________________
છે.
४८ પ્રબુદ્ધ જીવન: ગણધરવાદ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૩ * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * તો કેટલા બધા અપરાધો થઈ જાય? એમ આપણે જે પાપ કરીએ નક્કી થાય છે. સાતે નરકની જઘન્ય-ઓછામાં ઓછી અને એ છીએ એ ભોગવવાની વ્યવસ્થા ન હોય તો પાપનો ભાર કેટલો ઉત્કૃષ્ટ-વધારેમાં વધારે સ્થિતિ કેટલી છે તે નીચે બતાવ્યું છે. આ * વધી જાય અને અંધાધૂંધી ફેલાઈ જાય માટે નરક જેવું સ્થાન તેમજ અહીં એ કેદીઓને કેવી સજા કરવામાં આવે છે જેમકે * * હોવું જોઈએ. એ સ્થાન એટલે અહીં જેમ આર્થર રોડ જેલ, તિહાર હંટરથી મારવું, કોરડા મારવા, વિવિધ પ્રકારનો ત્રાસ ગુજારવો, * : જેલ, યરવડા જેલ આદિ છે એમ સાત પ્રકારની નરકરૂપી જેલ સખત મહેનત કરાવવી એમ ત્યાં પણ ત્રણ પ્રકારની વેદના હોય,
ભગવાને બતાવી છે જેના નામ ગોત્ર નીચે મુજબ છે. * નામ ગોત્ર
(૧) પરમાધામીકૃત વેદના-જેનું વર્ણન સૂયગડાંગ સૂત્રના * ૧. ધમા રત્નપ્રભા-જેમાં રત્નના કુંડ છે.
પાંચમા અધ્યયન નરક વિભક્તિમાં જોવા મળે છે. જેમાં નારકીને જ - ૨. વંશા શર્કરામભા-જેમાં ભાલા અને બરછીથી પણ તીણ મારે, બાળે, તળે, એનું જ માંસ તળીને ખવડાવે, ધગધગતા થાંભલા કાંકરાનું બાહુલ્ય છે.
સાથે ભેટાવે, ગરમ સીસું પીવડાવે, ભાલા-બરછી વગેરેથી અંગ છૂટા ૩. શિલા વાલુપ્રભા-જેમાં ભાડભૂજાની રેતી કરતાં પણ પાડે વગેરે. વધારે ઉણરેતી છે.
(૨) પરસ્પર-અન્યોચકૃત વેદના-અંદરોઅંદર એકબીજાને ૪. અંજણાપંકપ્રભા-લોહી માંસના કાદવ જેવા પુદ્ગલો જેમાં વાઢકાપ કરીને દુ:ખ પહોંચાડે, વિવિધ શસ્ત્રો (ગદા, મુશલ, ,
તીર આદિ)ની વિદુર્વણા કરી પરસ્પર મારે, વિવિધ જંતુઓના * ૫. રિટ્ટા |ધૂમપ્રભા-ધૂમાડાવાળું વાતાવરણ-રાઈ-મરચાંના આકાર કરી એકબીજાના શરીરમાં ઘુસીને હેરાન કરે. * ધૂમાડાથી પણ તીખો ધૂમાડો છે.
(૩) ક્ષેત્ર વેદના-નારકીનું ક્ષેત્ર જ એવું છે જેને કારણે ત્યાં જ ૬. મઘા |તમપ્રભા-જ્યાં અંધકાર છે.
૧૦ પ્રકારની વેદના સતત ચાલુ હોય. અનંત સુધા, અનંત તૃષા, 2. ૭. માઘવઈતિમસ્તમપ્રભા-જ્યાં અંધકાર મહિ અંધકાર અર્થાત્ અનંત શીત, અનંત તાપ, અનંત મહાજ્વર, અનંત ખુજલી, . ગાઢ અંધકાર છે.
અનંત રોગ, અનંત અનાશ્રય, અનંત શોક અને અનંત ભય. આ જ - આ સાત સ્થાનમાં કેવા પાપ કરવાવાળા જઈ શકે એનું વર્ણન ૧૦ પ્રકારની વેદનાને સાતે નરકના જીવો પ્રતિક્ષણ અનુભવે
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-૭મું અધ્યયન ગાથા ૫-૬-૭ હિંસા છે. આંખનું મટકું મારીએ એટલી વાર પણ આરામ ન હોય. - વાને...એ ત્રણે શ્લોકમાં વર્ણવ્યું છે. જેનો ભાવાર્થ નીચે સાતે નરકની સ્થિતિ અને વેદના * મુજબ છે.
નર્ક જઘન્ય ઉત્કૃષ્ટ * હિંસા, મુ પાવાદ, અદત્તાદાન, વિષયાસક્તિ, મહાન ૧. ૧૦૦૦૦ વર્ષ ૧ સાગરોપમ ત્રણ પ્રકારની વેદના * આરંભ, મહાન પરિગ્રહ, માંસમદિરાનું સેવન, શોષણ વગેરે.
૨. ૧ સાગરોપમ ૩ સાગરોપમ ત્રણ પ્રકારની વેદના છે. એ સિવાય બીજા હેતુ પણ હોઈ શકે. અધ્યવસાયોની ક્લિષ્ટતા
૩. ૩ સાગરોપમ ૭ સાગરોપમ ત્રણ પ્રકારની વેદના
૪. ૭ સાગરોપમ ૧૦ સાગરોપમ બે પ્રકારની પરસ્પર અને ક્ષેત્ર વેદના * અને એનાથી સંચાલિત કોઈપણ પ્રવૃત્તિ નરકનું કારણ બની
૫ ૧૦ સાગરોપમ ૧૭ સાગરોપમ બે પ્રકારની પરસ્પર અને ક્ષેત્ર વેદના શકે છે. આ કારણોનો સમાવેશ નરકાયુના બંધના ચાર
૬. ૧૭ સાગરોપમ ૨૨ સાગરોપમ માત્ર ક્ષેત્ર વેદના * કારણોમાં થઈ જાય છે. આ ચાર કારણો આ પ્રમાણે છે.
૭. ૨૨ સાગરોપમ ૩૩ સાગરોપમ માત્ર ક્ષેત્ર વેદના કે (૧) મહા આરંભ (૨) મહા પરિગ્રહ (૩) કુણિમ આહાર સાગરોપમ સાગરની ઉપમા દ્વારા જે કાળને જાણી શકાય તે. * જ (મધ માંસનું સેવન) (૪) પંચેન્દ્રિય જીવોનો વધ. આ રીતનું પાપ અસંખ્યાતા વર્ષે ૧ પલ્યોપમ થાય એવા દશ ક્રોડાક્રોડી * * કર્યા પછી એ પાપની તીવ્રતા-મંદતા પ્રમાણે સજા ભોગવવાની પલ્યોપમ=૧ સાગરોપમ. જ આવે. જેમ કે અહીં કોઈનું ખૂન થયું એ ખૂન અજાણતા થયું છે કે આમ આટલા વર્ષ સુધી સજા ભોગવ્યા પછી નરકમાંથી છૂટાય છે. છે જાણી જોઈને, પોતાના સ્વબચાવમાં થયું છે કે ક્ષણિક, ક્રોધાદિકના છે. આમ સંક્ષિપ્ત વર્ણન જાણીને આપણે પણ આપણું જીવન * જ આવેશમાં થયું છે કે પછી યોજનાબદ્ધ થયું છે એ પ્રમાણે એની કેવું બનાવવું એ નક્કી કરીને સંયમપૂર્વક જીવન જીવવાનો પ્રયત્ન * પાછળના કારણો પ્રમાણે વરસ-બે વરસ યાવત્ આજીવન કેદ કરીએ.
* * * * થાય છે એમ અહીં નરકમાં પણ કેવા આસક્તિ ભાવથી પાપ ૪૨૩, જેઠવા નિવાસ, ૪૪૮, ડૉ. બી. આર. આંબેડકર રોડ, માટુંગા, ૦૮- કરીને આવ્યો છે એ પ્રમાણે એના નરકનું સ્થાન અને સ્થિતિ કિંગ્સ સર્કલ, મુંબઈ- ૪૦૦૦૧૯. મોબાઈલ : ૯૮૬૯૭૮૭૬૯૨. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
* *
*
