________________
૧૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
માર્ચ, ૨૦૧૩ દો શ્રાવણ યા દો ભાદ્રપદ હોને પર આગમોક્ત “સમવાયાંગ સૂત્ર'થી ગુજરાત મેં ક્રાન્તિ કા શંખનાદ કરને વાલે સ્થાનકવાસી સમ્પ્રદાય કે માન્યતા કે અનુસાર એક માસ બીસ દિન આષાઢી ચાતુર્માસ કે પશ્ચાત્ મહાન ક્રિયોદ્ધારક પૂજ્ય શ્રી ધર્મસિંહજી મ.સા. વે ઉનમેં સે નિકલી વ્યતીત હો જાને પર દૂસરે શ્રાવણ મેં (દો શ્રાવણ હુએ તબ) ઔર સભી સંપ્રદાયોં કી ભી વર્ષાવાસ કે એક માસ બીસ દિન બાજ સંવત્સરી પ્રથમ ભાદ્રપદ મેં (દો ભાદ્રપદ હોને પર) હી સંવત્સરી કી. વર્તમાન મેં કી માન્યતા છે. આજ ભી સંપૂર્ણ ગુજરાત કી સમસ્ત સમ્પ્રદાયો મેં દો ભીમરુધરા કીમૂલ સભી સમ્પ્રદાયોં મેં ઇસી પ્રકાર આગમોક્ત સંવત્સરી શ્રાવણ હોને પર દ્વિતીય મેં તથા દો ભાદ્રપદ હોને પર પ્રથમ ભાદ્રપદ મેં કી આરાધના હોતી હૈ.
સંવત્સરી કરને કા વિધાન છે. - પૂજ્ય શ્રી ધર્મદાસજી મ.સા. કે હી શિષ્ય શ્રી મૂલચન્દજી મ.સા. ઉપર્યુક્ત સમસ્ત આગમ-પ્રમાણ, પરમ્પરા-પ્રમાણ, પ્રાચીન જિનકા વિચરણ ક્ષેત્ર ગુજરાત રહો, ઉનકી પરમ્પરા સે નિકલી સભી પૂર્વધરો, શ્રત કેવલિયો, વિદ્વાન આચાર્યો કે કથન-પ્રમાણ સે વર્ષાવાસ ગુજરાતી પરમ્પરાઓં મેં આજ ભી વર્ષાવાસ પ્રારમ્ભ સે ૫૦ર્વે દિન કે એક માસ બીસ દિન વ્યતીત હોને અર્થાત્ ૪૯ વેં-૫૦ā દિન સંવત્સરી સંવત્સરી કી આરાધના કરને કા ચલન વિદ્યમાન છે.
કરને કી બાત આગમોક્ત સિદ્ધ હોતી હૈ. પૂજ્ય શ્રી ધર્મદાસજી મ.સા. કે ૯૯ શિષ્યોં કી ૨૨ સમ્પ્રદાયૅ બની. માલવા પ્રાંત મેં વિચરણ કરને વાલી સમ્પ્રદાય કી ધારણા ૭૦ ઇન બાઈસ મેં સે કેવલ માલવા મેં વિચરણ કરને વાલે પૂજ્ય શ્રી દિન શેષ રહને પર સંવત્સરી કરને કી હૈ. માલવા પ્રાંત મેં પ્રાચીન કાલ રામચન્દ્રજી મ.સા. આદિ કી પરમ્પરા મેં હી ૭૦ દિન શેષ રહને પર મેં તપાગચ્છ કા પ્રબલ પ્રભાવ થા. હો સકતા હૈ, કિસી વિશિષ્ટ સંવત્સરી કરને કી માન્યતા છે અન્ય કિસી પરમ્પરા મેં યહ માન્યતા કારણવશાત્ વહાં ૭૦ દિન શેષ રહને પર સંવત્સરી કરને કી ધારણા નહીં હૈ.
કી સ્વીકૃતિ દેની પડી હો. કઈ બાર એસા હોતા હૈ. સંઘ-સંગઠન વ મહાન્ ક્રિયોદ્ધારક શ્રી જીવરાજજી મ.સા. કી પરમ્પરા એવં ઉનમેં સમાજ કી એકતા કે લિએ બડે—બડે દિગ્ગજ, આચાર્યો કો ભી અપની સે વિકસિત હોને વાલી સભી પરમ્પરાઓ, સમ્પ્રદાયોં, યથા - પૂજ્ય શ્રી ધારણા બદલ કર અન્ય ધારણા કો સ્વીકૃત કરવા પડતા હૈ, ઇસ બાત અમરસિંહજી મ.સા. કી સમ્પ્રદાય, પૂજ્ય શ્રી હુકમીચન્દજી મ.સા. વ ઉનકી કા પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ હે–વિ. સં. ૨૦૦૧ મેં સાદડી મેં સમ્પન્ન બૃહ સાધુ સમ્પ્રદાય કે જૈન દિવાકર શ્રી ચોથમલજી મ.સા., પૂજ્ય શ્રી સમેલન મેં પારિત પ્રસ્તાવ સંખ્યા-૧૧. જવાહિરલાલજી મ.સા. કે સંત-સતી વ શ્રાવક-શ્રાવિકાઓં, ઇસી વિ. સં. ૨૦૦૧ મેં સાદડી-મારવાડ મેં બૃહદ્ સાધુ-સંમેલન કા સમ્પ્રદાય સે પૃથક્ કિએ ગએ આગમજ્ઞાતા એવં સંસ્કૃત ભાષા વ સાહિત્ય વિશાલ આયોજન હુઆ. ઇસમેં ગુજરાતી પરમ્પરા કે અતિરિક્ત પ્રાયઃ કે મહાન્ વિદ્વાન સંત પૂજ્ય શ્રી ઘાસીલાલજી મ.સા. આદિ કે સંત- સપૂર્ણ સ્થાનકવાસી સમ્પ્રદાયોં કે પ્રતિનિધિ આચાર્યો-ઉપાધ્યાયાં, સતી વ ભક્તોં કી પરમ્પરા અપને-અપને ગુરુ કી માન્યતાનુસાર – પ્રમુખ સંતોં એવું સાધુ-સાધ્વીવૃંદ કા પધારના હુઆ. સંઘ એકતા કે
અભિવર્ધિત માસ મેં શ્રાવણ દો હોને પર દ્વિતીય શ્રાવણ મેં કરને કી લિએ પ્રબળ વાતાવરણ બના. એક હવા ચલી એકતા કી, સંગઠન કી, તથા ભાદ્રપદ દો હોને પર પ્રથમ ભાદ્રપદ મેં સંવત્સરી કરને કી માન્યતા સંઘ કી ઔર ઉસી હવા મેં સભી પ્રતિનિધિયોં ને અપની-અપની થી ઔર અભી ભી હૈ.'
સમ્પ્રદાયોં કો સંઘ-એકતા કે લિએ શ્રમણ-સંઘ મેં વિલીન કર દિયા. ધ્યાન રહે, આગમ મેં ગુઢાર્થજ્ઞાતા પં. શ્રી ઘાસીલાલજી મ.સા. ને સમેલન કે પ્રતિનિધિ સંતોં ને અનેક વિષયોં ઉપર વિચાર-વિનિમય નિશીથ' કે ઉદ્દેશક ૧૦ કે સૂત્રક્રમાંક ૪૬ કી ટીકા મેં ભાદ્રપદ શુક્લા કિયા, નિર્ણય લિએ. એક નિર્ણય કે અન્તર્ગત યહ પ્રસ્તાવ પારિત પંચમી કો સંવત્સરી કરને કા ઉલ્લેખ કિયા હૈ, પર વહ અભિવર્ધિત કિયા ગયા કિ-‘પૂજય શ્રી સમર્થનમલજી મ.સા. શ્રમણ સંઘ મેં સમ્મિલિત સંવત્સરી કી અપેક્ષા સે નહીં હૈ. ઉન્હોંને બીસ હી આગમોં કી હોતે હૈ, તો દો શ્રાવણ હોને પર સંવત્સરી ભાદ્રપદ માહ મેં કરની વિદ્વત્તાપૂર્ણ ટીકાએ લિખી હૈ, પર કિસી ભી આગમ કી ટીકા મેં ઔર દો ભાદ્રપદ હો તો દૂસરે ભાદ્રપદ મેં કરી . “સંઘ-એકતા કે અભિવર્ધિત માસ મેં ભી ૭૦ દિન શેષ રહને પર સંવત્સરી કરને કી લિએ અપવાદ રૂપ મેં આગમ-પ્રરૂપણા ન હોતે હુએ ભી ઐસા નિર્ણય માન્યતા આગમ-સમ્મત નહીં બતલાઈ હૈ.
લિયા ગયા. ઇસ પ૨પૂજ્ય શ્રી સમર્થમલજી મ.સા. ને વ ઉનકી પરમ્પરા મહાન્ ક્રિયાદ્ધારક શ્રી લવજીઋષિજી એવં શ્રી હરજીઋષિજી કી વાલોં ને માલવા કી સભી પરમ્પરા ને ભી સંઘ-એકતા કે હિત મેં પરમ્પરા મેં ભી ચંદ્રમાસ યા અભિવર્ધિત માસ મેં આગમોક્ત એક અપની પ્રતિક્રમણ કી તથા ૪૦ લોગસ્સ કે સાંવત્સરિક ધ્યાન કી પરમ્પરા માસ ૨૦ દિન પશ્ચાત્ સંવત્સરી કી માન્યતા રહી હૈ.
કા ત્યાગકર એક પ્રતિક્રમણ એવું ૨૦ લોગસ્સ કે સાંવત્સરિક ધ્યાન વર્તમાન મેં ભી શ્રમણ સંઘ કે દ્વિતીય પટ્ટધર આચાર્ય સમ્રાટ શ્રી કો માન્ય કિયા. પૂજ્ય આનન્દઋષિજી મ.સા. કે સંતોં એવં સમસ્ત ઋષિ સમ્પ્રદાયોં કી જબ કિસી કારણવશ જ્ઞાનગચ્છ કે પૂજ્ય શ્રી સમર્થમલજી મ.સા. ભી યહી માન્યતા (વર્ષાવાસ કે ૫૦ દિન બાદ ૫૦ર્વે દિન સંવત્સરી શ્રમણ સંઘ મેં સમ્મિલિત નહીં હુએ, કેવલ ઉનકી પરમ્પરા કે બાબાજી કરના) હે.
શ્રી પૂરણમલજી મ.સા. આદિ કુછ સંત હી સમ્મિલિત હુએ તબ વિ. સં.
