________________
[૧૪] . સ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશ અને કાળનું સ્વરૂપ સૂક્ષમદષ્ટિથી બતાવવામાં આવેલ છે. એક બીજાને સંબંધ બતાવ્યું છે, રૂપી અને અરૂપી ભેદ બતાવ્યા છે; આ લેખ વાંચવાવિચારવા જેવું છે.
(૧૫) “સંબંધમીમાંસાવાળા પંદરમા લેખમાં– બે પ્રકારના સંબંધ સ્વરૂપસંબંધ અને સંગસંબધનું સ્વરૂપ બતાવ્યું છે. ગુણ અને ગુણીને અભેદ કેવી રીતે ઘટે તે સમજાવેલ છે. જ્ઞાન આત્માનો ગુણ હોવાથી જ્ઞાનગુણથી આત્મા સંસારી કે મુક્ત દશામાં જૂદો પડી શકતા નથી. આ બધી હકીકત લેખમાં સવિસ્તર મૂકવામાં આવેલ છે.
(૧૬) “તવિક વિચારણા વાળા સોળમા લેખમાં– વસ્તુનું નિરીક્ષણ સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી અને સ્થલ દષ્ટિથી કેવી રીતે થઈ શકે તેની સમજણ આપેલ છે. ઇંદ્રિયજન્ય જ્ઞાન સ્થલ દષ્ટિનો વિષય છે. ચક્ષુ, કર્ણ આદિ ઇઢિયે પિતાના વિષયને કેવી રીતે ગ્રહણ કરે છે, કયા કયા પદાર્થો ઈદ્રિયોના વિષય બનતા નથી, અતીન્દ્રિય જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાને કયા કયા સાધનોની જરૂર છે વિગેરે જ્ઞાનપ્રાપ્તિના સાધનોની આ લેખમાં ચર્ચા છે.
(૧૭) “પપણું” આ સત્તરમા લેખમાં-પર્યુષણ પર્વનું મહાભ્ય બતાવેલ છે. ગૃહસ્થ અને સાધુઓનું કર્તવ્ય બતાવેલ છે. આ પર્વ રાગદ્વેષ ઓછા કરી, કષાયનો ત્યાગ કરી, મનને આત્મસ્વરૂપમાં જોડી ઉજવવા ઉપદેશ આપવામાં આવ્યા છે.
(૧૮) “પ્રાપ્યાપ્રાપ્યમીમાંસા વાળા અઢારમા લેખમાં– બાહ્યાની વસ્તુઓનું ઈદ્રિયો દ્વારા જ્ઞાન થતી વખતે પાંચ ઇન્દ્રિય પિકી સ્પર્શ રસ ધ્રાણ તથા કણેન્દ્રિય એ ચાર ઇંદ્રિય બહારની વસ્તુઓ સાથે સંગ સંબંધથી જોડાઈને બેધ કરાવે છે માટે પ્રાપકારી કહેવામાં આવે છે. ચક્ષુ અને મન બહારની વસ્તુ
