________________
માર્ચ, ૨૦૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવન
છીએ. મહારાજશ્રીને વાત કરીને કોઈ માર્ગ ખોળીશું.'
લીધું અને કહ્યું, ‘તમારી વાત અમને કબૂલ. એના દ્વારા સાહિત્યની લગ્નપ્રસંગ આવ્યો. એ રાત્રે લગ્નની ધમાલ-પ્રવૃત્તિથી થાકી ગયેલા જુદી જુદી પ્રવૃત્તિ કરીશું. માત્ર શરત એટલી કે એનું નામ ‘જયભિખ્ખ જયભિખ્ખ નિદ્રાધીન થયા હતા, ત્યારે અન્ય સહુ એકત્રિત થયા. કે. સાહિત્ય ટ્રસ્ટ’ રાખવું.' લાલે મિત્રો સમક્ષ સઘળી વાત કરી અને કહ્યું, “શ્રી જયભિખુભાઈ શાંતિપ્રસાદજી મહારાજે પણ આગ્રહ કર્યો, ત્યારે જયભિખ્ખએ આ વર્ષમાં સાઠમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરશે, તો એમના શુભેચ્છકો, કહ્યું, ‘ટ્રસ્ટમાં જે કંઈ આવક થાય તે રકમમાંથી એક પૈસો પણ મારા સ્નેહીઓ, મિત્રો ને પરિચિત વર્ગે તેઓની સાહિત્યસેવાને લક્ષમાં લઈ અંગત ઉપયોગમાં ન લેતાં સાહિત્યસેવાના પ્રચાર અર્થે એક ટ્રસ્ટ બનાવી આજીવન તપશ્ચર્યા ને ત્યાગને સન્માની એક થેલી અર્પણ કરવી જોઈએ. તે રકમ તેને સુપરત કરવી અને તેમાંથી મારું સાહિત્ય અને મારું પ્રિય અને તે થેલી ઓછામાં ઓછી પચાસ હજાર અને બને તો એક લાખની સાહિત્ય પ્રગટ થયા કરે.” (મહંતશ્રી શાંતિપ્રસાદજી મ. વેદાંતાચાર્ય, ભેગી કરવી. તેમને અંગત રીતે આપવી, જેથી તેઓ પોતાનું શેષ જીવન ‘ગુજરાતનું એક અણમોલ રત્ન', જયભિખ્ખું સ્મૃતિગ્રંથ, પૃ. ૩૭) સાહિત્યસેવામાં નિશ્ચિતપણે ગાળી શકે અને જનતાને અપૂર્વ સાહિત્ય છેવટે ‘જયભિખ્ખું સાહિત્ય ટ્રસ્ટ'ની રચના થઈ. કોનો વિજય થયો? સાથે એમના અનુભવપૂર્ણ જીવનનો લાભ મળ્યા કરે. તેઓએ કોઈના કે. લાલનો કે જયભિખુનો ? હકીકતમાં બંનેના અદ્વિતિય મૈત્રીસંબંધનો ઉપર આજ સુધી અવલંબન રાખ્યું નથી, સ્વતંત્ર જીવન ગાળ્યું છે ને વિજય થયો અને એ સમયે શરૂ થયેલી જયભિખ્ખું સાહિત્ય ટ્રસ્ટની હવે ઉત્તરાવસ્થામાં કોઈના પર અવલંબનની આશા ન કરવી પડે તે પ્રવૃત્તિ ધીરે ધીરે વિકાસ પામતી ગઈ. ગુજરાતી સાહિત્યના સર્જકની હેતુથી આમ કરીએ તો કેવું?' સહુએ એ વાતને હર્ષથી વધાવીને આનંદ સ્મૃતિમાં આટલી બધી પ્રવૃત્તિ કરતું ટ્રસ્ટ વિરલ બની રહ્યું. પ્રગટ કર્યો. (મહંતશ્રી શાંતિપ્રસાદજી મ. વેદાંતાચાર્ય, ‘ગુજરાતનું એક વિશ્વવિખ્યાત જાદુગર શ્રી કે. લાલે આ શ્રી જયભિખ્ખું સાહિત્ય અણમોલ રત્ન', જયભિખ્ખું સ્મૃતિગ્રંથ, પૃ. ૩૬)
ટ્રસ્ટના એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું હતું કે, ‘દુનિયામાં માનવીના મૈત્રીસંબંધથી બધાની સામે એક જ સવાલ હતો. જયભિખ્ખની સ્વમાની પ્રકૃતિથી અન્ય કોઈ મોટો જાદુ નથી!' સહુ કોઈ પરિચિત હતા. એમને આ વાત કરવી કઈ રીતે? કે. લાલ એ મૈત્રીસંબંધની મધુર સુવાસ સાહિત્ય દ્વારા આજેય ચોપાસ વહી જેવા કુશળ કલાકાર પણ નિષ્ફળ ગયા, તો કોણ એમને સમજાવી રહી છે.
(ક્રમશ:) શકે ? જામનગરની સેવાભાવી સંસ્થાના મહંત શ્રી શાંતિપ્રસાદજી ૧૩/બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, જયભિખ્ખું માર્ગ, પાલડી, મહારાજે ચિંતાની સ્થિતિ જોઈને સહુને કહ્યું, ‘એ વાત હું કરીશ. હું અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૭. ટેલિફોન : ૦૭૯-૨૬૬૦૨૬૭૫. જયભિખુભાઈને બરાબર સમજાવીશ અને તેઓ અવશ્ય સ્વીકારશે.” મોબાઈલ : ૦૯૮૨૪૦૧૯૯૨૫. સહુ મિત્રો અતિ આનંદિત થયા. મનમાં વિચાર્યું કે આ જ શુભ
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘને પ્રાપ્ત થયેલ અનુદાન સમય અને મંગલ દિવસ છે, તો અત્યારે જ જયભિખ્ખને વાત કરીએ. આથી બધાએ ભરઊંઘમાંથી જયભિખ્ખને જગાડ્યા અને પૂજ્ય
પ્રબુદ્ધ જીવન નિધિ ફંડ શાંતિપ્રસાદજી મહારાજે એમની મધુર ભાષામાં જયભિખ્ખને સઘળી
૫૦૦૦ મિનાક્ષીબેન ઓઝા વાત કરી.
૩૦૦૧ પ્રવિણા સી. ઘડિયાળી જયભિખ્ખએ આવી કોઈ રકમ લેવાનો ઈન્કાર કરતાં કહ્યું,
૫૦૦૦ કેતકી દામજી વિસરીયા મહારાજ, સિંહ કદી ખડ (ઘાસ) ખાય ખરો? મેં કદી સરસ્વતી વેચી
લોપા ભરતભાઈ મામણીયાના સ્મરણાર્થે નથી અને લક્ષ્મીની ઉપાસના કરી નથી.'
૫૦૦૦ ખીમજીભાઈ ડી. વીરા શાંતિપ્રસાદજી મહારાજ અને કે. લાલે પુનઃ અતિ આગ્રહ સાથે રકમ આપવા પ્રયત્ન કર્યો, ત્યારે અંતે જયભિખ્ખએ કહ્યું, “આનો
૫૦૦૦ મંજુલા મણીલાલ વોરા સ્વીકાર કરું છું અને મારા તરફથી ૧૦૧ રૂપિયા ઉમેરીને પરત કરું
૨૦૦૦ એમ.બી. વોરા
૨૫૦૦૧ વળી એક નવી સમસ્યા ઊભી થઈ. હવે આ રકમનું કરવું શું?
લોક સેવક સંઘ-થોરડી જયભિખૂએ કહ્યું, “બસ, એમાંથી કોઈ સદકાર્ય થાય, સાહિત્ય અને ૨૨,૪૦,૭૭૪ આગળનો સરવાળો માનવતાના મૂલ્યોને ઉત્તેજન આપે એવું કશુંક કરો.”
૧,૨૧,૦૦૦ શ્રી બિપિનચંદ્ર કાનજીભાઈ જૈન કે. લાલને થયું કે એમની વાતનો સ્વીકાર કર્યો નથી, પરંતુ ૧,૦૦,૦૦૦ શ્રીમતિ રસિલાબેન મહેન્દ્રભાઈ ઝવેરી જયભિખ્ખું સાહિત્યપ્રચાર માટે સહયોગ આપવા તૈયાર થયા છે.
હસ્તે શ્રી યાત્રિકભાઈ ઝવેરી હવામાંથી પક્ષી કાઢનારા આ જાદુગરે એ પક્ષીનું પીંછું બરાબર પકડી ૨૪,૬૧,૭૭૪
