________________
માર્ચ, ૨૦૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૦૧૨-૧૩ કે ભીમાસર સમેલન મેં સાદડી સમેલન કે ઉક્ત પ્રસ્તાવ પૂજ્ય શ્રી લવજીષિજી મ.સા. એવં પૂજ્ય શ્રી ધર્મસિંહજી મ.સા. કી નં. ૧૧ પર પુનર્વિચાર કિયા ગયા. વસ્તુતઃ જિન્હેં સંઘ મેં લાને કે વિચારણા ઉસ સમય અભિવર્ધિત માસ મેં ૭૦ દિન શેષ રહને પર લિએ આગમિક ધારણા કા છોડા ગયા, વે સંઘ મેં નહીં આએ ઔર સંવત્સરી કરને કી હોતી તો ઉસકા ઇન ૧૨ વ ૨૦ બોલોં મેં અવશ્ય ઇસ આગમિક ધારણા કા છોડને કે કારણ સભી ગુજરાતી સમ્પ્રદાયે ઉલ્લેખ મિલતા. (દેખું-પૂજ્ય શ્રી ધર્મસિંહજી મ.સા. કે સાથ ચર્ચાઅલગ-અલગ પડને લગી, તો પુનર્વિચાર આવશ્યક હો ગયા. બોલ સે) પુનર્વિચાર મેં મરુધર કેસરી શ્રી મિશ્રીમલજી મ.સા., ઉપાચાર્ય શ્રી યે સારે તથ્ય બતાતે હૈં કિ-‘પૂજ્ય શ્રી ધર્મદાસજી મ.સા. કી ધારણા ગણેશલાલજી મ.સા., પ્રધાનમંત્રી શ્રી આનન્દઋષિજી મ.સા., સહમંત્રી આગમોક્ત ૫૦ દિન બાદ સંવત્સરી કી થી. દો શ્રાવણ હો તો દ્વિતીય (આચાર્ય) શ્રી હસ્તીમલજી મ.સા., ઉપાધ્યાય શ્રી અમરમુનિજી મ.સા., શ્રાવણ મેં તથા દો ભાદ્રપદ હો તો પ્રથમ ભાદ્રપદ મેં સંવત્સરી કરને કી શ્રી પ્યારચન્દજી મ.સા., વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ શ્રી મદનલાલજી મ.સા., પરમ્પરા ઉન્હેં માન્ય થી. વે અભિવર્ધિત માસ કો ગિનતી મેં ગિનને કી પંજાબ કેસરી શ્રી પ્રેમચન્દ્રજી મ.સા. આદિ વરિષ્ઠ સંતોં ને સાદડી માન્યતા રખતે થે. ઇતને સારે આગમિક તથ્યોં ઔર મહાન્ ક્રિયોદ્ધારકોં સમેલન મેં પારિત પ્રસ્તાવ નં. ૧૧ કો પૂર્ણતઃ રદ્દ કર દિયા. ઇસકે કે ઉદ્ધરણોં કો પઢને કે પશ્ચાત્ તો હર કિસી કો ચાહિએ કિ વે આષાઢી સ્થાન પર તુરંત પ્રભાવ સે આષાઢી ચાતુર્માસી સે ૫૦ર્વે દિન સંવત્સરી ચોમાસી કે પશ્ચાત્ ૪૯ર્વે યા ૫૦ર્વે દિન હી સંવત્સરી કરના સહર્ષ કરને કી પરમ્પરા કો સર્વમાન્ય કિયા.
સ્વીકાર કર લેં. અભિવર્ધિત-સંવત્સર કે અધિક માસ કો નપુંસક ન ઇસકે પશ્ચાત્ સમય-સમય પર અભિવર્ધિત-સંવત્સર કે આને પર માનેં, ઉસે ગિનતી મેં સમ્મિલિત કરેં. જો ચાતુર્માસ કે ૭૦ દિન શેષ માલવા ની પરમ્પરાઓં કા શ્રમણ સંઘ પર દબાવ બઢતા ગયા, જિસકે રહને પર સંવત્સરી કરને કી માન્યતા રખતે હૈ, ક્યા વે કિસી ભી ભૂલ કારણ શ્રમણ સંઘ કિસી સ્થાયી નિર્ણય પર નહીં પહુંચ સકા. આગમ મેં યહ ઉલ્લેખ બતા સકતે હૈં કિ અભિવર્ધિત માસ શ્રાવણ હો
સમ્ભવતઃ એસા હી કુછ પૂજ્ય શ્રી ધર્મદાસજી મ.સા. કે પશ્ચાત્ તો ઉસે નિજ માસ માનકર સંવત્સરી ભાદ્રપદ મેં કરની? કહા હે આગમ માલવા મેં વિચરણ કરને વાલી ઉનકી શાખા-પ્રશાખા વાલી પરમ્પરાઓં યહ ઉલ્લેખ કિ અભિવર્ધિત માસ કો કાલચૂલા યા નપુંસક માનકર કે સાથ ઘટિત હુઆ હો, એસી કોઈ એકતા કી બાત આયી હો ઓર છોડ દેના?' ઉન્હોં ને ૭૦ દિન શેષ રહને પર સંવત્સરી કરને કે પક્ષ કો સ્વીકાર કર ઉપર્યુક્ત (અભિવર્ધિત માસ કો પર્વ આદિ કે લિએ ગિનતી મેં નહીં લિયા હો તો આશ્ચર્ય નહીં. ઇતિહાસ મેં રુચિ રખને વાલે શોધકર્તા ગિનના) ધારણા જૈન આગમોં કી નહીં હૈ. યહ ધારણા હે વૈદિક ગણિત અવશ્ય ઇસ વિષય મેં શોધ કર તથ્યોં કો પ્રકટ કરને કા કાર્ય કર સકતે કી. જૈન આગમ ઇસ વૈદિક ગણિત કો માન્ય નહીં કરતે. વહાં તો
સ્થાન-સ્થાન પર મૂલ આગમ-પાઠોં મેં અભિવર્ધિત માસ કો માન્યતા પૂજ્ય શ્રી ધર્મદાસજી મ.સા. ની ધારણા ૭૦ દિન શેષ રહને પર દેને કા ઉલ્લેખ હી મિલેગા. સંવત્સરી કરને કી રહી હોતી તો પૂજ્ય શ્રી કાનજીત્રષિ કે સાથ ઉનકી ખેર, મેરા કિસીસે કોઈ વિરોધ નહીં હૈ. નિશ્ચય મેં તો સર્વજ્ઞચર્ચા ઔર પૂજ્ય શ્રી ધર્મસિંહજી મ.સા. કે સાથ હુઈ ઉનકી ચર્ચા મેં સર્વદર્શી કેવલીભગવંત હી જાને કિ કોની માન્યતા સત્ય હૈ, અવશ્ય ઇસકા ઉલ્લેખ મિલતા.
આગમાનુકૂલ હૈ. બસ ઇતના જરૂર કહેંગા કિ વર્તમાન મેં ઉપલબ્ધ ક્રિયોદ્ધાર સે પૂર્વ પતિ પરમ્પરા દીક્ષિત શ્રી ધર્મદાસજી મ.સા. ને આગમ, જૈન-ગણિત, આચાર્યો કી ટીકાએં, ચૂર્ણિયાં, નિર્યુક્તિમાં વિ. સં. ૧૭૧૬ મેં અહમદાબાદ મે મહાન્ ક્રિયોદ્ધારક શ્રીલવજીઋષિ તથા મહાન્ ક્રિયોદ્ધારકોં કી વિચારણા કે આધાર સે તો યહી કહના કી સમ્પ્રદાય કે પૂજ્ય શ્રી સોમજીઋષિ ઔર પૂજ્યશ્રી કાનજી-ષિ કે ઉચિત રહેગા કિ – ‘૫૦ દિન વાલી માન્યતા આગમોક્ત છે, વ્યાવહારિક દર્શન વ પ્રવચનશ્રવણ કા લાભ લિયા. ઉનકે પાસ દીક્ષા લેને કી ભાવના ભી હૈ ઔર ઉચિત ભી.' ભી વ્યક્ત કી, પર ધારણા-વિચારણા મેં ૧૨ બોલોં કા અત્તર આને મૂર્તિપૂજક ૮૪ ગચ્છ હૈ, ઉનમેં ખરતરગચ્છ કો સબસે પ્રાચીન સે વે ઉનકે પાસ દીક્ષિત નહીં હુએ. (પૂજ્ય કાનજી ઋષિ કે સાથ ચર્ચા માના જાતા હૈ. તપાગચ્છ આદિ અનેક ગચ્છ બાદ મેં બને હૈ. કે બોલ સે)
ખરતરગચ્છ કી માન્યતા ભી ૫૦ વૅ દિન સંવત્સરી પર્વ મનાને, આરાધના ઇસકે પશ્ચાત્ અહમદાબાદ મેં હી વિરાજિત મહાન્ ક્રિયોદ્ધારક પૂજ્ય કરને કી હે. શ્રી ધર્મસિંહજી મ.સા. કે પાસ ગએ. ઉનસે ચર્ચા-વિચારણા આદિ મેં ટીકા આદિ મેં જહાં કહી ભાદ્રપદ શુક્લા પંચમી કા ઉલ્લેખ હૈ, વહ ૨૦ બોલોં કા અન્તર આયા, જિસમેં ૭ બોલ સામૂહિક પ્રતિક્રમણ કે વર્ષાકાલ મેં અભિવર્ધિત માસ ન હોને કી અપેક્ષા સે હૈ. સમય “મહાવ્રત ચિંતન કા કાયોત્સર્ગ' કરને સે સમ્બન્ધિત થે, કાયોત્સર્ગ મૂલ આગમોં મેં સર્વત્ર યહી ઉલ્લેખ હૈ કિ વર્ષાવાસ કે એક માહ કરના આવશ્યક માના ગયા. ઇન ૨૦ બોલોં મેં સે કહીં ભી ૫૦ દિન બીસ દિન-રાત્રિ વ્યતીત હોને પર સંવત્સરી કરના. કિસી ભી હાલત મેં પશ્ચાત્ સંવત્સરી કરને કી આગમોક્ત માન્યતા મેં ભેદ નહીં આયા. ઇસકા ઉલ્લંધન નહીં કરના. પીછે ૭૦ દિન શેષ રહને મેં આશ્વિન વ
