________________
[૧૫]
સાથે જોડાયા વિના બધ કરાવે છે, માટે અપ્રાકારી કહેવામાં આવે છે. જૈનદર્શનના મંતવ્યનું આ લેખમાં સ્પષ્ટીકરણ કરવામાં આવ્યું છે.
(૧૯) “શ્રી મહાવીર પ્રભુને સત્યાગ્રહ” આ લેખમાંઆધિદૈતિક અને આધ્યાત્મિક એમ બે પ્રકારના સત્યાગ્રહ બતાવ્યા છે. આધ્યાત્મિક સત્યાગ્રહમાં આત્મસંપત્તિ પ્રાપ્ત કરવાને ઉદ્દેશ હોવાથી મેહની ગુલામીમાંથી છૂટવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે; આધિદૈતિકમાં ગિલિક સંપત્તિ મેળવવાને ઉદેશ હોવાથી પારકાની પરાધીનતામાંથી મુક્ત થવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. શ્રી મહાવીરનો સત્યાગ્રહ કે આધ્યાત્મિક હતો તે પ્રભુના જીવનના દષ્ટાંતથી આ લેખમાં બતાવવામાં આવેલ છે.
(૨૦) બનેછવમીમાંસા – જૈન સિદ્ધાંતમાં જીવ અને અજીવ બે પદાથી માનવામાં આવ્યા છે. તે બંનેમાં સંપૂર્ણ વિશ્વને સમાવેશ થઈ જાય છે. રોહગુપ્ત નામના આચાર્ય
જીવ” નામનો ત્રીજો પદાર્થ માની ત્રીજા જૂદા પદાર્થની પ્રરૂપણ કરેલ છે. જીવરાશિની પ્રરૂપણા દાખલા દલીલ કે શાસ્ત્રના આધારથી ટકી શકે તેવી નથી એવું આ લેખમાં દલીલોથી સમજાવવામાં આવ્યું છે.
(૨૧) “આમાની ઓળખાણ” આ લેખમાં આત્માઆત્મતત્ત્વની સાબિતી કેવી રીતે પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ પ્રમાણથી થઈ શકે તે બતાવેલ છે.
(રર) શ્રી મહાવીર પ્રભુની અહિંસા” આ લેખમાંઅહિંસાનું તાત્વિક સ્વરૂપ બતાવેલ છે. બીજાઓ અહિંસાને અંગે જે માન્યતા ધરાવે છે તે કેટલે દરજજે અપૂર્ણ ભૂલભરેલી છે તે આ લેખમાં સમજાવવામાં આવ્યું છે અને શ્રી મહાવીર પ્રભુના જીવનના દષ્ટાંતોથી અહિંસાનું સાચું સ્વરૂપ સાબિત કરેલ છે.
