyA ApavA TharAvIne temane mAravA mATe mokalyA. jyAre teo mAravAne taiyAra thayA, tyAre rAtrie caMdranA ajavALAmAM teoe joyuM ke, AcAryajIe rajoharaNathI pUjIne pAsuM badalyuM. te joIne teonA manamAM evo vicAra thayo ke A to nidrAmAM paNa AvAM sUkSma jIvonI dayA kare che, ane ApaNe temane mAravA AvyA chIe, e kevuM nirdaya kAma che? ema vicArI teoe AcAryajInA pagamAM paDIne potAnA aparAdhanI kSamA mAgI. A zrI somasuMdarasUrijI For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jaina ItihAsa mahArAja ghaNA prabhAvika thayelA che. rANakapuranuM jinamaMdira, vikrama saMvata 1400 A rANakapurajInuM jinamaMdira mAravADamAM AvelA sAdaDI nAmanA gAma pAse hAla jaMgalamAM AveluM che. prAcIna kALamAM te jagAe rANakapura nAme moTuM zahera hatuM, ane tyAM itihAsamAM prakhyAta thayelAM kuMbhArANAnuM rAjya hatuM. te vakhate tyAM poravADa jJAtino mahAdravyavAna ane jainadharmanI saMpUrNa zraddhAvALo dhanAzAha karIne zAhukAra vasato hato. teNe A gaMjAvara jinamaMdira zrI somasuMdarasUrijInA upadezathI baMdhAveluM che. te jinamaMdira hiMdustAnamAM sarva jinamaMdiro karatAM ghaNuM ja vizALa che, ane tenI aMdara caudaso cummALIsa taMbho che. seMkaDo jinamUrtio temAM padharAvelI che. te jinamaMdiramAM te maMdira banAvavA saMbaMdhI hakIkatane sUcavanAro eka zilAlekha che ke je zilAlekha eka sapheda ArasapAsanA thaMbhamAM kotarelo che, te lekhanI laMbAI traNa phUTa ane cAra iMca ane pahoLAI eka phUTa ardhA iMcanI che. kALanA ghasArAne lIdhe temAMnA keTalAka akSaro jo ke ghasAI gayA che, to paNa te sArI rIte vAMcI zakAya tevA che. A gaMjAvara jinamaMdira bAMdhavAmAM te dhanAzAha poravADe navANuM kroDa dravya kharacyuM che, evI daMtakathA che. A jinamaMdira vikrama saMvata 1406 mAM bAMdheluM che, tathA tenI pratiSThA zrI somasuMdarasUrijIe karelI che. munisuMdarasUri, vikrama saMvata 1478 zrI somasuMdarasUrijInI pATe zrI munisuMdarasUri thayA. te mahAvidvAna thayelA che. vikrama saMvata 1478 mAM temane AcArya padavI For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167. jaina ItihAsa maLelI hatI. temaNe upadeza ratnAkara, adhyAtmakalpadruma Adi ghaNA graMtho racelA che. temane kALIsarasvatInuM biruda maLyuM hatuM. tathA mujhapharakhAna taraphathI vAdigokuLazaMDhanuM biruda paNa maLyuM hatuM. temane mATe ema kahevAya che ke, te haMmezAM eka hajAra zloko kaMThe karI zakatA hatA. temaNe saMtikara nAmanuM stotra racIne dezamAM cAlatA marakInA upadravano nAza karyo hato. temanA upadezathI dhArAnagarI Adi pAMca nagarIonA rAjAoe amArI paDaha vagaDAvyo. zirohImAM tIDono upadrava temaNe dUra karyo, tethI tyAMnA rAjAe paNa khuza thaIne potAnA rAjyamAM amArI paDaha vagaDAvyo. vaDanagaranA devarAjazAha nAmanA zrAvake batrIsa hajAra rUpiyA kharcIne temanA sUripadano mahotsava karyo. evI rIte A zrI munisuMdarasUrijI mahArAja mahAprabhAvika thayA che. ratnazekharasUri, vikrama saMvata 1502 - zrI munisuMdarasUrijInI pATe zrI ratnazekharasUri thayA. A AcAryajI mahAvidvAna thayelA che. temaNe zrAddha pratikramaNa vRtti, zrAddhavidhisUtravRtti, laghukSetra samAsa tathA AcArapradIpa Adi ghaNA graMtho racyA che. temanI vidvatA joI khaMbhAtamAM bAMdhI nAmanA bhaTTa temane bALasarasvatInuM biruda ApyuM hatuM. temanA samayamAM vikrama saMvata 1508 mAM lupakonI utpatti thaI che. tenuM vRttAMta nIce mujaba che. * lupakonI utpatti, vikrama saMvata 1508 gujarAtamAM AvelA amadAvAda zaheramAM eka laMkA nAmano lahIyo raheto hato. te eka jJAnajI nAmanA yatinA upAzrayamAM For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jaina ItihAsa rahIne pustako lakhI potAnI AjIvikA calAvato hato. eka vakhate eka pustaka lakhatAM lakhatAM teNe temAMthI sAta pAnAM choDI dIdho. tethI.. te pustakanA mAlike tene pUchyuM ke, ATalAM pAnAM lakhyA vinA kema choDI dIdhAM? tyAre te potAnI te bhUla kabula nahIM karatAM UlaTo gusse thayo, tyAre tyAMnA saMghe tene ayogya jANIne upAzrayanI bahAra kADhI melyo. tathA saMdhe jAhera karyuM ke, A laMkA lahIyAnI pAse koIe pustaka lakhAvavuM nahIM. tyAre te luMko lAcAra thaIne krodhathI amadAvAda choDI lIMbaDImAM Avyo. te vakhate teno eka lakhamasI nAme bhAyAta te rAjamAM kArabhArI hato, tenI pAse jaI te ghaNuM rovA lAgyo. tyAre lakhamasIe tenuM kAraNa pUchyAthI banelI vAta chupAvI teNe kahyuM ke, amadAvAdamAM huM bhagavAnano sAco mata kaheto hato, tyAre tapAgacchanA zrAvakoe mane mArIne kADhI melyo, have huM ahIM tamAre zaraNe Avyo chuM, mATe mane tame Azraya ApI madada karo to huM sAco mArga pragaTa karuM. tyAre lakhamasIe tene kahyuM ke, A lIMbaDInA rAjayamAM tuM khuzIthI tAro sAco mata pragaTa kara. huM tAro madadagAra thaI tane khAvApIvA vagereno baMdobasta karI ApIza ane tArI pAse zAstra sAMbhaLIza. tyAre luMko joramAM AvIne sAdhuonI tathA jinapratimAonI utthApanA karavA lAgyo; tathA je zAstromAM jinapratimAono adhikAra Avato hato, te zAstrone apramANa gaNIne bAkInAM jinapratimAnA adhikAra vinAnAM zAstrone pramANabhUta mAnavA lAgyo. evI rIte saMvata 1533 sudhI teNe jagA jagAe potAnA matano upadeza dIdho. tyAre eka bhANA nAmanA vaNike tenA upadeza mujaba veza paheryo; tathA evI rIte ziSyonI paraMparA cAlI; evI rIte A pakonI utpatti thaI che. For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 24 vikrama saMvata 1551 thI 150 (hemavimalasUri, kaDavA matanI utpatti, bIja matanI utpatti, pAzcaMdra matanI utpatti, AnaMdavimalasUri, mahopAdhyAsA vidhAsAgaragaNi, vijayadAnasUri, zrIhIravijayasUri, vijayasenasUri, vekhaDakha, paramAnaMda) | hemavimalasUri, vikrama saMvata 150 zrI mahAvIraprabhu pachI paMcAvanamI pATe zrI hemavimalasUri thayA, temanA samayamAM sAdhuono AcAra zithila thayo hato; paraMtu temanA upadezathI ghaNA sAdhuoe zithilAcArano tyAga karIne zuddha AcAra pALavA mAMDyA. tema keTalAka lekhakoe paNa temanA upadezathI laMpakamatane choDIne zuddha sAdhupaNuM aMgIkAra karyuM. kaDavA matanI utpatti, vikrama saMvata 152 zrI hemavimalasUrijInA samayamAM kaDavA nAmanA eka vaNike kaDavA mata kADhyo. teno vicAra evo hato ke pratikramaNa AdimAM cAra thoI na kahevI, phakta traNa thoIo ja kahevI. tema tenuM mAnavuM vaLI evuM paNa hatuM ke, A kALamAM koI paNa zuddha AcAra pALanAra 'sAdhu nathI. : " For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 _jaina ItihAsa bIja matanI utpatti, vikrama saMvata 1500 bIja nAmano mANasa eka gunAka nAmanA veSadharano ajJAnI ziSya hato. eka vakhate te mevADamAM gayo, ane tyAM teNe potAno evo mata calAvyo ke, pUnamanI pAkhI karavI, tathA paMcamIne divase paryuSaNAparva (saMvatsarI) karavI. tyAM bIjA sAdhuono vihAra ocho thavAthI loko tenA rAgI thayA, ane tenA upadeza mujaba cAlavA lAgyA. AvI rIte A bIja matanI utpatti vikrama saMvata 1570 mAM thaI che. pAzcaMdra matanI utpatti, vikrama saMvata 1502 pAzcaMdra matanI utpatti vikrama saMvata 1572 mAM thayelI che; pAzcaMdra nAmanA tapAgacchanI nAgapurIya zAkhAnA eka upAdhyAya hatA; temane potAnA guru sAthe kaMIka takarAra thavAthI temaNe potAno eka navo ja gaccha sthApavAno prayatna karyo ke je gaccha pAchaLathI temanA ja nAmathI pAzcaMdragacchane nAme oLakhAvA lAgyo. teNe keTalIka tapagacchanI ane keTalIka lupakonI kriyAo aMgIkAra karI; tathA vidhivAda, caritAnuvAda ane yathAsthitavAdano upadeza Apyo. te pAzcaMdragacchavALAo niyuktio, bhASyo, cUrNao tathA cheda graMthone mAnatA nathI. AnaMdavimalasUri, vikrama saMvata 1505 zrI hemavimalasUrijInI pATe zrI AnaMdavimalasUri thayA. temanA samayamAM jinapratimAnuM utthApana karanArA lupakonuM jora ghaNuM vadhavA For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 171 mAMDyuM, te joI bhavyajano para dayAdaSTi lAvIne gurunI AjJAthI keTalAka saMvegI sAdhuone sAthe laIne jagA jagA para upadeza deI ghaNA lokono te kumatarUpI aMdhakAramAMthI temaNe uddhAra karyo, tathA ghaNA dhanavAnone vairAgya pamADI zuddha dIkSAo ApI. temanA samayamAM tUNasiMha nAme eka mahAdhanavAna zrAvaka hato; ke jene bAdazAhe moTo ilakAba tathA besavAne pAlakhI ApI hatI. teNe zrI AnaMdavimalasUrijIne vinaMtI karI ke, soraTha dezamAM lupakonuM jora vadhatuM jAya che, mATe ahIM padhArIne bhavyajanono uddhAra karo. tyAre AcAryajIe tyAM padhArI bAdazAhanI sabhAmAM vAdamAM te lupakone harAvI temane dezapAra karyA. vaLI agAu zrI somaprabhasUrijIe jesalamera Adi mAravADanAM zaheromAM jaLanI taMgIne lIdhe sAdhuono je vihAra baMdha karAvyo hato, te vihAra zrI AnaMdavimalasUrijIe pAcho zarU karAvyo, ke jethI tyAM lupakonuM jora cAlyuM nahIM. para mahopAdhyAya zrI vidyAsAgaragaNijI (vikrama saMvata 1585) mahopAdhyAya zrI vidyAsAgaragaNijIe jesalameramAM kharataro sAthe vAta karI temane harAvyA, tathA mevADamAM lupakone tathA bIjamatIone harAvI tyAMthI dezapAra karyA. viramagAmamAM temaNe pAzcaMdranI sAthe vAda karI tene harAvyA, tathA temaNe mALavAmAM ghaNA mANasone pratibodhIne jainI karyA. te haMmezAM chaThano tapa karatA, tathA pAraNe AyaMbIla karatA. For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra jaina ItihAsa zrI vijayadAnasUri, vikrama saMvata 1580 zrI AnaMdavimaLasUrijInI pATe zrI vijayadAnasUri thayA, jemaNe : khaMbhAta, amadAvAda, mahesANA tathA gaMdhAra AdimAM jinabiMbonI pratiSThA karI. vaLI jemanA upadezathI bAdazAhanA maMtrI galarAjAe zatruMjaya tIrthano moTo saMgha kADhyo hato; tema temanA ja upadezathI : gaMdhAranA zrAvaka rAmajI zAhe tathA amadAvAdanA zrAvaka kuMvarajI zAhe zatruMjaya para caumukha aSTApadAdi jinamaMdira baMdhAvyAM, ane giranArajInA maMdirono jirNoddhAra karAvyo. temaNe gujarAta, mAravADa, kaccha, mALavA AdimAM vihAra karI ghaNA mANasone pratibodhyA; A AcAryajI ghaNA ja pratApI thayelA che. zrI hIravijayasUri, vikrama saMvata 1610 zrI vijayadAnasUrijInI pATe zrI hIravijayasUrijI thayA. A AcAryajI mahAprabhAvika thayA che, temanuM vRttAMta nIce mujaba che. gujarAtamAM AvelA pAlaNapura nAmanA nagaramAM kuMrAzAha nAme eka jainadharmI vaNika raheto hato; tene nAthI nAme eka mahAsaubhAgyavaMtI strI hatI. teNInI kukSiAe vikrama saMvata 1583 mAM zrI hIravijayasUrijIno mAgazara suda nomane divase janma thayo hato. kArtika vadI bIjane divase pATaNamAM temaNe dIkSA lIdhI hatI, tathA vikrama saMvata 1650 mAM zirohImAM temane AcArya padavI maLI hatI. temanA upadezathI khaMbhAtanA saMghe eka koDa rUpiyA dharmakAryomAM kharacya; temaNe hajAro jinapratimAnI pratiSThA karelI che. temanA upadezathI seMkaDo lpakamatioe te kumatane choDIne zuddha dharma aMgIkAra karyo che. vaLI, temanI u5rathI dilhInA eBkhera For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 jaina ItihAsa bAdazAhe paNa pratibodha pAmIne potAnA rAjyamAM dara varSe cha mAsa sudhI hiMsA nahIM karavAno hukama karyo hato. te saMbaMdhI vRttAMta nIce mujaba che. eka vakhate akabara bAdazAhe potAnA maMtrIonA mukhathI sAMbhaLyuM ke, jainonA guru zrIhIravijayasUrijI zAMta, dAMta, tathA vairAgya Adi mahAna guNone dharanArA che. te sAMbhaLI bAdazAhe temanAM darzana karavA mATe potAnI mahorachApavALo vinaMti patra AcAryajI mahArAjane lakhyo. te samaye AcAryajI mahArAja gaMdhAra baMdaramAM birAjayA hatA. bAdazAhanI vinaMtI vAMcIne zrI hIravijayasUrijI tyAMthI vihAra karI AgrA pAse AvelA phatehapura nAmanA nagaramAM padhAryA. tyAM akabara bAdazAha tathA AcAryajInI mulAkAta thaI. te vakhate bAdazAhe temane ghaNA AdaramAnathI potAnI sabhAmAM bolAvI deva, guru tathA dharmanuM svarUpa pUchyuM. AcAryajInA uttama prakAranA uttarathI bAdazAha bahu khuza thayA. te samaye bAdazAhe AcAryajIne vinaMtI karI ke, ApanA upadezathI huM bahuM khuza thayo chuM, vaLI Apa kaMcana kAminInA tyAgI tethI Apane suvarNadAna devuM vAjabI nathI; paraMtu mArA makAnamAM jainadharmanAM ghaNAM prAcIna pustako che, te Apa grahaNa karavAnI mArA para kRpA karo. pachI bAdazAhanA ghaNA AgrahathI AcArjIe te pustako laIne AgrAnA jJAnabhaMDAramAM sthApana karyA. pachI ghaNA AdaramAnapUrvaka ADaMbarathI AcAryajI upAzraye padhAryA. te samaye tyAM jainadharmanI ghaNI unnati thaI. cAturmAsa bAda AcAryajI mahArAja jyAre vihAra karavAnI taiyArI karavA lAgyA, tyAre bAdazAhe temane vinaMtI karI ke, meM Apane ghaNA dUradezathI bolAvyA che, paraMtu Apa amArI pAsethI kaMI letA nathI; mATe mArA lAyaka anya kArya pharamAvo. tyAre AcAryajIe kahyuM ke, ApanA rAjyamAM paryuSaNanA AThe divasomAM koI paNa jIvanI hiMsA na thAya evo hukama bahAra pADavo joIe. te sAMbhaLI rAjAe bahu For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jaina ItihAsa khuza thaIne te vacana mAnya rAkhI kahyuM ke, ATha divasa ApanA taraphathI ane bIjA cAra divaso mArA taraphathI ema bAra divaso sudhI mArA rAjayamAM koI paNa jIvanI hiMsA na thAya, ema kahI akabara bAdazAhe lakhANa mAraphate te hukama potAnA sarva rAjyamAM eTale lagabhaga AkhA hiMdustAnamAM pharamAvyo. tyArabAda hIravijayasUrijInI anekavAra akabara bAdazAha sAthe mulAkAta thaI, ane temAM temaNe zatruMjaya Adi pAMce tIrtho jainonI mAlikInAM che, te tIrthonI AsapAsa koIe paNa jIvahiMsA karavI nahIM, evA paravAnA bAdazAha pAsethI temaNe karAvI lIdhA. evI rIte musalamAna bAdazAhane paNa pratibodhIne temaNe jainadharmanI ghaNI unnati karI che. temaNe aneka jagyAoe jinapratimAonI pratiSThA paNa karelI che. vijayasenasUri, vekhaharSa, paramAnaMda | vikrama saMvata 1628 zrI hIravijayasUrijInI pATe zrI vijayasenasUri thayA. te paNa ghaNA prabhAvika thayA che. temanA ziSya kharma tathA paramAnaMda akabara bAdazAhanA putra jAhAMgIra bAdazAhane pratibodhIne jainadharmanA phAyadA mATe ghaNA paravAnA meLavyA hatAM, tathA jaina dharmanI ghaNI unnati karI hatI. For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 25 vikrama saMvata 151 thI 1000 (padmasuMdaragaNi, jinasiMhasUri, jinarAjasUri, AnaMdaghanajI, kalyANasAgarasUri, vardhamAnAzAha, yazovijayajI, samayasuMdarajI) padmasuMdaragaNi, vikrama saMvata 160 A graMtha kartA tapAgacchanI nAgapurIya zAkhAnA pAmerUnA ziSya hatA. temaNe rAyamallAnyudaya mahAkAvya, dhAtupATha, pArzvanAtha kAvya, jaMbUsvAmI kathAnaka vagere aneka graMtho racyA che. vaLI temaNe dilhInA bAdazAha akabaranI sabhAmAM dharmavivAdamAM eka mahApaMDitano parAjaya karyo hato, ane tethI akabara bAdazAhe temane eka hAra, eka gAma, tathA sukhAsana vagere vastuo bheTa ApI hatI. jinasiMhasUri, vikrama saMvata 1600 A AcArya kharatara gacchamAM thayelA jinarAjasUrinA ziSya hatA. temano janma vikrama saMvat 1615 mAM, dIkSA 1623 mAM, sUripada 1670mAM tathA temanuM svargagamana 1674mAM thayuM hatuM. temane vikrama saMvata 1649 mAM dilhInA bAdazAha taraphathI ghaNuM mAna maLyuM hatuM. vaLI, jodhapuranA rAjA surasiMhajI tathA temano pradhAna karmacaMdra temane ghaNuM cAhatA hatA. For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 176 jinArAjasUri, vikrama saMvata 1604 A zrI jinarAjasUri nAmanA AcArya kharataragacchamAM thayelA che; te paNa prabhAvika hatA, temaNe ghaNI jagAe jinapratimAonI pratiSThA karAvI che. dAkhalA tarIke eka zatruMjaya tIrthamAM ja temaNe pAMcaso eka pratimAonI pratiSThA karAvI che. vaLI temaNe naiSadhIya kAvya para jinarAjI nAmanI TIkA racelI che, tema temaNe bIjA paNa ghaNA graMtho racyA che. vikrama saMvata 1699 mAM pATaNamAM temanuM svargagamana thayuM che. AnaMdaghanajI mahArAja, vikrama saMvata 1605 A prakhyAta adhyAtmajJAnI zrI AnaMdaghanajI mahArAja lagabhaga vikrama saMvata 167pa mAM vidyamAna hatA. te parama vairAgyavAna yoganA pAraMgAmI tathA adhyAtmazAstramAM nipuNa hatA. ema temaNe racelAM pado parathI mAluma paDe che. vaLI temanI pAse camatkArI vidyAo paNa hatI, evI paNa daMtakathA che. temaNe racelAM padono bhAvArtha gahana ane adhyAtmajJAnathI bharelo che. ' kalyANasAgarasUri, vikrama saMvata 1606 A AcAryajI aMcalagacchamAM thayelA zrI dharmamUrtisUrijInA ziSya hatA. tathA teo vikrama saMvata 1676 mAM vidyamAna hatA. kema ke temaNe te sAlamAM kAThiyAvADamAM samudra kinAre AvelA jAmanagaramAM vasatA lAlaNa gotranA mahA dhanADhya vardhamAnazAha nAmanA osavAle banAvelA apUrva jinAlayamAM jinabiMbonI pratiSThA karAvelI che; .. For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 177 ane te jinAlaya paNa te zAhukAre temanA ja upadezathI bAMdheluM che; ema te jinAlayamAM rahelA zilAlekhathI mAlUma paDe che. vardhamAnazAha zeTha, vikrama saMvata 1680 vardhamAnazAha zeTha kAThiyAvADanI uttara dizAe AvelA kaccha nAmanA dezamAM rahelA alasANA nAme gAmamAM rahevAsI hatA. teo ghaNA dhanavAna ane vyApAranA kAryomAM bahu ja pravINa tathA lAlaNa gotramAM janmelA hatA. vaLI te ja gAmamAM rAyasIzAha nAmanA paNa eka dhanADhya zeTha rahetA hatA. teo baMne osavAla jJAtinA hatA, tathA teo vacce vevAIono saMbaMdha hato; temaja teo baMne jainadharmamAM custa hRdayavALA hatA. eka vakhate jAmanagaranA mahArAjA jAmasAhebe te alasANAnA ThAkoranI kanyA sAthe lagna karyA; te vakhate jAmazrInA kahevAthI te kuMvarIe dAyajAmAM potAnA pitA pAse te baMne zAhukAro jAmanagaramAM AvI nivAsa kare evI mAgaNI karI. te mAgaNI teNInA pitAe kabula rAkhavAthI ozavALa jJAtinA daza hajAra mANaso sahita te baMne zAhukAroe jAmanagaramAM AvI nivAsa karyo. tyAM rahI aneka dezAvaro sAthe teo vyApAra karavA lAgyA; ane tethI jAmanagaranI prajAnI paNa ghaNI AbAdI vadhI. jAmanagaranA rAjyanI mahesUlamAM paNa teonA vyApArathI ghaNo vadhAro thayo. vaLI te baMne zAhukAroe potapotAnA dravyano sadupayoga karavA mATe tyAM jAmanagaramAM lAkho dravya kharcIne moTAM vistAravALAM tathA devonA vimAna jevA jinamaMdiro baMdhAvyAM. evI rIte lAkho paisA kharcIne teoe potAno janma saphaLa karavA sAthe moTI kIrti saMpAdana karI. te jinamaMdiro vikrama saMvata 1676 mAM saMpUrNa thayAM. tyArabAda vardhamAnazAha zeThe zatruMjaya tathA giranAranI For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jaina ItihAsa ADaMbarapUrvaka yAtrA karIne tyAM paNa jinamaMdiro baMdhAvyAM. AthI karIne vardhamAnazAha zeThanuM rAjadarabAramAM ghaNuM sanmAna thavA lAgyuM, ane jAmasAheba paNa ghaNuM kharuM kArya temanI salAha mujaba karavA lAgyA. AthI karIne jAmasAhebanA eka luhANA jAtinA kArabhArIne vardhamAnazAha zeTha para ghaNI IrSA thaI, ane tethI te vardhamAnazAha paranI jAmasAhebanI prIti ochI karAvavAnI tajavIja karavA lAgyo. jAmasAhebanI tijorI vardhamAnazAha zeThane tyAM rahetI, jethI jAmasAhebanI rAjayanI UpajanuM dravya vardhamAnazAha zeThane tyAM bharAtuM, ane kharca mATe joItA dravyano upADa paNa temane tyAMthI thato. eka vakhate rAjyamAM dravyano khapa hovAthI nevuM hajAra korInI eka cIThI jAmasAhebe vardhamAnazAha para lakhIne te luhANA kArabhArIne ApI. tyAre lAga Avelo jANIne te duSTa kArabhArIe te nevuM hajAra korInI cIThI para eka mIMDI vadhArIne te cIThI nava lAkha korInI karI; ane te ja divase te kArabhArI sAMje vALu samaye te cIThI laIne vardhamAnazAha pAse Avyo. ane zeThane kahyuM ke, jAmasAhebe hukama karyo che ke, A cIThI rAkhIne A ja vakhate nava lAkha korI Apo. tyAre vardhamAnazAhe te cIThI vAMcIne kahyuM ke, Aje to rAta paDavA AvI che, vaLI A samaya amAre vALu karavAno che, mATe AvatIkAle savAramAM tame Avajo. eTale teTalI korI huM tamane gaNI ApIza. evI rIte vardhamAnazAha zeThe kahyA chatAM paNa te duSTa kArabhArIe te ja samaye teTalI korIo levAnI haTha lIdhI. AthI karIne vardhamAnazAhe to te ja vakhate kAMTo caDAvIne nava lAkha korI potAnA vakhAramAMthI jokhI ApI. te kArabhArInAM AvAM kRtyathI vardhamAnazAhane gusso caDyo. tethI prabhAtamAM rAyasIzAha zeTha sAthe maLIne temaNe evo TharAva karyo ke, je rAjyamAM prajA para Avo julama hoya tyAM ApaNe rahevuM lAyaka nathI. mATe ApaNe Aje ja ahIMthI For Personal & Private Use Only Www.jainelibrary.org Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 179 UpaDIne kacchamAM javuM. te samaye rAyasIzAhe paNa te vAta kabula karI, ane jyAre vardhamAnazAhe tyAMthI nIkaLI kaccha tarapha prayANa karavA mAMDyuM tyAre rAyasIzAhe kahyuM ke, hAla to mArAthI AvI zakAze nahIM. pachI vardhamAnazAhe to tyAMthI prayANa karyuM, tathA temanI sAthe osavAlonA sADA sAta hajAra mANaso paNa jAmanagara choDIne kaccha tarapha ravAnA thayA. te saghaLA mANasonuM khorAkI vagere sarva kharca vardhamAnazAhe ApavuM kabula karyuM hatuM. evI rIte jAmanagarathI prayANa karIne vardhamAnazAha bAra gAu upara AvelA dhroLa mukAme pahoMcyA. tyAre mahArAjA jAmasAhebane te vAtanI khabara paDI; tethI temaNe potAnA mANasone vardhamAnazAhane pAchA bolAvavA mATe dhroLa mokalyA. paraMtu vardhamAnazAha jyAre pAchA na vaLyA, tyAre jAmasAheba pote dhroLa padhAryA; ane AvI rIte ekAeka prayANa karI javAnuM temane kAraNa pUchyuM. tyAre vardhamAnazAhe paNa je hakIkata banI hatI te nivedana karI ke, huM ApanI tijorI rAkhuM chuM, jemAM ApanI phakta pAMca daza hajAra ko2InI juja rakama mAre tyAM bAlAsa hatI. ane Ape kaMI paNa agAuthI cetavaNI ApyA vinA ekadama nava lAkha korInI cIThI lakhIne pAchI te ja vakhate te mAgI. ame ApanI chAyAmAM rahI vyApAra karIe chIe, paraMtu agAuthI be cAra divasa pahelAM amane cetavyA vinA AvaDI moTI rakamanI amArA para cIThI jo lakhAya, to te vakhate amArI AbarU javAno bhaya rahe. ityAdi hakIkata sAMbhaLIne mahArAjA jAmasAhebe to Azcarya pAmI kahyuM ke, meM to phakta nevuM hajA2 korInI cIThI mokalI hatI. pachI te luhANA kArabhArI para jAmasAhebane ghaNo ja gusso caDhyo. tethI teo ekadama jAmaMnagaramAM AvyA; tyAM kalyANajInA maMdira heThe te kArabhArI jAmasAhebane maLyo. jAmasAhebe paNa ekadama gussAmAM ja tyAM tene jumiyAthI potAnA hAthe mArI nAkhyo. te luhANA For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 jaina ItihAsa kArabhArIno pALiyo hAla paNa jAmanagaramAM kalyANajInA maMdiramAM mojuda che. vaLI je vakhAramAM vardhamAnazAhe tene nava lAkha korIo. toLI ApI hatI, te vakhAranuM jAmanagaramAM mAMDavI pAse raheluM te makAna hAla paNa navalakhAnA nAmathI oLakhAya che. jAmanagaramAM temanuM caNAveluM atyaMta manohara jinamaMdira hAla paNa te samayanI temanI jAhojalAlI dekhADI Ape che. temanuM rahevAnuM makAna lagabhaga traNaso varSonuM prAcIna chatAM paNa hAla ahIM jAmanagaramAM tAkaphaLIyA pAse vardhamAnazAhanI meDInA nAmathI hAla paNa jIrNa avasthAmAM hayAta che. temaNe aneka prakAranAM jainadharmanI unnatinAM kAryo tathA lokopakAranAM kAryo karelAM che. A vardhamAnazAhanA gaMjAvara jinamaMdiramAM jatAM raMgamaMDapanA daravAjA bahAra DAbA hAtha para eka ALIAmAM te jinamaMdira banAvavAne lagatI hakIkatavALo zilAlekha che. A gaMjAvara jinamaMdirano vizALa raMgamaMDapa temAM pAtharelA raMgaberaMgI ArasanA pattharothI ghaNo ja zobhita thayelo che. mULa maMDapane pharatI zikharabaMdha bAvana derIo eka mALAnA AkAramAM zobhI rahelI che. te jinamaMdiramAM dAkhala thavAno vizALa da2vAjo bhabhakAdAra tAka vaLelA ane zilpa kaLAnA nAdara namUnA sarakhA gaMjAvara maMDapathI zobhI rahelo che. tathA te eka moTA zarIyAna rastA para Avelo che; tethI te jinamaMdira sanmukha AvatA mANasone eka gaMjAvara devavimAnano AbhAsa utpanna kare che. A jinamaMdiranuM UMcuM ane gaMjAvara zikhara te samayanA kArIgaronI behada zilpakaLAno khyAla Aje paNa ApaNane batAvI Ape che. A jinamaMdira baMdhAvavAmAM vardhamAnazAha zeThane sAta lAkha mudrikAno kharca thayo hato, ema te zilAlekhamAM lakheluM che. zrI kalyANasAgarasUrijInA hAthathI A jina maMdiramAM pAMcaso ne eka jinapratimAonI aMjanazalAkA sahita pratiSThA vikrama saMvata For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 181 1676 vaizAkha suda trIja ane budhavAre thayelI che. evI rIte A zrI vardhamAnazAha zeTha jainadharmanI ghaNI unnati karanArA thayelA che. te vardhamAnazAhanA vaMzajo Aje paNa jAmanagara tathA kacchanA zaheromAM ghaNA vase che. yazovijayajI mahopAdhyAya, vikrama saMvata 1682 A mahAvidvAna zrI yazovijayajI upAdhyAya lagabhaga vikrama saMvata 1682 mAM vidyamAna hatA; te tapAgacchamAM thayelA zrInayavijayajI mahArAjanA ziSya hatA. temaNe nyAyabiMdu prakaraNa, jJAnasAra, vairAgya kalpalatA, nyAyapravezikA, pratimAzataka, nayapradIpa, adhyAtmasAra, dravyAnuyogatarka, dravyaguNaparyAyano rAsa, tathA adhyAtmamataparIkSA vagere ekaso mahAna graMtho racelA kahevAya che. temane mATe nIce mujaba daMtakathA saMbhaLAya che. jyAre A zrI yazovijayajI mahArAja bAlyaavasthAmAM hatA, tyAre te potAnI mAtA ke je haMmezAM-pratikramaNa karavA mATe upAzraye jatAM hatAM temanI sAthe te paNa haMmezAM jatAM hatAM; ane tyAM pratikramaNano pATha sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM ja temaNe kaMThe thaI gayo hato. eka dahADo ghaNo varasAda paDato hovAthI tenI dhArmika mAtA dilagira thaI ke Aje to mAruM pratikramaNa rahI gayuM. te sAMbhaLI A bALaka yazovijayajIe kahyuM ke, he mAtAjI ! tame digira na thAo ! huM tamane ahIM ja pratikramaNa karAvIza. pachI temaNe potAnI mAtAjIne tyAM askhalita rIte pratikramaNa karAvyuM. bIje divase temanI mAtA jyAre gurujI pAse pratikramaNa karavA gayAM, tyAre gurumahArAje temane pUchyuM ke, tame gaIkAle pratikramaNa karavA mATe kama na AvyAM ? tyAre teNIe jaNAvyuM ke, gaIkAle to ghaNo varasAda varasato hato tethI huM AvI For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jaina ItihAsa zakI nahIM, ane A mArA jasalAe ja ghera rahIne mane pratikramaNa karAvyuM. te sAMbhaLI guru mahArAje Azcarya pAmI jazavijayajInI hAthanI rekhAo joI, ane tyArabAda temaNe te DozIne kahyuM ke, tamAro A putra tamane kamAI khavarAve tevo nathI. paraMtu te amArA upayogano che; kema ke tenA hAthanI rekhA jotAM te eka mahA vidvAna thaI jainazAsananI ghaNI unnati karaze. pachI te DozIe potAnA te putrane gurumahArAjane samarpaNa karyo. have dIkSA lIdhA bAda te zrI yazovijayajI mahArAja vyAkaraNa, tathA sAhitya vageremAM pAraMgAmI thayA. chevaTe temane nyAyazAstrano abhyAsa karavAnI IcchA thaI, tethI te potAnA gurubhAI vinayavijayajInI sAthe veSa badalAvI brAhmaNono veSa laI kAzIe gayA. teoe veza badalavAnI jarUra eTalA mATe paDI ke, te samayamAM kAzInA vidvAno IrSAthI jainIone vidyAbhyAsa karAvatA nahotA. pachI tyAM rahI teoe nyAyazAstrono saMpUrNa abhyAsa karyo. ane teonI tIvra buddhi joIne tyAMnA paMDitoe zrI yazovijayajI mahArAjane "nyAyavizArada'nuM biruda ApyuM. chevaTe tyAM teo jemanI pAse abhyAsa karatA hatA, tene mAluma paDyuM ke, A to jainIo che, tathA teNe teone paNa pUchavAthI teoe paNa potAno kharo vRttAMta kahI batAvyo. chevaTe eka nyAyazAstra temane bhaNavAnuM bAkI hatuM, ane tethI teoe potAnA adhyApakane te nyAyazAstra bhaNAvavAnI vinaMtI karatA adhyApake nA pADI. tyAre temaNe te adhyApakane evI namra araja karI ke, amArA para kRpA karIne phakta eka ja vakhata amane te zAstra pAThathI saMbhaLAvo, pachI te adhyApake tema karyAthI teo baMnee ardha arpe te zAstra kaMThe rAkhI AkhuM lakhI kADhyuM. tathA pachI te vAta adhyApakane paNa jAhera karavAthI te paNa teonI buddhi joI Azcaryasahita AnaMda pAmyo. A zrI yazovijayajI mahArAjanA samayamAM prakhyAta For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina ItihAsa 183 jainAtmajJAnI tathA camatkArI vidyAonA pAraMgAmI ane yogavidyAmAM nipuNa evA zrIAnaMdaghanajI mahArAja paNa vidyamAna hatA. temanI pAse suvarNasiddhi tathA AkAzagAminI nAmanI vidyAo hatI. eka vakhate temaNe vicAryuM ke AjanA samayamAM jainamuniomAM A zrI yazovijayajI prabhAvika che, mATe mArI pAsenI A baMne camatkArI vidyAo mAre temane ApavI lAyaka che. ema vicArI temane potAnI pAse bolAvavA mATe temaNe mANasa mokalyo. te vakhate yazovijayajI mahArAja dehaciMtA mATe bahAra gayA hatA. tyAMthI AvyA bAda temane khabara maLyA ke, mane AnaMdaghanajI mahArAjano mANasa bolAvavA Avyo hato; tethI Azcarya pAmI temaNe vicAryuM ke, khAssu koI jarUranuM kArya hovuM joIe. ema vicArI temaNe lagnakuMDalikA mAMDI tapAsI joyuM to jaNAyuM ke, mane temaNe koIka apUrva vidyA ApavA mATe bolAvyo che. ema vicArI turata te temanI pAse gayA. paraMtu te samaye AnaMdaghanajI mahArAja to samAdhimAM hatA, tethI yazovijayajI to tyAM beThA. chevaTe samAdhI khalAsa thayA bAda keTalIka jJAnagoSTI teo baMne vacce cAlI. paraMtu AnaMdaghanajIe potAnA hRdayanI vAta haju kADhI nahIM. AhA2pANIno samaya thavAthI yazovijayajI adhIrA banI bolI UThyA ke, Ape mane je kaMI kArya mATe bolAvyo che, te saMbaMdhI Apa mane kema kaMI kahetA nathI ? tyAre AnaMdaghanajIe kahyuM ke, meM tamane zuM kArya mATe bolAvyA che ? tyAre yazovijayajIe kahyuM ke, Ape mane kaMIka vidyA ApavA mATe bolAvyo che. te sAMbhaLI AnaMdaghanajIe vicAryuM ke, AmanA hRdayamAM ATalI vAta paNa adhIratAne lIdhe jyAre rahI zakI nahIM, tyAre te AvI camatkArI vighAone zI rIte jIravI zakaze ? ema vicArI temaNe temane kahyuM ke, 'o kamabakhata to cala gayA' ema kahI te vidyAo temaNe temane For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jaina ItihAsa ApI nahIM; ityAdi ghaNI daMtakathAo temanA saMbaMdhamAM sAMbhaLavAmAM Ave che. samayasuMdarajI, vikrama saMvata 1686 zrI samayasuMdarajI mahArAja zrI sakaLacaMdragaNijInA ziSya hatA, tathA te lagabhaga vikrama saMvata 1686 mAM vidyamAna hatA. te mahAvidvAna thayelA che. temaNe 'rAjAno dadate saukhyuM' e vAkyanA ATha lAkha judA judA artha karIne teno eMsI hajAra zlokonA pramANavALo graMtha racyo che. tema ja temaNe gAthAsahasrI, vizamavAdazataka, tathA dazavaikAlikasUtra TIkA Adi ghaNA graMtho racelA che. For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 26 vikrama saMvata 1001 thI 1964 (huMDhakonI utpatti, motIzAha zeTha, zrI vijayAnaMdasUri, zeTha premacaMda rAyacaMda, zeTha kezavajI nAyaka, zeTha narasI nAthA) TuTakonI utpatti, vikrama saMvata 1013 suratamAM vIrajI vorA nAmano eka dazAzrImALI vaNika vasato hato. tene phulAM nAmanI eka bALavidhavA putrI hatI. teNIe eka lavajI nAmanA chokarAne khoLe lIdho hato. te chokaro haMmezAM lokAnA upAzrayamAM bhaNavA jato hato. tyAM yationI saMgatathI tene vairAgya thayo ane tethI te lokAgacchanA yati bajaraMgano ziSya thayo. be varSa bAda teNe potAno DhaMDhakono navo mata calAvyo, tathA mukhe muhapattino TukaDo bAMdhavA lAgyo. lokoe teno navo veSa joIne UtaravA mATe jagA ApI nahIM. jethI te eka ujjaDa makAnamAM rahyo. ujjaDa makAnane gujarAta tathA mAravADamAM DhaMDhAM kahe che, ane tethI te DhaMDhaka kahevAvA lAgyo. anukrame tenA ziSya praziSyo DheDhakanA nAmathI oLakhAvA lAgyA; tathA temanA upadeza mujaba cAlanArAo paNa DhuMDhIyAnA nAmathI prasiddha thayA. motIzAha zeTha, vikrama saMvata 1893 A motIzAha zeTha surata zaheranA rahevAsI mahA dhanavAna zrAvaka For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jaina ItihAsa hatA. temane jaina dharma para ghaNI ja zraddhA hatI. jainadharmanI unnati karavAmAM temaNe tana-mana ane dhanathI ghaNo ja prayatna karelo che. temaNe ghaNA moTA ADaMbarathI zatruMjayano saMgha kADhyo hato, ane temAM lAkho rUpiyAno kharca karI jaina dharmano mahimA vadhAryo hato. vaLI temaNe zatruMjaya para lAkho rUpiyA kharcI kuMtAsarano khADo purAvI te para manohara TuMka baMdhAvelI che. paropakAra mATe temaNe baMdhAvelI dharmazALAo ghaNI jagAe jovAmAM Ave che. lAkho rUpiyAnI kiMmatanA dharmAdA makAno temaNe muMbaI Adi zaheromAM baMdhAvelAM che. evI rIte A dhArmika motIzAha zeThe paNa jainadharmanI ghaNI unnati karelI che, ema hAla paNa ApaNe najare joIe chIe. zrI vijayAnaMdasUri athavA zrI AtmArAmajI mahArAja, vikrama saMvata 1940 AjanA samayamAM A prakhyAti pAmelA zrI vijayAnaMdasUrizvara mahAvidvAna tathA jainazAsanano mahimA vadhAranArA thayA che. vaLI te zrIAtmArAmajI mahArAjanA nAmathI paNa prasiddha che. temaNe jainatattvAdarza, ajJAnatimirabhAskara, tattvanirNayaprAsAda Adi graMtho banAvyA che. paMjAba Adi dezomAM vihAra karI temaNe ghaNA manuSyone pratibodhIne zuddha jainadharmamAM dAkhala karyA che. temaNe potAnI vidvatAthI aMgreja sarakAra taraphathI paNa ghaNuM mAna meLavyuM che. vaLI temaNe aMjanazalAkA tathA pratiSThA Adi ghaNAM dharma kAryo karyAM che. ghaNI jagyAe temanA upadezathI navAM jinamaMdiro bAMdhavAmAM AvyAM che, tathA ghaNAM jinamaMdirono jIrNoddhAra karavAmAM Avyo che. AryasamAjIo sAthe dharmavAda karIne temaNe jayapatAkA meLavI che. For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 jaina ItihAsa cikAgomAM bharAyelI dharmasabhAmAM temaNe mI. vIracaMda rAghavajIne mokalIne amerikAmAM paNa jainadharmano mahimA phelAvyo che. evI rIte A zrI vijayAnaMdasUrijIe paNa jainadharmanI ghaNI unnati karelI ApaNe joIe chIe. zeTha premacaMda rAyacaMda vikrama saMvat 150 A vIrapuruSa zeTha premacaMda rAyacaMda surata zaheranA rahevAsI hatA. teo karoDapati hatA, tathA jainadharma para saMpUrNa zraddhAvAna hatA. temaNe lAkho rUpiyA kharcIne jagyA jagyAe dharmazALAo vagere aneka dharmanAM kAryo karyA che. temane nAmadAra aMgreja sarakAra taraphathI paNa ghaNuM mAna maLyuM che. A vIrapuruSanuM nAma AkhA hiMdustAnamAM prasiddha che, kema ke temaNe lokopayogI ane dharmanAM aneka kAryo karyA che. , zeTha narazI nAthA A mahAna puruSa zeTha narazI nAthA mULa kaccha dezanA rahevAsI hatA, tathA ghaNA dhanavAna hatA. jainadharmanA ghaNA rAgI hatA. temaNe potAnA lAkho rUpiyA potAnA svadharmIone sArI sthitie lAvavA mATe kharcIne jainadharmanI unnati karelI che. kacchanI jaina prajAmAM tenA upakAra mATe temanuM nAma prasiddha pAmeluM che. temaNe jinabiMbonI aMjanazalAkA karAvelI che; tathA zatruMjaya para vizALa TuMka baMdhAvI che, tathA yAtrALuo mATe dharmazALA baMdhAvI che. muMbaI zaheramAM paNa ' temaNe suMdara jinamaMdira Adi baMdhAvIne potAnuM nAma amara karyuM che. For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jaina ItihAsa zeTha kezavajI nAyaka - vikrama saMvata 1930 A jainomAM prakhyAta thayelA zeTha kezavajI nAyaka mULa kacchanA rahevAsI hatA, tathA lAkho rUpiyAnI mAlikI dharAvatA hatA. jainadharma para daDha zraddhAvALA hatA. temaNe potAnA svadharmIone aneka prakAranI madada ApI jainadharmanI sArI unnati karelI che. lAkho rUpiyA kharcIne zatruMjaya para temaNe TuMka baMdhAvI che. tathA yAtrALuone UtaravA mATe te tIrthanI taLeTImAM vizALa dharmazALA baMdhAvI che. bIjAM paNa ghaNAM lokopakAranAM kAryo karIne temaNe jainadharmanI ghaNI unnati karelI ApaNe joIe chIe. For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prazastiH (zArdUlavikrIDitam) pAdAGguSThasucAlitAmaragiri-hastAstadevasmayaH jihvAkhaNDitazakrasaMzayacayo, vADnaSTahAlAhalaH / sarvAGgINamahopasargadakRpA-netrAmbudattAJjaliH dADhAdAritadivyayutsamavatAt-zrI vardhamAno jinaH // 1 // (vasaMtatilakA) zrIvIra-gautama-sudharmagaNeza-jambU svAmyAdipaTTadharasUrigaNaH punAtu / 'zrIhemacandrayaticandra' 'jagatsucandra' zrIhIrasUri-vRSabhAzca zivaM dizantu // 2 // etanmaharSizucipaTTaparaMparAjAn AnandasUrikamalAbhidhasUripAdAn / saMvijJasaMtatisadIzapAdAn praNamya ... zrIvIradAnacaraNAMzca gurun staviSye // 3 // zrIdAnasUrivaraziSyamatallikA sa * zrIpremasUribhagavAn zamamagnayogI / siddhAntavArivaravArinidhiH punAtu . cAritracandanasugandhizarIrazAlI // 4 // For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19O 180... jaina ItihAsa (zArdUlavikrIDitam) pratyagratrizatarSisantatisarit-sraSTA kSamAbhRdmahAn gItArthapravaro varazrutayutaH sarvAgamAnAM gRham / tarke tarkavizuddhabuddhivibhavaH, so'bhanta svakIye'pyaho.. gacche saMyamazuddhitatparamatiH, prajJAvatAmagraNI: // 5 // tatkAlInakaragrahagrahavidhA-vabde hyabhUd vaikrame tithyArAdhanakAraNena karuNo bhedastapAgacchajaH / kAruNyaikarasena tena guruNA satpaTTakAdAtmano bahvaGazena nivAritaH khakarakhau-SThe'bde'pavAdAdhvanA // 6 // (vasantatilakA) tatpaTTake bhuvanabhAnvavidhazca sUriH __ zrIvardhamAnasutaponidhikIrtidhAma / nyAye vizArada itIha jagatprasiddho jAto'tivAkpatimati-matimaccharaNyaH // 7 // tasyAdyaziSyalaghubandhurathAbjabandhu tejAstapaH zrutasamarpaNatejasA saH / paMnyAsapadmavijayo gaNirAT zriye'stu kSAntyekasAyakavidIrNamahopasargaH // 8 // For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 jaina ItihAsa aaaaaaci gItArthagacchapatitAM pravazaM punAti siddhAntasUryapadabhRjjayaghoSasUriH / sarvAdhika zramaNasArthapatirmatIzaH pAtA catuH zatamitarSigaNasya zasyaH / / sadbuddhinIradhivibodhanabaddhakakSaH __ vairAgyadezanavidhau paripUrNadakSaH / sImandharaprabhukRpAparapAtramastu zrIhemacandragururAT satataM prasannaH // 9 // kAruNyakamrAlayAnAM mahanIyamukhyAnAM mahomAlinAM lokopakAracaturANAM vairAgyadezanAdakSAcAryadeva zrImadvijayahemacandrasUrIzvarANAM dupadezena zrI jinazAsana ArAdhanA-TrasTa vihite zrutasamuddhArakAryAnvaye prakAzitamidaM grantharatnaM zrutabhaktitaH // vi.saM.2061 For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHARAT GRAPHICS - AHMEDABAD. PH. : (079) 22134176, 22124723 Foersonal Private use ones